PHẦN LIÊN KẾT HOÁ HỌC

TRẠNG THÁI LAI HOÁ CỦA NGUYÊN TỬ TRUNG TÂM VÀ HÌNH HỌC CỦA
PHÂN TỬ

Tổng Số Số cặp Lai Hình học phân tử Thí dụ

số cặp cặp e e hoá
e liên không
kết liên kết

2 4 0 sp ZnCl2, CO2, BeH2, BeCl2,

CS2, Be(CH3)2, C2H2,…

Đường thẳng

3 3 0 sp2 BF3, AlCl3, SO3, C2H4,

,
Tam giác phẳng

3 2 1 sp2 SnCl2, SO2, O3

Góc

4 4 0 sp3 CH4, CF4, SiCl4, ,

,
HSiCl3
Tứ diện

4 3 1 sp3 NH3, PH3, AsCl3

Tháp tam giác

4 2 2 sp3 H2O, H2S, SF2, OF2

Góc

5 3 0 sp3d PCl5, PF5, SbCl5, AsCl5,

ClF3

Lưỡng tháp tam giác

5 4 1 sp3d , SF4, XeO2F2

Tứ diện lệch

5 3 2 sp3d ClF3

Chữ T

5 2 3 sp3d , XeF2

Lưỡng tháp tam giác

6 0 sp3d2 SF6, ,

Bác diện

6 5 1 sp3d2 IF5, BrF5, XeOF4

Chóp vuông

6 4 2 sp3d2 XeF4,

Vuông phẳng
dsp 2
PdCl42- , [Ni(CN)4]2-

vuông phẳng
2
d sp 3
PtCl62-,
Lưỡng tháp, đáy tứ giác(tám
mặt)
 sp3d3 Lưỡng tháp ngũ giác XeF6, IF7

Bài tập minh hoạ:

1.
Cho các ph n t v ion sau: PtCl62- ; PdCl42- ; SiHCl3 ; O3 N u tr ng thái ai hóa c a các nguy n t
trung t m v c u tr c h nh h c c a các ph n t tr n
B i giải
1) i m i m

Công thức ph n t Tr ng thái ai hóa c a C u tr c h nh h c

nguy n t trung t m
ưỡng tháp, đáy tứ giác(tám
PtCl62- d2sp3
mặt)
PdCl42- dsp2 h nh vuông phẳng
HSiCl3 sp3 tứ diện
O3 sp2 góc
2.
a/ Hãy cho biết kiểu ai hóa c a nguy n t trung t m v d ng h nh h c c a ph n t v ion dưới đ y, đồng
thời so sánh các góc i n kết c a ch ng: NO2 , NO2 , NO-2
b/ So sánh momen ưỡng cực giữa 2 ph n t NH3 và NF3 . Giải thích
B i giải
1. a/

N  
N

O O O N O O O (0,25đ)
2 2
sp sp sp (0,25đ)

Góc i n kết giảm theo thứ tự NO2  NO2  NO-2 do NO2 ai hóa sp n n góc 1800 .
NO 2 v NO-2 đều sp2 ; nhưng ảnh hưởng đẩy c a cặp e ectron chưa i n kết c a nguy n t N trong
NO-2 m nh hơn 1 e ectron chưa i n kết c a nguy n t N trong NO 2 m góc c a NO-2 hẹp hơn góc c a
NO 2 . (0 25đ)
b/ Momen ưỡng cực µ c a NH3 m nh hơn c a NF3 do :
- Ở NH3 : Chiều c a các momen i n kết v cặp e ectron chưa i n kết c a N cùng hướng n n momen ưỡng
cực tổng cộng c a ph n t lớn hơn so với NF3


N 
N

H F (0,5đ)
H H F F
3.
1.Trong số các hợp ch t cacbonyl halozenua COX2 , người ta chỉ có thể điều chế được 3 ch t cacbonyl
ha ozenua : cacbony f orua COF2 , cacbonyl clorua COCl2 , cacbonyl bromua COBr2
a. V sao không điều chế được COI2 ?
b. So sánh góc i n kết c a các ph n t cacbonyl halozenua tr n ?
c. Sục khí COCl2 qua dung dịch NaOH ở nhiết độ thường.Viết phương tr nh phản ứng xảy ra ?
B i giải
1.a. Ở ph n t COX2 , khi tăng kich thước v giảm độ m điện c a X l m giảm độ bền c a li n kết C-X .
Do đó ph n t COI2 r t không bền , v không tồn t i .
1.b. Ph n t COX2 phẳng, nguy n t trung t m C ở tr ng thái lai hoá sp2
 X
O=C
X
Gốc OCX > 120o còn góc XCX < 120o v li n kết C=O l li n kết đôi, còn li n kết C-X l li n kết đơn.Khi
độ m điện c a X tăng th cặp electron li n kết bị h t m nh về phía X Do đó góc XCX gỉam, góc OCX
tăng.
1.c. Sục khí COCl2 qua dung dịch NaOH ở nhiết độ thường ta có phản ứng:
COCl2 + 4 NaOH Na2CO3 + 2 NaCl + 2 H2O
4. (2,0 điểm)
Cho từ từ đến dư dung dịch KCN v o dung dịch FeSO4 thu được kết t a (A) m u v ng n u, sau đó kết t a
tan dần t o dung dịch m u v ng, đem cô c n dung dịch thu được tinh thể ngậm nước (B) Khi ph n tích,
th y tỉ lệ nước trong ph n t ch t (B) chiếm 12,796% về khối ượng Đun nóng (B) ở nhiệt độ khoảng 90°C
th nó m t nước biến th nh muối khan (C) m u trắng, nếu tiếp tục đun đến 100°C th (C) bị ph n h y. Ở
điều kiện thường, ch t (C) bền với oxi trong không khí v với dung dịch kiềm, nhưng tác dụng được với clo
t o ch t (D) có m u v ng
1/ Xác định công thức c a (B), g i t n các ch t (A), (C), (D) v viết các phương tr nh hóa h c biểu diễn các
chuyển hóa tr n
2/ Ion phức trong (C) có tính nghịch từ Hãy cho biết tr ng thái ai hóa c a nguy n t trung t m v d ng
h nh h c c a ion phức n y
B i giải
1/ Xác định công thức c a (B)
2KCN + FeSO4 K2SO4 + Fe(CN)2

4KCN + Fe(CN)2 K4 [Fe(CN)6 ] (0,25)

(B): K4 [Fe(CN)6 ].nH2O

%H2O = 12,796% n=3 (B): K4 [Fe(CN)6].3H2O (0,25)

K4 [Fe(CN)6].3H2O K4 [Fe(CN)6] + 3H2O

K4 [Fe(CN)6 ] 4KCN + Fe(CN)2 (0,25)

2K4 [Fe(CN)6 ] +Cl2 2K3 [Fe(CN)6] + 2KCl

(A) : Fe(CN)2 : sắt (II) xianua (0,25)

(C): K4 [Fe(CN)6 ] : kaliferoxianua hay kalihexaxianoferat (II) (0,25)

(D): K3 [Fe(CN)6] : kaliferixianua hay kalihexaxianoferat (III) (0,25)

2/ 2 6 Fe : [Ar] 3d64s2

Fe → Fe2+ + 2e

→ Fe2+ : [Ar] 3d6

3d 4s 4p
↑↓ ↑↓ ↑↓ (0,25)
[Ar] ↑↓ ↑ ↑ ↑ ↑
3d6
 Fe2+ trong ion phức không có e ectron độc th n, n n để t o i n kết với 6 phối t CN–, Fe2+
sẽ ở tr ng thái ai hóa d2sp3.
Phức ch t bát diện (0,25)

5.
Toång soá caùc loaïi haït cô baûn trong nguyeân töû cuûa nguyeân toá X laø 21, trong nguyeân töû cuûa nguyeân toá Y laø
24. X vaø Y taïo thaønh hôïp chaát XYn .Trong phaân töû cuûa hôïp chaát naøy, toång soá electron cuûa caùc nguyeân töû
laø 23.
a/. Xaùc ñònh 4 soá löôïng töû öùng vôùi electron cuoái cuøng cuûa X vaø Y (qui öôùc: trong moãi oâ löôïng
töû, electron xeáp vaøo tröôùc coù ms = +1/2).
b/. Xaùc ñònh traïng thaùi lai hoùa cuûa nguyeân toá trung taâm trong phaân töû XYn.
c/. So saùnh goùc lieân keát YXY trong phaân töû XYn vôùi goùc lieân keát YZY trong phaân töû ZY2, giaûi thích taïi
sao coù söï cheânh leäch ñoù. Cho bieát Z vaø X thuoäc hai chu kì lieân tieáp, toång soá electron Z ñöa ra taïo lieân
keát laø 4, phaân töû ZY2 coù daïng hình hoïc töông töï daïng hình hoïc cuûa XYn.
B i giải
a/. 0,5 ñieåm
Laäp luaän daãn ñeán X laø Nitô (N) vaø Y laø Oxi (O), hôïp chaát XYn laø NO2 .
- Nguyeân töû cuûa nguyeân toá N coù electron cuoái cuøng öùng vôùi 4 soá löôïng töû: n = 2; l = 1; m = +1; ms =
+1/2.
- Nguyeân töû cuûa nguyeân toá O coù electron cuoái cuøng öùng vôùi 4 soá löôïng töû: n = 2; l = 1; m = -1; ms = -1/2.
b/. 0,75 ñieåm
Phaân töû NO2 coù daïng goùc vôùi goùc hoùa trò ONO = 135o.
Trong phaân töû NO2, soá lieân keát ( laø 2, soá electron hoùa trò töï do cuûa N baèng 1; nhöng do moät electron naøy
ñöôïc xem laø moät caëp electron hoùa trò töï do neân toång soá lieân keát ( vaø soá caëp electron hoùa trò töï do baèng 3
( nguyeân töû N phaûi ôû traïng thaùi lai hoùa sp2, phaân töû NO2 coù daïng goùc.
c/. 0,75 ñieåm
Laäp luaän daãn ñeán Z laø löu huyønh (S) hôïp chaát ZY2 laø SO2 . Phaân töû SO2 coù daïng goùc vôùi goùc hoùa trò
OSO = 120o < goùc hoùa trò ONO = 135o.
Giaûi thích: Do electron hoùa trò ñoäc thaân cuûa N ñaåy yeáu hôn caùc caëp electron lieân keát neân goùc hoùa trò
ONO > 120o.

6. (2 ñieåm)
Cho caùc phaân töû sau: PH3 ; AsH3 ; POF3 ; POCl3 ; BF3 ; SiHCl3 ; NF3 ; O3.
a. Neâu traïng thaùi lai hoùa cuûa caùc nguyeân töû trung taâm vaø veõ caáu truùc hình hoïc cuûa caùc phaân töû treân.
b. So saùnh goùc lieân keát H – X – H giöõa hai phaân töû PH3 vaø AsH3. Giaûi thích.
c. Trong hai phaân töû NF3 vaø BF3, phaân töû naøo coù momen löôõng cöïc lôùn hôn khoâng?
Cho: P (Z= 15), As (Z = 33); Si (Z = 14); F (Z = 9); Cl (Z = 17); B (Z = 5); O (Z = 8); H (Z = 1).
B i giải
Caâu a: (0,125 ñieåm x 8 = 1 ñieåm)
Coâng thöùc phaân töû traïng thaùi lai hoùa cuûa caáu truùc hình hoïc
nguyeân töû trung taâm
P
3
PH3 sp H H H
As
AsH3 sp3 H H H
O
POF3 sp3 P
F F
F
O
POCl3 sp3 P
Cl Cl
Cl
F
BF3 sp2 B
F F
H
HSiCl3 sp3 Si Cl
Cl
Cl
..
NF3 sp 3 N
F F
F
..
O3 sp 2 O
O O
Caâu b: (0,5 ñieåm)
Goùc HPH > HAsH vì ñoä aâm ñieän cuûa nguyeân töû trung taâm P lôùn hôn cuûa As neân löïc ñaåy maïnh hôn.
Caâu c: (0,5 ñieåm)

.. F
N B
F F F F
F
Coù caáu truùc baát ñoái xöùng neân coù Coù caáu truùc ñoái xöùng neân coù
momen löôõng cöïc lôùn hôn khoâng. momen löôõng cöïc baèng 0 khoâng.
7.
Đ
Cho 3 nguy n tố X, Y, Z được xác định như sau:
- Nguy n t X m t 1 e ectron được g i proton
- Nguy n t Y có tổng điện tích h t nh n +9,6 10-16 (C).
- Tổng số h t trong nguy n t Z 25
a) T m t n X, Y, Z
b) Xác định tr ng thái ai hóa c a nguy n tố trung t m trong các ph n t X4Y2, YZ2, X2Z v cho biết h nh
d ng c a ch ng
B i giải
a) X có một proton v một e ectron → X hiđro (H) (0,25)
9, 6.1019
Y có số proton  6 (p) (0,25)
1, 6.1019
→ Y cacbon (C)
Trong nguy n t Z: p + n + e =25
 2p + n = 25(1) (0,25)
n
Kết hợp với 1   1,52 (2) (0,25)
p
Giải (1) v (2) ta được 7,1  p  8,3 (0,25)
Ch n p = 8
→ Z oxi (O) (0,25)
b) Xác định tr ng thái ai hóa nguy n tố trung t m các ph n t X4Y2, YZ2, X2Z
X4Y2 → C2H4. Tr ng thái ai hóa c a C sp2. D ng ph n t tam giác (0,5)
YZ2 → CO2. Tr ng thái ai hóa C sp D ng đường thẳng. (0,25)
X2Z → H2O. Tr ng thái ai hóa c a O sp3 Ph n t d ng góc (0,25)
8.
1) Cho các ph n t sau: POF3 ; BF3 ; SiHCl3 ; O3 N u tr ng thái ai hóa c a các nguy n t trung
t m v vẽ c u tr c h nh h c c a các ph n t tr n
B i giải
1) i m i m
Công thức ph n t Tr ng thái ai hóa c a C u tr c h nh h c
nguy n t trung t m
O
POF3 sp3
P
F F
F
F
BF3 sp2 B
F F
H
HSiCl3 sp3 Si Cl
Cl
Cl
..
O3 sp2
O
O O
9.
Câu (2,0 điểm)
Cho bộ bốn số ượng t c a electron cuối cùng c a nguy n t các nguy n tố A, X, Z như sau
:
A : n = 3, l = 1, m = – 1, s = – 1/2
X : n = 2, l = 1, m = – 1, s = – 1/2
Z : n = 2, l = 1, m = 0, s = +1/2
1) Xác định A, X, Z.
2) Cho biết tr ng thái ai hóa v c u tr c h nh h c c a các ph n t v ion sau: AX2,
2
AX3 , AX24 , ZA2.
B i giải
1) 1,0 điểm
Nguy n tố A : n = 3, l = 1, m = -1, s = - 1/2  3p A S
4

Nguy n tố X : n = 2, l = 1, m = -1, s = - 1/2  4

 2p X O
Nguy n tố Z : n = 2, l =1, m = 0, s = +1/2   2p Z C
2

2) 1,0 điểm

Ph n t , ion Tr ng thái ai hóa c a C u tr c h nh h c

 nguy n t trung t m
CS2 sp Đường thẳng
SO2 sp2 Góc
SO32 sp3 Chóp đáy tam giác đều
SO42 sp3 Tứ diện đều
10. (2 ñ )
Ba nguyeân toá A , B , C maø nguyeân töû trong caáu hình electron coù electron cuoái cuøng öùng vôùi 4 soá löôïng
töû sau :
A ( n = 2 ; l = 1 ; m = -1 ; s = - ½ )
B (n=3 ; l=1 ; m=0 ; s=-½)
C ( n=1 ; l = 0 ; m = 0 ; s = +1/2
1. / Vieát caáu hình electron vaø xaùc ñònh A ; B vaø C
2./ Vieát coâng thöùc caáu taïo cuûa caùc hôïp chaát trong coâng thöùc phaân töû coù chöùa 3 nguyeân toá A . B vaø C .
Cho bieát loaïi lieân keát hoùa hoïc trong phaân tö û cuûa caùc hôïp chaát tìm thaáy
B i giải
Caâu 1 {( 2 ñ )
1./ Nguyeân toá A n = 2 ; lôùp 2 ; l = 1 : phaân lôùp p ; m=-1 obitan px ; s= -1/2 electron
cuoái ôû px Vaäy A coù caáu hình electron 1s2 2s2 2p4 ; nguyeân toá A coù soá thöù töï 8 chu kì 2 ;nhoùm VIA laø Oxi
Töông töï Nguyeân toá B coù thöù tuï laø 17 , chukì 3 nhoùm VIIA laø clo
Töông töï Nguyeân toá C laø Hidro ( 1 ñ )
2. Coù 4 hôùp chaát chöùa Clo , Oxi vaø hidro laø HClO ; HClO2 ; HClO3 ; HClO4 .
H – O – Cl lieân keát O – H coäng hoùa trò coù cöïc
Lieân keát O – Cl coäng hoùa trò coù cöïc .
H – O – Cl O 2 lieân keát coäng hoùa trò coù cöïc vaø 1 lieân keát cho nhaän
H – O _ Cl O 2 lieân keát coäng hoùa trò
 2 lieân keát cho nhaän
O
O

H – O - Cl  O 2 lieân keát coäng hoùa trò coù cöïc
 3 lieân keát cho nhaän .
O (1ñ)
11.
Nguy n t C có e ectron cuối cùng ứng với 4 số ượng t :
n = 3, l = 1, m = 0, ms = -1/2
Hai nguy n tố A, B với ZA < ZB < ZC ( Z điện tích h t nh n )
Biết rằng: - tích số ZA. ZB. ZC = 952
-tỉ số ( ZA + ZC ) / ZB = 3.
1. Viết c u h nh e ectron c a C, xác định vị trí c a C trong bảng Hệ thống tuần ho n, từ đó suy ra nguy n tố
C?
2. Tính ZA, ZB Suy ra nguy n tố A, B?
3. Hợp ch t X t o bởi 3 nguy n tố A, B, C có công thức ABC. Viết công thức c u t o c a X. Ở tr ng thái
lỏng, X có tính dẫn điện.Vậy X được h nh th nh bằng các i n kết hóa h c g ?
B i giải
1 Nguy n tố C có c u h nh e ectron cuối cùng :3p5
  
+1 0 -1
C u h nh e ectron c a C:1s 2s 2p 3s2 3p5
2 2 6

Vị trí c a C: STT 17, chu k 3, nhóm VII A C C o

2. ZC = 17 ZB . ZA = 56 ZA = 7 , A Nitơ
 ZA + 17 = 3ZB ZB = 8 , B Oxi

3. CTCT X Cl - N = O
NOCl ở tr ng thái ỏng có tính dẫn điện vậy trong ch t lỏng phải có các ion NO+ v C - Do đó trong ph n t
NOC có i n kết ion v i n kết cộng hóa trị.
12. Hãy cho biết c u tr c h nh h c , kiểu ai hóa c a các ph n t : SF6 , XeF2 , OF2
B i giải

Ph n t , ion Tr ng thái ai hóa c a C u tr c h nh h c

nguy n t trung t m
SF6 sp3d2 Bác diện
XeF2 sp3d Đường thẳng
OF2 sp3 Góc
13.
Dùng thuyết nối hóa trị, hãy cho biết cơ c u lập thể (biểu diễn bằng h nh vẽ) v tr ng thái ai hóa c a nguy n
t trung t m c a các ph n t v ion sau: H2SO4 , [Ni(CN)4]2- , ICl3 , XeF4
B i giải
H2SO4 : S ở tr ng thái ai hóa sp3, cơ c u tứ điện lệch
[Ni(CN)4]2- Ni2+ ở tr ng thái ai hóa sp2d cơ c u h nh vuông
2
 NC NC 
 Ni 
 
 NC NC 
ICl3 : I ở tr ng thái ai hóa sp3d, cơ c u ưỡng tháp tam giác
XeF4 : Xe ở tr ng thái ai hóa sp3d2, cơ c u bát diện đều
14.
So sánh, có giải thích
a. Độ lớn góc i n kết c a các ph n t :
 CH4; NH3; H2O.
 H2O; H2S.
b. Nhiệt độ nóng chảy c a các ch t : NaCl; KCl; MgO
c. Nhiệt độ sôi c a các ch t : C2H5Cl; C2H5OH; CH3COOH
B i giải
a. CH4 > NH3 > H2O
Giải thích:
H
|
C N H O
H | H H H H H
H
Số cặp e chưa tham gia i n kết c ng nhiều c ng đẩy nhau, góc i n kết c ng nhỏ.

b. H2O > H2S

Giải thích: V độ m điện c a O > S, độ m điện c a nguy n t trung t m c ng ớn sẽ kéo m y c a đôi e-
i n kết về phía nó nhiều hơn m tăng độ lớn góc i n kết.

c So sánh nhiệt độ nóng chảy c a các ch t:

MgO > NaCl > KCl
Giải thích: bán kính ion K+ > Na+
Điện tích ion Mg2+ > Na+ v O2- > Cl-
(Năng lượng ph n i tỉ lệ thuận với điện tích ion v tỉ lệ nghịch với bán kính ion)

3 So sánh nhiệt độ sôi c a các ch t:

 C2H5Cl < C2H5OH < CH3COOH
Giải thích:
-C2H5C không có i n kết hiđro
-Li n kết hidro giữa các ph n t axit bền hơn i n kết hidro giữa các ph n t rượu.
C2H5 – O … H – O
H C2H5
O…H–O
CH3 – C C – CH3
O–H…O
15.
I.1.Có các ph n t XH3
I.2.1. Hãy cho biết c u h nh h nh h c c a các ph n t PH3 v AsH3.
I.2.2. So sánh góc i n kết HXH giữa hai ph n t tr n v giải thích
I.2.3. Những ph n t n o sau đ y có moment ưỡng cực lớn hơn 0 ? BF3, NH3, SiF4, SiHCl3, SF2, O3.
Cho biết Zp = 15, ZAs = 33, ZO = 16, ZF = 9, ZCl = 17, ZB = 5, ZN = 7, ZSi = 14, ZS = 16
B i giải
I.2.1.P : 1s22s22p63s23p3 ; As : 1s22s22p63s23p63d104s24p3
P v As đều có 5 e ectron hóa trị v đã có 3 e ectron độc th n trong XH3
X
X ôû traïng thaùi lai hoùa sp3.
H H H
I.2.2. XH3 h nh tháp tam giác, góc HPH > góc AsH, v độ m điện c a nguy n t trung t m P ớn hơn so
với As n n ực đẩy m nh hơn
I.2.3.
H Cl
F
N F Si S O
F Cl
Cl F F O O
sp3 sp 3
sp3 sp2

F F
B Si F

F F F
F
sp2 sp3
4 ch t đầu ti n có c u t o b t đối xứng n n có moment ưỡng cực > 0.
16.
I. C u I (4 đ)
I 1) cho X, Y 2 phi kim trong nguy n t X v Y có số h t mang điện nhiều hơn số h t không mang điện
lần ượt 14 v 16 biết trong hợp ch t XYn
. X chiếm 15,0486 % về khốI lựơng
. Tổng số proton 100
. Tổng số nơtron 106
a Xác định số khối v t n X, Y
b Xác định CTCT XYn v cho biết kiểu ai hóa c a nguy n tố X d ng h nh h c c a XYn.
c. Viết phương tr nh phản ứng giữa XYn với P2O5 v với H2O
I.2)
a. T i sao SiO2 một ch t rắn ở nhiệt độ phòng nóng chảy ở 1973K trong khi đó CO2 l i ch t khí
ở nhiệt độ phòng nóng chảy ở 217K
b. Ch t dicloetilen (C2H2Cl2) có ba đồng ph n ký hiệu X,Y,Z
- Ch t X không ph n cực còn ch t Z ph n cực
- Ch t X v ch t Z kết hợp với Hidro cho cùng sản phẩm
X (h ăc Z) + H2  Cl - CH2 - CH2 – Cl
. Viết công thức c u t o X, Y, Z
 . Ch t Y có momen ưỡng cực không ?
B i giải
C u I (4đ)
I.1)
a. G i Px, PY số proton X, Y
nx, ny số nơtron X, Y
Px + nPy = 100 (1)
Nx + nNy = 106 (2)
Px + Nx + n(PY + Ny) = 206
Ax + nAy = 206 (3)
Ax 15, 0486
= (4)
Ax + nAy 100
=> Ax = 31 (0,5đ)
Trong nguy n t X : 2Px – Nx = 14
Px = 15 (0,5đ)
=> X photpho
Nx = 16
Thay Px, Nx v o (1) , (2)
n (Ny – Py) = 5 ( 5)
2Py – ny = 16 (6) => Ny = 2Py - 16
n(Py – 16) = 5
5  16n
Py =
n
n 1 2 3 4 5
Py 21 18,8 17,67 17,25 17
Py = 17, n =5 , Ay = 35 => Y c o (0,25đ)

Cl
3
b PC 5 : nguy n t P ai hóa sp d d ng ưỡng tháp tam giác Cl P Cl (0,25đ)
Cl Cl
c. P2O5 + PCl5 = 5POCl3
PCl5 + H2O = H3PO4 + 5HCl (0,25đ)

I.2)
- C v Si đều có bốn e ectron hóa trị tuy nhi n khác với CO2 (O = C = O) SiO2 không phải một
ph n t đơn giản với i n kết Si =O năng ượng c a 2 i n kết đôi Si=O kém xa năng ượng c a bốn i n kết
đơn Si-O v vậy tinh thể SiO2 gồm những tứ diện chung đỉnh nhau.

O
O Si O (0,5đ)
O
a. SiO2 tinh thể nguy n t i n kết với nhau bằng i n kết cộng hóa trị bền
trong khi CO2 rắn tinh thể ph n t , i n kết với nhau bằng lực Vanderwall yếu. (0,5đ)
b X không ph n cực vậy X tồn t i ở d ng trans Z ph n cực.Vậy Z tồn t i ở d ng Cis

H Cl
H  C C H
hoặc Z + H2  Cl H
 H Cl H H

CTCT C C (X) C C

Cl H Cl Cl

(X) (Z)

CTCT Y s ẽ

H Cl

C C

H Cl
C-H C-Cl
 X= 2,5 – 2,1 = 0,4  X = 0,5

Vậy Y ph n cực
(0,25đ)
17.
1. X, Y hai phi kim Trong nguy n t X, Y có số h t mang điện nhiều hơn số h t không mang điện lần
lượt 14 v 16
Hợp ch t A có công thức XYn, có đặc điểm:
X chiếm 15,0486% về khối lượng
Tổng số proton 100
Tổng số nơtron 106
a. Xác định số khối v t n nguy n tố X, Y. Cho biết bộ bốn số lượng t c a e cuối cùng tr n X, Y
b. Biết X, Y t o với nhau hai hợp ch t A, B Viết c u tr c h nh h c v cho biết tr ng thái ai hoá
c a nguy n t trung t m c a A, B.
c. Viết các phương tr nh phản ứng giữa A với P2O5 v với H2O
Viết các phương tr nh phản ứng giữa B với O2 v với H2O

2. Cho biết trị số năng ượng ion hoá thứ nh t I1(eV) c a các nguy n tố thuộc chu kỳ II như sau:

Chu kỳ II Li Be B C N O F Ne
I1 (eV) 5,39 9,30 8,29 11,26 14,54 13,61 17,41 21,55

Nhận xét sự biến thi n năng ượng ion hoá thứ nh t c a các nguy n tố tr n Giải thích
B i giải
1.(3đ)
a. (1,5đ)
G i PX, NX lần ượt số proton v nơtron c a X
PY, NY lần ượt số proton v nơtron c a Y
Ta có: PX + nPY = 100 (1)
NX + nNY = 106 (2)
Từ (1) v (2): (PX+NX) + n(PY+NY) = 206  AX+nAY = 206 (3)
Mặt khác: AX / (AX+nAY) = 15,0486/100 (4)
Từ (3), (4): AX = PX+NX = 31 (5)
Trong X có: 2PX - NX = 14 (6)
T ừ (5), (6): PX = 15; NX = 16  AX = 31
X photpho 15P có c u h nh e : 1s22s22p63s23p3 n n e cuối cùng có bộ bốn số ượng t :
n =3, l=1, m = +1, s = +1/2
 Thay PX = 15; NX = 16 v o (1), (2) ta có nPY = 85; nNY = 90
n n: 18PY – 17NY = 0 (7)
Mặt khác trong Y có: 2PY – NY = 16 (8)
Từ (7), (8): PY = 17; NY = 18  AY = 35 v n = 5
Vậy: Y C o 17C có c u h nh e 1s2 2s22p63s23p5,
n n e cuối cùng có bộ bốn số ượng t : n = 3; =1; m = 0, s = -1/2
* Xác định đ ng mỗi ch t 0,5 đ, đ ng một bộ bốn số ượng t 0,25 đ
b. (1 đ) C
A: PCl5; B: PCl3 Cl

C u t o c a A: (0,5đ) Cl P
- PCl5 có c u tr c ưỡng tháp tam giác
- Nguy n t P ở tr ng thái ai hoá sp3d
Cl Cl
C u t o c a B: (0,5đ) ..
- PCl3 có c u tr c tháp tam giác P
- Nguy n t P ở tr ng thái ai hoá sp3
Cl Cl Cl
c. Đ ng mỗi pt: 0,125 đ
3 PCl5 + P2O5 = POCl3
PCl5 + 4H2O = H3PO4 + 5 HCl
2PCl3 + O2 = POCl3
PCl3 + 3H2O = H3PO3 + 3 HCl

2. (1 đ)
Nhận xét:
a. Nh n chung năng ượng ion hoá tăng dần
Giải thích: Từ trái sang phải trong một chu kỳ, điện tích h t nh n c a các nguy n tố tăng dần v số e ngo i
cùng cũng tăng th m được điền v o ớp n đang x y dựng dở. Kết quả các e bị h t về h t nh n m nh hơn m
bán kính nguy n t giảm, dẫn đến lực h t c a nh n với e ngo i cùng tăng m e c ng khó bị tách ra khỏi
nguy n t m năng ượng ion hoá tăng (0,5đ)

b.Be v N có năng ượng ion hoá cao b t thường

Giải thích: Be có c u h nh e: 1s22s2 có ph n ớp s đã bão ho Đ y c u h nh bền n n cần cung c p năng
ượng cao hơn để phá vỡ c u h nh n y
N có c u h nh e: 1s22s22p3 ph n ớp p bán bão ho , đ y cũng một c u h nh bền n n cũng cần cung c p
năng ượng cao hơn để phá vỡ c u h nh n y (0,5 đ)
18.
I.1. So sánh bán kính c a các h t sau: Al, Al3+, Na, Na+, Mg, Mg2+, F-, O2-.
I.2. Trong số các c u tr c có thể có sau đ y:
a) C a ICl4(-):
Cl
..
Cl Cl .. Cl
I I
Cl .. Cl Cl .. Cl

(a) (b)
b) C a TeCl4:
 Cl Cl
Cl Cl

.. Te Cl Te

Cl .. Cl
Cl
(c) (d)
c) C a ClF3:
F F
.. F
.. ..
Cl F F Cl F Cl
..
.. F .. F
F
(ñ) (e) (g)
những c u tr c n o có khả năng tồn t i ưu ti n hơn? V sao?
I.3. T i sao nước đá nhẹ hơn nước lỏng? (có vẽ h nh minh h a)
B i giải
I
- Khi đi từ trái sang phai trong một chu k bán kính nguy n t giảm dần n n: Na > Mg > Al.

- V các ion Na+, Mg2+, F - , O2 – đều có c u h nh electron giống Ne : 1s2 2s2 2p6, n n bán kính c a ch ng
giảm xuống khi điện tích h t nh n tăng: 8O2 – > 9F – > 11Na+ > 12Mg2+ > 13Al3+ .
- V c u h nh electron c a A 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 r t lớn hơn so với O2 – .
- Do đó bán kính giảm dần như sau:
Na > Mg > Al > O 2-> F – > Na+ > Mg2+ > Al3+
I.2. i m)
a) C u tr c (a) có khả năng tồn t i thực tế v nó đảm bảo cho lực đẩy giữa các cặp e ctron không i n kết
nhỏ nh t.
b) C u tr c (C) có khả năng tồn t i trong thực tế v tương tác đẩy ở c u tr c n y bé nh t.
c) C u tr c đ có sự giảm nhiều lực đẩy giữa các e ectron không i n kết v cặp e ectron i n kết.
I.2. (1,5 điểm)
a) C u tr c (a) có khả năng tồn t i thực tế v nó đảm bảo cho lực đẩy giữa các cặp e ctron không i n kết
nhỏ nh t.
b) C u tr c (C) có khả năng tồn t i trong thực tế v tương tác đẩy ở c u tr c n y bé nh t.
c) C u tr c đ có sự giảm nhiều lực đẩy giữa các e ectron không i n kết v cặp e ectron i n kết.

I.3. (1,5 điểm)

Do có i n kết hidro n n nước đá có c u tr c đặc biệt Các nguy n t Oxi nằm ở t m v bốn đỉnh c a
một tứ diện đều. Mỗi nguy n t hidro i n kết chính với một nguy n t oxi v i n kết hidro với một nguy n
t oxi khác C u tr c n y tương đối “xốp” n n có tỷ khối nhỏ Khi tan th nh nước lỏng c u tr c n y bị phá
vỡ n n thể tích giảm v do đó tỷ khối tăng Kết quả nước đá nhẹ hơn nước. Hình vẽ
O
H
H

H O
H H H
O HH O
H
H
O
Caáu truùc töù dieän cuûa tinh theå nöôùc ñaù
19. i m).
1. Hãy cho biết d ng h nh h c v tr ng thái ai hóa c a nguy n t trung t m đối với ph n t H2O v
H2S So sánh góc i n kết trong 2 ph n t đó v giải thích
2. Bán kính nguy n t c a các nguy n tố chu k 3 như sau, hãy nhận xét v giải thích:
Nguy n
Na Mg Al Si P S Cl
t
o
Bán kính ( A ) 1,86 1,60 1,43 1,17 1,10 1,04 0,99
3. Khí N2 v khí CO có một số tính ch t vật ý giống nhau như sau:
Năng ượng ph n y Khoảng cách giữa các Nhiệt độ nóng chảy
o
ph n t (kJ/mol) h t nh n ( A ) (oC)
N2 945 1,10 – 210
CO 1076 1,13 – 205
Dựa v o c u h nh MO c a ph n t N2 v ph n t CO để giải thích sự giống nhau đó
4. Giải thích độ bền ph n t v tính kh c a các hợp ch t hydrohalogenua.
B i giải
1. – Ph n t H2O v H2S đều ph n t có góc v ch ng thuộc d ng AX2E2.
– Tr ng thái ai hóa c a oxi v ưu huỳnh đều sp3.
– Oxi có độ m điện lớn hơn ưu huỳnh, m y e ectron i n kết bị h t m nh về phía nguy n t trung
t m sẽ đẩy nhau nhiều hơn, m tăng góc i n kết V vậy góc i n kết trong ph n t H2O lớn hơn góc
i n kết trong ph n t H2S.
2. Nhận xét: Từ đầu đến cuối chu k bán kính nguy n t giảm dần.
Giải thích: Trong chu k , số lớp e ectron như nhau nhưng do điện tích h t nh n tăng dần, số electron
lớp ngo i cùng tăng dần, m cho ực h t giữa h t nh n với lớp ngo i cùng m nh dần dẫn đến bán
kính nguy n t giảm.
3. C u h nh MO c a ph n t N2: (2s)2 (2s*)2 (x)2 = (y)2 (z)2  bậc i n kết = 3
C u h nh MO c a ph n t CO: (2s)2 (2s*)2 (x)2 = (y)2 (z)2  bậc i n kết = 3
Li n kết trong ph n t N2 v CO r t giống nhau đã dẫn đến một số tính ch t vật ý giống nhau.
4. Các hợp ch t hydrohalogenua: HF HCl HBr HI
– Độ bền ph n t giảm từ HF đến HI v độ m điện giảm v bán kính nguy n t tăng từ F đến I.
– Tính kh tăng từ HF đến HI v độ m điện giảm từ F đến I m cho khả năng nhường e ectron tăng
từ F–1 đến Cl–1.
20. (5 i m)
(1) Cho biết sự biến đổi tr ng thái ai hoá c a nguy n t Al trong phản ứng sau v c u t o h nh
h c c a AlCl3, AlCl 4 .
AlCl3 + Cl   AlCl 4
(2) Biểu diễn sự h nh th nh i n kết phối trí trong các trường hợp sau:
(o): Sản phẩm tương tác giữa NH3 v BF3.
(b): Sản phẩm tương tác giữa AgCl với dung dịch NH3.
(3): Giải thích sự khác nhau về góc i n kết trong từng cặp ph n t sau:
(a)
S O
Cl Cl v Cl Cl
103o 111o
(b)
O O
F 103o15‟ F v Cl 111o Cl

B i giải
AlCl3 + Cl   AlCl 4
(1) - Trước phản ứng tr ng thái ai hoá c a A : sp2
- Sau phản ứng tr ng thái ai hoá c a A : sp3
- C u t o h nh h c
 Cl Cl 

Al Al

Cl Cl Cl Cl
Cl
Tam giác phẳng Tứ diện
(2)
H F

H – N+  B- – F NH3  Ag+  NH3 Cl

H F
* Nitơ còn 1 cặp electron tự do * Ag+ còn obita /hoá trị trống
* B còn obita hoá trị trống
(3) Trong các ph n t , nguy n t trung t m đều có tr ng thái ai hoá sp3 v có c u t o góc
(a). Sự sai biệt góc hoá trị trong ph n t SCl2 v OC 2 do sự khác biệt về độ m điện c a oxi v ưu
huỳnh. ĐÂĐ c a nguy n t trung t m c ng nhỏ th các cặp e ectron i n kết bị đẩy nhiều về phía các
nguy n t i n kết, n n ch ng chiếm vùng không gian nhỏ xung quanh nguy n tố trung gian. ĐÂĐ c a
oxi lớn hơn S n n góc hoá trị Cl – O – Cl lớn hơn C – S – Cl.
(b). Sự sai biệt góc hóa trị trong ph n t OF2 v OC 2 cũng do sự khác biệt về ĐÂĐ c a các nguy n t i n
kết Nguy n t i n kết có ĐÂĐ c ng ớn th góc hóa trị c ng nhỏ F or có ĐÂĐ lớn hơn C or n n góc hóa trị
F – O – F nhỏ hơn C – O – Cl.
21.
Cho hai nguy n t A v B có tổng số h t 65 trong đó hiệu số h t mang điện v không mang điện 19
Tổng số h t mang điện c a B nhiều hơn c a A 26
a) Xác định A, B; viết c u h nh e ectron c a A, B v cho biết bộ 4 số ượng t ứng với e ectron sau cùng
trong nguy n t A, B.
b) Xác định vị trí c a A, B trong HTTH.
c) Viết công thức Lewis c a ph n t AB2, cho biết d ng h nh h c c a ph n t , tr ng thái ai hoá c a nguy n
t trung t m?
d) Hãy giải thích t i sao ph n t AB2 có khuynh hướng po ime hoá?
B i giải
a) G i ZA, ZB lần ượt số proton trong nguy n t A, B.
G i NA, NB lần ượt số notron trong nguy n t A, B.
Với số proton = số electron
(2Z A  N A )  (2Z B  N B )  65
 Z A  Z B  21 Z A  4
Ta có hệ : (2Z A  2Z B )  (N A  N B )  19    (0,5đ)
2Z  2Z  26 Z B  Z A  13 Z B  17
 B A
ZA = 4  A Be C u h nh e : 1s22s2 (0,5đ)
1
Bộ 4 số ượng t : n = 2, l = 0, m = 0, ms = 
2
ZB = 17  B C 2 2 6 2 5
C u h nh e : 1s 2s 2p 3s 3p (0,5đ)
1
Bộ 4 số ượng t : n = 3, l = 1, m = 0, ms = 
2
b) Ta có Z = 4  Be ở ô thứ 4, có 2 ớp e  Be ở chu kỳ 2.
Nguy n tố s, có 2e ngo i cùng  ph n nhóm chính nhóm II (0,5đ)
Tương tự cho C : ô thứ 17, chu kỳ 3, ph n nhóm chính nhóm VII
.. ..
c) : Cl : Be : Cl : (1đ)
.. ..
H nh d ng h nh h c c a ph n t : đường thẳng
Tr ng thái ai hoá : sp
Cl Be Cl
d) Khi t o th nh ph n t BeCl2 th nguy n t Be còn 2 obitan trống; C đ t tr ng thái bền vững v còn có
các obitan chứa 2 e ectron chưa i n kết do đó nguy n t c o trong ph n t BeCl2 n y sẽ đưa ra cặp
e ectron chưa i n kết cho nguy n t Be c a ph n t BeCl2 kia t o i n kết cho-nhận. Vậy BeCl2 có
khuynh hướng po ime hoá: (1đ)
Cl Cl Cl Cl Cl
.... Be Be Be Be Be ....
Cl Cl Cl Cl Cl
22.
a/ C u h nh e ectron ngo i cùng c a nguy n tố X 5p5. Tỷ số nơtron v điện tích h t nh n bằng 1,3962. Số
nơtron c a X bằng 3,7 lần số nơtron c a nguy n t thuộc nguy n tố Y Khi cho 4,29 gam Y tác dụng với
ượng dư X th thu được 18,26 gam sản phẩm có công thức XY Hãy xác định điện tích h t nh n Z c a X
v Y v viết c u h nh e ectron c a Y t m được.
b/ Hãy cho biết tr ng thái ai hóa v d ng h nh h c c a hợp ch t XCl3.
B i giải
I.1.1 C u h nh đầy đ c a nguy n t X : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s24p6 4d10 5s25p5
Vậy ZX = 53 = số proton X
NX
 1,3962  NX = 74
ZX
AX = ZX + NX = 53 + 74 = 127
Ta có :
NX
 3,7  NY = 20
NY
Y + X  XY
MY MXY
4,29 18,26
MY 4,29 M M  127
  Y  Y  M Y  39 (g/mol)
M XY 18,26 4,29 18,26
Vậy : ZY + NY = 39  ZY = 19
C u h nh e ectron c a Y : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1
I.1.2 X có 7 e ectron ở lớp ngo i cùng, còn obitan d trống n n trong hợp ch t XCl3 X ai hóa sp3d, d ng
h nh h c chữ T
Cl

X Cl

Cl
23.
Cho bộ bốn số lượng t c a electron chót cùng tr n nguy n t c a các nguy n tố A, X, Z như sau:
A: n = 3, l = 1, m = - 1, s = -1/2
X: n = 2, l = 1, m = - 1, s = -1/2
Z: n = 2, l = 1, m = 0, s = +1/2
I.1 Xác định A, X, Z.
I.2 Cho biết tr ng thái lai hoá v c u tr c h nh h c c a các ph n t v ion sau: ZA2, AX2, AX32-, AX42-.
I.3 Bằng thuyết lai hoá giải thích sự t o th nh ph n t ZX. Giải thích v sao ZX có moment lưỡng cực bé.
Giải thích sự h nh th nh li n kết trong ph n t phức trung ho Fe(CO)5 bằng thuyết VB.
I.4 Giải thích v sao AX32- l i có khả năng ho tan A t o th nh A2X32-.
B i giải
I.1
Nguy n tố A: n = 3, l = 1, m = -1, s = -1/2  3p4 A l S
Nguy n tố X: n = 2, l = 1, m = -1, s = -1/2  2p4 X l O
Nguy n tố Z: n = 2, l = 1, m = 0, s = +1/2  2p2 Z l C
I.2
Ph n t , iôn Tr ng thái ai hoá cuả C u tr c h nh h c
nguy n t trung t m
CS2 sp Đường thẳng
2
SO2 sp Góc
3
SO 32 sp Chóp đáy tam giác đều
SO 24  sp3 Tứ diện đều
I.3
C: [He] 2s2 2p2

  
2 4
O: [He] 2s 2p

   
Cacbon dùng 1 obitan 2s tổ hợp với 1 obitan 2p t o ra 2 obitan lai hoá sp hướng ra hai phía khác nhau, trong
đó có một obitan bão ho v 1 obitan chưa bão hòa.
Cacbon dùng 1 obitan lai hoá chưa bão ho xen ph xichma với 1 obitan p chưa bão ho cuả oxi v dùng 1
obitan p thuần ch ng chưa bão ho xen ph pi với 1 obitan p chưa bão hoá còn l i cuả oxi. Oxi dùng 1
obitan p bão ho xen ph vơí obitan p trống c a cacbon t o li n kết pi kiểu p  p.
Công thức c u t o: :C  O:
+ CO có moment lưỡng cực bé v trong ph n t có li n kết phối trí ngược cặp electron c a nguy n t oxi
cho sang obitan trống cuả nguy n t cacbon l m giảm độ ph n cực c a li n kết n n l m giảm moment lưỡng
cực.
+ Sự h nh th nh li n kết trong ph n t Fe(CO)5
Fe (Z = 26) [Ar] 3d6 4s2 4p0

     
8 0
Fe* [Ar] 3d 4s 4p0

Ở tr ng thái kích     thích, nguy n t Fe dùng 1

obitan 3d trống tổ hợp với 1obitan 4s v 3 obitan 4p t o th nh 5 obitan lai hoá dsp3 trống hướng ra 5 đỉnh
c a h nh lưỡng chóp đáy tam giác đều t m l nguy n t Fe.
CO dùng cặp electron tự do chưa li n kết tr n nguy n t cacbon t o li n kết phối trí với các obitan lai hoá
trống c a sắt t o ra ph n t phức trung ho Fe(CO)5
Fe* [Ar] 3d8 4s0 4p0

   
    
:CO :CO :CO : CO :CO
I.4
S [Ne] 3s2 3p4

   
* 2 4
S [Ne] 3s 3p

  
SO32- có khả năng kết hợp th m 1 nguy n t S để t o S2O32- v tr n nguy n t S trong SO32- còn có một cặp
electron tự do chưa li n kết có khả năng cho v o obiatn 3p trống c a nguy n t S t o li n kết cho nhận.

2- S 2-

S O S S O
O
O O O

24.
1. Boä 4 soá löôïng töû naøo sau ñaây ñöôïc chaáp nhaän cho moät electron trong ngtöû.
n l ml ms
a. 3 0 +1 -1/2
b. 2 1 -1 -1/2
c. 2 2 0 +1/2
d. 3 1 +1 -1/2
Tröôøng hôïp naøo phuø hôïp haõy cho bieát vò trí cuûa ngtoá ñoù trong baûng tuaàn hoaøn,tính chaát hoaù hoïc
ñaëc tröng.Vieát pöù minh hoaï.
2. Xeùt ngtöû cuûa ngtoá coù electron cuoái cuøng coù boä 4 soá löôïng töû:
n l ml ms
a. 3 2 0 +1/2
b. 3 2 +1 -1/2
Coù toàn taïi nhöõng caáu hình naøy khoâng?Vì sao?
3. Cho bieát traïng thaùi lai hoaù cuûa ngtöû trung taâm vaø daïng hình hoïc cuûa caùc phaân töû sau :
H2O , H2S , H2Se , H2Te .
- Haõy saép xeáp theo chieàu taêng daàn ñoä lôùn goùc lieân keát vaø giaûi thích söï saép xeáp ñoù.
- Taïi sao ôû ñieàu kieän thöôøng H2O ôû theå loûng,coøn H2S , H2Se , H2Te ôû theå khí?
- Haõy saép xeáp theo chieàu taêng daàn tính khöû cuûa caùc chaát treân.Giaûi thích.
B i giải
1.a.Khoâng thoaû maõn,vì ml > l
b.Thoaû maõn :2p4 .Caáu hình e :1s22s22p4. STT :8, chu kì 2 , nhoùm VIA.
2
Tính chaát ñaëc tröng : tính oxi hoaù O2 +4e  2 O
Ví duï : 4Na + O2 = 2Na2O
a. Khoâng thoaû maõn,vì n = l ( l = n-1 )
d.Thoaû maõn :3p6 . Caáu hình e :1s22s22p63s23p6. STT :18, chu kì 3 , nhoùm VIIIA.
Ngtoá naøy coù caáu hình beàn neân khoâng tham gia töông taùc hoaù hoïc.

2. Caáu hình ...3d34s2 : toàn taïi

Caáu hình ...3d94s2 : khoâng toàn taïi, chuyeån sang caáu hình beàn 3d104s1.

3. -Trong caùc phaân töû H2O , H2S, H2Se, H2Te; O, S, Se, Te (R) ôû traïng thaùi lai taïo sp3, phaân töû coù caáu taïo
daïng goùc :

R
H H
- Vì ñoä aâm ñieän cuûa O lôùn nhaát neân caùc caëp e lieân keát bò huùt veà phía O maïnh  khoaûng caùch
giöõa 2 caëp e lieân keát trong phaân töû H2O laø nhoû nhaát  neân löïc ñaåy tónh ñieän maïnh nhaát  goùc
lieân keát lôùn nhaát .
Thöù töï taêng daàn goùc lieân keát laø : H2Te , H2Se, H2S, H2O .
 - ÔÛ ñieàu kieän thöôøng nöôùc ôû theå loûng laø do caùc phaân töû nöôùc coù khaû naêng taïo lieân keát H lieân
phaân töû :
... O  H ... O  H ...

H H
-Trong caùc phaân töû H2R , R ñeàu coù soá oxi hoaù -2, tuy nhieân töø O ñeán Te baùn kính R laïi taêng leân  khaû
naêng cho e taêng töø O ñeán Te, töùc laø tính khöû taêng theo thöù töï H2O, H2S, H2Se, H2Te .
25.
Viết công thức c u t o Lewis, n u tr ng thái ai hóa v vẽ d ng h nh h c c a các ph n t sau: (a) B2H6
(b) XeO3 (c) Al2Cl6 Giải thích v sao có Al2Cl6 m không có
ph n t B2F6?
Tr nh b y c u t o c a các ion sau: O 2 , O 22  theo thuyết MO (c u h nh e ectron, công thức c u t o). Nhận
xét về từ tính c a mỗi ion tr n
So sánh v giải thích ngắn g n độ ph n cực (momen ưỡng cực) c a các ch t sau: NH3, NF3, BF3.
Hòa tan 2,00 gam muối CrCl3.6H20 v o nước, sau đó th m ượng dư dung dịch AgNO3 v c nhanh kết t a
AgC c n được 2,1525 gam. Cho biết muối crom nói tr n tồn t i dưới d ng phức ch t.
Hãy xác định công thức c a phức ch t đó
Hãy xác định c u tr c (tr ng thái ai hóa, d ng h nh h c) v n u từ tính c a phức ch t tr n
B i giải
H H H
B B
H H H
Xe B lai hãa sp3, ph©n tö B2H6 gßm
O
O 2 tø diÖn lÖch cã 1 c¹nh chung,
O liªn kÕt BHB lµ liªn kÕt 3 t©m vµ
Xe lai hãa sp3 ph©n tö chØ cã 2 electron, 1 electron cña
d¹ng th¸p tam gi¸c H vµ 1 electron cña B.
(b) (0,25 điểm) (a) (0,25 điểm)
Cl
Có ph n t Al2Cl6 v nguy n t Al
Cl Cl
đ t c u tr c bát t vững bền.
Al Al
Không có ph n t B2F6 v : ph n t
Cl
Cl Cl BF3 bền do có i n kết pi không định
Al lai hãa sp3, ph©n tö Al2Cl6 gßm 2 tø diÖn lÖch
chỗ được t o th nh giữa obitan trống
cã 1 c¹nh chung, cã 2 liªn kÕt cho nhËn ®-îc c a B với cặp e ectron không i n
t¹o thµnh do cÆp e kh«ng liªn kÕt cña Cl vµ kết c a F v kích thước c a nguy n
obitan trèng cña Al.Trong Al 2Cl6 nguyªn tö Al t B bé so với nguy n t F n n
®¹t ®-îc cÊu tróc b¸t tö v÷ng bÒn.
tương tác đẩy giữa 6 nguy n t F
lớn m cho ph n t B2F6 trở n n
(c) (0,25 điểm) kém bền. (0,25 điểm)

: ( s ) 2 (  s ) 2 ( z ) 2 ( x ) 2 = ( y ) 2 ( x ) 1= ( y )
 lk * lk lk lk * * O O
2
2

O : ( ) (  ) ( ) ( ) = ( ) ( ) = ( )
2 lk 2 * 2 lk 2 lk 2 lk 2 * 2 * 2 O O
2 s s z x y x y

O 2 có e ectron độc th n n n thuận từ. O 22  không có e ectron độc th n n n ngịch từ.

 F
N N
H F B
H F F F
H F

C¸c vect¬ momen l-ìng cùc C¸c vect¬ momen l-ìng cùc Ph©n tö d¹ng tam gi¸c ®Òu
cña c¸c liªn kÕt vµ cÆp cña c¸c liªn kÕt vµ cÆp C¸c vect¬ momen l-ìng cùc
electron kh«ng liªn kÕt cïng electron kh«ng liªn kÕt ng-îc cña c¸c liªn kÕt triÖt tiªu lÉn
chiÒu nªn momen l-ìng cùc chiÒu nªn momen l-ìng cùc nhau(tæng b»ng kh«ng) ph©n
cña ph©n tö lín nhÊt. cña ph©n töbÐ h¬n NH3. tö kh«ng ph©n cùc.
(0,25 đ) (0,25 đ) (0,25 đ)
n(AgCl) = (2,1525:143,5) = 0,015; n(CrCl3 . 6H2O) = (2:266,5) = 7,5.10-3
n(Cl- t o phức) = 3(7,5.10-3) - 0,015 = 7,5.10-3
Trong ph n t phức ch t tỷ lệ mol Cl  : Cr3+ = (7,5.10-3) : (7,5.10-3) = 1:1
Công thức c a phức: Cr(H2O)5Cl2+
Cr3+ (1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d3)  Cr3+ : [Ar] 3d3
24 24
Cl
900
3 4s 4p H2O H2O
3d
Ar A
H2O H2O
900
H2O
Cr lai hãa sp3d2
Phøc thuËn tõ (0,25đ) B¸t diÖn ®Òu (0,25đ)
26.
Câu I ( 4 điểm )
Nguy n t c a nguy n tố phi kim A có e ectron cuối cùng có bộ 4 số ượng t thỏa mãn m+ =0v n
+ ms = 3/2 ( quy ước các giá trị m từ th p đến cao )
I.1. Xác định số hiệu nguy n t , g i t n nguy n tố A. Viết công thức e ectron, công thức c u t o c a ph n t
A2. Kiểm chứng số i n kết v tính ch t thuận từ c a A2 bằng c u h nh e ectron c a ph n t .
I.2. Ion A3B2- v A3C2- lần ượt có 42 v 32 e ectron
I.2.1. T m 2 nguy n tố B v C ( số hiệu nguy n t , t n, ký hiệu )
I.2.2. Dung dịch muối c a A3B2- v A3C2- khi tác dụng với axit c ohidric cho khí D v F tương ứng.
- Mô tả d ng h nh h c c a ph n t D v E
- N u phương pháp hóa h c ph n biệt D v E
- Khí n o trong 2 khí đó có thể kết hợp với O2 ? T i sao?
B i giải
Trường hợp 1: ms= +1/2 => n=1 => l=0 =>m=0
Vậy c u h nh e ectron c a nguy n t A : 1s1 => Hydrô
Trường hợp 2: ms= -1/2 => n=2 => l=0 => m=0
hoặc l=1 => m= -1
* Với ms= -1/2; n=2; l=0; m=0 => C u h nh e ectron 1s22s2 : B -ri
* Với ms= -1/2; n=2; l=1; m= -1 => C u h nh e ectron 1s22s22p4 : Ô-xy
V A phi kim n n hoặc A Hydro (H) hoặc A O-xi (O)
Với A Hydro
- CTPT : H2
- CT electron : H:H
- CTCT: H - H ( 1 i n kết)
- C u h nh e c a ph n t 1s2
- Số i n kết : N= 2/2 =1
- Không có e ectron độc th n n n ch t nghịch từ.
Với A Ô-xi
- CTPT: O2
- CT electron:
- CTCT: O  O
Giữa 2 nguy n t oxy có 1 i n kết cộng hóa trị b nh thường v 2 i n kết đặc biệt 3e (3 ectron n y do 1
nguy n t đưa ra 1, nguy n t kia đưa ra 2 để góp chung), trong đó chỉ có 1 e ectron được dùng chung Vậy
số electron chung giữa 2 nguy n t 4, v trong ph n t có 2e độc th n
C u h nh e ectron c a ph n t :
2s2 2s*2 z2 x2 y2 x*1 y*1
Số i n kết : N = (8-4)/2 = 2
Có 2 e ectron độc th n n n O2 ch t thuận từ

Ion A3B2- có 42 e ectron

* Nếu A Hidrô, ta có: 3 1 + ZB = 42 -2 ; ZB = 37
Lo i v không tồn t i ion RbH32-
* Vậy A oxi
L c đó 3.8 +ZB = 42 - 2 ; ZB = 16 ( B ưu huỳnh ) Ch n

Ion A3C2- :
Ta có : 3 8 + ZC = 32 -2 => ZC = 6 ( C các-bon) Ch n
Vậy A3B2- SO32-
A3C2- CO32-
SO3 + 2H+ ↔ SO2  + H2O
2-

CO32- + 2H+ ↔ CO2  + H2O

D SO2 ; E CO2
- D ng h nh h c ph n t :
SO2 : nguy n t S ở tr ng thái ai hóa sp2 n n ph n t có c u t o góc

CO2: nguy n t C ở tr ng thái ai hóa sp n n ph n t có c u t o đường thẳng OCO

- Ph n biệt SO2 v CO2
Dùng dung dịch brôm để nhận ra SO2 qua hiện tượng m u n u đỏ c a dung dịch brôm nh t dần
SO2 + Br2 + 2H2O = H2SO4 + 2HBr
- Khí SO2 có thể kết hợp với O2 t o SO3 do ưu huỳnh trong SO2 còn cặp electron tự do. CO2 không có khả
năng n y do các-bon trong ph n t không còn e ectron độc th n

27.
Câu
1. Hợp ch t Z t o th nh từ 3 nguy n tố A,B,X có M2 < 120 . Tổng số h t proton, nơtron,e ectron
trong các ph n t AB2 , XA2 , XB lần ượt 66,96,81
a/ Xác định tr n các nguy n tố A,B,X v công thức hóa h c c a Z
b/ Nguy n tố Y t o với A hợp ch t Z‟ gồm 7 nguy n t trong ph n t v tổng số h t mang điện trong
Z‟ 140 Xác định Y v Z‟
c/ Viết công thức e ectron , công thức c u t o c a các ch t AB,AB2, XA2,XB,ZZ‟, YCl3 , Y2Cl6 ( Cl
: Cl0 )
Câu
2/ X một hidrocacbon m ch hở trong ph n t chỉ có i n kết đơn hoặc i n kết đôi, phương tr nh
nhiệt hóa h c c a phản ứng cháy c a X như sau :
3n  1  k
Cn H2n  2  k  O2  nCO2  (n  1  k)O2 H   1852 KJ
2
Trong đó n số nguy n t cácbon v K số i n kết đôi C=C trong X
Xác định công thức c u t o c a X biết rằng năng ượng các i n kết như sau :

Li n kết O=O H-O C-H C=O C=C C-C

Năng ượng i n kết 498 467 413 799 611 414
 (KJ/mol )
Đáp án
C u1
a) G i a,b,x lần ượt tổng số h t proton ,nơ tron , e ectron trong1 nguy n t A,B,X .
Theo đề b i ,ta có :
a + 2b = 66 (1)
x + 2a = 96 (2)
x + b = 84 (3 )
a  18
(1),(2),(3)  
 b  24
c  60

G i PA ,PB, PX lần ượt số proton c a A,B,X .
nA ,nB , nX lần ượt số nơ tron c a A,B,X .
Ta có : 2PA + nA = 18 2PB + nB = 24 2PX + nX = 60

V PA  n A  1, 5 PA
18 18
  PA 
3, 5 3
 5,14  PA  6

 PA  6  A
Vậy A Cacban (C)
Tương tự
24 24
  PB 
3, 5 3
 6, 857  PB  8

 PB  7  n B  10  số khối = 7 +10 = 17 ( Lo i )
 PB  8  n B  8  số khối = 8 + 8 = 16 ( Ch p nhận )
Vậy B Oxi (O )
60 60
  PX 
3, 5 3
 17,14  PX  20

 PX  18 ( Lo i v khí trơ không t o i n kết hóa h c )

 PX  19  n X  22  số khối = 19 + 22 = 41 ( Lo i )
 PX  20  n X  20  số khối = 20 + 20 = 40 ( Ch p nhận )
Vậy X Canxi (Ca)
Vậy công thức Z CaCO3 ( thỏa điều kiện MZ < 120 đ v c )

b) Z‟ : YxCY (x+y = 7 )
G i số proton c a nguy n t Y PY
(2PY)x + 12y = 140 4
x 1 2
hay PYx + 6y = 70
 PYx + 6(7-x) = 70 34 20 13
PY
( nhận )
  PYx - 6x = 28
28
 PY  6 (x  7)
x
Vậy Y nhôm ( A )
v Z „ A 4C3
c/ Viết công thức e ectron , công thức c u t o c a các ch t AB,AB2, XA2,XB,ZZ‟, YCl3 ,
Y2Cl6 ( Cl : Cl0 )

.
CO C O C O

. CO2 O C O O C O
2+ C-
.
CaC2 Ca C
C- Ca
C
2-
.
CaO Ca2 + O Ca O

2 +- O
-
CaCO3 Ca
.
- O O
. 2
CaCO3 CaCa+2 +
O O OCa
CC O C O
C OO
O Ca C OO
O- - O
-
Al 4C3 Al C Al C Al C Al Al C Al C Al C Al
. AlCl Cl Cl
3 Al Cl Al Cl
Cl Cl
Cl Cl Cl Cl Cl Cl
. Al 2Cl6 Al Al Al Al
Cl Cl Cl Cl Cl Cl

2
 
CaO Ca 2  O 

: :

Ca  O

28.
Xét hai ph n t PF3 v PF5.
(a) Cho biết tr ng thái ai hóa c a nguy n t trung t m v d ng h nh h c ph n t c a ch ng?
(b) Cho biết sự ph n cực c a hai ph n t tr n Giải thích?
B i giải
a) Ph n t PF3 có d ng chóp tam giác, P ở tr ng thái ai hóa sp3
Ph n t PF5 có d ng ưỡng chóp tam giác, P ở tr ng thái ai hóa sp3d
F
F
P F P
F
F F F
F
b) PF3 ph n t có cực (
  0 ) , PF ph n t không cực (   0 )
5

Giải thích: i n kết giữa P v F ph n cực về phía F ứng với momen ưỡng cực
 i Trong ph n t PF tổng
3

vectơ c a các momen ưỡng cực

  0 n n ph n t có cực; còn trong PF tổng   0 n n ph n t không có
5
cực.
29. 1) Hợp ch t ion (A) được t o th nh từ 2 nguy n tố, các ion đều có cầu h nh e ectron : 1s2, 2s2, 2p6, 3s2,
3p6. Trong ph n t (A) cố tổng số h t (p, n, e) 164
a) Xác định CTPT có thể có c a (A).
b) Cho (A) tác dụng vừa đ với 1 ượng Brôm thu được ch t rắn (D) không tan trong nước.
(D) tác dụng vừa đ với 100ml dung dịch H2SO4 đặc, nóng thu được 13,44 khí (Y) (đktc) T m công
thức ph n t đ ng c a (A) v tính nồng độ mol/l c a dung dịch H2SO4.
1) X, Y 2 phi kim Trong nguy n t X v Y có số h t mang điện nhiều hơn số h t không mang
điện lần ượt 14 v 16 Biết trong hợp ch t XYn :
- X chiếm 15,0486% về khối ượng.
- Tổng số prôton 100
- Tổng số nơtron 106
a) Xác định số khối v t n nguy n tố X, Y.
b) Xác định công thức c u t o c a XYnv cho biết kiểu ai hóa c a nguy n tố X.
c) Viết phương tr nh phản ứng giữa XYn với P2O5 v với H2O.
B i giải
Câu : i m)
7 i m
a) Số e c a mỗi ion 18 G i  số nguy n t (ion) trong hợp ch t A.
N
Ta có : 1   1, 5
Z
 3 x 18  164  3,5 x 18
2,6    3,04. Ch n  = 3 (0,25đ)
 Ch t A có d ng : X2Y hoặc XY2 (0,25đ)
Từ c u h nh e  X, Y các kim o i v phi kim thuộc chu kỳ 4 v 3 :
X K+; Ca2+
Y C -; S2-
 A K2S hoặc CaCl2 (0,25đ)
b) A phản ứng với Br2  A K2S (0,25đ)
K2S + Br2  2KBr + S (0,25đ)
(D)
t0
S + 2H2SO4 đđ   3SO2 + 2H2O (0,25đ)

13, 44
nSO   0, 6mol
2 22, 4
0,6 x 2
nH SO   0, 4mol
2 4 3
0,4
CM   4M (0,25đ)
H SO 0,1
2 4
i m) :
a) Hợp ch t XYn có :
PX + nPY = 100 (1)
NX + nNY = 106 (2)
Từ (1) v (2)  AX + nAY = 206 (3)
AX 15, 0486
Mặt khác :  (4)
AX  nAY 100
 AX = 31 (5) (0,25đ)
Trong nguy n t X có : 2PX – NX = 14 (6)
Từ (5) v (6)  PX = 15, NX = 16  X Photpho (0,25đ)
Thay PX, NX v o (1) v (2) ta có :
n(NY – PY) = 5 (7)
Trong nguy n t Y có 2PY - NY = 16  NY = 2PY – 16 (8)
 5  16n
Từ (7) v (8)  Py =
n
n 1 2 3 4 5
PY 21 18,5 17,67 17,25 17

 PY = 17, AY = 35. Vậy Y C o (0,5đ)

b) Công thức c u t o : PCl5
Cl
 Cl
Cl  P (0,25đ)
 Cl
Cl
- C u t o ưỡng tháp đáy tam giác (0,25đ)
- Nguy n t P : ai hóa sp3d (0,25đ)
c) Phương tr nh phản ứng :
PCl5 + P 2 O5  5POCl3 (0,25đ)
PCl5 + 4H2O  H3PO4 + 5HCl (0,25đ)
30.
Baèng phöông phaùp MO, haõy moâ taû söï hình thaønh lieân keát cuûa caùc phaân töû: HF, HCl, HBr, HI. Töø keát quaû
thu ñöôïc, haõy giaûi thích söï thay ñoåi ñoä beàn cuûa lieân keát H-X khi X thay ñoåi töø FI.
B i giải
a) Caáu hình e: 1 H : 1s1
2 2 5
9 F : 1s 2s 2 p

17 Cl : 1s 2 2s 2 2 p 6 3s 2 3 p 5
35 Br : 18 Az 3d 10 4s 2 4 p 5
53 I :  36 Kr 4d 10 5s 2 5 p 5
b) Phaân töû HF:
 Do möùc naêng löôïng 1s (H) > 2s (F) vì XF > XH neân trong thöïc teá coù theå xem AO 2s (F) khoâng
tham gia toå hôïp vôùi AO 1s (H).
 Trong soá 3 AO 2p (F) chæ coù AO 2pz coù cuøng tính ñoái xöùng vôùi AO 1s (H) neân chuùng xen phuû
vôùi nhau taïo thaønh MO бz vaø δ*z
 Caùc AO 2px vaø 2py cuûa F thaúng goùc vôùi AO 1s (H) neân chuùng khoâng toå hôïp taïo ra caùc MO,
treân giaûn ñoà chuùng laø caùc MO khoâng lieân keát. Kí hieäu x, y .
Vaäy caáu hình phaân töû HF : б2z 2x 2y *
 Giaûn ñoà lieân keát: бz
δz
z
1s 2pz
1s x y 2pz 2py 2px

AO (H) бz AO (F)
MO (HF)

c) Töø keát quaû giaûn ñoà thu ñöôïc theo giaûn ñoà MO cuûa HF ta suy ra caùc giaûn ñoà töông töï cho HCl,
HBr, HI.
 Vôùi HCl: AO 2pz ñöôïc thay baèng AO 3pz
HBr: AO 2pz ñöôïc thay baèng AO 4pz
 HI: AO 2pz ñöôïc thay baèng AO 5pz
Caùc giaûn ñoà:
AO (H) MO (HX) AO (X)
 Phaân töû HCl *
бz

1s x y 3pz 3py 3px

бz
 Phaân töû HBr:
*
бz

1s x y 4pz 4py 4px

бz
 Phaân töû HI бz
*

1s x y 5pz 5py 5px

бz
d)Do söï khueách taùn cuûa AO 3pz, 4pz, 5pz neân ñoä xen phuû vôùi AO 1s (H) ít hôn  lieân keát δz keùm
beàn. Vaäy ñoä beàn phaân töû HX giaûm daàn töø F ñeán I.
Bieåu ñieåm: 4 (ñieåm)
a) Caáu hình e cuûa 5 nguyeân toá = 0,5 (ñieåm)
b) Phaân töû HF: 4 yù x 0,5 = 2,0 (ñieåm)
c) + Lí luaän töông töï
= 1,0 (ñieåm)
+ 3 giaûn ñoà 3 phaân töû
Giaûi thích + keát luaän = 0,5 (ñieåm)
31.
Cho bộ bốn số ượng t c a e ectron chót cùng tr n nguy n t c a các nguy n tố A, X như sau:
A: n = 2, l = 1, m = - 1, s = -1/2
X: n = 2, l = 1, m = 0, s = +1/2
I 1 Xác định A, X.
I.2 Bằng thuyết ai hoá hãy giải thích sự t o th nh ph n t XA.
I 3 CO có khả năng t o phức m nh với nhiều kim lo i chuyển tiếp. Giải thích sự h nh th nh i n kết trong
ph n t phức [Ni(CO)4] bằng thuyết VB v cho biết từ tính c a phức.
I.4 Giải thích v sao SiO2 l i có nhiệt độ nóng chảy r t cao so với XA2.
B i giải
I.1
Nguy n tố A: n = 2, l = 1, m = -1, s = -1/2  2p4 A O
Nguy n tố X: n = 2, l = 1, m = 0, s = +1/2  2p2 X C
I.2 Giải thích sự t o th nh ph n t CO bằng thuyết ai hoá
C: [He] 2s2 2p2
   
2 4
O: [He] 2s 2p

   
Cacbon dùng 1 obitan 2s tổ hợp với 1 obitan 2p t o ra 2 obitan ai hoá sp hướng ra hai phía khác nhau, trong
đó có một obitan bão ho v 1 obitan chưa bão hòa
Cacbon dùng 1 obitan ai hoá chưa bão ho xen ph xichma với 1 obitan p chưa bão ho c a oxi v dùng 1
obitan p thuần ch ng chưa bão ho xen ph pi với 1 obitan p chưa bão hoá còn i c a oxi Oxi dùng 1
obitan p bão ho xen ph với obitan p trống c a cacbon t o i n kết pi kiểu p  p.
Công thức c u t o: :C  O:
I.3 Sự h nh th nh i n kết trong ph n t Ni(CO)4
Ni (Z = 28) [Ar] 3d8 4s2 4p0

     
Ni* [Ar] 3d8 4s0 4p0

    
Ở tr ng thái kích thích, nguy n t Ni dùng 1 obitan 4s trống tổ hợp với 3 obitan 4p t o th nh 4 obitan ai hoá
sp3 trống hướng ra 4 đỉnh c a h nh tứ diện đều t m nguy n t Ni.
CO dùng cặp electron tự do chưa i n kết tr n nguy n t cacbon t o i n kết phối trí với các obitan ai hoá
trống c a Niken t o ra ph n t phức trung ho Ni(CO)4
Ni* [Ar] 3d8 4s0 4p0

    
   
:CO :CO : CO :CO
Ph n t Ni(CO)4 có tính nghịch từ v không còn e ectron độc th n
I 4 Cacbondioxit có c u tr c đường thẳng O = C = O ứng với tr ng thái ai hoá sp c a nguy n t
cacbon Trái i, SiO2 có c u t o tứ diện ứng với tr ng thái ai hoá sp3 c a nguy n t Silic. Trong
tinh thể SiO2, nguy n t Si nằm ở t m c a tứ diện i n kết công hoá trị với 4 nguy n t oxi nằm ở 4 đỉnh c a
tứ diện đó Như vậy mỗi nguy n t oxi i n kết với hai nguy n t Silic ở hai tứ diện c nh nhau Do đó, SiO2
ở d ng polime với c u tr c 3 chiều n n quá tr nh nóng chảy có i n quan đến quá tr nh cắt đứt i n kết hoá
h c, còn CO2 ở trang thái rắn t o ra tinh thể ph n t , quá tr nh nóng chảy không i n quan đến sự đứt i n kết
hoá h c trong ph n t CO2.
32.
I. 1) Caùc döõ kieän sau ñaây laø ñoái vôùi caùc hôïp chaát XClx vaø YCly
Nhieät ñoä noùng chaûy Nhieät ñoä soâi 0 C Ñoä tan trong nöôùc Ñoä tan trong benzen
XClx 801 1443 37g/100g 0,063g/100g
YCly - 22,6 76,8 0,08 Hoøa tan theo moïi tyû leä
a) Cho bieát kieåu lieân keát trong moãi hôïp chaát treân
b) Giaûi thích aûnh höôûng cuûa lieân keát trong moãi chaát treân ñoái vôùi söï khaùc nhau veà nhieät ñoä noùng
chaûy, nhieät ñoä soâi vaø tính tan cuûa chuùng.

I. 2) Hôïp chaát A ñöôïc taïo thaønh töø cation X+ vaø Y -. Phaân töû A chöùa 9 nguyeân töû goàm 3 nguyeân toá
phi kim, tæ leä soá nguyeân töû cuûa moãi nguyeân toá laø 2 : 3 : 4 toång soá proton trong A laø 42 vaø trong ion Y –
chöùa 2 nguyeân toá cuøng chu kyø vaø thuoäc 2 phaân nhoùm chính lieân tieáp
a. Vieát coâng thöùc phaân töû vaø goïi teân A
b. Vieát coâng thöùc caáu taïo cuûa A vaø neâu roõ baûn chaát lieân keát trong A.
B i giải
 Caâu I: (4ñ)
I. 1) (1,5ñ)
a. Lieân keát trong XClx lieân keát ion
- Lieân keát trong YCly lieân keát coäng hoùa trò (0,25ñ)
+ –
b.trong tinh theå ion nhö NaCl : caùc ion Na vaø Cl lieân keát vôùi nhau baèng lieân keát ion beàn vöõng
- Löïc lieân keát ion raát maïnh neân hôïp chaát ion coù tonc, t0S cao .
- caùc hôïp chaát ion phaân cöïc maïnh neân tan nhieàu trong dung moâi phaân cöïc, ít tan trong dung moâi
khoâng phaân cöïc.
+ Trong tinh theå CCl4 moãi nuùt cuûa maïng laø moät phaân töû CCl4 rieâng bieät.
- Maëc duø lieân keát giöõa Cl vaø C laø lieân keát coäng hoùa trò nhöng lieân keát giöõa caùc phaân töû CCl4 laø
lieân keát Vanderwall raát yeáu.
- CCl 4 khoâng phaân cöïc => t0 thaáp (-22,60C) caùc phaân töû CCl4 cuõng ñuû taùch ra khoûi maïng tinh theå
(t0nc thaáp).
- CCl4 hoøa tan raát ít trong nöùôc vaø hoøa tan trong benzen theo moïi tæ leä => laø moät chaát raén thuoäc
maïng tinh theå phaân töû.
II. 2) (2,5ñ)
a) Soá proton trung bình cuûa 3 nguyeân toá.
42
  9  4, 67 (0,25ñ)

=> phaûi coù nguyeân toá phi kim z < 4,67 => H
Hai phi kim coøn laïi trong Y ôû moät chu kyø vaø hai phaân nhoùm chính lieân tieáp neân soá proton töông
öùng : Z vaø Z+1 (Z : nguyeân döông).
* Tröôøng hôïp 1 : A coù 2 nguyeân töû H
36
2 + 34 + 4 (Z+1) = 42 => Z = (loaïi)
7
36
hoaëc 2 + 42 + 3(Z+1) = 42 => Z= (loaïi) (0,25ñ)
7
* Tröôøng hôïp 2 : A coù 3 nguyeân töû H
35
3 + 2Z + 4(Z+1) = 42 => Z= (loaïi)
6
37
hoaëc 3 + 4Z + 2(Z+1) = 42=> Z= (loaïi) (0,25ñ)
6 (0,5ñ)
* Tröôøng hôïp 3 : A coù 4 nguyeân töû H
4 + 2Z + 3(Z+1) =42 => Z =7 (nguyeân toá N) (0,25ñ)
=> z +1 = 8 (nguyeân toá oxi).
(0,75ñ)
36
Hoaëc 4 + 3Z + 2(Z+1) = 42 => Z = (loaïi)
5
=> A : NH4NO3 (amoninitrat) (0,5ñ)
b) CTCT (A)

 H   O
   
 |   
H  N  H O  N  0,5ñ)
   
 |   
   O 
 H 

lieân keát ion giöõa NH4+ vaø NO 3-

Trong NH4 coù LK coäng hoùa trò trong NH4+ (0,5ñ)
+
LK cho nhaän : giöõa NH3 vaø H
33. Nguy n tố X có nhiều d ng thù h nh, có độ m điện nhỏ ơn oxi v chỉ t o hợp ch t cộng hóa trị với
ha ogen X có vai trò quan tr ng trong sinh hóa, e ectron cuối cùng c a X thỏa mãn điều kiện.
 n + l + m + ms = 5,5
n+l =4
a. Viết c u h nh e ectron v g i t n X
b. X t o với H2 nhiều hợp ch t cộng hóa trị có công thức chung : XaHb; dãy hợp ch t n y tương tự
dãy đồng đẳng ankan. Viết CTCT 4 ch t đồng đẳng đầu ti n
c Nguy n tố X t o được những axit có oxi có công thức chung H3XOn Hãy viết công thức c u t o
v g i t n 3 axit tương ứng Tính Vdd NaOH 1,2M để trung hòa 1,0l ddhh axit tr n đều có nồng độ 1,0M.
d. Một hợp ch t dị vòng c a X có c u tr c phẳng được tổng hợp từ phản ứng c a NH4C v XC 5, sản
phẩm phụ c a phản ứng một ch t dễ tan trong nước Hãy ví t phương tr nh phản ứng v viết công thức
c u t o c a hợp ch t (NXCl2)3.
B i giải
a. X t o hợp ch t cộng hóa trị với ha ogen n n X phi kim Theo đề
b i:
n + l + m + ms = 5,5
n+l =4
 n = 3 v l = 1 (X phi kim)
v m = ms = 1,5 0,25
. Nếu ms = 1/2  m = 2 (lo i)
. Nếu ms = -1/2  m = 1 (nhận)
Vậy e cuối c a X có các số ượng t .
n = 3; l = 1; m = 1; ms = + 1/2=> 3p3
 1s2 2s2 2p6 3s2 3p2 (z = 15)
X photpho (P) 0,5

b Công thức c u t o c a 4 ch t đồng đẳng : PH3, P2H4, P3H5, P4H6

PH3 P2H4

H H
P
H H P P
H H H
P3H5 0,5
H
H P4H6
H
H H P P H
P
P P H
P P
H
H H H

c Nguy n tố X t o được những axit có oxi CT chung : H3POn.

Công thức c o t o v t n 3 axit tương ứng :

H3PO4: axit photphoric

H–O
H–O P=O
H–O 0,25
H3PO3: axit photphorơ
H–O
H–O P=O
H
H3PO2: axit hipôphotphorơ 0,25
H–O
H P=O
 H

0,25

Cho NaOH v o trung hòa 3 axit có phản ứng:

H3PO4 + 3NaPH  Na3PO4 + 3H2O (1) 0,25
1  3 (mol)
H3PO3 + 2NaOH  Na2HPO4 + 2H2O (2)
1  2 (mol) 0,25
H3PO2 + NaOH  NaH2PO4 + H2O (3)
1  1 (mol) 0,25
nmỗi axit = 1 x 1 = 1 (mol)
nNaOH = 3 + 2 + 1 = 6 (mol)
6
Vdd NaOH = = 5,0 (l) 0,25
1,2

d Phương tr nh phản ứng

3PCl5 + 3NH4Cl  (NPCl2)3 + 12HCl
 HCl dễ tan trong nước 0,5
 Công thức c u t o (NPCl2)3

Cl
N Cl
Cl
P P 0,5
Cl
N N
P
Cl Cl

34.
C u I:
I 1 Cho X, Y, Z 3 nguy n tố có 4 số ượng t c a electron cuối cùng ần ượt :
1
X: n = 2, l = 1, ml = + 1, ms = -
2
1
Y: n= 3, l = 1, ml = + 1, ms = -
2
1
Z: n= 3, l = 1, ml = 0, ms = -
2
X ác đ ịnh X, Y, Z.
I 2> A hợp ch t c a X, Y, Z có d ng dA/H2 = 67,5 hợp ch t phổ biến được dùng trong tổng hợp
hữu cơ ở 3500C, 2 atm có phản ứng.
A (k) YX2 + Z2(k) (1) Kp = 50
I.2.1. Hãy cho biết đơn vị c a trị số đó v giải thích hằng số c n bằng có đơn vị như vậy.
I.2.2 Tính tỷ khối c a hỗn hợp so với H2 khi đ t đến tr ng thái c n bằng.
I 2 3 Tính số mol A cần cho v o để c c n bằng có 147,09 mo C 2
I.3
I.3.1 Cho biết tr ng thái ai hoá c a nguy n tố trung t m trong A, B Dự đoán d ng h nh h c c a mỗi
ph n t .
I.3.2 Viết phương tr nh phản ứng chi cho A, B v o dung dịch NaOH dư
C u II: Khi cho Co3+, Co2+ v o nước amoniăc có xảy ra hai phản ứng
Co3+ (aq) + 6 NH3aq [Co(NH3)6]3+ K1 = 4,5 . 1033(mol/l)-6
2+
Co (aq) + 6 NH3aq [Co(NH3)6]2+ K2 = 2,5 . 104 (mol/l)-6
B i giải
I.1. Từ bộ số ượng t c a X, Y, Z ta có e ectron cuối cùng c a:
X: 2p4 => ZX= 8 => X Oxi
Y: 3p4 => ZY= 16 => Y S
Z: 3p5 => ZZ= 17 => Z C
II.2. G i công thức ph n t c a A SxOyClz (x, y, z nguy n, dương)
d A H =67,5 => MA=67,5 x 2 = 135 => 32x + 16y + 35,5z = 135
2
 35,3z < 135 => z < 3,8
Nếu z=1 => 32x + 16y = 99,5 (lo i)
Nếu z=2 => 32x + 16y = 64 => x=1 v y=2 => CTPT A : SO2Cl2
Nếu z=3 => 32x + 16y = 28,5 (lo i)
Vậy A SO2Cl2. Phương tr nh:
SO2Cl2 (k) SO2 (k) + Cl2 (k) Kp= 50
II 2 1 Đơn vị c a trị số Kp:
p SO2 ( atm) . pCl2 ( atm)
Kp= = 50 (atm) => Đơn vị : atm
p SO2Cl2 ( atm)
II.2.1. G i số mo ban đầu c a SO2Cl2 1 mo
SO2Cl2 (k) SO2 (k) + Cl2 (k)
Ban đầu 1 0 0
Pư   
Cuối 1-   
1  
 pSO2 Cl 2  p , pSO2  p , pCl 2  p
1 1 1
pSO2 . pCl 2 ( / 1  p) 2 2
 kp=   .p
pSO2 Cl 2 (1   / 1   ) p 1   2
2 50
   25 =>   0,9806
1 2
2
 Số mol SO2Cl2 còn l i 1-0,9806= 0,0194 mol
nCl2 = nSO2 = 0,9806 (mol)
m2 1x135 2
 M h2  h   68,16  d h  34,08
nh 2 1  0,9806 H2

I.2.3. G i số mo ban đầu c a SO2Cl2 a => nCl2 ở tr ng thái c n bằng

 a=147,08
 a= 147,09/0,9806  150 (mol)
I.3.3.1. Tr ng thái ai hóa c a ph n t SO2Cl2 : Sp3 => d ng h nh h c tứ diện.
Tr ng thái ai hóa c a ph n t SO2 : Sp2 => d ng h nh h c chữ V.
I.3.3.2. Cho A, B phản ứng với dd NaOH dư:
SO2Cl2 + 4NaOH  2NaCl + Na2SO4 + 2H2O
SO2 + 2NaOH  Na2SO3 + H2O
C u II 1
- T n: [Co(NH3)6]3+: hexamin coban (III)
[Co(NH3)6]2+: hexamin coban (II)
- Tr ng thái ai hoá c a 2 phức tr n sp3d2
- D ng h nh h c c a 2 phức bát diện đều.
II.2. Với i=1 => công thức [Co(NH3)5Cl]2+ => có 1 đồng ph n:
NH3
H3N NH3

Co
H3N
NH3
Cl
Với i =2 => công thức [Co(NH3)4Cl2]+ => có 2 đồng ph n:

Cl
Cl
NH3 NH3
NH3 Cl
Co V
Co
NH3
NH3 NH3
NH3
Cl
NH3

- Tác dụng với Fe2+ trong môi trường axit

[Co(NH3)5Cl]2+ + 5H+ + Fe2+  Co2+ + Fe3+ + 5NH4+ + Cl-
[Co(NH3)4Cl2]+ + 4H+ + Fe2+  Co2+ + Fe3+ + 4NH4+ + 2Cl-
35.
Hãy giải thích:
1) V sao O3 ho t động hoá h c hơn O2.
2) Ph n t CO2 ch t khí còn SiO2 ph n t khổng lồ.
3) CO v N2 có tính ch t vật í gần giống nhau nhưng i có tính ch t hoá h c khác nhau?
4) SiCl4 l i dễ bị thuỷ ph n còn CC 4 l i không bị thuỷ ph n?
B i giải
- Ph n t oxi không ph n cực, độ bội i n kết giữa 2 nguy n tố lớn n n ch ng khó ph n i th nh nguy n
t do vậy m ho t động kém (0,5đ)
- Ph n t O3 ph n cực, độ bội i n kết giữa 2 nguy n t O bé, khả năng tách th nh nguy n t O* dễ d ng
hơn, do đó O3 ho t động m nh hơn (0,5đ)
E*
OO +O
*
O O
2) O
- Ph n t CO2: C có bán kính nguy n t bé, khả năng t o i n kết bội Pπ  P bền vững ph n t tồn t i
d ng thẳng: O=C=O (0,5đ)
(sp)

- Ph n t SiO2 : Si có bán kính nguy n t lớn hơn, khả năng h nh th nh i n kết  kém v khi h nh th nh
i n kết có xu t hiện lực đẩy m nh giữa các nguy n t Si do các ớp vỏ đầy e b n trong g y ra V vậy
SiO2 ph n t polime khổng lồ. Ở đó, mỗi nguy n t Si t o 4 i n kết đơn với 4 nguy n t O h nh th nh
n n các tứ diện SiO4. (0,5đ)
O O
Si Si Si

O O

36.
Xét hai ph n t PF3 v PF5.
(c) Cho biết tr ng thái ai hóa c a nguy n t trung t m v d ng h nh h c ph n t c a ch ng?
(d) Cho biết sự ph n cực c a hai ph n t tr n Giải thích?
ĐÁP ÁN ĐIỂM
3
a) Ph n t PF3 có d ng chóp tam giác, P ở tr ng thái ai hóa sp
Ph n t PF5 có d ng ưỡng chóp tam giác, P ở tr ng thái ai hóa sp3d
 F
F
P F P
F
F F F
F
b) PF3 ph n t có cực (   0 ) , PF5 ph n t không cực (   0 )
Giải thích: i n kết giữa P v F ph n cực về phía F ứng với momen ưỡng cực  i .
Trong ph n t PF3 tổng vectơ c a các momen ưỡng cực   0 n n ph n t có cực; còn
trong PF5 tổng  0 n n ph n t không có cực.

37.
Có thể xác định c u tr c h nh h c c a các ph n t hay ion nhiều nguy n t dựa v o việc khảo sát số
cặp electron t o i n kết σ v số cặp e ectron chưa i n kết ở lớp vỏ hoá trị c a nguy n t trung t m
c a ph n t hay ion.
1. Nếu quanh nguy n t A c a ph n t AX2 hay ion AX2-n có số cặp electron bao gồm các cặp
electron t o i n kết σ v các cặp e ectron chưa i n kết 2 hoặc 3, 4, 5, 6 th ở trường hợp n o ph n
t hay ion có c u tr c thẳng, trường hợp n o không? v sao? (1)
2. Tuỳ thuộc v o số cặp e ectron m ph n t có thể có một v i h nh d ng khác nhau, hãy minh ho
bằng h nh vẽ.
3. Trong số các kết luận r t ra ở (1), trường hợp n o có tồn t i các ch t có h nh d ng đ ng như dự
đoán Cho thí dụ.
4 Có thể giải thích c u tr c h nh h c c a ph n t dựa v o thuyết i n kết hoá trị Hãy cho biết tr ng
thái ai hoá tương ứng với mỗi trường hợp ở (1).
B i giải
1.
n=2 n=3 n=4 n=5 n=6
X X

X–A–X A A X A A
X X X X X
Các cặp electron Không thẳng Không thẳng Các cặp electron tự Trong trường hợp
v cặpelectron v cặpelectron do có thể tích ớn n y 4 cặp electron
đẩy nhau v rời xa
tự do đẩy các tự do đẩy các n n ở chỗ rộng – vị chưa i n kết đều
nhau đến mức tối cặp i n kết. cặp i n kết. trí xích đ o Các ở vị trí xích đ o.
cặp i n kết ở vị trí Ph n t hay ion
đa (1800), c u tr c trục Ph n t hay thẳng.
thẳng. ion thẳng.
C u tr c thẳng xu t hiện ứng với 2, 5 hay 6 cặp electron .

2 Khi có 5 hay 6 cặp e ectron th có thể có một v i d ng ph n t :

X X X
X
X A X A A A A
X
X X X
 - -
3. Trường hợp: n = 2: BeCl2 n = 5: I3 , ICl2 , XeF2
4. Số cặp electron 2 3 4 5 6
Lai hoá sp sp2 sp3 sp3d (dsp3) d2sp3

Ph n t SO3 tồn t i ở tr ng thái hơi. Khi l m l nh hơi SO3 ngưng tụ th nh ch t lỏng dễ bay hơi gồm các
ph n t trime m ch vòng (SO3)3. Khi l m l nh đến 16,80C ch t lỏng đó biến th nh khối ch t rắn trong suốt
có d ng (SO3)n ph n t polime m ch thẳng.

Hiện tượng dễ trùng hợp c a các ph n t SO3 th nh vòng hay thẳng l do S dễ chuyển từ tr ng thái
lai hóa sp2 th nh sp3.
3.2. * NO2+
Nguy n t N lai hóa sp. Một obitan lai hóa chứa e_ độc th n li n kết
N:     với obitan 2p c a O t i li n kết . Còn obitan lai hóa chứa cặp e- tự do
li n kết cho nhận với obitan p trống c a O+. Còn 2 obitan không lai
hóa c a N xen ph với obitan chứa e- độc th n c a O v O+
O:
+
    Vậy ion NO2+ có c u tr c thẳng :
O :    O  N+ = O
-
* ICl 4 :
I:  I* :
        
Cl : Cl- :
       
Nguy n t I lai hóa sp d . Ba obitan sp d chứa e- độc th n li n kết với 3 obitan 3p chứa e- độc th n
* 3 2 3 2

c a 3 nguy n t Cl t o 3 li n kết . Một obitan 3p chứa cặp e- tự do c a Cl- t o li n kết cho nhận với obitan
sp3d2 trống I*. Hai cặp e- tự do chiếm vị trí trục xuy n t m
Cl Cl Vậy : ion ICl4- có c u tr c vuông phẳng
I
Cl Cl
38.
X l nguy n tố thuộc nhóm A, hợp ch t với hidro có d ng XH3. Electron cuối cùng tr n nguy n t X có tổng
4 số lượng t bằng 4,5.
a) Xác định nguy n tố X, viết c u h nh electron c a nguy n t .
b) Ở điều kiện thường XH3 l một ch t khí. Viết công thức c u t o, dự đoán tr ng thái lai hoá c a
nguy n t trung t m trong ph n t XH3, oxit bậc cao nh t, hidroxit bậc cao nh t c a X.
B i giải
a/ Với hợp ch t hidro có d ng XH3 n n X thuộc nhóm IIIA hoặc nhóm VA.
TH1: X thuộc nhóm IIIA, ta có sự ph n bố e theo obitan: . Vậy e cuối cùng có: l=1, m=-1, ms = +1/2 .
m n + l + m + ms = 4,5 → n = 4.
C u h nh e nguy n t : 1s2 2s22p6 3s23p63d10 4s24p1 (Ga)
TH2: X thuộc nhóm VA, ta có sự ph n bố e theo obitan: . Vậy e cuối cùng có: l=1, m= 1, ms = +1/2 .
m n + l + m + ms = 4,5 → n = 2. C u h nh e nguy n t : 1s2 2s22p3 (N).
b/ Ở đk thường XH3 l ch t khí n n nguy n tố phù hợp l Nitơ. Công thức c u t o các hợp ch t:
N
H
H
H Nguy n t N có tr ng thái lai hóa sp3
O O
N O N
O
Oxit cao nh t: O Nguy n t N ở tr ng thái lai hóa sp2.
O
H O N

Hidroxit với hóa trị cao nh t: O Nguy n t N ở tr ng thái lai hóa sp2

39.
Dựa tr n mô h nh VSEPR, giải thích d ng h nh h c c a NH3, ClF3, XeF4.
B i giải
C u t o c a NH3 cho th y quanh nguy n t N trung t m có 4 vùng không gian khu tr e ectron, trong đó có
1 cặp electron tự do (AB3E) n n ph n t NH3 có d ng tháp đáy tam giác với góc i n kết nhỏ hơn 109o 28'
(cặp electron tự do đòi hỏi một khoảng không gian khu tr ớn hơn)

C u tr c tháp đáy tam giác t m nguy n t N

Ph n t ClF3 cỏ 5 khoảng không gian khu tr e ectron, trong đó có 2 cặp electron tự do (AB3E2) n n ph n t
có d ng chữ T (Các e ectron tự do chiếm vị trí xích đ o)

Ph n t XeF4 có 6 vùng không gian khu tr e ectron, trong đó có hai cặp electron tự do (AB4E2) n n có d ng
vuông phẳng (trong c u tr c n y các cặp electron tự do ph n bố xa nhau nh t)

40.
Cho bieát traïng thaùi lai hoaù cuûa nguyeân töû trung taâm vaø caáu truùc hình hoïc cuûa caùc phaân töû vaø ion sau:
BrF5, Ni(CN)42-, CrO42-, HSO3-.
B i giải
Phaân töû vaø ion Traïng thaùi lai hoùa Caáu truùc hình hoïc
3 2
BrF5 sp d Choùp ñaùy vuoâng
2- 2
Ni(CN)4 dsp Vuoâng phaúng
2- 3
CrO4 ds Töù dieän ñeàu
- 3
HSO3 sp Choùp ñaùy tam giaùc
3.
Baèng thuyeát lai hoaù giaûi thích söï taïo thaønh ioân phöùc Cu(NH3)42+ vaø söï taïo thaønh phöùc chaát trung hoaø
Fe(CO)5.
B i giải
Cu (z = 29) [Ar] 3d10 4s1
Cu – 2e  Cu2+
[Ar] 3d9 4s0 4p0
    

Cu2+ duøng 1 obitan s vaø 3 obitan p troáng ñeå toå hôïp taïo thaønh 4 obitan lai hoùa sp3. Moãi obitan lai hoùa sp3
seõ lieân keát vôùi caëp ñieän töû töï do treân NH3 ñeå taïo thaønh phaân töû Cu(NH3)42+
Fe (z = 26) [Ar] 3d6 4s2 4p0
     

Fe* [Ar] 3d8 4s0 4p0

   

Fe* duøng 1 obitan d, 1 obitan s vaø 3 obitan p troáng ñeå taïo thaønh 5 obitan lai hoùa dsp3. Moãi obitan lai hoùa
dsp3 seõ lieân keát vôùi moät phaân töû CO taïo thaønh Fe(CO)5.

B i tập tương tự
1/
Cho bieát caáu truùc khoâng gian cuûa caùc phaân töû vaø ion sau: BeCl2, BCl3, NH4+, PCl5.
2/
Coù caùc phaân töû vaø ion sau: ZnCl2, NF3, SF6, SO32-, SO2, H2SO4, [Ni(CN)4]2-.

a. Treân cô sôû cuûa thuyeát lai hoaù, haõy cho bieát daïng lai hoaù cuûa nguyeân töû trung taâm vaø daïng hình
hoïc caùc phaân töû treân.
b. Haõy giaûi thích söï lai hoaù taïo lieân keát trong phaân töû ZnCl2.
c. So saùnh goùc lieân keát FNF trong phaân töû NF3 trong hai tröôøng hôïp xeùt theo thuyeát coâng hoaù trò
thuaàn tuyù vaø theo thuyeát lai hoaù.
d. So saùnh nhieät ñoä soâi giöõa NH3 vaø NF3. Giaûi thích.
3/