ZGRADARSTVO 1

Prof. dr Jasmina DRAŽIĆ

SKLOP TRUPA-ZIDANJE OPEKOM

ZIDANJE

OPEKA je
najstariji
grañevinski
materijal koji
su ljudi
proizvodili
Piramide u Gizehu (2650. i 2550. pne)

KOLOSEUM – RIM: početak gradnje 72. pne

Vavilonska opeka je bila kvadratnog oblika

stranice 31cm, raznolikih boja od
tamnocrvene do bledo žute boje.Etrurci (III
vek p.n.ere) proizvodili su glinene ploče
dimenzija 115/85/4,5cm. Opekarska
industrija ozbiljnije se razvila u Rimu i tokom
II, III, i IV veka pečena opeka je bila glavni
materijal rimske arhitekture.
kula Babilonska (900. pne)

1
 ZIDANJE-opeka

Zgrada kompanije Harding u Mindenu Nemačka

Kjobo toranj
Seul, Južna
Koreja

Katedrala Evri
Crkva Santo Volto Francuska
Vinarija Sureveto
Italija Turin Italija

ZIDANJE
OPEKOM

zahvaljujući svojim dobrim osobinama opeka i opekarski

proizvodi i danas se mnogo upotrebljavaju za grañenje
stambenih i stambeno poslovnih zgrada srednje spratnosti
(visine).

2
 ZIDANJE-opeka

Pored konstrukcijskih karakteristika koje se ogledaju u

nosivosti materijala, izraženom u vrednostima čvstoće
opeke na pritisak MO, mogućnosti obrazovanja
konstruktivnih oblika jednostruke i dvojne zakrivljenosti,

PREDNOSTI opeke ogledaju se i u tome da je:

obrada materijala na licu mesta svedena je na minimum
(potrebne intervencije svode se na udarac čekića),

težina elementa je takva da obezbeñuje lako rukovanje
prilikom ugrañivanja i jednostavan vertikalan transport,

opasnost od požara je manja nego kod drveta,

termička izolacija, za zidove iste debljine povoljnija je nego
za zidove od kamena, dok zidovi od drveta ne sadrže
mogućnost akumulacije i zračenja toplote,

odbačena je opasnost od insekata i truljenja, prisutna kod
organskih materijala

ZIDANJE-opeka

OPEKA je grañevinski materijal

(poluproizvod) koji se dobija
pečenjem gline

danas se proizvodi u formatu
250/120/65mm

ove dimenzije omogućuju
postizanje pravilne veze, dužina
opeke je dve širine plus jedna
spojnica

visina je nezavisna od ove dve
dimenzije i odreñena je iz
proizvodnog uslova (da se opeka
ravnomerno i dobro ispeče)

3
ZIDANJE-opeka

ZIDANJE-zid od opeke

Zid od opeke izvodi se od niza slojeva opeke, jedan iznad

drugog, vezanih malterom kao vezivnim sredstvom. Čvrstoća
zida ne zavisi samo od kvaliteta upotrebljenog
materijala, opeke i maltera, već i od pravilno izvedenog
sloga opeke. To podrazumeva da se opeke slažu jedna
pored druge i jedna iznad druge po izvesnom redu, kako bi
se dobio čvrst sklop, sposoban da primi i prenese sva
predviñena opterećenja.

4
ZIDANJE-zid od opeke

ZIDANJE-spojnice u zidu

U zidu se razlikuju:

horizontalna spojnica
10mm,

vertikalna spojnica
12mm (visina opeke
65mm sa vertikalnom
spojnicom 12mm formira
13 redova opeke u
jednom visinskom metru
zida).

5
ZIDANJE-spojnice u zidu

U odnosu na stepen popunjenosti maltera spojnice mogu biti:

upuštene za oko 15mm, kod zidova koji se malterišu, kako
bi se malter utisnuo u prazne spojnice i obezbedio vezu
površinskog sloja i zida,

ravne, kada se kasnija obrada zida ne predviña (niti
malterisanje, niti fugovanje)

ZIDANJE-zid od opeke

Položaj opeke prilikom

polaganja u zid može biti:

dužnjački, sa dužom
stranom u pravcu pružanja
zida,

vezački, sa dužom
stranom upravnom na
pravac pružanja zida i

mešoviti, kada se u zidu
nalaze i dužnjaci i vezači,
bilo u jednom sloju, bilo u
raznim slojevima

6
 ZIDANJE-aktivnosti

Zidanje opekom je postupak, koji se izvodi na licu

mesta, a počinje sa pripremom:

donošenje opeke i slaganje u blizini radnog mesta,

razmeravanje zida na podlozi na kojoj započinje
zidanje

donošenje maltera

donošenje posebnih korita sa vodom ili sudova za
kvašenje opeke

ZIDANJE-aktivnosti

ZIDANJE SE SASTOJI IZ SLEDEĆIH AKTIVNOSTI:

razastiranje maltera (po podlozi ili predhodno ozidanom redu

zida), zahvatanjem maltera kutlačom (fanglom) ili lopatom,
pri čemu širina razastiranja zavisi od zahtevane popune
spojnica

kvašenja opeke do mere zasićenosti vodom kako bi se
sprečilo upijanje vode iz maltera i smanjila potrebna količina
vode, neophadna za vezivanje (malter pregoreo)

polaganje opeke na utvrñeno mesto, sa potrebnim
odstojanjima, dimenzijama vertikalnih i horizontalnih
spojnica, visina se odmerava zahegnutim zidarskim kanapom
izmeñu letava, a širina osećajem

7
ZIDANJE-aktivnosti

POSTUPAK RADA

polaganje opeke na prethodno urañenu posteljicu,
polaganje mistrijom ili zidanje na pritisak,

na predhodno poravnatu posteljicu sa nešto većom
debljinom od konačne samo po jedne opeke, dok se
mistrijom zahvata malter iz spojnice i na taj način
obrazuje uspravna spojnica, a iscureli malter iz
spojnice kupi se mistrijom

ZIDANJE-aktivnosti

 polaganje pribijanjem, vrši se polaganjem po dve

opeke na znatno deblju, ali užu posteljicu koja
prethodno nije poravnata, bez mistrije, tako da se
dodirna, uspravna spojnica ostvaruje oduzimanjem
maltera, što je povoljno kod zidanja zidova sa
upuštenim spojnicama

8
ZIDANJE

ZIDANJE-aktivnosti

U odnosu na položaj zidara

moguće je:

zidanje sa skele, koja se gradi
sa spoljne strane zida, što je
sporiji i reñe korišćeni položaj
(ovakav položaj za zidara je
povoljniji, jer mu olakšava
rad i obezbeñuje trajnu
kontrolu lica zida (značajno
za zidove koji se ne
malterišu)

zidanje preko ruke, kada

zidar posle odreñene visine
mora da koristi laku zidarsku
skelu, pogotovu ako se koristi
postupak polaganja mistrijom
i kupi iscureli malter

9
ZIDANJE

ZIDANJE-slogovi-SLOG DUŽNJAKA

10
ZIDANJE-slogovi-SLOG VEZAČA

ZIDANJE
-slogovi-
OBIČAN
SLOG

11
ZIDANJE-
slogovi-
KRSTATI SLOG

ZIDANJE-
slogovi-
GOTSKI SLOG

12
ZIDANJE-
slogovi-
HOLANDSKI
SLOG

ZIDANJE-sučeljavanje I SLOJ

II SLOJ

13
ZIDANJE-suticanje

SUTICANJE
ZIDOVA

I SLOJ

ZIDANJE-ukrštanje

II SLOJ

14
ZIDANJE

ZIDANJE

15
ZIDANJE

Osnovna pravila pri zidanju su:

zid se uvek završava tričetvrtkama (dužnjacima ili

vezačima)

kod sučeljavanja i ukrštanja, uvek se u jednom sloju

propušta jedan pravac, a u drugom drugi

kod sučeljavanja i ukrštanja prva spojnica propuštenog

zida mora odstojati od presečne, ukrsne tačke ¼ opeke

propušteni pravac završava se tričetvrtkama

dužnjacima

propušteni pravac zida se od celih opeka, dok se

prekinuti ukraja cepanom opekom utopljenom u
malteru

16
 ¾ opeke
II SLOJ

¼ opeke

17
 ZIDANJE-završavanje-
RAVNO

25cm
25cm
ZIDANJE-završavanje-RAVNO

18
ZIDANJE-završavanje
na prozorskim otvorima i otvorima spoljašnjih vrata

25cm
12cm
25cm
12cm
ZIDANJE-završavanje
na prozorskim otvorima i otvorima spoljašnjih vrata

ZID DEBLJINE 38cm

I sloj

cela opeke
II sloj

6,5cm

19
ZIDANJE-završavanje
na prozorskim otvorima i otvorima spoljašnjih vrata

I sloj ZID DEBLJINE 51cm

ZID DEBLJINE 38cm

I sloj

¼ opeke
II sloj
II sloj

¾ opeke cela opeka

ZIDANJE-računanje dužina i širina zidova

I SLUČAJ

zid se završava na oba

kraja

debljina zida

dimenzija stuba

dimenzija
slobodnostojećeg
dimnjaka

n - broj vezača
nx13-1

20
ZIDANJE-računanje dužina i širina zidova

II SLUČAJ

zid se završava na
jednom kraju

ZIDANJE-računanje dužina i širina zidova

III SLUČAJ

dimenzija otvora

dimenzija niše

21
ZIDANJE-suticanje, ukrštanje i sučeljavanje zidova

ZIDANJE-suticanje, ukrštanje i sučeljavanje zidova

22
ZIDANJE-sučeljavanje zidova pod oštrim i tupim uglom

ZIDANJE-stubovi
kvadratni poprečni presek

23
ZIDANJE-stubovi
kvadratni poprečni presek

STUB 64/64
I sloj II sloj

18,5x2+12x2+3x1=64cm
12x5+4x1=64cm
18,5x2+12x2+3x1=64cm 12x5+4x1=64cm

ZIDANJE-stubovi
pravougaoni poprečni presek

24