Professional Documents
Culture Documents
Dhammar
Dhammar
Dhammar
uqkefvjynfhaeY/
c&pfESpf - 2009? arv (8)&uf/
(earm wó b*0awm t&[awm or®morÁK'¨ó)3
t&[H*P
k af wmf
- udavom[l wGif;&efolwkdY rjyL0hHa&Smif; a0;awmfrlaom taMumif;aMumifhvnf;
]t&[H-t&[} rnfawmfr\l /
- oHo&mpuf uefYtuGufudk r*fav;atmufxuf tajrmufpufjzifh azsmufzsuf
eif;acs twif;arTvsuf &Si;f apcgxGuf tvmysuaf tmif ememESuaf wmfrl Ny;D xaom
taMumif;aMumifv h nf; ]t&[H-t&[} rnfawmfr\ l /
- vlewfjA[®m owå0gwkYd\ 0yfpif;aumfa&mf ylaZmftxl;udk cHawmfrlxdkufaom
h nf; ]t&[H-t&[} rnfawmfr\
taMumif;aMumifv l /
- avmb a'go arm[wnf;[laom udavomwku Yd kd nufnufEyk Ef yk f ckwxf iG yf ,f&mS ;
h nf; ]t&[H-t&[} rnfawmfr\
awmfrNl y;D aom taMumif;aMumifv l /
- ygynpfusL; raumif;rIwkdYjyKzkdYae&m qdwfuG,f&m r&Sdawmfrlaom taMumif;
aMumifhvnf; ]t&[H-t&[} rnfawmfr\ l /
or®morÁK'¨*Pk af wmf
- tbdan,sm? y&dnmESifh y[mwAÁ opädu[k r*¾bm0em av;opömudk q&mrqdk
tvdvk vkd Qif r*fzv
kd Ef iId ;f axmufrazmufrjyef {uefow
d wf aMumif;wpfpyfaMumifh
]or®morÁKa'¨g - or®morÁK'¨} rnfawmfrl\/
- ocFg&? 0dum&? vu©P? edAmÁ ef? ynwfwnf;[laom aÚ,s"H w&m;ig;yg;udk q&mrqdk
tvdvk v kd Qif r*fzv
kd Ef iId ;f axmufrazmufrjyef {uefow
d wf aMumif;wpfpyfaMumifh
]or®morÁKa'¨g - or®morÁK'¨} rnfawmfrl\/
b*0g*kPaf wmf
- £ó&d, "r® ,o? oD&d umr y,wårnf bkef;ajcmufvDESifh jynfhpkHawmfrl
aomaMumifh ]b*0g-b*0g} rnfawmfr\
l /
aus;Zl;awmf&Sif "r®mEkyóem yckuúLq&mawmfbk&m;BuD;
b'´EÅ £aE´mbmo r[max&f (tedpöq&mawmf) \
qHk;rMo0g' oHaygufvuFmrsm;
- a,mp Ak'ͨ ö "r®Íö oHCÍö o&PH*awm? pwåm&d t&d,opömed or®yn
Ü m, yówd/
a,mp-
a,mp-tMuifolonf? Ak'¨Íö "r®Íö oHCÍö o&PH*awm - bk&m; w&m; oHCmudk
qnf;uyf\? pwåm&d-xdo k ol nfav;yg;aom? t&d,opömed- t&d,opömw&m;ud?k
or®yn Ü m,yówd-0dyóem ynmESijhf rif\/
- Aka'¨g aomb*0g aAm"em,s "r®aH 'aowd?
rkawåm aomb*0g armpem,s "r®Ha'aowd?
wdaPÖm aomb*0g wma&em,s "r®Ha'aowd/
Aka'¨gjrwfpmG bk&m;onf opömav;yg;w&m;udk odawmfr\ l ? oHo&mrS (0g) 'kuo© pömrS
vGwaf jrmufawmfr\ l ? oHo&mwpfbufurf;udk ul;ajrmufEikd yf g\? xdt
Yk wl owå0g
rsm;udv k nf;odapawmfr\ l ? vGwaf jrmufapawmfr\
l ? ul;ajrmufapawmfr\ l /
'kuo
© pömteufav;csuf
yDVem ocFwa|mp? wayg 0dy&dPmrem? 'kuo
© pöH pwkaw¬[?d 0dbwåm0ð rkeð ear/
yDVemp - ESyd pf ufjcif; teufvnf;aumif;?
ocFwa|mp - jyKjyifc&H jcif; teufvnf;aumif;?
oEÅmaygp - ylyefjcif; teufvnf;aumif;?
0dy&dPmarmp - azmufjyefjcif;teufvnf;aumif;?
£wd - þodkY? 'ku©opöH - 'ku©opömudk? pwkaw¬[d - av;yg;aomteufwkdYjzifh?
0dbwåm0ð - a0zefí a[mMum;awmfrlaom? Ak'¨H - jrwfpGmbk&m;udk? ear ermrd -
&Scd ;kd yg\/
- oufawmfxif&Sm;bk&m;&Sdao;w,f? trSm;eYJtrSef? bk&m;qdk ]ÓPf}? trSm;udk
trSefrvkyfeJY? w&m;qdk ]emrf½kyf}uGJU? [efrvkyfeJY a[h? ]uH} jyKwfatmif BudK;pm;Mu/
aus;Zl;awmf&Sif "r®mEkyóem yckuúLq&mawmfbk&m;BuD;
b'´EÅ £aE´mbmo r[max&f (tedpöq&mawmf) \
qHk;rMo0g' oHaygufvuFmrsm;
- 0dygu0#ftcsi;f csi;f qufo, G v f sO;f r,Gi;f udavo0#fjzpfownf;/
udavo0#fomjzpfavyg ur®0#f[mjzpfownf;/
ur®0#fomjzpfavyg 0dygu0#f[mjzpfownf;/
- 0dygu0#ftcsi;f csi;f tqufo, G u
f if; tvsO;f udavo0#frjzpfownf;/
udavo0#fomrjzpfyg ur®0#f[m rjzpfownf;/
ur®0#fomrjzpfyg 0dygu0#f[m rjzpfownf;/
- 0dygu0#fom rjzpfyg ol[m t&d,mjzpfownf;/
0#foHk;yg;om odvdkufyg vGwfrSm aocsmonf/
oH;k yg;txuf ydí k pGuf vGw&f ufr&SNd y/D
- rsufpdu 0dygum? qJcsifwmu udavom? qJvdkufwmu ur®m/
- qJcsifwmu udavom? qJvdkufwmu ur®m? t&om&Sdwmu 0dygum/
- qJcsi½f okH mqJcsiyf g? rqJvu kd yf geJ?Y t0dZmÆ aMumifo
h m qJcsiw
f m? 0dZmÆ rqJcsi/f
- 0dyóemqdw k m b,fv[ kd m b,frmS ½Iíjzpfoenf;/
tjypfjzpf&m uHoHk;jzm? aocsm½Ií odownf;/
aocsmav;om ½Ivdkufyg? tmoa0g[mukefownf;/
tjypfawGom rjzpfyg? ol[mt&d,mjzpfownf;/
- olwpfyg;tjypfuo kd m ½Iavyg tmo0[mjzpfownf;/
uJh&JUíomaeavyg rSwfyg tmoa0gwdk;ownf;/
- r½d;k om; rjzLpif þtjrif þwGif ykxZk Ofjzpfownf;/
½d;k om;jzLpif þtjrif þwGit f &d,mjzpfownf;/
t&d,momjzpfavyg ½d;k om;jzLpifjzpfownf;/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 1
emrf½yk yf &J w
dS ,f
]emrf½kyf} &SdvQif rsufpdawG em;awG &Sdw,f? ]emrf½kyf} r&SdvQif rsufpdawG
em;awGvnf; r&Sb d ;l qdak wmh? 'Drsupf ad wG em;awGu b,frmS jzpfovJqakd wmh? rsupf ad wG
em;awGu ]emrf½yk }f rSmyJjzpfw,f/
'gqdk cifAsm;wdrYk mS vnf; rsupf ad wG em;awG r&Sb d ;l vm;? &Sw
d ,fqv kd Qif vlawGrmS
vJ&w
dS ,f? NrKd UxJrmS a&m rsupf ad wG em;awG r&Sb d ;l vm;? olwaYkd &m bmawGvJ ]emrf½yk af wG}yJ
r[kwv f m;? awmxJrmS vnf; rsupf ad wG em;awG r&Sb d ;l vm;? olwaYkd &m bmawGvJ
]emrf½yk af wG}yJ r[kwv f m;? 'Dvq kd kd vlawGrmS rsupf ad wG em;awG &So d vm;/
tJ'v f J ]ig
D rkd [kwb ]igh}h udu
k &hJ UJ w,fqv kd Qif emwmawG cHjyif;wmawG jzpfw,f? ]vl} r&Sad wmh
]ig} vnf; r&Sad wmhbJ pdwq f ;kd p&m taMumif;vnf; r&Sad wmhb;l aemf/
ESmacgif;ueHwkH *E¨m½Hk vlyY rkH rSw&f ? ESmacgif;ueHvQif rEdiI ;f ,SOf þwGiw f &m;&/
b,fou l eHwmwk;H -]ESmacgif;} ueHwmaemf/ b,foEYl mS acgif;wk;H - ]emrf½yk &f UJ
ESmacgif;}}? 'gqdk I get the smell rvky&f bl;? The nose gets the smell vdyYk J qd&k r,f? eHwmu
teHyY /J
a&S;uvlawGajymcJw h hJ yef;eY?H a&arT;eH?Y ig;n§eD ?YH bmeH?Y nmeHY pwJh teHaY wGvYkd
rrSwef ?YJ eHwt hJ cgrSmvnf; txufuajymovdk csUJ xGiEf iId ;f ,SOrf jyKbJ 'g ]teH}Y yJvYkd
trSet f wdik ;f jrifEikd &f if 'gw&m;&wmyJ/
vQmu pm;wHk &om½Hk vlyY rkH rSw&f ? vQmu pm;vQif rEdiI ;f ,SOf þwGiw
f &m;&/
b,fou l pm;wmwk;H ? t&omudk ]vQm} uodraI Mumifh ]vQm} u pm;w,fvYkd
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 3
qdak emf? b,foYl vQmwk;H - ]emrf½yk &f UJ vQm}}? I taste rvky&f bl;? The tongue tastes vdyYk q J kd
&r,f? ]vQm} u cHpm;wmu ]t&om} yJ/ a&S;uvlawGajymcJw h hJ csKd wm? csOw
f m? pyfwm?
cg;wm? iefwm pwJh t&omawGvYkd rrSwef ?YJ pm;wJt h cgrSmvnf; txufuajymovdk
csUJ xGiEf iId ;f ,SOrf jyKbJ 'g ]&om½H}k yJvYkd trSet
f wdik ;f jrifEikd &f if 'gw&m;&wmyJ/
ud,
k u
f xdwkH azm|AÁm½Hk vlyY rkH rSw&f ? ud,
k u
f xdvQif rEdiI ;f ,SOf þwGiw
f &m;&/
b,fou l xdwmwkH; ]uk, d }f uxdwmaemf? b,fou Yl , f ;Hk - ]emrf½yk &f UJ ud,
kd w k }f ?
'gqdk I touch rvky&f bl;? The body touches vdyYk q
J &kd r,f/
]xdawGU} wmu ]ud, k }f eJyY q
J akd wmh a&S;uvlawGajymcJw h hJ ]ig} uxdw,f? ]ig} u
udik w
f ,f? ]igh} udx
k w d ,f? ]igh} udk udik w f ,fvYkd rrSwef ?YJ xdawGUwJt h cgrSmvnf; txufu
ajymovdk csUJ xGiEf iId ;f ,SOrf jyKbJ 'g ]azm|AÁm½H}k yJ vdYk trSet f wdik ;f jrifEikd &f if 'gw&m;&wmyJ/
pdwu
f Buw
H kH "r®m½Hk vlyY rkH rSw&f ? pdwu
f Buv
H Qif rEdiI ;f ,SOf þwGif w&m;&/
b,fou l Buw H mwk;H ]pdw}f uBuw
H maemf? b,foYl pdww f ;Hk - ]emrf½yk &f UJ pdw}f ?
tJ'D ]pdw}f u bmudBk uw H mvJqakd wmh ]"r®m½H}k udyk BJ u&H rSm? 'gaMumifh I think rvky&f bl;?
The mind thinks vdy
Yk J qd&k r,f/
]Buw H m} u ]pdw}f eJyY q
J akd wmh a&S;uvlawG ajymcJw h hJ ]ig} Buw
H ,f? ]ig} awG;w,f
qdNk y;D ud,
k t hf aMumif;? olt Y aMumif;? [dt k aMumif;? 'DtaMumif;? awmifBu?H ajrmufBu?H
[dak wG;? 'DawG; rvkyef ?YJ BupH nfwt hJ cgrSmvnf; txufuajymovdk csUJ xGiEf iId ;f ,SOrf jyKbJ
]"r®m½H}k vdoYk m trSet f wdik ;f jrifatmif MunfEh ikd &f if 'gw&m;&wmyJ/
uJ ----awmfMuOD;pd/Yk
¸¸¸¸¸
4 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
Mum;wmudk tJ'g ]oEÅw}d ac:w,f? tif; rsupf ad wG em;awG b,frmS jzpfw;Hk (emrf½yk rf mS
jzpfygw,fb&k m;)? ]rsupf }d u wjcm;? ]emrf½yk }f u wjcm;aemf (rSeyf gbk&m;)? odcsiw
f ,f
odcsiwf ,fqNkd y;D rS odwmyJ? [kwu
f v
hJ m; (rSeyf ghb&k m;)/
tJ odcsiw f ,f odcsiw f ,fqw kd mawGu ]emrf} ac:w,f? tJ'gawGvnf; oday;
&w,f? rsupf ad wG em;awG b,frmS jzpfw;Hk (emrf½yk rf mS jzpfygw,fb&k m;)? rsupf ad wG
em;awGjrif&if bmawGvYkd od&rSmwk;H (emrf½yk v Ykd &d ygr,fb&k m;)? ]emrf½yk af wG}qdw
f o k m
vlawGr[kwb f ;l vdq
Yk v
kd w
kd maemf? a,mufsm;awG rde;f rawG r[kwb f ;l ? tJvq kd v
kd w
kd m/
tJ'aD 0'emukad &mufae&if a0'emNy;D awmh ]wPSm} oGm;Ny;D awmh 0ifwwfw,f? tJ'g
]a0'em} uae ]wPSm} oGm;jzpfwwfw,f? ]emrf½yk }f vdq Yk vkd u f &Ykd &dS if tJ'D ]a0'em}
kd v ]a0'em}[m
]wPSm} rjzpfawmhb;l vdYk tJvrkd w
S x
f m;? tJvu
kd ;l &r,f? tJvrkd wS x f m;/
awmxJu acG;awG MuufawGa&m rsupf ad wG em;awGr&Sb d ;l vm;(&Syd gw,fb&k m;)?
olwv Ykd nf; bmawGw;Hk (emrf½yk af wGygbk&m;)? at; ]emrf½yk }f udu k w f ,fq&kd if rembl;?
acG;udu k wf ,fq&kd if emw,f? tJvkd ]ynwf} udk tJvkd azsmuf&r,f? ]emrf½yk -f emrf½yk }f qdk
a[m zsm;&ifvnf; ]emrf½yk }f ? tJ ]emrf½yk }f ? tJvykd q J kd ]a0'em} ra&mufbJ tedpö 'ku©
a&mufomG ;vd&Yk &dS if tJ'D ]a0'em} r&Sad wmh tJ'[ D mwif ]emrf½yk }f u csKyof mG ;w,f? tJvkd
rSwfxm;? ]a0'em} qdkwmu a0'emBuD;emaeawmh wPSmeJY qdkawmh yl;aeawmh
J ,f? ]emrf½yk }f eJq
csKycf w f nf; edAmÁ efa&mufwmyJ? ]wPSm} csKyv
Y akd wmh ]emrf½yk }f ucsKyv f nf;
edAmÁ efa&mufwmyJ? tJ'aD wmh ]emrf½yk }f u csKyv f ,G w
f ,f? a0'emqdak wmh wPSmeJeY ;D vdYk
tJ'gudk *½kpu kd &f w,f/
]vlawG}rSm rsupf ad wG em;awG&o dS vm; (&Syd gw,fb&k m;)? tJ jyefajym ]emrf½yk }f rSm
rsupf ad wG em;awG&w dS ,fq&kd if vla&m rsupf ?d em;&Sw d ,fqakd wmh rsupf ?d em;&Sw d m
ESpcf jk zpfaerSmaygh? wpfcw dS Ykd rjzpfb;l ? ]vlawG}rSm rsupf ad wG em;awG
k nf;&Srd S jzpfrmS ? ESpcf &k v
&So
d vm; (&Syd gw,fb&k m;)? tJ jyefajym (r&Syd gbl;bk&m;)? tJ tJ'gav;yJ ta&;Bu;D wmu
tJ'gav;yJ? vlawG vlawG ajymNy;D Ny/D
awmxJrmS vnf; usm;awG qifawGr&Srd ?S rsupf ad wG em;awG&adS wmh usm;awGu
vnf;&Sw d ,f? usm;udu k w
f ,fq&kd if usm;udu
k w f hJ &[ef;Bu;D u usm;udu k wf ,fvYkd qdv
k ukd f
vd&Yk &dS if ol[m ]wPSm} jzpfomG ;w,f? ]owå0g} jzpfomG ;w,f? usm;udu k w f m r[kwb f ;l ?
usm;r[kwb f ;l ? ]½kyef mrfBu;D }}u udu
k w
f ,fvYkd ajymvd&Yk &dS if olremawmhb;l ? aMumufvnf;
raMumufb;l ? usm;Bu;D vnf; raMumufawmhb;l /
tckawmh usm;udu f ,fq&kd if aMumufw,f? aMumufv&Ykd &dS if ]a'go} jzpfomG ;&if
k w
edAmÁ efra&mufawmhb;l ? awmxJvnf; w&m;vnf; tm;xkw&f ao;w,f? edAmÁ efvnf;
ra&mufb;l qd&k if b,faumif;yghrwH;k ? awmxJrmS rsupf ad wG em;awGr&Sb d ;l vm; (&Syd g
w,fb&k m;)? olwv Ykd nf; bmawGw;kH (emrf½yk af wGygbk&m;)? tJ awmxJrmS awmif ]emrf½yk }f
8 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
jzpfaerSawmh 'DNrKd UxJu vlawGrmS a&m rsupf ad wG em;awG&o dS vm; (r&Syd gbk&m;)? tJ'g
aocsmrSwaf emf? w&m;emw,fqw kd m aocsmrS aocsmw,f? odrYk v Ykd &Ykd &dS if raocsm
ao;bl;? jyefjyef *½kpu kd af emf/
]emrf½yk }f &Sv
d o
Ykd mvQiw f hJ rsupf ?d em;awG&w dS ,fw?hJ ]emrf½yk }f r&Sv d &Ykd &dS ifwhJ rsupf ?d
em;awGr&Sb d ;l wJ?h tJ'g rlwnfxm;wm? [dk y#dpo ö rkygÜ 'fxrJ mS vnf; ]emr½lyypö,m
oVm,weH? oVm,weypö,m zaóm? zóypö,m a0'em} vdYk 'Dvykd gw,f? [d[ k m
y|mef;uvnf; ]tm&r®Pypö,m}? ]rsupf jd rifwkH ½lyg½H}k eJY qdw k muvnf; y|mef;uvnf;
vlawGrygbl;? owå0g rygbl;? y#dpo ö rkygÜ 'fuvnf; owå0g rygawmh tukev f ;kH ]emrf½yk }f
csn;f yJ jzpfaewmqdak wmh? tukev f ;kH ]emrf½yk }f csn;f yJ jzpf&rSmaygh? ]vl}qdw k m r&Sad wmhb;l ?
acG;qdwk mvnf;r&S?d usm;qdw k mvnf; r&S?d ]owå0gawG} r&Sad wmhb;l /
obm0a&mufrS edAmÁ efa&mufw,f
]obm0} wJ?h ]obm0} omvQif a&mufomG ;w,fw?hJ tJ'D ]vlawG} r&Sad wmh
]obm0} omvQiaf &mufrS edAmÁ efa&mufw,fw?hJ ]obm0} qdw k m t0dZmÆ rzH;k wJ[ h mudk
obm0vdYk ac:w,f? tJ'D ]obm0} a&mufrS 'kuo © pöma&mufw,f? ]'kuo © pöm} a&mufrS
rvdck siw f [hJ m jzpfomG ;w,f? ]vlawG} qdak wmh vdck siw f [ hJ mawG jzpfomG ;w,f? rsupf d
awG&w dS ,fq&kd ifvnf; vdck siw f [hJ mawG jzpfomG ;w,f? ]vlawG}rSm rsupf ad wG em;awG
d vm; (r&Syd gbl;bk&m;)? tJ tJ'gqd&k w,f? tJ'gudk ]y#dpo
&So ö rkygÜ 'f} xJvnf;&Sm? ]y|mef;}
xJvnf;&Sm? b,fxJrSm ]vlawG} &SdwkH;? vlawG&Sd&if ewfawG&Sdw,f? ewfawG&Sd&if
ewfjzpfcsiw f ,f? jA[®m&S&d if jA[®mvnf;jzpfcsiw f ,fqakd wmh vlawGr&Sb d ;l ]emrf½yk f}
yJ&wdS ,f? ]emrf½yk }f usawmh emrf½yk u f rS csKyrf mS ud;k /
]emrf½yk }f uawmifrS ]zó} Ny;D &if a0'em? ]a0'em} Ny;D awmh wPSmeJeY ;D awmh
]emrf½yk }f u csKyv f ,G w f ,f? ]a0'em} u emaewmeJY atmfaewmeJY olrcsKyEf ikd b f ;l ? tJ'aD wmh
a0'emudk *½krpdu k &f bl;? a0'emudk ausmv f eG &f w,fqw kd m ]emrf½yk }f udak &mufaerS/
vlawGrmS rsupf ad wG em; em;awaw
awG&G o
dS vm; (r&Syd gbl;bk&m;)/
vlawGaum&So d vm; (r&Syd gbl;bk&m;)/
]vlawG}uudk apwoduÓ f PfxrJ mS r&S&d awmhb;l wJ?h tJvkd rSwx f m;aemf? ]vlawG}
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 9
r&Sb
d ;l wJ?h a[m tm½Hjk yKMunfv kd ?f ]vlawG
h u awG}r&Sb
d ;l /
vlawGr&Sw
d hJ t,lu or®m t,l
]vlawG}r&Sb d ;l vd?Yk tJvkd tm½Hjk yKMunfv kd ?f ]vlawG} &Sw
h u d t hJ cgusawmh ]avmb
'd|d arm[} qdw k m&Sw d ,f? vlawG&&dS if avmb&,f 'd|&d ,f arm[ &,f&w dS ,f? tJ'D
avmb 'd|d arm[u ]tmoa0gw&m;} ac:w,f? tJ'D ]tmoa0g w&m;} &Sv d &Ykd &dS if
vlawG&w dS ,f? vlawG&&dS if ukvm;awG&w dS ,f? w½kwaf wGvnf;&Sw d ,f? trsKd ;rsKd ;&Sad wmh
vlawGtcsi;f csi;f u vlawGqakd wmh rwnfMh ubl;? tJ'rD wnfb h J a'goawG jzpfwwfw,f/
tJ ]vlawG}r&Sb d ;l qdw k hJ jrwfpmG bk&m;&JUt,lu tmoa0gw&m;r&Sw d hJ t,l
vdrYk w
S x f m;? ]vlawG&w dS thJ ,l}u tif; ]'d|t d ,l}? vlawG&w dS hJ t,lu bmt,lw;Hk ('d|d
t,lygbk&m;)? tif; tJ'grSwx f m;? rdpmä 'd|?d ouúm,'d|d ]'d|t d ,l}vdYk ac:w,f? ]vlawG
r&Sw d thJ ,l}u bmt,lw;Hk (or®m'd|t d ,lygbk&m;)? tif; ]or®mt,l}vdYk ac:w,f?
]vlawG} r&Srd S edAmÁ efa&mufrmS aygh/
]vlawG} &Sad evd&Yk &dS if atmufarhrw d meJY wpfcgwnf; v,fwq D &mawmf [dk
c&rf;vm;? oH;k cGvm; tJ'rD mS w&m;a[mawmh olvrf;avQmufawmh [dk bke;f Bu;D Bu;D u
wpfcgwnf; acgif;xrf;vmw,f? [m bmjyKvYkd b,fow l ;Hk [m wynfah wmf 'Dausmif;u
[dak v;vwke;f u ysv H eG af wmfrw l hJ bke;f Bu;D ygbk&m;wJ?h ausmif;xdik b f ek ;f Bu;D ygbk&m;?
bmjyKvYkd vlwumudak wmh [d[ k mjzpfatmif a[mwwfNy;D awmh ud, k [
hf mud, k f usawmh
atmufuvGwaf tmif rvkyEf ikd b f ;l vdq
Yk akd wmh wynfah wmfuvGwaf tmif vkyw f mygyJ?
tedpö 'ku/©
'gayr,fh 'umrBu;D wpfa,muf wpfcgwnf; t&Sib f &k m; 'Dausmif;Bu;D udak &m
b,fvv kd yk rf mS vJb&k m;? ausmif;vnf;rtyf&ao;bl;eJY tJ'D ausmif;Bu;D oGm; trSw&f
vduk w f meJY tJ'v D okd mG ;jzpfw,f? tJvakd usmif;awG tdraf wG ydu k q f aH wG oGm;oGm; trSwrf &
&bl;? ]emrf½yk }f vdyYk J trSw&f &w,f? tJ'v D kd ]vlawG}rygbl;qdw k hJ t,lukd ,lxm;&w,f/
vlawG&&dS if t0dZmÆ o0
]vlawG}rSm rsupf &d odS vm; (r&Syd gbl;bk&m;)? tJ tJvkd olwumh oGm;ar;vdYk
&S&d if tJ'gr,Hb
k ;l ? r,H&k ifvnf; r[efao;bl;? vlr&Sb d ;l ? tJvkd jrifr?S ]vlawG}vdaYk um
10 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
&So
d vm; (r&Syd gbk&m;)? tJ'vD u
kd akd jymrS y#dpo
ö rkygÜ 'f tajym? y|mef;ajym tajymrsKd ;eJY
tJvakd jymrS ]vl} r&S&d ma&mufrS ]tmoa0gw&m;} ukeo f mG ;rSm? ]avmb 'd|d arm[}
arm[}?
]arm[} u t0dZmÆ ac:w,f? tJ'D ]t0dZmÆ u rodtyfaom a,mufsm; rde;f rtp&So d nfukd
odwwf\ } wJ/h
rde;f rvnf; r&S&d bl;? a,mufsm;vnf; r&S&d bl;? w&m;emNy;D &if pdwx f rJ mS rde;f r
a,musmf ;awG&rdS ae&bl;wJ?h tJ pdwx f rJ mS a,mufsm;awG? rde;f rawG&o
dS vm; (r&Syd g
bk&m;)? tJ tJ'v D kd pdwxf rJ mS r&Sv
d &Ykd &dS if tmoa0gw&m;u rde;f rawG a,musmf ;awG
vlqwkd m t0dZmÆ odawmh ]t0dZmÆ o0} ac:w,f? ]t0dZmÆ o0}rS t&ifrjzKwv f Ykd &S&d ifawmh
vlawGa&m wd&pämefawGa&m umrmo0awGa&m? tJ'gt&ifqHk; ]t0dZÆmo0} o0}udk
t&ifjzKwxf m;&w,f? ]t0dZmÆ o0} o0}ubmwk;H qdak wmhrS vlawG? ]t0dZmÆ o0} o0}qdw k m bmwk;H
(vlawGygbk&m;)/
rde;f rawG a,mufsm;awG&v dS &Ykd &dS if ]umrmo0}
]umrmo0}ac:w,f? a,mufsm;awG rde;f rawG
ubmwk;H (umrmo0ygbk&m;)? vlawGu bmawGw;Hk (t0dZmÆ o0ygbk&m;)? tJvkd
jzpfw,faemf? tJ'gud&k mS w,f? 'gaMumifh ]vlawG}rSm rsupf &d o dS vm; (r&Syd gbk&m;)? tJ'g
cP cP ud, k u
hf ,
kd u
f kd jyefar;&w,f? y#dpo ö rkygÜ 'frmS vnf;&Sw
d ,f/
]emr½lyypö,m oVm,weH? oVm,weypö,m zaóm}zaóm}? zóu a0'em
ra&mufcifuwnf;u? ]a0'em} a&mufv&Ykd &dS if wPSmem;ul;wwfw,f? 'gaMumifh
]emrf½yk }f uav;eJY tomav; eJY ae&w,faemf/
]vlawG}vdaYk um&So
d vm; (r&Syd gbk&m;)? ]vlawG}vd&Yk &dS if b,fvtkd jypfa&mufowk;H
Yk akd wmh ]t0dZmÆ o0}
vdq o0}awG? vlawG&&dS if b,fvt kd jypfa&mufowk;H (t0dZmÆ o0awGyg
bk&m;)? tJ ]t0dZmÆ o0} jzpfwwfw,f? ]t0dZmÆ o0} jzpfawmh vdck siw f wfw,f? awmifwh
wwfw,f? rawmifw h bl;vm; (awmifw h ygw,fb&k m;)/
uJ ]vlawG}r&Sad wmh awmifw h ao;vm; (rawmifw h ygbk&m;)? tJ ]t0dZmÆ o0}
vnf; rjzpfawmhb;l ? tJvrkd w f m;? tJ'g ]&if&h ifu
S x h suu
f suf &J&w
J if;wif;udk tJ'v D kd
vky&f r,f? aysmah ysmah v;eJrY &bl;} ([kwyf gw,fb&k m;)? tJ aysmah ysmah v;eJY r&bl;/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 11
vlr&Sad ompdwo
f nf 0dZmÆ ÓPf
bmjyKvw Ykd ;Hk qdak wmh ]vlawG}rSm rsupf ad wG&o dS vm; (r&Syd gbk&m;)? tJ'D tar;u
y#dpo ö rkygÜ 'frmS vnf; ]vl}r&Sb d ;l ? y|mef;xJrmS vnf; ]vlawG} r&Sb d ;l ? tJ'D ]tm½k}H aMumifh
jzpfawmh avmbawG a'goawGjzpfw,f? ]a[wkypön;f }}awGjzpfvmw,f? tJ'g ]a[wk
ypön;f }}qdak wmh y|mef;eJu Y quf qufaew,f? tJ'yD |mef;eJu Y tqufjzwfay;&w,f?
'grS jywfomG ;rSm odrYk v Ydk &Ykd &dS if rjywfb;l ? ]vlawG} vdaYk um &So d vm; (r&Syd gbk&m;)? tif;
]vl}r&Sb d ;l qdak wmh ]vlr&Sad om pdw}f qdpk rf; (vlr&Sad ompdw)f /
pdwef v YJ rl &Sw d meJY rwlb;l ? ]vlr&Sad om} qdw k mu r&Sw d ÓhJ Pf ]ÓPorÜ,w k }f
ayghav? ÓPf ÓPf ÓPf [kwu f vhJ m; (rSeyf ghb&k m;)? ]tarm[}? ]tarm[} ]tarm[}? t0dZmÆ
r[kwb f ;l 0dZmÆ ? ]0dZmÆ O'yg'd} qdw k hJ 0dZmÆ ? ]vlr&Sad om} qdpk rf; (vlr&Sad om)? tJ tJ'g
]'d|rd &Sad om} qdw k meJY twlwyl ?J ]0dZmÆ ÓPf&adS om} tJv[ kd mrsKd ;aemf? ]vlr&Sad ompdw}f
a[m tJ'v D kd pdwq f w kd m tm½Hjk yKMunfv h u kd pf rf;? ]vlr&Sad ompdw}f b,fEh , S af ewk;H ? ÓPf
jzpfaew,f? ]0dZmÆ O'yg'd} jzpfaew,f/
tJ'yD mG ;onf&adS omf ]arm[} ]arm[}udk y,fw,fqw kd m tJ'g ]arm[r&Sw d phJ wd f} jzpfae
w,f? ]arm[}
]arm[}r&Sv d &Ykd &dS if t0dZmÆ r&Sb d ;l ? ]t0dZmÆ }}r&Sv d &Ykd &dS if ]t0dZmÆ o0} vnf;r&Sb d ;l ?
tJ'gaMumifh tJ'[ D mawGukd jznf;jznf;av;qd&k w,f? ]vlr&Sad ompdw}f qdpk rf; (vlr&Sad om
pdw)f ? tif; vlr&Sad omqdw k mu ]0dZmÆ }}? ]igh} pdwx f rJ mS ]vl} &Sad eovm;vdYk ud, k uhf , kd u f kd
pOf;pm;? vlBu;D awGvnf; pOf;pm;? ]igh} pdwx f rJ mS ]vlawG} &So d vm;? acG;awG &So d vm;?
]y#dpo ö rkygÜ 'f} udv k nf; vSr;f vSr;f Munf&h ao;w,f? tJ ]y#dpo ö rkygÜ 'fÓPf}? jrwfpmG bk&m;u
olb&k m;jzpfcgeD;&if ]y#dpo ö rkygÜ 'f} udv k nf; qifjcifw,f? ]y|mef;} udv k nf; qifjcifw,f?
vlr&Sad om pdw?f pdwrf &Sad om vl
tJ'v D [
kd mav;udk qifjcif qifjcifNy;D awmh aMomf olb&k m;jzpfwek ;f u b,fvkd
bk&m;jzpfygvdr?hf ]vlr&Sad ompdw}f ? Ny;D awmhrS ]p]pw
d rf &Sad omvl}? tif; pdwrf &Sad om qdw
]pd k mu
avmbawG a'goawGukd pdwv f aYkd c:w,f? t0dZmÆ awG avmbawG a'goawGukd pdwf
ac:w,f? ]tbdZÑm}}eJY ]a'greó} r&Sw d phJ w
d uf ]vlr&Sw d phJ w
d }f [kwu hJ m;? ]vl r&Sad om
f v
pdw}f qd&k if avmbawG a'goawG r&Sad wmhb;l /
12 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
ynwfrygaom pdwf
]vlr&Sad ompdw?f pdwrf &Sad omvl}? tJ'g ]y&rw¬opöm}}? ]ynwfrygaompdw}f ?
]ynwf} rygaom qdw k m ]olawmfaumif;w&m;} ynwfrygwm? ]ynwfygaompdw}f ?
]ynwf} ygvd&Yk &dS if t0dZmÆ ygrSmaygh? ]t0dZmÆ } yg&if [dk wPSmawGjzpfwmaygh? qJv&Ykd &dS if
b,foq Yl w J mwk;H (em;udq k w
J mygbk&m;)? tJ uJ&h UJ vd&Yk &dS ifaum b,foYl uJ&h UJ wmwk;H
k &hJ UJ wmygbk&m;)? olt&ifwek ;f uawmh ]ol}Y uJ&h UJ w,f? ]igh} uJ&h UJ w,feYJ qdNk y;D awmh
(em;udu
emwm? tJ'grSukd wpfcgwnf; ]igh} uJ&h UJ w,f qdNk y;D xqJwmyJ? tJ'g r*Fvm r&Sad wmhb;l /
tck ]igh}qJwmr[kwb f ;l ? ]em;} qJwm? [kwu f v hJ m; (rSeyf ghb&k m;)? uJ&h UJ vdYk
&S&d ifvnf; b,fou Yl &hJ UJ wmwk;H (em;udu k &hJ UJ wmygbk&m;)? tJvkd olwt Ykd vSLBu;D u b,fvkd
vSLoGm;wm uJ&h UJ wwfw,f? vSLwJo h ul vnf; tJvu kd &hJ UJ vd&Yk &dS ifvnf; ]igh} uJ&h UJ wm
r[kwb f ;l vdYk qd&k w,f? [kwu f v hJ m; (rSeyf ghb&k m;)? uJ&h UJ vd&Yk &dS ifvnf; b,fou Yl &hJ UJ wmwk;H
(em;udu k &hJ UJ wmygbk&m;)? tJ'D ]em;}]em;}udk uJ&h UJ wmudk ud, k u f cHjyif;w,fqv kd &Ykd &dS if tJ cHjyif;
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 13
y#dpo
ö rkygÜ 'f\ rsupf ?d em;? ESm? vQm? ud,
k ?f re
]rsupf jd rifwkH ½lyg½Hk vlyY rkH rSw&f ? rsupf u
d jrif rEdiI ;f ,SOf þwGiw f &m;&}/
b,fou l jrifwmwH;k (rsupf u d jrifwmygbk&m;)? b,forYl supf w d ;Hk (y#dpo
ö rkygÜ 'f
rsupf yd gbk&m;)? tJovdrk S tjrifreS af wmhw,faemf/
]em;uMum;wHk o'´g½Hk vlyY rkH rSw&f ? em;uMum;vQif rEdiI ;f ,SOf þwGiw f &m;&}/
b,foeYl m;wk;H (y#dpo ö rkygÜ 'fem;ygbk&m;)? b,fou l Mum;wk;H (em;uMum;wmyg
bk&m;)? tJovdu k kd vky&f r,faemf/
]ESmacgif;ueHwkH *E¨m½Hk vlyY rkH rSw&f ? EESmS acgif;ueHvQif rEdiI ;f ,SOf þwGif w&m;&}/
b,fou l eHwmwk;H (ESmacgif;ueHwmygbk&m;)? b,foYl ESmacgif;wk;H (y#dpo ö rkygÜ 'f
ESmacgif;ygbk&m;)? tJ y#dpo ö rkygÜ 'fEmS acgif;qdak wmh bm&,f nm&,f rvkyaf wmhb;l ?
14 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
vlr&Sb
d eJ YJ ynwfukd cGmvdu
k v
f &Ykd &dS if edAmÁ ef jzpfomG ;w,f
]ynwf edAmÁ ef xdEk pS w
f ef rSw&f ef "r®m½H}k ? ]vl} r&Sb d eJ YJ ]ynwf} udk cGmvdu k vf &Ykd &dS if
]edAmÁ ef} jzpfomG ;w,f? ]vlawG} zH;k aevd?Yk ]vl} zH;k w,fqw kd m ]t0dZmÆ } zH;k aevd?Yk ]edAmÁ ef}udk
rjrifwm? ]vl} r&S&d if edAmÁ efBu;D u e*dk uwnf;u ol[ Y mol &Sad ew,f? tJ'grSwx f m;/
ynwf edAmÁ ef xdEk pS w f ef rSw&f ef "r®m½H/k
pdwf apwoduf aumif;qd;k pdwf rSwyf rd hf "r®m½H/k
ckewke;f u pdwyf ?J ]vlr&Sw d phJ w d }f u tJ'pD w
d uf ]ynwfawG? vlawG}udk tm½Hk
jyKvu kd af wmh tJ'D ]vlawG}u raumif;bl;? aumif;w,feYJ ]ynwf} ujzpfawmh ud, k phf w d f
uvnf; raumif;bl;? aumif;w,feYJ pdwrf aumif; pdwq f ;kd w,fjzpfomG ;w,f? tJ'g
]vlawG}aMumifv h Ykd rSwxf m;? [kwu f v hJ m;? ]vlawG}qdw k m ]ynwf} r[kwv f m;? tJ'g
]ynwf} aMumifh [du k olawmfaumif;w&m;u ]ynwfrygwJw h &m;u olawmfaumif;
w&m;ac:w,f} vdrYk w S xf m;? tJvrkd S [efrmS vdaYk emf/
uJ---awmfMuOD;pd/Yk
om"k ... om"k ... om"k
¸¸¸¸¸
16 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]] avmuBuD;onf rNrb
J ;l w&m;awmf }}
1.12.2006
oóawm avmaumqd&k if t,lrmS ;w,f
rsufpdrSdwfxm;&if bmawG&dSvJ jrif&wJh[mawGr&dSbl;? rsufpdrSdwfxm;&if
jrif&wJ[ h mawG r&db S ;l ? uJ vlawGa&m r&db S ;l vd, Yk rl ?S rsupf zd iG x hf m;wke;f &dw S ,f? tJ
tJvo kd rd ?S odrYk &Ykd if rzGihf zGizhf iG hf &daS ew,fvq Ykd vkd &Ykd &Sd if Nro J mG ;w,f? ]oóawmavmaum}
qdw k m jzpfomG ;w,f? ]avmaum - avmuBu;D onf? oóawm - Nr\ J } wJ/h
rsupf zd iG w hf ek ;f vlawG &dw S ,f? rsupf rd zGi&hf if vlawGr&db S ;l ? rsupf zd iG zhf iG hf rzGizhf iG hf
vlawG &dw S ,f vdq Yk &kd ifvnf; toufu&Sw d ,f? trd0rf;xJ 0ifuwnf;u aoonfh
wdik af tmif&w dS ,f? aemufvnf; &dw S ,f? Nrw J ,fvYkd jzpfomG ;a&m? ]oóawm avmaum}?
]avmaum-avmuBu;D onf? oóawm-Nrw J ,f} vdYk 'Dvjkd zpfomG ;a&m? rsupf d zGiw hf ek ;f
&dwS ,f? a[m rzGi&hf if r&daS wmhb;l ? rSw d xf m;&if vlawGr&db S ;l ? ud, k phf wd xf rJ mS ? ]pdwef YJ
rsupf }d ? ]pdwef rYJ supf }d u vlawG jzpfaew,f? 0rf;xJupdwu f rsupf zd iG w hf ek ;f vlawG
&dw
S ,f? rsupf rd w dS v f u kd w
f thJ cgusawmh vlawGr&Sb d ;l ? rsupf u d vnf; wpfcgwnf; cP
cPrSw d ?f vlawGuvnf; cPcP r&d/S
tJ ]rsupf }d u ]tqif;} jrifwmud;k ? tqif;qdw k mvnf; tqif;wdYk toHwYkd
tarSmifoaH vwd?Yk ]t&dyt f a&mif tarSmifoaH v} qdw k m ½kyyf ?J ]toH} uvnf; ½kyyf ?J
toH&w dS ek ;f em;&Sw d ,f? em;&Sw d ek ;f toH&w dS ,f? toH&w dS ek ;f em;&Sw d ek ;f ]aomwavmu}
]aomwavmu}?
em;&S&d if toH&w dS ,f? em;r&S&d if toHr&Sb d ;l ? tJv, kd rl S rNrb J ;l ? ]avmuBu;D [m rNrb J ;l }}?
AujA[®mBu;D u Nrw J ,f? olNraJ ewm Mum MumvSaygh? urÇmcsND y;D NraJ ew,f? AujA[®mBu;D
u ]r[mjA[®meH {aumuayÜg } wJ?h tm,kuyf wpfuyfv;kH wnfw,f? touf&n S w
f ,f?
q,fEpS w f ef;uae toacsw F ef;xdatmif tJ'g tm,kuyfac:w,f? tJ'aD vmufukd
touf&n S wf ,f? Nrw J ,f? 'gudo k u l edAmÁ efyv J ?Ykd ]oów} udk edAmÁ efxifwwfw,f/
rsupf Ed pS v
f ;kH rSm vlawG&w dS ,f? tzGm;wd&Yk w
dS ,f? tarawG&w dS ,f? ta':&Sw d ,f?
rsupf rd w dS xf m;ygvm;? &Sad o;vm;? tzGm;qdw k mvnf; ]tqif;avmuBu;D }}u jrifwm?
]rsupf ad vmuBu;D }}u jrifw,f? tzGm;wdYk tarwdYk [kw&f UJ vm; ]ocFg&avmu} ac:wm?
tJ'g ]ÓPf? ÓPf}? 0dyóemqdw k m ]ÓPf} xkw&f wm? ]ÓPf} u b,fxrJ mS &Sw d ;Hk
qdak wmh ud, k 0hf rf;xJrmS &Sw d m? ]owå0gawGr&Srd S ÓPf&w dS ,f}? owå0gawG&&dS if ÓPfr&Sd
jyefb;l ? ]owå0gawG} &Sad wmh &m*awGjzpfomG ;? avmbawGjzpfomG ;? ]owå0gawG} r&Srd S
ÓPf&w dS m? ]owå0g} &Sad wmh arm[awG t0dZmÆ awG&adS &m? ]t0dZmÆ } &Sad wmh wPSmawG
a&m&Sw d maygh/
tJ'g ]owå0gawG} &Sv d ?Ykd tck ]vlawG} qd&k if rsupf u d jrifw,f? ]rsupf u d jrif
tqif;jrif}? ]tqif;} qdw k muvnf; ½ky?f ]t&dyt f a&mif tarSmif oH av} av}? rD;ta&mifvykd ?J
rD;ta&mifuvnf; [dk 'dik ef rdu k vnfaew,f? 'dik ef rdu k vnfawmh wpfcgwnf; [dk
aMu;acsmif;csif;uvnf; wpfcgwnf; qufNyD; vnfaew,f? uGdKifawGuvnf;
vnfaew,f? tJ'gvnfaeawmh tvif;Bu;D vdyk J rsupf zd iG x hf m;&if jrifae&ovdyk ?J
ckvnf;vnfwkef; vif;aewmyJ/ rvnfbl;qdk&if &yfoGm;a&m? tJ'gutvif;/
]t&dyt f a&mif tarSmifoaH v} v}? tJ'gav;qdq k akd e --- ]tedpö vu©Pm} yg xifomG ;w,f/
tedpv
ö u©Pmudk jrif&r,f
]tedpv ö u©aP 'da|} |}? tJ ygVdu ae&mwdik ;f &&w,f? ae&mwdik ;f r&awmh
[dvk akd wG; 'Dvakd wG;? ]0dpu d pd mä awG}u jzpfuek af &m? a,mufsm;awG &Sad vovm; r&Sad v
ovm;? tJ rde;f rawGvnf; &Sad vovm; r&Sad vovm;? tJvakd wG ]0dpu d pd mä awG} jzpfuek f
a&m? [,f &Sdygw,f[,fqdkawmh ]wPSmawG} jzpfua&m? a,mufsm;awG r&Sdbl;?
owå0grSr&Sb d ?J ]t&dyt f a&mif tarSmifoaH v} v}vdYk xm;vduk af wmh b,fowå0g&Sad wmhrvJ?
tJ ]tedp}ö udk jrifcsivf Ykd &S&d if t&dyt f a&mif tarSmifoaH v (t&dyt f a&mif tarSmifoaH v)?
tJ tJ tJ'g ]tedp}ö yJ/ ]tqif;} uvnf; ]t&dy}f yJ? ck acsmif;qd;k w,fqw kd m ]av&JUt&dy?f }
tJ av&JU t&dyx f u
G wf maygh? ESmap;w,fqw kd m aqmif; aqmif; at;vdaYk ygh? tJ at;wm
½kyyf J at;vdEYk mS ap;wm? tJvkd ]at;wm} u½kyaf ygh? ]ESmap;wm} u t&dyaf ygh? tJ tJvkd
]ÓPf} av;vnf;xkwfrS? ]ÓPf}rxkwf&ifawmh ]vl} yJjzpfw,f? ]vl} yJjzpfawmh
20 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
&vm; (r&ygbk&m;)? csucf si;f ysuof mG ;w,f? tJvkd ]tedp}ö odatmif vkyyf gw,fvYkd qdk
xGuaf v 0ifavod&ifvnf; edrw d &f atmif vkyaf ewmyJ? edrw d q
f w
kd m ol&csirf &S wm?
]tewå} ud;k ? tJv[
kd mrsKd ;/
&Spjf zm"mwfpk ay:atmif½I
toH? toHeeYJ m;? ]t&dyt f a&mif tarSmifoaH v} xJrmS em;? tJ'g rsupf ed YJ udu k Nf y;D
vkyx
f m;wm? a&S;q&mawmf rd;k n§i;f q&mawmf v,fww D Ykd rd;k n§i;f wd/Yk ]t&dyt
f a&mif
tarSmifoHav? aeESifhteHY El;nHhvSpGm ½kyfwdkYrSm &Spfjzm"mwfpk ay:atmif½I}? tJ'D
t&dytf a&mif rD;a&mifxrJ mS ]"mwf&pS yf g;} &Swd ,fw?hJ yx0D? tmayg? awaZm? 0ga,mawG
wpfcu h m? ]r[mbkw}f udk rSND y;D awmh ]Oyg'g½ky}f u jzpfw,f? ck
k kd oH;k cku rSND y;D jzpf&wJ[
tqif;aygh? rsupf ed jYJ rif&wJh tqif;? r[mbkwrf NDS y;D Oyg'g½kyjf zpfwm? tJ'gu Oyg'g½ky?f
k r[mbkw?f ]r[mbkw}f u yx0D? awaZm? 0ga,m/
[du
vlawG owå0gawG r&Sad om todonfomvQif vd&k if;jzpfonf
'Dvt kd BuaH wG ÓPfawGr&Sb d eJ YJ BuaH wmh? [d&k m*awGjzpfawmh arSmifomG ;wmaygh?
vlawG&o dS mG ;wmaygh? ]vlawG owå0gawGr&Sad om todonfomvQif vd&k if;jzpfonf}
qdw
k m 'gawG[m yxrwef;vdu k &f wJ[ h mrsKd ;? a[m rsupf q d wkd mu ]tqif;} aygh? t&dyf
uvnf; ]tqif;}}yJ? ta&mifuvnf; ]tqif;} yJ? tarSmifBu;D uvnf; ]tqif;}}yJ? tarSmif
Bu;D xJus raMumufb;l vm; (aMumufygw,fb&k m;)/
]oef;aumifvuG,f awmtkyv f ,fü &Spef ,fywfu;kH ? tjynfch sKe;f onf? rd;k vH;k
wdrw f ukd f vQyrf BuKd uo f m;? trdu k tf jym;? tifav;yg;xuf eifum;&maxmif? ru arSmif
\}wJh wpfcgwnf; v,fwq D &mawmfu pyfxm;wm/ ]rd;k BuKd ;wdu k Bf u;D xJrmS ? trdu
k u
f hJ
bmom? tjrifraiGU? tcsed af &TUeJo Y m? tavh&mS vsuf tcgem&D a&GUa&GUi,fcs?D wdxD
apmifah &Smuf &wktpOf vkvik ,fEiS hf toGicf sKyv f rYkd Ykd okwof wk u f &hJ ufa&? Z&m vufom
toufoma<uawmhr,f? ocFw½kyef mrfukd t[kwÓ f Pfrwifp;D Edik &f 'Dr;D wmb,f
wude;f rSmrS Nird ;f yghr,fvUkd } wJh v,fwq D &mawmf Ni;D wm? ]ocFw½kyef mrfukd t[kwÓ f Pf
rwifp;D Edik &f 'Dr;D wm b,fwude;f rSmrS Nird ;f yghr,fv}Ykd qdNk y;D wpfcgwnf;pyfomG ;w,f/
22 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
taumifrxif&bl;
tJ ]t&dyt f a&mif} qdw k mu rsupf u d jrif&wJh ]tqif;}}? a[m vlawG owå0gawG
qdw k m ]raem}
]raem}u jrifwt hJ aumif ]t&dyef t YJ aumif}? a[m taumifq&kd if ]'d|}d jzpfomG ;Ny?D
taumifrxif&bl;? rsupf u d taumifrxif&bl;? ]t&dyt f a&mif tarSmifoaH v aeeJY
teH}Y ? qHyifawGuvnf; teHaY wGy?J ]"mwf&pS yf g;omcGv J ukd yf g qHyif[m aysmufomG ;Ny}D
qdak wmh ÓPfxrJ mS tqif;awG toHawG? em;&Sv d Ykd 'DutoHu Mum;wm? em;uvnf;
]½ky}f ? toHuvnf; ]½ky}f ? Mum;wm ]0dnmPf}/
]aomwo'´H ½lyu©aE¨m}? ]em;uvnf; ½ky?f toHuvnf; ½ky-f ½lyu©Em¨ }? ]o0eH
0dnmPu©aE¨m}? ]o0eH- Mum;jcif;onf? 0dnmPu©aE¨m-0dnmPu©E¨mrnf\}/ uJ
b,favmufNrw J ;Hk ? ]Mum;½Hak v;} yJ&w dS ,f? ]tedp}ö wJ?h 'gaMumifh tedpaö umif? 'kua© umif?
xifatmifEv S ;kH oGi;f ? ]aomwo'´H ½lyu©aE¨m o0eH 0dnmPu©aE¨m}}/
toHu ]½ky}f wJh ½lyu©Em¨ ? em;uvnf; ]½ky}f wJ?h yom' tMunfav;ac:w,f?
em;xJrmS vufpyG u f iG ;f uav;vdyk J tacgif;uav;u tJ'u D iG ;f uav;rSm tarG;av;awG
aygufaew,f? [dk {&d,mwdik v f akd ygh? avu 'DutoHu tJ[ekd m;xJu tarG;av;awG
&JU tzsm;udk oGm;oGm;wd;k w,f? tJ'gvTwNf y;D toHu tajrm§ ufBu;D eJY Ake;f ueJq&kd if
tJ'eD m;pnfuo JG mG ;Ny;D aemufrMum;&awmhb;l ? ck omreftoHuav;uawmh ruGb J ;l /
'gayr,fh puf½akH wGxrJ mS tvkyv f yk w
f v
hJ al wG Mum&ifem;xdik ;f oGm;wwfw,f?
tJ'eD m;u vufpyG u f iG ;f uav;vdyk J taygufuav;? tJ't D aygufuav;udk pdu k pf u
kd f
Ny;D awmh tarG;av;awG&w dS ,f? avwd;k vd&Yk &dS if tJ'[ D meJw Y ;kd Ny;D [dk ]yom'} eJY oGm;quf
w,f? qufwt hJ cgrSm tJ'gav;u ]Mum;wm} jzpfomG ;w,f? tJ'g ]aomwOö yZmemwd}
qd&k if eifwYkd ]em;}
]em;}vnf;rod bmvnf;rodawmh ]ighem;} jzpfomG ;w,f/
Oyg'g½kyf tquftoG,v
f yk f
]em;eJt
Y oHawGUqHjk yef ig[ef ol[ef xifMuonf}? tJ ]em;eJY toH} awGUawmh
]tr,fav; &Sib f ,fuvmwk;H bmwk;H } eJ?Y acsmvdYk armvd?Yk olwaYkd jymvdu
k Mf uwmawGukd
]em;eJtY oH} rSe;f vnf;rod/ ]t&dytf a&mif tarSmifoaH v? aeeJt Y eHY El;nHvh pS mG ½kyw
f rYkd mS ?
&Spjf zm"mwfpk ay:atmif½}I /
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 23
tJ'D ]toH} xJrmS toHu Oyg'g½ky?f ]toH} u bm½kyw f ;Hk (Oyg'g½kyyf gbk&m;)/
]em;} uvnf; bm½kyw f ;Hk (Oyg'g½kyyf gbk&m;)? ]Oyg'g½kyt
f quftoG,v f yk f wpfr[k w
k f
0dnmPf jzpfownf;}}? tJ olu ae&mwdik ;f ygw,f? em;uvnf; ]Oyg'g½ky}f yJ? toH
uvnf; ]Oyg'g½kyk }f yJ/
em;u edó,ypön;f
em;xJrmS vufpyG u f iG ;f Bu;D vdrk mwJah e&mu yx0D? awaZm? 0ga,m? tJ'D tarG;
av;awGuvnf; yx0D? awaZm? 0ga,mwJ?h olu ]av} xJrmS udyk J "mwf&pS yf g;&Sw d ,f?
]av} xJrmS toH&w dS ,f? ]em;} u Mum;wmaemf? toH&rdS S ]em;} u Mum;wmaemf? ]av}
xJrmS ]toH}? 'D ]toH} uae wpfcgwnf; vdiI ;f vdo k mG ;w,f? vdiI ;f eJY oGm;Ny;D awmh?
]toH} qdw k m ]½ky}f qdak wmh wkecf gwwfwo hJ abm&Sw d ,f? tJ wkecf gwwfw,fqw kd m
jrwfpmG bk&m;a[movdq k kd ]em;}
]em;}u ]edó,- rS&D m}?}? ]edó,ypöa,e ypöa,m} wJ?h [du k
wHjYk yefvukd wf m wpfcgwnf; yJw h ifoBH u;D vdk jzpfomG ;w,f/
'Hq
k Nkd y;D awmh aMu;pnfBu;D oGm;acgufygvm;? acgif;avmif;Bu;D oGm;xd;k vdu k af wmh
[duk toHu wHjYk yefvmw,f? eifwYkd ]em;} ]em;}eJY 'Du ]toH}uvnf; rsupf ed YJ jrif&wm
r[kwb f ;l ? ]av} yJ? tJ'g [do k mG ;wd;k vdu
k af wmh 'deqf kd acgif;avmif;Bu;D oGm;xd;k vdu
k af wmh
'deq f x kd uG v f movdk rif;wdYk ]em;} xJu[mu 'Du ]av} eJY oGm;wd;k vdu k af wmh 'deq f kd
xGuo f mG ;wm? 'Durke;f p&mawG csppf &mawGrsm;ajymvdu k rf ,fq&kd if[m wpfu, kd v
f ;kH
udk wkecf gNy;D awmh tJ wkecf goGm;w,f? aMu;pnfBu;D u wkerf oGm;bl;vm; (wkeo f mG ;yg
w,fb&k m;)? tJ'g ]r[mbkw}f awG quf quf Ny;D awmh aMu;pnfBu;D wkecf goGm;ovdk
wpfcg wnf; csppf w d af wG rke;f pdwaf wG ay:oGm;w,f? tJ tJ tJvkd odv&Ykd &dS if csppf w d af wG
rke;f pdwaf wGray:bl;? ray:&if edAmÁ efa&mufomG ;a&m? tvGeaf umif;wJw h &m;udk aumif;
rSe;f vnf;rod qd;k rSe;f vnf;rod? ]t&dyt f a&mif} tJ'[ D musawmh rjywf&bl;/
t&dyt
f a&mif tarSmif oH av
]t&dyt f a&mif? tarSmif oH av? aeESit hf eH}Y ? a[m teHx
Y rJ mS vnf; "mwf&pS cf k
ygw,f? udik ;f ESmacgif;eJeY aH wmh yef;av; eHvu
kd w
f ,f? ig;ydav; eHvu kd w
f ,f/ [if;csuf
24 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
uodP
k ;f awGukd tvGeaf &vnf&w,f
'Duvnf; &Siaf rm*¾vmefu rD;cd;k awG vTwx f m;vdu k wf m rD;cd;k awGeq YJ akd wmh
wpfcgwnf; rsu&f nfawGvnf; &Tv J ?Ykd pm;csipf wd af wG aysmufomG ;w,fw?hJ tJ'D 'umBu;D
pm;csipf w d af wG aysmufomG ;awmh olwYkd wpfcgwnf; tJ'rD ek BYf u;D uvnf; cGmvdrYk &bl;?
'DawmhrS &Sirf [marm*¾vmefu w&m;a[mwmud;k ? tJ tJovdk w&m;uvnf; ]'geH
o*¾óaomygeH} aygh? vSL&wm tvGet f usKd ;Bu;D wJh taMumif;/
tJ tJ'rD ek aYf wmif;Bu;D vnf; olwYkd r rEdik b f ;l rkeaYf wGu trsm;Bu;D jzpfaeNy?D tJ
tJ'g ]igbkO;f ay;bdYk tvSLcHvmwmr[kwb f ;l ? jrwfpmG bk&m; aZw0ef ausmif;awmfrmS
&Sw
d ,f? tJ tJ'g jrwfpmG bk&m;u 'DaeY qGr;f cHrxGub f ;l ? jrwfpmG bk&m;vSLzkYd tvSLcH
vmwm? oifwYkd ausmif;udv k u kd cf yhJ g} vdYk olu ajymwJt h cg ] [m ausmif;ua0;w,f
bk&m;} ? ][m a0;ayr,fvYkd avSum;tqif; a&mufvrd rhf ,fvyYkd J rSwx f m; wpfcgwnf;
vduk cf }hJ qdak wmh wpfcgwnf; vdu k o f mG ;awmh wefc;kd eJaY c:vdu k wf m? tJ'gu ajraMum½HKS U
vdu k wf mvdaYk c:w,f? [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/
ta0;Bu;D u teD;jzpfatmif vkyEf ikd w f ,f? r[kwb f ;l vm; (wifyghb&k m;)? a[m'D
ajrBu;D udk a&jzpfatmif vkyEf ikd w f ,f ]tmayg uodP k ;f } 0ifpm;&w,f? ]uodP*k g¢ #du}
ac:w,f? uodP k ;f awGukd tvGef a&vnf&w,f? [dk ud&k ifav; wpfcgwnf; wm0wðom
udk a&mufomG ;awmh? ewforD;awGu ajymifMu avSmifMuw,f/ ][,f ud&k ifav;uvnf;
acgif;rSm 'ufawG bmawGe}YJ ud&k ifuav;u wpfcgwnf; [dk ydou k maygh? xdyzf sm;Bu;D udk
'Dvckd wfwm r&bl;? a[; r&av atmufu ewforD;av; awGu atmfavyJ? nmavyJ?
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 27
'geJY &SuNf y;D olq Y &mqD jyefvmNy;D ]wynfah wmf 'Dvkd vkyv f rYkd &bl;} 'Dvakd vQmufawmh
][m rif;}qdNk y;D EGm;acs;cJuav; a&xJcsay;vdu k w f m? ][m odNyb D &k m;vd}Yk qdNk y;D wpfcgwnf;
tJ'eD m;&So d rQukd ]a&vd}Yk zefqif;vdu k w f ,f/ ]a&vd}Yk qdv k u
kd &f if a&jzpfomG ;w,f? 'Dv?kd
]0duAk eÁ 'd }d¨ ac:w,f/
tJ'g wpfcw k nf;u wpf&m wpfaxmif zefqif;Edik w f ,f? ppfwyfBu;D zefqif;Edik f
w,f? tJ'g ]raem} ]raem}? ]raem} [kwu f vhJ m; (wifyghb&k m;)? wpfaxmifBu;D u wpfcw k nf;
jzpfatmif zefqif;Edik w f ,f? [du k vufypfA;kH awG bmawG usnq f aH wG b,favmuf
vmvm ]oJreI q Yf }kd oJreI jYf zpfomG ;w,f? 'Dra&muf&bl;qdk ra&muf&bl;? jrwfpmG bk&m;
Munfyh ghvm; [dk ]eaE´myeE´} wd?Yk ]tmVm0u}wdeYk YJ wdu k w f mawG[m tJvkd psmefe?YJ olwu Ykd
vufeufe?YJ onfu psmefeYJ tJvkd vTwv f u kd vf &Ykd &dS if 'Dt0SmawGvnf; ]a&} jzpfqkd
tPkjrLawGu ]a&} jzpfomG ;w,f? tJ'D [du k csaewJh tcsed ef ?YJ *syefrmS ? 0if;ueJqNkd y;D awmh
wpfcgwnf; vlawGbmawG aysmufomG ;wm? jymawG jzpfuek af &m? a&xJxnfph rd v f nf;
r&bl;? tom;awG tukefyJhukefwm? tPkjrLqdkwm a&mifjcnfyJ/ ]t&dyfta&mif
tarSmifoaH v aeESit hf eHY El;nHv h SpGpmG ½kyw
f rYkd mS &Spjf zm"mwfpk ay:atmif½}I /
qifjcifwm? ]qifjcifpw
d f b0ifpw
d f xdEk pS pf w
d f rSwyf rd hf raemjzpfownf;}}/
t0dZmÆ jzpf&if ocFg&jzpfNyD
tJ'D ]raem} u qifjcifvu f m? raemeJY ynwfe?YJ ]ynwf} u tm½H?k raemu
kd w
rsupf vd ykd ?J 0rf;xJu qifjcifw[hJ m ]tm½Hyk nwf} vdv Yk nf;&w,f? tJ ]ynwf} qd&k if
olu t0dZmÆ jzpfNy?D ]t0dZmÆ } jzpfv&Ykd &dS if ocFg&awGjzpfwmaygh/ tJ'vD kd jzpfaevd&Yk &dS if
Mum;aevd&Yk &dS if ]aomwtvsO}f vdaYk c:w,f/ tJ'g ]t0dZmÆ ypö,m ocFg&m} vdYk qdv k u
kd &f if
&yfomG ;w,f? wpfv;kH wnf;qd&k w,f/ ]t0dZmÆ eda&m"m ocFg&eda&ma"m} qdak wmh ynwf
ygvdYk &S&d if t0dZmÆ ygw,f/ ]t0dZmÆ eda&m"m ocFg&eda&ma"m}
&ma"m}qdwk m ynwfreS ;f odawmh
a[m &yfomG ;w,f/
raem y&rwf? pdw"f mwf r*¾if edAmÁ ef0if/
raem ynwf? pdw"f mwf 0dnmPf oHa,mZOf/
raem ynwf? pdw"f mwf 0dnmPf qHv k Qif zójzpfownf;/
]raemeJY ynwf} *½kpu kd &f w,f? ]ynwf edAmÁ ef xdEk pS w
f ef} vdqYk akd wmh ynwf
r[kwb f ;l qdv
k &Ykd &dS if tJvkd eda&m"jzpfomG ;vd&Yk &dS if ynwfawG csKyo f mG ;vd&Yk &dS if tJ tJ'g
eda&m"? ]ynwfr&Sb d ;l } qd&k if ]tocFwedAmÁ ef}? ]ynwfrygwJh pdw}f qd&k if ]ocFw}? ]ynwf}
yg&if emrnfygawmh tJ'g ]apwodu}f vdaYk c:w,f/
raemeJY ynwfw&JG if pdwq
f ;kd oGm;w,f
tJ ynwfeYJ pdwf apwodu?f ynwf apwoduf pdw?f tJ tJ'gawG ]oypö,}
ac:w,f? ]taMumif;ESifhwuGjzpfwJhtusdK;};}? a[m &m*awG a'goawG jzpfw,f?
pdwqf ;kd w,f? a[m tJ'g taMumif;ESiw hf uGjzpfwt hJ usKd ;? ]raemynwf} aMumifh jzpfwm
awGjzpfawmh pdwq f ;kd wm? raemeJY ynwfew YJ v
JG &Ykd &dS if pdwq
f ;kd oGm;w,f? ynwfu emrnfwYkd
oP²mefw?Ykd tJ pdwq f ;kd wmeJY taMumif;ESiw hf uG jzpfwt hJ usKd ;udk tJvkd ,l&w,f/
tJ'g ]oypö,"r®m} "r®musawmh owå0gr[kwb f ;l wJ?h pdwaf wG apwoduaf wG?
ocFww&m;awGaygh? tJ'g ]oypö,m} tJvkd oGm;w,f/ ]oypö,m - taMumif;ESihf
hJ usKd ;}? olu olo
wuGjzpfwt Y '´g&JUteufu tJ'v J ,f? ]ocFw}}usawmh olu
D kd cGw
30 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]ocFa&mEÅw D d ocFwm} vdYk 0dN*Kd [q f Nkd y;D ]ocFw}}rSm rlvu ]oHoHu&&} &Sw
d ,f/ tJ'rD mS ]u}
udk ]c} jyKNy;D awmh ]ocFw}}vdjYk zpfomG ;wm/ aemufwpfrsKd ;uawmh/
]oH*r® - aygif;í? uw - jyKjyifp&D iftyfuek \ f / £wdwo®m - xkaYd Mumif?h
ocFw-H ocFw} wJ?h olu teufuawmh ]aygif;í jyKjyifp&D iftyfw[ hJ m}? tm½Hek YJ
pdwef aYJ ygif; tJ tJ'v D kd aygif;rS aygif;rS aygif;wJ[ h mawGu ]tZÑw}å eJ?Y ]A[d'}¨ eJaY ygif;?
tJ ocFwrSm ]oif} uaygif;wm? ocFwrSm ]oif} u- ]oH*r®}teuf? ]oH*r®} aygif;í
pkíaygh? aygif;ípkí tZÑweå YJ A[d'e¨ v YJ nf;aygif;w,f? pkw,f/
a&Tw*d b kH &k m;Bu;D a[m tJ'OD pömaygif;vdu k w
f m a[m'Dpwd ef YJ raemeJ?Y a&Tw*d kH
bk&m;Bu;D eJY aygif;vdu k wf ,f? ]oH*r®} - aygif;Ny;D awmh jyKjyifp&D ifvu kd w
f ,f? a&Tw*d kH
bk&m;BuD;[m b,folwnfoGm;vJ? b,fESpfckESpfu wnfw,f? rif;tqufquf
ud;k uG,Mf uw,f? tJ tJvkd jzpfomG ;w,f/ tJ tJ tJ'g ocFw? ]ocFwawm} qdNk y;D awmh
ud,
k u hf ,kd uf kd ]ocFw}}tm;jzifv h nf; ½I&w,f? vlawG a,mufsm;awG rde;f rawG r[kwb f ;l ?
]ocFw} yJ 'Dv½kd &I w,f/
aygif;Ny;D jyKjyifp&D ifwmudk ocFwac:w,f
tJ tJ'g ]tZÑw}å ? ]A[d'}¨ ? ]twdw}f a[m twdwu f [mav;awG atmufarh
w,f av;wef;? ig;wef;u[mav;awGjzpfjzpf [dNk y;D cJw h [
hJ mawGukd atmufarhw,f? 'D
]twdwef YJ raemeJ}Y aygif;vdu k wf m? o*Fr® qdw k mjzpfomG ;w,f? ]ouFw} ]uw} u uBu;D udk
cauG;jyKvu kd af wmh ]ocFw} jzpfomG ;w,f? ]uw} u jyKjyifp&D ifwm? aygif;Ny;D awmh
tvkyfvkyfw,faygh? jyKjyifpD&ifw,f? jyKjyifpD&ifw,fqdkwm twdwfu[mav;
trSw&f w,f? aygif;Ny;D awmh jyKjyifp&D ifvu kd wf m/ ]twdw}f u ]tm½H}k ? ck[mu ]ypöKyeÜ }f
u ]raem}
]raem}? twdwef YJ raemeJ?Y twdwu f tm½H?k raemu pdwaf ygh? ]raem} vdyYk aJ c:w,f?
Y kd raem0dnmPfvrYkd ac:bl;/ ]raemynwf pdw"f mwf0n
olu d mPf} a[m 'Dvkd raemu/
]b0ifpw d f qifjcifpw
d f xdEk pS pf wd f rSwyf rd hf raemjzpfownf;}? ]reÍö yZmemwd}wJ?h
]raem} od&w,f? tJ'gawGu aygif;rSjzpfw,f? cE¨mvnf; twlwyl ?J aygif;wmudk
]cE¨m}}ac:w,f? aygif;rSjzpfwmudk aygif;Ny;D jyKjyifp&D ifwmudk ]ocFw}}ac:w,f/ tJ tJ'v D kd
tJ'v D ?kd ]ocFw} aygif;Ny;D awmh tvkyv f yk w f ,f? pD&ifw,f/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 31
]tbm0} jzpfomG ;w,f/ [dk bk&m;Bu;D tm½Hjk yKw,f? [db k &k m;Bu;D qD a&mufomG ;w,f?
bk&m;Bu;D r[kwbf J tdrjf yefa&mufqkd a[m tdrjf yefa&mufjyefNy?D tJ'aD wmh tm½Hjk yK
wmawGa&m pdwaf wGa&mrNrb J ;l ? tJ ]ocFw} urNrb
J ;l / tJ'D ]ocFw} ausmo f mG ;w,f?
ausmv
f eG wf ,fac:w,f ]ocFwm wDawm} wJ/h
]oapocFwmwDawm b0dówd} wJ/h wu,fvYkd ]ocFw}}udk ausmo f mG ;onf
jzpft?hH tJ yGm;ae&if;rwfwwf? avmuBu;D arhomG ;w,f/ avmuBu;D rjzpfawmhb;l ?
ocFwrjzpfawmhb;l ? ]ocFw}}u aygif;pkNy;D awmh jzpfwmudk tJ'g ÓPfawmfawmfaumif;rS
ocFwaygif;pkw,f? aygif;pkw,f olu ocFw? ocFwvdq Yk &kd w,f/ ]ocFwawm} vdYk
]awmav;q,f} rSmygw,f/
'g --- 'g ]vlawG} r[kwb f ;l ? ]ocFw} aygif;pkvYkd jzpfaewJ[
h mawG atmufq*D sief YJ
[duk 'f ½d*k sief aYJ ygif;awmh bmawGjzpfw;Hk ? tJ a&awGjzpfovdk tJ aygif;pkNy;D rS jzpfw[ hJ mrsKd ;?
tJ'D a&awG ork'&´ mawGvnf; ]ocFw}}yJ? rD;vnf; xif;eJY xif;tqDeaYJ ygif;vdYk rD;
jzpfomG ;wmyJ? [kwu hJ m; (wifyghb&k m;)/ tJ aygif;&if ]ocFw} jzpfomG ;wmyJ/ tJ
f v
rD;eJY xrif;eJY a&eJcY supf m;vnf; tJ'gvnf; ]ocFw} yJ? 'D½yk ef YJ emrfev YJ nf; aygif;aew,f
tJ'gvnf; ]ocFw}}yJ? t0wfawG bmawGuvnf;aygif;vdkY csnfawGaygif;oGm;vdkY
vHck snaf wGjzpfomG ;wmaygh? tJ aygif;wJ[ h mu tvGeÓ f PfawG xkwEf ikd zf yYkd v
J w
kd ,f/
ocFwudk ausmv
f eG w
f m cE¨mudk ausmv
f eG o
f mG ;wmudk ac:w,f
]ocFwmwDawm- o ocFcFwudkausmfvGefonf}? ocFwudkausmfvGefwm ]pdwf
apwoduf ½ky}f udk ausmvf eG w
f ,f? cE¨mudk ausmv f eG of mG ;wmudk ac:w,f/
]ocFwmwDawm wm- ocFwudak usmv f nf? oapb0dówd-tu,fí jzpfjim;tH}h /
f eG o
'g ]ocFw} ac:wm? tedp?ö olu rNrrJ S rNrb J u
J ;kd ? rNraJ wmh olvY nf; ausmv
f eG &f rSmaygh?
r[kwfbl;vm;/ ]ocFw}}csnf;ae&ifawmh ocFwcsnf; jzpfwmaygh? tJ pdwfawG
apwoduaf wG ½kyaf wGjzpfwmudk ]ocFw} jzpfaew,fvYkd qd&k wmaygh/ tJ't D jzpfukd
ausmfvGefoGm;w,f/ tJ tJvdk ÓPfawG ÓPfawGxkwf [kwf&JUvm;? Mum;zl;&if
ÓPfxw k ?f Mum;zl;wmu ]y&d,wåÓ d Pf}? 'g y&d,wåd oifay;aewm/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 33
[duk em;eJaY ygif;Ny;D awmh a[m MunfnKd whJ o'¨gw&m;awGjzpfaew,f/ tJ'g ]ocFw}}yJ?
edAmÁ efusawmh 'Dvrkd [kwb f ;l / ]raygif;rpk jym;rIr&Sd edAmÁ ef[í
l od}/
vlawG bmawGwYkd ta&mif;t0,fwo Ykd Nd y;D [dt
k jypfwif 'Dtjypfwif [dpk w
d q
f ;kd
'Dpw f ;kd wmuawmh ]ocFw} wJ/h [kwu
d q f v hJ m; (wifyghb&k m;)/ ]t0dZmÆ ypö,m ocFg&m}
jzpfomG ;w,f/ tJ'g ]t0dZmÆ ypö,m ocFwH tbdocFa&mEÅw D d ocFg&} jzpfomG ;wm?
bmaMumifjh zpfw;Hk qdak wmh t0dZmÆ aMumifjh zpfomG ;w,f? bmaMumifjh zpfw;Hk (t0dZmÆ aMumifh
jzpfomG ;ygw,fb&k m;)/ tif; 'g yxrwef;aumif;oGm;w,f/
ocFw r&Sb
d eJ YJ ocFg& rjzpfb;l
]t0dZmÆ } jzpfcsiv
f &Ykd &dS if b,fou Yl vkd yk vf u kd w f mwk;H qdak wmh ]ocFw} udk vkyv f u kd f
wm? ]ocFw}}udk b,fou l vkyv f u kd wf ;Hk qdak wmh-]t0dZmÆ }}u vkyv f u kd wf ,f/ ]t0dZmÆ }}u
vlawGaygh? a,mufsm;? rde;f r ynwfawG? [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/
]t0d'w d H -rod&rnfw h &m;}} vd?Yk rod&rnf[ h mawG olomG ;od&if 'g ]t0dZmÆ }
jzpfomG ;w,f/ ]t0dZmÆ ypö,m ocFg&m} vdq Yk akd wmh t0dZmÆ u b,fojYl yKjyifw;Hk qd&k if
ocFwudk jyKjyifwm? 'gaMumifh ocFg&jzpfomG ;w,f/ 'g ]ocFw ocFg&} ac:w,f/ ocFw
rjzpfbeJ YJ ocFg&rjzpfb;l ? ]ocFwr&Sb d eJ YJ ocFg& rjzpfb;l } tJvrkd w S x f m;/ 'DygVd uawmh
]t0dZmÆ ypö,mocFg&m} &m}vdYk 'Dvo kd mG ;wm/ ]t0dZmÆ ypö,m ocFwH tbdocFa&mEÅw D }d vdq
Yk &kd if
]ocFw}}vdYk ac:w,f/ ]ocFwH tbdocFa&mEÅw D d ocFg&m}&m}/
tm½Hk ynwf xdEk pS &f yf t0dZmÆ jzpfaMumif;rSwf
]t0dZmÆ ypö,m ocFwH tbdocFa&mEÅw D d ocFg&m}? ]t0dZmÆ ypö,m - t0dZmÆ [laom
taMumif;aMumif?h ocFwH - ocFwudk? pdwf apwoduf ½kyfudk? tbdocFa&mEÅd -
jyKjyifwwfuek \f }/ 'Dae&m ]ocFw}H qdw k m pdwaf pwoduu f &kd w,f? pdwu
f jkd yKjyifvukd w f m?
a[m bk&m;uaejyKjyifawmh [dkaumifrav;awGqD a,mufsm;av;awGqDa&muf
oGm;awmh pdwu f kd wpfcgwnf; [d[ k mu bk&m;Bu;D ? [d[ k mu vrf;ay:uaumifrav;
awG armfawmfum;av;awG tJ'v D akd &mufomG ;awmh tJ'[ D m ]ocFw} udk jyKjyifvu kd f
awmh armfawmfum;av;awG bmav;awG ]ynwfawG} jzpfomG ;w,f? [kwu f v hJ m;
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 35
(wifyghb&k m;)/ ]vlawG} jzpfomG ;vd&Yk &dS if ]ocFg&} jzpfomG ;w,f [kwu f v
hJ m; (wifyghb&k m;)/
tJvkd ]vlawG} qdw k muvnf; tm½Hk - ]ynwftm½H}k [kwu f v
hJ m; (wifyghb&k m;)/ tJ
]ynwftm½H}k u ]t0dZmÆ }}aMumifjh zpfw,f/ ]tm½Hk ynwf xdEk pS &f yf t0dZmÆ jzpfaMumif;rSw}f /
ukov
kd v
f nf; ocFg&? tukov
kd v
f nf; ocFg&
]t0dZmÆ }}uvnf; ]ocFw}}ygyJ/ ocFwrdv Yk Ykd olwYkd jyKjyifajymif;vJaewmaygh? tJ
]ynwfeYJ pdwef }YJ oGm;aygif;vdu k af wmh t0dZmÆ Bu;D oGm;jzpfw,f-arm[? ]t0dZmÆ } qdw k m
]arm[}
]arm[}? tJ'gudk jrwfpmG bk&m;u y|mef;udk ]a[wkypöa,m} ,m}eJY oGm;vkyw f m [kwu f vhJ m;
(wifyghb&k m;)/ oluawmh ]"r®ó d &} ac:w,f/ bmwJw h ;Hk ("r®ó
d & ac:ygw,fb&k m;)/
]"r®ó
d &? "r®ómrd} [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;) ]w&m;ydik &f iS Bf u;D } olu bma[ma[m
w&m;jzpfomG ;w,f? [kwu f v hJ m;/
]"r®ó
d & "r®ómrd rkex d w f m; jrwfpmG bk&m;}? tJvkd ac:&ifvnf; ukov
G x kd &f w,f?
'gvnf; ]ocFw}}yJ/ ukov kd v f nf; ]ocFg&} jzpfomG ;w,f/ tukov kd vf nf; ]ocFg&}
jzpfw,f/ 'gaMumifh ]yknmbdocFg&? tyknmbdocFg&} qdpk rf;(yknmbdocFg&? tyknmbd
ocFg&)? tJ'g t0dZmÆ aMumifh jzpfomG ;w,f/ tJ'g b,fojl yKjyifvu f vJq&kd if ]ocFwH-
kd o
ocFww&m;ud?k pdwf apwoduf ½kyu f ?kd tbdocFa&mEÅd - jyKjyifwwfuek \ f }/
bmjyKvYkd jyKjyifwwfw;Hk qdak wmh t0dZmÆ aMumifh jyKjyifwwfw,f/ "r®pMumusawmh
]0dZmÆ O'yg'd}? ]ÓPH O'yg'd} usawmh rjyKjyifawmhb;l ? tJ tJ't D cgusawmh edAmÁ ef
a&mufomG ;w,f? ÓPfjzpfomG ;NyD rjyKjyifawmhb;l [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/ ÓPfu
]or®m'd|Ó d Pf} rS? tJ tJvkd w&m;qdw k m tJvkd vSnw hf ,f? wpfcak jymvdu k vf Ykd &S&d if
tukepf &kH w,f? 'grS ]ocFw} vdYk ajymvdu k v
f &Ykd &dS if tukepf &kH w,f? a[mwJv h l uvnf;
tukepf NkH y;D odw,f/ a&S;wke;f uvnf; ocFwvd?Yk ]ocFwm "r®m} qdpk rf; (ocFwm "r®m)?
tJvkd a[mvdu k w
f m tukev f ;kH w&m;&ukew f ,f/
]ocFwm "r®m}? ]ocFwm - aygif;í jyKjyifp&D iftyfuek af om? "r®m edówå edZ0DÆ
obm0g
obm0g-owåvnf;r[kwf ZD0vnf;r[kwu f ek af om oabmw&m;wkUd onf? oH0Zd EÆ -dÅ
&Su f }/
d ek \
36 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
owå0gr[kww
f hJ w&m;onf t&Sw
d &m;
tJ ]owå0g}g}r[kww f hJ w&m;&Sw d ,fqw kd m ]t&Sw d &m;}
&m;}udk od&wm? ckawmh tJ'D
[mawG t&Sad wGy,fNy;D awmh vlawG bmawG a,mufsm;awG ypön;f OpömawGeYJ xrif;
pum; [if;pum;awGeaYJ jym&awmh tJ'[ D mawG [dk ajrBu;D xJz;kH xm;wJh a&Tt;kd Bu;D vdk
jzpfaew,f/ tJvakd Mumifh 'D[m azmfay;&wm/ ]þ[m ocFwm}m}? ]ocFwm - aygif;í
jyKjyifp&D iftyfuek af om? "r®m edówå edZ0DÆ obm0g - owåvnf;r[kwf ZD0vnf;
r[kwu f ek af om oabmw&m;wkUd onf}? 'Du, kd Bf u;D u ]½ky}f aemf? ckpum;ajymaewm
]½ky}f ? tJ pum;twGi;f xJrmS ]pdwf apwodu}f &Sw d ,f? pum;twGi;f xJrmS bm&Sw d ;Hk
(pdwf apwodu&f ydS gw,fb&k m;)/ pum;twGi;f xJq&kd if pum;rjzpfcif pum;rjzpfcif
qdak wmh a&S;aygh? a&SUeJaY emufukd ac:w,f/ pdwf jzpfNy;D oGm;&if pum;ysuo f mG ;w,f?
]jzpfw,f? ysuw f ,f}? ]jzpfw,f? ysuw f ,f} armif;oHBu;D vdyk ?J jzpfwm ysuw f mudk ]ocFw}
ac:w,f/ rjzpf rysuw f mukd ]edAmÁ ef} ac:w,f/ tJ ]½kyef mrf jzpfysu?f jywfvsuNf ird ;f onf}
qdw k hJ [mrsKd ;aygh/ ]ocFwm - aygif;í jyKjyifp&D iftyfuek af om}}/
tck tdrjf yefr,fq&kd if ]tdrfeYJ pdwef }YJ aygif;? tJ aps;oGm;r,fq&kd if ]aps;eJY pdwef }YJ
aygif;? tvkyo f mG ;r,f ]tvkyef YJ pdwef }YJ aygif;? ynmoifawmh ]ynmeJY pdwef }YJ aygif;? tJ'g
awGukd ]ocFw}}ac:w,f/ jrwfpmG bk&m;w&m;u rvGw&f bl;? ]pdwf apwoduf ½ky}f awGu
vlawGjzpfaewmud;k ? olu tukeo f wd mud;k ? ]oAÁnKKwÓPf wÓPfe?YJ tem0&PÓPfe}YJ ?
[dw k csKd U vlawGrsm; NraJ ewm? AujA[®mBu;D wdrYk sm;Nrv J Ykd wpfcgwnf; raobl;vdrYk wS af ewm?
rao&ifolu edAÁmefrSwfaewm? toufu &Snfwmudk;? &Snfwm uvnf; olu
ukov kd af umif;rIu touf&n S af pw,f/
]tm,k - touf&n S wf ,f? 0aPÖm - tqif;vSw,f? okcH - csr;f omw,f? AvH-
cGet f m;aumif;w,f}? tJ'grvdck sib f ;l vm; (vdck siyf gw,fb&k m;)/ vdck siaf wmh tJ'gaMumifh
oltoufawG &Snaf ewmaygh? tm,ku NrNJ y;D &Snaf ewm/
t0dZmÆ ocFg&wdo
Yk nf twdwu f mv
tJ raeYu 'DaeYu [dak eYu [m aeYawGajymif;oGm;wm aeYtrsm;Bu;D jzpfwmudk
touf&n S w
f ,fvaYkd c:w,f/ tJ'aD eYuvnf; em&Daygh? 24em&D trsm;Bu;D uvnf; rdepf
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 37
awGaygh/ rdepfawGrmS vnf; puúeaYf wGu trsm;Bu;D ? tJ tJ'gusawmh ]umv} vdaYk c:w,f/
]umv} udk ]ypöKyeÜ }f ? ]umv} u tJ ]umv} uvnf; a&GUvsm;wwfaomaMumifh olu Y kd
]umv} vdYk ac:w,f? tJ tJ'g twdwf tcsed /f tcsed q f w kd muvnf; ]obm0} r&Sb d eJ YJ
d ;l ? 'gaMumifh ]t0dZmÆ ocFg&m twDawm t'¨g}? ]t0dZmÆ ocFg&m - t0dZmÆ ocFg&
tcsed rf &Sb
Yk nf? twDawmt'¨g - twdwu
wdo f }/ uJ ]t0dZmÆ eJY ocFg&} twdwf
f mvwdrYk nfuek \
umvwJAh sm;? ]t0dZmÆ }}u arm[? ]ocFg&} uaum ukov kd f tukov kd ?f a[m 'gxm;awmh?
t0dZmÆ u bmwk;H (arm[ygbk&m;)/ ocFg&u bmwk;H (ukov kd t f ukov kd yf gbk&m;)/
tJ'[ D mudk ]twdw}f ac:w,f/
obm0udk umv ac:w,f
tJ'D ]t0dZmÆ eJY ocFg&} u ]o
]obm
]obm
bm0} 0}
0}? t0dZmÆ eJY ocFg&ubmwk;H (obm0ygbk&m;)?
]twdw}f qdw k m bmwk;H (umvygbk&m;)? obm0r&Sb d eJ YJ umv&So d vm; (r&Syd gbl;
bk&m;)? tJ ]obm0} udk ]umv} ac:w,f? a[m em&Dav; rvIyb f ;l vm; puúew Yf H
uav;u (vIyyf gw,fb&k m;)? bmjyKvv Ykd yI w
f ;Hk [dk "mwfcrJ ygbl;vm; (ygygw,f bk&m;)?
tJ"mwfcu J tylaMumifv f ,f? tJ'D awaZmeJY 0ga,mudk ]£'dr¨ EÅ"mwf} ac:w,f?
h yI w
0ga,mu vIyw f ,f? ayghyg;w,f? awaZmuvnf; ayghw,f? olwEYkd pS cf u k wnfw h ,f/
tJ ]awaZmeJY 0ga,m} u vIyw f ,f? tJ'v D yI w
f mu puúejYf zpfomG ;w,f? 'umBu;D
wdv
Yk nf; awaZmrygbl;vm; (ygygw,fb&k m;)/ 'umBu;D wdv Yk nf; 0ga,m rygbl;vm;
(ygygw,fb&k m;)/ 0ga,mu aoG;rwd;k bl;vm; (wd;k ygw,fb&k m;)/ bmjyKvYkd aoG;wd;k wk;H ?
ud, k af iGUaMumifh aoG;wd;k w,f? ]Oo®Ly *wH ZD0w d }H vd&Yk w dS ,f/ ]Oo®Ly*wH} qdv k u
kd pf rf;
(Oo®Ly*wH)? ]Oo®mOy*wH} (Oo®mOy*wH)? ]ZD0w d }H (ZD0w d )H ? tJ tJv[ kd mav;awGvnf;
odt;kH rS? tJ od&if yxrwef; tvGeaf umif;w,f? tvGe[ f efw,f/
tm,k? Oo®m? 0dnmPf
]Oo®Ly*wH ZD0w d }H ? ]ZD0w
d H - toufonf? Oo®Ly*wH - ud, k af iGUESiphf yfíae\}}/
]Oo®LyedAE¨}H vdv
Yk nf;jzpfw,f? ud, k af iGUaMumifh tJ't D oufu&Sad ewm? vTwf ud, k af iGU
k &f ifvnf; ]'[awaZm} qdNk y;D ud,
Bu;D wif;vdu k yf al wGusatmif[,f bm[,fqNkd y;D
awmh a&cJwifwmawG bmawGvyk &f w,f? Oo®Ly - Oo®Ly--Oo®m+ Oy*w? ]Oo®m} u
38 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
ud, k af iGUudak c:w,f/ ud, k af iGUqdw k m ]Oo®mawaZm} r&Sb d ;l vm; (&Syd gw,fb&k m;)/
]Oo®mawaZm oEÅyeÜ awaZm '[awaZm ygpuawaZm} ygpuawaZm}? awaZm av;ck?
tJ'gu "mwfcyJ ?J tJ'gu bmwk;H ("mwfcyJ gbk&m;)/ aoG;rwd;k bl;vm; (wd;k ygw,fb&k m;)/
tJ'gu vufwu H av;awG 'kwf 'kwf 'kwf tJvo kd mG ;wJ[h mav;awGuvnf; tJvv kd nf
oGm;wJ[ h mu pyfomG ;vdYk ]oEÅw}d jzpfomG ;w,f? [kwu f v hJ m;? ]oEÅwrd jzpf&if wd;k ½Hk
wd;k w,f}? um;rSm 0l; 0l;eJrY jzpfb;l vm; (jzpfygw,fb&k m;)/ wd;k wJ[ h meJY 0l; 0l; 0l;eJY
rjzpfb;l vm; (jzpfygw,fb&k m;)/ wd;k wJ[ h meJY 0l;0l;vdjYk zpfwm tJ'g ]oEÅw}d jzpfomG ;Ny/D
]Oyp,½kyf oEÅw½d yk f Z&wm½kyf r&Pwm½ky}f ? tJ'g ]vu©P½ky}f ac:w,f/
[kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/ ck aoG;rwd;k bl;vm; (wd;k ygw,fb&k m;)/ b,foaYl Mumifw h ;Hk
(awaZmaMumifyh gbk&m;)/ tJ awaZmu "mwfc?J tJ'aD wmh aoG;wd;k wm wpfcgwd;k ?
ESpcf gwd;k ? oH;k cgwd;k ? av;cgwd;k ckepfcgwd;k awmh avwpfcg ½SLaygh? r[kwb f ;l vm;? tJ'aD v
½SLwmvnf; ]Oo®m} u? ]0dnmPly*wH} toufuvnf; tJ'0D n d mPfukd av½SLwmu
pdw?f pdwZå ½ky?f avu bmvd&Yk LS vJ (pdwZå ½kyrf yYkd gbk&m;)/
]b0ifpwd f qifjcifpw d f xdEk pS pf w
d f rSwyf rd rhf aemjzpfownf;}? tJ'gaMumifh &SLwm?
vlaoaumif&LS ao;vm; (r&SLawmhygbl;bk&m;)/ vlaoaumifrmS ]qifjcifpw d f b0ifpw d }f
awmif r&Sdawmhbl;? vl&Sifuawmh? ]b0ifpdwf qifjcifpdwf xdkESpfpdwf rSwfydrfh
raemjzpfownf;}}/ tJ'D ]raem} &Sv d v Ykd nf; ]ZD0w d ½ky}f u vIyw f mav; jzpfaewm?
]ZD0w d ½ky}f u awaZmav;aygh ? olu rykyrf od;k atmif apmifah &Smufwmudk ZD0w d ac:
w,f/ [if;csuu f kd aET;xm;ovdak ygh? a&cJaowåmBu;D vd[ k m? rykyaf tmifvyk x f m;wm?
]awaZm}
tJ'g-]awaZm}
]awaZm}yJ/ awaZm½kyu f toufjzpfomG ;w,f/ awaZm&Sv d &Ykd &dS if raobl;?
ud, k af iGUawG&v dS &Ykd &dS if rykybf ;l ? ud,
k af iGUr&Sb d ;l qd&k if ykyo f mG ;w,f? ½kyu f ykyo f mG ;w,f?
ZD0w d ½kyf r&Sad wmhb;l ? [du k ]ZD0w d emrf}? ud, k af iGUu ]ZD0w d ½ky}f ? Ny;D awmh ZD0w d emrf?
tJvpkd um;ajymEdik af tmif apmifah &Smufay;xm;wm ]ZD0w d emrf} ac:w,f/ ]ZD0w d ad `E´}
r&Sb d ;l vm;(&Syd gw,fb&k m;)/ tJvakd v; A[kow k &S&d w,f/ uJ -- awmfMutH;k pd/Yk
pnfBu;D vdk ywåvm;Bu;D vdyk ?J cE¨mtdrBf u;D vnf; oGm;w,f? xdik w f ,fqw kd hJ [mBu;D uawmh
tJ'v D ykd J ywåvm;tdrf ]rwD;awmhrjrnf}? ]wD;rSjrnf} wJ[ h mudrk S cE¨mjzpfomG ;w,f/
]jrnf}wJ[ h mu cE¨m? tJ'gudk raygif;bJaevd&Yk &dS if ]raygif;rpk jym;rIr&Sd edAmÁ ef[í l od}/
tm½Hek YJ oGm;raygif;vd&Yk &dS if oluNird Nf ird af v;aew,f? ]0dygufcE¨m} ac:w,f?
tJ'gudk ]e*dck E¨m} vdv Yk nf; ac:w,f/ cE¨mESprf sKd ;? ]wD;rSjrnf} wJt h cgrSm cE¨muwpfrsKd ;?
]rwD;&ifrjrnf} qdw k hJ cE¨mBu;D uwpfrsKd ;? e*d&k w
dS hJ cE¨mBu;D ? [duk ypfcsvu kd w f m ]0dygufcE¨m}
vdYk ac:wmaygh? [dk rath0rf;xJa&mufcgpuqd&k if rGpad emufuav;? aemufwpfpwpfp
Bu;D Bu;D Bu;D Bu;D vmw,f/ a&Munfu tjrK§ y?f tjrK§ yu f tcJ? tcJu om;wpfe?YJ aemuf
cufrig;jzmeJY tJvBkd u;D Bu;D vmwm? tjyifaveJY awGUvdu k af wmhrS ydNk y;D Bu;D Bu;D vmw,f/
]rwD;urjrnf wD;rSjrnfoH pnfoaH rmif;oH acgif;avmif;oHuo hJ yYkd gwum;}? tJ
tJvkd rSwx f m;? [dk cE¨mudk b,fvrkd eS ;f odatmif? 'DcE¨mu ]0dygufcE¨m} ac:w,f/ tJvkd
rwD;bJeYJ tomaewJ[ h mu cE¨mwpfrsKd ;? ]yÍöuE© m¨ } ac:w,f/
] wD;rSjrnf } qkw
d mu Oyg'geu©Em¨
tJ wD;rS jrnfoaH wGu ]Oyg'geu©Em¨ } ac:w,f/ tJvkd uGrJ ?S ]cE¨mESpcf }k &Srd eS ;f
odomG ;Ny/D ]rwD;urjrnf wD;rSjrnfoH pnfoaH rmif;oH acgif;avmif;oHuo hJ yYkd gwum;}/
tJvkd qifjcif&w,f/ pm;wmvnf; wD;vdu k v f Ykd jrnfw[
hJ myJ csKd w,f? iefw,f? toHu
vnf; Mum;vdu k v
f &Ykd &dS if toHu wD;vdu k w f myJ? em;xJMum;w,fqw kd m jrnfomG ;w,f/
tJvkd cE¨m? tJ'g ]Oyg'geu©Em¨ } ac:w,f/
]Oyg'g½kyf tquftoG,v f yk f wpfr[ k wk f 0dnmPf jzpfownf;}? ]Oyg'geu©Em¨ }
tcsi;f csi;f ? 'Du toHu ]Oyg'g½ky}f ? [du k vnf; ]Oyg'g½ky}f ? ]Oyg'g½ky}f qdw k mu 0PÖ?
*E¨? &o? MoZm? ]r[mbkw}f qdw k mu yx0D? tmayg? awaZm? 0ga,m? ]0PÖ} u
tqif;? ]o'´} u toH? ]*E¨} u teH?Y ]&o} u t&om? ]azm|AÁ} xdw,f? Ny;D awmh
]raem} xJusawmhvnf; ynwfawG? ]raemBu;D }}u ]rSeBf u;D } vdak ygh/ yufvuftyd w f thJ cg
rdk;ay:Munfh&if bmrSrjrifbl;? vJSxm;vdkufvdkY&Sd&ifawmh/ ]rwD;urjrnf wD;rS
jrnfoH pnfoaH rmif;oH acgif;avmif;oHuo hJ yYkd gwum;}
gwum;}? tJ rwD;u rjrnfw?hJ ywåvm;Bu;D
vd[ k mBu;D apmif;Bu;D vd[ k mBu;D aygh/ cE¨mtdrBf u;D u tJ'golvnf; cE¨myJ? olu [db k 0u
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 41
'Db0u arG;zGm;Ny;D uav;av;awG oH;k ESp?f av;ESpf ud;k ESpf q,fEpS ?f tJ't
D cgusrS
]Oyg'geu©Em¨ awG} jzpfreS ;f odwmaygh/
Oyg'geu©Em¨ ? tEkyg'geu©Em¨
tJ tJ rsupf jd rifawG em;Mum;awG[m ]Oyg'geu©Em¨ awG}ac:w,f? tm½Hrk uyf&if
rjrnfb;l ? tm½Hu k yfrS jrnfvmw,f? tJ'g ]Oyg'geu©Em¨ } ? ]yÍöKyg'geu©Em¨ }}? tJ'rD mS
jrifwmwdYk Mum;wmwdu Yk ]cE¨mig;yg;} ac:w,f/ jrifwmawG Mum;wmawGu b,fEpS yf g;
jzpfw;Hk (cE¨mig;yg;ygbk&m;)/ a[m'Dvkd apmif;tdrBf u;D vd?k ywåvm;tdrBf u;D vdk 'DcE¨mtdrBf u;D
uvnf; ig;yg;yJ? [kwu hJ m; (wifyghb&k m;)/ tJ[kd toHuawmh toHvnf; ]cE¨mig;yg;}
f v
yJw?hJ olu ]Oyg'geu©Em¨ } ac:w,f/ 'Dvkd apmif;tdrBf u;D vdk cE¨mtdrBf u;D u ]yÍöuE© m¨ }}vdYk
ac:w,f/ jrwfpmG bk&m;wdYk cE¨musawmh ]tEkyg'geu©Em¨ } ac:w,f/ jrifwhJ Mum;wJh
[mawGukd ]Oyg'geu©E¨m} vdkYvnf;ac:w,f/ tJ'Dvdk cGJrS ÓPfawG jzpfvmw,f/
J &Ykd &dS if wpfv;kH wnf;qdk twåawG jzpfw,f/ jrifwmvnf; ]ig}
rcGv ]ig}? Mum;wmvnf; ]ig}
]ig}?
'Du, kd Bf u;D vnf; ]ig}
]ig}? bmqdv k nf; ]ig}
]ig}? 'Du, kd Bf u;D u olv
Y yk if ef; olvyk w f ,f? xrif;
qm&if pm;w,f? a&iwf&if aomufw,f? usiBf u;D usiif ,fpeG w Yf ,f? a&csKd ;w,f acs;awG
bmawGyw G wf ,f tJ'gawG[m ]yÍöuE© m¨ } wJ?h [d[ k mu ]Oyg'geu©Em¨ } wJ/h
]Oyg'gemeHcE¨m Oyg'geu©E¨m} aygh? ]Oyg'gemeH[dwm- Oyg'gefwdkY\tusdK;?
Oyg'gefw\ Ykd tpD;tyGm;}}? Mum;w,f? Oyrm qJqv kd ukd w
f ,f? qJvu f ,fqakd wmh ] igh}
kd w
qJw,fvq Ykd &kd if Oyg'geu©Em¨ ? ]em;} qJw,fq&kd if a[m Oyg'geu©Em¨ r[kwaf wmhb;l ?
tJ'v D kd ]ÓPf}? ]ÓPf} cGw J m? ]em;} u &Sw d hJ cE¨m? ] ig } u tyd?k tydk Mum;wJ[
h mtay:rSm
]i
]igg } vdYk jzpfvmw,f? ] ig } u 'd|rd v Ykd Ykd Oyg'geu©Em¨ wJ?h ] ig } u 'd|jd zpfomG ;w,f? tJ'g
Oyg'geu©Em¨ / ] ig } rjzpfb;l qdv k &Ykd &dS if tJ'g edAmÁ efa&mufomG ;w,f ]tEkyg'geu©Em¨ }}?
a[m tJvjkd zpfomG ;w,f? ]ig} rjzpfb;l qd&k if ]em;} qJw,f? ]em;} ]em;}u Mum;wmaygh? em;u
Mum;wmu ]toHeYJ em;} awGUvdu k v f &Ykd &dS if Mum;oGm;w,f? tJ'D Mum;wJ[ h m Mum;½Hk
wifMum;&if udprö &Sb d ;l ? ] igh } qJw,f? ]ig } Mum;w,fqrkd S 'd|d jzpfomG ;w,fw/hJ tJ'gudk
]Oyg'geu©Em¨ } ac:w,f/ 'd|w d Ykd avmbwdYk a'gowdYk tJ'D ]em;} ]em;}u Mum;wJt h cgrSm
jzpfomG ;w,fw?hJ tJovdck rJG S em;uMum;wm aumif;rSe;f odw,f/
42 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
rvmatmifqNkd y;D b,fomG ;wke;f qdak wmh ],if;wdu k af wm} wJ?h ,if;wduk af wm qdw k m
odvm; (rodygbk&m;)/ [dk oMum;vuf0g;yif? oMum;vuf0g;yifqdkwm odvm;
(rodygbk&m;)/ ql;awGeYJ vuf0g;Bu;D vdyk J wapmif;yifac:w,f/ tJ'gudk ],if;wdu k af wm}
vdaYk c:wm? tJ'D ],if;wdu k af wm} oGm;Ny;D awmh w&m;tm;xkww f ,f? vrf;avQmufw,f?
tJ'w D ek ;f u zdeyfp;D cGihf rjyKao;bl;? &[ef;awG zdeyfrpD;&ao;bl;? jrwfpmG bk&m;u
olvnf;zdeyfrpD;bl;? &Sifbk&ifhom;jzpfayr,fvdkY awmxJrSm zdeyfrpD;bl;? olvnf;
qif;qif;&J&aJ ygh? tJ'D t&Siaf omP[m tJ'v D kd pBueF af vQmufw&m;tm;xkwaf wmh
0D&, d vGeu f NJ y;D rem;rae tm;xkwv f ukd w
f m ajcaxmufuawmif aoG;awGxu G w
f ,fw/hJ
olpOf;pm;w,f wJ?h ]ig 'Davmuf BuKd ;pm;tm;xkww f mawmif w&m;r&bl;? vlxu G f
Ny;D awmhrS ukov kd f aumif;rIawG jyK&awmhrmS yJav} vdYk pdwu f tJ'v D kd Buw
H ,f/
jrifNy;D Mum;Ny;D aemuf Oyg'geu©Em¨ rjzpf&if
w&m;u tm;xkwv f rYkd &Edik vf Ykd 'Dvt kd BujH zpfwmud;k / ckeu ]pnfoH armif;oH
acgif;avmif;oH} jyif;jyif;Bu;D wD;&if jyif;jyif;Bu;D jrnfwmaygh? jyif;jyif;Bu;D wD;vdu k &f if
b,fvjkd rnfw;Hk (jyif;jyif;Bu;D jrnfygw,fb&k m;)/ toHaumif;w,f? tedp?ö 'ku?© tewå?
avsmah ejyefawmhvnf; toHuraumif;bl;/ tJ jrwfpmG bk&m;u ]apmif;Oyrm} eJaY y;w,f?
apmif;OyrmeJaY y;wm tJ'g olwu Ykd 0D&, d jyif;vGe;f vd?Yk avsmv
h eG ;f vdeYk YJ 'DavmufyJ odMu
w,f/ t"dygÜ ,fu pifppfuawmh tJ'D jzpfw,fqw kd m wD;rSjrnfw,f? rwD;&if rjrnfb;l
qdNk y;D awmhrS tJ'vD kd ÓPfawG jzpfomG ;wm? [kw&f UJ vm; (wifyghb&k m;)/
]rwD;urjrnf wD;rS jrnfoH pnfoaH rmif;oH acgif;avmif;oHuo hJ yYkd gwum;}
gwum;}?
tJvakd v; tJ'gav; t&if;wnfNy;D awmhukd tJ'D jrifwmawG? Mum;wmawG bmawGu
awmh jrifrmS aygh? Mum;wJ[ h mawGuvnf; Mum;rSmyJ [kwzf ;l vm;? tJ Mum;Ny;D wJh aemufrmS
tJ'D Oyg'geu©Em¨ qdw k m ]wPSm 'd|w d oYkd nf uyftyfaom uHonf} vdrYk jzpfb;l qdv k &Ykd &dS if
yxrwef;jzpfomG ;w,fw?hJ tJ tJvrkd w S ?f uJ--- awmfMutH;k pd/Yk
om"k ... om"k ... om"k
¸¸¸¸¸
46 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tJovdv k nf; rSwx f m;tH;k / [dk wjcm;bmrS rqdw k wfv&Ykd &dS if ],'g ynm, yówd}
olu ynmeJY Munfah wmh ]vlawG} &Sad o;vm; (r&Syd gbl;bk&m;)/ tJ tJvkd pmar;yGcJ ef;xJ
0ifomG ;wmyJjzpfjzpf [dk &efoal wmxJ0ifomG ;wmyJjzpfjzpf ],'g ynm, yówd}vdYk
qdo
k mG ; a[m bmrS raMumufawmhb;l ? uJ aMumufao;vm; (raMumufawmhygbk&m;)/
[du k ,
kd uf rken f if;aphxaJ wmif0ifEikd af o;wm raobl;? edAmÁ efa&mufomG ;rS
aowm/ ,ckaowmu aoayr,fv h nf; ,ckom aowmudk ]0dnmOfBu;D } udk owfvYkd
aowmrS r[kwb f J ]wPSm}}udo k wfraS owm? cE¨mBu;D udk vlBu;D udk uJ NiKd ;vdYk rke;f vdYk
ckwv f ukd ?f owfvu kd vf aYkd ooGm;NyD aoayr,fh cE¨mBu;D uraobl;/ 'DbufvBl u;D uawmh
aooGm;wmaygh wH;k vH;k Bu;D roGm;Edik b f ;l ? 'gayr,fh [dk 0dnmOfuawmh raobl;? tJ
[dbk 0a&mufomG ;jyefa&m? tJovdk tJovd/k 'gaMumif-h --
],'g ynm, yówd}? ],'g ],'g- tMuiftcgü? ynm, - ynmjzif?h yówd-
&I\}? ]ynm} eJY ]½I}awmh 'Dvkd acgif;awG? uwH;k awG? t0wfawG? r,fov D awG bmawG
'Dvrkd &Sbd ;l ? olu rken f if;aphxu J 0kd ifEikd wf ,f/ tJ'g jrwfpmG bk&m;u ]"mwf} ay:atmif
olu wefc;kd eJv Y yk vf yk jf ywm? olu a&SUuoGm;wJv h u l ;kd / aMomf rsupf ed jYJ rifawmh bDv;l Bu;D
jrifawmh raMumufb;l vm; (aMumufygw,fb&k m;)/ ]ynm} eJMY unfah wmh aMumufao;
ovm; (raMumufawmhygbl;bk&m;)/ yÍöm0k" rif;om;av; wpfcgwnf; awmBu;D xJukd
0ifomG ;awmh? rif;om;av;u wuúov kd u f jyefvmwm ]rif;om;av; 'DawmxJurkd 0ife}YJ ?
][m 0ifr,f 'DuoGm;rSvrf;ajzmifhw,f}? ]r[kwfbl; awm0rSm bDvl;BuD;&Sdw,f?
bDv;l Bu;D u xef;yifavmufBu;D &Sw d m? tJ roGm;eJ}Y ? ]oGm;r,f? igh vufeufawGygw,f}?
tJ'gbk&m;avmif;? oGm;awmhawGUwmygyJ/
wpfcgwnf; ]eifvm;[Jh bDv;l } qdNk y;D jrm;eJyY pfvu kd w
f m? [dk jrm;u ud, k xf rJ pl;bl;
tarG;awGwifuyfaew,f? jrm;awGuek w f myJ jrm;av;ig;&maygh? tr,f jrm;ukeaf yr,fh
ravsmah o;bl;? wpfcgwnf; av;Bu;D eJ½Y u kd w
f m? av;Bu;D eJ½Y u kd af wmhvnf; av;Bu;D u
tarG;uyfaew,f? olqv JG rYkd &bl;/ [m ajcaxmufeaYJ jy;uefawmhvnf; ajcaxmufBu;D
uvnf; uyfaew,f/ vufeJYoGm;½dkufawmhvnf; 'Dtwdkif;yJ uyfaew,f/ [if;
ae&½d;k vm; qdNk y;D acgif;eJo Y mG ;wdu k af wmh [dk wpfcgwnf; acgif;Bu;D yguyfaew,f/
50 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
oaAÁocFg&m tedpmö
cE¨mig;yg; Munfh
tJ tJ'g ]0dnmmPf
Pf} a&m&dw S ,f? ]½ky}f vnf;&dw S ,f/ 0dnmPfuav; tJ't D ay:rSm
½kyv f nf;ygoGm;w,f? ½kyyf goGm;awmhukd t&dyu f av;ygoGm;ovdak ygh? tJ tJvkd ½kyv f nf;
ygoGm;w,f? ½kyyf goGm;awmh [dk oln Y rD av;eJY ol&Y nf;pm;udk jrifw,f? jrifwmu bmcE¨m
wk;H --- ]0dnmPu©Em¨ }}? jrifwmu bmcE¨mwk;H (0dnmPu©Em¨ ygbk&m;)?? pum;ajymwmu
bmcE¨mwk;H (ocFg&u©Em¨ ygbk&m;)? [m eifwv Ykd mMuovm; bmvm;eJY oluEIwq f uf
w,f? igvnf; vdu k v
f mwmyJ [eJY bmeJY olu Y , kd of l um;wku d rf eS ;f rodb;l /
]onmvnf;ygw,f? a0'emvnf;ygw,f? ½kyv f nf;ygw,f? ocFg&vnf;ygw,f?
0dnmPfvnf;ygw,f}? tJ'g ],'g ynm, yówd} eJY &IykH &Iy?kH tJ aemufb0qdw k m
vnf; tJ'grsKd ;? ],'g ynm, yówd}? ],'g ],'g- tMuiftcgü}}? tJ'D ]tMuiftccgg } qdw k m
]ted,r} b,ftcgvdYk rqkb d ;l ? tJ ]jzpfEikd w
f t hJ cg}eJY ]jzpfEikd af jc&dwS t hJ cg}? tJ't
D cgudk
]tMuiftccgg } vdaYk jymwm/
],'g
],'g-tMuiftcgü? ynm,ynm,-ynmjzif?h yówd- ½I\/ yówd- jrif\}? jrifvnf;
jrif&w,f? ½Ivnf; ½I&w,f? tJvkd rSwx f m;/ ]0dnmPfvnf;ygw,f? ½kyv f nf;ygw,f?
onmvnf;ygw,f? ocFg&vnf;ygw,f? a0'emvnf;ygw,f}/ tJ ]cE¨mig;yg;} Munf/h
cE¨mqdw
k m aygif;wm pkwm
],'g ynm, yówd} qdw k m [dk *suaf v,mOfBu;D pD;wJt h cg [dak emufu
tcd;k awG rxGub f ;l vm; (xGuyf gw,fb&k m;)/ tJ oluwGe;f Ny;D roGm;bl;vm; (oGm;yg
w,fb&k m;)/ a&SUav,mOfysBH u;D udk wGe;f Ny;D aemuf uefxw k vf u kd w
f m wGe;f vdu k wf m
tJ'g ajy;wmac:w,f/ tJvykd J cE¨mBu;D uajy;w,f/ ½kyv f nf;ygw,f? a0'emvnf;
ygw,f? tJ'D ]cE¨m} u ]vl} aygh? ]vl}qdw k m cE¨mudk ac:wm? ]cE¨m}}udzk UJG awmh vljzpfomG ;
w,f? ]cE¨m} qdwk mzGUJ wm? ]cE¨m} qdw
k m aygif;wmpkwm? ]raygif;rpk jym;rIr&Sd edAmÁ ef[íl od}?
tJ ckewke;f u ],'g ynm, yówd} vdYk ½Iwmu jrifrh &kd af wmifBu;D ay:a&mufomG ;w,f/
ewfjynfeJYra0;bl;vm; (a0;ygw,fbk&m;)/ a0;ayr,fh tvSLawG vSLwJhvl? ckvdk
w&m;emwJh vlawG ra&mufEkdifbl;vm; (a&mufEdkifygw,fbk&m;)/ ,lZemaygif;
&Spaf omif;av;axmifa0;wJh ]wm0wðom} a&mufomG ;w,fw/hJ
52 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tbd"r®mÓPf
[dk ckewke;f u aumifuav; 0rf;vsm;arSmufuav; pufb;D uav;eJY tJ'g
d mG ;w,f? tJ a&GUoGm;wmudk ]pkw}d wJ?h bk&m;Bu;D ay:oGm;uyfwm ]Oyygw} wJ?h
pkwo
bk&m;Bu;D ay:oGm;a&mufwmbmwk;H ( Oyygwygbk&m;)/
]pkwyl ygw}
ygw}? pkwd + Oyygw/
]'Du aooGm;awmh pkwd? wm0wðom Oyygw} tif; aygif;vku
d af wmh ]pkwyl ygw
ygw-
pkwd y#doaE¨¨}? tJ'gudk tbd"r®mac:w,f/ ]tbd"r®mÓPf} qdw k m tJvÓ kd PfrsKd ;/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 53
]tbd"r®mÓPf} jzpfv&Ykd &Sd if edAmÁ efa&mufw,f/ aMomf ]pkwd y#doaE¨} qdw k m 'Dvykd gyJ
uvm;? i&JBu;D &dwS ,f? ud,k rf jrifz;l bl;? ud,
k rf jrifz;l awmh raMumufb;l / raMumufawmh
tarawG bmawGukd qJwmaygh? wpfcgwnf; ½dik ;f ½dik ;f pdik ;f pdik ;f ajymwm qJwmeJt Y wlwyl /J
tJvq kd aJ wmh [dk ta0;Bu;D yJ atmufxJ ta0;Bu;D ? tJ'u D dk b,fou l vTwv f ukd w
f ;Hk
qdak wmh tJ'u D u
H vTwv f ukd w
f m? qJwu hJ u
H vTwv f u
kd w f m? tJ'aD &mufomG ;w,f/
'ghaMumifh owå0gwdYk oHo&mwdq Yk wkd mu tJv[ kd mrsKd ;vdaYk c:w,f/
]uu©Vvu©PH- Murf;wrf;aomvu©Pmonf? yx0D"mw mwk- yx0D"mwfrnf\}/
tJ'D Murf;wmu t&ifMurf;wrf;wmeJY aemufMurf;wrf;wm rwlb;l ? tJ'D rwlwmudk
]0dy&dPmr} vdaYk c:w,f? a&SUaemufaygh? [dk *suaf v,mOfysBH u;D eJY wlw,f/ tckawmh
puf&yfxm;wJu h m;Bu;D vkad ygh? xdik af ew,f? pufuawmh 'ke;f 'ke;f 'ke;f 'ke;f eJaY ygh? &yfxm;
awmhvnf; roGm;bl;aygh? armif;rS [d[ k mav; qGv
J u
dk w
f t
hJ cgusrS a&SUajy;w,f? a&SUwGe;f
vduk &f ifvnf; aemufqw k o f mG ;w,f? tJ tJvakd ygh/
]ocFw}}rSm oHu ajymw,f? ]o*Fr®- aygif;í? uwH- jyKonf}?}? ]jyKonf} qdw k m ]jzpfonf}
aygh/ [du k tar&duef u oli,fcsi;f eJY 'Duoli,fcsi;f eJY [m 'Dupdwef YJ oGm;aygif;vdu k wf m?
ta0;Bu;D tJ'g ]'l&} vdaYk c:w,f? bmac:wk;H ('l&vdaYk c:ygw,fb&k m;)/ tJ'g ta0;
t*Fvyd u f vnf; ta0;udk ]Away} vdyYk aJ c:w,f? tJ'D ta0;eJY teD;? ]Away} eJY ] Near}
tJvckd sn;f oGm;w,f? [drk mS a&mufNy;D awmh 'DrmS r&Sbd ;l ? wpfpw d w
f nf;eJY touf&iS w f ,f?
[kw&f UJ vm; (wifyghb&k m;)? ]'D[G d pdawå[}d pdwEf pS pf wd ef YJ toufr&Snb f ;l wJ?h tJovdk
[mrsKd ;? 'guawmh A[kow k eJaY yghav aemifusawmh [efomG ;vdrrhf ,f? 'Dvkd a[mzl;w,f/
jyKjyifajymif;vJwmu ocFg&
tJ ]tedp}ö u tJ'v ]ynm}u ]tedp}ö udo
D ?kd ]ynm} k w
d m? tJ'g bmawGw;Hk bk&m;qd&k if
][kwmG tbm0awm-
tbm0awm-jzpfNy;D vdYk r&Sw d mudk tedp}ö ac:awmh tJ'D ]tedpaö wG}u bmawGw;Hk
bk&mhqrkd S ]ocFg&m} &m}wJ?h bmawGw;Hk (ocFg&m)? ocFg&qdw k m jyKjyifajymif;vJwmudk ]ocFg&}?
]ocFw}uvmwmygyJ? AtomwdYk tPkjrLwdq Yk w kd m jyKjyifxm;wm r[kwv f m;? 'umBu;D
wdkYvnf; jyKjyifxm;wm? xrif;wdkY bmwdkYeJY rjyKjyifbl;vm; (jyKjyifygw,fbk&m;)/
t0wfawG bmawGavQmf? bmvkyfvdkuf nmvkyfvdkufeJY aeYwdkif; jyKjyifw,f?
vrf;oGm;w,f? anmif;&if xdik w f ,f? xw,fqw kd mvnf; jyKjyifwmyJ/ tJ'jD yKjyifwhJ
]ocFg&}? ]ocFg&m &m- jyKjyifaom ocFg&wdo Yk nf}? um;oGm;jyifvu kd ?f a[m xrif;rpm;&ao;
bJeYJ tdrjf yefvu kd ?f tdru f srS pm;vdu k ?f tJv[ kd mawGaygh?
]ocFg&m&m- jyKjyifaom ocFg& wdo Yk nf? tedpmö - jzpfNy;D í r&Su d ek }f /
tJ ]r&Sw d mBu;D }}udk Munf&h w,f? 'D ]&S}d aewJh 'l;awG aygifawG cg;awGukd rMunfeh YJ
]r&Swd mBu;D }}udk Munfv h u kd af wmhrS tJ'grS edAmÁ efu ],'g ynm, yówd} qdNk y;D tJ'D
tedpx ö rJ mS edAmÁ efBu;D u&Sw d ,f? [kwu f v hJ m;? tJovdk jrifatmif ajym&wm? jrifomG ;w,f
r[kwv f m; (wifyghb&k m;)/ 'DuvlawG r&Sad wmhb;l av? ]vl}r&Sad wmh wPSmvnf;
r&Sdawmhbl;av? &m*vnf; r&Sdawmhbl;av? tJ r&SdawmhrS wpfcgwnf; ][kwGm
tbm0awm} [kwu f v hJ m;? 'Djh yifvrG ;f aer,f? oHa,mZOf&adS er,fq&kd ifawmh olu
edAmÁ efra&mufb;l ? tJ'u D awmh olaevdrYk jzpfb;l [kwu f vhJ m; (wifyghb&k m;)/
][kwmG - jzpfNy;D í? tbm0awm tbm0awm- r&Sjd cif;aMumif?h tedpHö- tedprö nf\}/
56 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
raemudkvnf; od&r,f
tJ ]"r®mEkyóem} u raemudv k nf;od&r,fvq Ykd wkd mud;k / ]"r®mEkyóem} u
raemvnf; od&r,f? 0rf;xJu raemudv k nf;od&r,fw?hJ 0rf;xJu ]raem&JUtm½H}k
udv
k nf; od&r,f? tJ tJ'v D kd ]reÍöyZmemwd - raemudv k nf; od&r,f} vdaYk jymw,f/
tJ'D jrwfpmG bk&m;u ajymwm/
]"ar®p - "r®m½Hw k u
Ykd v kd nf;? yZmemwd - od\}/ ]"r®m½H}k qdw k m ]ynwf"r®m½H}k ?
uodP k ;f edrw
d af wGuvnf; ynwfy?J tbdnmOfwefc;kd &JU tm½Hak wGuvnf; ynwfy?J
raem&JUtm½Hk 0rf;xJtm½Hak wGuvnf; ynwfy?J qifjcifw[ hJ mawGvnf; tJ'g ]raem}
ac:w,f/
]b0ifpw d f qifjcifpw d f xdEk pS pf w
d f rSwyf rd hf raemjzpfownf;}}/
qifjcifw[ hJ muvnf; raem? tdyrf ufxrJ mS vnf; wpfcgwpfcgqifjcifwwfw,f?
tJ tJ'g ]raem} ac:w,f/ tJ'g ]reÍö - raemudv k nf;? yZmemwd - od\}/
58 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]raem} udk rod&if ]ig} vdrYk w f wfw,f? ]raem} udk rodwmu t0dZmÆ ? ]ig}
S w ]ig}vdYk
rSww
f mu 'd|/d
oabma&mufrS y&rwf
vIyw f muav;usrS ]y&rwf}? wd;k wmwGe;f wm vIyw f muav;urS ]y&rwf}?
Adu
k Bf u;D wdYk xdik wf ,fwqYkd &kd ifvnf; oP²mefawGu ]ynwf}? twGi;f u wd;k wd;k aewmu
rD;cd;k vdk wd;k wd;k aewmu tJ'gurS ]y&rwf}? ]0ga,mvu©Pm} av;awG wGe;f wGe;f
wd;k wd;k aewm tJ'g ]0ga,m}
]0ga,m}? taiGUvdk ylwmav;awG &Sed ;f &Sed ;f &Sed ;f &Sed ;f ylwmav;awG?
zsm;vdkYylwmav;awG? tjyif;ylwmav;awG? a&cJwifavmufatmif ylwmawG? tJ
tJ'u D awmh ]y&rwf awaZm}
awaZm}/
a[m emrnfryg&bl;? ylw,f Hot oabma&mufrS ]y&rwf} ? wGef;wdk;wJh
oabma&mufrS ]y&rwf}? emrnfu ]ynwf}? tJ tJ'g ]raem&JUtm½H}k ? yx0Dqw kd hJ tJ'D
acsmMurf;wmav;u ]yx0D}? tom;qdw k mu ]ynwf}? tom;awG raemeJY tm½Hjk yKvYkd
&w,f? tJ'g ynwf? umrpdw&f UJ tm½Hu k vnf; ynwfy?J tJ'gBu;D uvnf; yHak y:vm
w,f? umrpdw?f ]umr raem} vdaYk c:wmaygh? tJ'g umrpdw?f vdipf w d w f Ykd qdw
k mawGaygh?
tJ tJ'g umr? tJ'g ]raem&JU tm½H}k /
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 59
"r®m½Hu
k v kd nf; od&r,f
]reÍö yZmemwd- raemudv k nf; od&rnf}? ]"ar®p- "r®m½H}k qdw k mvnf;? raem&JU
tm½Hqk w kd mvnf; ]ynwf}? tJ'gvnf; tm½Hk yJ? ]"ar®p- "r®m½Hw k u kd nf;? yZmemwd -
Ykd v
od\}/ tJ'gynwf ]tm½Hyk nwf xdEk pS &f yf t0dZmÆ jzpfaMumif;rSw}f wJ?h tJ ]ynwftm½H}k
awGqv kd Qif t0dZmÆ jzpfNyv
D rYkd w
S /f
]"ar®p- "r®m½Hw
k u kd nf;? yZmemwd- od\ }? tJ'D ]raem&JUtm½H}k rSeo
Ykd v f rQ tukeo
f ?d
]raem&JUtm½H}k awGu ynwfawGrsm;w,f? ]ynwfeAd mÁ ef xdEk pS w f ef rSw&f ef "r®m½H}k
tJ'gvnf; edAmÁ efuvnf; "r®m½H?k ynwfuvnf; "r®m½H?k tJ raem&JUtm½H/k
]ynwf edAmÁ ef xdEk pS w
f ef rSw&f ef"r®m½H}k /
oHa,mZOf r&Sw
d m edAmÁ ef ac:w,f
]ynwf}r&S&d if oHa,mZOfr&Sb d ;l ? oHa,mZOfr&Sv
d &Ykd &dS ifvnf; a[m edAmÁ efa&muf
oGm;w,f? oHa,mZOfr&Sw d m ]edAmÁ ef} ac:w,f/ oHa,mZOfu b,fuvmwk;H qdak wmh
'd|u
d vnf; oHa,mZOf/
]vuf} qdw
k mu 'd|?d ]ighvuf} qdw
k mu wPSm/
60 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tedpu
ö ÓPf&UJ tm½Hk
]taMumif;tm;avsmpf mG jzpfaewm rSwyf gobm0}
gobm0}? taMumif;tm;avsmpf mG
jzpfwmudk od&if ]O',ÓPf} ? ysuw f mudk od&if ]0,ÓPf} ? Ny;D awmh ysuw f ,f?
ysuw f ,fvYkd ysuw f mawGcsn;f odae&if ]b*FÓPf}? tJ'[ D mudk ]tedp}ö vdaYk c:w,f/
tJ'aD wmh ]b*FÓPf}a&mufrS tedpu ö o
kd wd ,f? ]tedp}ö qdwk mu jzpfNy;D &ifr&Sb
d ;l ?
jzpfNy;D &if t&if[mr&Sad wmhb;l ? aemufutopf? oHcReaf v; abmyifav; xdyrf mS
rken
f if;aph uav;csvu kd af wmh wifraeovdyk ?J tJ'D jzpfNy;D awmh ysuof mG ;w,fw?hJ tJ
tJ'gvnf; ]"r®m½H}k ac:w,f/ tJ'gusawmh ]toar®m[ orÜZOf} qdak wmh ]arm[r&Sw d hJ
ÓPf&UJ tm½H}k ac:w,f/ tedpu ö sawmh ÓPf&UJ tm½Hak c:w,f/ ]tedpu ö ÓPf&UJ tm½H}k ?
tJ'aD vmuf qdv k nf; rqd;k bl;/
uJ--- awmfMutH;k pd/Yk
om"k ... om"k ... om"k
¸¸¸¸¸
62 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
vlawG&&dS if avmb&Sw
d ,f
]avmb} qdw k m bmwk;H qdak wmh vlawG? avmbqdw k mbmwk;H (vlawGygbk&m;)/
tJ vlawG&&dS if avmb&Sw d ,f? ÓPfu 'Dvo kd mG ;rS roGm;vd&Yk &dS if [d&k mS 'D&mS ? ÓPf&adS wmh
odyrf &Sm&bl;/ avmbqdw k m bmawGw;Hk (vlawGygbk&m;)/ vlawG&&dS if avmb&Sw d maygh?
vlawGr&S&d if avmbr&Sb d ;l ? vlawGqw
kd m avmuD? vlawGqw kd m bmwk;H (avmuDyg
bk&m;)? vlawG ewfawG acG;awG 0ufawG MuufawG iSuaf wGqw kd m avmuD? edAmÁ efrmS
'gawG &So d vm; (r&Syd gbl;bk&m;)/ at; tJvkd tJvkd ]ÓPf} qdw k m ]ydik ;f jcm;} &w,f/
jrwfpmG bk&m;wdu
Yk sawmh ynmeJ½Y w
I ,f
],'g ynm, yówd}? jrwfpmG bk&m;wdu Yk sawmh ]ynm}
]ynm}eJY ½Iw,f? owdy|mefu
]owd}eJY &I&w,f? or®y"Ü mefu ]0D&,
d }}yg&w,f? aAmZÑiwf Ykd r*¾iw Ykd ]ÓPf} yg&w,f?
f u
£'dy¨ g'fu ]pdwaf wG} yg&w,f? ]qE´awG} yg&w,f/
]aomb*0g- xdjk rwfpmG bk&m;onf? rkawåm-'kuo
© pömrS vGwaf jrmufawmfrNl y}D /
]'kuo
© pömrS vGwaf jrmufw,f}qdak wmh olrY ,f ]eda&m"opöm} a&mufomG ;wmyJ?
'umrBu;D wdvYk nf; a[m tJ'[ D mu 'kuo © pöm? [dok mG ;&r,f? 'DomG ;&r,f? bk&m;zl;
oGm;csiw
f ,f? b,fomG ;&r,fqw kd mawGu tJ'g bmopömwk;H ('kuo © pömygbk&m;)/
avmuDawGrS vGwcf sio
f vm;
]0drw
k på w
d Hå 0drw d Eå dÅ yZmemwd? t0drw
k på w k på w d Hå t0drw k på wd Eå dÅ yZmemwd}/
owdy|mefvnf;ygw,f? pdwmå Ekyóemvnf;ygwmaygh? tJ ygVdawG bmawG
uvnf; tvGwf [du k & 'Du&eJY tvGe&f &w,f? odrYk [kwf ckevdk [d'k umBu;D ajymovdk
&Sm& wmaygh? [d&k mS 'D&mS &Sm&awmh qif;&Jwmaygh? tJ'v D kd bk&m;zl;awG oGm;wmawG
vmwm awG avmuDawGrS rvGwaf o;bl;? acwåuv kd wG cf sio f vm;? rvGwcf sib f ;l vm;?
vGwaf wmh vGwcf siw f ,f 'gayr,fh rvGwaf o;bl;? ud, k [hf mud, k f od&w,f/
avmuDawGrS rvGwaf o;bl;
]t0drw
k på w
d Hå t0drw
k å pdwEå dÅ yZmemwd}? ]'kuo
© pöm} rS rvGwaf o;aom ]pdw}f ud?k
[dkuawmh &m* a'gorS rvGwfao;aom pdwfudk? &m* a'gorS vGwf&ifvnf;
64 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
þ[m 'kuo
© pöm
pdwu f ul;csiaf o;w,f? [dt k vkyu f vnf; &Sad o;wmud;k ? pm;&zdYk 0rf;a&;uvnf;
&Sad o;w,feYJ vlraI &; olraI &;eJ?Y tJv[ kd mawGu trsm;Bu;D ? tJ ]avmuD} qdw k m 'kuo © pöm?
avmuDqw kd mbmwk;H ('kuo © pömygbk&m;)/ bmjyKvYkd opömwk;H qdak wmh rSev f -Ykd ]opöm}}?
rrSeb f ;l vm; 'kuu© (rSeyf gw,fb&k m;)/ tJ tJ'g 'kuo © pöm ac:w,f/
þ[m'kuo © pöm qdv k u kd pf rf; (þ[m'kuo © pöm)// tJ tJovdk 'gudk ]opöur®|mef;}
ac:w,f/ tJ'gudk ]ydwq f }Ykd wm? ]ynm&Sad wG}&JU ]tvsO}f udk ydwq f w
Ykd hJ ae&mrSmvnf;
tJ'v D &kd &I w,f? tJ'g 'kuo © pöm/
pdwx
f u
J kd vlr&Srd S &m*uvnf; r&Sw
d m
avmuDq&kd if tkww f u
kd af wGjyif&w,f? tdraf wGjyif&w,f? tvkyaf wG tukef
vkyf&w,f? tJ'DavmuDu avmb ]ork',opöm}}? vlawGuvnf; vlqdk&if
]ork',opöm}}? vl&&dS if &m*uvnf; &Sw d wfw,f? ]pdw}f xJukd ]vl} r&Srd S ]&m*}
]&m*}uvnf;
d m? tJ tJvkd ]ÓPf} ]ÓPf}? 'gu ]ÓPf} eJY oGm;&r,ft
r&Sw h vky?f oHo&mvGwaf tmifu
bmeJoY mG ;&vJ (ÓPfeo YJ mG ;&ygw,fb&k m;)/
],'g ynm, yówd} qdw k t
hJ wdik ;f ynmeJ&Y I ? wvIyv
f yI f w&G&eG YJ aewmawGy?J
&ifacgif;awG½?I ud,
k u hf ,
kd u
f Bkd u;D udv
k nf; yx0Dvx Ykd m;? yx0D? tmayg? awaZm? 0ga,m?
tJ [dk t½d;k tom;awGuawmh ]ynwf}jzpfw,f/ yx0D? awaZm? t½d;k tom;awGu
]yx0DawG}? aoG;awGu ]tmaygawG}? xGufav 0ifavwdkY aoG;wdk;wmawGwdkYu
]0ga,mawG}? ud, k af iGUawG tyl&edS af wGu ]awaZmawG}/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 65
þ[m r[mbkwf
tJ ud, k uhf , f Mkd unf&h if awGUwmyJ/ tJ tJ'gaMumifh ]r[mblwmeH ork',Íö}?
kd u
]r[mbkw}f jzpfaew,f? ckxikd af ewm ]r[mbkw}f jzpfaew,f/ ckewke;f u 'kuo © pöm
qdv
k nf; tJ'x D J pm&if;0ifw,f/ ]r[mbkw}f &Sv d Ykd &S&d if tJ''D u © &S&d r,f/ ]r[mbkw}f
k u
qdak wmh enf;enf;'kua© vsmo h mG ;wmaygh/ tom;awG taoG;awGu ]vl}qd&k ifawmh
'kuu © jzpfNy?D tJ vlNy;D awmh oH;k q,fh ESpaf um|mo? tom;awG taoG;awGu 'kw, d ?
aemuftom;awG taoG;awGu ]r[mbkw}f ? ]r[mbkw}f a&mufomG ;w,f? ]r[mbkw}f
a&mufomG ;awmhrS ]r[mblwmeH ork',Íö} ? a[m acgif;av;iHNYk y;D awmh ud, k u
hf ,kd uf kd
Munf&h w,f? wjcm;oGm;Munfv h Ykd r&bl;? wjcm;oGm;Munf&h if ]½ky}f eJMY unfvh aYkd wmh&w,f?
]tqif;} qdw k mvnf; Oyg'g½kyaf wG? ]r[mbkw?f Oyg'g½ky}f a&mufawmhrS ½kyjf zpfwm/
þ[m ½kyf
'gaMumifh ]þ[m½kyf}? udk,fhudk,fudk iHkYMunfhvdkufawmh bmawGUwkH;qdkawmh
r[mbkw?f ]r[mblwmeH- r[mbkww f \ Ykd }? tJ'g ]rkawåm aomb*0g}
aomb*0g}? tJ vGwaf jrmufz?Ykd
]r[mbkw}f a&mufawmh enf;enf;vGwaf jrmufcsiv f mNy?D ]vl}uvGwcf siv f mNy?D ]vl}
uavmuD qdak wmh ]'kuo © pöm} xJygw,f? ]yxsm- jzefw Y ,f} qdwk m ]ÓPf} u tJvkd
]jzm}m}&w,f/ ]rkawåm aomb*0g}? ]aomb*0g
]aomb*0g- xkjd rwfpmG bk&m;onf? rkawåm- 'kuo © pömrS
vGwaf jrmufawmfrNl y}D ? ]'kuo© pöm}}? 'kuo © pömqdw k m bmwk;H qdak wmh avmuD? 'kuo © pöm
qdwk m bmwk;H (avmuDygbk&m;)? ]avmuDpw d f {umoDw}d vdYk ajymvd&Yk &dS if [dk rrSwEf ikd b
f J
aerSmpd;k vd?Yk avmuDpw d f {umoDwq d wkd m- avmuDpw d f (81) yg;ajymwm? tJ tJ'g
'kuo © pöm? avmuDpw d af wGu vGw&f ifvnf; csr;f omwmygyJ/
avmuDr[kw&f if avmukw&å m
tJ tJovdk vleYJ avmbuawmh nDtudv k akd wmfaew,f? tJ'gaMumifh 0rf;
xJrmS ]avmb} r&Sad tmif? ]vl} r&Sad tmifae&if avmuD &Sad o;ovm; (r&Sad wmhygbl;
bk&m;)/ avmuDr[kw&f ifbmwk;H ]avmukw&å m}m}? ]aomb*0g ]aomb*0g- xdjk rwfpmG bk&m;onf}?
tJ'gav;qdq k akd e wcsKd UuaxmifusrmS awG ck awmfawmfaMumufaeMuw,f? ig raeYu
tJ''D umBu;D udk tJ'[ D may;wm? tJ tJ'geJY w&m;ay:oGm;w,f? ]rkawåm aomb*0g}
vdYk &Gwu
f mG vd?Yk igu tJ'gudk &Gwcf ikd ;f wm? &Gwcf ikd ;f wm yxrwef;aumif;oGm;wJh w&m;Bu;D
jzpfoGm;w,f/ ]rkawåm aomb*0g}? ]aomb*0g- xdkjrwfpGmbk&m;onf? rkawåm-
'kuo © pömrS vGwaf jrmufawmfrNl y}D /
te0ZÆ okc
]rkawåm aomb*0g}
aomb*0g}? ]aomb*0g - xdjk rwfpmG bk&m;onf? rkawåm - 'kuo © pömrS
vGwaf jrmufawmfrNl y}D / tJvkd omomav; qd&k w,f? olu axmifuusr,f[ h mu
xGucf siaf ewm? trIav;awGu ]om0ZÆ} jzpfaevd&Yk &dS if 'kuj© zpfw,f? tjypf&&dS if aMumuf
vmw,f/ 'gaMumifh ]te0ZÆ}qd&k if 'umBu;D udprö &Sb d ;l ? tjypfr&S&d if ]te0ZÆock }?
tjypfr&S&d if axmifawG bmawG raMumuf&bl;? tjypf&&dS if axmifawG bmawG aMumuf
&w,f/ ]te0ZÆ} u okc? ]te0ZÆ}ubmwk;H (okcygbk&m;)/ ]om0ZÆ} ubmwk;H ('kuy© g
bk&m;)/ ]om0ZÆ} qdw k m tjypfEiS w
hf uG? ud,
k phf w
d x
f t
J jypfawG&adS e&if qif;&Jw,f? tjypf
r&Sb
d ;l qd&k if csr;f omaew,f? tJ'g avmuDu tjypf&w dS wfw,f? tJ'v D kd ÓPfawG
jzm&w,f/
rkawåm aomb*0g
]aomb*0g
]aomb*0g- xdjk rwfpmG bk&m;onf? rkawåm- 'kuo G af jrmufawmfrNl y}D /
© pömrSvw
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 67
ud,
k uf 'kuo © pömu rvGwaf o;bl;av? jrwfpmG bk&m;u vGwaf jrmufawmfrNl yD
wJ?h 0rf;omwJv h Bl u;D oGm;atmufarhawmh ud, k v
f nf;0rf;om&wmaygh? ud,
k rhf mS rvGwf
ajrmufvdkY qif;&Jaew,fr[kwfvm;? ]aomb*0g ]aomb*0g- xdkjrwfpGmbk&m;onf? rkawåm-
'kuo © pömrS vGwaf jrmufawmfrNl y}D ? tJ tJ'gav; teufuav;uvnf; tJ'gav;yJvyk /f
avmb&S&d if ork',opömjzpfw,f
aemufawmh ÓPfawGu ]'kuo © pöm} qdw
k m bmwk;H qdak wmh avmuD? 'kuo © pöm
k mbmwk;H (avmuDygbk&m;)/ ]avmuD} qdw
qdw k mbmwk;H qdak wmh vlawG? vlawGqakd wmh
avmbr&Sb d ;l vm;(&Syd gw,fb&k m;)/ tJ'gu ork',opöm/ avmuD&&dS if ]ork',opöm}
jzpfw,f? avmuDpw d [f m ork',opömtaMumif;? [kw&f UJ vm;? avmbqdw k m vdck sif
wmaygh? bmrqdv k ckd siwf myJ/ xrif;vnf; aumif;aumif;pm;csiw f ,f? rsupf Md unfvh nf;
aumif;aumif;Munfch siw f ,f? b,fawmhrS ol 'kuu© kd rawG;bl;? aumif;wmyJ oloabm
usw,f? tJ ]oabmus&if} avmbjzpfNy?D ]oabmrus&if}vnf; 'kuj© zpfNy?D tJ tJ'v D kd
]rZÑrd y#dy'g}
'g}udk jrwfpmG bk&m;u oGm;aew,f/
avmuDqw
kd m 'kuo
© pöm
i&Juvnf; ]'ku}© ? rsupf ed m&if ]'ku}© ? ratao&if ]'ku}© ? om;orD;ao&if ]'ku}© eJ?Y
68 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
vlr&Sad om pdwf
tJ vlawGq&kd if tukeaf vQmufjzpfuek w f ,f/ 'gaMumifh 'Du ]vlr&Sad ompdw}f
qd&k if uJ wpfcgwnf; a&mufroGm;bl;vm; (oGm;ygw,fb&k m;)/ tJvkd ÓPfawG tvGef
aumif;w,f/ tJ'gav; qdkqdkay;? ]vlr&Sdaompdwf} qdkprf; (vlr&Sdaompdwf)? uJ
]'kuo© pöm} &Sad o;ovm; (r&Sad wmhygbl;bk&m;)/ tJ ]0drkwåpdwfBuD;} jzpfomG ;w,f/
ÓPfawGuvnf; ajymrSow d ,f/ [dpk w
d af &muf 'Dpw
d af &mufeq
YJ akd wmh tJ'gavmuDawG
jzpfomG ;w,f/
]vlawG} [m bmawGwkH; (avmuDygbk&m;)/ ]avmuD} qdkwm bmopömwkH;
© pömygbk&m;)/ ]'kuo
('kuo © pöm}}qdw
k m bmawGw;Hk (vlawGygbk&m;)/ ]vlawG} qdwk m
bmaMumifjh zpfw;Hk (avmbaMumifyh gbk&m;)/ ]avmb}
]avmb}u ork',opöm? tJ'v D tkd m½Hjk yK
&w,f? vlawGukd tm½Hrk jyKe/YJ ]avmb} u bmopömwk;H (ork',opömygbk&m;)/
]vlawG}u bmopömwk;H ('kuo © pömygbk&m;)/
f kd ]t0drw
pdwu k på w
d }f vdYk ac:w,f/ vlawGrS rvGwaf jrmufwphJ w d u
f kd bmpdwaf c:wk;H
(t0drw d yf g bk&m;)/ tJ'D ]t0drw
k på w k på w
d }f jzpf&if tJ [dk ]avmbawG} ujzpfrmS ? ]a'go}
vnf;jzpfr,f? ]arm[} vnf;jzpfr,f? ]rme} vnf;jzpfr,f? ]t0dZmÆ } vnf;jzpfr,f? ]wPSm}
vnf;jzpfr,f? ]Oyg'gef} vnf;jzpfr,f? jzpfvrYkd qH;k wpfr;kd csKe;f yJ? bmjyKvw Ykd ;Hk qdak wmh
]t0drw
k }å jzpfv?Ykd bmjyKvw Ykd ;Hk (t0drw
k å jzpfvyYkd gbk&m;)/
]t0drw k på wd Hå t0drw k på w
d Eå dÅ yZmemwd}? ]t0drw k på w
d Hå - vlawGrS rvGwaf jrmuf
aompdwu f ?kd t0drw k på w
d Eå dÅ - vlawGrrS vGwaf jrmufaom pdw[ l ? yZmemwd - od\}/
f í
[dkuawmh &m*? avmbrS rvGwfajrmufaompdwfqdkwmu avmbawG
jrifwmaygh? wdu Yk azmfazmfay;wm/ w&m;wdYk pmaywdq Yk wkd m 'Dvkd 'Dvkd ]vlawG} vdyYk gwm
r[kwb f ;l ? 'Du ]vlawG} u azmfajymrS odrmS rdv Yk Ykd azmfajym&wm? ]t0drw k på w
d }Hå vdqYk &kd if
a[m edAmÁ efa&mufomG ;Ny?D ]vlawG}u r&Sad wmhb;l ? tckawmh ]vlawG} &Sv d suo f m;eJY
]t0drw
k på wd }f udk ajymae&wm? ]vlawG} &Sv d m; (r&Syd gbk&m;)/ ]½kyef mrf} yJ&w dS m? ]'kuo © pöm}
ac:w,f? [kwu f vhJ m; (wifyghb&k m;)/ bmopömwk;H ('kuo © pömygbk&m;)/
rdrpd w
d u
f kd rdrad umif;pGm aqmufwnf&jcif;onfvnf;aumif;
a[m wpfcck k jzpfNy?D pdwjf zpfNy?D qif;&Jp&muav;jzpfNy?D ]om0ZÆav;} eJY tjypfeYJ
wuGjzpfvYkd ]'kuo © pömav;} jzpfNyq D &kd if tJ'g wdrYk *Fvokwx f rJ mS vnf; ]twåor®m yPd"pd }
k hJ pdwyf gw,f? ]twåor®myPd"pd --rdrpd w
qdw d uf kd rdrad umif;pGm aqmufwnf&jcif;onf
vnf;aumif;}? tJ'g i,fi,fwek ;f u&wJ[ h m tJ'[ D meJY pdwu f av;udk wpfcgwnf;
aqmufwnf vdu k &f if tJ[kd avmuDawG r&Sad wmhb;l / avmukw&å mpdwf (0g) 0drw k på w
d f
jzpfoGm;w,f/ t&ifpdwfu ]'ku©opöm}}? t&ifpdwfubmwkH; ('ku©opömygbk&m;)?
aemufpw d uf ]eda&m"opöm}}? aemufpw d u f bmopömwk;H (eda&m"opömygbk&m;)/ ]r*¾}
jzpfvYkd eda&m" jzpfomG ;w,fw/hJ opömav;yg;u tJ'[ D m? tJ'rD mS &Sw
d ,f/ t&ifjzpfwhJ
pdwfomodvdkuf? t&ifjzpfwJh pdwfuavmuDpdwf? t&ifjzpfwJhpdwfu bmpdwfwkH;
(avmuDpw d yf gbk&m;)/ avmuDpw d u f bmopömwk;H ('kuo © pömygbk&m;)/ tJ'D 'kuo© pöm
udk wpfcgwnf; ]þ[m'kuo © pöm}}? tJvo kd v d ukd w
f hJ tcgusawmh wpfcgwnf; eda&m"
70 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
'kuo
© pömrS vGwaf jrmufawmfrNl yD
]rkawåm aomb*0g
aomb*0g? armpem, "r®H a'aowd}? ]aomb*0g ]aomb*0g- xdjk rwfpmG bk&m;
onf? rkawåm- 'kuo © pömrS vGwaf jrmufawmfrNl y?D armpem,
armpem,- 'kuo © pömrS vGwjf cif;
tusKd ;iSm? "r®H- w&m;ud?k a'aowd- a[mawmfr\ l }/
tJ tJ'gav;eJq Y &kd if [dk ]avmuD} uvnf; 'kuu © vGww f ,f? ]avmukw&å m}
uvnf; vGww f ,f/ w&m;u tJ'v D kd ]yxsm-jzefEY ikd w
f ,f} wJ/h uJ awmfMutH;k pd/Yk
yOö0n
d mPf? raem0dnmPf
]ypöKyeÜ u
f kd ½kyef mrf} qdak wmh jzpfNy;D ysuo
f mG ;w,f/ jcifuav; em; em; 0Dqkd
72 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tedrw
d å tedp?ö obm0 tedpö
tJ odwmu ]obm0} ]obm0}? Mum;wmu ]umv} ]umv}? umvxJrmS tJ'D obm0&Sw d ,f?
]umveJo Y bm0} tJ'v D ?kd tJ em&D[m umvudo k zd ?Ykd tcsed u f o
kd zd ?Ykd odw,fqukd wnf;u
em&D[m ]taMumif;} umv? ]odwm} ubmwk;H ]tusKd ;} jzpfomG ;w,f? tJovdrk w S xf m;/
]ypöKyeÜ uf kd ½kyef mrfajym& tedrw d å tedp}ö ? ]tedrw d }å qdw k m taumiftxnfr&Sb d ;l ?
j'yfr&Sb d ;l ? tJ obm0uav;yJ&w dS ,f? tJ'gaMumifrh v Ykd Ykd olu ]tedp}ö csn;f yJjzpfaew,f/
Mum;vduk &f ifvnf; ]tedp}ö ? jrifvu kd &f ifvnf; ]tedp}ö ? eHvukd &f ifvnf; ]tedp}ö ?
xdvu kd &f ifvnf; ]tedp}ö ? Buv H ukd &f ifvnf; ]tedp}ö ? tJ tJ'g ]tedrw d å tedp?ö obm0
tedp}ö ? uJ 'Dvkd rqdEk ikd b
f ;l vm; (qdEk ikd yf gw,fb&k m;)/ obm0awG? tJ'v D kd tedpt
ö jzpfeYJ
obm0udk od&UJ vm;qdk rodawmhrS ]t0dZmÆ } jzpfawmh? ]vl} jzpfomG ;awmh t0dZmÆ jzpfomG ;
wmaygh? [kw&f UJ vm; (wifyghb&k m;)/ obm0udk rodb;l ? ]obm0} u tedp?ö 'gayr,fh
]vl} vdo Yk ad wmh ]t0dZmÆ } jzpfomG ;w,f? vlvo d mG ;rS ]&m* a'go} jzpfw,f/
Ykd o
þ[m tmo0
]obm0} od&if &m* a'go rjzpfb;l ?tJvkd ÓPfawGxw k &f w,f/ tJ'D ]ypöKyeÜ }f
yJ? ab;awG &efawG 'kua© wG bmjzpfjzpf tJ'D ]ypöKyeÜ }f om½I? ]twdwaf wG} bmawG
oGm;rvkyef ?YJ wpfcgwnf; aoawmhrmS vm;[Jv h Ykd oGm;rvkyef ?YJ aoawmhrmS vm;[Jv h Ykd
qdvk &Ykd &dS if tJ'g ]tem*wf}? raoao;bJeYJ oluaoawmhrmS vm;[Jh aoawmhrmS vm;[Jh
qdw k m ]ypöKyeÜ }f vm;? ]twdw}f vm;? b,f[mrS r[kwb f ;l ]tem*wf}? tJ't D em*wf
76 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
&Sw
d mu ½kyef mrf
tJ'D½kyfemrfudk? &Sdwmu ½kyfemrf? &SdwmubmwkH; (½kyfemrfygbk&m;)/ tJ'g
½kyef mrfqw kd m ]tw¬d ypöa,m}
,m}ac:w,f? tw¬yd pöa,m? ]½lyg&r®PH pu©K0n d mP "mwk,m
wHorÜ,w k u å meOö"r®meH tw¬yd pöa,eypöa,m} qdw k mtJ'g? tJ'gav;&Sw d ,f? ypöKyeÜ u f kd
½kyef mrfajym& qdpk rf; (ypöKyeÜ u
f kd ½kyef mrfajym&)? tJ ]½kyef mrf}udk odcsiv
f &Ykd &dS if ypöKyeÜ u
f kd
od&w,f? Ny;D awmh avmutxk/ ]ypöKyEÜ é wpfcrk Qü avmutxk tukepf \ k }}? tJ
bmyJjzpfjzpf ]wJ}h qd&k if avmurSm ]ypöKyeÜ }f jzpfomG ;w,f/ twdwaf wGuvnf; ]ypöKyeÜ }f
jzpfomG ;w,f/ ]Now} jzpfomG ;w,f/
ajymif;wmudk ocFg&ac:w,f
]tedrw d å tedp{ö uef 'kur© eS o f nf ypöKyeÜ u f kd ½kyef mrfajym&}
m&}/
tJ ]tedrw d }å qdw
k mu ]jrifMum;ponh}f qdv k u kd pf rf; (jrifMum;ponf)h jrifwma&m
Mum;wma&m tp&Sad omqdak wmh eHwma&m? xdwma&m? pm;wma&mygw,f/ Buw H mawG
vnf;ygwmaygh/
]jrifMum;ponhf Buo H od rQ ocFg&u tedrw d }å /
tJ'gudk ]ocFg&} ac:w,fw?hJ ajymif;oGm;vd?Yk ajymif;wmudk ]ocFg&} ac:w,f?
]oH[&D }H ac:w,f/ ajymif;oGm;w,f? ]ocFg&} &}qdw k m ajymif;a&TUw,fav? tJ'D ]ocFg&} &}u
'Dvkd ]taumiftxnf} r&Sb d ;l wJ?h jrifwm taumiftxnf&o dS vm; (r&Syd gbk&m;)?
'gayr,fh emrf? olu ½kyu f kd tm½Hjk yKw,f [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/ tJ'[ D musawmh
vlawGrygao;bl;? ]jrifMum;ponhf Buo H o
d rQ}? BuNH y;D odwm? &dyrf &d UJ vm;? ud,k [
hf mud, k f
BuNH y;D odwm? uJ b,fojl rifw;Hk ? b,forl S rjrifb;l ? ud, k [ hf mud,
k yf J odw,f? [kwu f v
hJ m;
(wifyghb&k m;)/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 77
]jrifMum;ponhf Buo H o
d rQ ocFg&u}
&u}? tJ'gocFg&wJ?h t0dZmÆ aMumifjh zpfwmygyJ?
]t0dZmÆ ypö,mocFg&m
&m}}? olvnf; ocFg&yJ/
taumiftxnfr&Sw
d mudk tedrw
d å ac:w,f
]tedrw d }å ? jrwfpmG bk&m;u ]tedrw d Íå ö bma0[d} qdw
k m ]taumif txnfr&Sw d m}
udk ]tedrw d }å ac:w,f/ taumiftxnfr&Sw d m bmac:wk;H (tedrw d yå gbk&m;)/ tJ
j'yf j'yfawGr&Sw d m? j'yf&&dS ifonDaygh? tJ ]taumiftxnfr&Sw d m} udk ]tedrwd }å ac:w,f?
[dk ]edrw
d rf &S?d ermr&S}d r[kwb f ;l aemf? taumiftxnf r&Sw d [hJ mudk ]tedrw
d }å ac:w,f/
edAmÁ efqw kd mvnf; tJovdk taumiftxnfr&Sb d ;l / wpfcgwnf; tJ'g ]obm0}
a&mufomG ;w,f? odrYk [kwv J ]vl} csn;f yJjzpfaewm? ]obm0} udk rawG;
f &Ykd &dS if 'Dxu
wwfb;l ? jrifwmobm0/ ]jrifwm} bmwk;H (obm0ygbk&m;)/ ]Mum;wm} m;wm}aum bmwk;H
(obm0ygbk&m;)/ uJ Mum;wm taumiftxnf&Sdovm; (r&Sdygbl;bk&m;)/ tJ
tJ'gaMumifh ]tedrdwå} ac:w,f/ taumiftxnfr&Sdbl;qdkawmh j'yfr&Sdbl;aygh?
oP²mefr&Sb d ;l aygh? [kwu
f vhJ m; (wifyghb&k m;)/ tJ'grS ]y&rwf} jzpfomG ;w,f/
]Buo
H od rQ ocFg&u tedrw D akd v; qdk qdk ae&ifuykd J ]vlawG} u aysmuf
d }å ? tJ'v
oGm;w,f/ ]vlawG} raysmufb;l vm; (aysmufygw,fb&k m;)/ ]vlawG} aysmufomG ;&if
&m*jzpfao;vm; (rjzpfawmhygbk&m;)/ tJvkd edAmÁ efa&mufw,f? tvGeYf tvGef [efwhJ
[mrsKd ;? ]jrifMum;ponhf BuoH o
d rQ ocFg&u tedrw d }å ? ]tedrw
d }å qdw
k m taumiftxnf
r&Swd m? ]tedrw d }å qdw
k mbmwk;H (taumiftxnf r&Sw d mygbk&m;)/ a[m 'umBu;D
rarG;cifu taumiftxnf&v dS m; (r&Syd gbk&m;)/ aoNy;D awmhaum taumiftxnf
&Sv
d m; (r&Syd gbk&m;)/
tedpö bm0em
]taumiftxnfrxif} wJh bm0emqdw k mu ]tedpb ö m0em}? [kwfuJhvm;
(wifyghb&k m;)/ taumiftxnfrxifwhJ bm0emu tedpv ö Ykd yGm;&rSm? bm bm0emwJw h ;Hk
(tedpb ö m0emygbk&m;)/ tJ tJ'[D m ],mewåa,[d - ,mOfo;kH yg;taygif;wdjYk zif?h edAmÁ eH-
edAmÁ efu?kd yayÜgwd - a&mufapawmfr\l }/
tJ ]tedp}ö jzifh edAmÁ efa&mufapw,fqw
kd m tJ'[ D mudk ajymwm? edrwd rf &Sad wmh
[dk rde;f roP²mef a,mufsm;oP²mefawGukd ]edrw d }f vdYk ac:w,f/ tJ'g edrw d rf &Sad wmh
&m*jzpfao;ovm; (rjzpfygbl;bk&m;)/ rjzpfawmh oleAd mÁ efra&mufb;l vm; (a&mufyg
w,fb&k m;)/ tJ tJ'gudk ]edAmÁ ef} ac:w,f/
y&rw¬ opömqdw
k m obm0opöm
]tedrw
d å edAmÁ ef} tJ tJ'aD &mufatmify&Ykd w,f? ]tedrw
d }å qdw
k m edAmÁ ef/
tedp{ö uef 'kur© eS o
f nf ypöKyeÜ uf kd ½kyef mrfajym&?
y&rw¬opömoabm ynmaZmyif/
tJ tJ'g ]ynmaZm}
]ynmaZm}wJh? ]y&rw¬opöm} ac:w,f/ ]obm0opöm} vdkYvnf;
ac:w,f/ bmac:wk;H (obm0opömvdaYk c:ygw,fb&k m;)/ tJ obm0opöm? tJvkd
jrifaeawmh ol0Y rf;xJ &m*&St d ;kH rvm; (r&Sad wmhygbl;bk&m;)/ tJ'gudk ]t&d,opöm}}vdYk
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 79
orkwo
d pöm? obm0opöm? t&d,opöm
[do
k rkwo d pömu vlawG a,mufsm;awG rde;f rawGu ]orkwo d pöm} qdak wmh
tJ'o
D pömtwdik ;f pdwu
f x
kd m;r,fqv kd &Ykd &dS if &m* a'goawGu vGwyf ghrvm; (rvGwyf gbl;
bk&m;)/ tck ]obm0opöm} a&mufwJhtcgusawmh &m* a'go rvGwfbl;vm;
(vGwyf gw,fb&k m;)/ tJ vGwo f mG ;w,f? &m* a'govGwo f mG ;awmh olpY w
d x
f rJ mS &m*
a'goawGjzpfao;ovm; (rjzpfygbl;bk&m;)/ tJ'gudk ]t&d,opöm}/
]t&d,opöme 'óeH} qdpk rf; (t&d,opöme 'óeH)/
r*Fvokwf ckraS &mufw,f/ uav;i,fi,fwek ;f u oifcw hJ hJ r*Fvokw?f ]t&d,
opöm} qdw
k m olwumhukd rNiKd ;wm t&d,opömqdw k m bmwk;H (olwumhukd rNiKd ;wmyg
bk&m;)/ olwumaum &Sad o;ovm; (r&Sad wmhygbl;bk&m;)/ olwumhukd cspw f ,fqwkd hJ
&m*vnf;r&Sad wmhb;l ? olwumhukd rke;f w,f? NiKd ;w,f tJv[
kd mawG&v dS &Ykd &dS if ]obm0
opöm} awG ra&mufao;bl; tJvrkd w S /f
jrifMum;ponhf Buo
H o
d rQ ocFg&u?
tedrw
d å tedp{ö uef 'kur© eS o
f nf?
ypöKyeÜ u
f kd ½kyef mrfajym&?
y&rw¬opömoabm ynmaZmyif/
]ynm}wJ?h ]avmuDopöm}? ]orkwo
tJ'g ]ynm} d pöm} qdw
k mu rrSebf ;l wJ?h vlawGao
oGm;&if vlawGu r&Sad wmhb;l ? pum;ajymNy;D oGm;&ifvnf; tJv[ kd mawG ynwfawG
r&Sad wmhb;l ? [kw&f UJ vm;? uJ--- awmfMutH;k pd/Yk
]] cHpm;a0'em cGpJ w
d jf zm w&m;awmf}}
8.12.2006
okca0'emESihf ,SOw
f hJ oabmw&m;
]okcg,g,- okcjzpfaom? a0'em,
a0'em,- a0'emESi}hf ? ]okc} jzpfaom a0'emwJ?h
]okcjzpfwhJ a0'em} &,f? ole,
YJ OS w hJ mu ]orÜ,w
f [ k }å ac:w,f? a0'emu cHpm;wm
aumif;wm? aumif;vdYk oabmuswm? tJ'gu ]orÜ,w k å "r®} ac:w,f/
]okcg,- okcjzpfaom? a0'em,- a0'emESi}hf /
tJ'v
D q kd &kd if okca0'em cHpm;w,fvq Ykd &kd if okca0'emudk oday;w,f? okc
a0'emb,fvjkd zpfw,f? okca0'emjzpf&if b,fvjkd zpfowk;H ? tJvu kd sawmh okca0'emESihf
,SOw
f hJ orÜ,w k w f &m;awG/]okca0'em}
a0'em}u okcudk cHpm;w,f? ]ole, YJ OS b
f uf orÜ,w k f
w&m;} u oabmusw,f? ole, YJ OS w f mu ]þ[m okca0'em} [kw&f UJ vm; (wifygh
bk&m;)/ ]orÜ,w k må - orÜ,w k w f &m;}}? olu ESprf sKd ;cG&J w,f? okcjzpfwt hJ cgrSm okc
uawmh csr;f omwm? ]cHpm;wm} m;wm}u wpfrsKd ;? okcjzpfawmh ]okceJ, Y OS w
f hJ oabmw&m;}
oabmw&m;}u
wpfrsKd ;? tJvkd ESprf sKd ;rSw?f tJvkd ESprf sKd ;&Sad Mumif;udk okcu odyrf xif&mS ;bl;/
'kua© 0'em cHpm;w,f/ 'kua© 0'emudk cHpm;w,fv?Ykd 'kua© 0'emudk cHpm;awmhrS wpfcg
oabmruswmwd?Yk rESpNf cKd uw f mwd?Yk ajymcsiwf mwd?Yk qdck siw
f mwd?Yk a'gotd;k aygufuJG
w,feYJ vlawGu tJ'v kd Mkd uw,f/ tJ'g ]a0'emESi,
D q hf OS w
f hJ orÜ,wk w f &m;} ac:w,f/
]'ku©m, a0'em, orÜ,kwåm"r®m}}? jyefqdkvdkufprf; ('ku©m, a0'em,
orÜ,w k må "r®m)? tJ tJ'D orÜ,w k må u ,SOw f o
hJ abmw&m;awGuvnf; edówå? edZ0DÆ g-
owå0g r[kwb f ;l wJ/h
apwodu 'kuu
© raemu taMumif;jzpfw,f
'umBu;D wdu Yk awmh a'gouvnf; ]igh} a'go? a'goaygufuw JG mvnf; ]ig}
aygufuw JG ,f? tJ a'go? a'goaygufuw JG ,f? a'gou 'kua© 0'em? 'kua© 0'emeJY
,SOaf zmf,OS zf ufu orÜ,w å &m;ac:w,f/ ]'kum© , a0'em, orÜ,w
k w k må "r®m}}?
bk&m;&[EÅmwdrYk mS ]apwodu'ku}© rjzpfb;l wJ?h ]um,d,'ku}© jzpfw,fw/hJ tJ'g *½kpu kd ?f
pdw'f u k u © ]apwodu'ku}© ac:w,f/ tJ'D ]apwodu'ku}© u ]raem} u taMumif;
jzpfw,f/
]raemrlvH apwodu'kum© eH}? ]raem- ]raem-raemonf? apwodu'kum© eH-apwodu
'kuw © \ Ykd ? rlv-H taMumif;&if;wnf;}/ tJ jrwfpmG bk&m;wdrYk mS ]apwodu'ku}© r&Sb d ;l ?
]raem}
]raem}u olu Y kd a0'em cHpm;wmyJvYkd tJovdk od&jcif;tusKd ;&Sw d ,f/
]'kum© , a0'em,}? ]'kum© ,- 'kuj© zpfaom? a0'em,- a0'emESi}/hf}/
'ku© jzpfwmu b,fvakd e&mrSm 'kuj© zpfw;Hk ? tJ'g ]um,du'ku?© apwodu'ku}©
ESprf sKd ;&Sw d ,f/ ]'kua© 0'em cHpm;w,f}? tJ'g ]a0'emEkyóem} ½I&w,f/ ]a0'em
Ekyóem} ½Iwt hJ cgusawmhh ]'ku}© ub,fv[ kd m? ]'kua© 0'em}
0'em}u b,fv[ kd m? 'kua© 0'em
jzpfNy;D awmh a'goawGaygufuw JG mu a'gowd?Yk £ómwd?Yk rpä&, d wd?Yk ukuKú pw ö u Ykd
tJ'g ]'kua© wGe, YJ OS w f w
hJ &m;awG} wJ?h ]'kue© YJ ,SOw f w
hJ &m;awG} u bmawGw;Hk (a'go?
£óm? rpä&, d ? ukuKú pyö gbk&m;)/ tJ £ómu jiLpl&ifvnf; ol 'kua© 0'emjzpfw,f?
[kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/ rpä&, d 0efw&kd ifvnf; olrY mS 'ku© jzpfw,f/
a[m jrwfpGmbk&m;wdkY t&d,mwdkYusawmh 0efvnf;rwdkbl;wJh? rjiLplvnf;
rjiLplb;l qdak wmh £ómvnf;r&Sb d ;l wJh [kw&f UJ vm;? tJ'g a'goaygufuw JG m? a'go
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 83
'Dvakd ygufNyo
J mG ;&if tvGepf yfw[ hJ mud;k / 'Dawmh wpfcgwnf; [dk ]om;avmuf&w
dS hJ
uav;av;udk &Srd cd;k ygeJY &Srd cd;k ygeJ}Y wJ/h
]a[m au0#ftrwfBu;D u &Scd ;kd aew,f? &Scd ;kd aew,f} vdYk y&dwo f wfawG Mum;
atmifajymw,f/ [dk au0#ftrwfBu;D &JU wynfah wGuvnf; ]'dq Yk &mBu;D u [drk mS
&Scd ;kd aew,f} ½H;I Nyq D Nkd y;D awmh? ]a[ ajy;Mupd}Yk &JUqdNk y;D wpfcgwnf; ajy;vdu k w f m 'Du
ra[mo"my&dwo f wfawGuvnf; twif;vdu k w f mud;k / ]a[; vdu k Mf u[ vdu k Mf u[}
qdNk y;D tajy;vdu k Mf uwmud;k 'DtcgrSmra[mo"mu olu Y w kd pfcgwnf; ajrm§ ufypfcs
vdu k w f mud;k ? wpfcgwnf; ]wpfOob} avmuf a&mufomG ;w,fw?hJ wpfOobqdw k m
EGm;0ufcsed ;f oHMum;wJh ae&mrsKd ;? 'DuEGm;0ufcsed ;f oHqkd [du k Mum;w,f? tJ tJavmuf
a&mufoGm;w,f/
'DawmhrS olyY &dwo f wfaemufuv kd ukd Nf y;D ]r[kwb f ;l ? r[kwb f ;l ra[mo"mu
vdrfwm} 'Dvdkajymayr,fh r&bl;? [dkutwif;ajy;awmhwmyJ? 'geJY trwfBuD;a&mh
a&mhvq Ykd Nkd y;D jrif;ay;vdu k w f t hJ cgusrS wpfcgwnf; olujrif;eJpY ;D Ny;D awmh [dk rSaD vmufwhJ
ae&musrS ra[mo"mur[kww f m ajymvTwv f u kd w f m? wu,fr[kwb f ;l wJ?h 'Du
iHw
Yk m olaY &SUusomG ;vdYk oluzdNy;D awmh ezl;eJaY jrBu;D eJw Y u kd w f ,fw?hJ 'Dawmh a0;oGm;NyD
qdak wmhvnf; jyefrvmEdik af wmhb;l ? tJ'w D iG f wpfcgwnf; 0dik ;f xm;wJh ppfwyfBu;D u
wpfcgwnf; xGuaf jy;&wm vufeufawGaumufvYkd rqH;k bl;wJ/h
wdik ;f jynfrmS ynm&St d vGev f w kd ,f? ajymwJq h w kd t hJ cgrSm &zdYk jyKzaYkd wG tJ tJv[ kd m?
[du k 0dik ;f xm;wmeJY usKH ;awGajrmif;awGeYJ [dk rdausmif;awGvnf; vTwx f m;wm? wufr,f
qd&k ifvnf; rdausmif;awGuudu k v f rYkd wufEikd b f ;l / wHwikd ;f Bu;D uvnf; tus,Bf u;D ?
tBu;D Bu;D vkyx f m;Ny;D wHwikd ;f ay:rSm&TUH awGyNkH y;D pyg;awGpu kd x f m;w,f/ Mum½d;k MumpG,f
awGuv kd nf; 0g;vH;k Bu;D eJ&Y n S &f n S Bf u;D axmifxm;w,f? [m NrKd UxJrmS yGaJ wGuvnf; wNcrd hf
Ncrd ehf aYJ ygh? olu 0dik ;f vdrYk &bl;? 0dik ;f vdrYk &awmhrS wpfcgwnf;ynm&Scd si;f pum;ajymMuyg?
'Dbufuvnf; pm;eyf&u d m© awG ukeaf eNy?D [db k ufvnf; r0ifEikd b f ;l /
qif;&Jwv hJ al wG xkwx f m;awmhvnf; csr;f omwJv h al wGukd NrKd U½d;k twGi;f oGi;f
&w,f/ qif;&Jwv hJ al wG rpm;Ekid w f v hJ al wG tJ'D NrKd Utjyifbufxw k &f w,f/ xkwaf wmh
86 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
igr&Sb
d ;l ? pdwq
f ;kd wmvnf; r&Sb
d ;l qd&k if tem*grfjzpfw,f
'kua© 0'emu wpfrsKd ;? ]um,du'ku?© apwodu'ku}© ? ql;eJxY ;kd rdr,f? wkwef x
YJ ;kd
rdr,fqv h mu tJ'g ]um,du'ku}© ac:w,f/ pdwx
kd &Ykd &dS if emwJ[ f u
J pdwq f ;kd aewmu
]apwodu'ku}© ac:w,f/
ql;ajimifx
h ;kd rdwmu bm'kuw
© ;Hk (um,du'kuy© gbk&m;)/
pdwx
f q
J ;kd aewmu bm'kuw
© ;Hk (apwodu'kuy© gbk&m;)/
tJ tJvu kd &JG w,f? ruGv J &Ykd &dS if ]ig} pdwq
f ;kd w,feYJ jzpfwmyJ? pdwq
f ;kd wmawmifrS
]ig} jzpfomG ;w,f? tJ ]ig} r&Sb d ;l ? pdwq f ;kd wmvnf; r&Sb d ;l qd&k if tem*grfjzpfw,f/ tJ
tJ'gyxrwef;aumif;wJw h &m; udk a[mvd?Yk 'g tbd"r®mw&m;? y&rw¬w&m;ac:w,f/
]'kue© ?YJ 'kue© ,
YJ OS wf w hJ &m;} odNyv D m; (rSeyf ghb&k m;)/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 87
¸¸¸¸¸
88 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]] wPSmrSxu
G af jrmuf edAmÁ efa&muf w&m;awmf }}
9.12.2006
edAmÁ efqw
kd m- 0geawm eduE© w
Å må edAmÁ eH
]edAmÁ efukd & &ygvd\k t&Sib f &k m;vd}Yk [dk MoumouefawmhcsKd ;rSm rqdb k ;l vm;
(qdyk gw,fb&k m;)/ edAmÁ efqw kd m ]0geawm eduE© w Å må edAmÁ eH}? [dk ]wPSmrS xGuaf jrmufwm
edAmÁ ef} yJ? wPSmqdw k m rsupf u d vnf; jzpfwwfw,f? [kwu f v
hJ m; (wifyghb&k m;)/
]edAmÁ eH- edAmÁ efukd &ygvd\k t&Sib f &k m;} vdYk olwu Ykd efawmhw,f r[kwv f m; (uefawmh
ygw,fb&k m;)/ b,fae&mjzpfjzpf uefawmhaeMuwmyJ? edAmÁ efukd &ygvd\ k t&Sibf &k m;wJ?h
&ygvd\ k omqdw k ,f olwu Ykd rBuu H rBub H ;l ? b,fvv kd v
Ykd J rodb;l / 'gaMumifh edAmÁ ef
qdwk m ]0geawm eduE© w Å må edAmÁ eH}/
wPSmqdw
k m oHoAd w
Á d 0deE¨wd
]0geawm-wPSmrS}? ]wPSm}}qdw k m ]oHoAd w Á d 0deE¨w}d ? ]oHoAd w Á -d csKypf yfwwf\?
0deE¨wd-zmax;wwf\}? ]twdwfb0eJY ypöKyÜefb0? ypöKyÜefb0eJY tem*wfb0udk?
tyfcsKyo f rm;uJo h Ykd csKyw
f wf? pyfwwf? zmwwfax;wwfaom owåad Mumif?h 0ge[k
qdt k yfaom wPSmrS}? ]wPSm}}qdw k m [dk tyfcsKyo f rm;vdyk wJ /hJ 'Dv[ kd meJY pyfzmovdyk ?J
'Db0eJY [db k 0? [db k 0eJY 'Db0udk tJvckd sKyw f wf pyfwwfaomaMumifh tJvt kd yfcsKyf
orm;vdk csKyw f wf pyfwwfvYkd olu Y kd ]0ge}
]0ge}vdaYk c:w,f/ ]oHoAd w Á ?d 0deE¨w}d ? ]oHoAd w Á -d
csKypf yfwwf\? 0deE¨wd-zmax;wwf\}? ]£wdwo®m- xdaYk Mumif?h 0geH- 0gernf\}/ tJ
]wPSm}}[m 0geac:w,f/ ]rcsKypf yfcsi}f vd&Yk &dS if tJ'D 0geud?k wPSmudk a&Smifvu kd ?f
]csKypf yfcsi}f &ifawmh wPSmra&SmifeaYJ ygh/ wPSmu ]ypöKyeÜ b f 0ESihf tem*wfb0} 0}?
]twdwb f 0ESiyhf pöKyeÜ b
f 0}
0}? b0awGukd csKyw f wfpyfwwfzmwwfax;wwfaomaMumifh
olYudk ]0ge}
]0ge}vdkY ac:w,f/ 0ge[kqdktyfaomwPSmrS? ]0geawm edu©EÅwåm edAÁmeH}?
]0geawm
]0geawm-wPSmrS? eduE© w Å må -xGuaf jrmufonf\tjzpfaMumif?h edAmÁ eH- edAmÁ efrnf\}/
vl[k r,l? emrf½yk f ,l
'D ]wPSm}}rS xGuaf jrmufw,fqw kd mvnf; wjcm;rSr[kwb f eJ ?YJ [dk ]vlawG}udk
]pdwu
f a&Smif}vdu
k &f w,f? vlr&Sb
d ;l qdw
k m? [kw&f UJ r[kwv
f m; (wifyghb&k m;)/ vlvckd siw
f m
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 89
r[kwv f m; (wifyghb&k m;)/ wPSmqdw k m vlvckd siwf m? tJ'w D PSmudk a&Smifvu kd &f if
'g edAmÁ efa&mufomG ;wmyJ? r[kwb f ;l vm; (wifyghb&k m;)/ vlawG&adS evd/Yk
vl[rk ,l emrf½yk , f l xdo
k Ol yg'gefuif;ownf;/
Oyg'gefuif; uHawGuif; Zmwd ponfyguif;ownf;/
olu ]um,uH? 0pDu?H raemuH? oAÁa'go cyford ;f aomtjypfwu Ykd kd aysmufyg
apjcif;tusKd ;iSm}qdw k m tJ um,uHawGvnf;uif;w,f/ tJ'D ]vl[rk ,lemrf½yk , f }l
vdu k w
f meJyY /J
vl[rk ,l emrf½yk , f l xdo
k l Oyg'gefuif;ownf;/
Oyg'gefuif; uHawGuif; Zmwd ponfyguif;ownf;/
[du k ]um,uH? 0pDu?H raemuH? oAÁa'go? cyford ;f aomtjypfwu Ykd kd aysmufyg
apjcif;tusKd ;iSm}? [dk ]raemuH}xJrmS tbdZÑmawG r&Sb d ;l vm; (&Syd gw,fb&k m;)/ tbdZÑm
wd?Yk Asmyg'wd?Yk rdpmä 'dXw d u
Ykd tJ'g vluvmwm? b,fuvmwk;H (vluvmwmygbk&m;)/
tJ tbdZÑm? Asmyg'? rdpmä 'd|u d vluvmwmaygh? a[m ]vl[rk ,l emrf½yk , f }l vdu k af wmh
&Sad o;ovm; (r&Sad wmhygbk&m;)/ um,uH? 0pDu?H raemuH? oAÁa'go cyford ;f aom
tjypfwu Ykd kd aysmufygapjcif;tusKd ;iSm? Ny;D awmhrS bk&m;&wem? w&m;&wem? tJ'D ]vl[k
r,lw[ hJ mu w&m;&wem} yJ? tJ'D w&m;&wemudk qnf;uyfvu kd af wmh ]vl[rk ,l}
awmhb;l ? ]emrf½yk }f yJ,al wmhw,f/
raemokp½du k f jzpfawmh edAmÁ efa&mufomG ;w,f
tJ'D ]emrf½yk }f yJ,al wmh um,uH? 0pDu?H raemuHqw kd mu ]Oyg'geypö,m
ur®ba0g} qdpk rf; (Oyg'geypö,m ur®ba0g)? Oyg'gefaMumifh uHjzpfwm? vl[k ,lxm;wm
Oyg'gefaygh? 'd|ad ygh? rdpmä 'd|ad ygh? ]tbdZÑm Asmyg' rdpmä 'd|}d ? tJ'g ]raem'kp½du
k }f ? tJ'gbmwk;H
(raem'kp½du k yf gbk&m;)/ tJ'D raem'kp½du k u
f ruif;Edik bf ;l / ]tebdZÑmtAsmyg' or®m'd|}d ?
tJ'gu ]raem okp½du k }f ? ]vl[rk ,l&if} tebdZÑmjzpfomG ;wmyJ? or®m'd|v d nf; jzpfomG ;
wmyJ? 'Dawmhaum ]raemokp½du k }f rjzpfb;l vm; (jzpfygw,fb&k m;)/ tJ ]raemokp½du k }f
jzpfawmh ]edAmÁ ef} a&mufomG ;w,f? [kwu f vhJ m; (wifyghb&k m;)/ uJ --- awmfMutH;k pd/Yk
om"k ... om"k ... om"k
¸¸¸¸¸
90 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
(0ifomG ;ygw,fb&k m;)/ tJ rD;eJxY ;kd vduk af wmh ½kytf &dy?f rsupf jd rifwm bmwk;H ]½kyt f &dy}f ?
vlBu;D ? a,mufsm;Bu;D ? rde;f rBu;D vdYk rodvu kd bf ;l vm; (odvu kd yf gw,fb&k m;)/ tJ'g
]emrft&dy}f ? tJ'g bmt&dyw f ;Hk (emrft&dyyf gbk&m;)/ tJ odvu kd wf m emrft&dy?f tJ
olu acsmw,f? vSw,f? racsmbl;? rvSb;l ? qif;&Jw,fq&kd if bmt&dyw f ;Hk - ]uHt&dy}f ?
bmt&dyw f ;Hk (uHt&dyyf gbk&m;)/
[do k pfyifBu;D u t&dyx f uG o
f vd?k opfyifBu;D uawmh wpf&yd x f uG wf m? oluawmh
]oH;k &dy}f xGuw f ,f? b,fEpS &f yd f xGuw f ;Hk (oH;k &dyx
f uG yf gw,fb&k m;)/ rsupf x d 0J ifwmu
½kyt f &dy?f wu,fh ausmif;Bu;D ? x&HBu;D r[kwb f ;l / ausmif;Bu;D ? x&HBu;D &JUt&dyu f
rsufpdxJ0ifwm rD;jcpfqHacgif;avmufuav;&Sdw,f/ tJ'DrSm aZmufxdk;uav;yJ
xifw,f? aemufusrS wpfcg - &dyx f ifarSmifcef;? t&dyx f ifwhJ arSmifcef;xJu a[m[dk
a[m[dk teufBu;D ? tJ't D eufBu;D u [dx k u J [mawG jrif&w,f/ [dt k eufBu;D xJu
rSeb
f 'D Bkd u;D u a[m[dx k q
J kd [db
k &k m;Bu;D udk jrif&w,f? tJ'D tarSmifcef;Bu;D aygh aemufaph
rSmygw,f? aemufaphrmS ygawmh vlBu;D xifomG ;w,f? wu,fv h Bl u;D rSwof mG ;w,f/
]þ[monm}
]þ[monm}? vlBu;D rrSwb f ;l vm; (rSwyf gw,fb&k m;)/ ukvm;xdik v f aYkd &m rrSwf
bl;vm; (rSwyf gw,fb&k m;)/ ]onm} ]onm}vdYk rodb;l ? ]i ]igg }vdo
Yk ad wmh rSm;oGm;a&m? ukvm;xdik f
vdrYk w
S w f m bmwk;H (onmygbk&m;)/ jrifw,f a[m jrifwmu ]½kyt f &dy}f ? jrifwmu
bmwk;H (½kyt f &dyyf gbk&m;)/ ukvm;xdik v f Ykd rSwv
f ukd wf mu (onmygbk&m;)/ onmu
emrfr[kwb f ;l vm; ([kwyf gw,fb&k m;)/ ]emrf&yd }f ? ukvm;xdik u f bmwk;H ? emrf&yd /f
tzd;k rsm;rsm;ay;&awmh raumif;bl;vm; (aumif;ygw,fb&k m;)/ tzd;k enf;enf;
ay;awmh aumif;ao;vm; (raumif;ygbl;bk&m;)/ tJ ]uH&yd }f ? tzd;k rsm;rsm; ay;Edik w f mu
ydu
k q f &H w dS mud;k ? tJ'g uH&yd /f ]½ky&f yd ?f emrf&yd ?f uH&yd af y:vm tJ'g b,frmS vJ owå0g}g}?
tJ ]owå0g } r&Sad wmhrS arm[ r&Sad wmhb;l ? ]arm[} r&Sad wmh owå0gr&Sad wmh &m*u
rsupf v d nfomG ;w,f? ]&m*} u owå0g&Srd S jzpfwmud;k / &m*u owå0g&Srd jS zpfwm/arm[u
wpfcgwnf; r&Sad wmhb;l qdak wmh? tJ'&D m*u r&SEd ikd af wmhb;l ? [kwu f v
hJ m; (wifyghb&k m;)/
D &k m;)/ ]t&dyo
&dyrf &d UJ vm; (&dyrf yd gNyb f ;kH yg; em;rvnf *so D il ,f usm;pmjzpfw,f}/ usm;
qdwk mu avmb? a'go? arm[awGu usm;&JUtpmawG/ avmb? a'go? arm[
96 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
r&Sad wmh usm;tpmtjzpf rcH&bl;/ ] 0Dw&ma* &ma*gg } [dw k ek ;f uwnf;u &m*udk b,fvu kd ek f
atmifvyk &f r,fqw kd m rodb;l ? [m rodawmh awmxJxu G v
f nf; &m* atmufarhwm
ud;k / om;awGjrifwmaygh? 'Dvkd t&dyrf eS ;f rodb;l ? rsupf u d xifvu kd w f myJ? 'umBu;D wdYk
rsupf x d J 'Duv k m;xdik Bf u;D rxifb;l vm;(xifygw,fb&k m;)/ xifvYkd jrifwmaygh? [du k
tMunfr&S&d if xifao;ovm; (rxifawmhygbl;bk&m;)/ tJ'D ukvm;xdik Bf u;D vnf; [dx k J
0ifomG ;ovm; (r0ifygbl;bk&m;)/ t&dyyf 0J ifw,f? [dx k J bm0ifw;Hk (t&dyyf 0J ifygw,f
bk&m;)/ ]t&dy}f bmjyKv0Ykd ifw;Hk qdak wmh ]tvif;} &Sv d /Ykd
]t&dyf } bmjyKv0Ykd ifw;Hk (tvif;&Sv
d yYkd g bk&m;)/ tvif;&Sv d Ykd ]csy}f qdk tck rD;awG
vif;vmw,f? tck "mwfyakH wGu r[kwb f ;l vm; (wifyghb&k m;)/ tJ tJ'g opfyifBu;D ?
aeu ta&SUuxGuv f mawmh taemufbufrmS t&dyrf xifb;l vm; (xifygw,fb&k m;)/
opfyif&UJ t&dy?f opfyif&UJ t&dyu f b,frmS xifw;Hk ? ajrBu;D rSm xifw,f? opfyif&UJ t&dyu f
b,frmS xifw;kH (ajrBu;D rSmxifygw,fb&k m;)/ opfyifBu;D uawmh b,fot Yl &dywf ;Hk qdak wmh
]rsKd ;aph&UJ t&dy}f ? opfyifBu;D u b,fot Yl &dyw f ;Hk (rsKd ;aph&UJ t&dyyf gbk&m;)/
arm[r&Sad tmif vkyw
f Ó
hJ Pf
a[m ]o&ufrsKd ;aph} aMumifh o&ufyifBu;D jzpfvmw,f/ o&ufrsKd ;aphaMumifh
bmjzpfw;Hk (o&ufyifBu;D jzpfvmygw,fb&k m;)/ o&ufaphr&Sv d &Ykd &dS if o&ufyif ayguf
ao;ovm; (raygufygbl;bk&m;)/ ÓPf ÓPf? tJ'Ó D Pfu ]arm[} r&Sad tmifvyk w f hJ
ÓPf? ]ÓPf} qdw k m bmvky&f vJ (arm[r&Sad tmif vky&f ygw,fb&k m;)/ o&ufaphBu;D
aum ajrBu;D ay:rpdu k bf ;l ? ausmufcaJ y:pdu
k w f ,fq&kd if &Siaf o;vm; (r&Siyf gbl;bk&m;)/
tJ'o
D &ufaphvnf; b,fot f ;Hk qdak wmh ]yx0D tmayg awaZm 0ga,m}
Yl &dyw 0ga,m}?
tJ'D rsKd ;aphBu;D u "mwfav;yg;aMumifh rsKd ;aphBu;D jzpfvmw,f/ tJ'rD sKd ;aphu tmaygrsm;vdYk
o&ufo;D ucsKd w,f/ tmaygrsm;vdYk o&ufo;D u bmjzpfw;Hk (csKd ygw,fb&k m;)/ ]tmay ]tmaygg }
rsm;vdYk tJ'D o&ufyifav;u tcsKd yifav; aygufvmNy;D awmh ajrBu;D rSm ]t&dy}f xifw,f?
[kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/ csKd wm[m b,fot f ;Hk ]tmayg&JUt&dy}f ? tmaygqdw
Yl &dyw k m
jrif&&JUvm; (rjrif&ygbl;bk&m;)/ tJ'g t&dy?f ]½ky&f yd f }? tmaygqdw k mu tpdrk [kwv f m;?
rsm;&ifawmh pnf;vdyYk ?J rsm;&if bmvkyo f vJ (pnf;vdyYk gbk&m;)/ rQvYkd &S&d ifawmh bmjzpfw;Hk ?
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 97
zGv
YJ ?Ykd zGUJ pnf;wm? o&ufaphxrJ mS tmaygygw,f/ tJ'D tmayg t&dy?f o&ufaphBu;D
jzpfomG ;w,fw?hJ tmayg&dyu f bmjzpfw;Hk (o&ufaph jzpfomG ;ygw,fb&k m;)/
"mwf&yd f
tJ'g ]"mwf&yd }f r[kwv f m; (wifyghb&k m;)/ tJ'jD rif&wJ[ h mu "mwf&yd ?f ]"mwf}
qdw k m Nro
J vm; (rNryJ gbl;bk&m;)/ o&ufyifBu;D u bm"mwfw;Hk (tmayg"mwfyg bk&m;)/
Yk ]awaZm"mwf}? csOv
tif; a&SmufyifBu;D ? oHy&k myifBu;D wdu f &Ykd &dS if awaZm"mwf? csOv f Ykd
&Sd&if bm"mwfwkH; (awaZm"mwfygbk&m;)/ cg;vdkY&Sd&if ]0ga,m"mwf} ? cg;vdkY&Sd&if
bm"mwfw;Hk (0ga,m"mwfygbk&m;)/ Muuf[if;cg;oD;awG? rcg;bl;vm; (cg;ygw,f
bk&m;)/ tJ'g ]0ga,m"mwf}? 0ga,m"mwfuae bmjzpfoGm;wkH;? Muuf[if;cg;oD;
jzpfoGm;w,f/ Muuf[if;cg;oD;u bmjzpfwkH;? Muuf[if;cg;yif aygufoGm;w,f?
Muuf[if;cg;yifaygufawmh 0,frcsufbl;vm; (csufygw,fbk&m;)/ csufawmh [dk
pm;awmh vlBuD;jzpfoGm;w,f/ tJ'g Muuf[if;cg;oD;qdkwmu ]onm} ]onm}? Muuf[if;
cg;oD;qdw k mu bmwk;H (onmygbk&m;)/ cg;wmu bmwk;H (0ga,m"mwfygbk&m;)/
Muuf[if;cg;oD;qdw k mu bmwk;H (onmygbk&m;)/ ]þ[monm}]þ[monm}/
tJ'D ]cE¨mawG} jzpfNyq D &kd if t0dZmÆ wPSmaMumifjh zpfwm/ ]t&dy}f udk t&dyrf eS ;f
odNyv
D m; (odygNyb D &k m;)/ a,mufsm;awGqw kd m bmwk;H (t&dyyf gbk&m;)/ acsmw,f?
vSw,fqw kd m bmt&dyw f ;Hk ]uH&yd f }/ acsmw,f? vSw,fqw kd m bmwk;H (uH&yd yf gbk&m;)/
a,mufsm;awG? rde;f rawGqw kd m bmawGw;Hk (emrf&yd yf gbk&m;)/ onm&Sv d Ykd emrf&yd ?f
olw&Ykd UJ yHBk u;D u ½ky&f yd ?f ]onm} u ]emrf&yd }f ? onmu bmwk;H (emrf&yd yf gbk&m;)/ acsmw,f?
vSw,fu bmwk;H (uH&yd yf gbk&m;)/ tJ uH&yd w f hJ tJvrkd w
S x f m;/
rD;yHjk zpfatmif vky&f w,f/ ud, k u f vnf; aoewfjzpfatmifvyk &f w,f/ ud, k u
f vnf;
aoewf? [dkuvnf; aoewfqdkawmh a[m raMumufawmhbl;? raMumufatmif
ppfom;awGusawmh wpfcgwnf; 0D&, d xm;&w,f? acR;xGurf sm;rS aoG;xGuef nf;rSmud;k ?
&ifaumhxm;NyD; 0D&d,&Sdawmh raMumufawmhbl;? [dk aorSmvnf; raMumufbl;?
[kwu f v
hJ m; (wifyghb&k m;)/ ighwikd ;f jynftwGuv f qYkd Nkd y;D t"d|mefjyKxm;awmh aorSmvnf;
raMumufawmhb;l ? aorSm raMumufayr,fh ]i ]igg }aorSmvdkYqdk&ifawmh? [dkwyfxJu
trdefYray;bJeJY [dkwyfxJu rxGufbJeJY wapäjzpfaew,f/ xrif;awGpm;vdkuf
a*smif;a*smif; a*smif;a*smif; vkyv f u kd ef ?YJ [kwuf v hJ m; (wifyghb&k m;)/
owå0g&Sad o;&if arm[&Sw
d ,f
tJ tJvo kd rd S edAmÁ efa&mufw,f/ tJ ppfom;vnf; tJ'D ]owå0g} r&Sb d ;l qdw k hJ
tod odxm;&if edAmÁ efa&mufw,f? [kw&f UJ vm; (wifyghb&k m;)/ ]owå0g} &Sw d ,fqkd
&m*? a'gor&Sb d ;l vm; (&Syd gw,fb&k m;)/ tJ'aD wmh ]0Dwarma[m} arma[m}? arm[uif;w,f
qdwk m arm[&S&d if 'Djh yif[mawGjzpfawmhwmaygh? arm[qdak wmh ]t0dZmÆ }}ac:w,f/
]t0dZmÆ eda&m"m ocFg&eda&ma"m} &ma"m}? tJ ]ocFg&} csKyo f mG ;w,f/ ]t0dZmÆ eda&m"m ocFg&
eda&ma"m} qdw k m Mum;aew,fq&kd if ]0Dwarma[m} arma[m}? 0Dwarma[meJY twlwyl ?J arm[u
[dk b,fMunfrh wk;H qd&k if ud, k [hf mud,
k Mf unf?h ud, k [
hf mud, k f acgif;em;jzpfjzpf? ESmacgif;em;
jzpfjzpfMunfh? tJ ]owå0g} &Sdao;vdkY&Sd&if ]arm[} &Sdw,f? owå0g&Sd&if bm&SdwkH;
(arm[&Sw d ,f)/ 'gaMumifh
]t0dZmÆ &Sd vlawG&dS vIy\ f pdwx f rJ mS ? t0dZmÆ r&Sd vlawGr&Sd Nird ;f \ pdwx f rJ mS }/
tJvkd csay;&wmu ]0Dwarma[m} jzpfatmifv?Ydk arm[uif;atmifv?Ykd arm[uif;&if?
t0dZmÆ uif;&ifvnf; edAmÁ efy/J
arm[uif;&if? t0dZmÆ uif;&if edAmÁ efyJ
]t0dZÆmeda&m"m ocFg&eda&ma"m? ocFg&eda&ma"m edAÁmeH}? a[m eda&m"
jzpfomG ;&if edAmÁ efjzpfomG ;w,f/ 0rf;xJrmS wpfem&D avmufxikd af e ]owå0gawG}&Sv d m;/
[dk azmif;vduk ?f ydev f u f yk af eayr,fh ]owå0g } &Sad e&if rjzpfb;l / azmif;vdu
kd v k ?f ydevf u kd f
vkyw f muvnf; owå0gr&Sad tmifvyk rf /S 'gaMumifh azmif;vdu k ?f ydev
f ukd vf yk w
f t hJ cg
100 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
owå0gr&Sad tmif vky&f w,f/ ]azmif;wmu ½ky?f odwmu emrf? ½kyef mrf}? ]£roð® -
þ½kyef mrfonf? owd - &Scd ahJ omf? £'H - þrsupf ?d em;? ESm? vQm? ud, k ?f pdwo f nf?
a[mwd - jzpf\}/ tJ 'Dazmif;vdu k ?f ydevf u kd Bf u;D &Sv
d Ykd rsupf ad wG em;awGeYJ jrif& Mum;&wm?
vlaoaumif azmif;ao; ydeaf o;vm; (razmif;ydef ygbl;bk&m;)/ tJ'v D kd ÓPfe½YJ &I w,f?
ÓPferYJ ½I&if 'DaeYvnf; azmif;yde?f reufjzefvnf; azmif;yde?f tJvkd tJ azmif;ydev f nf;
r&Sb
d ;l ? owå0gvnf; r&Sbd ;l wJ?h tJvx kd ad tmifvyk rf S [kwu f v
hJ m; (wifyghb&k m;)/ tJ'g
ÓPfaygh? bmwk;H (ÓPfygbk&m;)/ ]azmif;wm} u bmwk;H (½kyyf gbk&m;)/ ]odwm} u
bmwk;H (emrfygbk&m;)/ ]½kyef mrf} (½kyef mrf)/
azmif;wmu ½ky?f odwmu emrf? ½kyef mrf
tJ azmif;wJ?h ydew f [ hJ m &Sv
d &Ykd &dS if rsupf ad wG? em;awG&w dS ,fw/hJ azmif;wJh ydew f [ hJ m
&Sv
d &Ykd &dS if bm&Sw d ;Hk (rsupf ad wG? em;awG&ydS gw,fb&k m;)/ tJ vlaoaumif azmif;wm?
ydewf m &Sad o;ovm; (r&Sad wmhygbk&m;)/ olrY supf d jrif&ao;vm; (rjrifygbl;bk&m;)/
tJ tJvv kd nf; BuaH y;&w,f/ odrYk q Ykd v kd &Ykd &dS if bmjyKvYkd azmif;wmvnf;? bmBu;D xifw,f?
nmBu;D xifw,f jzpfomG ;a&m? [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/ tckenf;u raumif;bl;vm;
(aumif;ygw,f bk&m;)/ azmif;wm? ydew f m bmvdv Yk yk &f wk;H qdak wmh azmif;wmu bmwk;H
(½kyyf gbk&m;)/ odwmubmwk;H (emrfygbk&m;)/ tJvkd azmif;wm ydew f m ½kyef mrfq&kd if
oGm;wmuvnf; ½ky?f xdik w f muvnf; bmwk;H (½kyyf gbk&m;)/ odwmu bmwk;H (emrfyg
bk&m;)/ rSww f [ hJ mawGu emrf? ]½kyef mrf}/
]£ro®ð - þ½kyef mrfonf? owd - &Scd ahJ omf? £' £'H - þrsupf ?d em;? ESm? vQm?
ud,k ?f pdwo f nf? a[mwd - jzpf\}/ rsupf ad wG? em;awGjzpf&if bmawGw;Hk (emrf½yk yf g
bk&m;)/ emrf½yk af wG? rsupf ad wG? em;awG&&dS if bmawG&w dS ;Hk (emrf½yk af wG&ydS gw,fb&k m;)/
emrf½yk q f w kd m azmif;w,f? ydew f ,f r[kwv f m; (wifyghb&k m;)/ azmif;wm ydew f m&S&d if
rsupf ad wG? em;awG&w dS ,f/ azmif;w,f? ydew f ,f&&dS if bm&Sw d ;Hk (emrf½yk af wG&ydS gw,f
bk&m;)/ rsupf ad wG? em;awG&&dS if bmvdrYk w S &f rwk;H (emrf½yk v f Ykd rSw&f ygr,fb&k m;)/ uJ
]vlawG} &Sdao;ovm; (r&Sdawmhygbl;bk&m;)/ ]vlawG} r&Sd&if &m*&Sdao;ovm;
(r&Sad wmhygbl;bk&m;)/ a'goa&m &Sad o;ovm; (r&Sad wmhygbl;bk&m;)/ tJ'v D q kd &kd if
azmif;w,f ydew f ,f igajymovdrk w S &f if uJ yxrwef;raumif;bl;vm; (aumif;ygw,f
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 101
OwkZ½ky}f vdaYk c:w,f/ ]pdwyå pö,} pdwaf Mumifh Owkjzpfw[ hJ mudk Owku tom;awG?
tkwaf wG? bmawGqw k d m vlpY wd af Mumifjhzpfwh J taqmuftOD;udk tdrv f Y k d ac:w,f/ ]pdwyå pö,
OwkZ½ky}f ? oluwpfcw k nf;yJ? vlawGpw d ef YJ vkyx
f m;wm? tJ'D vSn;f wdYk ukvm;xdik w f Ykd
pm;yGw
J Ykd tJ'g taqmuftOD; yHpk t H wdik ;f [dk emrnfjzpfvm&w,f/
]taqmuftOD;om&Sad eyg &xm;[k ac:&onf}? tJ'g &xm; taqmuftOD;?
tdrf taqmuftOD;? ]'AÁorÇma&m} vdaYk c:w,f? ]'AÁ} u- j'yf? ]orÇ&} u- taqmuftOD;?
j'yf taqmuftOD;vdaYk c:w,f/ &xm;uawmh bD;awG? 0if½;kd awG? vSn;f oHawG? um;oH
awGaygh/ a&SUaemufeo YJ mG ;wm um;oH? bD;xJx;kd wmu 0if½ ;kd ? vSn;f oH? um;oH? xrf;yd;k
usawmh EGm;uwmudk xrf;yd;k vdaYk c:w,f/ tJ't D aqmuftOD;&Sv d &Ykd &dS if vSn;f qdw
k m
jzpfomG ;w,f/ ]taqmuftOD;om&Sad eyg vSn;f [k ac:&onf}/
]] [db
k ufurf;ESihf 'Dbufurf; w&m;awmf }}
12.12.2006
owdy|mef b,foyl mG ;yGm; [efw,f
owdy|mefu b,foyl mG ;yGm;? 'umBu;D awGvnf; [efw,f/ wcsKd U'umBu;D awG
rSm [efw,f? aysmah ysmah jymif;ajymif; azmhza,mif;vdk teHrY xGu?f 'umrBu;D awGvnf;
[efw,f? ]owdy|mef? or®y"Ü mef? aAm"dyud, © }}/ ]owå"ar®p aAmZÑa*F} aAmZÑicf ek pfyg;wJ?h
]rm&aoem yr'´ae} wJ?h rm&frif;&JU ppfonfawGuv kd nf; ESrd ef if;Edik w f ,fqw kd m rpöK?
tbdocFg&? tJ'g ukov kd t
f ukov kd af wGukd ]tbdocFg&} ac:w,f? ]rpöK} u aorif;vnf;
ac:w,f/ udavomawGuv kd nf; rm&frif;&JU ppfonfawGuv kd nf; EdrS ef if;xm;awmh?
ykywf ,fjyKw,fqw kd mu [dk &TUH ykyaf wG tukov kd af wGu;kd ? 'Duowdy|mef? or®y"Ü mefawGu
tJ'gawGr&daS tmif aq;xd;k xm;ovdyk ?J tJvo kd rd S awmfawmf tzd;k wefw,f? bk&m;wpfql
ay:rS tJ'D ]aAm"dyud, © w&m;} qdw k may:wm/ ]aAmZÑi}f qdw k mvnf;ay:wm/
]aAmZÑi}f yGm;wJh vlawG[m raobl;vdUk qdv k &Ykd &Sd ifvnf;&w,f/ bmjyKvv Ykd nf;
qdak wmh? ]rpöK} aojcif;u rm&frif;&JUppfonfac:w,f? ]rm&aoem yr'´ae}? ]AkZÑw d mG
a,pdarowåm} tJ'D owå0gawG[m aAmZÑiyf mG ;whJ yk*K¾d vaf wG[ G m olwumawGuv kd nf;
&uf&ufpufpuf rowfb;l ? ]wdb0g rkwå ukwrå m} bHo k ;kH yg;rSvnf; vGww f ,fw/hJ
aAmZÑiu f rEÅmefvnf;rnfw,f? aq;vnf;rnfw,f
]tZmwd rZ&mAsm"ð t trrwH edA, Ç H *wm} wJ?h raowJah e&mwdYk ab;r&dw S ahJ e&mwdYk
a&mufNyw D ?hJ tJ olwu Ykd awmh ygVdvkd rajymwwfb;l ? ygVdawGxrJ mS tJ'gawGu ygw,f?
ygawmh vlawGusawmh ygVduruRrf;usifawmh bmaMumifh rykyfw,f? bmaMumifh
bmjzpfw,fqw kd m rodb;l ? a[m ]aAmZÑi}f omyGm;vdu k ?f awmfawmh a&m*gav; awmawG
rSm qdv k &Ykd &Sd if q&m0efrac:&bl;/
tJ tJvw kd pfcgwnf; ol[ Y meJo Y yl ?J wpfcgwnf; aAmZÑief yYJ ?J ]þ[m½ky}f ? ½kyf ½kyf
eJ?Y ]½ky}f qdw k m ]jzpfwm ysuw f m}m}yJ? ½kyqf wkd m vlr[kwb f ;l ? 'umBu;D wdYk ar;wmuawmh
b,fojl zifh rykyb f ;l ? b,fojl zifh bmjzpfw,f? ]½ky}f udk tJ'g wpfcgwnf; ]Moo"Oö
£rHrEÅ}H qdw k m 'gyJ? tJ aAmZÑiu f rEÅmefvnf; rnfw,f? aq;vnf; rnfw,f/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 107
tm½Hk - tm½Ht
k wdik ;f xm;? raem - raemtwdik ;f xm;
]'&x
]'&x- ylavmifjcif;}? ]0d*w'&x} qdw k m ylavmifjcif;uif;w,fw?hJ ]0doaH ,m*}
qdw
k m ,SOjf cif;vnf; uif;w,fw/hJ tm½Hak wGeUJ oGm;r,SOb f ;l ? tm½Hak wGeUJ oGm;r,SOaf wmh
&m*? a'goawGrjzpfb;l ? [dt k m½Hk - tm½Hk twdik ;f xm;? raem-raemtwdik ;f xm;? tJ
tJvjkd zpfomG ;w,f? tm½Hrk eS ;f odw,f/ 'gaMumihf ]rsupf jd rifwkH ½lyg½H}k (rsupf jd rifwkH ½lyg½H)k /
tJ jrifvu kd wf mudk ½lyg½Hv k rYkd w
S ?f bmjyKvYkd ½lyg½Hjk zpfw;Hk rsupf u
d jrifv?Ykd b,foUl
d ;Hk ? ]emrf½yk f &JUrsupf }d ? tJ tJovdjk zpfomG ;w,f? b,fou
rsupf w l jrifw;Hk ? ]rsupf }d u
jrifw,f? ]i ]igg }ujrifwm r[kwb f ;l /
vlujrifwmvm;? t&ifu rodcifu vludk vlujrifw,f? 'Dvkdqdkwmaygh?
rsupf u
d jrifwm ? rrSeb
f ;l vm; (rSeyf gw,fb&k m;)? rSewf mawGqakd wmh aq;jzpfomG ;wmaygh?
tJ &m*wnf;[laom a&m*gBu;D udk aq;eJu Y v k u
kd w
f m? tJ tJ'aD &m*gr&Sad wmhb;l ? tJ'D
&m*a&m*gu t&ifuuk&mew¦ad q;r&Sb d ;l ? &m*emawG? a'goemaw?G udavomem
awG? tckawmh aq;awG&adS eNy?D aq;awG&adS yr,fh aq;awGu, G af ysmufaewm/
tif;cef;awmh v,fw?D v,fwaD wmh xGeq
f if;
]tif;cef;awmh v,fw}D qdak wmh? tif;cef;q&mawmfBu;D wdv Yk kd wpfyg;wavyJ?
wpfjynfv;kH oHCmwpfoed ;f ESpo f ed ;f avmuf&w dS [
hJ m w&m;u wpfyg;wavay:wwf
w,f? wdkY pGef;vGef;q&mawmfBuD;ay:oGm;w,fqdk pGef;vGef;q&mawmfBuD;aemuf
b,fEpS af ,mufrv S u
kd w
f ,f rMum;bl;? [ked m;uRe;f awm? uRe;f awm OD;0de,vnf; tJvydk J
½SLwmyJ? Adv
k pf Mumvnf; tJ'v D ykd ?J tif; enf;enf;awmhjzpfrmS / txifu& jzpfomG ;vdYk
]tif;cef;awmhv,fw}D ? ]v,fwaD wmhxeG q f if;} wJ/h
]tif;cef;q&mawmf}qdw k m&[EÅmjzpfw,fvYkd ausmMf um;w,f? ]oDvawG} bmawG
aumif;w,f? ausmMf um;w,f? ]oDv} eJU ]ynm}
]ynm}wdu Yk vnf; ]or®y"Ü mef} xJrmS ygw,f?
]oDvawG}qdak wmh ]ygPmwdygw? t'dEmé 'gem? umarokrpd mä pm&? rkom0g'? ok&mar&,
mar&,}}
awGqw J rf; t&uf&ifvnf;aomufw,f? ]rkom0g'} vdrv
kd mvlawGvyk af eusy?J tNrw f nf;
ajymw,f? rkom;ryg vuFmracsmqdNk y;D awmh? uke;f vnf;wdu k w
f ,f? avmuDawGcsn;f yJ/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 113
ynm&S&d if om;awG orD;awGeYJ ypön;f awG? bmawG? ynm&Sw d ,fq&kd if r&Sad wmhb;l ?
ewfawGvnf;r&Sad wmhb;l ? ]ynm} &S&d if ]cE¨mig;yg;} yJ &Sad wmhw,f/
]emr½lyy&dapä'ÓPf}wJ?h ÓPfy&J adS wmhw,f? emrfeYJ ½kyef UJ ydik ;f jcm;&if emr½ly
y&dapä'ÓPf/ tJ emrfeYJ ½kyu f m; t0dZmÆ ?wPSm? Oyg'gef?uHaMumihf jzpfw,fvq Ykd &kd if
a[m ]ypö,y&d*[ ¾ ÓPf}? tJ'gawG twdwu f vnf; 'Dvydk ?J tem*wfuvnf; 'Dvydk ?J
ck ypöKyeÜ v
f nf;'Dvykd vJ Ykd ypöKyeÜ f twdwf tem*wfeYJ oH;k oyfwmudk ]or®oeÓPf}?
tjzpfurkd odb;l ysuw f mawGyo J ad e&if tJ &ifacgif;xJrmS tJ'g ]b*FÓPf} [m ysuyf suf
aeawmh wpfcgwnf; urf;yg;Bu;D awGNyKd ovdjk zpfae&if tJ'g aMumuf aMumufvmw,f?
aorSmvm;[ bmvm;[ eJ?Y tJ'g ]b,ÓPf}/
rxdwrf vefb
Y ;l ? raMumufb;l qd&k if [efomG ;w,f
wcsKd Ursm; ysm;wkwwf mwdYk a>rudu k w f mwd?Yk bmjzpfwmwdYk opfyifay:u uswmwdYk
um;awGbmawGwu kd w
f mawG tJ tJv[ kd mrsKd ; xdwv f efoY mG ;w,f? tJ'g ]oVm,we
ypö,m zaóm} yJ? oVm,weypö,m bmwk;H (zaómygbk&m;)? tJ xdwv f efo
Y mG ;w,f?
uRBJ u;D u um;Bu;D udk acGUypfvu kd w f m? yde½f UIH oGm;w,f? xdwv f efo Y mG ;w,f? zóu
]raemoræó} ac:w,f/ tJ'g rxdwrf vefb Y ;l qdv
k &Ykd &dS if a'goawGrjzpfb;l ? a'govnf;
rjzpfb;l ? arm[vnf;rjzpfb;l qdv k &dYk &dS if tJ'D ]oVm,weypö,m zaóm} zaóm}? ]zó
ur®|mef;} ac:w,f? tJ'grxdwrf vefb Y ;l ? raMumufb;l ? tJ'v D q
kd vkd &Ykd &dS if [efomG ;w,f/
116 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
ypöKyÜet
f udsK;uae ypöKyÜet
f aMumif;jzpfomG ;w,f
]a0'emypö,m}m}rSm wPSmu tJ a'gou aMumufwmawG? aMumufwmawGa&m?
vefwY mawGa&m? ]tbD½k tqrÇ}D ? jAKe;f ueJxNy;D awmh vefo Y mG ;Ny;D awmh tJ'eD m;wGif
f wfw,f? tJ'g ]a'goaZm} ac:w,f? tJ'gaMumifh wpfcgwnf; toufyg xGuo
ckew f mG ;
wwfw,f? toufxu G o
f mG ;w,fvYkd 'Dvq
kd okd mG ;w,f? pifppf ]zóypö,m a0'em?
a0'emypö,mwPSm}}? Oyg'gefawGjzpfomG ;w,f? tJ'g wPSm? Oyg'gefawGu bmwk;H qdrk S
wpfcgwnf; ]ypöKyeÜ t f aMumif;} jzpfomG ;w,f? ]ypöKyeÜ t
f usKd ;} uae ]taMumif;} jzpfomG ;
w,f? tJ'v D rkd w
S &f w,f/
t&ifuawmh a0'emyJ? zó a0'emyJ? tJ'D zóa0'emu oVm,weawG
aMumifh ]oVm,weypö,m zaóm} zaóm}? a[m ]zóypö,m a0'em} a0'em}? tJ ypöKyeÜ t f usKd ;
xJrmS ygw,f? a0'emypö,mrS tif; ],Hyó
d OyÜZw
Æ d okc0H g 'ku0H© g }? tJ'D zóudpk NJG y;D awmh
okcawGa&m 'kua© wGa&mjzpfw,fw?hJ zó a0'emwdjYk zpfw,f? tJ a0'emjzpfwt hJ cgrSm
a0'emeJY wPSm? [dk ]wPSm}}u ynwfygw,f? wPSmu avmbrl jzpfomG ;w,f? Ny;D awmh
olu ]ocFg&u©Em¨ } ac:w,f? ]þ[mocFg&} vdkYqdk? a[m ]þ[m ocFg&} ? olu
jyKjyifawmhrmS ? olu ocFg&/
ypöKyÜet
f usKd ;rSm ypöKyÜet
f aMumif;rqufawmhb;l
a0'emNy;D &if jyKjyifw,f a0'emudk wpfcgwnf; ]a0'emu©Em¨ }}vdYk qdv
k u
kd v
f &Ykd &dS if
olu rjyKjyifao;bl;? zóaMumifjh zpfwhJ a0'emyJ? zóaMumifjh zpfwhJ a0'em? a0'emu
[dk wPSm tJ'geJcY &JG w,f? a0'emawmhjzpfw,f? ]wPSmrjzpfb;l }}qd&k if tJ'g ypöKyeÜ f
tusKd ;rSm ypöKyeÜ t
f aMumif;rqufawmhb;l /
a[m taMumif;rqufawmh tJ'D wpfcgwnf; ]a0'emeda&m"m wPSmeda&ma"m
edAmÁ eH } qdNk y;D awmh tJ'D ]a0'emcsKy}f wJh ae&mrSm ]edAmÁ ef} &Sw
d ,fvYkd uJ tJ'v
D rkd w
S &f w,f/
edAmÁ efqw kd mu bmwk;H qd&k if a0'emcsKyaf wmh ]zóeda&m"m a0'emeda&ma"m &ma"m?
a0'emeda&m"m wPSmeda&ma"m} &ma"m}/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 117
vd&Yk &dS if wPSm Oyg'gefawG qufw,f/ tJ ]zó? a0'em} a0'em}uaeNy;D awmh ]wPSm? Oyg'gef}
rqufb;l qdv k &Ykd &dS if tJ'g ]ypöKyeÜ t
f usKd ;} u&yfomG ;w,f? ]taMumif;} ray:awmhb;l qd&k if
tJ'gvnf; ]edAmÁ ef} a&mufw,f? tJ tJ'v D [
kd mav;awG *½kpukd &f w,f/
]£roð® - þoVm,weonf? owd - &Scd ahJ omf? £'H - þzóa0'emonf?
a[mwd - jzpf\}/
]£roð® - þoVm,weonf? towd- r&Scd ahJ omf? £'H- þzó a0'emonf?
ea[mwd - rjzpf}/
]oVm,we} qdw k m tm,weajcmufyg;? rsupf q d &kd if ]pu©Kyom'}
om'}ac:w,f/
em;qd&k if ]aomwyom'} ac:w,f? yom'u tMunf? ESmacgif;qd&k if ]Cmeyom'}
ac:w,f? vQmqd&k if ]Zd0gS yom'} ac:w,f? ud, f &kd if ]um,yom'}
k q ]um,yom'}ac:w,f/
]re}
]re}usawmh [',0w¬Kac:w,f? ]raem} ]raem}ac:w,f? tJ'[ D m tJ'rD aemxJrmS
d muawmh ]raemoræó}}ac:w,f? tJ'guawmh pdwu
&Sw f ;l awG awG;awmwmawG
atmufarhwmawG? trSw&f wmawGeYJ jzpfvmwJh ]zó}wJ?h tJ awG;awmwmxJrmS zó
ygw,f? zó? a0'em? pdwful;wmawG? atmufarhwmawG? trSwf&wmawG? tJ
tJ'gawGu ]raem} f ,fw?hJ ]raem} eJY qdik &f if tJ'g ]rem,we} ac:w,f? tJ'g
]raem}eJY qdik w
bmac:wk;H (rem,weygbk&m;)/
ork',opöm ray:&if eda&m"opöm
tJ ]rem,we} uvnf; ]wPSmOyg'gef}ygw,f rygbl;qdw k mawmh tJ'aD e&m
od&w,f/ ]wPSmOyg'gef} ygvd&Yk &dS if ]þ[mork',opöm}}vdYk qd&k w,f? wPSm Oyg'gef
yg&if b,fvq kd rkd vJ (þ[mork',opömygbk&m;)? ]zóeJaY 0'em} 0'em}qd&k ifawmh ]þ[m
'kuo
© pöm}}qdv k u kd pf rf; (þ[m'kuo © pöm)? tJ'g ]opöur®|mef;} ac:w,f? tJvkd qdv k u kd f
awmh 'kuo © pömrSe;f ? ork',opömrSe;f odomG ;w,f? 'kuo © pömvd?Yk ork',opömvd?Yk
ork', ray:vmawmhb;l qdv k &Ykd &dS if ]þ[m eda&m"opöm}}? ork',opömray:vmawmh
ray:vmwJ[ h mudk eda&m"opömac:w,f? ]ork',csKyw f ,f} ac:w,f? [kwu f vhJ m;
(wifyghb&k m;)/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 119
bHo
k ;kH yg;rSm rjzpfwm eda&m"opömrSwf
t"dygÜ ,fuvnf; &Sn&f n S Bf u;D a&;xm;aemf? olrY mS bmawGvckd siwf ;Hk ? vdck siv
f &Ykd &dS if
avmb? avmbqdw k m vlawG? a,mufsm;awG? rde;f rawG? ydu k q
f aH wG? avmuDawG?
&mxl;awGaygh? ]vdck sipf &m} u ]'kuo © pöm} ? ]vdck siw
f m}m}u ]ork',opöm}}wJ?h tJvkd rSwf
&w,fw/hJ
]ork',opömvdck siw f m olUrSm&Sw
d ,frw
S ?f bHo
k ;kH yg;rSmrjzpfwm eda&m"opömrSw}f /
tJ bHok ;kH yg;rSmrjzpfwm eda&m"opömac:w,f wJ?h tck Mum;ae&if; rwfwwf
]avmb}
]avmb}vnf; rjzpfb;l ? ]a'go}]a'go}vnf; rjzpfb;l ? ]arm[} vnf; rjzpfb;l qd&k if olu
]eda&m"opöm} ac:w,fw?hJ [dk 'DcE¨mBu;D uawmh olu aemufu ay;vdu k vf jYkdzpfvmw,f?
124 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
toHBu;D u tJ'g avuvnf; ]vdiI ;f }}vdyk ?J a&u ]vdiI ;f } &Srd o S mG ;wm? a>rBu;D awGuvnf;
wGev Yf rd Nf y;D rS oGm;wm? a>rBu;D awGubmjyKvw Ykd ;Hk qdak wmh olwu Ykd ajcaxmufrygbl;?
eH½;kd eJY [dek ½H ;kd eJY 'De½H ;kd eJY axmufvu kd af wmh a>rBu;D u ] &S}J qdw k hJ roGm;Edik b f ;l ? a[m
vdraf umufNy;D tJvkd oGm;w,f? tJ'g eH½;kd awGeYJ axmufaxmufomG ;vd?Yk wpfcgusrS
aemufq;kH usrS ]&S}J qdw k o
hJ mG ; vdu k w f muawmhe½H ;kd wpfacsmif;wnf;eJY ypfomG ;vdu k o f vdk
ajy;oGm;vdu k o f vdak xmufNy;D awmh jrefatmifomG ;vdu k v f Ykd vdu k v f u
kd wf m tJ'gaMumifh
jrefomG ;wm? a>rBu;D uvnf; wGew Yf ,f? wGev Yf rd Nf y;D awmh oGm;w,f/
tJ a&awGuvnf; vdiI ;f Bu;D awGvkd armufvu kd ef rd vhf u kd ?f armufvu kd ef rd vhf ukd f
tJ olwo Ykd mG ;&if armufvu kd ef rd v hf u kd f armufvu kd ef rd v
hf u kd of mG ;w,f? avuvnf; tJvkd
armufvu kd ef rd v hf ukd f armufvu kd ef rd v hf ukd ?f avuvnf; [du k vmwJah veJY 'DuaveJY
armufvu kd ef rd vhf ukd of mG ;w,f? r[mbkw?f tJ'g ]r[mbkw}f vdYk qdv k &Ykd &dS if tayguf
oH;k aygufygw,f? r[mbkwq f &kd if bmwk;H (taygufo;kH aygufygbk&m;)? ]av} ]av}ubmwk;H
]ocFg&} &}? avubmwk;H (ocFg&ygbk&m;)? at; pum;ajymwJah v? tJ tJ'g bHo k ;kH yg;rSm
rjzpfb;l vm; (jzpfygw,fb&k m;)/ ]bHo k ;kH yg;rSmjzpfav&m 'kuo © pömrSw}f /
a,mufsm;awG ? rde;f rawGreS ;f odwmu ]t0dZm¨ }
tJ tJvkd ]rNrw J m}m}&,f? oydwBf u;D taygufo;kH aygufygwm? tJ'grsKd ;udk Oayu©m
jyKEdkifrS ]ocFg½kayu©m} jzpfNyaD ygh? tJ'u D rS ]tEkavmr}
vmr}jzpfNy;D awmh? tJ'gjzpfysuu f
]tEkavmr} vmr}jzpfw,f? ]rjzpfwm}m}a&mufrS ]a*gMwbl} a&mufomG ;w,f? rjzpfwm a&muf&if
a*gMwblu ]rjzpfwm}m}udk tm½Hjk yKawmh ykxZk OftEG,u f v kd eG o
f mG ;w,fw/hJ
]a*gwåH - ykxZk OftEG,u f ?kd tbdb0wd - vTr;f rd;k íjzpfwwf\/ £wdwo®m -
xdaYk Mumif?h a*gMwbl -a*gMwblrnf\}/ a[m tJvq kd &kd if ]ocFg&} rSe;f odw,f? odrYk Ykd
qdv k &Ykd &dS if [du k vlBu;D udpk ;kd rif;? wdYk 'Duvnf; vlBu;D ? tJ avmuDawGjzpfaew,f? tJ
tJ'g avmuDawGjzpfw,fw/hJ
bHok ;kH yg;rSmjzpfav&m 'kuo © pömrSwf/ ork',opöm vdck siw f m olrY mS &Sw
d ,frw
S /f
ork',opömqdw k m vdck siw f ,f? ajymcsiw
f ,f? qdck siw f ,f? &csiw f ,fayghav?
[duk vnf; vlawG 'Duvnf; vlawG? avmbqdw k m vlawG vdck siw f mawG jzpfomG ;
126 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tm½Hu
k vlqakd wmhrS avmbjzpfw,f
ckewke;f u r[mbkwqf ufw,fvYkd ]oEÅw}d ac:w,f? a&uvnf; r[mbkw?f
avuvnf; r[mbkw?f tar&duefeYJ 'Dev YJ nf; wqufwnf;yJ? [dek wfjynfa&muf
oGm;w,f? i&Jjynfa&mufomG ;w,fqw kd hJ owå0gBu;D uvnf; vlBu;D uvnf; tm½Hek YJ
qufvukd w f m wpfcgwnf; i&Jjynfa&muf? wpfcgwnf; tm½Hek q YJ ufvu kd w
f m wpfcg
wnf;ewfjynfa&muf? tJ tJ'gvnf; tJvykd J oH;k q,fw h pfbu
kH tdvk u
kd ef mvduk ef YJ tJvkd
vnfaewmud;k /
bHo
k ;kH yg;rSmjzpfav&m 'kuo
© pömrSwf/ ork',opöm vdck siw
f m olrY mS &Sw
d ,frw
S /f
oluavmbqdw k m vdck siw
f [
hJ mudak c:w,f/ vlr[kwb f ;l / olu ]tm½H}k u]vl
]vl}
qdak wmhrS avmbjzpfw,f? ]tm½H}k u ]vl} qd&k ifbmjzpfw;Hk (avmbjzpfygw,fb&k m;)/
]tm½H}k u ]ydu
k q
f aH wG} qd&k if avmbjzpfw,f/
]tm½H}k u ]t0wftxnfawG} qd&k if avmbjzpfw,f/
]tm½H}k u ]yx0DawG} qd&k if avmbjzpfao;vm; (rjzpfygbl;bk&m;)/
]tm½H}k u ]0ga,m} vdq Yk &kd if avmbjzpfao;vm; (rjzpfygbl;bk&m;)/
]tm½H}k u ]ocFg&awG}qd&k if avmbjzpfao;vm; (rjzpfygbl;bk&m;)/
]tm½H}k u ]tedp}ö vdq
Yk &kd if avmbjzpfao;vm; (rjzpfygbl;bk&m;)/
tJ avmb rjzpfawmh avmuDrjzpfawmh ]avmukw&å m} jzpfomG ;w,fw/hJ
]eda&ma"memr edAmÁ eH}/
csKyw
f ,fqw k ;kH yg;rSm rjzpfwmudak c:w,fw?hJ a[m ckewke;f u ]a&vdiI ;f Bu;D }
kd m bHo
vnf; rjzpfawmhb;l ? ]avvdiI ;f Bu;D }}vnf; rjzpfawmhb;l ? ]avmb}
]avmb}vnf; rjzpfawmhb;l ?
tJ avmbuvnf; ]vl}xifvYkd avmbjzpfw,f? ]ydu k q
f }H xifvYkd avmbjzpfw,f? ]tdr}f
xifawmhvnf; avmbjzpfw,f? ]om;} ]om;}xifawmhvnf; avmbjzpfw,f? ]orD;} xifawmh
vnf; avmbjzpfw,fw/hJ olu tJvkd jzpfwmu vGeo f mG ;rS ]avmukw&å m} jzpfomG ;
w,fw?hJ avmukw&å m qdw k m ]ra*¾g - r*¾opöm}/
avmuBu;D rSveG af v&m r*¾opömrSwf/
cke ]yx0D? awaZmBu;D }}uvnf; vGeo f mG ;w,f? tJ'g ]ocFg&avmu}
&avmu}? yx0D
awaZmu bmwk;H (ocFg&ygbk&m;)? vlawGu bmwk;H ]owåavmu} vmu}? vlawGu bmwk;H
(owåavmuygbk&m;)? tJ ocFg&avmueJY owåavmu jzpfomG ;awmh? ]t0dZmÆ }}u
]ocFg&avmu}
&avmu}ujzpfomG ;w,f? [kwu f v
hJ m; (wifyghb&k m;) tJ tJvrkd w
S ?f 'Davmufq&kd if
'Davmufo&d if rqd;k bl;vd?Yk [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/
bHo k ;kH yg;rSm jzpfav&m 'kuo © pömrSw/f
ork',opöm vdck siw f m olrY mS &Swd ,frwS /f
bHo k ;kH yg;rS csKyaf v&m eda&m"opömrSw/f
bHok ;kH yg;rS csKyw f m eda&m"opöm jzpfomG ;w,f/
'kuH© awblruH 0¥H
]'kuH© awblruH 0¥H} tJ'gav;udk odxm;? ]awblruH - bHo k ;kH yg;üjzpfaom}
om}?
jzpfwmud&k w,f? bHo k ;kH yg;üqdw
k mu ae&m? ] ü} ay;&if ae&m? tm"m&[krw S wf ?hJ wdYk
t*Fvyd rf mS vnf; ]ü} ay;vd&Yk &dS if ae&m&w,f? tJ ae&m ae&m&Srd jS zpfw,f? [kwu f vhJ m;
(wifyghb&k m;)/
bHo k ;kH yg;rSmjzpfav&m 'kuo © pömrSwf/
tJ bHo k ;kH yg;ü ]ü} eJY ]rSm} eJY twlwyl /J b,frmS jzpfovJ? b,fuvmowk;H ?
b,frmS wk;H eJ?Y bHo k ;kH yg;rSmjzpfav&m 'kuo © pömrSw/f
tJ ]'kuH© awblruH 0¥H} vdaYk c:w,f? ]bHo k ;kH yg;rSm jzpfw[
hJ m}m}? jzpfw,fq&kd if
em;urMum;bl;vm;? tJ tJ em;uMum;wJ[ h m/
128 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
a*gMwblqw
kd m ykxZk OftEG,u
f kd vGeo
f mG ;w,f
tJ'D tedp?ö 'ku?© tewåqakd wmh tJ'aD vmuDBu;D vGeo f mG ;awmh tJ'D ]ocFg½kayu©m}
eJY ]tEkavmr}
vmr}uaeNy;D ]a*gMwbl}a&mufomG ;w,f? ]a*gMwbl} a&mufomG ;awmh tJ'D
]rjzpfwm} udk jrifw,f? tJ rjzpfwm? jAKwq f kd &yfomG ;w,f? tJ'aD wmh jzpfwmawGu
&yfomG ;wwfw,f? idu k o
f mG ;Ny;D awmhvnf; jzpfwwfw,f? ridu k bf eJ v
YJ nf; jzpfwwfw,f?
xderd'r¨ sm;vd&Yk &dS ifvnf; iduk uf swwfw,f? xderd'r¨ [kw&f ifvnf; olu vrf;oGm;&if;
vnf; ol[ Y mol &yfwwfw,f? tJ'gawGvnf; *½kpu kd /f
]a*gwåH - ykxZk OftEG,u f ?kd tbdb0wd - vTr;f rd;k í jzpfwwf\}/
]£wdwo®m - xdaYk Mumif?h a*gMwbl - a*gMwblrnf\}/
tJ ]a*gMwbl}qdw k m ykxZk OftEG,u f kd vGeo f mG ;w,f? olu ykxZk Ofr[kwb f ;l
t&d,mqdak wmh t&d,mr*fw?Ykd t&d,mzdv k w f ?Ykd t&d,mtjzpfukd jyKwwfaomaMumifh
tJ'gudk ]t&d,opöm}}vdaYk c:w,f/
wynfhawmfwdkY\ w&m;em&aomukodkvfonf? 0#fw&m;udk ausmfvGefí
0#fw&m;rS vGwaf jrmufaom edAmÁ efu?kd rjzpfw&m;ud?k avmuDcsKyaf omw&m;udk &ygvd\ k
t&Sib f &k m;/
om"k ... om"k ... om"k
¸¸¸¸¸
132 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]] bHo
k ;kH yg;rSm jzpfav&m 'kuo
© pömrSwf w&m;awmf }}
16.12.2006
jzpf&mudk ]bH}k ac:w,f
bHok ;kH yg;rSm? bHo k m ]b0EÅd {w¬mwd blr}d wJ?h ]jzpf&m}m}ac:w,f? ]bHq
k ;kH yg;qdw k w
kd m
jzpf&m}m}ac:w,f? bHq kd mjzpf&m ]pdwaf wG? apwoduaf wG? ½kyaf wG} jzpfwahJ e&mudk ]bH}k
k w
vdkYac:w,f/ ckawmh owå0gawGvdkY jrifaeawmh owå0gwdkYjzpf&muvnf; bHkaygh?
pifppfpw d af wG apwoduaf wG ]ocFww&m;awG} aygh? jzpf&mudk bHak c:w,f/ ck em;u
em;vnf; jzpfwahJ e&mqdak wmhov l nf;bHak ygh? em;awGa&m? ESmacgif;awGa&m?vQmawGa&m/
]b0EÅd {w¬mwd blr}d ? ]{w¬ - þae&mü? owåm - owå0gwdo Yk nf? b0EÅd -
jzpfwwfuek \ f / £wdwo®m- xdo k Ykd owå0gwd\Yk jzpf&mjzpfaomowåad Mumif?h blrd -
bHrk nf\}/ jzpf&mudk bHak c:w,f? tJ'gNy;D awmh ]umrbH}k ? ]½lybH}k wJ?h tJ'v D ?kd ]t½lybH}k
qdw
k m tJ'g pdwu f pkd NJG y;D awmh? ]umrm0p&pdwf-umrbH}k ? ]½lyg0p&pdw-f ½lybH}k ? umrbHrk mS
usiv f nfwwf usupf m;wwfwphJ w d u f kd a[m umrm0p&pdwv f Ykd ac:w,f? umrbHük
usiv f nfwwfjzpfwwfww hJ &m;udk umrm0p&pdwaf c:w,f? umrq,fw h pfbükH umrbHk
qdw k m ckawmh ok*wdbjkH zpfaeawmh i&JbakH wG bmawG rjrif&bl;? t&ifwek ;f uawmh
jrif&w,f/
tJ ]tyg, - csr;f omuif;aomolw\ Ykd ae&m}} wJ?h - tyg,fac:w,f? vlb Y w
kH ek ;f
u arhavsmNh y;D awmh umr*kPaf wGvu kd pf m;? ukov kd af wGarh? tJ tJ'g csr;f omuif;wJh
bHak &mufomG ;w,f? tJ'g pdwef aYJ &mufomG ;wm? pdwu f usiv f nfwwf jzpfwwfw,f?
tJ'gaMumifh umrm0p&bH?k umrpdwaf c:w,f/
umrm0p&pdw?f ½lyg0p&pdwf
tck a[m Mum;w,f? tJ'pD w d u
f Mum;Ny;D pOf;pm;w,f? tJ'g jrifNy;D pOf;pm;w,f?
tJ'g ]umrm0p&pdwf} vdkY ac:w,f? umrbHkü usifvnfwwf jzpfwwfwmudk;?
umrm0p&pdwv f aYkd c:w,f/ ]½lyg0p &pdw}f usawmh ]0dwufawG? 0dpm&awG} r&Sb
g0p&pd d ;l ?
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 133
t½lyg0p&pdwf
aemufusawmh bmawGrS ESvHk;roGif;bJ? ]emewåmum&H t reodum&m}
]txl;xl;aom tjcif;t&mwdu Yk kd ESv;kH roGi;f bJeYJ aewm}? ]½ky}f udk oluvGeaf jrmuf
oGm;w,f? ½kyu f v kd eG af jrmufomG ;w,f? ]t½ly}}qdw k m pdwef cYJ sn;f aew,f? pdwu f av;
u Nird ;f csr;f Ny;D aew,f? olu ]oEÅarwH? yPDwarwH? ,'d'H Oayu©m}}? Oayu©mav;eJY
Nird af umif;aew,f? tdycf geD;vdak ygh/
]ae0onm} qdw k m onm Murf;wrf;Bu;D u vlawG bmawGukd ol ratmufarh
bl;? rodb;l ? odraf rGUwJh onmuav;eJY aew,f? tJ'gt½lybH?k olu okcpsmef uav;eJ?Y
tJvq kd &kd if cGgvdrYk &awmhb;l ? cGgvdrYk &wwfawmh edAmÁ efusawmh tedp?ö 'ku?© tewåeYJ
oGm;&rSm? tJ'rD a&mufawmhb;l ? t½lybHek w YJ ifaeawmhw,f? wdYk a'0Dv &aohBu;D vdak ygh?
tmVm&? O'u&aohBu;D wd[ Yk m tJ'D t½lybHrk mS ? tJ ]t½lay t0p&wDwd t½lyg0p&H}?
tJ't D ½lybHrk mS usiv f nfwwf jzpfwwfwphJ w d ?f tJ t½lyg0p&pdwv f Ykd ac:w,f? a[m
'gaMumifh awblruqdw k m tJ tJ'b D u
kH akd c:w,f/
]awblruH-bHo k ;kH yg;ü? y0wåH-jzpfaom? 0¥H-0#fw&m;onf? 'ku-H© 'kuo © pömrnf\}?
]bHo k ;kH yg;rSm jzpfav&m 'kuo © pömrSw}f ckewke;f u bHo k ;kH yg;? ]umrbH?k ½lybH?k t½lybH}k ?
olujzpf&m? tck em;Mum;w,f? em;Mum;wmuvnf; jzpfwmyJ? rsupf u d jrifw,f? tJ
rsupf u d vnf; jzpfwmyJ? tJ'gu wdYk umrbHak c:w,f? jzpfwmav;udk 'kuo © pömac:w,f?
tJ Mum;w,f Mum;w,fqw kd m taumif;rrSwef ?YJ olu]Mum;} Ny;D awmh olu ]ysu}f vdYk
]'kuo © pöm}}vdaYk c:w,f? tJ Mum;&if ]þ[m'kuo © pöm}}vdqYk &kd w,f? b,fvq kd rkd vJ (þ[m
'kuo © pöm)? tif; tJ'grS aemifrmS umrbHrk v S eG rf ,f/ odrYk q Ykd v
kd &Ykd &dS if umrbH?k rvGeb f ;l ?
olu 'kuo © pömrSe;f rodvu Ykd ;kd /
134 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
jzpfwmu 'kuo
© pöm
Mum;wmjrifwmawGu jzpfwmac:w,f? olu ]y0wåH - jzpfaom}}vdq Yk wkd mud;k ?
]y0wåH - edrwd }f ? ]0k|me*grde0d yd óem} u tJ'D ]y0wåH - edrw d }f rS xrS? rjzpfrS ]0k|me*grde}d
jzpfw,f/
]bHok ;kH yg;rSmjzpfav&m 'kuo © pömrSw}f /
tJ ]jzpf}wJ[ h mudk ]'kuo © pöm} ac:w,f? atmifrm? a0'emvnf; jzpfwmyJ?
olvY nf; okca0'emjzpfw;Hk ]þ[m 'kuo © pöm}}qd?k 'kuo © pömudk olu 'kuo © pömrSe;f
rodb;l ? ]okc} jzpfNy;D awmh azmufjyefNy;D awmh ]0dy&dPmr} qdNk y;D awmh ]Oayu©mBu;D }
oGm;jzpfw,f/ Ny;D awmh Asmyg'awGvnf; oGm;jzpfcsijf zpfwmygyJ/ tJ'g tJ'g jzpfw[ hJ mu/
]bHok ;kH yg;rSmjzpfav&m 'kuo © pömrSw}f /
tJ bmjzpfjzpf ]'kuo © pöm} vdo
Yk mqdv k ukd ?f bmjyKvw Ykd ;Hk qdak wmh ]jzpfNy;D ysu}f vd?Yk
Oayu©mjzpf&ifvnf; jzpfNy;D awmh? ]'kuo © pöm}}qdwk mu y0wåd vu©Pm? ]y0wå}d - jzpfwhJ
vu©Pm ]'kuo © pöm}? [dek Ad mÁ efusawmh ]ty0wå}d - rjzpfw[ hJ mu ]eda&m"opöm}}ac:w,f
rjzpfwmudk tJ xdik af eayr,fvYkd pum;ajymayr,fvYkd [du k edAmÁ efukd ESv;kH oGi;f Nyq D v kd &Ykd &dS if
olrMum;bl;? tJ tJvkd [mrdsK;? tJ rMum;bl; rjzpfb;l ? ]jzpfwmu 'kuo © pöm} - qdv k u kd pf rf;
(jzpfwmu 'kuo © pöm)/
omrnvu©Pm? obm0vu©Pm
tJ'g jzpfwm bmjyKvjYkd zpfw;Hk qdak wmh tJ'g ]ocFg&} rdvYk jYkd zpfwm? bmjyKvjYkd zpfw;kH
Yk jYkd zpfwmygbk&m;)? tJ ]jzpfw,f}qd&k if ]ocFg&}
(ocFg&rdv &}omrSw?f ]ocFw}}vdrYk wS ?f jzpf&if
ocFwvdv Yk nf;ac:w,f? ]jzpfwm}m}u ]obm0vu©Pm}m}? [dk ]tedp?ö 'ku?© tewå} qdw k [
hJ m
u ]omrnvu©Pm}m}ac:w,f? jzpfNyq D rkd Nrb
J ;l qdw hJ mu ]omrnvu©Pm} ac:w,f/
k [
tJ'D ]jzpfw,f}qdw
k hJ ]pdw?f apwodu?f ½kyaf wG}u ]ocFwvu©Pm} ac:w,f ?
'gvnf; toD;oD;? rsupf u d jrifwm jrifwhJ vu©Pm? em;u Mum;wJv h u©Pm? tJ'gu
]ypöwå vu©Pm} ac:w,f? pdwu f ;l wmu ]pdEeÅ vu©Pm}m}? ud,
k ef YJ vufeYJ xdwmu
]zkoe vu©Pm}m}? tJ tJ'gu ]obm0vu©Pm}m}ac:w,f? ]yx0D}u acsmMurf;wJh
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 135
vu©Pm? ]0ga,m}
]0ga,m}u vIyw
f v
hJ u©Pm? tJ tJ tJv[
kd m tJ'gudk ]obm0vu©Pm}
ac:w,f? bmac: (obm0vu©Pmac:ygw,fb&k m;)/ tJ obm0 vu©Pm/
tJ'[ D mudk tJ'gu oydwBf u;D rSm taygufBu;D oH;k ayguf&w dS ,fw?hJ tayguf
oH;k aygufjrif&ifvnf; oydwBf u;D udjk rif&r,f? oydwu
f jkd rif&ifvnf; taygufo;kH aygufukd
jrif&r,f? tJ tJ tJ'v kd m? Oyrm - ]ocFg&} jrifv&Ykd &dS if ]tedp?ö 'ku?© tewå} jrif&r,f?
D [
[dk em;Mum;wmav tJ'gocFg&rdMYk um;wm-aomw0dnmPf? ]toH} u½ky?f ocFw½kyu f
tJ tJ'g ]omrnH0g obma0g0g} vu©PmESpfck jzpfw,f? ocFweJY tedpö? 'ku©?
tewåvu©Pm oH;k ck? oydwBf u;D rSm taygufBu;D oH;k ayguf tJ tJ tJvkd rSwx f m;?
]Mum;wm}
m;wm}u obm0? ]jrifwm}m}uvnf; obm0/
ocFg&awGyv
J Ykd Oayu©mxm;Edik af tmifusiw
hf mu - ocFg½kayu©m
tJ oydwBf u;D rSm taygufo;kH ayguf&o dS vdk olrY mS vnf; tedp?ö 'ku?© tewå
&Sw
d ,f? jrifp? jrifv,f? jrifq;kH / Mum;p? Mum;v,f? Mum;qH;k / tJovdk oH;k ck&w dS ,f?
tJ'g Mum;qH;k u Zmwd? Z&m? r&Pac:w,f? y#dpo ö rkygÜ 'fvq Ykd &kd if tJ ]Mum;}
m;}vd&Yk &dS if
hf m? ]jrif}vd&Yk &dS ifvnf; pdwrf qd;k atmifusiw
pdwrf qd;k eJ?Y tJ pdwrf qd;k atmifusiw hf m/
tJ owdaygh/ ]owd} u pdwrf qd;k atmifusiw hf m? jrifv&Ykd &dS ifvnf; pdwrf qd;k atmif
usiw hf m? Ny;D awmh &m*rjzpfatmifusiw hf m? ]jrif}vd&Yk &dS ifvnf; ]tedp?ö 'ku}© ? a'go
rjzpfatmifusiw hf m? tJ ocFg&awGyv
J Ykd Oayu©mxm;Edik af tmif usiw hf mudk ]ocFg½kayu©m}
vdaYk c:w,f? tJ'gusawmh ]ocFg½kayu©m} eJY ]tEkavmr} jzpfomG ;w,f? olu jzpfwm
ysuw f meJY tedp?ö 'ku?© tewå olujrifw,f/
]a*gMwbl}usrS [dk edAmÁ efujkd rifw,f? tJ'g rSwx f m;? tJ'g ]0k|me*grde}d [dk
ÓPfaumif;wJv h ?l uHaumif;wJvh al wGrS tJ'v
D kd ajymvdu k wf meJY a&mufomG ;wwfw,f?
&Sio
f m&dyMk wma[mvdu k w
f m wrÁ'g|du vlowfw'hJ umBu;D wpfcgwnf;udk tJ'aD &muf
oGm;w,f i&Jrusawmhb;l ? tJ tedpö 'kuo © mqdv k ukd f i&Jr;D awGjrifvnf; tedp?ö 'ku?©
tewåom qdv k ukd ?f wpfcgwnf; i&Jr;D awGaysmufNy;D awmh wpfcgwnf; ewfjynfawG
bmawG a&mufomG ;wwfw,f? ocFg&qdw k m tJvkd ]bHo k ;kH yg;rSmjzpfav&m'kuo © pömrSw}f /
136 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
þ[m 'kuo
© pöm? þ[m 'kuo
© pömjzpfaMumif;
tJ rsupf ad wG jrifwm? em;awGMum;wmawGukd ]þ[m'kuo © pöm} vdYk qd&k w,f?
'grS eda&m"opöma&mufrmS ud;k ? ] eda&m"opöm }udo k mG ;zdYk 'kuo© pömudk 'kuo © pömrSe;f
od&w,f? 'kuo © pömudo k rd S ork',uvnf; y,frmS ud;k ? 'kuo © pömrodb;l ? vlawG?
a,mufsm;awG? rde;f rawGqw kd mu tJ'g 'kuo
© pömudrk odbeJ YJ jzpfomG ;w,f/
'kuo
© pömudk rodbeJ YJ jzpfomG ;awmh tJ'rD ed ;f rawG? a,mufsm;awGqNkd y;D awmh
vdck siw f ,f ]tm'ge} uvmwm? ]tm'ge} qdw
f ,f? tJ vdck siw k mu ]wPSm}}ac:w,f?
,lwmudk ac:w,f? ,lwmudk wPSmvdaYk c:w,f? tJ'g ,lcsiw f ,f? tJ tJ'g ]ork',
opöm} ac:w,f? tJ'grSm ]wPSm ork'a,mba0} qdw k m tJ'g ]jzpf}wJ[
h m ]'kuo © pöm}}?
tJ'D ]wPSm}}u ]jzpfaMumif;} jzpfomG ;w,f/
]wPSm}}u ,lcsiw f ,f? ,lcsiaf wmh&w,f? &awmhjzpfomG ;w,f? tJ ]tm½H}k udk
,lw,f? ]pdw}f uvnf; tm½Hu k ,kd w
l ,f? tm½H&k rdS S aewwfawmh tm½Hrk eS ;f vnf;rodb;l ?
vlawGvo d mud;k ? tJ'g ]tm'ge} ,lw[
Ykd w hJ m? ,lNyq D &kd if avmbjzpfNy?D ,lcsiw
f ,fq&kd if
]ork',opöm}}qdw k m ,lwmvdck siw f mudk ac:w,f? avmb 'gaMumifh olu Y w
kd PSm
vdaYk c:w,f? tJ ]ork',opöm}}vdaYk c:w,f? & 'kuj© zpfawmhrmS rd/Yk
]bHkoHk;yg;rSmjzpfav&m 'ku©opömrSwf} ? tJ'gbmjyKvdkYjzpfwHk;qdkawmh olu
jzpfcsiwf ,f? vdck siw
f mudk olrw S wf mu 'kuo © pömvdYk rrSwb
f ;l ? vlawGvYkd a,mufsm;awG
rde;f rawGvYkd tJvkd rSwwf ,f? tJ jzpfwmyJ oabmusw,f? 'kuy© J olu oabmusovdk
jzpfaew,f? jzpfwmudk rodvu kd vf ?Ykd t&m&mrSmjzpfonf[ h m jzpfNy;D awmh ysuo
f mG ;w,f/
qE´&m*udk y,fvu
kd v
f &Ykd &dS if edó&PvdaYk c:w,f
tJvdkqdk&if aysmfae&if rNiD;aiGUbl;/ tJ 0#fw&m;xJrSm aysmfaew,f? okc
aomreóawGeYJ aysmaf ew,f? aysmaf e&if ]tóm'} ac:w,f? tóm'jzpfae&if
rvGwaf jrmufEidk b f ;l ? tJ tJvrkd w
S xf m;? okc aomreó u ]tóm'w&m;} ac:w,f/
]qE´&m* y[meH qE´&m*0dea,m? t,H ½lyó edó&PH} vdaYk c:w,f? qE´&m*udk
y,fvu f &Ykd &dS if ]edó&P}
kd v &P}vdaYk c:w,f? ]xGuaf jrmuf&m} vdaYk c:w,f? tJ qE´&m*udk
kd &f w,f? edó&P edAmÁ efomG ;&Smw,fqkd wjcm;oGm;&SmvdrYk &bl;? ]qE´&m* 0de,m
*½kpu
y[meH qE´&m*0dea,m} wJ?h tJ tJ'g qE´&m*qdw k mu [dk okc aomreóav;udk
tJ'gav;awmifrS qE´ r&Sad wmhb;l / tJ tJ'D edAmÁ ef a&mufw,f qd&k if tJ tJ tJv[ kd mrsKd ;?
qE´qu kd wnf;u tJ'D ]&m*} ]&m*}qdu k wnf;u olu]ynwf}ygaeNy?D tJ'[ D m ]ynwf}udk
rod&ifvnf; qE´&m*u jzpfwmyJ/
tJ'D ]qE´&m*} bmaMumifhjzpfowkH;qdk&if ]ynwf} aMumifhjzpfw,f? vlwdkY?
rdef;rawGwdkY? a,mufsm;awGwdkY tJvdk emrnfawGaygh? emrnfoP²mefawGu tJ'D
qE´&m*udjk zpfapw,f/ okc aomreóu ]tóm' -om,mzG,}f ? tJ okc? aomreó
udk qE´&m*? qE´r&Sb d ;l qd&k if 'g ]edó&P- xGuaf jrmufwm}} jzpfw,f?
d ;l ? &m*r&Sb
138 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
xGuaf jrmuf&m &SmwJyh *k Kd¾ vaf wG/ tJ'[ D m qE´&m*u b,fvjkd zpfjyefw;Hk qdak wmh tJ'D
oH;k q,fw h pfbu
kH kd wpfcgwnf; vdck siw f ,f/ wPSmu tJ ]wPSm ork'k a,mba0}
wJ?h a[m ork',qdw k mu tJ'g jzpfcsiw f ,f? olu ]tm'ge - vdck siw
f ,f}? avmbud;k ?
olu avmbqdak wmh vdck siw f ,f? tJ'g ]ork',opöm}}/ olubmjyKvYkd vdck sijf yefowk;H
qdak wmh okcaomreóu jzpfaew,f? tJ'gaMumifh vdck sijf yefw,f? okcaomreó
jzpfv&Ykd &dS if ork',udk ry,fEikd b
f ;l ? 'kur© eS ;f vnf; rodb;l /
jzpfwmr&Sw
d mudk eda&m"opömac:w,f
jzpfwmysuw f m'kuo Yk ?d ]vlawG} bmawGvrYkd ode?YJ ]vlawG} bmawGvo
© pömvdo Ykd &d if
avmb&Sw d ,f? ]vl} &S&d if avmb&SNd yv S ?f ]vl}r&S&d if avmbr&Sb
D rYkd w d ;l ? a[m wpfcgwnf;
t"dygÜ ,fuay:oGm;w,f? 'ghaMumifh ]vlr&Sad om pdw}f vdYk 'Dvkd csay;xm;wmu tJ'v D kd
t"dygÜ ,fay:atmif? vl&&dS ifavmb&Sw d ,f? vl&&dS ifaiG? armfawmfum;? tkww f ukd ?f tJ'g
bmjyKvw Ykd ;Hk ? vl&vdS ?Ykd cke 'kuo© pömxJrmS vl&o dS vm;qdak wmh 'kuo © pömxJrmS ]vl} rygbl;/
]bHo k ;kH yg;rSmjzpfav&m 'kuo © pömrSw}f ? ]'kur© od vlvo Ykd d avmb&SNd yrD w S }f /
'kuu © [dk jzpfNy;D ysuo f mG ;w,f? ]'kur© od vlvo Ykd d avmb&SNd yrD w S }f ? vlvYkd
y,fvu kd &f ifvnf; ork',y,fvu kd &f ifvnf;a[m eda&m"uvlvYkd r&Sad wmhb;l ? tJ tJvkd
wpfcgwnf; ]'kur© od vlvo Ykd d avmb&SNd yrD wS }f / tJ ]avmb}
]avmb}qdw k m ]ork',opöm}
udak c:w,fw?hJ oluvdck siw f ,fw?hJ vdck si&f ifawmh igh0rf;xJrmS vdck sio f vm;qdw k m
ud,
k [ hf mud, k f od&w,f/
tJ'g ]þ[mork',opöm}}? tJ'grS rvdck siNf yq D akd v; vkyv f u
kd wf meJyY J ork',u
y,fomG ;w,f/ ork',u tJvykd ,fomG ;w,f? ]ÓPf}uav;eJ?Y ]ÓPf} uav;eJ?Y jrwfpmG
bk&m;u a&SUa&mufomG ;awmh? tJvkd jrwfpmG bk&m;u ]opömav;yg;} av;yg;}udk a[mvdu k w
f m?
jzpfwmr&Sw d mudk ]eda&m"opöm} ac:w,f? ]vl}vdrYk &Sv d &Ykd &dS if jzpfwmvnf; r&Sad wmhb;l /
&m*u tif; t&ifu ajymwwfw,f? 'DvdkrjyKbJeJY jzpf&JUvm;bk&m;qdkNyD;
a&S;wke;f ujzpfy?kH tJ'g opömav;yg;w&m;ac:w,f/ jrwfpmG bk&m; vufxufuqd&k if
tJovdo k &d w,f? opömav;yg;? odrYk &Ydk if ]vlawG}csn;f yJow
d m? vlawGcsn;f yJ? rsupf u
d
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 139
vlawGjrifawmh vlawGcsn;f yJow d ,f? [Jh ]vlawG} r[kwbf ;l ? 'g ]ocFg&} ac:w,f?
oydwBf u;D eJY wlw,f? oydwBf u;D rSm taygufo;kH aygufygw,f/
oydwBf u;D u ocFw? pdwf apwoduf ½kyf - obm0vu©Pmm/
taygufBu;D u tedp?ö 'ku?© tewå - omrnvu©Pmm/
[dk em;uMum;w,f? rsupf u d jrifw,f? vQmu pm;w,f? pdwu f ul;w,fqw kd m
awGu]ypöwv å u©Pm}m}ac:w,fw?hJ toD; toD; vu©PmrSm ud, k v
hf u©PmeJuY ,
kd &f w
dS m/
vlvo
Ykd &d if 'kuo
© pöm? ork',opömjzpfw,f
rsupf jd rif um;av;vSvu kd wf muGmvdo
Yk mG ;rvkyef ?YJ tJ tJ'g vdck sio
f mG ;Nyv D o Ykd m
rSwv
f u kd af wmh? vSvu kd wf muGmqdwk mu ]tqif;}}udak jymwm? vSvu kd w
f muGm qdw k mu
bmajymwmwk;H (tqif;udk ajymwmygbk&m;)/ tqif;u um;vm;? aiGvm;? ½kyyf /J
tqif;u um;vm;? ode;f av;q,fvm; (½kyyf gbk&m;)/ tJ'g ]½ky}f udk um;vdq Yk akd wmh
rvdck sibf ;l vm; (vdck siyf gw,fb&k m;)/ tJ'g vSvu kd w
f muGm/
]'kur© odvv
l o
Ykd d avmbjzpfNyrD w
S }f /
vG,v f ,G u f av;yJ vlvo d m/ ]'kuo
Ykd w © pöm} jzpf&if ysuw f ,fvYkd rodbeJ YJ um;wd?Yk
vlw?Ykd ode;f av;q,fwYkd bmwd?Yk tkww f u kd Bf u;D wd?Yk bmwdYk tJ'gawGu avmbjzpfvm
w,fw?hJ avmbqdw k m tJ'jD 'yfukd vlawGv&Ykd adS e&if avmbork', &Sw d ,fw?hJ vlawGvYkd
pdwx
f rJ mS rul;vd&Yk &dS if avmbvnf; r&Sb d ;l wJ/h [kww f ,f r[kwv f m; (wifyghb&k m;)?
tJ tkww f u dk Bf u;D eJY ode;f av;q,feYJ vleb YJ mxl;wk;H (rxl;ygbl;bk&m;)/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 141
]tkww
f u
kd Bf u;D }}vnf; rvdck sib
f ;l vm; (vdck siyf gw,fb&k m;)/
]um;Bu;D }}aum (vdck siyf gw,fb&k m;)/
]vl}a&m (vdck siyf gw,fb&k m;)/
tkww f ukd vf nf; r[kwb f ;l ? ode;f av;q,fvnf; r[kwb f ;l ? vlvnf;r[kwb f ;l
qd&k if uJ vdck siaf o;vm; (rvdck siaf wmhygbl;bk&m;)? tJ tJvykd J ]vl}vdYk t&if&x
dS m;vdYk
tJ'gawG vdck sio f mG ;w,fw/hJ
¸¸¸¸¸
142 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
ygbk&m;)/ bmjyKvw Ykd ;kH qdak wmh ]awblru ocFg&} jzpfaevd/Yk bmjyKvw Ykd ;Hk (awblru
ocFg& jzpfaevdyYk gbk&m;)/ ]awblru} qdw k m ]bHo k ;kH yg;} ac:w,f/ ]umrbH?k ½lybH?k
t½lybH}k / tJ rsupf ad wG em;awGu&Sw d ,f? bHak wG? tJ'gawGukd igwdu Yk rsupf ad wGeYJ
[dMk unfh 'DMunf?h ]i ]igg awG}uvnf;rsKd ;pH/k
[m i&Jjynfa&mufawmhvnf; acgif;Bu;D u csKd Bu;D awGeYJ bmBu;D awGe?YJ vnfyif;
rygwmBu;D awG? acgif;rygwmBu;D awG? tuket f rsKd ;pH?k 'gxuf aMumufp&mawGa&m
&GpH &mawGa&m? [dk &ifbwfu rsupf ad wGxu G af ew,f? olwumhukd vnfyif;udk jzwfwo hJ l
awGaygh? a[m &ifbwfukd "m;eJx Y ;kd wJv
h al wG? a[m aoG;awGp;D vdYk wpfcgwnf; usaew,f?
ud, k ahf oG;udk ud, k af omuf&w,f? pm;p&mu r&Sb d ;l ? tJv[ kd mrsKd ; awG/ ckval wGuawmh
ok*wdbakH &mufaevd?Yk [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/ ok*wdbkH a&mufwt hJ jyif? tJ'D
bk&m;yGifhwmeJYBuHKawmh opömav;yg;eJYuvnf; rukefao;bl;? acwfrukefao;vdkY
Mum;&w,f/ [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/
tJ ocFg&a&mufawmh ]awblru ocFg&} &}a&mufawmh tayguf oH;k aygufygwJh
oydwBf u;D eJw Y al ew,fw/hJ taygufo;kH aygufygwJh bmeJw Y v l J (oydwBf u;D eJY wlygw,f
bk&m;)/ rsupf u d jrifwmvnf; taygufo;kH ayguf? rsupf u d ]jrifwm}m}vnf; bmwk;H
(taygufo;kH aygufygbk&m;)/ em;u]M]Mum;wm} m;wm}vnf; bmwk;H (taygufo;kH aygufygbk&m;)/
tJ tedp?ö 'ku?© tewå? igajymwke;f u toH&w dS ek ;f Mum;vdu k wf ,f? toHvnf;r&Sad &m
rMum;awmhb;l ? tJ'g taygufo;kH aygufqakd wmhukd b,fo&l ,f? ig&,fvrYkd vky&f bl;/
]ocFg&}
&}udk Oayu©mjyKvu kd af wmh ]ocFg½kayu©m} jzpfomG ;w,f/ ]tEkavmr} vmr}qdwk m
]ocFg&} &}udk Oayu©mjyKEidk w f ,fav/ ]vl}qdak wmh ajymygcifAsm?h vkyyf gcifAsmeh YJ tJ'v D kd
vky&f w,f/ ]ocFg&} &}qdak wmh Oayu©mjyKvu kd af wmh Nird o f mG ;w,f? ]Oayu©m} jyKw,fqakd wmh
]Nird }f oGm;w,f/ vlawGqakd wmh xdik yf gcifAsm?h <uygcifAsmeh ?YJ tJvkd tJvkd rqdjk yef&ifvnf;
olwu Ykd raumif;p&m? tJvjkd zpfomG ;w,f/ vlawGqakd wmh vlawGa&mufomG ;w,f? ocFg&
yJa&mufomG ;w,f/ ocFg&yJa&mufomG ;awmh oydwBf u;D taygufBu;D eJY wlomG ;w,f/
]ocFg&} qdw
k m rsupf ad wG? em;awGuakd c:w,f
]ocFg&u oydwBf u;D }}? ]ocFg&}
&}qdw
k m rsupf ad wG em;awGuakd c:w,f/ ocFg&qdw
k m
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 145
usawmh b,fvjkd zpfomG ;wH;k (Nird Nf ird af v;yJjzpfomG ;ygw,fb&k m;)/ 'ghaMumifh ]ocFg½kayu©m}}?
tJ'ND ird Nf ird af v;qdak wmh ]ocFg&}
&}u ]Nird Nf ird af v;}
v;}qdak wmh ]edAmÁ ef}uvnf; ]Nird Nf ird af v;} v;}?
ocFg&u Nird Nf ird af v;qdak wmh bmwk;H (edAmÁ efuvnf; Nird Nf ird af v;ygbk&m;)/ tJ'aD wmh
[dk [dk edAmÁ efeYJ ravsmb f ;l vm; (avsmyf gw,fb&k m;)? tJ'gaMumifh ]tEkavmr} vdaYk c:w,f/
]tEkavmr} a&mufv&Ykd &dS if Nird Nf ird u
f av;aew,f? ]ocFg&} Nird Nf ird af v;ae&w,f
[kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/ jrif½akH v; jrif? Mum;½Hak v; Mum;? tJvq kd &kd if ocFg&u Nird f
oGm;w,f? ]Nird }f awmh ]oEÅ}H ? edAmÁ efuvnf; Nird w f ,fvq Ykd akd wmh edAmÁ efeaYJ vsmo f mG ;w,f/
[dk rsupf ad wG? em;awGvYkd rrSwef aYJ wmh/ rsupf ad wG? em;awGvq Ykd w kd mu vlawGvnf;
ac:w,f/ olu ]awblru ocFg&} jzpfaew,f/ [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/ 'Du [dk
]awblru ocFg&} &}udk avsmaf tmifvyk &f rSmud;k ? [kwu f v hJ m; (rSeyf gbk&m;)/ rsupf ad wG?
em;awGqakd wmh ]igh}rsupf ?d ]ol}Y rsupf u d vnf; &Sad o;w,f? [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/
]ig
]ighh }em; ]ol}Y em;vdvYk nf; &Sad o;w,f/ tJ'g ]awblru ocFg&} ac:w,faemf/
]'kuo
© pöm} vdq
Yk v
kd u
kd af wmh rsupf ad wG em;awGr&Sad wmhb;l
]bHo
k ;kH yg;rSmjzpfav&m 'kuo © pömrSw}f ? tck[m umrbHak c:w,f? tJ bHo k ;kH yg;rSm
jzpfav&m 'kuo © pömqdak wmh rsupf ad wGvnf;r&Sb d ;l ? em;awGvnf;r&Sb d ;l / ]ig
]ighh }rsupf v d Ykd
vnf; r&Sb d ;l ? ]ol}Y rsupf vd v
Ykd nf; r&Sb
d ;l / tJ 'kuo© pömjzpfomG ;w,f/ jrwfpmG bk&m;uawmh
]þ[m 'kuo © pöm} wJ?h tJ rsupf ad wG? em;awGr&Sb d ;l / ]£roð® owd}wke;f u ]emrf½yk }f
qdak wmh ]vlawG}r&Sb d ;l / tck[muawmh ]'kuo © pöm}}vdq Yk v
kd u
kd af wmh rsupf ad wG em;awG
r&Sad wmhb;l / olu [dk ]jzpfwm ysuw f m}m}qdak wmh oydwBf u;D eJY taygufo;kH aygufyJ &Sad wmh
w,f/ oydwBf u;D rSm taygufo;kH aygufygw,fw?hJ oydwBf u;D rSm bmygwk;H (tayguf
oH;k aygufygygw,fb&k m;)/ taygufo;kH aygufu tedp?ö 'ku?© tewå? oydwBf u;D u ]rsupf }d ?
oydwBf u;D ubmwk;H (rsupf yd gbk&m;)/ ]em;Bu;D }}u bmwk;H (oydwBf u;D ygbk&m;)/ Mum;awmh
tedp?ö 'ku?© tewå rygbl;vm; (ygygw,fb&k m;)/ olvnf; taygufBu;D oH;k aygufeyYJ /J
]em;} rSm taygufBu;D b,fEpS af ygufygwk;H (oH;k aygufygygw,fb&k m;)/
]ESmacgif;} rSmaumtaygufBu;D b,fEpS af ygufygwk;H (oH;k aygufygygw,fb&k m;)/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 147
tm½kq
H u
D v
kd u
kd w
f m ocFg&ac:w,f? &m*jzpfw,f
tJ ]tm½H}k qDukd rvdu
k ef ?YJ ]oydwBf u;D eJY taygufBu;D oH;k ayguf}/
jrifwmu bmwk;H (oydwBf u;D eJY taygufBu;D oH;k aygufygbk&m;)/
Mum;wmubmwH;k (oydwBf u;D eJY taygufBu;D oH;k aygufygbk&m;)/
eHwmu bmwk;H (oydwBf u;D eJY taygufBu;D oH;k aygufygbk&m;)/
oydwBf u;D eJY taygufBu;D oH;k ayguf/ olu ]awblru} - bko kH ;kH yg; jzpfomG ;w,f/
]bHo
k ;kH yg;rSm jzpfav&m 'kuo © pömrSw}f / rsupf ad wG em;awG r[kwaf wmhb;l / aysmufomG ;
w,f/ ]£roð® owd}wke;f u ]½kyef mrf} qdak wmh ]vlawG} aysmufomG ;w,f/ tck rsupf ad wG
em;awG r&daS wmhb;l ? ]'kuo © pöm} jzpfomG ;w,f/ oydwBf u;D taygufBu;D jzpfomG ;w,f/
bmBuD;jzpfoGm;vJ (taygufBuD;jzpf oGm;ygw,fbk&m;)/ ]bHkoHk;yg;rSm jzpfav&m
148 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
'kuo
© pömrSw}f ? tJ [dk Mum;wm bmawGw;Hk (taygufBu;D oH;k aygufygbk&m;)/ b,foUl rSm
taygufBu;D oH;k aygufygwk;H (jrifwm Mum;wmrSmygbk&m;)/ tJ'g rsupf q d w
kd m bmwH;k
(ocFg&ygbk&m;)/ ]ocFg& 'kuo © pöm Bu;D } olutaygufBu;D oH;k aygufeaYJ emf (wifyghb&k m;)?
tJvrkd w
S xf m;? 'DawmhrS ]tm½H}k qDukd odyrf vku
d af wmhb;l / taygufBu;D rSe;f odawmh ]tm½H}k
qDrvku d af wmhb;l / ]tm½H}k qDukd vduk w &}ac:w,f/ ]&m*} jzpfw,f/
f m ]ocFg&}
tm½kq
H u
D rkd vdu
k &f if &m*rjzpfb;l
]tm½H}k qDurkd vkud &f if &m*rjzpfb;l / Mum;½Hyk J Mum;oGm;w,f/ ]tm½H}k qDvu kd wf meJY
Mum;½HMk um;wmeJY b,fvu kd mG wk;H qdak wmh ]em;axmifw,f}? ]em;raxmifb;l }? ]em;axmif
w,f} qdkwm tm½HkqDvdkufwm/ em;axmifw,fqdkwmbmwkH; (tm½HkqDvdkufwmyg
bk&m;)/ ]em;raxmifb;l }}qdw k m (tm½Hq k D rvdu k w f mygbk&m;)/ tJ jrwfpmG bk&m;Bu;D udk
qJw,f/ qJwt hJ oHaemufrvdu k b f ;l ? [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/ tJ'g em;raxmifb;l eJY
twlwyl ?J ]tm½Hq k u
D v
kd ukd w f ,f em;axmifw,f}? tJ'g twlwyl ?J ]tm½Hq k uD kd rvduk bf ;l
em;raxmifb;l }}/
oydwBf u;D ? taygufBu;D oH;k aygufuo kd m ½Iw,f? Mum;ae&if;rwfwwf [dk ]toH}
u ]vdiI ;f }}udu
k ?G vdiI ;f qdak wmh tay:wufvu kd ?f atmufusvu kd /f tJ'gvdiI ;f ? toH
k mbmwk;H (vdiI ;f ygbk&m;)/ ]vdiI ;f } qdw
qdw k m ]½ky}f yJr[kwv f m; ([kwyf gw,fb&k m;)/
toHqw kd mbmwk;H (vdiI ;f ygbk&m;)/ em;uaum? em;uvufpyG u f iG ;f uav;vdyk ?J tJ'rD mS
tarG;av;awGe?YJ {&d,mwdik v f aYkd ygh? tJ'gtarG;av;awGe?YJ tJ'gavwd;k wm? em; tom;
oGm; oGm;xdw,f? tJ'gu jrnfw,f/
oydwfBuD;rSm taygufb,favmufygwkH; (oHk;aygufygygw,fbk&m;)/ tJ'g
b,f[mwk;H qdak wmh ]bHo k ;kH yg;rSmjzpfav&m 'kuo © pöm rSw}f ? tJ'D ]'kuo © pöm}}rSeo f rQ
taygufBu;D oH;k aygufygwmyJ? 'kuo © pöm rSe&f ifbmwk;H (taygufBu;D oH;k ayguf ygygw,f
bk&m;)/ ]taygufBu;D oH;k ayguf} u ]tedpö 'ku© tewå}? tJ'g taygufBu;D oH;k aygufyg
vmw,f/ ]oydwBf u;D }}u ]ocFg&} &}? oydwBf u;D ubmwH;k (ocFg&ygbk&m;)/ taygufBu;D
ubmwH;k (tedpö 'ku© tewå ygbk&m;)? tJ'D tedpö 'ku© tewåu ]omrn vu©Pm}
ac:w,f/ tedpö 'ku© tewåubmac:wk;H (omrn vu©Pmac:ygw,fb&k m;)/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 149
¸¸¸¸¸
150 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]t&om}
]t&om}? ]þ[m½ky}f vdq Yk v
kd u
kd vf &Ykd &Sd if Mum;wJ[h mvnf; ½ky?f þ[m½kyv f Ykd ud,k u
f
½Ivu
kd w hJ mvnf; ]ocFg&u©Em© }}ac:w,f/ jrwfpmG bk&m;u tJvekd YJ bk&m;jzpfwm/ olu
f [
ynwfeYJ ynwfemrf½yk ?f ]ynwfeAd mÁ ef xdEk pS w f ef rSw&f ef "r®m½k}H ? ]pdwyf w
l ,f}qdw k m tJ'D
ynwfygw,f? ]pdwaf t;w,f}qdw k m edAmÁ efygw,f/ pdwaf t;w,fqw kd m edAmÁ ef? ]ynwf}
r[kw&f if ]edAmÁ ef}? ]edAmÁ ef}r[kw&f if ]ynwf}? olu aÚ,s"w H &m;? odtyfwhJ w&m;ud;k ?
]odtyfwhJ w&m;}
w&m;}/
tbdan,sm y&dnmESifh y[mwAÁ
]tbdan,s} udk trSwjf yKojzifh odtyfww hJ &m;udk trSwjf yKNy;D odw,f/ tJ'g
tbdan,s? w&m;udk tbdan,sjyKNy;D awmhow d ,f/ ]y&dan,s} w&m;udk ydik ;f jcm;
Ny;D awmhow d ,f/ ]y[mwAÁ} w&m;udk y,fNy;D awmhvnf; od&w,f? rsuaf rSmufvnf;jyK
&w,f/ rsuaf rSmufjyKNy;D awmh odtyfww hJ &m;udk rsuaf rSmufjyKNy;D awmhvnf; odtyfw,f/
tJ rsuaf rSmufjyKtyfwmuawmh edAmÁ ef? ynwf edAmÁ ef? a[m ]pdwyf w l ,f} qdk ynwf?
]pdwaf t;w,f}qd&k if edAmÁ ef? edAmÁ ef 'Dae&m&do S vm;q&mqdak wmh rylwhJ ]avmb} ]avmb}r&dw S hJ
edAmÁ ef? ]a'go} r&Sw d ehJ Ad mÁ ef? r&dw S hJ edAmÁ ef/
jrwfpmG bk&m;u t&ifuwnf;u arwåmrydcYk ifuwnf;u edAmÁ ef a[mNy;D om;/
],EÅ oEÅH y'H tbdoarpö oauúm OZlp ok[Zk pl } eJY edAmÁ ef&w Sd ,f? ]wH-xked Ad mÁ efuu kd yfí}
edAmÁ efukd t&ifa[mw,f/ pdwyf w l ,f? pdwaf t;w,f? tJ'g*½kpu kd ?f ]pdwyf }l &if ynwf?
]pdwaf t;}
t;}&if edAmÁ ef? ]ynwfeAd mÁ ef xkEd pS w f ef rSw&f ef "r®m½H}k ? pdwaf t;w,fqkd edAmÁ ef?
olu ynwfrygbl;/ ]pdw}f u ]ynwf}eJY oGm;aygif;vdu k af wmh ]apwoduaf wG} jzpfomG ;
w,f/ pdwu f awmh tJ'aD &ZvHx k u J a&vdyk ?J ynwfeo YJ mG ; aygif;vdu k af wmh ]ocFg&}&}qdwk m
tJrw S xf m;? rSwrf vS nf;&dyrf w d ,f? oYrkd v Ykd Ukd &d&S if r&dyrf b d ;l /
]þ[mocFg&} tJvq kd kd ? a0'emjzpf&ifvnf; ]þ[ma0'em} ]þ[ma0'em}? a0'emeJY onm
uawmh xif&mS ;ygw,f/ onmuawmh emrnfy?J trSwo f nmjyKw,f? ]þ[monm} ]þ[monm}?
þ[ma0'emeJ?Y cHpm;&ifvnf; þ[ma0'emvdYk qdv k u kd ?f rSwv f ukd ?f tJ'g ]tbdan,s}
ac:w,f? tbdan,sw&m;udk tbdnmac:w,f/ trSwfjyKojzifh odtyfwmudk
tbdan,svdkYac:w,f/ tJ'DawmhrS ]y&dan,s} qdkwm cGJjcm;wm? þ[mu½kyf?
þ[mua0'emeJY? tJvdk cGJjcm;vdkYod&ifvnf; y&dan,s ac:w,f? ]tbdan,sm
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 153
jzpfomG ;w,f? 'Dvrkd [kwb f ;l ]pdwf ylw,f}? tJ pdwyf &l if ]þ[m0dnmPf}vdYk ac:w,f/
tJ'g vlUbHrk v
Ykd Ykd pdwyf o l mG ;w,f/ i&Jbu kH sawmh ylvcYdk sn;f yJ/ pm;zdaYk omufzYkd ud,k uhf , kd u
f kd
vnf; ta&;uvnf; Bu;D ao;wmud;k / ud, k &f w Sd m? cE¨m&daS wmh/ pdwyf wl ,f? ylw[ hJ mudk
]þ[m ocFg&} vdq Yk /kd ]ocFg&} &}qdw k mu ylw,fqu kd wnf;u pdwu f qd;k csiwf ,f/ ylaewke;f
wpfa,mufu rvm&if b,fomG ;aeygvdrrhf wk;H bmwk;H nmwk;H tJ'ga'goawGjzpf? tJ'g
l m?a'go jzpf&ifvnf;]þ[mocFg&}
pdwyf w &}vdq Yk ?kd ylwmuocFg&? aomuvnf;ylw,f?
y&da'0ylw,f?r&dS &ify/l qefr&db S ;l ? ydu
k q f rH &dbS ;l ? ylp&mawG? tJ'g ]ynwfawG} ac:w,f?
tJ'yD nwfaMumif/h
pdwef YJ tm½kH
'gaMumifh ]pdwf apwoduf au aumif mif;qd;k pdwf rSwyf rd "hf r®m½H}k wJ/h ]pdwf apwoduf
aumif;qd;k pdwf rSwyf rd "hf r®m½H}k qdwk mu tJ'gav;pyfxm;wm? tJ'g tvum; r[kwb f ;l /
tJ pdwf apwoduaf wG jzpfomG ;w,f? aumif;qd;k pdw?f tJ'g ]ocFg&u©Em¨ } ac:w,f/
pdwf apwoduf aumif;qd;k pdwf rSwyf rd hf "r®m½k/H
ynwf edAmÁ ef xdEk pS w f ef rSw&f ef "r®m½H/k
yom' okcrk xdEk pS 0f rSwMf u "r®m½k/H
pdwef YJ tm½Hak c:w,f? pdwu f pdwyf w l ,fu?kd pdwu f tJ'D "r®m½Hak wGaMumifh ylvm
w,f/ ]ynwf"r®m½Hak wG} aMumifh ylvmw,f? pdwaf t;w,fqw kd m ynwf r[kwb f ;l /
olu w&m;tvky?f pdwaf t;w,fu;kd qdw k m olu edAmÁ efeeYJ ;D oGm;w,f? ocFg½kayu©mawG
bmawG a&mufoGm;w,f/ oydwftaygufBuD;vdkaygh? oydwfMunfh&if taygufBuD;
oH;k aygufygw,f? tJ'D cE¨m&dv S Ukd &d&S ifvnf; taygufo;kH aygufygw,f/ ]tedpö 'ku© tewå}?
tJvdk ]od}Ny;D ]y,f} vdu f m ? ]od y,f} tJvjkd zpfomG ;w,f/ tJ'g pdwyf ?l pdwyf w
k w l mudk
o½kycf aJG ewm/ olwumhajymvdv Yk nf; em;vnfcsirf S em;vnfrmS / ud, k [
hf m ud,
k vf yk rf S
ud,
k [ hf mud, k ef m;vnf? em;vnfNy;D awmh ]tbdan,s} todtrSwjf yKNy;D awmh? ]y&dan,s}
u ydik ;f jcm;Ny;D awmh? ]bma0wAÁ}u yGm;Ny;D awmh? ]opdu ä mwAÁ}u rsuaf rSmufjyKNy;D awmh?
]y[mwAÁ}u y,f&w,f/ avmbwd?Yk a'gowd?Yk arm[wkq Yd w kd m y,f&w,f? a[m
]y[mwAÁ} ac:w,f/ ]y,ftyfww hJ &m;}
&m;}? y,fNy;D rSowd ,f? yGm;&ifvnf; y,fwmyJ/ vrf;oGm;
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 155
Am[d&m ,we
tif; raeYu xl;xl;qef;qef; &Sief m*odeu f dk rdvEd r´ if;Bu;D u ]t&Sib f &k m;
eda&ma"m emredAmÁ eH r[kwb
f ;l vm;? eda&ma"m - csKyjf cif;onf? edAmÁ eHemr - edAmÁ efrnf\
156 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
vdYk qdwk ,fr[kwv f m;}wJ?h ][kww f ,f}/ ]q&m b,fvckd sKyw f ;Hk }? oluar;wm/ ]eda&ma"m
emr edAmÁ eH}? ]eda&ma"m - csKyjf cif;onf? edAmÁ eHemr - edAmÁ efrnf\}/ b,fvckd sKyw f ;Hk ?
tm,weawGw?hJ olu ajymcsiw f mESpcf w k nf;yg? tm,we qdw k modvm;-tm½H/k ]½lyg½Hk
o'´g½Hk ajcmuftm½Hk ac:wHk Am[d&? ½lyg½kH o'´g½kH ajcmuftm½kH ac:wHk [db k ufurf;}}/
tJ'g ]Am[d&m,we} ac:w,f/ ckewke;f u t0SmrsKd ;r[kwb f ;l / [kwu f v hJ m;?
(wifyghb&k m;)/ ]½lyg½Hk o'´g½Hk ajcmuftm½kH ac:wHk Am[d&}?} ]Am[d&m,we} ac:w,f/
bmwJw h ;Hk (Am[d&m,we ac:ygw,fb&k m;)/ Am[d&m,we- tm,weac:w,f/
vlawG bmawG a,musmf ;awG rde;f rawGr[kwb f ;l ? rsupf ed YJ jrifwmu ]½lyg,we} g,we}?
em;eJY Mum;wmu ]o'´g,we} ,we}? ESmacgif;eJY eHwmu ]Cmem,we} ]Cmem,we}? vQmeJY pm;wmu
]Zd0gS ,we}
,we}? ud, k ef YJ xdwmu ]um,m,we}
]um,m,we}? rde;f rxdwm a,musmf ;xdwmr[kw k b f ;l ?
azm|AÁm½Hu k xkd wd m/ yx0D awaZm 0ga,mud?k aEG;aEG;av;&,f vIyv f yI f wGe;f wGe;f
wd;k wd;k av;&,f? tJ'gxdwm/ tJ'g ig;yg;u <uif;wJ[ h musawmh ]"r®m,we} aygh?
½lyg,we? o'´g,we? *E¨m,we? &om,we? azm|AÁm,we? "r®m,we? tJ'gu
]Am[d&m,we}m,we}/
Am[d&m,we ajcmufyg;&dSygonf? ajcmufyg;[laomfum;-½lyg,we?
o'´g,we? *E¨m,we? &om,we? azm|AÁm,we? "r®m,we? þodkYvQif
Am[d&m,we ajcmufyg;&dyS gonf? tJvckd say;rS oifay;rSow d ,f? odrYk rYkd odb;l / tJ'gu
]tm,we} vdkYac:w,f/ 'DwdkufwmawG bmawGr[kwfbl;? ukwifr[kwfbl;?
ukvm;xkid rf [kwb f ;l / 'g rsupf ed YJ jrifwhJ ]½lyg,we}
g,we}? toHMum;vdu k &f ifawmh ]o'´g,we}
yJ? tJvq kd &kd w,f/ tJvrkd w S x
f m;/
tZÑwu då m,we
rsupf ?d em;? ESm? vQm? ud, k ?f re ajcmuf'gG & ac:Mu tZÑw/å
rsupf ?d em;? ESm? vQm? ud,k ?f re aj cmuf'gG & ac:Mu 'Dbufurf;/
ajcmuf
tJ]tZÑ
]tZÑwu åd m,we}
m,we}ac:w,f/ oHaygufrv Ykd jYkdzwfvu
kd &f wm? um&efuukd af tmifv?Ykd
]rsupf ?d em;? ESm? vQm? ud, k ?f rree ajcmuf'gG & ac:Mu tZÑwu åd m,we}
m,we}? rsupf ad wG
em;awGukd ]tZÑwu åd m,we}
m,we}ac:w,fw/hJ igwdYk a,musmf ;wdYk rde;f rwdYk r[kwb f ;l wJ?h
tJvakd jymwm? ]tm,weq,fEh pS yf g;}g;}? tJ'geJyY J edAmÁ efa&mufEikd w f ,f/ tJ'q
D ,fEh pS yf g;wduYk kd
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 157
wJ?h vlru kd af wGu tvGeEf pS o f ufw,fw/hJ rESpo f ufb;l vm; (ESpo f ufygw,fb&k m;)/
]'Gg'ook-q,fEh pS yf g;aom tm½Hw k üYkd ? tbdeE´wd - ESpo f ufw,f}wJ/h tJ'D q,fEh pS yf g;
aom tm,wewdrYk mS ? ]tbdeE´wd- ESpo f ufw,f}wJ?h rESpo f ufb;l vm; (ESpo f ufygw,f
bk&m;)/ tJ ryGm;&if ESpo f ufwmyJ? vljzpfomG ;wmud;k ? 'gawGr&d&S ifvnf; 'kuu © a&muf
wmud;k ? vlU'ku© bm'kue© aYJ c:wm r[kwb f ;l ? vlU'kur© [kwb f ;l ? 'g 'kuo © pöm/
]bHo k ;kH yg;rSm jzpfav&m 'kuo © pömrSw}f ? rsupf ad wG? em;awGqw kd m r&db S ;l ? tJ'gawG
]'kuo © pöm}}vdaYk c:w,f/ ck tJ'D ]tm,we 'kuo © pöm}}vdYk qdv k u kd v f &Ykd &Sd if rsupf ad wG
em;awGG r&daS wmhb;l ? tJ'g 'kuo © pöm/ ]þ[m'kuo © pöm}}? tJ'v D kd ]tbdan,s}vkyrf S 'g
'kuo © pömrSe;f odw,f/ tJvkd rqdv k &Ykd &Sd if ]vl}vdyYk o J wd myJ? a,musmf ;vdyYk J odwmyJ? rde;f rvdyYk J
odwmyJ? tJ'gu]t0d ]t0dZÆmod}? bmodac:wkH; (t0dZÆmodygbk&m;)/ ]£w¬dod? umr
avmbod? a'good? arm[od}? tJ'aD ,musmf ;awG rde;f rawGvo Ykd &d if a'goeJo Y w d m?
avmbeJY odwm? rmeeJo Y wd m? &m*eJo Y w d m/ ]rmepum;ajymw,f? &m*pum;ajymw,f?
a'gopum;ajymw,f}/ tJ'g vlawG vdq Yk x kd m;vd?Yk ckewke;f u rrSwv f u kd v f ?Ykd [kwu f v hJ m;
(wifyghb&k m;)/ tJvckd jJG crf;&w,f/ pdwyf w l ,fu xGuv f mwJw h &m;awGaygh/ tJ'w D &m;
awGukd ]tbdeE´wd - tvGeEf pS o f ufw,f} wJ?h rESpo f ufb;l vm; (ESpo f ufygw,fb&k m;)?
]tbd0'wd} uvnf; ESpo f ufNy;D awmh oabmusaewm wajymwnf;ajymaew,f
qdw k mu oabmuswmudak c:w,f/ ]tbd0'wd - wajymwnf;ajymaew,f? tvGef
ajymw,f} qdw k m/
pdweå rd w
®d ? pdwu
å w? pdwo
å cFg&
[du D ]tbdeE´D - tvGeEf pS o
k eE´u f ufw,f}qdw k m ]tbd0'wd -tvGeo f abmus
w,f}aygh? r[kwfbl;vm; (wifyghbk&m;)/ udk,fhukd,fudkMunfh oabmrusbl;vm;
(usygw,fb&k m;)/ udik ;f t&ifwek ;f u [dak x&DrawGu ud, k u hf ,kd uf kd oabmusao;vm;
(rusygbl;bk&m;)? jrwfpmG bk&m;u ½lyeE´mud?k olu w&m;a[mawmhvnf; olu½kyyf akH v;
zefqif;jyw,fr[kwv f m; (jyygw,fb&k m;)/ aemufNy;D awmh q,fah jcmuf ESpt f &G,u f
tvSq;kH ? (16)ESpt f &G,Nf y;D awmh (20)t&G,f xd;k jyvdu k wf ,f "mwf&iS jf yovdk aygh? ck
uifr&mwdYk bmwdYk jyovdak ygh? uGeyf sLwmwdjYk yovd?k Ny;D awmh 'Dupdw?f 'Du edrw d® ½ky?f
]edrw
®d }}qdw
k mu ]pdwuf zefqif;wJ½h yk }f ? rif;wdaYk um [dk [dpk wd x f rJ mS tm½Hjk yKNy;D rMunfh
158 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
bl;vm;? aumifrav;awGr&db S eJ YJ wpfcgwnf; tm½Hjk yKNy;D rMunfbh ;l vm;? tJ'g ]pdweå rd w®d }
ac:w,f? ]pdwu å w} ? pdwef jYJ yKjyif zefqif;Ny;D awmh pdwu f ;l w,fav? [dak q;ajcmufawG
aq;awG&LS w,f? r[kwv f m; tck tckaq;awGav tJ'aD q;awG&LS Ny;D tJ'D tm½Hak wG
jrifw,f? ewforD;av;awGvykd ?J [m acsmvdu k f vSvu dk w f mav;awG? tJ'g bmtm½Hw k ;Hk
bk&m;wJ?h ighar;w,f [ rif;[mu ]ynwftm½k}H aygh? tif; igwdu Yk ajzEdik w
f ,f/
olUrSmawmh ½kyaf csmNy;D ? tJ'gav; [d0k rf;xJu oabmusaew,f/ tJ'gaMumifh
aq;urjzwfEikd b f ;l / tJ'[D mav;awG jrifaevd?Yk ydev f Ykd xrif;vnf;rpm;bl;? tJ'gBu;D u
aq;awGaomuf? pD;u&ufawGoyd af omuf rl;awmh rdiI ;f Ny;D awmh tJ'gawGyJ Munfah ewm?
tdycf geD;awmhpw d uf ;l w,fr[kwv f m; (pdwu f ;l ygw,fb&k m;)/ tJ ]pdweå rd w ®d }}ac:w,f?
bmac:wk;H (pdweå rd w d® ac:ygw,fb&k m;)/ ]pdwu f zefqif;w,f}/ zefqif;w,fqw kd m
]pdwuf tvkyv f yk w
f ,f}? tJvo S m ]pdwo
kd rd o å cFg&}&}? pdwu f jyKjyifw[hJ mawG tJvkd tJvkd
od&w,f? rodawmh igaumif;w,fqNkd y;D igvkyaf ew,f? tJv[ kd mrsKd ;awG q&morm;&JU
tqH;k trudrk cH&awmh tJ'u D , kd x f ifovdv k yk af ewm tJv[ kd m/
]tbdeE´wd - tvGeEf pS o f uf\? tbd0'wd - tvGeo f abmus\}? &dyrf Nd yv D m;
(&dyrf yd gNybD &k m;)/ ]vlawG} r[kwb f ;l aemf (rSeyf gbk&m;)/ at; tJ'g tm,we ]tjyif
tm,we}
tm,we}? odNyrD [kwv f m; (odygNyb D &k m;)? ]twGi;f tm,we} odNyrD [kwv f m; (odygNyD
bk&m;)? tJ'gawGukd ajymaewm? tJ'gudk ESpo f ufw,fw/hJ Amvmvlru kd w
f o
Ykd nf tJ'gudk
ESpo f ufv&Ykd &Sd if Amvmvlru kd wf oYkd nfw?hJ tJ'g &Sief m*odeu f ajymwm? [kd &[EÅmBu;D ?
[du k rdvEd r´ if;Bu;D uvnf; yxrwef;? rdvEd r´ if;Bu;D ukd ][Jh aumifav; [dt k rduI of eG f
vduk pf rf;} qdak wmh rMum;csiaf ,mifaqmifomG ;w,f/ ysi;f wmud;k ? roGecf sib f ;l / uJqNkd y;D
wpfcgwnf; wHjrufpnf;½d;k eJY acgufvu kd w
f m wpfcgwnf; idak &m? ud&k ifav;idNk y;D awmh
rvkycf siv f yk cf sief YJ wpfcgwnf; trdu I af wG oGm;pGeyYf pf&w,f/ trduI af wGomG ;pGeyYf pfvu kd f
awmhrS a&xJusawmh ]a0g} qdNk y;D vdiI ;f xawmhrS ]ighynmawG tJavmufBu;D ygapownf;}
ayghav/ udk&ifqkyefwJh[mudk OD;yÍöif;av;uMum;jyefawmh ]olvnf;ajzEdkifwJhol
jzpfygapownf;} eJ?Y tJvv kd yk vf u dk w f m wpfcgwnf; rdvEd e´ YJ &Sief m*odeaf y:vmwm/
qkawmif;awGeYJ ay:vmwm/ ]taZÑmom, - ouf0ifí? wd|wd - wnf\}? tJ'[ D m
av;yJ pdw0f ifpm;w,f/ pdw0f ifpm;w,fqw kd m ]taZÑmom, wd|wd-pdw0f ifpm;\}?
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 159
¸¸¸¸¸
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 161
,SOwf yhJ *k Kd¾ vq f akd wmh olrY mS aysm&f iT v f rYkd qH;k aygh? orm"dvnf; &Sw d ,f? csr;f vnf;csr;f om
w,f? ]ok|Kraem} qdak wmh csr;f omwJt h cgrSm orm"d&w dS ,f? qif;&JaewJt h cgrSm O'¨paö wG
jzpfaeawmh tukov kd af wGjzpfaevdYk olrY mS orm"dr&Sb d ;l wJ/h
aumif;aompdw&f w dS hJ yk*Kd¾ v?f okca0'em&Sw d hJ yk*Kd¾ vrf mS pdww f nfwwfw,fw?hJ
orm"d&w dS ,fw?hJ tJ'g ]{u*¾wm} &Sw d ,f/ ckewke;f u a&xJrmS prf;wJh ud&, d mav;vdyk /J
tJ'v D pkd rf;vdu k af wmh okca0'emxJrmS 'gawG&ydS govm;? ]a0'em, orÜ,w k "å r®m}
a0'emuawmh okca0'emcHpm;wmyJ? oleYJ orÜ,w k jf zpfwmawGuawmh orm"dawGa&m?
]rmeodum&awG} uvnf; aumif;w,f? ]0dwufawG} bmawGvnf;r&Sb d ;l ? tButH pnf
vnf;r&Sb d ;l ? csr;f csr;f omomav;ae&w,f? bmjzpfvw Ykd ;Hk qdak wmh orm"durS wnfwnf
h ehH YJ MunfMunfcefcY efeY jYJ zpfomG ;awmh ]a0'emeJ,
wHw Y OS w f hJ orÜ,w k w
å &m;awG}wJ?h orm"d
ac:w,f? orm"djzpfvmw,f? ]okca0'emeJ, Y OS w f hJ w&m;awG}yJ/
'kua© 0'emESi, hf OS af ompdwf
qif;&Jwo hJ al wGu aeylxaJ e&w,f? tdru f vnf; rvHw Yk vHek YJ rd;k a&xJae&w,f?
tJ'g ]um,du'ku}© ? Ny;D awmh 'kua© 0'emeJY ,SOw f whJ &m;awGusawmh ]'k|Kraem 'kraem}
]'k|Kraem - raumif;aom raempdwo f nf? 'kraem - raumif;aompdw}f qdrk aS wmh
pdwq f ;kd w,f? rmefq;kd w,f? tjypfjrifw,f ]'k|Kraem 'kraem} aem}? ]'kreó} u raumif;wJh
pdw&f adS om yk*Kd¾ vw f ?hJ yk*Kd¾ v&f w,f? ]a'greó} usrS raumif;aompdw&f w dS yhJ *k Kd¾ vjf 'yfukd
ñTejf ywwfw,f? olu pdwüf jzpfaom 'kua© 0'em&w,f/ ]'k|K - raumif;aom? raem raem-
pdwo f nf? 'kraem - raumif;aompdw/f ,w¬ - tMuify*k Kd¾ vt f m;? 'kraem - raumif;
aompdwo f nf? tw¬d - &S\ d / wo®m - xdaYk Mumif?h 'kraem - raumif;aompdw?f 'kreó eó-
raumif;aom pdw&f w dS hJ yk*Kd¾ v\ f ? bma0g - tjzpfonf? bm0 - jzpfonf}/ ]raumif;aom
pdw&f w dS hJ yk*Kd¾ v\f tjzpf} qdw k m bmvJqadk wmh raumif;pdw&f w dS hJ yk*Kd¾ vjf 'yfukd ñTejf ywwf
w,f? olu ]rmeodu 'ku©a0'em} udk&w,f/ raumif;aom pdwf&SdwJh yk*¾dKvfeJY
'kua© 0'emeJt Y wlwyl ?J ]'kum© , - 'kuj© zpfaom? a0'em, - a0'emESihf avsmn f aD om}}
raumif;aompdw&f w dS hJ yk*Kd¾ v&f w,f/ olrY mS a'greó a0'emawG? 'kua© 0'emawG
&Sw
d ,f/ tJ'gaMumifh olrY mS ? raumif;aompdw&f w dS hJ yk*Kd¾ vrf mS pdwq f ;kd rmefq;kd Bu;D eJY
jzpfNy;D awmh? qJvu kd w f m? bmjyKvu kd w
f meJ?Y &efjzpfvu kd w f meJ?Y vmcJu h mG eJY bmuGe?YJ
ppfjzpfw,fq&kd if raumif;wJph w d af wGe?YJ wdu
k w
f mawGe?YJ cdu k w f mawGe?YJ &efjzpfwm awGe?YJ
164 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
¸¸¸¸¸
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 165
]] tm½ku
H o
kd d ruyfNid vGw\
f oHo&m w&m;awmf }}
21.12.2006
toufqw
kd m "r®oEÅwd
yx0D tmayg awaZm 0ga,mu pwm? tmayg 0ga,m? ]t'¨Kaem - &Snv f sm;
vSpmG aomumvud?k tpöa,e - ausmv f jzif}h ? ysuaf ewJh urÇmBu;D u wpfurÇm?
f eG o
wpfurÇmvH;k ysuaf ew,f/ wnfaewJh urÇmBu;D uvnf;? rd;k awG&mG Ny;D vdYk pJomG ;Ny;D pMu0Vm
wpfcv k ;kH [dk a&awG jynfah ew,f/ tJ'aD &awG jynfNh y;D wpfpwpfp te,fawG xkid Nf y;D awmh
a&usomG ;w,f? ajrBu;D a&mufatmifusomG ;w,f/ txufay: (13)rdik af vmufwuf
aewJha&awG? wpfurÇmavmufMumrSusoGm;w,f/ ]tm,kuyf}? q,fEpS w f ef;uae
toacFs,swef;a&mufatmif tJ'gudk tm,kuyf ac:w,f/ tm,kuyfav;uyfrS
toacsaF c:wmud;k / tJ'D tm,kuyfaygif; (64)uyfusrS wpfurÇmac:w,f/
touf? toufqdkwmu? touf&Snfw,fvdkY vlawGuxifwm/ pifppf
]"r®oEÅw}d tpOfawG? ]obm0tpOfawG}ac:w,f/ ]"r®oEÅw}d - ]"r®}u oabm? ]oEÅw}d
u tpOf? "r®oEÅwd ac:w,f? ]w&m;oabmtpOf}/ tck [dek m;&Gmav;rSm y#doaE¨
aewmeJ?Y wm0wðoma&mufwmeJ[ Y m twlwyl ?J tm½Hjk yKvu kd af wmh? [dk a&mufomG ;
wmav;wpfc?k wm0wðomjyKwmvnf; a&mufwmyJ? [dek m;&Gmuav;awGukd tm½Hjk yK
wmvnf;a&mufwmyJ? wm0wðomeJY [dek m;/
"mwf&pS yf g; aygif;aew,f
tJ'g pwmu yx0D? tmayg? awaZm? 0ga,mu a&awGBu;D wmu rD;awG?
yx0DawG? avawG? a[m ]oHk;yg;} yg;}aMumifh ]wpfyg;} g;}jzpfaewm? a&awGBuD;aew,f?
a&awGqw kd mvnf; ]"mwf&pS yf g;}g;}yJ/ [du
k x
f ½d*k siw f ?Ykd Edu
k Bf wK*d siw
f ?Ykd atmufq*D siw
f Ykd
umAGeaf wGa&m tukeyf gwmyJ/ tJ'D &Spcf ?k tJ'[ D m Ekwv f u kd &f if a&ur&Sad wmhb;l /
]"mwf&pS yf g;omEkwvf u
kd yf g a&[mr&SNd y}D vdq Yk &kd if "mwf&pS yf g;Bu;D aygif;Ny;D a&awG jzpfae
wm/ qHyifvnf; twlwyl ?J tarG;vnf; twlwyl ?J "mwf&pS yf g; aygif;aewm/ tJ
tom;vnf; twlwyl ?J ta&vnf; twlwyl ?J t½d;k vnf; tJ'"D mwf&pS yf g; aygif;aew,f?
166 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tm½keH pYJ w
d f Niu
d yfwwfaomaMumifh owå0gac:wm
tJ'"D mwfav;yg;&,f? 0dnmPfBu;D &,f? tmumo&,f "mwfajcmufyg;? a[m
0dnmPfBu;D avQmufomG ;aewmu&,f? tmumo&dv S Ykd avQmufomG ;aewm "mwfajcmufyg;
]"mwfajcmufyg;} &dw
S ,fv?Ykd yuúKomwdrif;Bu;D udk jrwfpmG bk&m;a[mvdu k w
f m wpfcgwnf;
tem*grfjzpfomG ;a&m vlawGr[kwb f ;l ? "mwfajcmufyg;/
'ghaMumifh ]owå0gr[kw?f r[mbkw}f wJ?h tJ "mwfajcmufyg; jzpfomG ;w,f/ tJ'D
rsufpdawG? 0dnmPfawGay:awmh tck ]0dnmPf}u 'Du]rsufpd} Munfwmav;eJY
k ufu ]tqif;} eJ?Y Ny;D awmh ]em;}
[db ]em;}uvnf; ]tmumo}
]tmumo}taygufuav;eJ?Y rsupf u d vnf;
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 167
emrf} jzpfomG ;w,f/ oGm;r,f? tJ'eD mrf? ]pdw}f uawmh pdw?f odaewJph wd ?f Ed;k vdo
Yk ad ewJph w
d ?f
puFmylomG ;r,f? xrif;csurf ,f? t0wfavQmrf ,f? bmvkyrf ,fqw kd mu ]emrf"mwf}?
tJ'gapwoduaf wG? 'ghaMumifh ]pdwf apwoduf uGaJ tmifBuw d f wd[w d f r*fac:ay}/
emrf"mwfawG? emw,fqw kd m ]a0'em"mwf} ac:w,f/ a0'emqdw k m emrf"mwf?
vlawGbmawG trSw&f wmu onm? pmoifvYkd trSw&f wJ[ h mawG uvnf;]onm}
yJ? tJ'g ]emrf"mwf} ? ]emrfocFg&} vdaYk c:w,f/ ]emrfocFg&? ½kyo f cFg&? pdwo f cFg&} ?
tukeaf ygif;vdu k af wmh ]tukeo
f cFg&} jzpfomG ;w,f/
onmemrf"mwf? wHvQyo
f P²mef
tJ'D ocFg&awGu ]t0dZmÆ ypö,m ocFg&m} &m}vd?Yk emrfu t0dZmÆ u rcGjJ crf;awmh
]vl}vdo Yk o d mG ;w,f? tJ ]t0 ]t0dZd mÆ }}u emrf? rcGjJ crf;awmh? t0dZmÆ u rcGjJ crf;bl;? olu
tarSmif"mwf? rcGjJ crf;awmh tvif;rygbl;? odwm rygbl;? vlqv kd yl J odw,f? vlvo Ykd w d m?
EGm;vd?Yk acG;vdo d m tJ'g onm? onmemrf"mwf/ ]onmemrf"mwf? wHvQyo
Yk w f P²mef}?
wHvQyef w YJ w l ,f? onm wHvQyo f P²mef? a&awGvYkd xif&w,f/ avvdiI ;f awGaygh?
jrLrIeaf wG xaewm? v,fuiG ;f Bu;D xJ aEGacgifacgifMunfah wmh &dy&f yd f &dy&f yd ef YJ tJ'gudk
a&vdrYk w S w f ,f/ orifawG om;aumif awGu? olu a&iwfaewJv h ?l a&iwfaewJv h ul
a&vdrYk w S w f ,f? a&riwfb;l qd&k if a&vdrYk w S rf mS r[kwb f ;l / ]a&iwf} awmh tJ'D ]wHvQyaf wG}
udk ]a&} vdYk 'Dvrkd w S w
f ,f/
tJvykd J owå0guvnf; ]wPSm}}uiwfawmh tJ'g ]vl}vdx Yk ifw,f/ 'Duvnf;
]tiwf}? [du k vnf; a&r[kwb f eJ YJ ]wHvQy}f ? ]tm½Hu k wHvQy}f jzpfw,f? ]vl} jzpfomG ;w,f/
]onm wHvQyf emrf"mwf}? tJ'o D nmu w&dy&f yd ef aYJ ewJ[ h m wHvQyv f x Ykd ifw,f/
'Duvnf; a,mufsm; rde;f ruvnf; onm? tJ'D onmu emrf"mwf? ]onm emrf"mwf}
u [dk wHvQyef YJ aEGacgifacgifrmS [dx k J Munfv h u
kd wf thJ cgusawmh &dy&f yd f &dy&f yd ef YJ a&vdYk
xif&w,f a&vdiI ;f vdx Yk if&w,f/ wHvQyef YJ wlw,f? a&r[kwb f ;l / 'gayr,fh a&iwfaewJh
om;orifu? tJ'gawG a&vdx Yk ifNy;D vdu k wf ,f? [m ajy;av vdu k af v vdu k &f mS ? vdu k &f mS
awmh a&rawGUbl;? wHvQyx f J a&mufomG ;wmud;k ? iwfvsuf om;Bu;D eJY aooGm;w,f?
raomuf&bJeYJ a&iwfNy;D awmh aooGm;w,f/
170 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tJvykd J owå0gawG ]tm½Hak wG} udk ]vl}vdx Yk ifomG ;w,f/ 'Du bmjyKw;Hk ? ]wPSm}}u
]iwf}aewm? a0'em wPSm a&iwfwhJ vlvykd ?J a&iwfwhJ om;orifvakd ygh? iwfawmht'J D
a&av;vdx Yk ifwm? a&av;vdx Yk ifNy;D tJ'g a&awG qdNk y;D awmh vku d vf ukd w f m? a&r[kwb f ;l ?
a&aomuf&wmr[kwfbl;/ a0'em? wPSm? Oyg'gefawGjzpfoGm;w,f/ wPSm?
Oyg'gefawGvnf; emrf"mwfy/J ]onmemrf"mwf wHvQyo f P²mef}? onmu emrf"mwf
ac:w,f/ emrf"mwfu aEGacgifacgifrmS v,fuiG ;f xJrmS Munfah wmh vIyv f yI f vIyv f yI ?f
wHvQyaf c:w,f/ tJ'w D vH Qyu f kd 'DuorifwYkd a&iwfwo hJ wå0gawGu tJ'D wHvQyu f kd
a&vdxYk ifw,f? a&vdx Yk ifNy;D awmh a&aomufzq Ykd Nkd y;D awmh tJ'D vdu
k vf u kd f vduk vf ukd o
f mG ;?
a&rawGUbl;? a&rS r&Sb d eJ ?YJ wHvQyaf wGqw kd m? ola& iwf&if; rwfwwfyaJ ooGm;/
Oyg'gefr&Sw
d mudk edAmÁ efac:w,f
tJ'o D wå0gawGvnf; tJ'D onmtwdik ;f ? ]onm} ]onm}u ]0dyv’mo} o}? 'g rde;f r?
'ga,mufsm;? 'gu EGm;r? [du k EGm;xD;eJ?Y usm;r usm;xD;? <uufr <uufx;D ? aMumifr
aMumifxD;eJY? tJvdk onmu tJ'Dvdkvkyfvdkufawmh a&iwfovdkyJ? olu ]wPSm}
uvnf;iwfwmaygh? ]jrif}awmh wPSmjzpfw,f? ]Mum;} m;}awmh wPSmjzpfw,f? tJ'v D kd
vdu
k wf mvdu k w f m? vku d &f if; rwfwwfwPSmu rukeb f ;l ? vluawmh aooGm;w,f?
wPSmuawmh rukeaf wmh [db k 0a&mufomG ;w,f/ tJ'g wPSmrukeaf wmh Oyg'gef
vnf; rukeb f ;l / t&Sif em*odeu f awmh tJ'g ]tEkyg'gef tusKd ;iSm} &[ef;0wfw,fw?hJ
w&m;xdik w f ,fqw kd m tEkyg'gef? Oyg'gefr&Szd ?Ykd Oyg'gef r&Szd q
Ykd wkd m owå0grxifz?Ykd
a,mufsm; rde;f r rxifz?Ykd tJvu kd srS emrf"mwfu onmu ]tedpo ö nm} jzpfomG ;w,f?
onmr[kwaf wmhb;l ? orifawGu ]wHvQy}f udk ]a&onm} xifovdak ygh? vlawGuvnf;
owå0gawGuvnf; trvdaYk c:wm? tr <uufr acG;r? truvnf; [dk aMumifx;D ?
acG;xD;? wHvQyaf wGjzpfomG ;w,f/ wHvQyaf wGjzpfawmh arsmufr arsmufx;D ? wHvQyu f kd
a&xifNyD;vdkufawmh? Oyg'gefr&SdzdkY&m edAÁmefudk Munfhwm? tEkyg'gef rawGUbJeJY
Oyg'gefeaYJ wGUaewmud;k / 'gaMumifh ol tEkyg'gefukd ra&mufb;l / ]tEkyg'gef}qdw k mu
Oyg'gefr&Sdwmudk edAÁmefac:w,f/ tJ'g tpGJtvrf; rxm;eJY? Oyg'gefvw G af tmif?
]umrkyg'gef 'd|Kyg'gef}qdw k m ]ig}aygh? ]twå0g'kyg'gef} vnf; ]ig}yJ? 'd|yd ?J ]oDvAÁwyk g'gef}
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 171
vnf; 'd|yd ?J avmbeJY 'd|&d w,f? tJ'g ]t0dZmÆ } aMumifjh zpfw,f? ]avmb 'd|d arm[}
r&Sv d ;l ? ]Oyg'gef} r&S&d if tEkyg'gef qdw
d &Ykd &dS if tJ'g Oyg'gefr&Sb k mjzpfomG ;w,f? tEkyg'gef
jzpfomG ;vd&Yk &dS if owå0gawG rjzpfawmhb;l ? owå0gawG jzpfwmu ]Oyg'gefvrf;pOf}wJ?h
owå0gawGrjzpfwmu ]tEkyg'gefvrf;pOf}wJ/h ]onmemrf"mwf wHvQyo f P²mef? tedpyö J
rNr{J uef? ruif;bJrYkd qif;&Jyyl ef? tewårw S Mf u {0uef}? ]onmemrf"mwf}u Oyg'gef
jzpfoGm;w,fwJh/ tJ'Donmudk ]tedpö} ajymif;vdkuf&w,f? tedpöu wpfcgwnf;
oydwBf u;D rSm taygufo;kH aygufygovdk tJ'D rsupf ad wGrmS vnf; em;awGrmS vnf; tayguf
oH;k aygufygw,f? ESmacgif;rSmvnf; taygufo;kH ayguf? ud, k Bf u;D rSmvnf; tayguf
oH;k ayguf? pdwrf mS vnf; taygufo;kH ayguf? pdwrf mS vnf; tedpö 'ku© tewå? ud, k Bf u;D rSm
vnf; tedpö 'ku© tewå/
]onm emrf"mwf wHvQyo f P²mef}? tedpyö qJ akd wmh oydwaf ygufBu;D a&mufomG ;
w,f? ]½kyef mrf} rSm oydwaf ygufBu;D ygw,f? tJvrkd w S ?f tm,we? rsupf ad wG? em;awG?
½kyef mrfu rsupf ad wG? em;awGygvd&Yk &dS if ]½kyef mrf} jzpfomG ;w,f/ vlawG rygbl;? tJ'D
]½kyef mrf tedp}ö vkq Yd akd wmh ]bHok ;kH yg;rSm jzpfav&m 'kuo © pömrSw}f ? jzpfwt hJ &m[m
'kuo © pömqdak wmh rsupf ad wG? em;awG? ESmacgif;awG rygawmhb;l ? r&Sad wmhb;l ? ]'kuo © pöm}
qdwk m ]jzpfwmeJyY suw f m} yJ&adS wmhw,f/ ckeu yx0D? tmayg? awaZm? 0ga,m?
0dnmP"mwf? tmumo"mwf? ]"mwfajcmufyg;} qdkawmh avmuBuD;u jzpfwmeJY
ysuw f myJ &Sad wmhw,f/ vlawG? a,mufsm;awG? rde;f rawGeYJ Oyg'gefrpJv G &Ydk &dS if ]tEkyg'gef
vrf;pOf} vkaYd c:w,f/
r[mbkwo
f ;kH yg;pGNJ y;D wpfcak omr[mbkwjf zpf&w,f
tJ'D 'DurÇmBu;D u yx0D? tmayg? awaZm? 0ga,mu bk&m;zefqif;w,fqw kd m
ud;k / bk&m;uvnf; aeawGrzefqif;cif opfyifawGzefqif;w,fqakd wmh tzefqif;u
rSm;oGm;w,f/ bmjzpfvv Ydk q
J akd wmh aeawG? vawG t&ifzefqif;rS? aea&mif va&mif&rdS S
opfyifawGu&Siw f mud;k / opfyif&iS w f mudk zeftyk af qmif;xJtyk v
f u kd af wmh avr&awmh
atmufqD*sifr&awmh wpfcgwnf; opfyifu n§dK;n§dK;oGm;yguvm;/ tJ'g olu
zefqif;wmu opfyifawG? awmawmifawG t&ifzefqif;vdu k af wmh aeu aemufrS
172 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tukov
kd pf w
d f
a[m tukodkvfu avmbrlpdwf? aomreóo[*kwf? 'd|d*worÜ,kwf
'd|d*worÜ,kwfqdkwm ]igigolol vlyJ ewfyJ txifvGJvsuf} qdkwJh[mawGu
'd|*d worÜ,w k f ac:w,f/ ]rsupf }d eJY jrifw,f igig olo?l em;eJMY um;wmvnf; igigolo?l
tJ'g 'd|*d worÜ,w k f ac:w,f? 'd|*d w0dy, Ü wk uf vnf;av;ck? tJ tJ'gawG jzpfaew,f?
igig olov l Ykd rxife?YJ xif&if 'd|*d worÜ,w k f jzpfw,f? Ny;D awmh Oayu©mo[*kwf
'd|*d worÜ,w k ?f a[m tJ'g 'd|*d w0dy, Ü wk ?f tJ'g tukov kd u f &Spcf /k
avmbrlpw
d f &Spyf g;
1/ aomreóo[*kwf 'd|*d worÜ,w k f tocFg&dupdwf
2/ aomreóo[*kwf 'd|*d worÜ,w k f oocFg&dupdwf
3/ aomreóo[*kwf 'd|*d w0dy,Ü wk f tocFg&dupdwf
4/ aomreóo[*kwf 'd|*d w0dy,Ü wk f oocFg&dupdwf
5/ Oayu©mo[*kwf 'd|*d worÜ,wk f tocFg&dupdwf
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 175
ykxZk Ofpw
d f
a'gorlpw
d f ESpyf g; 1/ a'greóo[*kwf y#dCorÜ,wk f tocFg&dupdwf
2/ a'greóo[*kwf y#dCorÜ,wk f oocFg&dupdwf
arm[rlpw
d f ESpyf g; 1/ Oayu©mo[*kwf 0dpu
d pd mä orÜ,wk pf w
d f
2/ Oayu©mo[*kwf O'¨pö orÜ,w k pf w
d f
igh[m,louG ol[ Y m,louGqw
kd mu avmb? avmb&,f? a'go&,f? vlawG
vdx
Yk ifwmu arm[&,f? tJ'gu tukov kd u
f (12)ck? (12)ckeYJ (16)ckeYJ aygif; (28)ck?
(28)ckeYJ (17)ckeYJ aygif; (45)/
tukov kd pf wd f avmbrl(8) + a'gorl(2) + arm[rl (2) = 12yg;
ukov kd pf wd f (8)yg; + 0dygufpw d f (8)yg; = 16yg;
t[dwpf w d f (17)yg; ([odwyk gÜ 'fpw d f ryg) = 17yg;
ykxZk Ofpw d f pkpak ygif; = 45yg;
ykxZk OfawG tJ'[ D mawGu? tJ'pD w D rJ mS ]0dygufpw
d af wGeYJ jzpfw,f? tJ'x d }f ?
176 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
raem ? em;eJY raem? ESmacgif;eJY raem? vQmeJrY aem? ud, k ef rYJ aem? um,Bu;D eJY raem? tJ
raem a&mufa&mufoGm;w,f? tJ'g jzpfaeusrdkY? ]ork'gpm&} qdkwm jzpfaeus
tavhtusiv hf kd jzpfaew,f? tavhtusiv hf rkd jzpfatmif ]jrifw,f? qifjcifw,f?
ukovkd f tukov kd }f ? a[m ukov kd f tukov
kd u f ]raem0dnmPf} jzpfomG ;Ny?D jrifw,f?
qifjcifw,f? ukov kd f tukov
kd /f
rsupf u d jrif jrif½jkH rif? qifjcifraem jzpfownf;/
ukov kd f tukov kd jf zpfNyq
D kd olu Y kd raem0dnmPfrw
S /f
jrwfpmG bk&m;wdu Yk sawmh jrif jrifw,f? qifjcifw,fwifjzpfomG ;w,f? ukov kd f
tukodkvf rjzpfbl;? tJvdk ukodkvf tukodkvfra&muf&if ]raem0dnmPf} txd
ra&mufb;l ? tJvkd ]owdeo YJ rÜZOfe}YJ ? 'gaMumifh ]ukovmukovH Z[H - ukov
kd f tukov kd f
udv
k nf; pGewYf ,f}? pGeaYf wmhrS olwrYkd mS y#doaE¨raeawmhb;l /
vdck si&f ifavmb
tck vlawGusawmh ukov kd v f ,f? ]vdck si}f wJ[
f ckd siw h musawmh ]avmb} ygoGm;
w,f? ]vdck siw f m}m}uvnf; tJ'D edAmÁ efz?Ykd y#doaE¨raezd?Yk vdck siw f ,f qd&k ifaumif;w,f?
y#doaE¨raezd?Yk tmoa0gw&m;ukezf ?Ykd avmb 'd|d arm[ukezf ?Ykd tJvkd vdck si&f w,f?
ukov kd q
f &kd if? odrYk Ykd vlcsr;f om ewfcsr;f omqd&k if tJ'D arsmjyefa&m? awaZmjzpfvnf;
csr;f ? i&JawaZmu yl? i&JawaZmu at;/ avmuEÅ&u d f i&Juat;? [m jymyli&Juyl?
tJ'jD ymyli&J[mBu;D u um,okc &Sw d ,f? um,okcu [dk csr;f omw,f? tJ'cD sr;f om
wmu cHpm;oavmuf olwumh r,m;wdYk bmwd, Yk wl ,f olwumh r,m;eJY t0SmjyKw,f?
tJ'aD y;qyf&wm 'Ducsr;f omoavmuf tJ'iD &JrmS ylawmhwmyJ? ]ta<u; qyfwm}
ac:w,f/ [dkolaX;om;awG uóybk&m;vufxufu olaX;om;awG? olwumh
r,m;awGeyYJ J aewmyJ? ydu k q H aygawmh aemufusawmh tJ'D ]avm[ukr}DÇ wJ?h ]avm[}
f u
qdw
k m aMu;td;k ac:w,f? aMu;eDawG BuKd xm;wJ[ h mawGxJ tJ'gawGusomG ;wm/ 'Du
aumif;oavmuf [drk mS oGm;'kua© &mufw,f? vlwek ;f uaumif;oavmuf? vlwek ;f u
oluaumif;w,fvx Ykd ifwmud;k ? tJ'D rde;f rawGeYJ a,mufsm;awGeYJ aewmud?k tJvBkd u;D
aysmaf ewm? w[D;[D;w[m;[m;eJaY ygh? tJvykd w l ,f? ylaewm? tJ'g a<u;qyfw,f/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 179
'kur© eS ;f odwt
hJ cg rvdck siaf wmhb;l
tckvnf; 'D ur®|mef;awG bmawG vkyw f ,f? xdik &f wmuvnf; anmif;w,f?
anmif;w,f? xrif;&Smpm;&wmvnf;? xrif;pm;&wmvnf; 0g;&wmuvnf; tMumBu;D
0g;rS wpfcgrsKd &w,f? 0g;w,f 0g;w,f 0g;wJNh y;D awmh rsKd w,f pm;csiw
f ,f pm;csiw f ,f?
pm;csiwf ,f Edu I w
f ,f vSr;f w,f? 0g;w,f 0g;w,f rsKd w,f? xrif;wpfvyk uf kd 'kua© wGu
awmfawmfrsm;wmud;k ? tJvkd 'kur© eS ;f odwt
hJ cgusawmhrS tJ'aD vmbbufu rvdck sif
awmhb;l ? tJovd/k
ckewke;f u (45) ck rlwnfNy;D awmh ukov kd u f &Spcf ?k 0dygufu&Spcf ?k tukov kd u
f
(12)ck? (12)ckeYJ (16) eJaY ygif;awmh (28)? tJ'g ukov kd ef YJ tukov kd uf (28)? t[dwf
(18)xJrmS [odwyk gÜ 'fu rjzpfb;l ? bk&m;rS jzpfw,f? (18)xJrmS wpfcak vsmv h ukd af wmh
(17)ck useaf wmhw,f? tJ'D (17) cku cke[meJaY ygif;vdu k af wmh (45) ckjzpfomG ;w,f?
(45) ckrmS ÓPorÜ,w k ?f 'd[
G w
d f Ekwv
f u
kd v
f &Ykd &dS if? ÓPorÜ,w k af v;ck Ekw&f if
wpfcgwnf; (41) yJ&adS wmhw,f/
tJ i&JawGbmawGusawmh ukov kd pf w
d &f pS cf Ek wk v
f ukd ?f [m 0dygufpw d f &Spcf k
Ekwv f ukd af wmh ruseaf wmhb;l ? tJ'[ D meJaY tmfNy;D a'gorlawGeYJ atmfNy;D ae&wm? ]a'gorl?
arm[rl}? uRwcf siw f ,f? tJ't D ylBu;D i&JBu;D rSvw G cf siw f ,f? olu tukov kd u
f H rukef
rcsi;f u rvGw&f bl;? vGwcf siw f ,fqkd avmbujzpfaeawmh [m pdwq f ;kd w,f? ]avmb
a'go arm[awG} eJcY sn;f aeawmh rvGwjf yefb;l ? wpfcgwnf; xyfxyfw;kd w,f? ESpw f ;kd
vdak ygh? axmifxrJ mS wpfcgwnf; axmifxu J sawmh aumif;aumif;raebl;? olwumh
[do k mG ;½du
k vf u kd f 'DomG ;½du
k v
f u kd ef ?YJ tJ'aD xmifxrJ mS vnf; wd;k w,f? tJvkd ESpw f ;kd vdYk
vGw&f ufr&So d vd?k i&J tJ'aD wG bmawGvnf; vGw&f ufr&Sb d ;l ? olwuYkd s 'kuj© zpfw,f?
vGw&f ufr&Sb d ;l /
wd&pämefeYJ i&Jua<u;qyfw,fac:w,f
wdvYk b
Yl u
kH sawmha[m wd&pämefbu kH sawmhvnf; tJ olwumh bmawG nmawGeYJ
qdak wmh a<u;awGbmawGeq YJ akd wmh tJ ]a<u;qyf&wJoh abm}
abm}? tJ jrif;awG? [dk &xm;awG?
jrif;&xm;awG? vSn;f awG EGm;awG ½ke;f &w,f? bmjyK&w,f qdw k mvnf; a<u;qyf&wJh
180 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
ocFg&m}&m}? bmjyKvYkd ]um,ocFg&} ac:owk;H qdak wmh wpfcgwnf; tJ'u D m,Bu;D udk
jzpfapwwfw?hJ xGuaf v 0ifav&Srd S um,jzpfw,f? aq;½Hrk mS vnf; tJ'D *Gr;f uav;eJY
ESmacgif;em;wdkY wdkYMunfhw,f? vIyfvIyfoGm;&if xGufav 0ifav &Sdao;w,f?
raoao;bl;? xGuaf v 0ifav r&Sb d ;l qd&k if q&m0efu acgif;&rf;w,f? tJ xGuaf v
0ifav r&Sad wmhb;l ? tJvrkd &Sad wmhwt hJ cgrSm xGuaf v 0ifavem; *½kpu kd af e? xGuaf v
0ifav csKyo f mG ;NyqD &kd if odwmvnf; csKyo f mG ;Ny?D 'Dem;wGif csKyo f mG ;w,fq&kd if ]edAmÁ ef}
a&mufomG ;w,f? odrYk v Ykd rYkd csKyb f ;l qd&k if 'Djh yifa&mufomG ;w,f/ tdrv f nfomG ;csif w,f?
tJ 0dwuf 0dpm&u pum;ajymcsiv f /Ykd
]0dwuú 0dpm&m 0pDocFg&m}? tdrv f nfomG ;csiw f ,fq&kd if tJ'D ESmacgif;em;rSm
pdwfr&Sdawmhbl;? pdwfr&Sdawmh tdrfvnfxGufoGm;w,fqdkawmh tJ[dk ae&mrSm
pum;ajymaew,f? ][Jh eif rESpu f aoygw,f}? ]at; [kww f ,f? tck eifvnf; aoNy}D ?
ESi;f arwdYk aorSe;f raorSe;f rodb;l ? 'Duab;uawmh *Gr;f uav;eJY cHMunfah wmh olrY mS
r&Sb
d ;l ? olu b,fa&mufomG ;wk;H qdak wmh 'Djh yif&mG xJa&mufomG ;w,f? rESpu f aowJv h el YJ
oGm;awGUw,f? tJ'g ESmacgif;em;u xGuo f mG ;vdYk tJ 0dwuf 0dpm&jzpfawmh tdrv f nf
oGm;vku d wf m tJ'aD &muf oGm;w,f? 'ghaMumifh rxGuaf peJ?Y ]xdrI odrI owdjyK} qdw k m/
tJvkd ESmacgif;em; wpfcgwnf;awhqw JG m? yGwq f wJG v hJ v l akd ygh yGwv f ;kH vkyw f m
[m wpfcgwnf; BuKd ;uav;eJaY tmufeif;vdu k &f if tJ'D 'kwu f av;u opfom;uvnf
w,f? tJ'aD e&mudk aqmufex YJ x d m;? aqmufex YJ od mG ;rS eif;vdu k af wmh? tJ acsmoGm;
w,f? tJ yGwq f w JG vhJ [l m xdwahJ e&mudk odxm;&w,f? ESmacgif;eJY aveJY xdwahJ e&mudk
od&w,f? ESmacgif;eJY aveJw Y ;kd awmh xdw,f? xdawmh owdjyKw,f? pGe;f vGe;f q&m
awmfBu;D tJ'D ]xdrI odr}I eJyY J edAmÁ efa&mufomG ;w,f? [ xdw,f xdw,f[eJY tJvkd
vky&f w,f? tm;eJb Y meJY tm;xnf&h w,f? OD;oef;a&T ajymovdk tm;xnfrh S 0D&, d
jzpfomG ;w,f? tm;rxnfb h eJ YJ qd&k if tJ't D rd vf nfxu G x f uG o f mG ;w,f pum;ajymcsiv f Ykd
tJv?kd tJ'g ]0dwuú 0dpm&m 0pDocFg&&m} m}m}/
onma0'em - pdwo å cFg&m
]onma0'em pdwo å cFg&m}
&m}? ]onma0'em
]onma0'em-onma0'emwdo Yk nf? pdwo
å cFg&m
&m-
pdwjf zpfatmif jyKjyifwwfuek \ f ? 0dwuú0pd m&m - 0dwuf0pd m&wdo
Yk nf? 0pDocFg&m -
182 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
ud,
k af pmifph w
d f EIwaf pmifph w
d f pdwaf pmifph w
d f
]xGuaf v 0ifav} v}u bmeJpY yfw;Hk ? ud,k Bf u;D eJpY yfw,f? um,eJpY yfw,f? xGuaf v
0ifavubmeJpY yfw;Hk (um,eJY pyfygw,fb&k m;)? ]tómo tómo yómom um,ocFg&m &m}?
]um,y#dA'¨g--ud, k Ef iS phf yfw,f}? xGuaf v 0ifav&Sad wmh aoG;uvnf;wd;k w,f? touf
qdwk [ hJ muvnf;&Siw f ,f? ]ud,k af iGU&,f 0dnmPf&,f touf&,f}vd?Yk olu xGuaf v
0ifavygyJ? xGuaf v 0ifav&,f ud, k af iGU&,f/
tck ]xGuaf v 0ifav} v}udk jzpfapwwfwphJ w d &f ,f? ]ud, k af pmifph w
d }f bmapmifh
pdwf (ud, k af pmifph w d yf gbk&m;)/ 0dwufeYJ 0dpm&u ]EIwaf pmifph w d }f ? 0dwufeYJ 0dpm&ubmwk;H
(EIwaf pmifph w d yf gbk&m;)/ onmeJY a0'emu ]pdwaf pmifph w d }f ? ]onma0'em} u&S&d if
]pdw}f &Sw d ,f? onma0'em&S&d if pdw&f w dS ,fvrYkd wS x f m; [kwu f vhJ m;? ]onma0'em}
r&S&d if ]pdw}f r&Sad wmhb;l ? tJ'grS ]eda&m"ormywf}udk 0ifpm;wJyh *k Kd¾ vaf wGusawmh ]pdw}f
r&Sb d ;l ? ]pdwZå ½kyaf wG} csKyaf ew,f? ]xGuaf v 0i 0ifaf v}
v}aum csKyw f ,f? ]onm a0'em}
aumr&Sb d ;l ? tJ'v D kd csKyw f ,f? tJ'g eda&m"ormywfac:w,f/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 183
]onma0'emawG} &Sw d ,fq&kd if ]pdw}f &Swd ,f? ]xGuaf v 0ifav} &S&d if ]ud, k }f &Sd
w,f? ]0dwuf 0dpm&} m&}&S&d if ]EIw}f &Sw
d ,f? ]'kw, d psmef}usawmh 0dwuf0pd m&r&Sb d ;l ? EIwrf &Sb
d ;l ?
]wkPb DS al wm}
wm}- r>rufoaH jc qdwq f wd Nf ird o
f ufaewJt h cgusawmh 0dwuf 0dpm& r&Sw d hJ
[mudak c:w,f? 0dwuf0pd m&r&S&d if pum;r&Sad wmhb;l ? 0dwuf 0dpm&r&S&d if bmr&Sad wmhw;kH
(pum;r&Sad wmhygbl;bk&m;)? pum;qdw k m 0dwuf0pd m&eJY BuBH uNH y;D ajymwm/
]0dwauúwmG 0dpma&wGm- Buí H ? pOf;pm;í? 0gpH- EIwu f ?dk edpmä a&wd- >rufq\ kd }
BuNH y;D awmh pnfNy;D awmh pum;ajymw,f? aeygtH;k [Jh aeygtH;k [J?h igpum; ajymygtH;k r,f/
bm[Jeh ?YJ olupum;ajymavmBu;D wmac:w,f? eifaeygtH;k igajymygtH;k r,fe?J Y tJ'gu
pum;ajymavmBu;D w,f? ajymygapqdNk y;D em;axmifae&w,f? em;axmifaerS ynm
&w,f? olwumh pum;em;axmifEikd &f if ynm&w,f? ud, k u
f csn;f yJajym&ifawmh ay;&
wmaygh? tJvrkd w S xf m;/
a0'em}
a0'em}u olubmocFg&wk;H (pdwo å cFg&ygbk&m;)/ ]pdwo
å cFg&}
&}qdw k m onma0'em
&Sw
d ahJ e&m tJ'D y#doaE¨av;u a&mufomG ;w,f? bmav;a&mufomG ;wH;k (y#doaE¨av;
a&mufomG ;ygw,fb&k m;)? tJ'g ]b0} jzpfomG ;w,fac:w,f? tJv[ kd mawGukd od&w,f/
'kuo
© pömqdak wmh vlr&Sad wmhb;l
]vlr&Sad om pdw}f ? ]vl} &Sad wmh bmjzpfowk;H ? ]ork',opöm} jzpfw,f? vl&adS wmh
bmopömjzpfw;Hk (ork',opömjzpfygw,fb&k m;)? tck ]'kuo © pöm} ygqdak wmh ]vl} &Sad o;
vm; (r&Sad wmhygbl;bk&m;)? tJ'aD wmh bmukeo f mG ;wk;H (ork',opömukeo f mG ;ygw,f
bk&m;)? ]ork',opöm} ukeo f mG ;w,f? ]avmb} ukeo f mG ;w,f? [kwu f v
hJ m; (wifygh
bk&m;)? avmbukeaf wmh rNird ;f bl;vm; (Nird ;f ygw,fb&k m;)? tJ'g ]eda&m"opöm} a&muf
oGm;w,f? avmbukeaf wmh ]or®m'd|}d rjzpfb;l vm; (jzpfygw,fb&k m;)? tJ'g ]r*¾opöm}
aygh? 'ku©opömwpfckwnf;odvdkufvdkY&Sd&ifyJ 'hDjyif[mawG tukefvHk;odoGm;w,fwJh?
]opömav;yg;} odomG ;w,f/
]tenmwnómrdwad `E}´ ? ]tenmwH - rodtyfao;aom aomwmywård *f
ÓPfu?kd wnómrd - odatmiftm;xkwt f ?hH £wd - þodjYk zpfaom £a`Eo ´ nf?
tenmwnómrdwad `E´ - tenmwnómrdwad `Er´ nf\}? ]aomwmywård *fÓPf}
qdak wmh ]opömav;yg;} odomG ;w,f? aemufusawmhukd avmbawG? &m*? a'goawG
enf;oGm;vdrrfh ,fw?hJ aemufusawmh ]Niu d yfjcif;} r&Sb
d J jzpfomG ;vdrrfh ,fw?hJ [kwuf vhJ m;
(wifyghb&k m;)? jzpfwt hJ &m[m 'kuo © pömqdak wmhu;kd uJvyk w f mbmwk;H ? jzpfwmr[kwf
vm;(wifyghb&k m;)? aemufvyk cf siw f mawG yg;yg; oGm;vdrrhf ,f? tJ'aD wmhrS ]ou'g*grdr*f}
awGjzpfw,f? [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)? tJvkd rSwx f m;aemf/
]bHo k ;kH yg;rSm jzpfav&m 'kuo © pömrSw}f ? tJ'gav; qdq k akd y;? tJ'g jzpfwmudk
]'kuo© pöm}}vd?Yk ]igh} jzpfovm; rjzpfb;l vm; rjzpfb;l qdak wmh ]eda&m"opöm} a&mufomG ;
wmaygh? vlawGvYkd jzpfao;vm; (rjzpfawmhygbl;bk&m;)? tJv[ kd m/
]wynfah wmfw\Ykd ukov
kd o
f nf}? tJ qkawmif;rawmif;&ygbl; qkawmif;u
ed*;kH csKyw
f m ac:wmyg? ]tenmwnómrdwad `E[ ´ al om? aomwmywård *fÓPftusKd ;iSm
jzpfygapownf;}/
om"k ... om"k ... om"k
¸¸¸¸¸
192 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]]wPSm'd|w
d o
Ykd nf uyftyfaomuHonf w&m;awmf}}
24.12.2006
0dnmPf? emrf? ½kyf
]emrf}uodrfarGUw,f? ]½kyf}uodvG,fw,f? ]emrf}u todcufw,f? ]½kyf}u
odv, G w f ,f? 'D ]emrf½yk }f eJyY J y#doaE¨aeovm;wJ?h ]emrf½yk }f ? odwmu ]emrf emrf}? xdik w f mawG
oGm;wmawG vIyw f mawGu ]½ky}f ? acsmwmawG Murf;wmawG zGUJ wmawG ,dw k m½kyf ac:
w,f? ]odv, G w f mu½kyf todcufwmuemrf}? a[m emrfu odawmhow d ,f? ]emrf½yk }f /
]emrfeYJ uH}? 'gu ]emrf}? 'gu ]uH}? ajymcsiw f ,f ajymcsiw f ,f? ajymw,f ajymw,f?
qdwk mu ]0pDu}H ? pdwu f Buw H mu ]raemuH}? ud, k u f vkyw f mu ]um,uH}? tJ'u D sru S JG
oGm;w,f? ]emrfeu ]apwem}yJ? ]emrf}uvnf; ]emrfw&m;}
YJ }H ? a[m ]uH}uvnf; ]apwem} &m;}yJ? vSnhf
csiwf ,f/ ,m;w,f a0'em? ,m;awmhuw k cf siw
f ,f? azsmufcsiw f ,f? ,m;awmh? a0'em?
ukwcf siw f ,f? ]emrf}u jzpfvmw,f? ukwcf siw f ,f? ukwv f udk wf ,f/ emrfujzpfw[ hJ m?
emrfEiS u hf ?H ]emrf}u wpfcgwnf; ]wPSm}}? vdck siw f mvnf; emrfujzpfwm/ ]wPSm?
Oyg'gef}? ]tpGt J vrf;} qdw k mvnf; emrfujzpfwmyJ? emrf a[m wPSm Oyg'gef/
]uH} qdw k mvnf; tJ'eD mrfuyJ emrfy?J emrftyk pf k ]0dnmPf}uvnf; emrfy?J
0dnmPfuodw[ hJ m Mum;wm? jrifwm? tJ'gawGu]emrf emrf}? ]emrf
emrf}qd&k if tJ'[ D m od&w,f?
]0dnmPf}uvnf; emrf? Mum;wmjrifwmawG emrf 0dnmPfemrf? Mum;wm? jrifwm?
pdwu f ;l wm? eHwm? aygifev YJ ufex d m? tJ'g xdwmu ]½ky}f ? odwmu]emrf
YJ w ]emrf}? vuf
vufcsi;f u rodb;l -½ky?f rodwmu ]½ky}f ? odvu kd wf mu ]emrf}? ]emrfeYJ ½ky}f ? ]0dnmPf?
emrf}? ½kyfrxnfheJYtHk;? 0dnmPf&,f? emrf&,f? zó&,f? a0'em&,f? wPSm&,f?
Oyg'gef&,f? uH&,f 'gu ]emrftyk pf }k ? 0dnmPf&,f? emrf&,f? zó&,f? a0'em&,f?
wPSm&,f? Oyg'gef&,f? uH&,f? ckepfc?k ]½ky}f uwpfc?k ½kyw f pfcEk iS ehf mrfcek pfc?k aygif;&Spcf ?k
ypöKyeÜ rf mS &Spcf ?k 0dnmPf&,f? 0dnmPfu jrifwmawG? Mum;wmawG? eHwmawG? xdwmawG?
0rf;xJu Buw H m odwmawG tJ'g ]0dnmPf}? ]emrf}? a[m ]emrf}u zówd?Yk a0'emwd?Yk
wPSmwd?Yk Oyg'gefw?Ykd uHwYkd tJ'guemrf? 0dnmPf a[m 0dnmPfu odw[ hJ m? xdik v f nf;
odw,f? ESmacgif;avxGuw f mvnf; odw,f? xdwmvnf; odw,f? bmrqdo k w d ,f
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 193
olu ]0dnmPf}? ]emrf}? emrfu zówd?Yk a0'emwd?Yk a[m ]onm} ]onm}vnf; emrfaygh? ]wPSm}
uvnf; emrfy?J ]Oyg'gef}uvnf; emrfy?J ]uH} uvnf; emrfy?J uHu apwem&w,f?
]Oyg'gef}u 'd|yd ?J ]wPSm}}u avmb&w,f? ]a0'em} ]a0'em}u cHpm;wm&w,f? ]zó} ]zó}u
tm½Hek aYJ wGUwm&w,f? ]0dnmPf? emrf}? ½kyu f xGuaf v 0ifavwd?Yk xdik w f mwd?Yk oGm;wmwdYk
vIywf mwd?Yk ]emrftyk pf }k u 0dnmPf? emrf? zó? a0'em? wPSm? Oyg'gef? uHqNkd y;D tJvkd
uHxad tmif ckepfc&k w,f/ ]½ky}f uawmh emrfrw S pfyg; oGm;wmvmwmawGaygh? ul;wm
0dnmPf? 0dnmPf emrf zó a0'em wPSm Oyg'gef uH tJ'gu ]0dnmPf? emrf? ½ky}f u
rsupf wd ?Ykd em;wd?Yk ESmacgif;wd?Yk vQmwd?Yk tJ ud,
k wf ?Ykd [',0rf;xJu [',ESv;kH ]½ky}f ?
tJ't D ay:rSm jzpfwmu ]emrf}? ]emrfe½YJ yk }f ? tJvo kd wd ,f ]emrf}? xdik wf ,f ]½ky}f ? tJ'D
emrf½kyfwdkY? zówdkY? a0'emwdkY? wPSmwdkY? Oyg'gefwdkY? uHwdkYudk ckvdk ]owå0g}g}vdkY
jzpfomG ;w,f/
t&m&mrSm odonf[
h m cE¨m0dnmPfrw
S f
]t&m&mrSm odonf[ h m cE¨m0dnmPfrw S }f qdak wmh oluodw[ hJ m 0dnmPf
]0dnmPu©Em¨ }}vdYk aumufw,f? ]ig} ]ig}vdYk raumufb;l ? tJvkd uGmoGm;w,f? ]odw,f}
]odw,f}vdYk qd&k w,f um;armif;&if ]odw,f}? vSn&hf if ]odw,f}? jref&ifvnf; ]odw,f}?
b&dwt f mvnf; ]odw,f}? um;a&SUu jzwfarmif;wmvnf; ]odw,f}? ud,
f yk w k ehf m;wdu
k f
oGm;r,fh vkyw f mvnf; ]odw,f}? od½w kH ifow d m&,f? pdwrf qd;k bl;? tJ um;armif;&if;
rwfwwfw&m;&wm? 'gawmifrS um;armif;w,f? um;armif;w,f? um;armif;w,f?
]odw,f}? jrefwmvnf; ]odw,f}? b&dwt f mvnf; ]odw,f}? tem;uyfNy;D armif;Ny;D
f yk w
ausmw f ufwmvnf; ]odw,f}? rjyif;bl;? um;udk auGUNy;D awmh ud, k ahf &SUujzwfx;kd Ny;D awmh
[dbk ufauGUvdu k w
f ,f? uHaumif;vdYk rwdu d ,f? 'gvnf; ]odw,f}? pdwrf qd;k bl;?
k rf w
pdwq f ;kd &ifvnf; ]odw,f}? tJ pdwrf qd;k bJ od½ykH o J ad ew,fq&kd if ]0dnmaw 0dnmwrwå}H ?
]0dnmaw - odonf&adS omf? 0dnmw rwåH - odcgrQonf? b0dówd - jzpfvwå}H qdak wmh
]od&if odcgrQ} jzpfv&Ykd &dS if tJ'g w&m;&wm? um;armif;&if;w&m;&w,f? a>rawGbmawGukd
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 195
pdwq
f ;kd wmeJY ½du
k w
f mud?k ½du f mu ]uH} jzpfomG ;w,f? qJ&ifvnf; ]uH
k w uH} jzpf? pum;ajym&if
vnf; ]uH}jzpfomG ;w,f? tJ'x D w
J iG f cG&J w,f? tJ'xD rJ mS qd;k wmu pdwq f ;kd wm a'gojzpf
wm&,f? ½du k w f mu ]uH} jzpfwm? qJwmu ]uH} jzpfwm&,f? tJ ]Oyg'gefeYJ uH} rjzpfb;l qd&k if
tdraf e&if; rwfwwfw&m;&w,f? odrYk w Ykd &m;xJomG ;Ny;D awmh tJ'g tdrjf yefvmawmh
wpfcgwnf; w&m;ur&jyefb;l ? tJ'aD wmh ]y#dpo ö rkygÜ 'f} xJwif 0dnmPf&,f? emrf½yk &f ,f?
oVm,we&,f? zó&,f? a0'em? wPSm? Oyg'gef? uH/
emrf½yk u
f uHujkd zpfapw,f
a[m ]wPSm? Oyg'gef? uH} rjzpfzyYkd ?J [d[ k muusawmh odw,f odw,feo YJ mG ;?
]wPSm Oyg'gef uH} u tJ'g ]uH}uawmh½u f ,faygh? &efjzpfw,f? ]wPSm Oyg'gef}u
kd w
uHjzpfomG ;w,f? 'D ]emrf½yk }f u ]uH}udk jzpfapw,fw?hJ ]odwmuemrf? xdik w f mu½kyf}?
]t&Sib f &k m; 'Demrf½yk u f y#doaE¨aeovm;} wJq h akd wmh 'Demrf½yk u f uHujkd zpfapw,f?
'Demrf½yk uf bmwk;H (uHujkd zpfapygw,fb&k m;)? tJ'u D u H aeNy;D awmh y#doaE¨omG ;jzpfw,f
wJ?h ]uH}rjzpf &if ]emrf½yk }f wifyaJ ew,f? ]uH rjzpfao;bl;qdv k &Ykd &dS if y#doaE¨ raeawmhb;l }?
tJ tJvkd cGjJ crf;&w,f? jrifw,f jrifw,f a[m jrifw,fqNkd y;D awmh 'umrudk jrifw,f
'umudk jrifw,f? ]jrifw,f}? ]jrifw,f}? jrifwmwifae&if tJ'g ]emrf½yk }f yJ? om;pdwf
r,m;pdwu f ;l vdu
k w
f ,fqv kd &Ykd &dS if tJ'g ]uH} pdwjf zpfomG ;Ny?D emrfuae ]uH} oGm;jzpfw,f/
]wPSm? Oyg'gef? uH} ? tJvdk rjzpfbl;qdkvdkY&Sd&if tJ'Dem;wifw&m;&w,f?
um;armif;&if; bm&if; rwfwwf a&S;wke;f u'Dvykd ?J w&m;a[mvdu k w
f ,f? a[mvdu k f
w,fqv kd &Ykd &dS if ]wPSm? Oyg'gef? uH} rjzpfb;l ? w&m;&w,f? ]wPSm? Oyg'gef? uH}?
jzpfw,f rjzpfb;l qdw k mu ud, k [ k f odw,f? ]uH}qdw
hf mud, k mu ]ta[modu}H vdyk ?J
]ajymumrwå} av;&,f? olx Y rJ mS qJcsiw
f mawG bmawG tukov kd rf ygbl;? tJ uHayr,fh
]wPSm 'd|w d o Ykd nf uyftyfaomuHonf} - wPSm 'd|w d u
Ykd yfrS uHjzpfw,f/
]wPSm 'd|w d o
Ykd nf uyftyfaomuHonf}? ]uH}qdw
k m wPSm 'd|u d yfrS uHjzpfw,f?
]wPSm 'd|}d ryg&if uHrjzpfb;l ? uHrjzpf&iftusKd ; olwpfyg;owfw,f bmw,fqw kd m
uvnf; wPSm'd|?d tJ'D ]wPSm 'd|}d bmjyKvjYkd zpfowk;H qdak wmh jrifvjYkd zpfw,f? bmjyKvYkd
jzpfw;Hk (jrifvjYkd zpfygw,fb&k m;)/ jrifwmu tm½Hjk yKvYkd jrifwm/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 197
wPSm 'dXw
d o
Ykd nf uyftyfaomuHonf
]tm½Hjk yKaomtm;jzifh wPSm 'd|w d o
Ykd nf uyftyfaomuHonf}? tJ'D ]tm½H}k
jyKrS um;armif;oGm;w,f? olwumhum;ausmw f ufomG ;w,fq&kd if tJvkd ]tm½H}k jyKvYkd
]uH} jzpfomG ;w,f? ]wPSm 'd|}d jzpfomG ;w,f? olu Y m; ud, k u hf m; jzpfomG ;w,f? olu Y m;
ud, k u hf m;qdw k mu ]wPSm 'd|}d ? ]tm½H}k jyKvu kd w f ,f? olu Y m;u a&SUu jzpfomG ;w,f?
ausmw f ufomG ;w,f? tJ'g tm½Hjk yKwm? ]tm½Hjk yKaomtm;jzifh wPSm 'd|w d oYkd nf}? tJ'g
olu Y m; ud, k u hf m; jzpfomG ;w,f? olr&S&d bl; ]I and You } yJ olu, kd qf w
kd m ] I You } yJ?
] I and You } yJ? igeJY igjrif w,f? I and YouyJ? I eJY you r&S& d bl;/
]rsupf u d jrif rEdiI ;f ,SOf þwGiw f &m;&}
&m;&}? olu Y m; ud, k u hf m; rvkyw f mudk ]rEdiI ;f
,SOb f ;l } vdaYk c:w,f? olu Y m; ud,k u hf m;vky&f if ]EdiI ;f ,SOw f ,f}ac:w,f? olu Y m;u
ausmw f ufw,f? ab;ujzwfNy;D awmh a&SUu jzwfu;l vdu k w f ,f? olujrefwmud;k ? 'Du
aES;aES;av;armif;aewm? [du k vnf; vGwv f rd rhf ,f xifNy;D awmh wpfcgwnf; jzwfcs
vdu k w f m 0ke;f qdak uGUvdu k w f m wpfvn S w hf nf;vSn&hf wm? tif; 'Duawmh tdtd tdted YJ
armif;wke;f [du k jzwfu;l oGm;w,f? tJ'rD mS pdwq f ;kd wm? olu Y m;ujzwfu;l w,f? ighum;udk
wdu k rf v d &Ykd &dS ifumG bmuGmeJY tJ'v D kd olu Y m; ud, k u hf m;vdYk ]EdiI ;f ,SO}f oGm;vd/Yk
]rsupf u
d jrif rEdiI ;f ,SO}f ? ]rEdiI ;f ,SOb f ;l } qdw k m olu Y m; ud,
k u
hf m;vdYk rEdiI ;f ,SOb f ;l vdYk
ac:w,f? jzwfausmw f ufwmvnf; r[kwb f ;l ? [dk ]0ga,m} yJ? ]½ky}f yJ? ]emrf½yk }f bmwk;H
(emrf½yk yf gbk&m;)? emrf½yk jf zpfwm [kwu f vhJ m; (wifyghb&k m;)? ]tod} u vdu k v
f u kd &f w,f?
'ghaMumifh ]odw,f? odw,f} eJY pGe;f vGe;f q&mawmfBu;D u EGm;ausmif;&if;? ,mxGe&f if;
rwfwwf? tJ'Dvdk tem*grfjzpfoGm;w,f? tem*grfjzpfNyD; ]armif&ifay:acsmuf}
a&mufawmhrS &[EÅmjzpfomG ;w,f? ]vl} wnf;uudu k tem*grfjzpfw,f? 'umBu;D
wdvYk nf; pdwrf qd;k &if tem*grfjzpfw,f? 'umrBu;D awGukd cspw f ,f rke;f w,f/ tJ Oayu©m
od&w,f? cspcf si&f if ]odw,f? odw,f} eJY tJ'v D vkd yk ?f uJ --- awmfMutH;k pd/Yk
¸¸¸¸¸
198 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tm,werSe;f odw,f/
'Du ]rsupf }d uvnf; tm,we? [du k ]½lyg½H}k uvnf; tm,weyJ/
'Du ]em;} uvnf; tm,we? [du k ]toH} uvnf; tm,weyJ/
'Du ]ESmacgif;} uvnf; tm,we? [du k ]teH}Y uvnf; tm,weyJ/
'Du ]vQm} uvnf; tm,we? [du k ]t&om} uvnf; tm,weyJ/
'Du ]ud, k }f uvnf; tm,we? [du k ]ud, k }f uvnf; tm,weyJ/
'Du ]re - pdw}f uvnf; tm,we? [du k ]"r®m½H}k uvnf; tm,weyJ/
tJvdk ]tm,we}
]tm,we}wdkYü odwJhtcgusawmh ]rESpfoufbl;}}wJh? tm,weudk
ESpo f ufwmr[kwb f ;l ? tm,weqd&k if rESpo f ufb;l ? ½lyg½Hk o'´g½Hak wGq&kd if ESpo f uf
w,f? rsupf ad wG? em;awGq&kd if ESpo f ufw,f? tJvq kd &kd w,f? rESpo f ufb;l qdv k &Ykd &dS if
a[m ]wPSm}}csKyw f ,f? ]wPSmeda&m"m? Oyg'ge eda&ma"m} &ma"m}wJ?h Oyg'gefcsKyw f ,f? ]Oyg'ge
eda&m"m ur®b0eda&ma"m? ur®b0eda&m"m Zmwdead &ma"m? Zmwdead &m"m Z&mr&P
eda&ma"m? Z&mr&P eda&m"m} &m"m}? a[m]aomu ]aomu y&da'0awG} a&m tukecf sKyu f ek af wmh
w,f? tJ'g ]eda&ma"m} ac:w,fw?hJ ]eda&m"edAmÁ ef} qdw k m tJ'[ D myJ/ ]rESpo f uf}&if
csKyNf y;D awmh? ]ESpo f uf}&if rcsKyb f ;l /
]tm½Hak jcmufyg;wGif ESpo f ufvQif þwGif AmvrSw}f ? tif; ]Amv} ]Amv}qdw k m vlru kd w f ?hJ
vlru kd af wG[mwJ?h tJ'D ]tm½Hak jcmufyg;} üvnf; ESpo f ufw,fw?hJ ]tZÑwu då m,we} -
rsupf ?d em;? ESmawGvnf; ESpo f ufw,fw?hJ t&Sib f &k m;wJ?h ]eda&ma"memr
&ma"memr-eda&ma"m
csKyfjcif;onf? edAÁmeHemr mr-edAÁmefrnfygovm;}}wJh? [kwfygw,fwJh? ]csKyfjcif;onf
edAmÁ efrnfygw,f}wJ?h ]b,fvekd Ad mÁ efrnfygovJ} qdak wmh vlru kd af wG[m ]tm½Hak jcmufyg;}
rSmvnf; ESpo f ufw,fw?hJ tJ'D rsupf ?d em;? ESm qdw k hJ ]tZÑwu då m,weajcmufyg;}
rSmvnf; ESpo f ufw,fw?hJ ESpo f ufv&Ykd v dS &Ykd &dS ifwhJ ]wPSm} jzpfw,fw?hJ wPSmjzpf&if
]Oyg'gef} jzpfw,fw?hJ Oyg'gefjzpf&if ]uH} jzpfw,fw?hJ tJ'gav;yJ? tZÑwu då m,wevnf;
jrifw,fvo Ykd mqdv k ukd ?f Mum;w,fvo Ykd m qdv k u kd ?f odyrf ESpo f ufe/YJ ½lyg½Hk o'´g½Hak wGukd
vnf; odyrf ESpo f ufe?YJ ]tbdeE´w-d tvGeEf pS o f uf\} vdq Yk w kd ,f? tm½Hak jcmufyg;udk
]tbdeE´wd - tvGeEf pS o f uf\} wJ?h tvGeEf pS o f ufw,fqakd wmhukd ]wPSm} jzpfw,f?
]wPSmypö,mOyg'geH Oyg'geypö,mba0g} vdq Yk w kd m jzpfomG ;w,f? twGi;f tm,we
ajcmufyg;? tjyiftm,weajcmufyg;? tif; tvGef ESpo f ufw,f? tjyifuawmh tm½Hk
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 201
]]Oy"dav;yg;wd&Yk UJ pGev
Yf w
T &f mae&m w&m;awmf}}
27 .12.2006
rNrw J m&S&d if Nrw
J m&Sw
d ,f
]wH yaewH} - Nrw J m&Sv d Ykd rNrw J m&Sw d ,f? rNrw J m&Sv d &Ykd &dS if Nrw J m&Sw d ,f? tJovdk
[dk edAmÁ efuNrw J m a&mufomG ;w,f? acgif;awGbmawGwu Ykd rNrw J m? 'kua© &mufv&Ykd &dS if
b,f[m edAmÁ efreS ;f rodjzpfaewwfw,f? tJ'g ]Nird ;f csr;f wm} &Sv d Ykd ]qif;&Jwm} &Sw d ,f/
qif;&Jwmu ]'kuo © pöm}? Nird ;f csr;f wmu ]eda&m"opöm}}? tJvw kd zufvn S hf vSnNhf y;D awmh
]tEkrme} rsuaf pmif;xd;k &w,f? aemufus ]opäu d &P} rsuaf rSmufjyKomG ;wJt h cgusawmh
tJ'D rjzpfwmBu;D xJ? Nrw J mBu;D xJ a&mufomG ;w,f? ]edAmÁ ef}ra&muf&ifawmh rNrw J mawG
csn;f jzpfaerSmyJ/ 'gaMumifh ]edAEdÁ ´-Ni;D aiGUw,f}? [m rD;yHBk u;D xJjzwfomG ;wJh vlvakd ygh?
tJvkd tEÅ&m,fxJ jzwfomG ;wJv h v l ykd ?J tEÅ&m,fawGUw,f? tdw k ,f emw,f aow,f
tEÅ&m,fawGaygh/
NyD;awmh ]awmav;q,f} u ]tedpöawm wm? 'ku©awm} wm}? rNrJbl;qif;&Jw,f?
]a&m*awm}
]a&m*awm}? ]ov’awm - jrm;ajimifeh x YJ ;kd ovd}k ? 'Dvckd &H w,f? tJ'D ]{wHoEÅ-H þ[m
f ufw,f}? þedAmÁ efuNird o
Nird o f ufw,f/ ]{wH yPDwH- þedAmÁ efu rGejf rwfw,f}? tJ
],'d'H oAÁocFg& oraxm}
oraxm}? ]oAÁocFg&oraxm &oraxm- tvH;k pHak omocFg&Nird ;f at;jcif;onf}/
Nird ;f at;jcif;onfaygh? tck ESv;kH awGuvnf; vIyaf ew,f? ]t'¨K0awm} rNrb J ;l ? a[m
ajrivsifawGvnf; rNrJbl;? a&awGvnf;rNrJbl;? [m a&awGvnf; vIyfaewmyJ?
pD;aewmyJ vIyaf ewmyJ/
'Dowå0gawGvnf; tJvdkyJ udk,faiGUawGa&m? av&SLwmawGa&m? tJ'gawG?
½kyaf wG? [dk vlawGqNkd y;D awmh tm½Hik g;yg;eJY aysmaf ewm? tm½Hik g;yg;qdw k mvnf; ½kyaf wG?
tJ'gawGraysmrf S oleaYJ ysmaf evdv Yk nf; udpNö y;D Nyv D m;qdak wmh rNy;D bl;? ewfawGvnf;
aysmw f myJ? umr*kPaf wGeYJ aysmw f myJ? 'gayr,fh tdw k xhJ J emwJx h ?J aowJx h d a&mufa&muf
oGm;w,f? tJ'D ]umr*kPaf wG} u rNrb J ;l / olvnf; ]umr*kPt f edp?ö umr*kP'f u k }© eJY
qdk&w,f? jrifwmvnf; ]tedpö}? ]½kyf}vdkYqdk&ifvnf; ]tedpö}yJ? ]'ku©} yJ? ]tewå}yJ?
jrwfpGmbk&m;u tJ'gawGUNyD;awmhrS tJvdk ]rNrJwm} &Sd&ifvnf; ]NrJwm} &Sdw,fwJh?
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 205
[dk &[EÅmjzpfNy;D awmh yGm;rsm;&ifawmh rpGv J rf;bl;? ykxZk OfawG tJ'D psmefupm;
vd&Yk &dS ifawmh pGv
J rf;wwfw,f? jrif;awG? wd& pämefawG acG;awG avmuBu;D u rjrifb;l
wmawGjrif? aMumufp&mawGaMumuf? vefpY &mawGjrif&if vefeY YJ i&JawGa&m? bmawGa&m?
]Oy"dav;yg;} cE¨Ky"d? udavoky"d? tbdocFg½ky"d? rpöKy"d? a[m aojcif;w&m;vnf;
&Sw
d ,?f 'DcE¨mud, k Bf u;D &S&d if ]aojcif;w&m;} &Sw
d ,f/ ]edAmÁ ef} u aojcif;w&m;r&Swd mudk
þav;yg;ukew f ,fw/hJ
]oAÁLy"d y#deó d a*¾g- tvH;k pHak om Oy"dav;yg;wd&Yk UJ pGe&Yf m}?}? pGe&Yf m ]edAmÁ ef}
ac:w,f/ ]0d&ma*g eda&ma"m} &ma"m}? ]0d&ma*g - &m*uif;wJah e&m? eda&ma"m -csKyNf ird ;f wJah e&m}}?
tJ'aD e&mawGu ]oEÅH - Nird o f ufw,f? yPDwH - rGejf rwfw,f}? ]eda&ma"m edAmÁ ef}
ayghav? edAmÁ efu trsm;Bu;D yJ/ ]edAmÁ ef}u rGejf rwfw,f? Nird of ufw,f? tJvEkd v S ;kH oGi;f rS
rjzpfwmudk 'DcE¨mBu;D u vGeo f mG ;w,f? jzpfwmBu;D u tJvkd ]tedpö 'ku© tewå} qdw k m
]y0wåerd w
d }f ac:w,f? cE¨mBu;D u xdvnf; jzpfw,f? Mum;vnf;jzpfwmyJ? eHvnf;
jzpfwmyJ? jcifuu kd w
f mvnf; jzpfwmyJ? y0wåerd w d f ac:w,f? Mum;wmuvnf;jzpfwmyJ?
eHwmuvnf; jzpfwmyJ? pdwu f ;l &ifvnf;jzpfwmyJ? tJ'D ]y0wå edrw d }f ac:w,f/
tJ'eD rd wd rf S xajrmufwmrS ]0k|me*grde}d vdaYk c:w,f? ]0k|me - xajrmufwm}}?
todawG bmawG 0dnmPfawGurNrb J ;l ? cE¨mac:w,f? vIyw f mu 0ga,mac:w,f?
½kyaf c:w,f? tJ'[ D mawG cE¨mig;yg;Bu;D u vGwaf jrmuf&mvdYk ]oAÁLy"d y#deó d a*¾g}
qdwk m ]tvH;k pHak om Oy"dw&Ykd UJ vGwaf jrmuf&m}? tJvakd v;awG qdq k akd y;&if trSw&f w,f?
tJ'gawGrS Nird ;f at;w,f/
ypö,y&d*[
¾ ÓPf or®oeÓPf O',AÁ,ÓPf b*FÓPf
Ny;D awmh yDwad wGaumif;ae&ifvnf; &yfaewwfw,f? wcsKd Upsmeform;awGvnf;
&yfw,f? ]psmefawG} &yfwm? ]yDw}d aMumifh &yfwmvnf;&Sw d ,f? ]Oayu©m}}aMumifh &yfwm
d ,f? ]orm"d}aMumif&h yfwm&Sw
&Sw d ,f? ]0dyóem}
óem}aMumif&h yfr/S ckewke;f u qif;&Jw,f?
tedpö 'ku© tewå? edAmÁ efyaJ t;w,fqw kd NhJ y;D awmh tedp?ö 'ku?© tewåawG &yfomG ;wm
udk ac:w,f? tedpö 'ku© tewå? jzpfwm ysuw f mu ]O',AÁ,ÓPf}wJ?h tJ jzpfwm
ysuw f mudk od&w,f? ]or®oe} e}- twdwu f vnf; 'Dvykd ?J ypöKyeÜ vf nf; 'Dvykd ?J tem*wf
jzpf&ifvnf; 'Dvykd v J q
Ykd Nkd y;D awmh twdw?f tem*wf? ypöKyeÜ af wGuv kd nf; yGm;&w,f?
jzpfjcif; ysujf cif;udv
k nf; yGm;&w,f/
208 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
ed½yk "dqw
kd m cE¨mr&Sw
d m
]Oy"d} qdw k m cE¨m? ]ed½yk "d} qdw k m cE¨mr&Sw d m/ edAmÁ efev J m? ]ed½yk "d}qdw
YJ w k m
edAmÁ efac:w,f? cE¨meJt Y v
J kd vJ&w,f? cE¨mudk pGev Yf u kd &f Ny;D awmhum; edAmÁ efxaJ &muf
oGm;w,f? ]tEky0da|m} edAmÁ efoYkd a&mufomG ;w,f? q&majymorQukd vkyw f ,fw?hJ tJ'g
]or®my#dyaEém}}- aumif;pGmusiw hf yhJ *k Kd¾ v[ f m ]edAmÁ eHopäu d a&mwd} qdw k mu ygVdvkd
jzpfoGm;w,f? tJ'D &yfoGm;wmBuD;? rjzpfoGm;wmBuD;udk odoGm;w,fwJh? tJvdk[m
jzpfatmif tJvakd v; qifjcifNy;D awmh ,l&w,f/
avmuBu;D qdw k mu ]rNrb J ;l }? tdw k mawG? emwmawG? aowmawG? pd;k &drw f mawG?
ylaqG;wmawG? om;orD;awGa&m? bmawGa&m 'Dv[ kd mawG&w dS ,f? tJ'g ivsiv f yI w f m
wdYk rkew
f ikd ;f awGeYJ a&awGeYJ jrK§ yyf pfvu kd w f mwd?Yk wpfcgwnf; ajrBu;D ivsiv f yI Nf y;D awmh
ywfMum;tufBu;D xJ0ifomG ;wm? [m ajrBu;D u zdcsvu kd w
f m aooGm;wmyJ? tJ'gBu;D u
aoNy;D awmh tJvakd owmawG aocJw h b hJ 0awGuvnf; renf;bl;? 'gayr,fh tJvrkd odb;l ?
tJvjkd zpfjzpfomG ;w,fw?hJ tJvv kd nf; ½I½aI y;&w,fvYkd rSww f /hJ
uJ---awmfMuOD;pd/Yk
]]tMunfay:rSm emrfrDv
S m igvnf;ryg csKyfwmudo
k &d rSm w&m;awmf}}
31.12.2006
igvdrYk odbJ emrfvYkd od&r,f
]emrf½yk }f ? oGm;vdw k mawGu ]emrf}? avSeYJ 'Dvakd ygh wufrBu;D udik o f mG ;vd?Yk b,fomG ;
csiw f ,f? tJ'g vlu emrfew YJ w
l ,f? [dk oGm;csiw f ,f? ]emrf}? trSww f rJq h akd wmh emrfvYkd
rodb;l ? igvdo Yk w d wfw,f? pifppfu ]emrf}udo k zd ?Ykd ]ig}
]ig}vdrYk odbeJ YJ emrfvo Ykd zd ?Ykd iguvnf;
emrfy?J igu ]'d|ed mrf} jzpfaew,f? igvdrYk odz?Ykd oGm;csiw f ,fq&kd if oGm;csiw f ,fqw kd mudk
oday;zd?Yk ]avSev YJ }l vdyk ?J vlu ]emrf}? avSBu;D uawmh qdyu f rf;qduk x f m;&if ol[ Y mol
aewmyJ/ vlu wufavSmfawmhrS b,foGm;csifw,f? qefcsifw,f? oGm;csifw,f?
[dbk ufurf;oGm;csiw f ,f? [d&k mG oGm;csiw f ,f? tJ'gu vl? ]avSev YJ }l ? tJvrkd w S x f m;?
oGm;csiw f ,f? oGm;r,f? ,m;w,f? ukwcf siw f ,f? tJ ,m;w,fqw kd mu ]a0'emawG}?
jcifuu kd w f ,f onmawG? jcifuonm? ,m;wmua0'em? tJ ,m;wmu azmufjyefwm?
,m;wmu ½kyaf zmufjyefomG ;wm? jcifu EIwo f ;D eJY xd;k vdu k wf ,f tom;xJ? tom;xJ
xd;k vdu k w f ,f? yom'xJx;kd vdu k af wmh tJ ]½ky}f u azmufjyefomG ;w,f/
]½ky}f uazmufjyefomG ;awmh ,m;oGm;w,f? tJ'D ,m;oGm;wJt h cgrSm cHjyif;oGm;
w,f? ukwcf siv f mw,f? tJ'g ]onm} ]onm}? ,m;wma&m bma&m? ½kyu f azmufjyefw,f?
tJ'u D srS ]cE¨mig;yg;} jzpfomG ;w,f? jcifuu kd w f ,f? jcifqw kd muonm? ]onm} ]onm}qdw k m
owå0gjzpfomG ;awmh ]'d|}d jzpfomG ;w,f? jcifuu kd wf ,fvYkd rxm;&bl;? azmufjyefw,f
,m;w,fq&kd ifawmh ½kyw f ?Ykd a0'emwdYk ]½ky?f a0'em? onm} jcifuu kd w
f ,f jzpfomG ;w,f?
½ky?f a0'em? onm/ jcifuu kd af wmh ukwcf siv f mw,f? ]ocFg&} &}? wpfcgwke;f u jcifu
EIwo f ;D eJY xd;k vdu
k wf m tom;xJ? yom'xJx;kd vdu k af wmh pyfomG ;w,f? emoGm;w,f?
tJv[ kd mrsKd ;? EIwo f ;D eJx
Y ;kd vdu k wf ,f? olu oleY mrnfu ]olprd ck } wJ?h ]olprd ck } qdw k m
]olp}d u tyf? ]rkc} u yg;pyf? cHwiG ;f ? tyfew YJ w l chJ wH iG ;f wJ?h oluwpfcgwnf; xd;k csvu kd w
f m/
usKywf Ykd [dk t&ifwek ;f u qeftw
d af wGrmS xd;k xd;k Munfwh [hJ mrsKd ;vdak ygh? tJvkd
xd;k xd;k Munfah wmh qefawGygvmw,f? Ekwv f ukd af wmh tJ'u D srS 'Duqefaumif;w,f
210 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tMunfay:rSm emrfrv
DS m igvnf;ryg csKyfwmudo
k &d rSm
k af y:rSmqd&k if ]um,}
ud, ]um,}tay:rSm xdwmav;odvu kd w hJ cg ]emrfr}DS vmw,f?
f t
jcifuu kd w
f ,f? ,m;w,f? cg;atmifw h ,fe?YJ at;w,fe?YJ &ifxu J at;w,fqw kd mvnf;
tJ'gyJ? emrfrv DS mw,f? yg;pyfxrJ mS at;w,f? at;wm ]awaZm}
]awaZm}? at;w,fvYkd odwmu
]emrf}? ]um,0dnmPf} ac:w,f? anmif;wJ[ h mvnf; 'Dvykd J ]um,tay:rSm emrfrv DS m}
emrfuodw[ hJ maygh? odwmu ]0dnmPf}? cHpm;wmu ]a0'em} ]a0'em}? rSww f mu ]onm} ]onm}?
jyKjyifwmu ]ocFg&} &}? emrfuavS? avSBu;D ay:rSm vl&yfomG ;w,f? wufrBu;D udik v f u kd f
212 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
w,f? ,ufvu kd wf thJ cg oGm;a&m? avScsn;f xJqkd 'Dwikd ;f yJ? ]rsupf t d MunfrmS emrfrv DS m}m}?
tckMum;w,f? w&m;emvdkY Mum;wJh[mvnf;? ]em;tMunfrSm emrfrSDvm} m}? a[m
emrfuqdw k m 0dnmPf&,f zó&,f? ]wdPo HÖ *Fwzd aóm}
aóm}? ]wdP}HÖ u em;usawmh
em;&,f toH&,faygh? ]em;tMunfrmS }}-toH&adS wmh ]emrfrv DS m}m}? Mum;wmrSv D mw,f?
Mum;wmrSaD wmh Mum;vdaYk umif;w,f raumif;w,fqw kd m ]zó}
]zó}a&mygw,f? ]a0'em}
a&m ygw,faygh? Mum;wmu ]cE¨mig;yg;} ig;yg;}? 0dnmPfa&mygw,f? a0'ema&mygw,f
onmu ]onmu©Em¨ }}aygh? 0dnmPfu ]0dnmPu©Em¨ }}? a0'emu ]a0'emu©Em¨ }}? zówdYk
apwemwkYd ESv;kH oGi;f wmwdu Yk a[m ]ocFg&u©Em¨ }}? tJvjkd zpfomG ;w,f/ ]em;tMunfrmS
emrfrSDvm}m}? emrfrSDvmw,f? Mum;wJh[mu emrfjzpfoGm;w,f? Mum;wmu yom'/
h l xdik ;f wmu rMunfb;l ? rMunfvYkd xdik ;f wm? ]em;tMunfrmS emrfrv
em;rxdik ;f wJo DS m
igvnf;ryg} igrygrS? tJ'g ]'d|}d rygbl;? ]igvnf;ryg ryg? csKyw f mudo k &d rSm}}? Mum;Ny;D &if
csKyo
f mG ;w,f? csKyw f mudo k &d r,f? Mum;Ny;D &if csKyw
f ,f? jrifNy;D &ifvnf; csKyw f ,f/
]rsupf t d MunfrmS ? emrfrv DS m? igvnf;ryg? csKyw f mudo k &d rSm}}/
tJ'g ]0dyóem} tJ'g 0dyóemaygh? ]av;ck} jzpfomG ;w,f/ xdik w f ,fqw kd m
xdw,faygh? xdkifwmuvnf; ]um,tMunfrSm}}? xdwmuusawmh ]emrfrDSvm} m}?
]igvnf;ryg} tJ'gu 'd|drygawmhbl;? ]csKyfwmudk od&rSm} xdNyD;&ifcsKyfoGm;w,f?
jcifuukd Nf y;D vnf;csKyof mG ;w,f? Mum;Ny;D &ifvnf; csKyof mG ;w,f? jrifNy;D vnf; csKyo f mG ;w,f?
tJ'gudk ]eda&ma"m}
&ma"m}? ]eda&ma"m} vdYk jrwfpmG bk&m; u½Iw,f? eda&ma"mqdw k m rMum;zl;bl;?
a[m rMum;zl;bl;vdkY toHuvnf;qHk;a&m Mum;wJhem;uvnf; r&dSawmhbl;? tJ'g
]eda&m"}
&m"}ac:w,f? ]w'*Fead &m"} ac:w,f? ]Oyg'f} tpGe;f ? ]bif} tpGe;f qdw k m tJv[ kd mrsKd ;
ac:w,f? eda&m" csKyw D &kd if a[m ]tedp}ö vnf; odomG ;w,f/
f mudk odNyq
]tedp}ö odomG ;&if ]oów} aysmufomG ;w,f? tJvykd J jzpfwmyJvq Ykd akd wmh ]Oapä'}
vnf;aysmufomG ;w,f? aMomf ]tMunfay:rSm emrfrw DS m} udyk J vlawG bmawG ajymqdk
aewmawG jzpfomG ;w,f? 0rf;xJu Buw H musawmh ]raemtMunfrmS }}? ajymcsiw f mav;
awGqckd siw f mav;awGaygh? raemxJu]raem'Gg&} &}rSm? ]raemtMunfrmS emrfrv DS m igvnf;
ryg csKyw f mudo k &d rSm}? tJ'g eda&m"yJ? tJ'g ]0dyóem} ac:w,f/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 213
rsupf t
d MunfrmS emrfrv DS m igvnf;ryg csKyw f mudo k &d rSm/
em;tMunfrmS emrfrv DS m igvnf;ryg csKyw f mudk od&rSm/
ESmacgif;tMunfrmS emrfrSrv DS m igvnf;ryg csKywf mudo k &d rSm/
vQmtMunfrmS emrfrv DS m igvnf;ryg csKyw f mudo k &d rSm/
ud,k t
f MunfrmS emrfrv DS m igvnf;ryg csKyw f mudo k &d rSm/
raemtMunfrmS emrfrv DS m igvnf;ryg csKyw f mudo k &d rSm/
a0'emok0[ d &wd? um um,oð ,oð0® [ d &wd}? ]um, ]um,}}xJrmS tJ'gawGukd ]jzpfwm? ysuw f mawG}
udk ½Iae&w,fvYkd tJvkd tJvakd jymwm? tJ'x D rJ mS ]vl}vnf;rygawmhb;l ? tJ'x D rJ mS oGm;wJh
vmwJt h xJrmS um;awG bmawGeYJ oGm;wJv h mwJt h xJrmS ? pdwq f ;kd wm rjzpfb;l pdwt f 0Sg
jyKwm rjzpfb;l qd&k if tJ'g tpawmh enf;enf;onf;cHw,f? aemufawmh tukeo f nf;
cHEikd of mG ;w,f? tJv J kd rSwx f m;? tJ'D av;ckukd qkd qdk ae&r,f/ a[m jrifvu kd vf &Ydk &Sd if
]csKy}f ? a[m um;u a&SUuwufomG ;Ny?D ab;uoGm;w,f? aemuf a&SUu wufomG ;w,f
qk&d if a[m a&SUa&mufomG ;Nyq D Ndk y;D awmh? olu ]csKyw f m}m}? t&ifu[m ]csKyw f m}m}/
]ork', "r®mEkyóD? eda&m" "r®mEkyóD? a0'emok 0d[&wd? um,o®ð 0d[&wd}?
]twDwH ½ly}H ? ]twDwH-twdwjf zpfaom? ½lyH-½kyo f nf? twDawa,0 wa,0-twdwüf omvQi?f
ed½'k H¨ - csKyNf y}D / a[m ud, k u
hf m;a&SUuwufomG ;? ud, k u
hf m;ab;uaewufomG ;? ausmw f uf
oGm;w,f? a[m ud, k x hf uf a&SUa&mufomG ;w,fq&kd if aemufu[mawG t&ifu [mawG
u csKyf csKyf Ny;D a&SUa&muf a&mufomG ;w,f? a&SUa&mufw,fqkd aemufu[m csKyw f myJ?
um;oGm;&m? vlcsi;f NyKd i&f ifvnf; vlcsi;f oGm;&ifvnf; ud, k u f a&SUa&mufw,f? a&SUa&muf
awmh 0rf;romeJ?Y aemufucsKyw f m? ]½ky}f usawmh ]edó,ypön;f } jzpfomG ;w,f/ ]emrf}
usawmh ]teEÅ&ypön;f } jzpfomG ;w,f/ a&SUucsKyf a&SUucsKyaf wmh topftopf jzpfomG ;
w,f? ]ta[mif; ta[mif;} csKyNf y;D awmh ]topftopf} jzpfw,f? tJ'g ac:w,f/
jzpfwmudk ]ork',} vdaYk c:w,f/ csKyw f mudk ]eda&m"} vdaYk c:w,f/ ]eda&m"m
EkyóD? um,oð® 0d[&wd}? a[m csKyw f ,fqw kd m ]ud, k Bf u;D } yg csKycf sKyof mG ;w,f? ]pdw}f rSm
vnf; csKyw f myJ ]0dnmPoð}® vdYk qdv k u kd ½f ykH ?J ]eda&m"mEkyóD-csKyjf cif;udk ½Iavh&o Sd nfjzpfí?
0dnmPoð® -0dnmPfü? pdwo å ®ð- pdwüf ? 0d[&wd - ae\}}/ pdwüf pdwüf vnf; csKyw f myJ/
]raemtMunfrmS ? emrfrv DS m? igvnf;ryg ryg? csKyw f mudk od&rSm}}/
tJ'D av;ckqkd qdk ay;&w,f/ oGm;&if; vm&if;? csKyw f m a&SUoGm;vnf; a&SUu
nmu a&SUwufvu dk w f ,fqv kd Ykd &d&S if a[m aemufwpfcg b,fwufNyq D &dk if nmcsKyNf y?D
nmwufNyq D kd b,fcsKyNf y?D b,f½yk f b,f½yk f [dk ajcaxmufBu;D r[kwb f ;l ? vIyw f ½hJ yk f
ajymwm? b,f½yk f ]½ky}f csKyw f m/ ]eda&m"mEkyóD? ½lyoð® 0d[&wd}? ]eda&m"mEkyóD -
csKyjf cif;udk ½Iavh&o dS nfjzpfí? ½lyoð® - ½kyüf ? 0d[&wd - ae\}}/ ]csKyw f ,f} qdw k m ½kyrf mS
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 215
a&eJrY ;D eJY tpHak c:w,f? ],rujym#d[m}m}? ],ru} qdw k m tpHu k kd a[mw,f? 'G,ESpcf k
,rueJY 'G,eJY twlwyl J ESpcf Ek pS cf k jzpfwm? ]yg#d[m&d,} u wefc;kd [kwu f v hJ m;
(wifyghb&k m;)? ,rujym#d[mm? jym#d[mu wefc;kd ? tpHt k pHk wefc;kd ac:w,f? ]wefc;kd tpH}k
ac:w,f/
rsuv f ;kH wpfzufu a&awG? rsuv f ;kH wpfzufu rD;vQaH wG/
em;wpfzufu a&awG? em;wpfzufu rD;vQaH wG/
ESmacgif;wpfzufu a&awG? ESmacgif;wpfzufu rD;vQaH wG/
cg;atmufu a&awG? cg;txufu rD;vQaH wG/
a&eJrY ;D uodP k ;f u tJvpdk akH tmifqw kd m? tJvb kd &k m; w&m;wdu Yk kd &Sirf [m
arm*¾vefeYJ bk&m;wdu Yk pHpk v kH w T w f wfw,f? vkyw f wfw,f? &Sirf [marm*¾vef awmif
rpHyk gbl;? &Sirf [marm*¾vmefu rD;cd;k qdk rD;cd;k csn;f yJ vTwcf svu dk w
f m? [m olUcsn;f vTwrf mS
vm;qdrk S wpfcgydwv f u dk w f ,f? tJvkd jrwfpmG bk&m;uawmh a&rD;tpHk jzpfw,f? a&awG
rD;awGtpH?k ud, k w f pfjcrf;u a&awGq?kd ud, k w f pfjcrf;u rD;vQ?H 'g olwumawGrjrifz;l awmh
olUMunfv h ukd af wmh Munfw h meJyY J tJ'D ]eD0&PawG}u r&daS wmhb;l /
ck rsupf ad wG em;awG ESmacgif;awG pdwaf wGrmS vnf; &m*? a'goawG ruyf
awmhb;l ? a[m wpfcgwnf; edAmÁ efa&mufomG ;a&m a&S;u tckvnf; tJovkw d al tmif
vTwNf y;D jywwfv&Ykd &Sd if vlawGpw d x f rJ mS [ef [efomG ;w,f? [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/
tJvdkrSwfxm;aemf? ]ESmacgif;tMunfrSm}}? NyD;awmhaum (emrfrDSvm)? NyD;awmhaum
(igvnf;ryg)? Ny;D awmhaum (csKyw f mudo k &d rSm)? tJvadk v; qdq k akd y;? ud, k [ hf mud, k f
vkyaf wmh uk, d [ hf mud, k o f w d ,f? okrYd &Ykd if rodb;l ? csKyw f mudo k ad wmh jzpfwmudv k nf;
odwmaygh? jzpfwmu edó,ypön;f u ]edó,} ,}u ]taMumif;}}? a[m jzpfNy;D awmh
ysuo f mG ;wmu? ]csKyw f m}m}u ]tusKd ;}}aygh? jzpfwmeJY ysuw f m jzpfwm&dv S Ykd ysuw f m&dw S m?
]jzpfwm}m}&dv S Ykd ]csKyw f m}m}&dw S m? ]jzpfwm}m}r&d&S if ]csKyw f m}m}r&db S ;l /
tJvkd [dk avrkew f idk ;f Bu;D wdu k o f mG ;w,f? jzpfwm&daS wmh a[m rDeD rDemqdv k m;?
tJ'D avrkew f ikd ;f vlawGaooGm;w,f? csKyo f mG ;w,f? avrkew f ikd ;f wku d f vku d af wmh
[d[k mBu;D u jzpfwm&d&S if csKyw f m&dw S ,f? rDemrD avrkew f ikd ;f csvYkd aow,fvYkd vlawGu
218 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
'Dvykd o
J w d m? r[kwb f ;l ? jrwfpmG bk&m;u jzpfwmod&w,f? csKyw f mod&w,f? rDemrD
avrkew f idk ;f wkud &f if [m vlawGaor,f? csKyw f m jzpfwmcsKyw f m? 'DurÇmBu;D uvnf;
]jzpfwmm? csKyw f m} yJ odw,f/ tMurf;zufw,fqv kd nf; jzpf&ifcsKy?f um;AH;k azgufw,f
qdv k nf; jzpf&ifaowmyJ&w Sd ,f? jzpfwmeJY csKywf mudak c:w,fw?hJ 'gaMumifh ]jzpfcsKy}f
qdwk mu ]O',0,ÓPf} vdaYk c:w,f? ]vlawG}r[kwb f ;l ? ]owå0g} r[kwb f ;l vd?Yk tJ'D
urÇmBu;D udak ygh? vlawGaysmufomG ;vd&Yk &Sd if ]tJ'g'kuo © pöm}}? 'kuo© pömqdw
k m wpfavmu
vH;k oH;k q,fw h pfb/kH
]oH;k q,fw h pfbrkH mS jzpfav&m 'kuo © pömrSw}f /
tJvkd ]'kuo© pöm} qdw
k m?? vlawGr&daS wmh ork',awGy,fNy;D awmh ]eda&m"}
a&mufomG ;w,f/ tJvkd ÓPfu xkwaf y;&w,f [kwu f v
hJ m; (wifyghb&k m;)? avrkew f ikd ;f
wku
d w
f ,fqw kd m rMum;bl;vm; (Mum;ygw,fb&k m;)? Mum;w,fvq Ykd &dk ifvnf;
]em;tMunfrmS ? emrfrvSD m? igvnf;ryg
ryg? csKyw
f mudo k &d rSm} /
udavomxGufayguf
0dyóemeJY y|mef;eJ?Y rDw S ,fq&kd if ]edó,ypön;f }}? trDcS &H w,fq&kd if a[m
]edó,ypön;f &JU ypö,yk eÜ }f ac:w,f/ ]ypön;f ? ypö,yk eÜ }f udk ]taMumif;? tusKd ;} vdYk
ac:w,fvrYkd w S x
f m;? tJvkd odomG ;awmh vlawGr&daS wmhb;l ? y|mef;ÓPfa&mufomG ;awmh
]vlawG}r&daS wmhb;l ? tJ'w D if pdwx f rJ mS ayghNy;D awmh wpfcgwnf;vlawGukd ratmufarhb;l ?
uk,d u hf kd [dk wpfcgwnf; qif;&Jatmifvyk w f v hJ v l nf; tjypfrwifb;l ? csr;f omatmif
vkyw f v hJ v l nf; bmrSrvkyb f ;l ? tJvkd pdwx f rJ mS tJvakd wG jzpfwwfw,fw?hJ tJvkd rSwx f m;?
odrYk vYkd &Ykd &Sd if 0dyóemvkyw f hJ tusKd ;u bm&dw S ;Hk ? tJvpkd w
d x
f rJ mS bmrS tjypfawGr&db
S J
taumif;csn;f yJ jzpfwwfw,f? [kwu f vhJ m; (wifyghb&k m;)/
'ghaMumifh ]ud,
k t
f MunfrmS emrfrv
SD m igvnf;ryg csKyw
f mudo
k &d rSm}}/
tJ'D csKyfwmu em;tMunfwdkY? bmwdkYu]tAsmuw}
uw}udk;? tAsmuww&m;?
ukovkd f tukov f ;l ? tJ'g ]tAsmuwobm0}
kd f r[kwb uwobm0}/ tJ'D ]tAsmuwobm0}
uwobm0}rS
tJ'g tJ'Dae&mu ]xGufayguf}udk &Sm&wmwJh? ]xGufayguf}u b,f&dSwkH;qkd tJ'D
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 219
]em;awG}u &dw S ,f? ]rsupf ad wG}u &dw S ,f? xGuaf ygufu b,fvw kd ;Hk qdak wmh? olu
vQmxkwf ajymifw,f/ a[m ud, k u
f b,fEh , S rf S r&db
S ;l ? oluqJw,f? ud, k uf b,fEh , S rf S
r&dbS ;l ? tJ'g em;uae xGuaf ygufa&mufawmh tJ'g ]0drw k }då qdak wmh? udavomawGu
b,fuxGuo f mG ;wk;H qdak wmh em;uxGuo f mG ;w,f? cHjyif;ao;vm; eifq h v J u
kd rf ,fqkd
cHjyif;w,fb&k m;qd&k ifawmh xGuaf yguf r&ao;bl;l ? rcHjyif;bl;qd&k if tJ'gxGuaf yguf
jzpfomG ;w,f? [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/
tJ'tD wkid ;f yJ ]em;}
]em;}u xGuaf yguf? ]rsupf }d u xGuaf yguf? edAmÁ efawGukd wjcm;udk
rjyK&bl;? 'g y|mef;ÓPfxaJ &mufomG ;w,f? [kw&f UJ vm;/ ]pu©m,weH? pu©K0n d mP
"mwk,m? wH orÜ,w k u å meÍö "r®meH}? 'gua0'emawG onmawG ocFg&awGukd ajymwm/
]pu©K0n
d mP} qdw k mu jrifw[ hJ mudak jymwm? [d[ k mu jrifaumif;raumif;awGukd
ajymwm? ]pu©m,weH}? tJ'gu rsupf t k meJY twlwyl ?J ]pu©K0n
d MunfrmS qdw d mP
"mwk,m}m}? tJ'gu emrfrv SD mwmeJY twlwyl /J
]pu©K0nd mP"mwk,m? wH orÜ,w k u å meÍö "r®meH? edó,ypöa,e ypöa,m} ,m}?
]edó,ypöa,e ,e- rD&S m[laomtaMumif;jzif}h wJ?h ]rD&S m}m}qdw k m ]taMumif;} jzpfomG ;w,f?
]ededó,ypöa,eypöa,m Oyum&aum - aus;Zl;jyKonf} wJ?h xrif;pm;ygtH;k bmtH;k eJ?Y
{nfch v
H Ykd bmjyKvYdk aus;Zl;jyKvu kd w f maygh? tJvkd aus;Zl;jyKvu dk w
f meJY tJ'rD mS jrifwmav;
jzpfomG ;w,fvrYkd w S ?f tJ ]ig}]ig}jrifwm r[kwb f ;l vd/Yk
]0dyóemÓPf y|mef;ÓPf {uefwo l nfrw S }f /
tJvkd wlvu kd vf &Ykd &Sd if ]i f mG ;w,f? ]ouúm,'d|ad wG} jyKwo
]igg } jyKwo f mG ;w,fw?hJ
a,musmf ;awG rde;f rawG [kw&f UJ vm; (wifyh gbk&m;)? tJ'aD wmh a,musmf ;awG? rde;f rawG
taMumif;awG rpOf;pm;bl;qdak wmh pdwaf wGu rvGwv f yfb;l vm; (vGwv f yfygw,f
bk&m;)? aMomf vGwv f yfw,fqakd wmh ]0drw k eåd Ad mÁ ef} qdw
k m tJv[ kd mrsKd ;/
uJ---awmfMutH;k pd/Yk
¸¸¸¸¸
220 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
pdwt
f a&mufenf;&if ]ocFg&} bufukd pdwt f a&mufrsm;r,f/ ]ocFg&} &}bufukd pdwf
ta&mufrsm;&if ]tedpö 'ku© tewå}bufukd ta&mufrsm;r,f/ pdwx f rJ mS owå0gawG
a,mufsm;awG rygawmh &ifxrJ mS at;w,f? tJ'grsKd ;udk ]edAmÁ ef}ac:w,f/ ]owå0g}g}rygbJ
f J at;w,f? tJ'gudk ]eda&m"opöm}}vdYk ac:w,f/ ]owå0gawG}udk ]cE¨mtpOf}vdYk
aerS pdwx
ac:w,f/ ]cE¨mtpOf} &Srd S owå0gjzpfw,f/ ]tpOf} r&Sv d Ykd cE¨mjywfomG ;awmh edAmÁ efa&muf
oGm;w,f/
rsupf ud jrif rEdiI ;f ,SOf þwGiw f &m;&/
csp&f if'u
k © csKyrf S edAmÁ ef/
cE¨mqdw k m jzpfwo hJ abm edAmÁ efqw
kd m csKyw
f ohJ abm/
tusKd ;ig;yg;u taMumif;ig;yg;udk rquf&if tJ'aD e&mrSm aomwmyefjzpfomG ;w,f
rsupf ed YJ jrifNy;D qufrawG;bJae&if ]yk*Kd¾ v}f rjzpfb;l ? yk*Kd¾ vrf jzpf&if ]t0dZmÆ }
rjzpfb;l ? t0dZmÆ rjzpf&if ]wPSm} rjzpfb;l ? tusK;d ig;yg;- 0dnmPf? emrf½yk ?f oVm,we?
zó? a0'em/ taMumif;ig;yg;-t0dZmÆ ? wPSm? Oyg'gef? uH? zó? tudsK;ig;yg;u
taMumif;ig;yg;udk rquf&if tJ'aD e&mrSm ]aomwmye aomwmyeff} jzpfomG ;w,f/ umr&m*awG
enf;oGm;&if ]ou'g*grf}jzpfomG ;w,f? umr&m*awG jywfawmufomG ;&if ]tem*grf}
jzpfomG ;w,f/ rmeawG xderd'a¨ wGr&Sad wmh&if ]&[EÅm} jzpfomG ;w,f/
]xderd'g¨ bdb-l xderd'u ¨ kd vGr;f rd;k Edik af om &[ef; yk*Kd¾ vo f nf? oAÁm'k*w ¾ ad ,m-
tvH;k pHak om 'k*w ¾ w d u Ykd ?kd Za[ - y,fpeG EYf ikd \ f }? ]xderd'}¨ udk vTr;f rd;k Edik &f if raoawmhb;l ?
]xderd'}¨ udk vTr;f rd;k Edik af tmifvyk &f r,f/ ]t0dZmÆ wPSm Oyg'gef}u oH;k ck? ]0dnmPf? emrf½yk ?f
oVm,we? zó? a0'em} u ig;ck? oH;k eJY ig;eJaY ygif;awmh &Spcf ?k &Spcf u k ]ypöKyeÜ u
f mv}
ac:w,f/ ]a0'em}
]a0'em}udk t0dZmÆ wPSmbuf rul;&bl;/ rul;&if bk&m;jzpfwm? aomwmyef
vnf; tJ'aD e&m jzpfwm? ou'g*grf tem*grfvnf; tJ'aD e&mjzpfwm/ bmjzpfvv Ykd J
qdak wmh a0'emrSmyJaewm ]t0dZmÆ } ra&mufb;l / ]t0dZmÆ }}qdw k m yk*Kd¾ vo f wå0gawGukd
ac:wm/ ynwfeYJ t0dZmÆ eJY &m*a'goeJY twlwyl /J ]&m* a'go jzpfav&m ynwfawG
yg&yg}? ]zóypö,m}m}- 0dnmPfaMumifh zójzpfonf? ]0dnmPfypö,m} - 'Gg&aMumifh
vnf;yg&yg}
0dnmPfjzpfonf/ pu©K'gG &udk ]yom'} ]yom'}vdYk ac:w,f/ yom'½kyu f Munfawmh jrifwmawG
jzpfomG ;w,f/ jrifwmawGu 0dnmPf? MunfwmawGu yom'/ ]'Gg&ypö,m}m}- uHaMumifh
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 225
'kuo
© rd S ork',y,f eda&m"0,f jrifw
h ufr*fpw
d f
]t0dZmÆ ocFg&m twDawmt wmt''g¨ ? Zmwd Z&m r&PH tem*awmt'¨g? raZÑ t|
ypöKyaÜ Eémt'¨gwd? wa,mt'¨g}}/ ypöKyeÜ u f &Spcf k [ku d 0dnmPf? emrf½yk ?f oVm,we?
zó? a0'em? 'Du t0dZmÆ ? wPSm? Oyg'gef? tJ'D 'Dbufu t0dZmÆ wPSm Oyg'gefxJ
ra&muf&if at;oGm;Ny/D t0dZmÆ wPSm Oyg'gefqw kd m ]ynwf} yJ/ 0#fqif;&Jukd Ni;D aiGUrS
]edAEdÁ H´ 0d&ZÆwd }? ]edAEdÁ -H´ Ni;D aiGUonf&adS omf? 00dd &ZÆwd-wyfrufjcif;uif;\? 0d&m*g- m*g-wyfjcif;
uif;onf&adS omf? 0drpk w ö -d vGwaf jrmuf\/ 0drw k oå -ð® vGwaf jrmufonf&adS omf? 0drw k rå w D -d
vGwaf jrmufNy[ D í l ? yZmemwd-od\}/ vGwaf jrmufw,fqw kd mudk odomG ;w,f/
]Zmwd - y#doaE¨ae&jcif;onf? cDPm - ukeNf y?D jA[®p&d,H - jrwfaomtusiu hf ?kd
0kow d H - usio hf ;kH tyfNy?D u&PD,H - jyKz, G u f pd ö wpfq,fah jcmufcsurf *fupd u ö ?kd uwH-
jyKtyfNy?D £w¬wm¬ , - þr*fzv f usKd ;iSm? ty&H - wpfyg;aomjyKz,
kd t G u ö nf? ew¬-d
f pd o
r&Sad wmhNy}D ? ]'d|}d aMumifv h nf; ynwfjzpf&w,f/ ]emroP²mefra&muf&ef trSeo f wdjyK}
]or®m'd|}d u edAmÁ efukd a&mufapw,f/ 'gaMumifh ] 'kuo © rd S ork',y,f eda&m"0,f
jrifwh uf r*fpw d }f edAmÁ efukd csucf si;f oGm;wm r*fpw d yf /J ynwfrygbl;/ tJ'g ]eda&m"opöm}
rSe;f odomG ;w,f/ ]ynwf}u udavom? ]y&rwf}u edAmÁ efjzpfomG ;w,f/ 'gaMumif-h
]o o'¨r® *PkwårH-olawmfaumif;wdkYwnf&m y&rw¬jzifhjrwfaomw&m;? ewfvl
taygif;wdx Yk ufjrwfaom? Ekwt f yfNy;D aom t0dZmÆ &Sad om? t&d,myk*Kd¾ vf taygif;ESiw hf uG
jzpfawmfral om}}qdak wmh ]ynwf}udk Ekwv f u kd &f if ]t&d,m} jzpfomG ;w,f/ ]vlr&Sad ompdw}f
qdwk m? om;r,m;r&Sad wmh aiGray;&awmhb;l / ]pdwrf &Sad omvl} qdw k m qJwmudk cHEikd w f m
]pdwrf &Sw d vhJ }l yJ? a'gopdwrf &Sw d m edAmÁ efy/J 'g ]igh} qJwmr[kwb f ;l / ]em;} qJwm/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 227
jzpfcsiv
f rkd I y,fpeG rYf I csKyfrI xd'k u
k ?H© þav;ckjzpfrI aomwmyef
jzpfysuEf ydS pf ufwmudk ]yDVe} vdaYk c:w,f/ ESyd pf ufwmud&k mS vdu
k af wmh ]ocFwa|m a|m-
ocFww&m;wJ/h ]ocFw} qdw k m pdwf apwoduf ½ky?f ]½ky}f qdw k m vIy&f mS ;Ny;D aew,f/
]ocFww&m;} u ESyd pf ufw,f? ESyd pf ufawmhyw l ,f? ]wayg} ylyefw,f? ]tEkygÜ a'g} -
rjzpfawmhb;l qdak wmh Nird o
f ufw,f? Nird o f ufawmh rESyd pf ufb;l ? ]Zmwd}-jzpfw,fvq Ykd &kd if
]Zmwdyd 'kum© } - jzpfwmu 'ku© opöm? ]yk&rd wPSm} onf ork',opöm/
]jzpfcsiv
f rkd I y,fpeG jYf yK csKyrf I xd'k u
k ?H© þav;ckjzpfrI aomwmyef}/
r&daS wmhb;l / a,musmf ; rde;f r r&d&S if bmudrk S &m* a'go rjzpfEikd b f ;l / &m* a'go
jzpfw,fqw kd m ynwfaMumifjh zpfwm/
]ESmacgif;u eHwkH *E¨m½Hk vlyY rkH rSw&f / ESmacgif;u eHvQif rEIid ;f ,SOf þwGif w&m;&}?
]rkaw rkw rwH}å eH&if eHumrQy/J b,fou l eHw,f/ b,f0gu eHw,frvkyaf wmh bl;/
]ynwf}udk rpGv J &Ykd &Sd if eH&if eHNy;D ysu?f jzpfNy;D awmh ysuo f mG ; r&daS wmhb;l / jzpfNy;D awmh
r&daS wmhb;l qdrk ?S r&dw S mudk pJv G rf;Ny;D awmhrS um,uH 0pDujH zpfwm 'grSr[kwf um,uH
0pDurH jzpfwm? ]rjzpfwm}m}udu k tJ'gvnf; edAmÁ efy/J um,uH 0pDurH rS jzpfbJ udavom
b,fE, S hf jzpfrwk;H / tJ'v D kd ÓPfu yxrwef;a&muf&w,f/ ewfawGbmawGq&kd if
wpfcw k nf;eJY ode;f csND y;D &[EÅmjzpfw,f/ ESmacgif;u eHvQif eHumrQyaJ e? b,foal wG
b,f0mS awGvYkd ]uH} rvkyef ?YJ ]uH} jyKwaf tmif BuKd ;pm;&w,f/
]trSm;eJt Y rSe?f bk&m;qdÓ k Pf? trSm;udk trSerf vkyef ?JY w&m;qdk emrf½yk u f UJG ?
[efrvkyef aYJ [h? uHjyKwaf tmifBuKd ;pm;Mu} vdYk pyfxm;w,f/ eHw,fqw kd mu teHu Y eHwm?
teHu Y Oyg'g½kyu f ;kd ? Oyg'g½kyu f r[mbkwu f kd rD&S oud;k ? ]½lyH yZmemwd 0dZmÆ } ½kyu f kd
½kyvf o Ykd &d if 'g ]0dZmÆ ÓPf} jzpfw,f/ ]½ky}f udk ½kyv f Ykd rodb;l / ]vl}vdo Yk &d if &m*? a'gojzpfwm
aygh/ tvkyaf wG tudik af wG jzpfNy;D awmh ydu k q f aH wG&mS &wmaygh/ xrif;awGpm;zdaYk ygh/
tJ'gu ],HuOd dö 'kuH© oarÁm"d oAÁw H H tm[m&ypöa,m} ,m}? tm[m&aMumifh 'kuj© zpfw,f/
tJ'D tm[m&aMumifv h nf; vlawGxrif;pm;&wmud;k uG/
tJ'v J G ]rsupf d jrifwkH ½lyg½H}k ? rsupf q
D ykd u d w kd mu emrnfy/J rsupf u d pu©K? pu©Kukd
rsufpdvdkY jrefrmvdk emrnfay;wm/ pu©Ku rm*"emrnf? rsufpdu jrefrmemrnf/
]tmpduE© 0ÅH , d a[m[d} pum;ajym&ifjrifrS pum;ajymvdjYk zpfw,f/ ]pu©K} uvnf; Oyg'g
½ky?f 'D]tqif
]tqif;}}uvnf; yx0D? tmayg? awaZmudk rDNS y;D jzpf&wJt h qif;? tqif;u tpdr;f ?
teD? tjym? t0gudk ac:w,f/ tJ'gudk tqif;ac:w,f/ tJ'D ]tqif;}}uvnf; Oyg'g½ky?f
'D]rs
]rsupf }d uvnf; Oyg'g½ky?f tJ'D ]tqif; Oyg'g½ky}f eJY ]rsupf Od yg'g½ky}f tquftoG,f
vkyv f u kd af wmhrS ]Oyg'g½kyf tquftoG,v f yk f wpfr[ k w
k 0f n
d mPf jzpfownf;} qdw k mu
jrifw,fqw kd hJ ]0dnmPf}jzpfwm? rif;wdu Yk jrifwmr[kwb f ;l / 'Dupu©Ku rsupf t d Munf?
[duk tqif;u ½lyg½H?k vlawGr[kwb f ;l aemf? 'g y&rwfudk ajymaewm/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 233
]raemuH} jyKwaf tmif eifwYkd uHjyKwaf tmif? ][efrvkyef aYJ [h uHjyKwaf tmif
BuKd ;pm;Muawmh}? [efvyk v f &Ykd &dS if a,m*D a,mifa,mif 0dyóemvdu k pf m;wJah ,mifa,mif
bma,mifa,mifeJYqdkNyD; wcsdKUawG tJ'grsdK;aMumifh&oGm;wm/ w&m;awGbmawG
vduk Mf u&if;eJMY unfnKd [hJ bm[Jh jzpfMu&if;eJY tJ'[ D mrsKd ; rvky&f bl;/ ]vlyY rkH rSw&f }}wJ?h
]rsupf u d jrif rEdiI ;f ,SO}f tJ'v D kd rEdiI ;f ,SO&f bl;/
a,mufsm;awG? rde;f rawGvYkd tJ'v D kd rEdiI ;f ,SO&f bl;/ ]y&rwf}rSm a,mufsm;rde;f rrS
r&Sb d u J ;kd ? r[kwb f ;l vm;/ yx0D? tmayg? awaZm? 0ga,mrSm b,frmS wk;H a,mufsm;
rde;f r&So d vJ/ pdwf apwoduf ½kyrf mS &SmMunf?h ynwfrygbl;/ 'gaMumifh ]ynwf rygaom
pdwf-y&rwf}vdkY qdkxm;wmaygh/ ]em;uMum;wHko'´g½Hk vlYyHkrrSwf&? em;uMum;vQif
rEdiI ;f ,SOf þwGiw f &m;&}
&m;&}/ tJ'gav;awG qdq k akd e/ qdak ewmu ]or®mouFy}Ü jzpfw,f/
ESi;f arvdk rjzpfapeJY
em;uMum;wm ]o'´g½H}k ? tckigvdYk rrSwef ?YJ igw&m;a[mw,fvYkd rrSwef /YJ o'´g½Hk
o'´g½Hq k w kd m tckMum;Ny;D tckysuf ]jzpfysu}f ? ]jzpfysu}f qdw k m tedp?ö ]tedp}ö qdw k m cE¨m?
]cE¨m}}qdw k m tedp?ö tJ'v D kd ]tedpö tedp}ö vd&Yk w G rf ?S r&Gwaf wmh b,fvjkd zpfomG ;owk;H
qdak wmh aumifrav; wpfa,muf? tJ'v D kd ½SLwm ½du I w f m? r½SLEdik f r½du
I Ef ikd af wmh
armwmaygh/ armawmh wpfcgwnf;aooGm;w,f/ aooGm;awmh tarBu;D u ayGUzufNy;D
idw
k ,f/om;trdEpS af ,mufyJ &Sw d mud/k olu aorSe;f rodao;bl;/ emrnfu ESi;f ar?
ESif;aru aoNyD? tJ'gypöKyÜefavmu/ wrvGefavmuu wrvGefqdkwm b,fu
teufxGufrSef;vnf;rodbl;/ y&avmu? wpfyg;aomavmu? tck[mu ypöKyÜef
avmu? tckpum;ajymaewm ypöKyeÜ af vmuaemf/
rsufpdu ypöKyÜefavmuyJ&w,faemf/ [dk[mu raemavmu/ tcktJ'D
ESi;f arav; aooGm;a&m? aooGm;awmh tarBu;D u idak ewmaygh/ ]tar usKyrf aobl;/
usKy'f rD mS &Swd ,f}/ taru Mum;vnf; rMum;bl;/ tJ't D oHvnf; rMum;bl;/ olv Y nf;
rjrifb;l /aowJw h ;kH vH;k Bu;D om jrifwm/ tJ'v D kd jrifawmh tJawmh igajymwm tarvnf;
rMum;ygvm;/ aow,fvnf; rrSwfao;bl;/ tJ'g ]onm} ]onm}/ tJ'g ]oów'd|d}?
[kwu f vhJ m;/ tJ'geJY ol&mG tjyifxu G of mG ;awmh aumifav;wpfa,mufeYJ awGUw,f/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 235
tJ'g 0if;xde?f ][Jh 0if;xdef eifeiYJ g uHrukeaf o;awmh jyefq&kH ao;wmaygh[m} eJaY jymw,f/
][ eifrESpu f aoNyrD [kwv f m;}/ ][kww f ,f igrESpf uaoNy/D eifvnf; tckaoaeNy[ D }/
][igb,faorwk;H ? igtck&w dS ,f}qdak wmh ]eift
h rd jf yefomG ;Munfyh gvm;} qdak wmh tJ'g
tdrjf yefomG ;awmh tJ'aD umifrav;u yufvufav;? olt Y 0wftpm;topfuav;awGudk
olt
Y avmif;ay:tkyx f m;w,f/ [m tJ'aD wmhrS ol0rf;enf;w,f/ ][migaoNyx D if&UJ }/
tJ'aD wmhrS aorSe;f odw,f/ tJ'gbmwk;H qdak wmh---
qifjcifpw d f b0ifpw d f xdEk pS pf wd f rSwyf rd rhf aem jzpfownf;/
ynwf edAmÁ ef xdEk pS w f ef rSw&f ef "r®m½Hjk zpfownf;/
tJ'g oleAd mÁ efrodao;bl;/ y&rwfvnf; rodao;bl;/ olynwfyo J wd ,f/
'golt Y ar? 'golt Y avmif;Bu;D yJqNkd y;D awmh 0rf;enf;Ny;D aew,f/ oGm;p&m vmp&mvnf;
r&Sdawmh &GmtjyifbufxGufoGm;w,f/ NyD;awmh tJ'Daumifav;eJYawGUw,f/ tJ'D
aumifav;uenf;enf; t½kyq f ;kd w,f? rESpu f oluaoxm;wm/ 'geJY ]eifvu kd cf -hJ
vdu k cf }hJ qdNk y;D awmh olv Y nf;tm;ud;k p&mr&Sad wmh vdu k of mG ;w,f/ [du
k sawmh anmifyif
tdBk u;D awGU&w,f/ 'Db0u anmifyifr[kwb f ;l / [db k 0u anmifyiftBkd u;D / *GqBkH u;D rSm
vlu 00Bu;D ? wif;ykwBf u;D eJY udik v f ?Ykd ]rif;wdYk topfpufpuf vmMuoud;k uG? at;uGm
vmuGm}/ ]uReaf wmfwYkd aep&mr&Sv d Ykd ae&may;ygcifAsm;}/ ]at; rif;wdYk [du k ikd ;f oGm;ae}/
'DawmhrS olwYkd vlr[kwrf eS ;f odomG ;Muw,f/ 'geJY tJ'b D 0u ESi;f ar yJ&w dS ,f/ tJ'g
]oów'd|}d ? tckjzpfw,f? tckysuw f ,fqw kd m rodb;l / tckjzpfwm tckysuw f m
rodawmh edAmÁ efra&mufb;l / 'Dvyl J 'DemrnfyJ rSwx f m;w,f/ emrnfu ynwfr[kwf
bl;vm;/ 0if;xdeu f aum (ynwfygbk&m;)/ tJ'g ]oów'd|}d /
],m,HwPSm aygaemAÇ0dum eE´D&m* o[ *wm wMw wMwm bdeE´deD
ao,sx'd H umrwPSm b0wPSm 0db0wPSm}/
]umrwPSm}}qdw k m rsupf ad wG em;awG jrif&wJih g;ckteuf jrif& Mum;&wJ[ h mudk
]umrwPSm}}vdYk ac:w,f/ ckewke;f u ]rsupf jd rifwkH ½lyg½H}k vdYk rpGb J eJ YJ a,mufsm;av;?
rdef;uav;vdkYjrifwm tJ'g ]umrwPSm} (rSefygbk&m;)/ 'Dudk,fBuD;udk ESif;aryJvdkY
emrnfrw S x f m;wJ[ h mu ]oów}
]oów}wJ?h ]b0 wPSm}}ac:w,f/ [kd ]Oapä''d|}d uawmh
xm;awmh [kwu f v hJ m;? ]b0jywf}wJh[m/
236 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]ynwfeAd mÁ ef xdEk pS w
f ef rSwf
w&f ef"r®m½H}k ? 'gynwf "r®m½Hw k ?hJ ynwfyJ odaew,f/
odaeawmh vluaow,f jzpfomG ;w,f/ ynwfukd rodb;l / tJ'D tbd"r®mw&m;awG
udrk arhravsmah eawmh tJ'gvlr[kw&f if aowmr&Sb d ;l / vl[w k rf S aow,f/ [kwv f m;/
]tyÜrma'g trwHy'H}qdw k m ]y&rwfukd rarhavsm&h if aow,frrnfb;l }wJ/h
tckow l Ykd aooGm;w,f/ aooGm;awmh tckow l Ykd tpm&SmxGu&f w,f/ 0if;xdeu f
xGuw f ,f/ oluawmh rxGu&f ygbl;/ tJ'geJY tpm&Smpm;Ny;D tJ'*D q G ukH vlBu;D udk t&if
ay;&w,f/ ray;&if olu½du k wf m/ wif;ykwef YJ xkwm? aowmyJ/ b0ul; i&Ja&muf/
tJ eifwYkd ]umrwPSm? b0wPSmawG} *½kpu kd /f Ny;D awmh wpfEpS af vmufMumoGm;w,f/
wpfEpS Mf umoGm;awmh uav;awG &vmw,f/ wapäuav;av;aygh/
'geJY ESif;arav;u olYtarBuD;wdkY&GmqD Munfhvdkufawmh olYtarBuD;u
ocsKØif;ukef;vmNyD;awmh ESif;artkwf*lrSm &yfNyD;awmhidkw,f/ ]nnf;wdkYudkvnf;
igzdwyf gw,f/ igy&dww f &m;emrvd/Yk reufjzefcg eifwt Ykd azmfawGev YJ mcJMh u/ ig&Gmu
tydik t f qdik af wGaum igajymxm;w,f/ vmEdik w f o hJ l tukev f mMu} vdYk tJ'v D akd jymwm
olMum;w,f/ oltJ'Dudk xGufoGm;w,f/ 0if;xdefu tpm&SmoGm;w,f/ ESif;aru
tarqDuo kd mG ;w,f/ tdref m;a&mufawmh tdraf pmifeh wf? &Gmapmifeh wfawGu rwm;bl;/
'geJY y&dww f &m;emawmh ]r,H- tuREykf w f oYkd nf} qdak wmh oluodNy/D w&m;emwmvnf;
Mum;w,f/ trQa0r,fh tcsed u f sawmh ]a[h ESi;f ara& igwdu Yk t kd rSw&f ygOD;[J}h qdNk y;D awmh
olaY ,mufsm;u uav;av;csND y;D vmwJt h cgMuawmh ]om"k? om"k} vdYk ac:r,fBuw H ek ;f
tmcHwiG ;f xJukd tmap;xnfo h vdk rac:Edik b f J jzpfNy;D awmh tJ'b D 0u ruRwrf vGwb f eJ YJ
a,mufsm;aemufvdkufoGm;w,f/
]b0wPSm}}u w,faMumufzaYkd umif;w,f/ tJ'v D ykd J owå0gawG[m a&muf&m
ae&m cif&maqGrsKd ;eJY ]oHo&mMoC} C}xJrmS aysmaf eMuw,f/ w&m;vdu k w
f ,fqw kd m
yxrwef;jzpfrS w&m;jzpfwm [kw&f UJ vm;/ 'gaMumifh ]em;uMum;wHk o'´g½Hk vlyY rkH rSw&f }}?
ESi;f arvdaYk c:&if ESi;f arvdYk wu,frxife/YJ emrnfu emrnfy/J [d[ k mu oAÁnKw
ÓPfeYJ a[mwJw h &m;/ wapä? y&avmu? wrvGeaf vmuwdYk tJ'v D [kd mawGeYJ &Snf
Ny;D awmh owå0gawG [dak &mufvu kd f 'Da&mufvu kd jf zpfaewm/ tJ'g y#dpo ö rkygÜ 'fukd
rjrifv/Ykd ]0dnmPf}qdw k m csucf si;f jzpfNy;D csucf si;f rysub f ;l vm;/ ]Mum;} m;}&if csucf si;f rjzpf
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 237
bl;vm;/ rysub f ;l vm;/ ]jzpfysu}f yJqw kd m 'kuo© pömyJac:w,f/ ]'kuo © pöm}}yJ od&
w,f/ ESi;f arqdw k hJ emrnfukd rod&bl;/ [d[ k mu ]ynwf raem}? [kww f ,f r[kwv f m;/
tJ'g b0oHo&m ]oów} ]oów}&Snw f wfw,f/
ÓPfu ]y&rwfÓPf}/ [d[ k mu ]uH}? 'DuÓPf]trS ]trSm;eJt Y rSef bk&m;qdÓk Pf}?
]Aka'¨g oAÁnKwÓaPm} Aka'¨g- bk&m;qdw k m oAÁnKwÓPfukd ac:w,f? ]"ar®m
avmukwaå &me0} w&m;qdw k m- avmukw&å mw&m; udak c:w,f/ avmuDawG rygbl;/
y&rwfawG a[m&w,f/ "ar®m avmukwaå &m aemufu ]r*¾ zva|m oHaCmp}
r*fzdkvfü wnfwJhyk*¾dKvfudk oHCmac:w,f/ tJ'grS &wemoHk;yg;tppfac:w,f/
[kwfw,fr[kwfvm;/ tJ'DvdkrSwfxm;? ]em;uMum;wHk o'´g½Hk}? em;uMum;vQif
bmvdrYk w S &f rvJ (o'´g½Hv k rYkd w S &f ygw,fb&k m;)/ o'´g½Hu k Nro J vm; (rNryJ gbk&m;)/ tJ'g
]½ky}f ? rNrw J mu ]½kyt f edp}ö vdYk qd&k w,f/ ]o'´g½Hk tedp}ö vdq Yk &kd w,f/ tJ'grS rSew f ,f/
Ny;D awmh ]aomwtedp}ö tJ'grS rSew f maygh/ [kw&f UJ vm;/ ]tedp}ö usrS ]cE¨mig;yg;}
a&mufomG ;w,f/ ]tedp}ö r[kwb f q J &kd if oówjzpfomG ;w,f? ]tedp}ö jzpfreS ;f od
ysufrSef;od&if ]oów'd|d} jyKwfoGm;w,f/ jzpfwmodatmifvkyf&if ]Oapä''d|d}
jyKwo f mG ;wmyJ/ tJ'v D rkd wS x f m;/
y&rw¬ y*k Kd¾ vfqw
kd m
rif;wdÓ Yk Pfu avmbrlpw d af vmuf tm;rjyif;bl;/ avmbrlpw d uf avmbwdYk
a'gowdYk arm[wdu Yk tvGet f m;jyif;wm/ eifwu Ykd ynwfukd tvGezf ufw, G x
f m;
Muwm/ ynwfukd rzufw, G yf geJq
Y kd ysi;f oGm;Ny/D ysi;f Ny;D awmh w&m;rvkycf siaf wmhb;l /
]ynwf}rSe;f rod&if &m*jzpfw,f/ ]ynwf} rSe;f od&if &m*rjzpfb;l / ]ynwf}rSe;f
odvdkufNyDqdk&if &m*jzpf&ifvnf;&yfoGm;wm/ tJ'DvdkyJ &[EÅmwdkY bk&m;wdkYqdk&if
Muufawmifav; rD;eJYwdkYvdkufvdkY&Sd&if wGefYoGm;w,f/ tJ'DvdkyJ ]ynwf} qdkvdkY&Sd&if
wpfcgwnf; olpY w f rJ mS ynwfray:bl;/ ]y&rw¬tm½H}k yJjzpfw,f/ 'gaMumifh bk&m;?
d x
&[EÅmwdu Yk kd ]y&rw¬tm½H}k vdaYk c:w,f/
om"k ... om"k ... om"k
¸¸¸¸¸
238 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
oEÅmefü? umrpäaE´m- umrpäEo ´ nf? tw¬-d &S\ d /£wd£wd- þod?Yk yZmemwd- od\}/
]yZmemwd} qdak wmh bmjzpfomG ;owH;k qdak wmh ]ÓPf} eJ, f hJ ]raem} jzpfomG ;w,fwhJ
Y OS w
(rSefygbk&m;)/ tJ'gaMumifh ]umrpäE´udkodw,f? umrpäE´udkodw,f}vdkY qdkay;
(rSeyf gbk&m;)/ umr rygbJ qE´oufoufukd od&ifvnf; omaumif;wmaygh/ ]umrygwJh
qE´}? ]umr rygwJh qE´}? Oyrm- aps;0,fomG ;csiw f ,f? ausmif;oGm;csiw f ,f? tvkyo f mG ;
csiw f ,f? tJ'v D kd qE´awmhoMd uw,f/tJ aps;0,f roGm;csiw f q hJ E´? tvkyrf oGm;csiw f hJ
qE´? umr*kPf rrS0D cJ siw f hJ qE´rsKd ;udu
k sawmh qE´&,fvYkd odyrf odMubl;wJh (rSeyf gbk&m;)/
tJ'q D E´uv kd nf; odatmifvYkd jrwfpmG bk&m;u ]ew¬d ar tZÑw}Hå / ]ar- ig\?
tZÑw-Hå tZÑwo å EÅmefü? umrpäaE´m- umrpäEo ´ nf? ew¬-d r&S}d ? umrjzpfwhJ pdw&f &dS if
&Sw
d ,fvo Ykd wd /hJ umrjzpfwhJ pdwrf &S&d if r&Sb d ;l vdo
Yk w d /hJ jzpfaewJh pdwo f EÅmefrmS jzpfaewJh
oabmtwdik ;f trSeo f d oday;ygwJh (rSeyf gbk&m;)/ ]pdw}f rSmjzpfaewJh oabmw&m;wdik ;f
[m ]"r®}ygyJ/ ]"r®uv kd nf; od&r,f}/ olaY Mumifjh zpfwhJ ]oHa,mZOfuv kd nf; od&r,f}/
ud, k ohf EÅmefrmS jzpfr,f"h r®av;awG qE´av;awGukd ]ocFw"r®} vdaYk c:w,f/ tJ'"D r®av;
udk &nf&, G Nf y;D awmh ]£wd"ar®ok "r®mEkyóD} wJ/h ]oHa,mZOf}uawmh ]umr"r®awG}
jzpfomG ;w,f/ umrpäEN´ y;D awmh ]qE´&ma*g} ma*g}vdYk qdw k m&Sad o;w,f/ qE´rmS &m*ygvm
Ny;D jzpfw,f/ ]qE´&ma*g} ma*g}- tJ'q D E´&m*eJY ygvmwJq h E´ukd y,fvu kd af wmh ]qE´&m* y[meH
qE´&m* 0dea,m} vmjzpfw,f/
t&d, 0d[m&
]{wå qE´H 0d&mZdwmG ? {{0H0H 'kuH© yrkpw
ö }d / tJ'v D kd qE´awGvw G uf if;r,f qdv
k &Ykd &dS if
'kua© wGu vGwu f if;r,fw/hJ &m*udk tJv*kd ½kpu kd &f w,f/ 'gaMumifh ]£wd tZÑw0Hå g
"ar®ok "r®mEkyóD 0d[&wd}/ tJ'v D akd er,fvYkd qdv k &Ykd &dS if ]t&d, 0d[m&D}wJ/h bmjzpfvYkd
wH;k qdak wmh ]tedóad wmp 0d[&wd} wJ?h ]tedóad wm- rrSrD í l ? 0d[&wd- aew,f}wJ/h
&m*awG qE´awGukd rrSb D aJ ew,fw?hJ tJ'v D akd ewm ]t&d,0d[m&} ac:w,fw/hJ t&d,m
yk*Kd¾ vwf \Ykd aejcif;yJw/hJ
jA[®0[
d m&
]rmwm,xm ed,yH w
k }å ? rdcifu om;orD;awGtay: tqd;k rjrifb;l ? q&mu
240 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]Asmyg'}r&Sb
d ;l qdw
k meJY ]tZmwH} rjzpfb;l qdw
k meJw
Y w
l ,f
Ny;D awmh jrefrmvdk ]Asmyg'&Sod vm;}? ]Asmyg'r&Sb d ;l vm;}? r&S&d ifb,fEh , S af er,f/
Nidrfaer,f/ ]Asmyg'} r&Sdbl;qdk&ifNidrfaer,f/ tJ']Asmyg'} ]Asmyg'} dbl;qdkwmeJY ]tZmwH}
D]Asmyg'}r&S
rjzpfb;l qdw k meJY wlw,f? [kwu f v hJ m;? ]tZmwH? tuwH} qdw k mawG rodb;l vm;/
t"dygÜ ,fu jzpfrvmbl;wJ/h tJ'g jzpfrvmawmh rjzpfb;l qdak wmh ]tZmw w&m;} w&m;}qdw k hJ
]edAmÁ ef} &Sw
d ,fw/hJ rif;wdYk ajymoHMum;w,fvv Ykd m; (rSeyf gbk&m;)/
]tZmww&m;} wJ/h ]rjzpfwm} bmwH;k (edAmÁ efygbk&m;)/ tJ'v D kd rSwx
f m;/ tJvkd
tJvkd t"dymÜ ,fu eD;vsuef YJ a0;a0;aewwfw,f/ r*Fvokwu f vnf; ]edAmÁ eopäu d &d ,
d m
p? {wHr*Fv rkwrå }H vdq Yk w
kd ,f/ qdwk mu edAmÁ efukd rsuaf rSmufjyK a&mufomG ;w,fq&kd if
]t&d,opöme 'óeH} jzpfvyYkd J a&mufomG ;wmaygh/ tJovdk *½kpu kd af emf (rSeyf gbk&m;)/
yxrwef;jzpfatmif vky&f r,faemf
]umrpäE´ eD0&P? Asmyg' eD0&P} wJ?h ]eD0&P} &P}[m raumif;ygbl;? ]umr}
]umr}uvnf;
raumif;ygbl;/ tv,faumifjzpfwhJ ]qE´}u ]ocFww&m;} w&m;}aemf/ tJ'v D kd *½kpu kd &f r,f
aemf/ w&m;qdw k m xd;k xGi;f &w,f/ "r®y#dorÇ'd g aygh/ cGjJ crf;&w,f? Analytical insight
rcGjJ crf;bJeYJ pmawGavQmufrzwf&bl;/ bk&m;a[mxm;wmawGu oAÁnKw ÓPfBu;D eJY
a[mxm;wm/ av;oacFseJYurÇmwpfodef; qnf;yl;NyD;&vmwJhw&m;udk cifAsm;wdkYu
]omrnav;} vkyaf evdYk rjzpfb;l aemf/ [kwu f v hJ m;/ 'Dawmh yxrwef;jzpfatmifvyk f
&r,f/ tJ'gav;awGukd tdru f s&ifvnf; qdq k akd eyg (rSeyf gbk&m;)/
]umrpäE´ eD0&P} &P}? Oyrm ]umrpäE´ eD0&P} &P}rSm umrpfu ]umr} ]umr}qdw k m b,fvkd
t"dymÜ ,f? ]qE´}qdw k m b,fvt kd "dymÜ ,f? ]eD0&P}
&P}qdw k m b,fv[ kd m? tJ']eD D]eD0&P}
r&S&d ifb,fvakd ygh/ tJ'v D kd wpfcck si;f pD&UJ t"dymÜ ,fay:atmif jznf;jznf;av; pOf;pm;
&w,f/ tJ'v h mu ]pdEmÅ r,ynm} ac:w,f/ tJ'yD nmu tv,fr*fÓPf
D kd pOf;pm;wJ[
awGukd oGm;aus;Zl;jyKw,f/ umr&m*enf;zd?Yk Asmyg'enf;zdYk twGuf oGm;aus;Zl;jyKw,f
[kwv f m;/ tJ'gawGukd *½kpu kd af emf (rSeyf gbk&m;)/ tJ'g ]umrawG} yJvYkd od½o kH &d w,f/
]umrpäE´ eD0&P} wJ?h ]umr} ]umr}qdw k m bmvJw?hJ ]umr} k m ]tm½Hik g;yg;} udk
]umr}qdw
ac:w,f/ tckjrif&wJ[ h mawGu tm½Hak wG? tJ't D m½Hak wGukd qE´rvkyef aYJ wmh/ jrif&if
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 243
awmh jrif½ykH x J m; (rSeyf gbk&m;)/ qE´Bu;D xnfNh y;D awmh bmawGUcsiv f u kd w f m? bmvkycf sif
vdu k w f m oGm;rvkyef ?YJ [kwu f vhJ m;/ tJ'g umrawGvYkd od½kH od&w,f/ b,fvkd odrwH;k
(od½o kH &d ygw,fb&k m;)/ 'gaMumifh ]½layp yZmemwd}wJ/h tJ'g od½o kH vd Ykd ajymwmyJ/
wu,fvYkd od½rkH odbeJ YJ oGm;Ny;D awmh olu Y ckd spcf ifEpS o
f ufvu kd rf ,fq&kd if umrpäEj´ zpfNy;D
awmh w&m;u bmw&m;jzpfomG ;rvJqakd wmh ]eD0&Pw&m;} oGm;jzpfw,faemf/ tckyJ
r*fzv kd ef Ad mÁ efukd wm;jrpfomG ;w,f (rSeyf gbk&m;)/ ]eD0&P} qdw k mbmwH;k (r*fzv kd ef Ad mÁ efawG
udk wm;jrpfomG ;w,f)/ tJ'D eD0&Pr&Sad tmifvYkd ae&w,f/ [kwu f vhJ m; (rSeyf gbk&m;)/
]£wd "ar®ok "r®mEkyóD 0d[&wd}? jrwfpmG bk&m;a[mwmu tvGeaf umif;wm/
jznf;jznf;av;eJY a[moGm;wm/ 'umrBu;D wdu Yk rMunfw h wfvYkd rpOf;pm;wwfv?Ykd ud, k rhf mS
aps;eJt Y rd ?f tdref aYJ ps;yJ ajy;ajy;ae&awmh b,frmS vmNy;D 'DÓPfawG&rvJ? r&bl;aygh/
'gaMumifh 'DÓPfawG&atmif ]umrpäEe´ 0D &P}? ]Asmyg'eD0&P}? ]eD0&P}wJ?h a[m
uav;awGu qlae? aps;uvnf; oGm;&OD;r,f? a<u;uvnf; vmawmif;OD;r,fvYkd
pdwyf yl ifaewm? tJ'g Asmyg'eD0&P? ]Asmyg' eD0&P} &P}? tJ'g qdv k u f meJyY J ]Asmyg'eD0&P}
kd w
&Srd eS ;f odomG ;w,f/ &Srd eS ;f odawmh tJ'q D yl w l mawG? qJqakd ewmawG Mum;ae&ayr,fh
tJ'D ]Asmyg' eD0&P} rjzpfb;l ? r&Sb Yk &kd if tJ'g ]edAmÁ ef}a&mufomG ;NyD (rSeyf gbk&m;)/
d ;l vdq
]yZmemwd- od\} qd&k if od½ykH o
J d
avmurSm ]Asmyg'} jzpfp&mawG ajymajymwwfMuw,f/ ]Asmyg'} jzpfp&mawG
ajymw,faygh/ ajymyifajymjim;aomfvnf; 'Durdrrd mS ]Asmyg'} r&Sb d ;l qd&k if ]ew¬ad r tZÑwHå
Asmyga'g? ew¬w D d yZmemwd} wJ?h ]ar- ig\? tZÑw-Hå tZÑwüå ? Asmyga'g - Asmyg'onf?
ew¬-d r&S/d £wd- þod?Yk yZmemwd- od\}wJ?h jrwfpmG bk&m; w&m;awmfu ygVdawmf
&Sw hJ wdik ;f yJ/ ]yZmemwd- od\}qd&k if od½ykH o
d t J &d w,f/ ]od½ykH o J }d (rSeyf gbk&m;)/ olY
]Asmyg'Bu;D } oGm;rsm;raeeJ/Y oGm;Ny;D awmh qlyNl y;D qJqNJ y;D raeeJ?Y [kwu f v hJ m;/ tJ'gud,k rhf mS
]Asmyg'} &S&d if &Srd eS ;f od½akH v;od&w,f/ oGm;Ny;D rvky&f bl;/ xyf&adS tmif oGm;rvky&f bl;/
d ,f? jzpfw,fvyYkd J od&w,f(rSeyf gbk&m;)/ tJvakd v; odoad eawmhrS ]£wd "ar®ok
&Sw
"r®mEkyóD} jzpfw,f/ tJ'rD mS ]"ar®o}k qdw k m avmukw&å mw&m;a&m? avmuDw&m;udk
a&m ]"ar®o}k vdaYk c:w,f (rSeyf gbk&m;)? ]" ar®o}k qdw
]"ar® k m tJ'gavmuDeYJ avmukw/f
244 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
ud, k u hf ,
kd u f kd ysUH vGirhf eS ;f odwmygyJ/ ysUH vGiw hf m ]ig} r[kwb f ;l ]"r®}yJvYkd odvu kd &f ifuykd J
]"ar®ok "r®mEkyóD0[ d &wd} "r®mEkyóemjzpfomG ;w,f/ odwmeJu Y ykd J "r®mEkyóem
jzpfomG ;wm/ 'Dvrkd S rod&if ]O'¨pö ukuKú paö wG} jzpfv&Ykd &dS if ]ighE, S }f ukuKú paö wGrsm;vdu k w f meJyY J
]ighE, S }f qdw k moGm;jzpfw,f/ ]ukuKú p}ö &Sw d ,fvo Ykd &d if ]ighE,S }f qdw k mr&Sbd ;l / tJ'u D wnf;u
]'d|}d u wpfcgwnf; jyKwo f mG ;Ny/D tJvt kd v J kd ½IyakH v; ½IyakH v;(rSeyf gbk&m;)/
]O'¨pö ukuKú p}ö ? ]O'¨p}ö qdw k m ysUH vGio hf nf/ ysUH vGiahf ewJph w d /f bmrSvnf;t&m
ra&mufygbl;/ olysUH vGiw hf myJ? vGiahf ewJph w d u f o kd &d if olrY mS yxrwef;jzpfw,f/ vGiahf e
awmh olubmjzpfw;kH qdak wmh ]eD0&P} &P}oGm;jzpfw,f/ bmoGm;jzpfw;kH (eD0&PoGm;jzpf
ygw,fb&k m;)/ ]eD0&P} &P}qdw k m wm;jrpfw[ hJ mrsKd ;? r*fzv kd w f u Ykd kd wm;jrpfw,f (rSeyf gbk&m;)/
]eD0&P}
&P}rjzpfawmh r*fzv kd af wGuw kd m;jrpfao;ovm; (rwm;jrpfawmhygbl;bk&m;)/ rwm;
jrpfawmh olubmjzpfomG ;wH;k qdak wmh olrY mS ]uif;qdww f w hJ &m;} oGm;jzpfw,f/ ]0da0u}
wJ/h ]0d&m* edów d ?H 0da0u edów d }H ? tJ'gawGjzpfomG ;w,f/ ]0d&m*} qdw k m r*fzv kd u
f kd
ac:w,f/ ]0da0u} 0u}u edAmÁ ef&w,f (rSeyf gbk&m;)/
usawmh ]t0dZmÆ eD0&P y&duad© wåe- t0dZmÆ jzifh Nc&H w H ,f}wJ/h aocgeD;rSm a,musmf ;awG?
rde;f rawG? uav;awG? v,f,mawG? ajrawGowd&Nyq D &kd if ]t0dZmÆ Nc&H NH y}D vdo
Yk ad wmh/
tJvo kd ad wmh ]t0dZmÆ eD0&P} rNc&H aH wmhb;l (rSeyf gbk&m;)/ ]t0dZmÆ Bu;D } u Nc&H x H m;wm/
tckqE´av;u ]apwodu}f ? avmbav;u ]apwodu}f ? ]apwodu}f w&m;awG[m
]"r®}w&m;av;awG/ tJ'D "r®w&m;av;awG[m ]ocFw} ac:Ny;D awmh jzpfNy;D ysuo f mG ;wJh
w&m;av;/ [dk rjzpfNy;D rysuw f whJ &m; ]edAmÁ efw&m;}
&m;}udak wmh tJ'D ]t0dZmÆ }}u tm½Hk
rjyKwwfb;l / tm½Hrk jyKwwfawmh olu Y kd ]t0dZmÆ y&duad© wåe}}? qdpk rf; ]t0dZmÆ y&dua©d wåe}
(t0dZmÆ y&duad© wåe)/ tJ'v D kd csay;wmu b,fvrkd eS ;f odatmifvyYkd g/
]t0dZmÆ Nc&H aH om? Nc&H t
H yfaom t0dZmÆ jzif}h ? t0dZmÆ u 0ef;&HaeMuwm/ 'Djh yifae&m
ok;H q,fw h pfbu kH xGurf oGm;&atmifv/Ykd 'Djh yifae&m roGm;&atmif t0dZmÆ Bu;D u Nc&H H
xm;wm (rSeyf gbk&m;)/
t&if;cHu wPSm
]wPSmEko, rlvaue} aue}? ]wPSmu t&if;cHw,f} wJ?h ]wPSm}}u t&if;cHw,f/
]t0dZmÆ }}u Nc&H w H ,f/ olu vlawGbmawGvo Ykd ad wmhu?kd ]t0dZmÆ }}qdwk mu [dv k al wG
bmawGvYkd tm½Hjk yKawmhu?kd 'Dv&l UJ pdw[ f m ]xGuaf jrmuf&m}m}qdw k ehJ Ad mÁ efukd a&mufEidk f
yghrvm; (ra&mufEidk yf gbl;bk&m;)/ vlawGqyD J a&mufa&mufomG ;w,f/ ]xGuaf jrmuf&m}
qDukd ra&mufawmhb;l / ]t0dZmÆ y&duad© wåe- t0dZmÆ Nc&H o H jzif}h ? ]t0dZmÆ } Nc&H vH Ykd ol
xGuaf jrmuf&mvrf; r&Smwwfb;l / 'gaMumifh ]xGuaf jrmuf&mvrf;} &SmwwfatmifvYkd
]t0dZÆmeD0&P&Sdw,f} ? &SdrSef;odatmif ]xGufajrmuf&mvrf;} &SmwwfatmifvdkY?
'Dvrkd rS [kw&f if vrf;r&Smwwfb;l / t0dZmÆ eD0&PBu;D eJY ]xGuaf jrmuf&mvrf;} &SmzkYd
b,fEh , S &f rwH;k r&bl;wJ/h 'DbbkH 0awGxyJ J jyefa&mufrmS yJ/ 'Dt0dZmÆ eD0&P&Si;f Ny;D
&Smvdu k rf yS J ]xGuaf jrmuf&m} a&mufomG ;w,fwhJ (rSeyf gbk&m;)/
xGuaf jrmuf&mudak &mufzYkd t0dZmÆ rSe;f odzv
Ykd kd
]t0dZmÆ Eko, y&dua©d wåe? wPSmEko, rlvaue? ocFga&e Zed,rmeH}?
]ocFg&av;} qdw k mu apwem]uH]uH}uav;/ tJ'D ]uH}uav;u ]0dnmPfav;} udk &TUH xJukd
250 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
cJav;xnfv h u kd o
f vdk wpfcgwnf; tarh0rf;xJomG ;a&mufw,f? ewfjynfawGqD oGm;
a&mufw,f? wd&pämef0rf;xJ oGm;a&mufw,f/ tJ'g bmaMumifjh zpfw;kH qd&k if ]t0dZmÆ
eD0&P} &Srd eS ;f rodMuvd?Yk odv&Ykd &dS if a&mufp&mbHb k 0awGr&Sad wmhb;l (rSeyf gbk&m;)/
'gaMumifh ]t0dZmÆ eD0&P &Sw d ,f? t0dZmÆ eD0&P r&Sb d ;l }}? tJ'v
D kd &Srd eS ;f r&Srd eS ;f odv&Ykd &dS if
tJ'w D &d pämefb0awG? tyg,fav;bHb k 0awGuae vGeaf jrmufw,fw/hJ xGuaf jrmuf&m
udvk nf; a&mufw,fvYkd tJvkd rSwx f m;Muaemf (rSevf yS gbk&m;)/
ocFw w&m;awG odNy;D &if tocFw w&m;ukd odr,f
aemufNyD;awmh qE´awG O'¨pöawGu bmawGwHk;qdkawmh apwodufawG?
bmawGw;kH (apwoduaf wGygbk&m;)/ ]£ómrpä&, d oHa,mZOf}? ]£ómrpä&, d }
qdwk mvnf; apwoduaf wGygyJ/ ]£ómrpä&, d } u bmwH;k (apwoduyf gbk&m;)/
]£ómrpä&, d oHa,mZOf? umr&m* oHa,mZOf? Asmyg' oHa,mZOf? xderd'¨ oHa,mZOf}?
tJ'D ]oHa,mZOfawG} u tukeaf pwoduaf wGcsn;f yJ/ ]apwodu}f qdw k m ]ocFww&m;}
aemf/ ]ocFww&m;awG}rSe;f odNy;D awmh ]tocFww&m;} rSe;f odatmifvyk zf u Ykd kd tJ'eD m;rSmyJ
eD;uyfe;D uyfaeNy;D ajymae&wmaemf/ odrYk [kwv f &Ykd &dS if tJ'D ]ocFww&m;} qDra&mufbJ
]vlawG}qDa&mufa&mufNy;D awmh vnfvnfaewmaemf/ ]vlawG}qD a&mufwmuvnf;
]t0dZmÆ eD0&P}
&P}wJh [kwu f v
hJ m;/ tJvrkd w
S x
f m;aemf(rSeyf gbk&m;)/
ocFwESihf ocFg&
]oHa,mZOf}qdw k mvnf; twlwyl gyJ/ oHa,mZOf qdw k mxuf ]apwodu}f qdw k hJ
]ocFww&m;}
w&m;}udk ajymcsiw f myg/ apwoduq f w kd m bmw&m;wH;k (ocFww&m;ygbk&m;)/
]ocFww&m;} ajymawmhrS ]ocFwH tbdocFga&mEÅw D d ocFg&m}/ ]ocFw}}udk ]t0dZmÆ }}u
jyKjyifvu kd af wmh ]ocFg&} jzpfomG ;w,f/ tJ'gaMumifh ]t0dZmÆ ypö,m ocFwH tbd
ocFga&mEÅw D d ocFg&m} wJ?h t0dZmÆ uaeNy;D ocFwqdw k hJ pdwf apwoduf ½kyaf wGukd jyKjyif
vdu k af wmhrS ]ocFg&} jzpfomG ;w,fw?hJ tJ'D ]ocFg&} jzpfwmudk ]ig} vkyw f ,f? ]ol} vkyw f ,feYJ
qdMk uw,f/ tJvrkd [kwb f ;l wJ?h ]ur®ó um&aum ew¬-d uHujkd yKvyk w f o d ;l }/
hJ l r&Sb
]0dyguóp a0'aum- tusKd ;udck pH m;wwfwo hJ l r&Sbd ;l }wJh qdw
k mawG&w dS ,f/ ]tusKd ;
jzpfwm}m}udo k m cHpm;w,fvaYkd c:wm/ ]t usKd ;jzpfwm}m}udk bmac:owH;k (cHpm;w,fvYkd
]tus
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 251
ac:ygw,fb&k m;)/ ]tusKd ;} udk cHpm;wmr[kwb f ;l ? ]tusKd ;}}udck pH m;wJh a,mufsm;yk*Kd¾ v?f
rdef;ryk*¾dKvfr&Sdbl;/ a,mufsm;yk*¾dKvf rdef;ryk*¾dKvf&Sdw,fqdkNyD;awmh tusdK;cHpm;w,f
qdNk y;D awmh tdraf xmifawGjyK bmawGjyKeYJ tJ'gawGr[kwb f ;l / 'g ]0dyguóp a0'aum-
tusKd ;udck pH m;wwfwhJ olr&Sb d ;l }wJ/h ]tusKd ;jzpfwm} udo k mqdw k ,f/ ]tusKd ;jzpfwm} udk
bmqdw k ;kH -cHpm;w,f vdq Yk w kd ,f (rSeyf gbk&m;)/
opfyiftoD;oD;awmh ]oD;w,f} vdq kd ,f/ a0'emjzpfwm ]zóypö,m a0'em}
Yk w
a0'emjzpfwmyJ r[kwb f ;l vm;/ tJ'jD zpfwmudk cHpm;w,fvq Ykd Nkd y;D awmh rif;wdu Yk wPSm
jzpfwm/ cHpm;w,fvYkd r[kwv f &Ykd &dS if wPSmrjzpfb;l ? [kwv f m; (rSeyf gbk&m;)/ 'gayr,fv h Ykd
a&S;ut&d,mawGu tdraf xmifawGe/YJ tJ'gawG *½kpu kd ?f tdraf xmifawGeYJ t&d,m
jzpfMuwm/ 'umrBu;D wdv Yk nf; bmrSryle/YJ ]t0dZmÆ eD0&P&Sw d ,f} vdo Yk m tJvq kd v kd u kd ?f
wpfcgwnf; &oGm;a&m (rSeyf gbk&m;)/
]t0dZmÆ eD0&P&Sw d ,f}? ]t0dZmÆ eD0&P} bmjzpfv&Ykd w dS ;kH qdak wmh rsupf rd w dS v f u kd &f if
t0dZmÆ u pdwx f rJ mS rde;f rawG a,mufsm;awG ay:aygufvmw,f/ tJ'v D kd ray:apeJ/Y
ESmacgif;em; avem; jzpfjzpf owduyfxm;? ]yx0D zówð e vbwD t0dZmÆ } wJ/h
]yx0Dzówð- yx0D zótp&So d nfu?kd evbwD- rpGw J wf? £wdwo®m- xkaYd Mumif?h
t0dZmÆ - t0dZmÆ rnf\}/ rmwJh aysmw h ahJ e&mav;u yx0Dav;yJ/ xdwahJ e&mav;u
zóav;aygh/ tJ'gav;eJY wpfcgwnf; uyfq&JG w,f/ ]psm,awm ,awm- uyfí½Iaom?
tmwmyDp- jyif;xefaom0D&, d &Sad om? jAm[®aPm Pm- raumif;rIukd tyjyKNy;D aom?? ar ar-
igbk&m;tm;? "r®H- w&m;wko Yd nf? ygwkb0EÅd- xif&mS ;jzpfuek \ f }wJ/h tukov kd v f nf;
r&Sd&bl;? w&m;tm;xkwfwJhae&mrSm tukodkvfvnf; r&Sd&bl;/ tJ'DoHk;ckwnf;yJ
(rSeyf gbk&m;)/
]psm,awm
,awm- uyfí½Iaom? tmwmyD- jyif;xefaom 0D&, d &Sad om? jAm[®Pó ó-
raumif;rIr&Sad om}}? pkawwke;f ]eD0&P} r&S&d if raumif;rIr&Sb d ;l ? ]eD0&PawG} &S&d ifawmh
raumif;rI &Sw d ,f/ tJ'gaMumifh ]eD0&PawG} udk t&ifajym&w,f/ w&m;udk tv,f
ajym&w,f/ ]eD0&PawG} udk t&ifajymxm;awmh ol[mxrif;csu&f ifvnf; ]eD0&P}
r&Sdbl;/ ]oHa,mZOf}uvnf; ]umr&m*oHa,mZOf? Asmyg'oHa,mZOf? b0&m*
252 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tJvrkd wS xf m;aemf (rSeyf gbk&m;)? ]Asmyg' oHa,mZOf? xderd'¨ oHa,mZOf? O'¨pö ukuKú pö
oHa,mZOf? b0&m* oHa,mZOf}? ]b0&m* oHa,mZOf} qdw k mu b0u 'Dxikd af ewm
Bu;D awG Nrw J ,fvx Ykd ifwm/ oów'd|ed w YJ uGjzpfwhJ &m*udk 'd|ed w
YJ uGjzpfwhJ &m*udk
]b0&m*}
]b0&m*}vdYk ac:w,f/ xkid af ewJu h ,
kd f ckewke;f u xkid wf mvnf; ]ig} yJ/ tckvnf; ]ig}
yJvYkd xifaewm/ tJ'v D kd r[kwbf ;l (rSeyf gbk&m;)/ ckewke;f u ]umrpäE}´ aysmufysuo f mG ;Ny?D
]em;}
]em;}u Mum;cJw h mvnf; aysmufysuo f mG ;Ny/D olub,fawmhrS Nrw J [
hJ m r[kwb f ;l /
tukev f ;kH yJ [kwu
f v hJ m; (rSeyf gbk&m;)/ tJvrkd w S x
f m;/
½lyb
H u
d a© 0 ewkrmS uH
]tEkyEÜ mé OyÜZEÆ }dÅ ? rjzpfao;wJ[
h m ol[Y mol jzpfvmw,fw?hJ [kwu hJ m;/ ]OyÜEmé p
f v
ed½Zk Ña&}
&}? tJvw kd &m;yGxJ rJ mS tJvckd scsay;&if vlawGwpfv;kH &&? ESpv f ;kH &&? wpfv;kH &vnf;
tyg,fuif;w,f/ wpfv;kH &vnf; qdk qdk aeyg/ [dak &S;a&S;wke;f u ]½lyH bdua© 0 ewkrmS uH}
qdwk meJyY J wpfcgwnf; w&m;&oGm;w,f/ ]½lyb H u d a© 0 ewkrmS uH} wJ/h ]bdua© 0- &[ef;wd?Yk
½ly-H ½kyo f nf? ewkrmS uH- oifwOYkd pömr[kwb f ;l } vd?Yk 'Dv]ocF
kd]ocFww&m;}
w&m;}vdYk 'Dvakd jymvdu k f
wmeJYyJ edAÁmefa&mufoGm;w,f/ ]ocFww&m;} aemf? ]oifwdkYOpömr[kwfbl;}}/ tJ'D
apwoduaf wG ½kyaf wG em;Mum;wmawG[m ]oifwOYkd pöm r[kwb f ;l }}/
]½lyb
H ud a© 0 ewkrmS uH? a0'embdua© 0 ewkrmS uH? onmbdua© 0 ewkrmS uH
ocFg&mbdua© 0 ewkrmS uH? 0dnmPH bdua© 0 ewkrmS uH}? tJ'gawG em;awG Mum;wmawG
oifwv Ykd nf;r[kwb f ;l ? oifwOYkd pömvnf; r[kwb Z[x}wJ/h ]wH- oifwv
f ;l ? ]wHyZ[x} Ykd nf;
r[kw?f oifwOYkd pömvnf; r[kww f mawGu?kd yZ[x- y,fpeG MYf u} wJ?h tJvakd [mxm;w,f
(rSeyf gbk&m;)/
½ly-H ½kyu
f Bkd ujJ zefyY pfavmh zsupf ;D ypfavmh
]&m"
]&m"- &m"&[ef;? ½lyH- ½kyfudk? 0dud&x x- BuJjzefYypfavmh}wJh/ 'umBuD;wdkY
'umrBu;D wdu Yk sawmh ½kyaf wG [dak &muf 'Da&muf a&mufomG ;rSm raMumufb;l vm;
(aMumufygw,fb&k m;)/ jrwfpmG bk&m;uawmh BucJ ikd ;f xm;w,f? [kwu f vhJ m;/ ½kyu
f kd
BujJ zefyY pfvudk w f /hJ ]½lyH &m" 0du&d x} qdMk unfph rf; (½lyH &m" 0du&d x) &if;ES;D atmifvYkd
ajymwm/ ]0du&d x x- BujJ zefyY pfavmh} wJ/h ]0d'a¨H ox
ox- zsuqf ;D ypfavmh}? ]0duPd eÖ u
H a&mx
a&mx-
254 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]'gudok rd S t"dwyf? tbdqakd wmh tydu k mG ? todrmS awmh tukepf ifovdyk }J wJ?h
pmawGrSm tyHkyJ&Sdygw,f/ tJvdkrSwfxm;aemf 'umrBuD;wdkY/ enf;enf;av;jzpfjzpf
&atmifvyYkd g (rSeyf gbk&m;)? ]t0dZmÆ eD0&PH? t0dZmÆ oHa,mZOf} tJ'v D kd jrifvmNyq D &kd if
ud,k o hf EÅmefrmS ]oHa,mZOf&w dS ,f? oHa,mZOfr&Sb d ;l } vdYk odaer,fqvkd &Ykd &dS if aocgeD;
tcsed rf mS oHa,mZOfr&Sb d ;l / r&Sbd ;l &Sw
d ,fvYkd owduyfxm;Ny;D awmh ESmacgif;em;uyfuyfNy;D
avav;xkw?f avav;xkwt f /hH
]em[k tómo yómaom? Xdw pdwó å wm'daem} em}/
]Xdw pdwó å - wnfMunf aompdw&f adS wmfral om? wm'daem- em-ajrBu;D ESit hf wl
onf;cHawmfrEl idk af om? wó - xkd jrwfpmG bk&m;tm;? tómo yómaom - xGuaf v
0ifavonf? em[k- rjzpfawmhNy}D ? tJ'g bk&m; w&m;eJY &if;ES;D atmifvyYkd g/ r&if;ES;D bJ
pdr;f pdr;f Ny;D aeawmh &efoBl u;D vdk jzpfomG ; wwfw,f/ tJ'grpdr;f MueJY (rSeyf gbk&m;)/
&m*ukeo
f mG ;&if 'kuu
© ek o
f mG ;NyD
]&m*u©,m 'kuu © a© ,m}
,m}? ]&m*} ukeo f mG ;&if 'kuu © ek o f mG ;w,f/ ]'ku}© uke&f if
edAmÁ efywJ hJ [kwv f m; (rSeyf gbk&m;)/w&m;a[mw,fqw kd m tJ'D ]edAmÁ ef} udo k ad tmifvYkd
awmfawmf a[m ,l&wm (rSev f yS gbk&m;)/ ]&m*u©,m 'kuu © a© ,m}
,m}? ]&m*} ukeo f mG ;&if
'kuu © ek o D ?hJ ]umr&m* oHa,mZOf}? ]&Sw
f mG ;Nyw d ,f}? ]r&Sb d ;l }}? tJ'D r&Sb k hJ ]ÓPf}
d ;l qdw
uav;u wpfcgwnf;jzwfjzwf jzwfjzwfay;vdu k w
f m/
]ÓPf} "m;av;eJaY ygh? ]ÓPf} "m;uav;eJY jzwfvu kd w
f m aemufawmh wpfcgwnf;
udk b,fawmhrS ay:rvmawmhb;l ? (rSeyf gbk&m;)? ay:vmao;w,f qd&k ifawmh ]ÓPf}
"m;uwH;k ao;w,f? "m;wH;k ao;w,f? tJvrkd w f m;Mu? tJovdk ]&m*u©,m 'kuu
S x © a© ,m}
qdo
k nfth wdik ;f &m*ukeí
f tvH;k pHak om 'kut
© aygif;rS vGwNf ird ;f aom olawmfaumif;rsm;
jzpfMuygapukeo f wnf;/ tm;vH;k om"k ac:Mu/
¸¸¸¸¸
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 257
obm0g
obm0g-owåvnf;r[kwf ZD0vnf;r[kwu f ek af om oabmw&m;wdo Yk nf? oH0Zd EÆ dÅ -
&Su f }/ tJ'g ]0dygu"r®m} vdaYk c:w,f/ ]ukov
d ek \ kd f tukov kd w
f &Ykd UJ tusKd ;awG}wJ/h
tusKd ;awGeYJ taMumif;awG/ tJ'hD ]tusKd ;jzpfwmudk cHpm;w,f} vdaYk c:w,f (rSev f yS g
bk&m;)/ cHpm;wJh yk*Kd¾ vf owå0gr&Sb d ;l / igcHpm;w,f/ olcpH m;w,fqNkd y;D awmh BuKd uBf uKd uf
Ny;D awmh cHpm;wm? pifppf BuKd uw f ,fqw kd mawGu ]avmb}
]avmb}? igcHpm;w,f? olcpH m;w,f
qdw k mu ]'d|}d ? tJvrkd eS ;f rodwmu ]arm[} tJvkd jzpfomG ;w,f/ tJ'gaMumifh 'gudk
]a[wkypöa,m} ,m}? tJvakd c:w,f/ ]0dyguypöa,m} ,m}? ]a[wkypöa,m} ,m}? tJ'v D akd v; qdq
k akd y;/
vlawGeYJ jrif&ifvnf;qdak y;/ b,fae&moGm;oGm;? aps;0,fomG ;oGm; ]0dyguypöa,m}
eJo
Y mqdo k mG ;? a[m bmjzpfjzpf bmrSrjzpfawmhb;l ? edAmÁ ef a&mufomG ;a&m/ 'g ]0dygu"r®}
jzpfw,f/ ]"r®} u ]edówå? edZ0DÆ } jzpfw,f/ owå0gr&db S ;l ? toufr&db S ;l / ]owå0gawG}
S ,f/ ]owå0gawG} r&d&S if ]bH}k r&daS wmhb;l (rSev
&d&S if ]bH}k &dw f yS gbk&m;)/
a&mufomG ;wJ[
h mrsKd ;r[kwb
f ;l ? csKyfomG ;wJ[
h mrsKd ;
Oyrm - ]r*¾opöm} qdyk gawmh? r*¾opöm? r*¾iq f wkd mu ]c&D;}}? vrf;oGm;w,f/
Oyrm- rEÅav;udk oGm;w,f? a&mufw,f? vrf;&dw S ,f/ &efuek o f mG ;w,f? a&mufw,f/
vrf;&dwS ,f/ tar&duefomG ;w,f? oGm;wmudk ]c&D;} vdYk ac:w,f/ r*¾iu f 'Dvokd mG ;vd?Yk
'Dvkd a&mufw,fvq Ykd akd yr,fh NrKd UBu;D awG? awmawG? &GmawGqD a&mufomG ;wJ[ h mrsKd ;
r[kwb f ;l ? ]csKy}f oGm;wJ[ h mrsKd ;/ bmwJw h ;kH (csKyo
f mG ;wJ[
h mrsKd ;ygbk&m;)/ a&mufomG ;wJh
[mrsKd ; r[kwb f ;l /
bmawGcsKyfwmwH;k
]eda&ma"m emr edAmÁ eH}? tJ edAmÁ efukd oGm;w,f/ ]eda&ma"m qdw k mu csKyw f ,f}?
]edAmÁ eH - edAmÁ efonf? eda&ma"memr - csKyjf cif;rnf\}? ]edAmÁ ef} &JU t"dymÜ ,fu ]csKyjf cif;
rnf\}wJ/h bmawGcsKyw f mwH;k qdak wmh 0rf;xJrmS jzpfwthJ yl"mwf? tavmif"mwfawG
csKyf[maygh/ 0rf;xJrSmjzpfwJh[mawG rjzpfbl;? tJ'Dvdk ]oEd´|du} jzpf&rSm? 0rf;xJ
rjzpfwmawG[m csKyw f myJ/
jzpf rjzpf y&rw¬ tppf
]jzpf rjzpf y&rw¬tppf} a[m jzpfwmu ]jzpfy&rwf}? ]jzpfy&rwf}u ]ocFw}
260 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tmo0}
tmo0}? vlawG bmawGvx Ykd if&if tJ'g 'd|u d ;kd ? arm[ud;k ? Ny;D awmh ]t0dZmÆ }}? ]t0dZmÆ }
vdoYk m ajymMuwm? ]t0dZmÆ } u pmvdk ygVdvjdk zifh a[mawmh? awmfaf wmh[m rodMubl;/
t0d'w
]t0d d H - rodtyfaom rde;f r a,musmf ; tp&dS onfu?kd 0dEw ´ -d odwwf\/ £wd
wo®m--xdaYk Mumif?h t0dZmÆ --t0dZmÆ rnf\}wJ/h
]t0dZmÆ } qdwk m rodtyfw[ hJ mawGuo kd w d m t0dZmÆ ac:w,f/ rodtyfwmu
rde;f r a,musmf ;awG? rodtyfwm odwmu arm[jzpfw,f/ tJ']arm[} D]arm[}ud
]arm[} k t0dZmÆ
vdaYk c:w,f/ 'gaMumifh ]a[wkypöa,m} rSm avmb? a'go? arm[vdYk 'Dvykd gw,f/
]t0dZmÆ }}vdYk rygbl;/ y#dpo ö rkygÜ 'fusawmh ]t0dZmÆ }}u pw,f/ tJ'D ]arm[} ]arm[}&JU taMumif;
t"dymÜ ,fukd odvu kd v f &Ykd &dS if ]0dpu
d pd mä awG} acgif;xJ&iS ;f oGm;w,f/[kwu f vhJ m;? tJ'v
D kd
rSwx f m;aemf/ tJ'vD akd v;0rf;xJukd &Si;f ay;vdu k wf mudk jrwfpmG bk&m;u ]w&m; w&m;}}ac:w,fw/hJ
]a[wkypöa,m} ,m}? ]tm&r®Pypöa,m} ,m}? a[m tm&r®Pypöa,mu ]rsupf jd rifw}kH ? tJ'g
bmudak [mwmwH;k qd&k if tm&r®Pypöa,mudk a[mwm? ]rsupf jd rifwkH ½lyg½Hk vlyY rkH rSw&f }/
onmawmh [kww f ,f? onmu©Em¨ awmhr[kwf
rsupf u d jrifwmawG[m ]vlawGajymwJyh }kH vdrYk rSwef w YJ ?hJ rSwv f u kd &f if bmac:wH;k
qdak wmh ]onm} ac:w,f/ tJ'o D nmudk ]'d|o d nm} vdaYk c:w,f/ ]onmu©Em¨ } awmif
rrnfb;l wJ/h bmaMumihv f q J akd wmh onmrppfv/Ykd ]onm} awmh[w k w f ,f? ]onmu©Em¨ }
awmh r[kwb f ;l ? [kwu f vhJ m; (rSev f yS gbk&m;)/ qdMk unfv h u kd &f w,f? vlawG bmawGudk
trSw&f vd&Yk &dS if ]onmu©Em¨ } r[kwb f ;l vk/Yd tJ'grS tbd"r®meJaY vsmpf mG jzpfomG ;w,f/
]rsupf u d jrif}? b,fou l jrifwmwH;k (rsupf u d jrifwmygbk&m;)/ rsupf u d ]½ky}f ?
jrifwmu ]emrf}? 'Dvadk c:w,f? rsupf u d bmwH;k (½kyyf gbk&m;)/ jrifwmu bmwH;k (emrfyg
bk&m;)/ tJ'D ]rsupf }d xJ ]vl} b,frmS wH;k (r&dyS gbl;bk&m;)/ ]rsupf u d jrif} tJ'v D adk v;
qdkqdkoGm;&w,f/ ]rsufpdujrifwHk} vdkYqdkqdkoGm;/ ]þ[m½kyf} vkdYqdkcsifqdkoGm;?
bmjzpfvw Ykd ;kH qdw k mh ]tqif;} qdw k mu ]½ky}f ud;k / ]tqif;}}qdw k m 'Dtvif;vdyk ?J tvif;
qdw k m ]rD;}}? rD;qdw k m ]cP}
]cP}? cPav;qdw k m ]tcsed }f ? tJ'D tcsed x f rJ mS jzpfaewJh ]obm0}
awGukd ]owå0g} vdYk vlawGu ac:aeMuwm/ pifppf ]owå0g} u r&Sb d ;l ? taemufwikd ;f u
avmu"mwfq&m awGvnf; owå0gqdw k m r&Sbd ;l ? ]j'yf}awmifrS r&Sb d eJ UJ b,fval wG
&SEd ikd yf ghrwH;k (rSeyf ghb&k m;)? tJvrkd w S xf m;aemf/
262 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
vljrif yd,½kyf
]rsupf ud jrif tqif;jrif vljrify, d ½ky}f ? rsupf u
d jrifwmu tqif;jrifwm?
pdwx f u
J vljrifvu kd v f &Ykd &dS if tJ'g ]yd,½ky}f jzpfomG ;w,f/ avmbrl? a'gorleYJ 'd|d
wd&Yk UJ tm½Hjk zpfwhJ ½kyjf zpfomG ;w,f/ tJ'gudk jrwfpmG bk&m;u wu,foad pcsiv f eG ;f vdYk
]tm&r®Pypöa,m} ,m}vdYk a[mvku d wf m wpfcgwnf; ewfjynfrmS ode;f oef;uka#csND y;D
w&m;awG&ukew f ,f (rSev f yS gbk&m;)/ olwYkd ½kyaf wGu aq;vdyrf ;D cd;k vdk ½kyaf wG/
rsupf jd rifwkH ½lyg½Hk vlyY rkH rSw&f ? rsupf u
d jrif rEdiI ;f ,SOf þwGif w&m;&/
rsupf u
d jrif tqif;jrif vljrif tmo0/
a[m vlawGbmawGreS ;f rjrifatmif Munf&h w,f/ rde;f rawGu a,musmf ;awGvYkd
rjrifatmif Munh&f w,f/ a,mufsm;awGu rde;f rawGukd rde;f rawGreS ;f rodatmif
Munh&f w,f/
0dygu uae udavomrjzpfb;l qdv k &Ykd &dS if
]rsupf u
d 0dygum? vdck siw f muudavom? &vdu k af wmhur®m}/
&vduk af wmh [k[ d mvkyf 'D[mvkyef YJ ]ur®m} jzpfomG ;wmygh/ um,uH? 0pDu?H
raemuHu tJ'D ]0dygu0#f}ujzpfwm/ ]0dygu} tjzpfu udavom jzpfw,fw/hJ tJ'D
]0dygu} uae udavomrjzpfb;l qdv k &Ykd &dS if w&m;aumif;oGm;wmyJ/ a&S;wke;f uvnf;
0dygumxJu udavomrjzpfb;l wJ/h ]0dygu} udk 0dygu rSe;f odw,f/ tck[mu vlawG?
a,musfm;awG? rdef;rawGvdkY 'Dvkdodw,f? tJ'Dawmh 'Dtodr[kwfbl;qdkNyD;awmhudk
]r[kwb f ;l r[kwb f ;l } vkjYd iif;&w,f/ tJvjkd iif;rSvnf; rSev f mw,fvYkd tJvrkd wS x
f m;/
rsupf u
d ae NcKd ;NcpH mG usifh
]rsupf u
d 0dygum}
gum}? tJ'rD supf ud bmawGjrifw;kH qdk ]pu©Kem ½ly'H o d mG eedrw d *å g¾ [D}wJ?h
jrwfpmG bk&m;u ]waygp} vnf;yg ygw,f/ ]waygp ]waygp- £a`Ew ´ u
Ykd kd NcKd ;NcpH mG usi&hf jcif;onf
vnf;aumif;} wJ?h rsupf u d Munfch siwf ikd ;f rMunf&h bl;/ &m*jzpfp&mqdrk Munhef ?YJ tJvkd
[mrsKd ;? tJ'gudk ]NcKd ;Ncw
H ,f} vdaYk c:w,f/ &m*jzpfp&mawGavQmufMunhaf e&ifawmh
&m*awG jzpfomG ;r,f/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 263
tEÅ&m,ftoG,o
f ,
G f edrw
d Bf u;D edrw
d if ,f
rsufpduMunhfawmh edrdwfBuD; edrdwfi,fawGudk jrifr,f/ ]edrdwfBuD;awG}u
rde;f rawG a,musmf ;awGukd ac:w,f/ tJ'aD ,musmf ; rde;f rqdw k m &m*udjk zpfapwwfvYkd
oluY kd ]edrw
d Bf u;D }}vdaYk c:w,f/ tJ'[ D mawG rjrifeUJ ? tJ'[ D mawGjrif&if rSm;Ny;D awmh 'Djh yif
wjcm;a&mufuek w f ,f/ Ny;D awmh ]edrw
d if ,f}u vufawG? ajcawG? oP²mefawG? acgif;
awG? rsuEf mS awG? &ifbwfawG tJ'gawGukd edrw d if ,fvaYkd c:w,f/ udavomukd tzef
zefjywwfaomaMumihf olu Y kd ]tEkAsÍeÆ }}vdaYk c:w,f/
]edrw
d Bf u;D edrw
d if ,f toG,o
f ,
G f rsupf 0d ,f rjrif&}? ]waygp ]waygp- £a`Ew ´ u
Ykd kd
NcKd ;NcpH mG usi&fh jcif;onfvnf;aumif;? jA[®p&d,Íö- jrwfaomtusiu hf u
kd si&hf jcif;onf
vnf;aumif;}? ]£`E´d,oH0&} usawmhudk ]waygp} wnf;uudk w&m;u&NyD;om;/
]jA[®p&d,Íö} qdw k mjzpfw,f/ tJvkd £a`Ew ´ u
Ykd kd NcKd ;NcpH mG usirhf S jrwfaomtusiu hf kd
usiw hf ,frnf\/
t&d,opöme'óeH
Ny;D awmh ]t&d,opöme 'óeH}? t&d,opömqdw k m t&d,mwdYk odwo hJ pöm/ t&d,
opömt&ifu y&rw¬opöm&Sw d ,f/ tJ'D y&rw¬opömu ]jrifMum;ponfh Buo H o d rQ
ocFg&u tedrw d }å ? tJ'g tedrw d aå wG/ edrw d rf &Sb
d ;l / jrifwmav;u edrw d rf &Sbd ;l tJvkd
rSwx f m;? ]jrifMum;ponfh Buo H o d rQ}? tJ'gBuw H mawG[m ]ocFg&} ac:w,f/ jzpfwm
jzpfay:wmudk ocFg&ac:w,f/ 'gaMumihf ]oaAÁocFg&m} &m}vdaYk c:w,f/ ]ocFw}}vdv Yk nf;
ac:w,f/ ]jrifMum;ponfh Buo H o d rQ ocFg&u tedrw d }å ? a,musmf ; rde;f r edrw d wf v Ykd nf;
r½Sb
d ;l ? vuf ajc oP²mefqw kd hJ edrw d vf nf; r&Sb d ;l ? pdwx f w
J iG f r&Sbd ;l ? pdwx f w J iG f
a&mufomG ;wm/ pdwx f wJ iG f *½kpu kd af emf/ a&S;a&S;wke;f u[mawG rxm;eJ?Y [kwu f v hJ m;/
ypöKyÜet
f odwpfv;kH tjrwfq;kH
]jrifMum;ponfh Buo H o
d rQ ocFg&u? tedrw d å tedp{ö uef 'kur© eS o
f nf? ypöKyeÜ u
f kd
½kyef mrf ajym&}? ypöKyeÜ u
f av;yJ ½kyef mrf/ ypöKyeÜ yf &J w
dS ,f/ yl&if ylwhJ oabmav;yJ&w dS ,f?
oabmqdw k m ypöKyeÜ af c:w,f/ ]ypöKyEÜ é wpfcrk Qü avmutxk tukepf \ k }}/ tckajym
264 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
aewm Mum;vdu k wf m ypöKyeÜ u f av;yJ&w dS ,f/ 'Djh yif r&Sad wmhb;l / tJ'gypöKyeÜ u f av;yJ?
]ypöKyEÜ Hé ylycJG ?H tem*wH ab;Bu;D &H} pk;d &drw f ,fqv kd nf; ypöKyeÜ uf av;yJ? ypöKyeÜ u f kd rpd;k &drb f ;l
qd&k if rpd;k &draf wmhb;l / ]tem*wH ab;Bu;D &H} tckvpkd ;kd &draf er,fqv kd nf; aemufvnf;
pd;k &draf e&rSmyJ/ 'gaMumifh ]tem*wH ab;Bu;D &H? twDwu H m; tokO;f xm; þodrYk w S &f m\}/
ypöKyeÜ yf J avmuBu;D rSm&Sw d ,f? ypöKyeÜ yf /J tJ'D ypöKyeÜ q f wkd mvnf; ]y#dpö OyÜE}Hé
wJ/h ]y#dpö- taMumif;udpk í JG ? OyÜEH-é jzpfonfwnf;/ ypöKyEÜ -Hé taMumif;udpk í JG jzpfonf}/
tJ'D Mum;wmav;vnf; taMumif;udpk NJG y;D jzpfwmav;udk ]ypöKyEÜ }Hé ac:w,f/ ]jzpf
wmav;} u ]obm0} ]obm0}? ]tcsed af v;} u ]umv} ]umv}/ tJ'pD uúeafY v;xJrmS jzpfwmav;eJY
puúeaYf v;eJ[ Y m twlwyl /J ]umv} xJrmS ]obm0av;} jzpfw,f/ tJ'o D bm0av;xJrmS
]ig}
]ig}rygeJv Y Ykd ]em[H uGp}d qdw k hJ ygVdu&Swd ,f/ tJ'x D rJ mS ]ig} rygbl;wJ?h [kwu f v hJ m;/
]Mum;wmxJrmS igryg jrifwmxJrmS igryg} tJvrkd S 'd|u d pifpifumG wmud;k /
'DawmhrS 'd|pd ifawmhrS &Si;f w,f/ ]igh} b,fEh , S af eygvdrrhf vJ? ]ig}]ig}udk xnhrf pOf;pm;awmhb;l ?
tJ'D ]ig}]ig}ygvk&Yd &dS if pOf;pm;wJ[ h mawGu ]igh[mBu;D }}yJ ygaew,f/ raeYub,fomG ;w,f?
ighyu kd qf H r&ao;bl;? ighE, S f b,fvkd tJvpkd Of;pm;wmawG ygvmw,f/ t&d,r*fqv kd Ykd
&S&d if ]t&d,opöm}}qd&k if tJv[ dk mawGr&Sb d ;l wJ?h tJvckd cJG jJG cm;jcm;av; odoad y;aemf/
odrYk [kwv f &dYk &dS if a&ma&moGm;wwfw,f/
olu 'd|*d w0dy, Ü w k u f vnf;&Sad o;w,f/ tJ'D ]igawG} *½kpu kd &f w,faemf/
]rsupf u d 0dygum} tJ'D rsupf u d vnf; ]0dygu} gu}vnf;ac:w,f/ ]£`E, d´ } vnf;ac:w,f/
b,fvakd c:vJ (£`E, d´ vnf;ac:ygw,fb&k m;)/ ]£`E, d´ } pu©Kyom'u £a`E/´ [kd
jrifwmusawmh ]reda`E}´ jzpfomG ;w,f/ pu©Kw?Ykd aomwwd?Yk Cmewd?Yk Zd0gS wd?Yk uk, d w f q Ydk w
kd m
]um,da`E}´ ac:w,f/ Ny;D awmh jrifwmawG Mum;wmawGuawmh ]re} ]re}ac:Ny;D reda`Ex ´ J
oGi;f vdu k af wmh ]£a`Ea´ jcmufyg;} jzpfomG ;w,f/
tcsed af e&m obm0awGu vGwaf jrmufatmif
tJ'D ]£a`Ea´ jcmufyg;} u bmwk;H qdak wmh pu©Ku ]½ky}f ? tqif;u ]½ky}f ? jrifwmu
]emrf}? toHu ]½ky}f ? em;u ]½ky}f ? Mum;wmu ]emrf}? ]£a`Ea´ jcmufyg;}g;}qdw k mvnf;
]½kyfemrf}yJ&Sdawmhw,faemf/ ]½kyfemrf}udk vufrvTwfeJY? tJ'grS [kdNrdKUawG &GmawGqD
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 265
ra&mufb;l / csKyw f ahJ e&mqD a&mufrmS / 'grS r[kw&f if NrKd UawG &GmawG bHak wGqaD &muf
oGm;rSm/ acG;awGaewJh ae&mawG? 0ufawG aewJh ae&mawG? i&JaewJh ae&mawG tJ'g
]ae&mawG} u ]tcsed }f xJrmS ]obm0} xJrmS &Sw d ,f/ tJ'x D rJ mS acG;ae&m? 0ufae&m?
i&Jae&m? wapäae&mawGu ae&mac:w,f? tJ'aD e&mudk ]tmumo} ac:w,f/
tmumoeJY Time qdw k hJ puúeaYf v;u tcsed yf /J tJ'gav;u ]tem'd teEÅ}
Infinity qdak wmh wpfcgwnf;Edi I ;f ,SOv f rYkd &bl;/ tJ'gav;awGukd ÓPfxu J aexkwrf S
pOf;pm;rS? ud, k u hf , kd uf dk rxkwv f &Ykd &dS if ]umv}
]umv}xJeYJ ]ae&m} ]ae&m}xJyJ w0JvnfvnfjzpfNy;D awmh
0#fxv J nfvrd rhf ,f? umvxJuvnf; rvGwb f ;l ? ae&mxJuvnf; rvGwb f ;l /jA[®mBu;D
awG ok;H q,fw h pfbu kH ae vGwaf tmifomG ;wm olwrYkd vGwb f ;l ? tJvykd J w0J vnfvnf
jzpfaew,f/ okcav;awG bmav;awGukd csr;f omw,fvYdk edAmÁ eftjzpf rSwcf sirf w S af ewm
(rSev f yS gbk&m;)/ tJvrkd w S x f m;aemf/
]oaAÁocFg&m} &m}? ocFg&qdw k mjzpfwmudak c:w,faemf/ ]OyÜga'g ocFg&m} &m}? tckNird f
aew,f? rjzpfb;l ? awmfMumMum;vdu k &f if ]OyÜg'} jzpfvmw,f/ jzpfvmw,fq&kd if
ocFg&yJ/ ]ocFg& 'a,m0 0wåE-dÅ ocFg&wdo Yk nfomvQif jzpfw,f}vdYk tJ'v D q Ykd &kd r,f/
b,fEh , S q f rdk ,f (ocFg&wdo Yk nfomvQif jzpfygw,fb&k m;)/ tJvkd ESv;kH oGi;f &w,f/
tJvq kd &kd w,f ]ocFg&wdo Yk nfomvQif jzpfw,f}vd?Yk ]t0dZmÆ 'd a[wk[}d ? ]t0dZmÆ - tp
d nfwaYkd Mumif?h ocFg&&- tp&So
&So d nfwo Ykd nfomvQi?f 0wåEd-Å jzpfuek \ f }/ ]jzpfw,f}qdw k m
]ocFg&} &}yJ/ 'gaMumifh jrwfpmG bk&m;u ]oaAÁocFg&} vdaYk c:w,f? ]ocFg&awG}u ]OyÜg'}
ujzpfwhJ [mawG/ ]"r®awG}u ]obm0awG}u jzpfwm/
'gaMumihf &Sio f m&dyw k &å m? &Sirf [marm*¾vmefwu Ykd awmh ]a,"r®m a[wkyb Ü m0g}
eJtY wlwyl /J y#dpo ö rkygÜ 'f&,f? y|mef;&,f? a[wkyb Ü m0g&,f? uH pdwf Owk tm[m&&,f
twlwyl /J tJ'[ D mawGr&dw S mudk ]ypö,meH c,H}taMumif;awGuek w f mudk jrwfpmG bk&m;u
odomG ;w,fwhJ [kwu f v
hJ m; (rSeyf ghb&k m;)/ taMumif;ukev f &Ykd &dS if edAmÁ ef&w
dS ,fw/hJ tJvkd
rSwx f m;aemf? ]ypö,meH c,H ta0'd}/ ]ypö,meH- ypön;f wd\ Yk ? c,H- ukejf cif;ud}?k}? 'g
]a[wkypön;f ? tm&r®Pypön;f } qdw k mawGvnf; ypön;f yJ/ apmapmwke;f u ]0dyguypön;f }
qdw k muvnf; ypön;f yJr[kwv f m;? rsupf ad wGu ]0dygu} gu}yJ? rsupf ad wG qdw k mu ]0dygu
ypön;f }}? [dt k m½Hak wGu ]tm&r®Pypön;f }/ tm½Hak wGubmwH;k (tm&r®Pypön;f ygbk&m;)?
266 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]rsupf jd rifwkH ½lyg½H}k ? tJvkd y|mef;eJo Y mG ;vk&Yd &dS ifvnf; ]y|mef;w&m;} w&m;}vdYk qdq k ?kd ]y|mef;
ur®|mef;} vdq Yk q kd jkd zpfw,f/ y|mef;w&m;udk &Gwq f v kd u kd vf &Ykd &dS if wapäawG bmawGuvnf;
ruyfEikd b f ;l wJ?h cE¨mud, k u
f apwDxu kd af ew,f/ y#dpo ö rkygÜ 'fwYkd y|mef;wdYk tJ'[ D mawGukd
qifjcifvnf;qifjcif? &Gwv f nf;&Gw?f &Gwrf ,fqv kd &Ykd &dS if tJ'D wdw k adk v;yJ&w
G v
f nf;&w,f/
ud,k &hf UJ pD;yGm;a&;a&m bmawGa&m tukeaf umif;? Ny;D awmh y|mef;qdw k m jrwfpmG bk&m;
yGixfh eG ;f rS ay:wJ[ h mawG/
ygVda[mpOf eJY jzpfpOfa[mpOf
]a[wkypöa,m} ,m}? ]a[wkypöa,m} ,m}eJY qdw k muawmh ygVdtwkid ;f &Gww f m/ tcku
jzpfwt hJ wdik ;f [m ]y0wå}d jzpfpOfac:w,f/ tJ'gu ]ygVd a[mpOf} ac:w,f/ tck[mu
]jzpfpOfa[mpOf}? ]pu©m,weH pu©K0n d mP "mwk,m}? ]pu©K0n d mP}
mP}qdw k m jrifw[hJ mudk
ac:w,f/ ]pu©m,wem} ,wem}qdw k m jrifwm? ]rsupf u d jrif} tJ'g ]edó,ypön;f } vnf;
jzpfwmyJ? ]twdy¬ pön;f } vnf;jzpfwmyJ/ tJvrkd w S x f m;aemf? a[m ]pu©m,weH}? tJ'g
vlvm;qdak wmh ]pu©m,weH}wJ/h pu©Ky?J rsupf u d akd jymwm? tJ'[ D mawG ajym&ifvnf;
&wmyJ/ ckawmh rsupf ad v;wifyJ ajymvdu Yk rukeEf ikd b f ;l / rsupf u d vnf; ]ig} xifwmud;k /
]pu©KH twåawm orEkyówd} vdq Yk akd wmh rsupf ad v;yJ ]ig} xifaewmu&Sad o;/ tck
rsupf ad v; ]ig} ]ig}xifao;ovm; (rxifawmhygbl;bk&m;)/
at; tJvkd ]ig} rxifawmhrS ]pu©KH tewåawm tEkyówd} wJ?h ]tedpaö wm
tEkyóaEÅm edpo ö nm yZ[wd}? ]tedpaö wm} vdYk tedpv ö ½Ykd w
I hJ yk*Kd¾ vt f m; ]edpo
ö nm}
nm}udk
y,f\/ ]'kuo © nm} - 'kuo © nmudk ½IwyhJ *k Kd¾ vt f m; ]okconm} onm}udk y,f\/ ]tewå}-
vdYk ½IwhJ yk*Kd¾ vt f m; ]twåonm} nm}udk y,f\wJ/h rsupf ad v;udk rsupf ad v; wpfv;kH wnf;udk
ajymaewm/ Ny;D awmh ]edAEdÁ a´ EÅm-Ni;D aiGUonf&adS omf? eEð´ - ESpo f ufjcif;ud?k yZ[wd-
y,f\} vkaYd [mw,f/ ]&m*H - wyfrufjcif;ud?k yZ[awm -y,fpeG o Yf nf&adS omf? 0d&m*
m*-
wyfjcif;uif;\}}wJ/h ]tm'geH -ork',jzpfjcif;ud?k yZ[awm yZ[awm- y,fonf&adS omf}? ]tm'geH-
,ljcif;ud}k ? rsupf u d kd igvkYd r,lvu kd vf &Ykd &dS ifvnf; tJ'gvnf; y,fwmyJ? ]igh[m} vdYk
pGeEYf ikd v
f &Ykd &dS ifvnf; y,fwmyJ? tJvkd rSwx f m;aemf? at; 'gaMumihf ]rsupf u d jrif tqif;jrif
vljrif yd,½ky}f ? a[m rsupf u d jrifw,f? vlawGjrifNyq D &kd if ]yd,½ky?f omw½ky}f jzpfr,f/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 267
]c,o®ð yxrH ÓPH}? ]c,o®-ð ukejf cif;ü? ÓPH - 'kuo © pömudk odaomÓPfonf?
yxrH - a&S;OD;pGmwnf;}? wpfco k v d udk v f &Ydk &Sd if ]opömav;yg;} tukev f ;kH ygoGm;w,f?
tJvrkd wS x f m;/ aemuf ]0drw k }då jzpfwmyJ/ ]tedpHö c,a|e} vdYk qdq k akd y;/ ]tedpHö c,a|e}
c,a|e}?
]c,a|e- ukew f wfaomaMumih?f tedp-Hö tedprö nf\}/ uJ vlawG&adS o;vm; (r&Sad wmh
ygbl;bk&m;)/ vlawGr&S&d if ]tedrw d eå Ad mÁ ef} a&mufomG ;w,f? vlawGrS tm½Hrk jyKbeJ [ YJ m
[kwu f v hJ m; (rSeyf ghb&k m;)/tJ aemufwpfcgusawmh ]b,a|e 'kum© }}? ]b,a|e -
aMumufwwfaomaMumih?f 'kum© - 'kur© nf\}/
a[m vlawG? a,musmf ;awG? rde;f rawG? acG;awG? 0ufawG? owå0gawGqakd wmh
aorSmraMumufb;l vm; (aMumufygw,fb&k m;)/ tJ aMumufwmudk 'kua© c:w,f/
raMumufv&dYk &dS if 'ku&© adS o;vm; (r&dyS gbl;bk&m;)/ ]raMumufatmif} avhusi&fh w,f/
rsupf ed MYJ unf&h ifvnf; ]raMumufatmif}? toHMum;&ifvnf; ]raMumufatmif} [kwu f hJ
vm;/ uJ ajymr,fvYkd qdrk ,fvYdk Buv H u
kd af wmha&m rukebf ;l vm; (ukeyf gw,fb&k m;)/
]ukewf m}m}uudk ]a&S;OD;pGm} jzpfjzpfomG ;w,f/ a[m rBueH OYJ ;D ? ukeaf wmhrvk?Yd Buv
H u
kd &f if
ukeof mG ;Nyw D /hJ tJ'g ]c,a|e tedp}Hö / tJ'g ]'kuo © pöm} [kwu f v
hJ m;/
]OyÜga'g 'ku}H© ? ]OyÜga'g - jzpfjcif;onf? 'kuH© - 'kuo © pömrnf\}? tJvo kd pöm
a&mufatmif ajym&w,f? opöma&mufatmifvnf; Bu&H w,f? tJawmhrS opöma&muf
oGm;a&m/ ukeaf wmhuek &f if 'ku&© adS o;vm; (r&Sad wmhygbl;bk&m;)/ r&Sad wmh b,hEf , S f
vkyq
f rl wH;k / qlvrYkd &awmhb;l / [kwu f v hJ m;/ &m* a'govnf; jzpfao;ovm; (rjzpf
awmhygbk&m;)/ ukeu f ek yf J oGm;ygw,fqakd wmhrS bmvdv k yk f jzpfyghrwH;k ? ukew
f [ hJ m
]c,a|e tedp}Hö tJ'gawG &Gw&f w G af y;/
]c,a|e tedp}Hö ? ]c,a|e- ukew
f wfaomaMumih?f tedp-Hö tedprö nf\}/
]b,a|e
]b,a|e- aMumufwwfaomaMumih}f ? tJvakd MumufwwfaomaMumihf 'kur© nf
vk&Yd &dS if raMumufatmifvyk &f w,f? raMumufv&Ydk &dS if 'kur© &Sad wmhb;l ? aMumuf&if
awmh [kad Mumuf& 'DaMumuf&qdak wmh 'kua© wG? tckawmh bmrSraMumufawmhb;l qk&d if
bmrS'u k r© &Sad wmhb;l (rSeyf ghb&k m;)/ bmjzpfvaYdk Mumufw;kH qdak wmh igaorSmaMumufw,f
wJ?h aowmr[kwb f ;l ? jzpfNy;D ysuw
f m [kwu f v hJ m; (rSeyf ghb&k m;)/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 269
aow,fqw
kd m
aow,fqw kd mu vlawG? a,musmf ;awG? rde;f rawGrS aowm? ]obm0awG}
u aowmr[kwb f ;l ? ]jzpfNy;D ysuo f mG ;wm}? tPkjrLAH;k csvu kd vf nf; ]jzpfNy;D ysuo
f mG ;wm}/
[kwu f v hJ m;/ aowmawmif r&Sad wmhb;l ? trIef jzpfomG ;w,f/ tJ'g ½kyaf wG obm0awG
[kwu f v hJ m; (rSeyf ghb&k m;)/ tckuaeNy;D awmh w&m;yGBJ u;D Ny;D oGm;wJt h cg jyefomG ;&if
taMumufawGrarG;eJU/ taMumufawGarG;&if 'kua© wGjzpfr,f/ ]wynhaf wmfwYdk 'ku©
vGw&f ygvk\ d } vdYk qkawmif;ayr,fh aMumufaerSjzihf b,fEh , S rf v
S w
G vf dYk u,fxw k v
f Ykd
r&bl;? uk, d [ f muk, d f raMumufb;l qd?k bmjzpfvrYdk rS aMumufb;l (rSeyf ghb&k m;)/ aowm
vnf; r[kwb f ;l / [kwu f v hJ m;/ aow,fqNkd y;D aMumufaMumufaeMuwm/
[ku d vnf; pmuvnf; ]Zmwd Z&m r&PH}vkYd qdw k mud;k / ]Zmwd Z&m r&PH}
qdwk m ]jzpfysuw f m}m}udak c:w,f/ ]c,a|e} ukew f wfaomaMumifh ]tedp}ö vdaYk c:w,f/
[kwu f v hJ m; (rSeyf ghb&k m;)? ukew f wfaomaMumifo h m ]tedp}ö vkadY c:? aowwfaom
aMumihfvdkYrvkyfeJY? b,folaow,f b,f0gaow,f 'gawGuorkwdynwfawG?
ynwfqw kd m rrSeb f ;l ? ac:½Hrk eS w
f m/ [kwu f vhJ m; (rSeyf ghb&k m;)/ y&rw¬xrJ mS ]0dygu"r®m}
vkYd qdu k wnf;u ]owå0g} rygawmhb;l ? rsupf u d wnf;udu k owå0gawG rygawmhb;l
(rSeyf ghb&k m;)/
edAmÁ efxrJ mS ol&o
dS vm; ig&So
d vm;
]rsufpdu0dygum? qJcsifwmuudavom? qJvdkufwmu ur®m}}? rsufpdu
udavomrjzpfv&Ykd &Sd if rqJcsiaf wmhb;l ? rqJcsiaf wmh ]qJcsi½f o kH m qJcsiyf g rqJvu kd yf geJ?Y
t0dZÆmaMumihfomqJcsifwm 0dZÆmrqJcsif} od&ifvnf; tvG,fav;yJ/ ]0dZÆmO'yg'd
ÓPHO'yg'd} jzpf&if w&m;&oGm;w,f/ qJcsiw f m bmjzpfvdYk qJcsio f wH;k ? ]ol} &Svd Ydk ]ig}
&Sv
d q dYk cJ siwf m? r[kwb f ;l vm; (rSeyf ghb&k m;)? ]edAmÁ ef}rSm ]ol} &Sad o;vm;? ]ig} ]ig}&So
d vm;
(r&Syd gbl;bk&m;)/ tJ'v D adk evku
d v
f &dYk &dS if wpfcgwnf; edAmÁ efa&mufaewm/ wpfcgwnf;
]qJcsiw f m}m}u vmao;w,f? yg;csr,f[hJ bm[Jh nm[Jeh /YJ 'Dvrkd vkyef UJ ? [kwu f v hJ m;
(rSeyf ghb&k m;)/ ]cd;k csiwf mawG}a&m? ]pm;csiw f mawG}a&m? ]0Sucf siw f mawG}a&m tJ'v D kd
]csiw f mawG} jzpfuek w f ,f? [kwu f v hJ m;(rSeyf ghb&k m;)/
270 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
qJcsi½f o
kH mqJcsiyf g rqJvu
kd yf geJY
wcsKd U tJ'gav;eJUyJ w&m;&w,f/ ]'umBu;D b,fE, S wfh ;kH } ]t&ifwek ;f u pdwf
rxde;f Edik b f ;l bk&m;wJ?h tckt&Sib f &k m;pyfxm;wJh ]qJcsi½f o kH m qJcsiyf g rqJvu kd yf geJ}Y
uav;eJyY J tJ'gav;eJw Y &m;&w,f}wJ?h [kwu f v hJ m; (rSeyf ghb&k m;)/
ajymcsi½f o kH majymcsiyf g rajymvdu k yf geJ?Y
t0dZmÆ aMumiho f m ajymcsiw f m 0dZmÆ rajymcsi/f
tJ'x D u J ]t0dZmÆ }}csKy&f if ]ocFg&}&}csKyNf y;D ? ]0dnmPf}csKyNf y;D ]emrf½yk }f csKyo f mG ;w,f/
odvdkufuJhvm; tJ'g (rSefyghbk&m;)? ajymcsifwm b,folYajymcsifwmvnf;qdkawmh
oluY akd jymcsiw f m [kwu hJ m; qdak wmh/ y&rw¬rmS ]ol} &S&d UJ vm; (r&Syd gbk&m;)? ajymvdYk
f v
vnf;rjzpfawmh ajymcsiaf o;vm; (rajymcsiaf wmhygbk&m;)? a[m ]t0dZmÆ } r&Sad wmhb;l /
ajymcsi½f o kH majymcsiw f m rajymvdu k yf geJ?Y
t0dZmÆ aMumifo h majymcsiw f m 0dZmÆ rajymcsi/f
qJcsiw f mvnf; 'Dvydk ?J cd;k csiw f mvnf; 'Dvykd ?J vdrcf siw f mvnf; 'Dvydk ?J tJ'v D dk
ajymif;Ny;D qdv k &Ykd w,f/ owfcsiw f mvnf;&w,f? cd;k csiw f mvnf;&w,f? ydrk aumif;
wmvkycf siw f mawGvnf;&w,f/ vkycf siNf yq D v kd &Ykd &dS if ]t0dZmÆ aMumifh vkycf siw f ,f}vkdY
tJvq kd Nkd y;D / t0dZmÆ awGom r&Sad peJY rvkycf siaf wmhb;l / a[m yxrwef;Nird ;f oGm; Ny;D awmh
0dZmÆ jzpfomG ;awmh ]0dZmÆ O'yg'd? ÓPHO'yg'd} qdw k mu tJ'gb,fa&mufomG ;vJ qdak wmh
]"r®pu©K}a&mufomG ;w,f/ ]"r®pu©K}qdw k mu yk*Kd¾ vrf ygawmhb;l /
tJ'g OD;qH;k ay:wJh "r®pMumw&m;yJ
yk*Kd¾ vrf yg "r®om "r®pu©Kjzpfownf;/
yk*Kd¾ vyf gvQio
f il g0if þwGi'f |d jd zpfownf;/
'd|jd zpfvQif csprf ek ;f 0if þwGiaf vmu jzpfownf;/
tJ'g OD;qH;k ay:wJh ]"r®pMumw&m;} yJ/ ]"r®pu©K} qdw k m yk*Kd¾ vof wå0g rygbl;wJ/h
tJ'v
D dk b,forl qdk Mum;zl;vd&Yk &dS ifyJ jrefrmvlrsKd ;rSeof rQ yk*Kd¾ vrf ygatmif ½Ivu kd vf &Ykd &dS if
[efomG ;wmyJ/ tJvykd J cd;k csiv
f nf; 'Dvydk ?J rcd;k vdu
k w
f meJyY J [d[k kd OD;okca&;wJh bmav;wH;k
(wpfyg;oDvygbk&m;)? tJ'g rvkycf siw f meJyY J ol ola|;Bu;D jzpfomG ;w,f? [kwu f vhJ m;/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 271
ygaew,f/ vdck siaf ew,f/ ]vdck si}f aewmu avmb? txufr*fv[ kd mawG bmawG
vdck siaf ew,f/ ]0dyóemÓPfawG} udk vdck siaf ew,f/ vdck siaf ewm avmb/ ]igh}ES,f
ÓPfuvnf; rwufEikd yf gbl;qdak vmb/ tJ'g ]ig} ygaewmaMumifrh &wm w&m;
rwufwm? 'umBu;D / ]w&m;qdw k mu igrygrS&wm} ud;k /
tvif;u t&dyaf wGukd ac:vdu
k w
f m
jrifw[ hJ mvnf; jrifw,f/ jrifwek ;f udk jrifw,fvYkd qdv k ukd &f wmyJ/ jrifwmu
]rsupf }d ujrifwmav/ ]rsupf }d u jrifwmudk ]ig} jrifw,fvYkd qdv k u kd v f &Ykd &dS if tJ'g igyg
oGm;w,f/ ]rsupf }d qdw k mu b,f[mac:wk;H qdak wmh ]pu©KÍö yZmemwd}/ ]rsupf }d qdw k m
rsupf t d Munfav;udak c:wm 'umBu;D / ]t&dy}f xifwhJ ae&mav;/ a[m uRe;f om;
ESpv
f ;kH udak v yGwv f ukd af wmhav ajymifaeygvm;/ 'Dvakd v; ajymifaeawmh ]t&dy}f
rxGub f ;l vm;? ]t&dy}f xGuaf ewm? tJ'g ]pu©Kt&dy}f xGuaf ew,fqw kd m ]t&dy}f u
txJx0J ifomG ;w,f 'umBu;D a&? rsupf jd rifwm tvif;eJY xd;k vdu k af wmh ]tvif;}}u
]t&dy}f udk ac:vdu k w f m? a[m "mwfyv kH ykd ?J ]tvif;} u ]t&dy}f udk ac:vdu k wf m/
raeYu rD;yGm;rD;yef;uvnf; ]tvif;}}aMumifhom ]t&dyfawG} jzpfvmwmyJ
'umBu;D ? ]tvif;}}u ]t&dyaf wG} udak c:vdu k w f m? ]rsupf }d u Munfwmud;k / tJ'rD supf d
Munfw,fqdkawmhum MunfhwJhol&JUrsufpduMunfwm/ tJrsufpdMunfw,f ]pu©KÍö
yZmemwd}? ]pu©KÍö - pu©Kyom'}}udv k nf;qdak wmh rsupf t d Munfuv kd nf; ]yZmemwd -
od\} wJ/h 'Dvv kd mwmud;k 'umBu;D &JU? tJ ]pu©Kyom'- rsupf t d Munf} xJukd wpfcgwnf;
]tvif;} uxd;k vdu k af wmh ]t&dy}f u 0ifvmw,f 'umBu;D &/ [dk tpdr;f ? tjym? teD?
t0gawG wpfcgwnf; [dt k 0SmxJu t&dyv f nf; xd;k vTwv f u kd wf ,f/ ½kyyf u kH vnf; t&dyf
a[m oluvnf; uwmBu;D ay:vmw,f/ "mwf&iS v f akd ygh 'umBu;D a&/
]tqif;udv k nf; od&rnf/ ½lyg½Hu k v kd nf; od&rnf}/
]½lyg½H}k qdw k mu ]0PÖ} - tqif;yJ 'umBu;D /
tvif;xJrmS vnf; "mwf&pS yf g;&Sw
d ,f
]tqif;}}qdwk m ]t&dyt f a&mifawG} ac:w,f/ ]t&dyt f a&mif tarSmifoaH v?
aeESit
hf eHY El;nHv
h pS mG ½kyw
f rYkd mS ? &Spjf zm"gwfpk ay :atmif½}I wJ/h
ay:atmif
278 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
atmifrm tJ'D ]t&dy}f xJuykd J "mwf&pS yf g;&Sw d ,f/ a[m'D ]tvif;} xJrmS vnf;
"mwf&pS yf g;&Sw d ,f/ ]awaZm}
]awaZm}u olu tm;rsm;vdYk vif;oGm;wmud;k /'hjD yif "mwf&pS yf g;
vnf;ygw,f/ yx0D&,f tmaygwdaYk um awaZmwdaYk um 0ga,mwdaYk &maygh/ tJ'gu
av;yg; r[mbkwu f av;yg;? Oyg'g½kyu f 0PÖtqif;&,f *E¨teH&Y ,f teHv Y nf;
ygw,f'umBu;D &/ 0PÖ? *E¨? &o? MoZm Oyg'g½kyu f av;yg;/
'gaMumifh rD;awG[ek ;f qdk teHaY v;awGxu G v f m ESmacgif;udk eHw,f/ ]tqif;}
uvnf;ygw,f t&dy?f ]teH}Y uvnf; ygw,f? ]ta&mif} uvnf;ygawmh tqif;eJY
ta&mifeYJ twlwyl J 'umBu;D / ]t&dyf ta&mif tarSmifoaH v} - arSmifwt hJ xJrmS vnf;
arSmifwJhtxJ a&mufoGm;awmhvnf; "mwf&Spfyg;&SdwmyJ/ yx0D awaZm 0ga,m
olutmaygrsm;vdYk arSmifomG ;w,f? at;w,f/ tJ'[ D meJoY mG ; olu y|mef;qdv k &Ykd &dS if
wpfcu k oH;k ck? wpfcu k kd pGNJ y;D oH;k ckjzpfwm 'umBu;D &/ wpfcu k kd pGNJ y;D oH;k ckjzpfw,f/
Oyrm - awaZmudpk NJG y;D awmh 'Djh yif"mwfo;kH yg; yx0DawG tmaygawG 0ga,mawG
jzpfomG ;w,f 'umBu;D a&/ ]tmaygawG} jzpfawmh a&awGvnf; ygvmwmaygh/ ]a&awG}
ygvmawmh ]ta&mifawG} vnf; ygvmwmaygh/ tJ'g ]0PÖawG} yJ/ ]tqif;awG} yJ/ tJ
]t&dyt f a&mif}/
]t&dyt f a&mif tarSmifoaH v? aeESit hf eHY El;nHv h pS mG ½kyw f rYkd mS ? ½Spjf zm"mwfpk
ay:atmif½}I qdak wmh tJ'x D uJ rS [dk ]{uHr[mblwH y#dpö wa,mr[mblwm}? tJ'v D kd
y|mef;av;awG ESv;kH oGi;f &w,f 'umBu;D &/
tukev f ;kH ]tedpaö wG} ay:atmifav? y|mef;udk ESv;kH oGi;f rS ]tedp}ö udk ay:wmud;k /
tJ'D ]t"k0}}qdak wmh rNrb J ;l / ]tedp}ö uvnf; rNrb J ;l / ]edp}ö u [dk twåjzpfomG ;w,f
'umBu;D &/ ]edpt ö wå}qdw k m edpq ö w kd m vlawG a,musmf ;awG rde;f rawGjzpfomG ;w,f/
]tedp}ö qdak wmh vlawG rde;f rawG a,mufsm;awGr&Sb d ;l / tJ tJ'v D kd tJ'v D kd ]t&dyt f a&mif
tarSmifoaH v} v}qdak wmhvnf; tJ'jD rif&wJ[ h mawGuvnf; ]t&dyt f a&mif tarSmifoaH v}
qdak wmh a[m ]"mwfawG} omjzpfomG ;w,f/ [dv k al wG a,mufsm;awG rygbl; 'umBu;D &JU
r[kwb f ;l vm;/ ]t&dyt f a&mif tarSmifoaH v? aeESit fh eHY El;nHv h pS mG ½kyw f rYkd mS }}qdw k m
½ky&f pS cf ak ygh/ tJvykd J qHyifw?Ykd arG;nif;wd?Yk ajconf;? vufonf;? oGm;? ta&wd[ Yk mvnf;
'D]"mwf
]"mwf&pS yf g; omaygif;vdu k yf g qHyif[ak c:&onf}/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 279
Ny;D ? tckysuwf ,f? ysuv f cYkd sn;f aew,f/ tJ'v D kd ]ESv;kH oGi;f }}&rSm? tJvkd ]ESv;kH oGi;f } vdu k rf S
]twåawG} aysmufomG ;w,fqw kd ,f? ]igawG} aysmufomG ;wm 'umBu;D &/ ]twåawG}
aysmufomG ;w,f/ ]igawG} aysmufomG ;w,fqw kd m ]twåe, d awG} qdw k hJ ]ighOpömawG}
aysmufomG ;wm 'umBu;D &/ tJvq kd akd wmh jrwfpmG bk&m; pdwx f rJ mS "mwfeYJ ÓPfawG
y&rwfawG raygufz;l vm; (aygufygw,fb&k m;)/ ]"mwfÓPfawG? y&rwfÓPfawG}
aygufawmh olrY mS &Si;f &Si;f Bu;D aew,f/ Ny;D awmh pdwu f vnf; MunfMunfBu;D aew,f/
'gaMumihf ]wMunfxJMunf? wat;xJat;? wNidrf;xJNidrf;? wvif;wnf;
vif;awmfral om}? tJ'v D dk ]jrwfpmG bk&m;*kPaf wmf}udk atmufarhvu kd vf &Ykd &dS ifvnf;
tJ'g ]0dyóem} yGm;Ny;D om;jzpfomG ;w,f/ ÓPfuvnf; tJvkd tJvkd ]jrwfpmG bk&m;ÓPf}
olu tJ'gaMumihv f nf; olrY mS ]t&[H} vlewfO;D cdu k f ylaZmfxu kd w f muvnf; &m* a'go
awGu r&Sv d [Ykd w
k uf v
hJ m;/
udavom[l wGi;f &efow l Ykd rjyL0Hah &Smif; a0;awmfral om taMumif;aMumif?h
t&[H- t&[ rnfawmfr\ l /
udavom[l wGi;f &efow
l Ykd
a[m ]udavom} qdkwm pdwfnpfwwfwmawGudkac:wmudk; 'umBuD;&/
]udavom[l wGi;f &efow l }Ykd ? twGi;f u&efo[ l m udavomyJ/ pdwq f ;kd atmif/ a'go
jzpfatmif? a'gojzpfwmu tif; udavomyJ/ ]a'go} jzpfatmif txJxu J ckewke;f u
"mwf&pS yf g;ra&mufbJ aewmuvnf; tJ'gu ]arm[} uvnf; udavomyJ 'umBu;D /
tJ'D ]udavom} wdrYk mS olrY mS a0;aew,fqw kd m olu [dk ]"mwGm&r®P}}ac:w,f/ [dk
bk&m;&[EÅm t&d,myk*Kd¾ vrf sm; ]"mwGm&r®P- "mwfut kd m½Hjk yKw,f}/
Yk nf; oGm;&if;vm&if;eJY ]ESv;kH oGi;f }}? xdik w
'umBu;D wdv f ,f xdik w
f ,fqw kd mvnf;
"mwfuakd &mufatmif ]ESv;kH oGi;f }}? jrif&ifvnf; "mwfa&mufatmif ]ESv;kH oGi;f } [kww f ,f
rvm;/ "mwGm&r®P? "mwktm&r®P? "mwfukd tm½Ht k jyKrsm;w,fwhJ [kwu f vm;/
tJ'gaMumiho f u
l tJ'gav; wpfv;kH wnf;eJyY /J
udavom[l wGi;f &efow l Ykd rjyL0Hah &Smif;? a0;awmfral om taMumif;aMumif?h
t&[H- t&[ rnfawmfr\ l /
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 281
jrwfpmG bk&m;- ]t&[H}qdak om ]udavom[l} qdMk unhpf rf; (udavom[l wGi;f &ef
olwYkd rjyL0Hah &Smif; a0;awmfral om taMumif;aMumifh t&[H- t&[ rnfawmfr\ l )/
tJvkd qdv k u
kd v f &Ykd &dS ifvnf; 0dyóemjzpfomG ;wmyJ 'umBu;D &/
pdwaf umif;Munfvifqw
kd m
Y sawmh ]eD0&PawG} uif;Ny;D awmh wpfcgwnf; tvif;awG
]bk&m;*kPaf wmf}eJu
eJ[
Y m eD0&PawGr&S?d Ny;D awmh wpfcgwnf; tJ'v D ykd J ]"mwf}udk tm½Hjk yKvu kd af wmh a[m
olpY w
d x f rJ mS wpfcgwnf; olrY mS aemufusLp&mr&Sad wmhb;l [kwv f m;/ 'gaMumihf olu
]wMunfxMJ unf}w,f/ 'gaMumihf usKyu f ]pdwaf umif;Munfvif} qdw k mu tJvkd [mrsKd ;/
tJ ]udavomawG} bmjzpfvYkd a0;awmfro l wk;H qdak wmh ]"mwf}udk tm½Hjk yKvw Ykd /hJ udavom
awG bmvdaYk 0;wk;H ("mwfut kd m½Hjk yKv)Ykd ? "mwfukd ]"mwGm&r®P} vdaYk c:w,f/
]"mwGm&r®P- "mwfukd tm½Hjk yK? "mwfvQif tm½H&k adS om}}? qHyifawG[mvnf;
"mwfy/J qHyifawG[m bmwk;H ("mwfawGygbk&m;)/ ]"mwf&pS yf g;} ac:w,f/ qHyifawG[m
bmawGw;Hk ("mwf&pS yf g;)/ ]igh} qHyifvYkd rqd&k bl;? qHyif[m "mwf&pS yf g;? ]udavom[l}
(udavom[l wGi;f &efow l Ykd rjyL0Hah &Smif; a0;awmfral omtaMumif;aMumihf t&[H-t&[
rnfawmfrl\)/ 'gvG,fvG,fav;eJY wdkwdkav;eJY w&m;vnf;jzpfatmif bmjyKvdkY
igwdrYk mS udavomawGjzpfowk;H qdv k ukd af wmh olu udavomqdw k m ynwfukd tm½Hk
jyKwmud;k ? udavomwdYk tukov kd qf w kd m ]ÓP0dy, Ü w
k }f tm½Hjk yKw,f/
raemtMunfu rSeef w YJ wl ,f
]rsupf u d rsupf t d Munfav;? raemuvnf; raemtMunfav;} v;}? ]raemtMunf}
u bmeJw Y w l ;Hk qdak wmh ]rSe}f eJw Y w l ,f/ ]raem}
]raem}u bmeJY wlw;kH (rSeef w YJ yl gw,fb&k m;)/
]rSe}f udk ta&SUu xdik Mf unfah wmh ]t&dyaf wG} rxifb;l vm; (xifyg w,fb&k m;)/ xifwmu
t&dyBf u;D ? EIwq f ufMunfah wmh oluajymovm; (rajymygbl;bk&m;)/ ac:vdaYk umxl;
ovm; (rxl;ygbl;bk&m;)/ ac:vdrYk xl;bl;? ajymvdv Yk nf; Mum;&ovm;? rMum;bl; olu
jrifwt hJ &dy?f tJ'v D ykd J ]rSe}f xJrmS ? ]rSe}f uraem/ rSeu f bmwk;H (raemygbk&m;)/
tJ &Sit f meE´mrSm tJ'rD eS ef w YJ &m;&wm ]rSe}f uraem/ raemudk igawG olawG
xifwmud;k ? ]raem} udk raemvdyYk x J m;? igwdYk olwYkd vmrxife/YJ w&m;u[efawmhwm/
bmjyKvw Ykd ;Hk qdak wmh ]w&m;} &p&mtaMumif;uig;ck/ ]tm,we} od&if? tm,wewd&Yk UJ
oabmrSeu f kd odv&Ykd &dS ifvnf; oluvnf; w&m;&w,f/ ]r[mbkw}f udk odv&Ykd &dS ifvnf;
w&m;&w,f/ ]Oyg'geu©Em¨ }}udk od&ifvnf; w&m;&w,f/ [kwu f v
hJ m; tif; Ny;D awmh
aum jzpforQawG[m ysuw f myJvYkd ]"r®pMum} od&ifvnf; w&m;&wmyJ r[kwv f m;/
]y#dpo ö rkygÜ 'f} od&ifvnf; w&m;&w,f/
tm,weu tvGew
f &m;&vG,w
f ,f
at; tJvadk v a&S;wke;f u &[ef;awG t&Sib f &k m;u b,fv&dk wk;H ? t&Sib f &k m;
u b,fv&kd wk;H qdk tJv&kd w,fqw kd hJ taMumif;ajymawmh olu oabmrusvYkd bk&m;qD
oGm;ar;wmaygh/ tJ'v D akd v aygufyifBu;D eJY Oyrm ay;vdu f vdak ygh/ tJ'D ]tm,we}
k o ]tm,we}?
rsupf ad wG em;awGqw kd hJ ]tm,we}
]tm,we}u tvGew f &m;&vG,w f ,f/
]cE¨m} u enf;enf;cufao;w,f/ ]cE¨mig;yg;} u cufao;w,f/ tm,we
uawmh rsupf t d Munf? em;tMunf? ESmacgif; tMunf? vQmtMunf? ud, k t
f Munf?
raemtMunf/ tm,weajcmufyg;&Sdygonf? tm,we ajcmufyg;[laomfum;?
pu©m,we? aomwm,we? Cmem,we? Zd0gS ,we? um,m,we? rem,we?
]Cmem,we} qdw k m ESmacgif;ac:w,f/ [kwu f vhJ m; (wifyghb&k m;)? tJ'g ]tm,we}
ajcmufyg;&Sw d ,f/ tJ'g ]tm,we} ajcmufyg;qdw k m ]pu©K} u ]0dygu} [kwu f vhJ m;/
]pu©K} qdwk m 0dygu? ]0dygu} qdw k m tusKd ;'umBu;D &/ ]0d0d - wpfv;kH ? ygu - u wpfv;kH }
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 283
dS ,f/]0dygum
ESpyf 'k &f w gum- tcsi;f csi;f xl;ukeaf om}}? rsupf d uvnf; ]0dygum}
gum}? em;uvnf;
]0dygum}
gum}? ]tcsi;f csi;f xl;w,f} qdw k m rsupf ed UJ em;eJY rwlb;l / em;eJY ESmacgif;eJvY nf;
rwlb;l / ESmacgif;eJv Y QmeJv
Y nf; rwlb;l / vQmeJY ud, k ef YJ vnf;rwlb;l / ud,k ef YJ raem
tMunferYJ wlb;l [kwu f v hJ m;/ tJ'gudk ]0dygu}
gu}ac:w,f/
0dygum - tcsi;f csi;f xl;ukeaf om? ukov
kd f tukov
kd w
f \
Ydk tusKd ;jzpfuek af om
]0dygum- tcsi;f csi;f xl;ukeaf om? ukov kd f tukov kd wf \Ykd tusKd ;jzpfuek af om}
tJ rsupf q d kd 'D[m? em;qdk 'D[m? ukov kd f tukov kd wf &Ykd UJ tusKd ;awGw?hJ [kwu f v hJ m;
(wifyghb&k m;)? ]0dygum- tcsi;f csi;f xl;ukeaf om? ukov kd f tukov kd wf \
Ykd tusKd ;jzpf
ukeaf om? "r®m edówå edZ0ÆD obm0g - owåvnf;r[kwf ZD0vnf;r[kwu f ek af om
oabmw&m;wdo Yk nf? oH0Zd EÆ -dÅ &Su f }? at; rsupf u
d ek \ d kd rsupf v d yYkd J od&w,f/ owå0gwdYk
a,mufsm;awGwYkd rde;f rawGwYkd rod&bl;/ od&iftodvNJG y;D &m*? a'goawGjzpfw,f/
rsupf vd Ykd odvu kd v f &Ykd &dS if bmrS jzpfp&mrvdb k ;l / &m*a'gorjzpfb;l /
rsupf ud 0dygum? qJcsiw f mu udavom? qJvu kd w f mu ur®m/
rsupf ud 0dygum? tjypfajymcsiw f mu udavom? ajymvdu k w f mu ur®m/
tJ'gav;awG ajymvdu k af wmh ]0pDu}H jzpfomG ;wmaygh/ tJvu kd aeuGu J o
JG mG ;w,f/
igwdkYcscsay;wmu tJ'g ]ÓPfawG} aumif;w,f/ ÓPfawGaumif;awmh olYrSm
pdwq f ;kd p&mvnf; r&Sb d ;l / ]ÓPfawG} aumif;awmh pdwt f 0SmjyKp&mvnf;r&S/d &m*?
a'goqdkwm ]ÓPf} r&SdrS jzpfwmudk;/ tJvdkaumif;w,f/ 0rf;xJawG aumif;ae
awmhw,f? [kwu f v hJ m; (wifyghb&k m;)/
0dygu "r® "r®m - tusKd ;udjk zpfapjcif; oabm&Su
d ek af om
]0dygum
gum- tcsi;f csi;f xl;ukeaf om? ukov kd f tukov kd w Ykd tusKd ;jzpfuek af om}}
f \
tJ'g rsupf ad wG? em;awG? ESmacgif;awG? vQmawG? uk, d af wG&w,f/ 'gaMumiht f ck
csr;f omwmu a&S;a&S;wke;f u ukov kd &f UJ 0dyguf? owfowfxm;OD;? ]0dygu "r® "r®m-
tusKd ;udjk zpfapjcif; oabm&Su d ek af om}
om}? tJ'gu ukov kd f tukov kd u
f akd c:w,f/ tJ'g
tusKd ;udjk zpfapjcif;oabm ]0dygu "r® "r®m- tusKd ;udjk zpfapjcif;oabm&Su d ek af om}}?
tJ'gu rsupf w d ?Ydk em;wd?Yk ESmacgif;wd?Yk vQmwdUk ? ud, k Bf u;D wd?Yk pdwBf u;D wdu Yk kd ]jzpfjcif;&JU
284 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
em;awGu ]½kyef mrf}rSm ]uH} udjk zpfapw,fw?hJ [kwu hJ m;? tJ'D ]uH}urS tusKd ;awG
f v
jzpfapwm ]0dygum} gum}? ]0dygum} gum}qd&k if tusKd ;&w,f/
]0dygum
gum- tcsi;f csi;f xl;ukeaf om? ukov dk f tukov kd w
f \ Ykd tusKd ;jzpfuek af om}}?
rsupf ed YJ em;eJY rwlb;l av/ tJ'[ D mudk qdv k u kd o f jzihf ]rsupf }d uvnf; ]0dygu} vdYk
qdv
k ukd af wmh ]vl} jyKwo f mG ;awmh ]ig} r[kwaf wmhb;l ? ]'d|}d jyKwo f mG ;w,f/ tJvkd
tbd"r®mu tck ]tbd"r®macwfBu;D } jzpfaeNy/D
wd&Yk efuek rf mS rcifvw S ifuvnf;[m tbd"r®mawG bmawGcsNy;D #Dumausmf
awGcsNy;D ][m eifw[ Ykd mu ]owå0g} rygatmifa[m&w,f}/ igu q&mBu;D oGm;vkyf
w,f/ ]vlawGrygatmif a[mOD;[/ 'grS r[kw&f if eifwdYk &m*awGjzpf? a'goawG jzpf/
igpmwwfw,f? olpmwwfw,f? igatmifw,f? olatmifw,f? vkyrf aeeJ}Y vd/Yk ]0dygu"r®
"r®m- tusKd ;udjk zpfapjcif; oabm&Su d ek af om}}? ]"r®m - edówå edZ0DÆ obm0g? owåvnf;
r[kwf ZD0vnf;r[kwu f ek af om oabmw&m;wdo Yk nf? oH0Zd EÆ dÅ - &Su
d ek \f }/
ae0 0dygu e0dygu "r® "r®m
tJ'geJaY [mwm ewfjynfrmS tukev f ;kH udk ]aomwmyefawG} tukejf zpfuek w f ,f/
wpfcgwnf; ]oabm} a&mufuek w f ,f/ ck tJ'gav;awGenf;enf; t0SmjyKv/Ykd ]ae00dygu
e0dygu "r® "r®m}}? tJ'ED pS cf w k nf;udk wpfcv k yk v f u kd w f m? ESpcf u k kd wpfcv k yk v
f u kd w f m?
]ae00dygu} gu}? ]ae0} eJY non eJt Y wlwyl ?J no eJt Y wlwyl ?J rmeYt J wlwyl ?J mis- eJv Y nf;
twlwyl ?J r-r-wGuw f ,f/ ]ae00dygu e0dygu "r®m-tcsi;f csi;f xl;ukeaf om? ukov dk f
tukov kd wf \
Ykd tusKd ;vnf;r[kwu f ek }f ? uJ ]ÓPf}? tJ'g rsupf ad wGvnf; r[kwb f ;l wJh
vdaYk jymwm [kww f ,faemf (wifygh)/ ]tcsi;f csi;f xl;ukeaf om? ukov dk f tukov kd w f \ Ykd
tusKd ;vnf;r[kwu f ek }f ? tJ'g tusKd ;vnf;r[kwb f ;l qdak wmh rsupf ad wG em;awGvnf;
r[kwb f ;l wJh ud, k Bf u;D vnf;r[kwb f ;l ? vlawGvnf;r[kwb f ;l ? bmawGvnf;r[kwb f ;l ?
[kwu f vhJ m;? ]e0dygu "r® "r®m - tusKd ;udjk zpfapjcif; oabmvnf;r&Su d ek af om}
om}? ]tusKd ;}
vnf; r[kwb f ;l ? ]taMumif;} vnf; r[kwb f ;l qdw k meJY twlwyl /J ]ÓPf}u wpfcgwnf;
jrwfpmG bk&m; ydyYk kH ydyYk kH tJvkd ydNYk y;D awmhrS tvkyv f yk v f Ykd &S&d if tvGe[ f efwm [kwu f v hJ m;
(wifygh)/ tJ'g jrwfpmG bk&m; ydyYk kH ydyYk /kH ]ae00dygu e0dygu "r® "r®m}? ]tcsi;f csi;f xl;ukeaf om?
286 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
av;} u Mum;wJh ]ae&m} ]ae&m}udk ]ig} vdq Yk jkd cif;iSm roihb f ;l ? bmjyKvw Ykd ;Hk 'Du ]toH} r&Sb d eJ JY
'umBu;D Mum;vdu Yk kd rjzpfb;l / ]av[m} qdw k hJ ]tmumo} r&Sb d eJ v YJ nf;Mum;vdrYk jzpfb;l /
tJ'gaMumihf ]Xmeumv obm0} wJ/h ]umv} tcsed u f v kd nf; ]ig} vdq Yk jkd cif;iSm roifb
h ;l /
]tcsed }f udk wm;vd&Yk ovm;/ (r&ygbl;bk&m;)/ wm;vdrYk &vdYk aowJ[ h mvnf; tcsed x f J
aooGm;w,f/ tJ'jD rwfpmG bk&m;u ]tumvH ru&D rke}d ? jrwfpmG bk&m;u ]umvr&Sjd cif;
udk jyKomG ;w,f} qdw k m usKyaf [mwm yxrwef;a[mwmawG/
]em[k tómo? yóm yómaom aom
aom}} 'Dvv kd mwm 'umBu;D &/ ]tómo yómaom -
xGuaf v 0ifavonf? em[k - rjzpfawmhNy}D wJ/h jrwfpmG bk&m;Bu;D y&deAd mÁ efpaH wmh ]Xdw
pdwó å wm'daem - ajrBu;D eJUtwl onf;cHawmfrEl ikd af om}} b,fvykd J emvnf; emem?
emvnf; emonfjzpfjzpf? uJ&h UJ wmav;? cs;D rGr;f wmav;jzpfjzpf? avmu"Hav; &wmawG
r&wmawG jzpfjzpf tJ'gawGukd ]wm'd}vdaYk c:w,f/ tJ'gawGukd onf;cHEikd &f if ]wm'd*P k }f
vdaYk c:w,f/ avmu"HawGa&m onf;cHEikd w f ,f? ]Xdwpdwó å - wnfMunfaom pdw&f dS
awmfral om}} pdwu f rvIyb f ;l ? pdwu
f rvIyaf wmh? vIyw f mu a'goac:w,f/ vIyw f ,f
qdw k m ]pvawm} ac:w,f/ ]yb*Fak wm} rNrb J ;l / ]t"k0awm} tJvakd c:wmud;k /
]wm'daem - ajrBu;D twl onf;cHawmfrEl ikd af om}} ajrBu;D twlu wHawG;axG;vnf;cH
MuwmyJ/ wkwef x YJ ;kd vnf; cHMuwmyJ/ "m;eJcY w k v
f nf;cHwmyJ/ tJ'v D kd onf;cHEikd w f ,f/
&SmrS;D jcif;uif;wmudk wPSmuif;w,fac:w,f
Xdwpdwóå - wnfMunfaompdw&f adS wmfral om? wó - xdjk rwfpmG bk&m;tm;?
tómoyómaom - xGuaf v0ifavonf? em[k - rjzpfawmhNy/D bmjyKvYkd ]xGuaf v
0ifav} r&Sdawmh b,foGm;wkH;? ]xGufav 0ifav} r&Sd&if olwumawG[dka&muf
'Da&mufw,fr[kwv f m;/ olu ]taeaZm oEÅrd m&AÇ}? ]taeaZm} qdw k m ]e{Z}]e{Z}? ]{Z}
qdw k mwPSm? ]&SmrD;S jcif;}uif
} ;wmudk wPSmuif;w,fac:w,f? ]{Z} uwPSm? ]wPSm}
qdwk m &SmrS;D wm? ]&SmrS;D jcif;} uif;wmudk ]taeaZm}
]taeaZm}ac:w,f/ ]&SmrS;D jcif; uif;awmfral om
jrwfpmG bk&m;onf xGuaf v0ifav r&Sad wmhNy}D / tem;em; xdik af ewJh oluMunhw f m/
]oEÅÅ -ð Nird ;f csr;f aom edAmÁ efu}kd ? ]rjzpf}ojzihf
tJ'gbmudk tm½Hjk yKowk;H qdak wmh ]oEÅrd m&AÇ}/ ]oE
]rjzpf} at; at;wm edAmÁ efac:w,f [kwu f vhJ m;/ ]a'goawG} rjzpfb;l / ]avmbawG}
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 291
rjzpfb;l / ]rmeawG} rjzpfb;l / ]£óm rpä&, d awG} vnf; rjzpfb;l / ]rjzpf} at; at;wmudk
]oEÅ}d ac:w,f/ wpfcgwnf; ]edAmÁ efukd tm&AÇtm½Hjk yKí}}? ]tumvH - tcgr[kwo f nfukd
tcsed f r&So d nfu?kd rke-d jrwfpmG bk&m;onf tu&D - jyKawmfral v\}}/ wpfcgwnf;
aowwf atmif usKyaf [mvdu k wf myJ yxrwef;/ tJ'g ]edAmÁ ef} udk tm½Hjk yKNy;D awmhraS o/
'grS ]edAmÁ eH tm&AÇ &m*u©a,m cDPEÅ}d ? ]edAmÁ ef} udk tm½Hjk yKrS ]edAmÁ ef} aMumiho f mvQif
&m*awG ukew f ,f/ &m*ukew f ,f qdwk m ]edAmÁ ef} udk tm½Hjk yKrS ukew
f [
hJ mrsKd ;? [kwuf vhJ m;/
em[k tómo yóm aom? Xdw pdwó
yómaom? å wm'daem?
taeaZm oEÅrd mm&& AÇ? tumvH ru&D rke/d
]Xdwpdwó å - wnfMunfaompdw&f adS wmfral om? wm'daem - ajrBu;D eJUtwl
onf;cHawmfrEl ikd af om? wó - xdjk rwfpmG bk&m;tm;? tómo yómaom yómaom-xGuaf v
0ifavonf? em[k - rjzpfawmhNy?D taeaZm - &SmrS;D jcif;uif;awmfral om jrwfpmG
tm&& AÇ - tm½Hjk yKí? tumvH - tcg
bk&m;onf? oEÅd -H Nird ;f csr;f aom edAmÁ efu?kd tm
r[kwof nfukd tcsed rf [kwo f nfu?kd rked - jrwfpmG bk&m;onf? tu&D - jyKawmfral v\}/
ajrBu;D ESit
fh wl onf;cHEikd af tmif touf&w
dS ek ;f u avhusio
fh mG ;&rnf
'gaMumihf ]tumvH ru&D rke}d ? ]tumv} qdw k m tJ't D cgr&Sw d m edAmÁ efy/J
]oEÅ}d tJ'g ]tjzpf} r&Sb d ;l aygh/ ]jzpf} awmh ]umv} xJrmS jzpfwmr[kwv f m;/ tJ'g
aemufq;kH y&deAd mÁ efpw H mudk a[mw,f/ vlawG aowwf aewwfjzpfomG ;wmayhg/
onf;cHNy;D awmh [kwu f vhJ m;/ ajrBu;D eJt Y wl onf;cHEikd af tmif touf&w dS ek ;f u avhusifh
oGm;&r,f/ 'umBu;D wdv Yk nf; avhusiNfh y;D awmh tJvo kd mG ;rS tJv[
kd efrmS aygh/ om"k
qdv
k u kd pf rf; (om"k om"k om"k ygbk&m;)/ at; oGm; oGm; oGm;/ tJ'gawG vlawG
trsm;Bu;D odomG ;&ifaumif;r,f 'umBu;D &? 'grSb,fvakd er,f? b,fvpkd m;r,f? ]pdwf
xm;wwfawmh jrwfomG ;w,f}/
uJ - - -awmfMuOD;pk/Yd
]]&m*ponfh q,fw
h pfrD; Nird ;f NyD; xdek Ad mÁ efw&m;awmf}}
&m*ponfh q,fw h pfr;D wJ?h rD;Nird ;f wJ[ h mudk edAmÁ efac:wmaygh? vdu k q f pkd rf; ]&m*
ponfh q,fw h pfr;D Nird ;f Ny;D xdek Ad mÁ ef} (&m*ponfh q,fw h pfr;D Nird ;f Ny;D xdek Ad mÁ ef)? ]&m*}
pwJh q,fw h pfr;D awG Nird ;f w,fw/hJ ]&m*awG}u bmjyKvjYkd zpfowH;k wJ/h ]&m*awG} uawmh
'D ]twåabm} aMumifh jzpfw,fw?hJ 'Du, kd Bf u;D &S&d if &m*jzpfw,f/ ]&ma*gp a'gaomp
ukawmed'gem} gem}/ &m*awG a'goawG[m tb,faMumifjh zpfoenf;? &m*awG a'goawG
rjzpfMubl;vm; (jzpfygw,fb&k m;)? tJ'g bmaMumifjh zpfowH;k wJ?h jrwfpmG bk&m; a[mwm
uawmhv, G v f , G yf gyJ? ]£awmZm} wJ?h ]þtwåabm} bm}aMumifjh zpfw,fw/hJ &m*awG?
a'goawG? bmaMumifjh zpfowH;k ? ]þtwåabm} aMumifjh zpfw,fw/hJ tJvrkd w S x f m;/
]twåabm} r&Sad peJ?Y pdwx f J ÚmPfxrJ mS ? vlawGvnf; r&Sad peJ?Y a,mufsm;
rde;f rvnf;r&Sad peJ?Y 'Dtodukd t&ift h &ifu BuKd wifox d m;&r,f/ ]y#duad pö0r,m
tmeE´m or®'u©wm}m}? ]tmeE´m-igBuKd wifa[mcJw h ,f r[kwv f m;} wJ?h at; tJ'v D kd
]twåabm} jzpf&if &m*jzpfvrd rhf ,fqw kd m BuKd wifo&d w,f (rSev f yS gbk&m;)/ BuKw d if
odawmh &m*rjzpfb;l aygh/ ]twåabmvnf;r&Sb d ;l }}/ 'D[m ]twåabm} bm}qd&k if [d[ k mvnf;
]twåabm} bm}/ 'Du ]ighu, kd }f qd&k if? [du k ]olu Y , kd }f jzpfomG ;w,f/ 'gaMumifh ]olu Y , kd }f vnf;
r&Sb d ;l / ]ighu, kd }f vnf;r&Sb d ;l [kwu f v hJ m;/ 'D[mBu;D [m 'Du]twåabm} u ]ighu, kd }f
qdak wmh? [ku d ]olu Y ,
kd }f aygh/ tJ'v D kd pdwx f rJ mS jzpfwwfw,f/ &Sv d nf; &Sw d wfw,f/
tJ'v D [ kd mawG r&S&d bl;wJh [kwu f v hJ m;/ pdwx f rJ mS r&S&d bl;/ BuKd wifNy;D awmh
od&r,f/ jrwfpGmbk&m;&JUw&m;u ]&m*} ]&m*}udkNidrf;apw,f? ]&m*} r&SdatmifjyKapw,f/
]&m*} r&Sw d m bmjzpfvrYkd &Sw d ;kH wJ/h 'Du, kd Bf u;D awGr&Sv d Ykd ]&m*} r&Sw d m/ ]&m*} rjzpfapwm/
rde;f rawG a,mufsm;awG r&Sv d /Ykd jrwfpmG bk&m;u ]edówå edZ0DÆ obm0g} wJ/h ]owå0gawG}
vnf;r&S/d ]touf} vnf; r&Sb d ;l wJh [kwu f vhJ m;/ tJ'v D kd r&Sb d ;l qdwk mudk BuKd wif
od&w,f/ tJ'v D kd BuKd wifNy;D odxm;awmh wu,fr&Sw d hJ yk*K¾d vf owå0gawGqD b,fvkd
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 293
oGm;Ny;D pdwu f ;l rwH;k (pdwrf ul;ygbk&m;)/ r&Sad wmh pdwrf ul;awmh ol&Y m* jzpfO;D rvm;
(rjzpfygbk&m;)/ ]&ma*gp a'gaomp ukawmed'gem} gem}? ]&m*onfvnf;aumif;? a'goonf
vnf;aumif; tb,faMumifjh zpfoenf;}? ]&ma*gp a'gaomp £awmZm} £awmZm}? ]&ma*gp -
&m*onfvnf;aumif;? a'gaomp - a'goonfvnf;aumif;? £awmZm- þtwå
abmaMumifh jzpfw,f}wJ/h ]twåabm} qdw k m ]twåbm0} yJ? ]twå} wnf;[laom
]cE¨mud, k }f yJ? twåabmqd&k if ]ud, k thf wåabm} vnf; r&S&d bl;? ]olwumh twåabm}
vnf;r&S&d bl;? &m*rjzpfcsief /YJ
&m*ponfh q,fw
h pfr;D Nird ;f Ny;D xdek Ad mÁ ef/
]&m*ponfh q,fw h pfr;D Nird ;f wm edAmÁ ef} qdak wmh ]&m*} bmvdjYk zpfovJqw kd m
od&rSmaygh/ odNy;D t&if? t&ifox d m;vdYk &S&d if rjzpfatmif aevdu k v f &Ykd &dS if rjzpfawmhb;l /
tJ'g &m*ponfh q,fw h pfr;D Nird ;f wJ[ h myJ? [kww f ,frvYkd m;/ at; odrYk v Ykd &Ykd &dS if aemufrS
jzpfw,fvYkd rSwrf aeeJ/Y &m*awGu ]twåabm} r&S&d if rjzpfb;l qdak wmh ]twåabm} u
ud,
k hf ÚmPfxrJ mS r&Sb d ;l vkq Yd &kd if tJ'&D m*u jzpfp&mtaygufr&Sb d ;l / 'gaMumifh ]&m*
ponfh q,fw h pfr;D Nird ;f Ny;D xdek Ad mÁ ef}/ tJ'vD kd Nird ;f Ny;D w,fv/Ykd Nird ;f Ny;D om;vdYk tJvq kd &kd r,f/
&S&d if rde;f r&Sw d ,f? tJv?kd ]olig} vnf;r&S&d bl;? r&Srd S ]&m*ponfh q,fw
h pfr;D Nird ;f Ny;D
xdek Ad mÁ ef} wJ/h &m*eJt
Y wl a'goa&m arm[a&m tukeNf ird ;f w,fw/hJ
aumif;w,f/ ]"r ]"r®0® pd , oarÁmZösi}f ac:w,f/ Ny;D awmh or®m'd|?d ]or®mouFyÜ a*gpa&m}
qdkwmu ]or®mouFyÜ&JU tm½Hk} jzpf&w,f/ ]or®mouFyÜtm½Hk} qdk&if vlawG
a,mufsm;awG rde;f rawG r&Sb d ;l / ]or®mouFy&Ü UJ tm½H}k u ]emrfe½YJ yk }f yJ &Sw d ,f/ odwmu
]emrf}? xdik w f mu ]½ky}f yJ? tJ'gyJ/ a[m odrv S nf; xdik f jzpfw,f/ rodwt hJ acgif;xJ
a&mufomG ;Ny;D rD;xJa&mufomG ;Nyq D k d rodawmh rxdik Ef ik d af wmhb;l / ]½ky}f &Srd vS nf; xdik Ef ikd w
f ,f/
]½ky}f r&S&d if rxdik Ef ikd af wmhb;l / odwmu ]emrf}? xdik w f mu ]½ky}f ? tJ'g ]emrf½yk }f ? tJ'D
]emrf½yk af wG} &S&d if rsupf ad wG em;awG&w dS ,f/ rsupf ad wG em;awG qdw k mu ]oVm,we}
ac:w,f/
]rsupf ed m;om jrifavyg ol[m vlr[kwNf y}D / ]vl} vdYk Munfv h u
kd v
f &Ykd &dS if tJ'g
]rdpmä 'd|}d eJMY unfwh m/ ]vl} r[kwNf yv D Ykd Munfv h u kd wf mu ]or®mouFy}Ü eJY Munfw h m/
olaY emufrmS ]or®m'd|}d vdu k wf ,f/ [kww f ,frv Ykd m;/ odwmu ]emrf} xdik w f mu ]½ky}f
]emrf½yk }f ? ]emrf½yk }f qdak wmh ]emr½ly ypö,m oVm,weH}? ]emrf½yk }f aMumifh rsupf ad wG?
em;awG? ESmacgif;awG? vQmawG? a[m'D ud, k Bf u;D a&m? 0rf;xJua&m tJ'g ]oVm,we}
ac:w,f/ olu ]zóm,we} jzpfwmvdYk ac:w,f/ tJ'gjzpfvmvd&Yk &dS if igbk&m;u
]opömav;yg;}
av;yg;}udk ynwfw,fw?hJ tJvkd ajymxm;wm? ]a0'emawG} ygvmvd&Yk &dS if tJ'g
cPxm;OD;/
e*duk wnf;udu k vlr&Sw d thJ odukd ydik af erS
]rsupf ed m;om jrifavyg ol[m vlr[kwNf y}D /
]vlawG}vkdY rMunfeh w YJ /hJ rsupf d em;awGqw kd m ]oVm,we} ac:w,f/ rsupf d
em;yg&if ]emrf½yk }f yJw/hJ ]vl} vdrYk w S &f if 'd|jd zpfomG ;w,f/ tJ'g rdpmä 'd|?d rdpmä 0g,r?
rdpmä owd? rdpmä orm"dawGeYJ w&m;tm; xkw&f ifvnf; w&m;r&bl;vd?Yk tJvrkd w S xf m;/
]e*duk wnf;udu k ]vl} r&Sw
d t f mu ]½ky}f ? odwmu ]emrf} eJY
hJ odudk ydik af erS}? [drk mS xdik w
S Nf y;D tdrjf yefvmawmh ]emrf½yk }f aysmufNy;D ]vlawG} a&mufomG ;jyefa&m/ tJvjkd zpfawmh
½Irw
]&m*} uvnf; rukeEf ikd /f ]&m*ponfh q,fw h pfr;D } uvnf; rukeEf ikd b f jJ zpfaew,fw/hJ
tckawmh wpfcgwnf; ]&m*} ukeaf tmif wpfnwnf;eJY ukeaf tmifcs&r,f [kwu f vhJ m;/
vlawGqw kd m ]jzpfwm} r[kwv f m;? rsupf jd rif&if ]jzpfwm} ac:w,f? rsupf u d jrifwmudk
296 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
oHa,mZOfqw
kd mbmvJ
]oHa,mZOf} qdw k m bmvJvYkd jrwfpmG bk&m; a[mwmu ]EGm;eDeYJ EGm;euf} wJ/h
EGm;eDeYJ EGm;eufukd BuKd ;eJcY snxf m;awmh EGm;eDu EGm;euf&UJ ]oHa,mZOf} vm;/ 'grSr[kwf
EGm;eufu EGm;eD&UJ ]oHa,mZOf} vm;? ar;awmh EGm;eDu EGm;euf&UJ ]oHa,mZOf} vnf;
r[kwyf gbl;/ EGm;eufuvnf; EGm;eD&UJ ]oHa,mZOf}vnf; r[kwyf gbl;/ ]BuKd ;}}uom
]oHa,mZOf} ygwJh (rSeyf gbk&m;)/ tJovdyk J rsupf u d vnf; ]oHa,mZOf} r[kw?f tqif;
k vnf; ]oHa,mZOf} r[kw?f xdEk pS cf u
½lyg½Hu k kd rSND y;D pGNJ y;D jzpfwhJ ]ESv;kH oGi;f } rSm;wJh pdwu
f rkd S
]oHa,mZOf} vdYk ac:w,f/ rsupf ed t YJ qif;u ]oHa,mZOf} r[kwaf yr,hf ]oHa,mZed,}
awmh [kww f ,f/ ]oHa,mZOf} eJY ]oHa,mZed,} eJY uG&J r,f? rsupf u d ]oHa,mZOf}
298 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
jzpf&m olu ]jzpfwahJ e&m} k m© } u olMY unf&h w,f/ olu ]jzpfwahJ e&m}
e&m}/ ]Zmwdy'd u e&m}/
olu ]rjzpf} &if ]eda&m"opöm}}/ tJovdk tvGeef ;D pyfw[
hJ mrsKd ;/
t&d,opömqdw
k m
]jzpf rjzpf y&rw¬tppf}? tJ'g ]jzpf} wmeJY ]rjzpf} wm[m ]y&rw¬} a&mufomG ;&r,f/
]vlawG}bmawG ra&mufe/YJ ]y&rw¬} a&mufomG ;&if w&m;&oGm;w,f/ ]obm0opöm}
ac:w,f/ Ny;D rS ]t&d,opöm}}/ t&d,m&JU tjzpfukd jyKwwfaomaMumifh ]t&d,opöm}}/
]t&d,opöm} b,fvjkd zpfwmwH;k bk&m;qdak wmhrS ]pdwjf zLpifwm}m}? ]pdwjf zLpifwm}m}ac:w,f/
]opdwå y&da,m'yeH} qdw k m ]t&d,opöm}}ac:w,f? pdwu f b,fvkd ]jzLpif}owH;k qkad wmh
]vlawG} r[kwaf wmh ]&m*} r&Sb d ;l av? tJvq dk akd wmh ]jzLpifwm}m}aygh? ]&m*} r&Sad wmhrS
or®m'd|pd wJh ]t&d,r*¾i}f wdu Yk a&mufvmwm/ tJ'v D akd v; &Si;f &Si;f uav;? vG,v f ,
G f
av;eJU wdw k akd v;eJY tJ'v
D rkd wS ?f cufcufBu;D awGqv kd nf; cufomG ;vdYk awmfMum cufomG ;
wwfw,f/
odwmu ]emrf}? xdik w f mu ]½ky}f ? ]emrf½yk }f ? ]emrf½yk }f &Svd &Ykd &dS if rsupf ad wG em;awG
&Sw
d ,f? rsupf ad wG em;awG&&dS if bmvdrYk w S &f rwH;k ? ]emrf½yk }f vdYk rSw&f r,f? tckxikd af ewJh
y&dowfBu;D ubmBu;D wH;k (emrf½yk af wGygbk&m;)? NrKd UxJrmS vnf; rsupf ad wG em;awG
r&Sbd ;l vm; (&Syd gw,fb&k m;)/ olwv Ykd nf; bmawGw;kH (emrf½yk af wGygbk&m;)? awmxJrmS
a&mrsupf ad wG em;awGr&Sb d ;l vm; (&Syd gw,fb&k m;)? olwaYkd &mbmawGw;kH (emrf½yk af wG
ygbk&m;)? ewfjynfa&m bmwdn Yk mwdrYk mS vnf; rsupf ad wG em;awGr&Sb d ;l vm; (&Syd gw,f
bk&m;)? olwdkYvnf; bmawGwHk; (emrf½kyfawGygbk&m;)/ a&xJrSmvnf; bmawGwHk;
(emrf½yk af wGyg bk&m;)? ]emrf½yk }f qdak wmh uJ ig;0,fcsiaf o;vm; (r0,fcsiyf gbl;bk&m;)?
vG,v f , G u f av;yJ? ]emrf½yk }f ygqdk ig;0,fcsiaf o;vm;(r0,fcsiaf wmhygbk&m;)? uJ
r0,fcsiaf wmh ydu k qf uH ek vf nf; oufomao;w,f? ]ork',} ,}vnf; y,fvu kd af o;w,f/
tckvkd 0drw
k ,
då *k acwfrmS w&m;vdu
k w
f m
]emrf½yk }f qdw k m ]'kuo © pöm} jzpfomG ;NyaD v/ jzpfvYkd ysuv
f Ykd ]emrf½yk }f vdYk ac:wm/
Yk mG ;odawmh ]ork',} jzpfw,f? 'gav;yJ? ]opöm}}qdw
tck ]emrf½yk }f vdrYk odbJ ]vl}vdo k mvnf;
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 299
'gyxrwef;jzpfww
hJ &m;awG
opömqdwk m ]opöm 0derd ak wåm "ar®memrHew¬}d wJ?h ]opöm}}u rvGwaf p&bl;? tJ'g
]opöÓPf} wdYk ]udpÓö Pf} wd?Yk 'g yxrwef;jzpfwhJ w&m;awG? rsupf ad wG em;awG jrif&if
bmvdrYk w f Ykd rSw&f ygr,fb&k m;)? ]emrf½yk }f vdrYk w
S &f r,f (emrf½yk v S &f r,f/
]rsupf ed m;om jrifavyg ol[m vlr[kwNf y}D /
rsupf ed m;jrifawmh ol[m ]vl} r[kwb f ;l vdYk odvukd af wmh olrY mS ]&m*} jzpfao;vm;
(rjzpfygbk&m;)? ]rjzpf} &ifub kd J ]eda&m"opöm} jzpfaeNy?D tJ'v D kd awmufavQmuf ]rjzpf}?
ao&ifvnf;]rjzpf}? b,fawmhrS ]rjzpf}bl;? b,fb0rS ]rjzpf}bl;qd&k if edAmÁ efa&muf
oGm;wmaygh? [kw&f UJ vm; w&m;u vG,v f , G ?f [d[k mu pmawG qdw k mawGu&Sw d ,f?
[kw&f UJ vm;? 'umBu;D 'umrBu;D wdYk qdw k m tJvkd a[mrSov d , G wf ,f/
]odwm} u emrf ? ]odwm} r&Sb d ;l vm;? ]t&m&mrSm odonf[ h m cE¨m0dnmPfrw S }f ?
jrifvnf; odw,f? Mum;vnf; odw,f? ]od} qd&k if 'gcE¨m ]0dnmPu©Em¨ }? tJ'D 0dnmPfukd
0dnmPftjriftwdik ;f rxm;&bl;/ ]0dnmPfajcmufjzm ol&Y edS 0f gaMumifh igigolol vlyJ
ewfyJ txifvv JG suf i&Jtyg,f toG,o f , G vf Qif 0#fE, G &f nS vf sm; wrm;rm;onf
ajcmufyg;0dnmPfprG ;f &nfwnf;} wJ/h
]emrf½yk }f xJrmS tJ'D ]0dnmPf} ygw,f/ tJ'[ D mudk ]þ[m 0dnmPf} vdq Yk /kd
]£wd 0dnmPH - þ[m0dnmPf? £wd0n d mPó ork'a,m - þ[m0dnmPf
jzpfaMumif;? ]£wd0n d mPó tw¬*aF rm - þ[m0dnmPfcsKyaf Mumif;}? jrwfpmG bk&m;
300 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tJ'gawG ]or®m'd|}d xJrmS r&Sb d ;l ? ]y&rw¬} xJrmS vnf; &GmawG &yfawGr&Sb d ;l ? r&Sw d mawG
udv k nf; odO;D rS? odrYk Ykd pdwu f 'Djh yif&mG a&mufvv Ykd nf; vl0ifpm;awG bmawGjzpfvu kd ?f
a<u;awG bmawG wifNy;D vnf; EGm;awGjzpfvu kd ?f acG;awGjzpfvu kd ?f rjzpfb;l vm;? tJ'g
uHo;kH yg;rSm ]'k} ygvd?Yk ]uHo;kH yg; rSm 'k ryg ol[m rdaxG;awmfjzpfownf;}}? vG,v f , G af v;
rSwx f m;/ [ ighuH oH;k yg;xJ ]'k} ygoGm;vm; rygbl;vm; ppfMunf?h ]rygbl;} qdk 'g[efomG ;
wmyJ/ tJ'g uHo;kH yg;rSm um,uH? 0pDuu H a&m bmjyKv&Ykd o dS wH;k qdak wmh ]vlawG} &Sv d /Ykd
vlawG? a,mufsm;awG rde;f rawG&adS wmh pum;udk ajymcsiaf ewm (rSeyf ghb&k m;)/ 'gaMumifh
ajymcsi½f o kH m ajymcsiyf g rajymvdu k yf geJ?Y
t0dZmÆ aMumifo h m ajymcsiw f m 0dZmÆ rajymcsi/f
wu,fvYkd pum;vnf;rajymcsiaf wmhb;l ? tdrv f nfvnf; roGm;csiaf wmhb;l ?
[dtk wif; 'Dtwif;vnf; rajymcsiaf wmhb;l qd&k if ol ]0dZmÆ O'yg'd? ÓPHO'yg'd} qdw k hJ
"r®pMumw&m;&aew,f? tckawmh ysif;wmaygh/ ]tm&wD &wDp ukawmed'gem}?
]tm&wDp--ysi;f jcif;onfvnf;aumif;? &wDp- aysmjf cif;onfvnf;aumif;? ukawmed'gem-
tb,faMumifh jzpfoenf;}/
]tm&wDp - ysi;f jcif;onfvnf;aumif;? &wDp - aysmjf cif;onfvnf;aumif;}?
abmvH;k yGo J mG ;awmh raysmb f ;l vm; (aysmyf gw,fb&k m;)/ abmvH;k yGu J b,foal wG
uefwmwH;k (vlawGuefwmygbk&m;)? tJ'g ]twåabm} aMumifjh zpfw,f? ]olig} aMumifh
twåabmaMumifjh zpfw,f? ]olig} qdw k m a,mufsm; rde;f r&Sv d jYkd zpfw,f? a,mufsm;
k m ]vl} &Sv
rde;f rqdw d Ykd jzpfw,f? uJ ]emrf½yk }f vdq Yk akd wmh jzpfao;vm;? ]rjzpf&if} bmopömwH;k
(eda&m"opömygbk&m;)/ ]rjzpfaMumif;}}u bmopömwHk; (r*¾opömygbk&m;)/ tJvdk
wpfcgwnf; w&m;em&if; rwfwwfoNd y;D awmh ajymoGm;&w,f/
]O'*¾pw d Hå yoEépw d }Hå wJ?h 'Dvkd jzpfomG ;w,f/ &Siaf um@nvdk a&S;wke;f u
a&S;wke;f u? a&S;wke;f u enf;twdik ;f rSwx f m;aemf/ a&S;w k ek ;f u tJvykd v J rYdk w S xf m;
[kwfNyDvm;/ ]rsufpduom jrifavyg ol[m vlr[kwfNyD} ? ]vl} r[kwfawmh
&m*jzpfao;vm;? a'goeJaY um b,fou Yl kd &efaxmifrwH;k / ]rjzpf} &if bmopömwH;k
(eda&m"opömygbk&m;)/ ]rjzpfaMumif;}}u bmopömwH;k (r*¾opömygbk&m;)/ ud, k rhf mS
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 303
tck ykxZk OfuvGwaf tmifvYkd jyefar;r,f/ vlawGrmS rsupf ad wG em;awG&o dS vm; (r&Syd g
bk&m;)? ]emrf½yk }f rSmom rsupf ad wG em;awG&w dS ,fav? tJ'v D akd jymEkid &f if Ph.D bGUJ ay;w,f?
'g usKyu f omay;wmyg? 'Djh yifu ray;ygbl;? 'gu awmfawmfta&;Bu;D wJh ykpmä /
vlawGrmS rsupf ad wG em;awG&o dS vm; (r&Syd gbk&m;)? &S&d ifawmh Ph.D bGUJ r&
ao;bl;? a'gufwmbGUJ r&ao;bl;? ar;Munf?h tJ'g ]&Syd gw,f} Mum;vd&Yk &dS if r[efao;bl;?
]vl} rSr&Sb d J r&Sw d [hJ mudk ykpmä vkyx f m;wm [kww f ,f r[kwv f m;? tJ'g ya[Vdac:w,f?
jrwfpmG bk&m;&Siv f ufxufuvnf; 'Dvkd ykpmä awG&w dS ,f/
vlawGrmS rsupf ad wG em;awG &So d vm; (r&Syd gbk&m;)/ vl&,fvaYkd um &So d vm;
(r&Syd gbk&m;)/ ]vlr&Sad ompdw}f ? uJ 'gb,fvakd er,fxifw;kH ? ]vlr&Sad ompdw}f [kw&f UJ vm;?
tawG;awGbmawG ray:awmhb;l ? tawG;awG bmawG[m ]0D&, d } r&Sw d mudk tawG;
ac:w,f? ]0D&, d } - yÍö'gG &m0ZÆe 'dyG Íö'gG &m0ZÆe orÜ#d pKdä i;f oEÅ&D P tm0ZÆe;f awG bmawG?
qifjcifwmawGu ]0D&, d } r&Sv d Ykd tJvjkd zpfwm? ]0D&, d oarÁmZÑi}f &S&d if tJ'v D kd vlawG?
rde;f rawG? a,mufsm;awG &Sw d [ hJ mawG rawG;bl;/ [kwu f v hJ m;? aAmZÑiu f 0rf;xJ
arG;&w,f? [kw&f UJ vm;? tJvrkd w S xf m;aemf/
]vlr&Sad ompdw}f (vlr&Sad ompdw)f ? tJ'pD w d u f bmoGm;Ny;D &m*awG bmawG
oGm;vkyv f &Ykd rwH;k (r&ygbl;bk&m;)? tJvrkd &awmh &m*awG bmawGjzpfao;vm; (rjzpf
awmhygbl;bk&m;)/ ]rjzpfwm} bmopömwH;k (eda&m"opömygbk&m;)/ ]Zmwd r&PH a[mwd}
wJ?h 'g ]jzpf}vd&Yk &dS if aowmysuw f myJ? ]rjzpf} &if ]tZmwd tr&PH a[mwd} wJ?h pmawGu
tyHyk &J w dS ,f/ 'gayr,fh qdik &f mqdik &f mav;awG ajym&w,f? 'grSvnf; y&dowfvnf;
rNi;D bl;? aysmv f nf;aysmw f ,f [kwu f v
hJ m;/
]vlr&Sad om pdw}f (vlr&Sad ompdw)f ? Mind without Man ---qdv k u kd pf rf; (Mind
without Man)? a[m 'Dvjkd yefvu kd af wmh ]vlr&Sad om pdw}f (vlr&Sad om pdw)f ? tJvu kd srS
]pdwrf &Sad omvl} (pdwrf &Sad omvl)? a[m ]eifeh YJ [,f pdwrf &Sw d v hJ Bl u;D vdyk J qJrem qdrk emeJ}Y /
qJ&if b,folYqJwHk; (em;udkqJwmygbk&m;)? vQmxkwfajymif&if b,folYajymifwHk;
(rsupf u d akd jymifwm)? rsupf u d b,forYl supf w d ;kH (emrf½yk &f UJ rsupf yd gbk&m;)? ]emrf½yk }f
&JUrsupf ?d ]vl}Y rsupf &d &dS UJ vm; (r&Syd gbk&m;)? ]vl} qdak wmh a'goxGuw f ,f? ]vl} r&S&d if
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 305
a'gorxGub f ;l / ]&m*ponfh q,fw h pfr;D Nird ;f Ny;D xdek Ad mÁ ef}? um;eJo Y mG ;aomfvnf;aumif;?
aps;0,fomG ;aomfvnf;aumif; tJvakd v; qdq k kd ay;vd&Yk &dS if aps;0,fwv hJ v l nf; ]edAmÁ ef}
a&mufw,f? aps;a&mif;wJv h v l nf; ]edAmÁ ef} a&mufw,f/ 'Dvrkd [kw&f if aps;0,fwv hJ el YJ
aps;a&mif;wJv h el YJ &efjzpfaewwfw,f? r[kwv f m;? &efjzpfwm vlawG&adS wmh jzpfwmaygh?
tJvkd bmnmeJ?Y [Jah umifr bmnmeJ?Y 'gu vlawGukd ac:wJeh mrnf? 'gawGr&S&d bl;?
[kwu f v
hJ m; (rSev f yS gbk&m;)/
]pdwrf &Sad omvl}? tJ'grSvQmxkwaf jym&if b,fou Yl kd ajymifwm (rsupf u d akd jymif
ygw,fb&k m;)? b,forYl supf w d ;kH (emrf½yk &f UJ rsupf )d ? bmaMumifh jzpfw;kH vdaYk r;&if&ao;
w,f? [kwu f v hJ m;? ]vl} rSm rsupf &d &dS UJ vm; (r&Syd gbl;bk&m;)? ]vlawG}vdaYk um &S&d UJ vm;
(r&Syd gbl;bk&m;)? uJ ]vl} &,fvrYkd &Sb d eJ YJ ajymifwmudk ighajymifwmvdYk oGm;vkyaf wmh
a'gorxGub f ;l vm; (xGuyf gw,fb&k m;)? ]vl} &Sw d mudk ]rdpmä ouFy}Ü wJ?h ]rdpmä r*f} 0ifomG ;
wm (rSeyf ghb&k m;)? tJ'D ]rdpmä r*f}rSe;f odvu kd v f &Ykd &dS if r0ifawmhb;l ? tJ'v D kd r0ifawmh
]Nird ;f } aevdu k w f m/ jrwfpmG bk&m;Bu;D usawmh qGr;f cHomG ;vnf; ]Nird ;f }}? xdik af e&if;rwfwwf
vnf; ]Nird ;f }}? bmjzpfjzpf ]Nird ;f }}aewmyJ r[kwb f ;l vm; (rSeyf gbk&m;)? 'umrBu;D wdu Yk sawmh
wpfa,mufwnf;ae&if ysi;f w,f? pum;ajymazmf&w dS q
hJ D oGm;w,f? tJv?kd tJ'g emrf½yk f
omrSwx f m;aemf (rSev f yS gbk&m;)/
rsupf u d v kd nf;od&rnf? tqif;udv k nf;od&rnf? oHa,mZOfuv kd nf; od&rnf?
oH;k ckov d Qif edAmÁ efciG f vsiv f siaf jy;awmhonf/
tJ'rD supf jd rifwmxJrmS ]oHa,mZOf} rjzpfb;l qd&k if bmac:owH;k ? ]rjzpfwm}m}av?
]tZmwd}? ]tZmwd}/ ]tZmwd r Z&m Asm""dd t H rwH edA, Ç H *wm {0rm'd *kPal ywH}awG
r&Sb d ;l vm; pmawGrmS (&Syd gw,fb&k m;)? rsupf u d vnf; ]oHa,mZOf} rjzpfbJ ae&if&w,f?
em;awG ESmacgif;awGua&maygh? yxrwef; ususeeav; pdwu f ;l ay;vdu k pf rf;/
oHa,mZOfr&Sw d meJY rEdiI ;f ,SOw
f m bmxl;owH;k
tvGeÓ f Pfaumif;wJh wdjYk refrmjynfom;awG bmvd'Yk v D t
kd ukov kd af wGjzpfae
&rvJ? [kwu f v hJ m; (rSevf yS gbk&m;)? tJ'gaMumifrh Ykd ]rdpmä ouFy}Ü wdrYk eS ;f oday;? 'gu
]rdpmä ouFy}Ü ? 'gu ]or®mouFy}Ü vdYk tJvo kd ad y;aemf (rSev f yS gbk&m;)/ ]rsuf p d u jrif
306 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
rEdiI ;f ,SO}f ? rsupf u d ]½lyg½H}k udjk rifawmh bmudEk iId ;f ,SOrf mS wH;k (rEdiI ;f ,SOyf gbk&m;)? ]vl}udk
jrif&ifom [du k acsmw,f? 'Duracsmbl;? [du k ylw,f? 'Du at;w,feYJ ]ESpcf }k &Srd S
EdiI ;f ,SOw f m? ]ESpcf }k r&S&d if rEdiI ;f ,SOb f ;l ? ]{aum"ar®m} jzpfomG ;w,f (rSev f yS gbk&m;)?
tJ'g yxrwef; jzpfomG ;wm/ ]rsupf u d jrif rEdiI ;f ,SOf þwGif w&m;&} w&m;&}/ ]oHa,mZOf}
r&Sw d meJY ]rEdiI ;f ,SO}f wmeJY bmxl;owH;k (twlwyl gyJb&k m;)? twlwyl gyJ? uJ olwumu
vQmeJx Y w k af jymif&if qJcsiaf o;ovm; (rqJcsiyf gbl;bk&m;)? qJcsiw f m u ]jzpf} ao;vm;
(rjzpfawmhygbl;bk&m;)/
]jzpf}wmu bmopömwH;k ('kuo © pömygbk&m;)/
]jzpfaMumif;} u bmopömwH;k (ork',opömygbk&m;)/
]rjzpf} &if bmopömwH;k (eda&m"opömygbk&m;)/
]rjzpfaMumif;} u bmopömwH;k (r*¾opömygbk&m;)/ tJovdk ]opömav;yg;}
udv k nf; ae&mwdik ;f ae&m wdik ;f rSm azmfjy&w,f (rSev f yS gbk&m;)? tJ'v D kd rsupf u d vnf;
]opömav;yg;} &Sw d myJ? em;uvnf; ]opömav;yg;} &Sw d myJ/ ]rsupf u d v kd nf; od&rnf}?
]od&rnf} vdq Yk w kd mu ]pu©KÍö yZmemwd} qdw k m ]y&dan,s} udak [mwm/ ]tbdan,sm
y&dnmESihf y[mwAÁ opäu d [k r*¾bm0em av;opömudk q&mrqdk tvdv k vkd Qi}f qdw
k m
]or®morÁK'¨ *kPaf wmf}? 'gu teuf/ ]yZmemwd} qdw k mav (rSeyf gbk&m;)/
rsupf u d v kd nf; od&rnf? tqif;udv k nf; od&rnf? ]tqif;} qdw k mbmwH;k
od&UJ vm; ]0PÖ"mwf}? ]0PÖ"mwf}[m vlvm;? a,mufsm;vm; (r[kwyf gbl;bk&m;)?
tJ'x D u J udu k ]vlr[kwaf ompdw}f qdw k mu tJ'gw,freS w f hJ pdwv f nf;jzpfaew,f?
[kwu f v hJ m; (rSeyf gbk&m;)? tJ'gawGukd tao;pdwo f o d ad y;? odav [efav? odav
[efavyJ? ]vl} r[kwb f ;l qdw
k t hJ odu tvGet f zd;k wefw,f? jrwfpmG bk&m;u ]owå0g
r&S[ d al om todonfomvQif vd&k if;jzpfw,f}wJ/h tJ'gbmvdv Yk w kd ;kH qdak wmh 'Dvkd ]a'guf}
vdq Yk v kd u kd af wmh 'Du ]a'guf}vdYk toHrMum;bl;vm; (Mum;ygw,fb&k m;)? em;xJ a&muf
oGm;&if tJ'g ]t½lyemrf} jzpfomG ;w,f? 'DrmS u ]a'guf} vdYk qdv k u kd wf mu ]½ky}f -toH/
]oyÜwd aomw0dnmPH bm0H*päww D d oa'´g} wJ?h ]a,mobma0g - tMuifoabm
w&m;onf? aomw0dnmP bm0H - aomw 0dnmPf\tjzpfu?kd *päwd - a&mufwwf
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 307
pDpOfjcif;aMumifjh zpfaom ukov kd of nf? tmo0u©,H - td;k aygufrS a&,du k souJo h Ykd
'Gg&ajcmufyg;rS wzGm;zGm; w'D;'D; ,dpk ;D wwfaom? avmb 'd|d arm[wd\ Yk uke&f m
ukeaf Mumif;jzpfaom edAmÁ efu}kd ? avmbwdYk 'd|w d Ykd arm[wdq Yk w kd mu vlawGukd odwhJ
todrsKd ;/ ]arm[} ]arm[}qdw k m ]t0d'w d H 0dEw ´ w D d t0dZmÆ }? rodtyfaom rde;f r? a,mufsm;
tp&So d nfukd odaomaMumifh arm[udk ]t0dZmÆ } vdaYk c:w,f (rSev f yS gbk&m;)/ vlawGvYkd
od&if ]t0dZmÆ } jzpfNyv D Ykd qd&k vdrrhf ,f/ ]þ[m tmo0} (þ[mtmo0)? ]tmoa0gw&m;}
rSe;f od&if 0rf;xJrmS tmoa0grjzpfb;l / ]tmoa0g w&m;} rSe;f rod&ifjzpfw,f/ 'gaMumifh
avmb 'd|d vlawGudktrSwf&NyD; atmufarhNyD; [dktjypfudk 'Dtjypfudk qdkvdkY&Sd&if
]þ[mtmo0? þ[mtmo0jzpfaMumif;? þ[m tmo0csKyf&m}? tJvdkvnf;
½I½aI y;&w,f/
]þ[m'kuo © pöm? þ[mork',opöm? þ[mr*¾opöm}/
tJovdv k nf; qdk qdk ay;&w,f/
]þ[m½ky?f þ[m½kyjf zpfaMumif;? þ[m½kycf sKyaf Mumif;}?
]þ[ma0'em? þ[ma0'emjzpfaMumif;? þ[ma0'emcsKyaf Mumif;}/
]a0'emcsKyaf Mumif;} uvnf; t0dZmÆ ? wPSm? Oyg'gef? uHawGuvnf; vlawG
d yYkd gyJ? ]t0dZmÆ }}aMumifq
&Sv h kd rrSm;awmhb;l / ]t0dZmÆ }}qdw k mvnf; vlawGow d hJ todrsKd ;/
]£rHyn k H - þw&m;yGJ usi;f yay;&aom aumif;rIonf? tmo0u©,H - bHt k m;jzifh
b0*f? "r®tm;jzifh a*gMwblwikd af tmif}? t0Dpd uvnf; bHx k yJ gw,f/
tJ'aD wmh ]tmoa0g w&m;} qdw k m a&mufw[ hJ mawGukd ajymwm? ]a*gMwbl}
usawmh ra&mufEidk af wmhb;l aygh? ]r*fzv kd }f jzpfomG ;w,f? ]r*fzv kd }f qdw k m ]ÓPf}? ]ÓPf}
qdwk mu b,f[mwH;k vdq Yk akd wmh? ]ÓP0dy, Ü w
k f tukov kd f avmuDuo kd m tm½Hjk yK
ownf;}? ]ÓP0dy, Ü w k }f u vlawG bmawGvYkd jzpfomG ;Ny;D awmh ]tukov kd }f vnf; jzpfjyefNyD
qd&k if tJ'g ]avmuD} yJ tm½Hk jyKw,f? tJ'g ]avmuD} tm½Hjk yKv&Ykd &dS if ]'kuo © pöm} yJ?
opömqdw k mvG,v f ,G af v;yJ/ ]ÓP0dy, Ü w k f tukov kd f avmuDuo kd m tm½Hjk yKownf;}?
olww Ykd &m;em&ygapqdw k hJ apwemeJY usi;f ywmu ukov kd af umif;rI&w,f/ ]þ[m
tmoa0gw&m;}? ]þ[mtmoa0gw&m;} ukefw,f r&Sdbl;vdkY qdkvdkufvdkY&Sd&if
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 309
¸¸¸¸¸
310 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]]tmoa0gy,fazsmufw&m;awmf }}
15. 8. 2007
owdjzifh tbdZÑm a'greóudk y,fazsmufae&r,f
]oawm bdua© 0 bduK© }? ]oawm
]oawm- owd&o dS nfjzpfí}? owduawmh ukov kd af ygh?
bk&m; &[EÅmwdu Yk sawmh Bu,d mac:w,f? ykxZk Ofvo l m;wduYk sawmh ukov kd /f ]oawm
- owd&o dS nfjzpfí? tbdZÑm a'greóH - tbdZÑm a'greóud?k 0dae,s - y,fazsmufí?
0d[&wd - ae\}}? ]owd} &SNd y;D awmh ]tbdZÑm a'greó}
a'greó}udv k nf; r&Sad p&bl;wJ?h ]tbdZÑm
a'greó} qdw k mu ]tbdZÑm} u avmb? ]a'greó} u Asmyg'? ]a'greó} qdw k mu
a'go? avmb a'goudk ]0dae,s- y,fazsmufí ae&\}}/ ]owd&o dS nfjzpfí tbdZÑm
a'greóudk y,fazsmufae&r,f} wJ/h
olig&Svd Ykd &S&d if tbdZÑm a'greó &So d mG ;w,f
t"dygÜ ,fuawmh ]owd} &S&d r,f/ ]olig} &Sv d &Ydk &dS if ]tbdZÑm a'greó} &So
d mG ;w,f/
]olig} &Svd &Ykd &dS if vlawG a,musmf ;awG rde;f rawG&&dS if ]tbdZÑm a'greó} r&Sad tmif
awmfawmfapmihaf &Smufae&w,f/ pdwx f rJ mS vlawG&adS evd&Yk &dS if? ]oawm
]oawm-owd&o dS nf
jzpfí}? ]owd} &Sw hJ cgusawmh ]tbdZÑm a'greó} rjzpfatmif aeEdik w
d t f ,f? vlawG
a,musmf ;awG rde;f rawGr&Srd v S nf; ]tbdZÑm a'greó} u aysmufrmS ud;k ? vlawG
a'greóawG r&Sad tmifuawmh ]owd} &S&d r,fqakd wmh ]owd&UJ tm½H}k /
]oawmbdua© 0 bduK© }? ]owd} &S&d w,fqw kd m xGuaf v 0ifavuvnf; owd
d mygyJ? ]xGuaf v 0ifav} eJUcsn;f yJ aer,fq&kd ifvnf; ]oawm0}
&Sw ]oawm0}rSm ]tbdZÑm
a'greó} yJ? ]a'greó} ]a'greó}u pdwq f ;kd wwfw,f? ]avmb} ]avmb}u vdck siw f wfw,f? tJ'g
]owd} eJUrS y,fazsmufaeEdik w f ,f? ]owd&UJ tm½H}k uawmh owdy|mef? ]xGuaf v 0ifav}
yJ½aI er,f? ]vlawG}vnf; aysmufaer,fq&kd if ]tbdZÑm a'greó} a'greó}aysmufw,f? ]tbdZÑm
a'greó}
a'greó}udu k ½kyv f Ykd emrfvYkd rodb;l ? vlvo Ykd w
d ,f? avmbeJY a'goudu k vlvoYkd wd ,f/
tJvckd rJG S ygVdawmfu enf;enf;av;? jrwfpmG bk&m;wdu Yk ÓPfaumif;awmh
a&S;a&S;wke;f uolawGu ÓPfBu;D awmh ]tbdZÑm a'greó} udk y,fazsmufae&r,f
qdak wmh? ]avmbeJUa'go} a'go}udk y,fazsmufae&r,f? avmbeJU a'gouvnf; ]vl} r&Srd ?S
]emrnfawG} r&SrSd ?S ]oP²mefawG} r&Srd ?S 'grS ]avmb a'goawG} y,fazsmufaeEdik w f ,f/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 311
vlr&Sw
d mudk odwhJ owdrsKd ;yJ
]vl}vdx ]arm[}
]arm[}? vlqakd wmh ]avmb} jzpf? ]&m*} jzpf? ]tbdZÑm} jzpf?
Yk ifwmu]arm[}
]Asmyg'} aMumifMh uvnf;jzpfw,f? ]avmb} vdck siw f hJ wPSmvnf;jzpfw,f? rde;f rawGeYJ
a,mufsm;awG tJ'g ]avmb} ]avmb}? rde;f rawG a,mufsm;awGqw kd mu ]'d|}d ? vdck siw
f mu
]avmb}? ]tbdZÑm} ac:w,f? owdy|mefenf;tm;jzifh ]tbdZÑm} ac:w,f? Ny;D awmh
aMumifMh u? pm;zdaYk omufzYkd vH;k yef;&w,f? aMumifMh u&? tJ'g ]Asmyg'}
yg'}? tJ'ga'go? tJ'g
]vl}&Sv
d ?Ykd tJ'vD al wG bmawGukd ]tmo0}
]tmo0}tm;ay;wmu t&ufutm;ay;ovdk rsupf ?d
em;? ESmacgif;? vQmawGu jrif&ifvnf; ]vlBu;D }}? Mum;&ifvnf; ]vlo}H /
tJ'g rsupf u d jrif&if ]vl} r&Szd ?Ykd ]Asmyg'} r&Szd ?Ykd tJ'gawG r&Szd Ykd b,fvw kd ;kH bk&m;
qdkawmhrS ]oawmbdu©a0 bdu©K}? ygVdawGu&SdNyD;om;? owd&Sd&r,f? owd&Sd&r,f
k mu ]um,mEkyóem owd} qdw
qdw k m ]vl}r&Sw d mudk odwhJ owdrsKd ;yJ? tom;? ta&?
t½d;k vdq Yk v kd &f if ]vl}r&Sad wmhb;l ? ]vl}r&Srd S avmbr&Srd mS ? ]avmb}
kd u ]avmb}r&Srd S a'govnf;
r&Srd mS ? tJ'grS ]owd}? xGuaf v 0ifavav;eJb Y &k m; ]vl} r&Sad tmifjzpfygvm; jzpf&ifvyk ?f
oGm;wm vmwmav;eJY ]vl}r&Sad tmifjzpfygvm; q&mh? tJ'gvky?f tJ'g owdy|mefy/J
t½d;k ? tom;ta&? qHyif? arG;nif;? ajconf;? vufonf;? oGm;? ta&? tom;? taMum?
ta&? ½d;k wGi;f jcifq?D tndKU twuf? tJovdek YJ ]vl}aysmufygvm;? aysmuf&if tJ'eD nf;vky?f
qHyif arG;nif;eJaY ysmuf&if qHyif arG;nif;vky?f bmjzpfvw Ykd ;kH qdak wmh ]oawm bdua© 0
bduK© }? ]oawm-
]oawm-owd&o dS nfjzpfí}qdw k m? bmjzpfvYkd owd&&dS rvJqw kd m? ]vl}aysmuf
314 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
ÓPfynmtqiftjcif
]oawm- owd&o dS nfjzpfí? orÜZmaem- ÓPfynm&So
d nf jzpfí}? ]ÓPfynm
tqiftjcif}? tJ'gigajymwmu qifjcifwwfatmifv?Ykd tJ'xD ad tmif rqifjcif&if
316 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
rsupf u
d jrif tqif;jrif? vljrif tmo0
]£ar tmo0g}
tmo0g}? ]£ar - þavmb 'd|d arm[ wdo Yk nf? tmo0g- t&ufEiS fh
wluek \ f }? t&ufew YJ al om owåad Mumihf ]tmoa0g} wdrYk nfuek \ f ? tJ'D ]'d|}d qdw
k m
vlqw kd [ hJ m? ]vl}vdYk bmvdYk vkycf sio f vJq?kd tJ'D ]&m*} jzpfcsiv f m? ]vl}
f Ykd vlvyk cf siw
r[kwb f ;l wJ?h jrwfpmG bk&m;u ]edówå edZ0DÆ } owå0gr[kwb f ;l qdrk S tJ'gawGaysmufrmS ?
'gaMumihfigwdkYu ]vlr[kwfbl;vdkY} ajymaewm? tJ'Dvdk[mrsdL;? ]tmo0} ]tmo0}u tvGef
jzpfcsiw f ,f? rsupf zd iG v hf u f meJY tJ'D ]tmo0}
dk w ]tmo0}u jzpfcsiw f ,f/
rsupf ud jrif tqif;jrif? vljrif tmo0/
em;u Mum;vQif toHyif? vlxif tmo0/
]tmo0} qdw k m ]avmb arm[} arm[}? tJvokd rd S bmudq k rkd S ]avmb 'd|}d ? ]arm[}
]arm[}u
avmbjzpfw,f? a'gojzpfw,f? ]arm[} ]arm[}uvlxifw,f? tJ'gudak jymwm? tJ'g yxrwef;
w&m;? tJ'geJu Y u
kd wf ,f? tJ'aD wmh ]rsupf }d vnf; owdrxm;&bl;vm;? xm;&rvm;
(xm;&ygw,fb&k m;)? ]em;} aum(owdxm;&ygw,fb&k m;)? olu ]tmo0} ]tmo0}udk tm;ay;
wm? eifwu Ykd tm;ay;tm;ajrmufawGukd qkawmif;,lMuw,f? qkawmif;vkdY jzpfwhJ
rsupf ad wG? jrwfpmG bk&m;wdu Yk awmh rawmif;csiaf wmhb;l ? ]£ar tmo0g} tmo0g}? ]£ar-
þavmb 'd|d arm[wdo Yk nf? tmo0g - tmoa0gw&m;wdrYk nfuek \ f }? ]avmb 'd|d
arm[awG}u xdik af ewmawGukd ]vlawG} xdik w f ,f? ]ig}
]ig}xdik wf ,f? tJ'[ D m ESpcf k xifwmyJ?
NrKd UxJaewmvnf; ]vlawG}vdx Yk ifwmyJ? ]vlawG}vdx Yk ifNy;D vlajym ajymwmyJ? ]avmb
'd|d arm[}
arm[}udk ]ig} vdv Yk nf;xifwmyJ? ]arm[} u tJovdk ]owd}r&S&d if arm[&Sw d ,f?
]owd}r&S&d if bm&Sw d ;Hk (arm[&Syd gw,fb&k m;)? rsupf d em;awGu bmtm;ay;wk;H (tmo0
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 317
Ykd ]tmo0}
tm;ay;ygw,fb&k m;)? owdwYkd orÜZOfwu ]tmo0}udk owfw,f? ]oawm - owd
d nfjzpfí? tbdZÑm a'greóH - tbdZÑm a'greóud?k 0dae,s - y,fazsmufí?
&So
0d[&wd - ae\}}? tJ'D ]tbdZÑm a'greó} qdw k m avmbeJY a'go? tJ'D ]avmb eJY
a'go} aysmufatmifuawmh ]'d|}d aysmufrS aysmufw,f/
emrf½yk q
f akd wmh vl&adS o;ovm;
]'d|}d u bmjyKvjYkd zpfw;kH qdak wmh ]t0dZmÆ }}? ]arm[} aMumihjf zpfw,f? tJ ]arm[}
u vlawGvYdk rxifb;l vm; (xifygw,fb&k m;)? ]vlawG}vdYk bmudx k ifwmwH;k qdak wmh?
ta&awG? tom;awG? t½d;k awGudk xifw,f? tJ'gaMumihf rif;wkYd ]owd} &S?d ta&?
tom;? t½d;k vnf;vky?f oGm;w,f? vmw,fvnf;vky?f 0ifavxGuaf vvnf;vky?f
tJ'gu owdy|meftvky?f ]um,mEkyóemowdy|mef} ac:w,f? a0'emawGem&if
]a0'emEkyóem} ac:w,f? pdwaf wGjzpf&ifvnf; ]pdwmå Ekyóem} óem}/
'gayr,fh rsm;ukefwwfw,f? ]vl}r&Sdatmifomvkyf? ]vl}r&Sdatmifuawmh
igajymovk?d ]odwmuemrf xdik w f mu½kyf emrf½yk }f ? ]emrf½yk }f qdak wmh vl&adS o;ovm;?
odwmu ]emrf}? xdik w f mu ]½ky}f ? ]emrf½yk }f ? ]emrf½yk }f &S&d if bmawG&v dS J (rsupf ad wG
em;awG&ydS gw,f)? tJ'D rsupf ad wG em;awGu b,fot Yl m;ay;owH;k (tmo0ygbk&m;)?
tJ'D ]tmo0} tm;ay;wJh rsupf ad wGuvnf; ]vlawG}udo k yd rf Munhef ?YJ odyrf ajymeJ?Y
]vl}vdv
Yk nf;rxifeYJ ]odwmuemrf xdik w f mu½kyf emrf½yk }f /
]emrf½yk }f &Sv
d Qif bmawG&o dS wH;k (rsupf ad wG? em;awG&ydS gw,fb&k m;)? rsupf ad wG
em;awG&w dS m vlvm;? a,mufsm;vm;? rde;f rvm; (r[kwyf gbl;bk&m;)? tJ'v D o
kd ad wmhrS
yxrwef;? tmoa0gBu;D rukeb f ;l vm; (ukeyf gw,fb&k m;)? ]t0dZmÆ } razsmufb;l vm;?
azsmufovm; (azsmufygw,fb&k m;)? ]t0dZmÆ }}azsmufawmh 0dZmÆ rjzpfb;l vm; (jzpfygw,f
bk&m;)? ]0dZmÆ } jzpfawmh udavom rvGwb f ;l vm; (vGwyf gw,fb&k m;)? tJ'g ]0dZmÆ
0drw
k }då ac:w,f/ tJvjkd zpfatmif vTwo f ifay;&wm? b,favmufoif&wH;k rSwo f vJ?
wpfEpS f oifvnf; rNy;D bl;? 2 ESpv f nf;rNy;D bl;? jrwfpmG bk&m;qdk 45 ESpv f ;kH oifomG ;&wm?
tJ'vD kd tmoa0gBu;D r&Sad tmif oifay;&wm? igwdu Yk olajymwJt h wdik ;f vky&f wm/
]£ar tmo0g} av;awmh qdq k akd y;/
318 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
a,mufsm;awG rde;f rawG? ]'d|ad wG}yJaygh? tJ'gavmb arm[ 'd|?d tJ'D ]tmoa0gw&m;}
]tmoa0gw&m;}yJ
jyefjzpfw,f? ]tmoa0g w&m;}w&m;}u b,fvt kd aeeJY jyefjzpfovJqakd wmh pHak xmufawG
f eJ YJ ]vla,mifaqmif}ovdak ygh/
vdak ygh? vlr[kwb
vlr[kwb
f eJ YJ vlvYkd ta,mifaqmifwm 'd|d
]avmbawG} u t&ufaomufcsiw f ,f jyefjzpfw,f? ]a'goawG}u pdwjf yefq;kd
w,f? ]avmb} uvl? ]'d|}d uvljzpfatmifvyk ?f ]vl}uavmb? 'd|jd zpfatmifu ]arm[} ]arm[}?
tJ'[ D myJ? ]ta,mifaqmifw,f} odvm;? odvu kd w
f mu avmb? a'gojzpfaMumif;
qdwk m ]ta,mifaqmifwm} [m avmb? a'go? arm[qdw k hJ tmo0gjzpfjcif;&JU
taMumif; ]ta,mifaqmif}? ]vlta,mifaqmif} u b,fow l ;kH odvm; ]'d|}d ? ]'d|}d
ta,mifaqmifu ]arm[} ]arm[}? ta,mifaqmifev YJ l wlovm;? vlawmhvyl ?J ]vlta,mif
aqmif}? Oyrm- pydik w f v
Ykd akd ygh? pHak xmufw?Ykd poH;k vH;k wdaYk ygh? olwu Ykd ]vl} yJ? vluvlxJ
0ifaew,f r[kwv f m;? ]vl}u vlx0J ifNy;D olu b,fou l kd zrf;owH;k ? tJvkd ]tmo0
jzpfaMumif;} &dyrf v
d m;? ]tmo0} uyJjyefNy;D ]tmo0jzpfaMumif;} jyefjzpfw,f &dyrf v d m;?
]t0dZmÆ avmb 'd|}d / ]£ar- þavmb 'd|d arm[wdo Yk nf? tmo0g- tmoa0g
w&m;wdYk rnfuek \ f }/
tmo0 ta,mifaqmifu vlawG a,mufsm;awG rde;f rawG
]£ar- þta,mifaqmifwo Ykd nf? tmo0ork',- tmo0jzpfaMumif;wdYk
rnfuek \ f }/ ]vl} r[kwb f eJ YJ vlvYkd ta,mifraqmifb;l vm;? vlvYkd ]ta,mifaqmif}
wm ]'d|}d ? vlvYkd ta,mifaqmifNy;D w&m;cHawG rvdck sib f ;l vm;? ]vdck siw
f m} u ]avmb}
aygh? tJ'gu bmujzpfowH;k qd&k if ]arm[} ]arm[}ujzpfwm? tJovdjk yefjzpfw,f? tJovdrk eS ;f
rodvYkd tJovdk ]tmoa0gw&m;} jzpfw,f/ ]ta,mifaqmif} rSe;f od&if tJovdk ta,mif
aqmifxm;tH;k rvm;/ ]£ar- þavmb 'd|d arm[wdo Yk nf? tmo0g- tmoa0g
w&m;wdYk rnfuek \ f }/ avmb 'd|d arm[yJ ]tmoa0g jzpfaMumif;}}vdYk qdv k &Ykd &dS if tJ'g
raumif;wwfvYkd ta,mifaqmifv?Ykd ]avmb 'd|d arm[} ta,mifaqmif/ ]£ar-
þavmb 'd|d arm[ ta,mifaqmifwo Ykd nf}? tJ'D ]ta,mifaqmif} qdw k m vl?
a,mufsm;? rde;f r? tJ'g tmoa0gujzpfvmwJh ]ta,mifaqmifaumifawG}? tJ'gudk
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 321
]tedpaö umif 'kua© umif} qdpk rf; (tedpaö umiff 'kua© umif)? tJ'gu ]vl}vdYk rjzpfb;l vm;?
wu,fv h Bl u;D qdNk y;D acgif;aygif; pBu;D ? awmif&n
S f ykq;kd Bu;D eJY roGm;bl;vm;/ tJ'g
]tmoa0gta,mifaqmifvlaumif}? ]tmoa0g ta,mifaqmifrdef;raumif}?
]tmoa0gta,mifaqmif a,mufsm;aumif}/
tJ'g ]tmoa0g} ukeaf tmifvyk af y;wm? oeyfcg;awG bmawGeYJ wu,fh rde;f r
Bu;D rSwaf ewm? wu,frh ed ;f rBu;D r[kwb f ;l ? ]ynm&S}d jrifwhJ tjrifajymwmyg? a,mufsm;
uawmh wu,frh ed ;f rBu;D jrifNy;D &m*pdw?f a'gopdwf jzpfrmS aygh/ ]ynm&S}d u rde;f rawGukd
tmoa0gta,mifaqmif? rde;f rta,mifaqmif? bmaMumifh rde;f rta,mifaqmifv?J
vlu t½dk;awG? tom;awG? tlawG? tpmopf? tpma[mif;awG r[kwfbl;vm;?
oH;k q,fEh pS af um|movkyaf wmh? ]tmoa0g} ta,mifaqmifvm;? rde;f rta,mifaqmif
vm;? tJ'gudk rde;f rawGvx Ykd ifawmh? vlt vm;? vlyg;vm;? tJvkd w&m;udx k ifatmif
ajym&w,f? a,mufsm;t vm;? rde;f rt vm;/
jrwfpmG bk&m;us tJovdv k yk af y;wm? eef;awmfu xGuv f mNy;D tJovdv
k yk f
ay;wm? rif;wdu Yk vlyg;Bu;D awG rvkyb f ;l vm;? ]ig}
]ig}u awmfw,f? ]ig} u wwfw,f?
pifppf ]tmo0ta,mifaqmif}? tmo0u bmwH;k ? ]tmo0} u ]avmb 'd|d arm[}
]tmo0 ta,mifaqmif} ubmwH;k ? ]tmo0 ta,mifaqmif} u vlawG? a,mufsm;
awG? rde;f rawG tJ'gaMumifn h aeus t&ufaomufw,f? tdref ;D csi;f awG qJcsif qJw,f/
tJvkd vkyw f wfwmaygh? tJ'g ]tmoa0g ta,mifaqmif} ac:w,f? rde;f rawG a,mufsm;
awGvYkd rxife/YJ
tmoa0g ur®|mef;w&m;
odwmu ]emrf}? xdik w f mu ]½ky}f ? uJ rde;f r a,musmf ;[kwaf o;ovm;? tJ'hD
r[kww f mudb k J t[kwrf vkyb f ;l vm;? t[kwv f yk wf mudk ]ta,mifaqmif} rSe;f odawmh
tJ'D ]tmoa0g} &Sad o;vm; (r&Sad wmhygbl;bk&m;)? tJ'g yxrwef;jzpfomG ;wJ[ h m
tJvrkd w S ?f a&mif;wm0,fwmudk todeYJ a&mif;wm0,fwm raumif;bl;vm;? tJ'g
yxrwef;jzpfw,f? tJ'gaMumifh ]tmoa0g ur®|mef;w&m;} ac:w,f? owdorÜZOf
av;eJYyJ r[kwfbl;? [kwfw,f vkyfvdkuf&wm? rif;wdkYuawmh wpfESpfvkyfvdkYrNyD;?
ESpEf pS v
f yk vf Ykd rNy;D ? tck wpfxikd w
f nf;eJY vlr[kw?f a,mufsm;r[kw?f rde;f rr[kw?f
322 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
tJvakd v;odwmeJY [efomG ;wm/ ]£ ]£ar tmo0g}? ]£ar- þavmb 'd|ad rm[wdo
]£ar Yk nf?
tmo0g- tmoa0g w&m;wdrYk nfuek \ f }/ avmb? 'd|?d arm[qd&k ifvnf; vlawG?
rde;f rawG? a,mufsm;awG ac:wmyJ? vlawG? a,mufsm;awG? rde;f rawG[m tmoa0g
w&m;wd\ Yk ]ta,mifaqmif}? wu,fh tmoa0gw&m;Bu;D u tmoa0gw&m; ta,mif
aqmifNy;D vlawG? a,mufsm;awG? rde;f rawGjzpfomG ;w,f? ]arm[} u vljzpfw,fumG ?
d ;l vm;? ]twå'|d ad wG} bmawGe?YJ
]'d|}d jzpfomG ;w,f? vlu 'd|ad vuGm? ]twå0g'kyg'gef} eJrY &Sb
]vl} qd'k |d ad ygh/
ta,mifaqmifreS ;f od&if tmo0csKyfaMumif;jzpfomG ;w,f
]vl} jzpfawmh avmbjzpf t&ufraomufcsib f ;l vm;? wcsKd U0DpuDav;eJY 5axmif?
7axmif? 4 aomif;? 5 aomif;eJ?Y ]tmoa0gw&m;} vdrv f Ykd vdrrf eS ;f rodb;l ? tJ'gvlawG
ay;vdu k vf &Ykd &dS if b,favmufaus;Zl;wifrvJ olu wpfyv k if;udk ol½Y ;kH ay;vdu k w f ,f?
a,mufsm;? rde;f rudk ]tmoa0gw&m; ta,mifaqmif} ac:w,f/
]tmoa0gw&m; ta,mifaqmif} qdw k m ]tmoa0gw&m;jzpfjcif;&JU taMumif;}}?
rsupf ad wG? ESmacgif;awGu ]tmoa0gw&m;} udt k m;ay;w,f? olwv Ykd nf; ]tmoa0g
w&m; ta,mifaqmif} ygyJ? ]tmoa0gw&m; ta,mifaqmif} r&S&d if ]tmoa0gw&m;}
&SEd ikd af o;ovm; (r&Sad wmhygbk&m;)/ pdwx f rJ mS rde;f rawG? a,mufsm;awGr&Sb d ;l ? rde;f rawG?
a,mufsm;awGu ]tmoa0g ta,mifaqmif} vdYk pdwx f rJ mS a,mufsm;awG? rde;f rawG
r&S&d if 'D ]tmoa0g} u pdwx f J &SEd ikd af o;ovm; (r&SEd ikd yf gbl;bk&m;)/
]þ[m tmoa0gcsKyaf Mumif;}}? ]ta,mifaqmif} rSe;f od&if ]tmo0csKyaf Mumif;}
jzpfomG ;w,f/ ]ta,mifaqmif} rSe;f odNyv D m;? aqGawGrsKd ;awGa&m? a,mu©rawGa&m
tJ'g ]ta,mifaqmifawG}yJ? rif;wdu Yk wu,frw S wf muG? ]tmo0ta,mifaqmif
vlaumif ewfaumif}? ]tmo0ta,mifaqmif} rSe;f od&if ]or®m'd|}d ? ]or®mouFy}Ü u
tckrS jzpfwm? ]tmo0 ta,mifaqmif} rSe;f od&if ]or®m'd|d? or®mouFy}Ü jzpf&if
aemif 'D ]tmo0} jzpft;kH rvm; (rjzpfawmhygbk&m;)/ uJ --- awmfMutH;k pd/Yk
om"k ... om"k ... om"k
¸¸¸¸¸
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 323
r,lb;l qd&k if &m*? a'gojzpfao;vm; (rjzpfawmhygbl;)? tJo h vdk tJo h vdk ]ÓPf} eJY
]ÓPf} eJ?Y tJ'h gBu;D u ]tw¬ynwf}? ]o'´ynwf}? o'´qw kd m toH? o'´qw kd m bmwH;k
(toHygbk&m;)? ]toH} vdv Yk nf; ac:w,f? ]okw}d vdv Yk nf; ac:w,f/ ]yk} qdw k m tu©&m
wpfv;kH wnf;? ]yk} qdw k m toHrxGuzf ;l vm; (xGuyf gw,fb&k m;)? ]&d} qdw k mvnf; toH
rxGuzf ;l vm;? ]yk&o
d }}? tJ'h g ]o'´ynwf}? pifppf ]yk&o
d } qdw k m ]&J&ifw
h m}m}? ]yka& *päww
D d
yk&ad om} qdwk m 'umrawG&UJ a&SUu oGm;wwfMuaomaMumihf olwYkd ]a,mufsm;} vdYk
ac:owJ?h tJ'g ]o'´g} qdw Yk ]o'´g} rvkyv
k m rif;wdu f /Ykd
&-a&SUu? *päwd- oGm;wwf\}? rde;f rawGa&SUoGm;wwfaomaMumihf olu
]yka&- Y kd
]a,musmf ;} vdaYk c:w,f? tJ'g ]o'´g} avmuBu;D jzpfw[ hJ m ajymwmyg? avmuBu;D rSm
rjzpfz;l vm; (jzpfygw,fb&k m;)/ ]ememy0wåd tmum&H - txl;xl; trsKd ;rsKd ;jzpfaom
tjcif;t&mud}k ? tJ'D ]tjcif;t&m} twdik ;f rif;wd, Yk Ml uw,f? r,lb;l vm; (,lygw,f
bk&m;)/ rde;f rawG a&SUuoGm;vkYd ]a,musmf ;} ac:wm/ pifppf ]rmwmyDwek H [',H
yla&wDwd yk&ad om} qdw k m trd tzwd\ Yk pdwEf v S ;kH udk jynhNf zKd ;apwwfaomaMumifh
]yk&o
d } ac:w,f qd&k if awmfao;wmayghu?G r[kwb f ;lk vm;? tJ'gvnf; a&S;u q&mawG
ynwfxm;wm? ]a,musmf ;awG} qdw k m trd? tzwd&Yk UJ pdwEf v S ;kH ]tar ryle?YJ usKy&f o
dS m;yJ?
at;at;xdik pf m;}? tJvakd jymwwfvYkd tJ'h gaMumihf ]a,musmf ;} rnfw,f? [kw&f UJ vm;?
at; - tJv h ukd kd a&SUuoGm;½Hak v;eJaY wmh rif;wdu
Yk tedp?ö 'ku© rjzpfe?YJ tJ'gaMumifh
]ememy0wdå tmum&H} tJ'gav;wpfv;kH wnf;qdx k m;? ]txl;xl; trsKd ;rsKd ;jzpfaom tjcif;
t&mud}k ? tJ'D ]tjcif;t&m} udk ]Oyg'g,
]Oyg'g,- pGwJ m}?}? tJ'gu ]o'´gpG}J [kw&f UJ vm;/
ud,
k Bf uD;&Sw
d ,fvYkd r,l&bl;
]o'´gokw}d toHuaeNy;D vmvdu f m ]yk} qd&k if a,musmf ;rjzpfao;bl;? ]&d}qd&k if
k w
a,musmf ;rjzpfao;bl;? ]aom} qd&k if a,musmf ;rjzpfao;bl;? ]yk&ad om} vdq Yk vkd u
kd af wmhrS
teufu ]a,musmf ;} jzpfomG ;w,f? ]o'´g} u yk&ad om? ]teuf} u bmjzpfomG ;wH;k
(a,musmf ;jzpfomG ;ygw,f)? o'´gubmwH;k (yk&ad omygbk&m;)? ]yk&ad om} awmifrS wpfv;kH
wpfv;kH wnf;eJrY S jzpfao;vm;? rjzpfb;l ? aygif;vdu k af wmhrS ]o'´g} jzpfomG ;w,f? ]yk&ad om} om}?
]yk} wpfv;kH wnf;eJY a,musmf ;jzpfao;vm; (rjzpfygbl;bk&m;)? ]a,musmf ;} qdw k muteuf?
]a,musmf ;} qdw k mubmwH;k (teufygbk&m;)? ]yk&ad om} qdw k mbmwH;k (o'´gygbk&m;)?
o'´geJt
Y euf? tJ'[ D mawGukd ]ememy0wdå tmum&H - txl;xl;jzpfaom tjcif;t&mud?k
Oyg'g,
Oyg'g,-pGí J ? o0d*[ ¾ H- ud, d nfu?kd *a[wGm - ,lí}? tJ'D ]uk,
k Bf u;D &So d Bf u;D } &Swd ,fvYkd
r,l&bl;/
Buq H Ny;D awmh odNy;D awmh &m*jzpfw,f? tJv h [ kd mawG rBuaH wmh? tJ'D ]pdw}f eJY Buw
H m[m
]owåm'daum} um}wJ?h ]owåy*k v¾ } tp&Sw d ?h J yk*Kdv
¾ o
f wå0gawG tp&Sw d mawG[m ]pdwyå &duyÜad wm
wm-
pdwjf zifBh uqH tyfaom}}? ]pdwå y&duyÜad wm emr - pdwjf zihf BupH nfjcif;rnfonf}? tJ'pD w d ef YJ
odwm? ]0dnmPf} eJY odwmac:w,f? ]0dnmPfo}d ac:w,f? tedpö ygao;vm; (rygygbl;)?
rygawmh tJvkd ]0dyóem} ra&mufao;bl;wJ/h [kw&f UJ vm;/ 0dyóema&mufatmif
tJ'h g bmwk;H ? tJ'D ]raem} ac:w,f? tJ'g ]raem} ]raem}/
'Du "r®mEkyóemu ]reÍö yZmemwd? "ar®p yZmemwd? ,Íö w'kb,H y#dp?ö
OyÜZw Æ d oHa,mZeH? wÍö yZmemwd}? ]reÍö yZmemwd}? ]reÍö - raemudv k nf;? yZmemwd-
od&rnf}? ]"ar®p yZmemwd}? ]"ar®p - "r®m½kw H u kd nf;? yZmemwd - od&rnf}? ],Íö
Ykd v
w'kb,H y#dpö - xkEd pS yf g;pHu k pkd í GJ ? oHa,mZeH - oHa,mZOfonf? OyÜZw Æ d-jzpf\? wÍö-
xdok aH ,mZOfuv kd nf;? yZmemwd-od\}? ]oHa,mZOf} b,fuay:vmNyq D w kd m odvm;?
]pdw}f u ay:Ny;D awmh BupH nfvu kd v f &Ykd &dS if tJ'g ]oHa,mZOf} jzpfomG ;w,f? ]oHa,mZOf}
qdkwm b,folYaMumihf jzpfwkH; (pdwfaMumihfygbk&m;)? ]pdwf} eJYjzpfwm[m ]ÓPf}
[kwo f vm; (r[kwyf gbl;)? ]ÓPf} r[kwb f ;l ? tckawmh ]ÓPf} jzpfatmifv/Ydk
avmu"HjzpfomG ;w,f
tJ a&cyfw,f? xrif;csuw f ,f? t0wfavQmw f ,f? a0,sm0pö aumif;awmhw,f
awmfvu kd w
f m cs;D rGr;f a&m r[kwb f ;l vm;? w,f awmfvu kd w
f mvdYk rcs;D rGr;f bl;vm;
k af wmh bmjzpfomG ;wH;k (avmu"HjzpfomG ;w,f)? ]yoHo}?
(cs;D rGr;f ygw,fb&k m;)? cs;D rGr;f vdu
]yoHo} u bmwH;k ? cs;D rGr;f wm? ysi;f aew,f tdy, f murxbl;qd&k if ruJ&h UJ bl;vm;/
(uJ&h UJ ygw,f)? tJ'h gbmwH;k ? ]avmu"H} jzpfomG ;w,f/
txl;k xl;trsKd ;rsKd ;jzpfaom tjcif;t&m
]ememy0wdå tmum&H - txl;xl; trsKd ;rsKd ;jzpfaom tjcif;t&mud?k Oyg'g, -
J }? ysi;f aewJyh ekH YJ 0D&,
pGí d aumif;wJyh ekH YJ wlovm; (rwlygbl;)? tJ wpfrsKd ;pDy?J rde;f uav;
yHek YJ a,musmf ;av;yHk wl&UJ vm; (rwlygbl;)? ]ememy0wåd tmum& tmum&H - txl;xl; trsKd ;rsKd ;
jzpfaom tjcif;t&mud?k Oyg'g, - pGí J ? o0d*[
¾ H - ud,
k Bf u;D &So l ? *a[wGm -
d nf[í
,lí (0g) ,lonf&Sdaomf? pdwåra,m a,m- pdwfjzihfNyD;aom? pdwåedr®dawm - pdwfjzihf
330 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
]] t&dyef rd w
d f w&m;awmf }}
15.9.2007
tw¬pmä ,mvdYk ac:w,f
w&m;emrnfav;awGu tpuav; bmav;awG xnf&h w,f? tck]rs ]rsupf }d xJrmS
'Dvkd tvif;xd;k w,f? ]rsupf }d u tvif;rygbJerYJ &bl;? ]rsupf }d xJrmS tvif;xd;k atmif
aeawG bmawGMunfw h ,f ]rsupf }d rSm tvif;vdw k ,f? ]tvif;} xd;k rS t&dy0f ifw,f?
]rsupf }d xJrmS t&dyyf &J w dS ,f? 'umrBu;D wdYk ]rsupf }d xJrmS wu,fvh Bl u;D r&Sbd ;l ? a,mufsm;Bu;D
vnf;r&Sb d ;l / rde;f rBu;D vnf; r&Sb d ;l ? tJ'h gudk ] tw¬pmä ,m} vdaYk c:w,f/
]tw¬} u teuf? ]qm,m} u t&dy?f ]tw¬ynwf} &JU t&dyaf c:w,f? ]rsupf }d
xJrmS wu,fv h Bl u;D ? wu,fah ,mufsm;Bu;D ? wu,frh ed ;f rBu;D tJv h xkd ifvYkd cspwf mawG?
rke;f wmawG? cifwmawGjzpfwm? ]rsupf }d xJrmS t&dyyf 0J ifw,f [kw&f UJ vm;? ]tw¬pmä ,m}
ac:w,f? bmac:wH;k (tw¬p, ä mygbk&m;)/
t&dyef rd w
d rf &Sw
d hJ w&m;qdw
k m edAmÁ efw&m;ac:w,f
]tw¬} u t&dy?f ]t&dyef rd w d }f ? ]t&dy}f &,f? ]edrw d }f &,f? ]tm½H}k &,f twlwyl ?J
tJ'h D ]t&dyef rd w
d }f r&S&d bl;wJ?h [dk &Si&f m[kvmudk a[mawmh? ]tedrw d Oå ö bma0[d}
tJvkd rsupf x d rJ mS t&dyef rd w
d f rxifatmifymG ;wJ?h tJv h akd jymw,f? 'ghaMumifh tck[mu
]t&dyef rd w
d w
f &m;} aygh? ]t&dyef rd w d }f tJv h kd w&m;&JU emrnf tvH;k av;awGay;csiv f &Ykd &dS if
a&SUu[mav;ay;? ]t&dyef rd w d w
f &m;}
&m;}wJ?h ]t&dyef rd wd rf &Sw d whJ &m;}
&m;}qdw
k m edAmÁ efw&m;
ac:w,f? ]t&dyef rd w d rf &Swd whJ &m;} udk bmac:wH;k (edAmÁ efw&m;ygbk&m;)/
pdwx
f x
J ifvYkd yg;pyfu ajymwm
]t&dyef rd w d }f r&Sad tmif tck[mu ]t&dyaf wG} 0ifw,f? ]rsupf }d xJrmS bm0ifw;kH
(t&dyaf wG0ifygw,fb&k m;)? ]t&dy}f 0ifwm? ]vl} 0ifwmr[kwb f ;l ? a,mufsm;0ifwm
r[kwb f ;l ? rde;f r0ifwm r[kwb f ;l ? acgif;xJrmS vnf; ]t&dy}f yJ 0ifw,f? ]t&dyjf rif} tJ'h gudk
]pdw}f xifvYkd yg;pyfu ajymwm? rsupf x d rJ mS ]t&dy}f 0ifwm [kww f ,frv Ykd m;? tJ'h gudk
]pdw}f xJu? ]pdw}f qdw k m raem? ]vl} xifNy;D yg;pyfuajymwm/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 333
xif&mS ;&Sad om? tw¬ó--teuf} [m ]qm,mav;} yJ? ]t&dy}f yJ? ]tw¬ynwf} ac:w,f?
bmac:wH;k (tw¬ynwfygbk&m;)? ]tw¬ynwf}qdw k mu ]tw¬}qdwk m t&dyaf c:w,f?
]tw¬} qdw k mbmwH;k (t&dyyf gbk&m;)? ]t&dyef rd w
d }f ac:w,f? ]t&dy}f uvnf; rsupf d
usawmh ]edrw d }f jzpfomG ;w,f? ]tm½H}k jzpfomG ;w,f/
"mwfoabmuawmh y#dpö
tck igajymwmawGvnf; ]ÓPf} xJu rxifb;l vm;? tJ'gu ]raem} ]raem}u xifvu kd f
wm? ]rsupf }d uvnf;jrifvu kd wf ,f? ]raem}
]raem}uvnf; xifvu kd w f ,f? t|omvdeD ]wpfck
wpfcak om tm½Ho k nf? ESpcf k ESpcf ak om 'Gg&wdüYk jzpfw,f} wJ/h ]rsupf }d uvnf; jrifw,f?
]raem}
]raem}vnf;jzpfw,f? ]raem} ]raem}qdw k m pdwaf ygh? tJ'h [ D m ]rsupf u d awmh t&dyjf rif}w,f?
]pdw}f ua&mufomG ;w,f? ]pdw}f xJxifvu kd w f t
hJ cg yg;pyfajym ]nnf;eJaY t? bmeJaY t}?
tJ'h g yg;pyfajymwmu ]pdwx f xJ ifvYkd yg;pyfuajymwm} mwm}wJ/h ]"mwfoabmujzifh y#dp}ö ?
"mwfoabmuawmh bmwH;k ("mwfoabmujzifh y#dpyö gbk&m;)? t&dyjf rifw[ hJ mu
yp}? tJ'h D ]½lay}
]pu©KOyö #dpö ½layp} y}u t&dyu f av;yJ? ]½layp OyÜZw Æ d pu©K0n d mPH} wJ?h tJ'g
]jrifwJhpdwfuav;} jzpfoGm;w,f? tJh'gav;u ]"mwf oabmuawmh y#dpö} yJwJh?
]y#dpo ö rkygÜ 'f} vdaYk c:w,f? ]taMumif;pGv J t Ykd usKd ;jzpfwm}m}wJ?h tJv h kd *½kpu
kd &f w,f/
vljrifv&Ykd &dS if b,fw&m;[kwv
f rd rfh wH;k
odrYk v
Ykd &Ykd v
dS &Ykd &dS if vlBu;D jrifw,f? a,mufsm;Bu;D jrifw,f? rde;f rBu;D jrifw,feYJ tJv h kd
jzpfomG ;w,f? tJ'g tJ'w D &m;udk ]t&dyjf rifww hJ &m;} vdYk rSwx f m;? ]vljrifww hJ &m;}
vkrYd [kwb f ;l ? ]vl} jrifv&Ykd &dS if ]w&m;} b,f[w k v f rd rfh wH;k ? ]vl} jrifv&Ykd &dS if &m*awG
a'goawGjzpfawmh tJ'g ]r ]rw&m;} udjk rifwm? vljrif bmjrifw;kH (rw&m;jrifwmygbk&m;)/
]rw
olu&m*? a'gojzpfw,fqakd wmh w&m;ovm;? uJ olu Y kd vifpw d f om;pdwaf wG? om;pdwf
r,m;pdwaf wG rul;bl;vm; (ul;ygw,fb&k m;)? tJah wmh w&m;ovm; (rw&m;ygbl;
bk&m;)? tJ'h g rw&m;wJh pdwyf ?J 'gw&m;rS r[kwb f eJ u
YJ kd rsupf ed YJ jrifvukd af wmh vifpw d f
om;pdwaf wG? a,mufsm;uvnf; r,m;pdwf om;pdwaf wG tJ'h g jzpfomG ;w,f? &m*
a'gojzpfw,fvYkd ajymwmygyJ? ,Of,Ofaus;aus;uawmh [kw&f UJ vm;? tJ'h grsupf u d
jrifvjYkd zpfwm r[kwb f ;l vm;/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 335
]ÓPf}eJMY unfrh S vlrjrifw,f? ]ÓPf} eJrY Munfb h eJ YJ ]rsupf }d eJMY unfrh ,fqkd ]vlawG} jrifawmh
a[m &m* a'goawG jzpfw,fw?hJ ]ynm&S}d rS ]oDv} &So d mG ;w,fw?hJ tJv h rkd w
S ?f tJv
h q
kd &kd if
rsupf ed YJ Munfyh kH av;eJw
Y if tJ'h g bk&m;oifay;wm/
rsupf u
d MunfvYkd t&dyjf rifw,f
]rsufpduawmh t&dyfjrif} ? t&dyfeJYpdwfeJYu wpfcgwnf; ]{auum&r®PH-
wpfcw k pfcak om tm½Ho k nf} tckem;u Mum;wmuvnf; ]wpftm½H}k ? rsupf ed jYJ rifwmu
]wpftm½H}k ? tJ'[ D m ]rsupf }d vnf; wpfcgjzpfw,f? ]pdw}f xJvnf; wpfcgjzpfw,f/
]'Do
G 'k gG a&ok- wpfck wpfcak omtm½Ho k nf? ESpcf k ESpcf ak om'Gg&wdüYk ? y0wåd - jzpf\}/
]raem}
]raem}xJa&mufr?S ]rsupf }d uawmh ]tqif;}}yJjrifw,f? ]rsupf }d uawmh tqif; qdw k m
]0PÖ} ac:w,f/
]rsupf u
d jrif tqif;jrif}? tJ'g tJ'h rD mS ]tqif;} jrifrS rSewf ,f? ]½lyH- ½lyg½Hu
k ?kd
y#dpö- pGíJ }? ]pu©KOyö #dpö ½layp OyÜZw
Æ d pu©K0n
d mPH} qdw
k m tJ'h gudk ac:w,f? ]t&dy}f udk
jrifw,f? ]t&dyf} u bmjzpfvdkY t&dyfjzpfowHk;vdkY qdkawmh ]pu©K} uMunfvdkY?
]rSe}f rMunfb;l vm; (Munfygw,f)? ]rSe}f Munfawmh rsucf u G Bf u;D rxifb;l vm; (xifyg
w,f)? ]rSe}f rMunf&if rsucf u f ifao;ovm; (rxifygbl;)? ]rSe}f MunfvYkd rsucf u
G x G f
xifovdk ]rsupf Md unf}vdkY ]t&dy}f jrifw,f/
wJw
h ;kd ajym&ifawmifrS vGNJ y;D ,lcsi,
f w
l m
]t&dy}f udk ]½lyg½H}k vdrYk w f m;? ]vl}vdrYk rSwef ?YJ ]vl}vdrYk w
S x S &f if raema&mufomG ;
w,f/ ]vl}vdrYk w S &f ifbmwH;k (raema&mufomG ;ygw,f)? ]tw¬pmä ,m} ,m}qdw k m ]tw¬ynwf
&JUt&dyf} vdkYjzpfoGm;w,f/ ]vl} a&mufoGm;&if t&ifubmjzpfwHk;qdkawmh t0dZÆm
arm[jzpfw,f? ]vl} vdrYk &Sw d mudk vlvaYkd &mufomG ;wmud;k ? ]vl} &S&d UJ vm; 'Duar;awmh-
r&Syd gbl;eJ/Y
vlawGrmS rsupf d em;awG&v dS m; (r&Syd gbl;)? vl&,fvaYkd &m&Sv d m; (r&Syd gbl;)/
tJhvdkrS ]vlr&Sdaompdwf} udk a&mufatmifoGm;aew,f? b,foGm;aewHk;
(vlr&Sad ompdwu f kd a&mufatmifomG ;aew,f)? uJ ]vlr&Sad ompdw}f u bmpdww f ;kH ?
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 339
vlr&Sb d eJ YJ olb Y mvkyOf ;D rSmwH;k ? ]&m*} jzpfO;D rSmvm; (rjzpfawmhygbl;)? ]a'go} a&m
jzpfO;D rSmvm; (rjzpfygbl;)/
]a'go} rjzpf&if b,fomG ;aewmwH;k (edAmÁ efomG ;aeygw,fb&k m;)? edAmÁ efomG ;ae
w,f? tJ'h v D kd ]t&dy}f uvnf; r&dyrf b d ;l ? wJw
h ;kd ajym&ifawmifrS vGNJ y;D awmh &dyrf cd sif
&dyrf w
d m? wJw h ;kd ajym&ifawmifrS vGNJ y;D awmh ,lcsi, f w
l m/
vlr&Sw
d phJ w
d f ra&mufb;l vm;
jrwfpmG bk&m;u ]ud,k &f ifav; bmtm½Hjk yKovJ? iguawmh edAmÁ ef tm½Hjk yKw,f}
qdak wmh? edAmÁ efqw
kd m r[kwEf ikd b
f ;l ? bmbl; nmbl;eJY rSew
f [hJ mawmifrS tvGu
J kd ,lcsif
,lwwfao;w,f? [kwf&JUvm;? tJhvdkrSwfxm;? rsufpduawmhbmjrifwHk; (t&dyf
jrifygw,fb&k m;)/
rsufpduawmh t&dyfjrif? pdwfxJxifvdkY yg;pyfajym? "mwfoabmu y#dpö?
ry#dpaö wmh bmawG&?Sd 'gawGord S oabmjrif? oabmjrifrS ocFw/
tJ'h g ]ocFw} a&mufomG ;w,f? ]ocFw"mwf}? bm"mwfw;kH (ocFw"mwfyg
bk&m;) ]ocFw}}qdkwm ]t0dZÆm ypö,m ocFwH tbd ocFga&mEÅDwd ocFg&m} wJh/
]t0dZmÆ ypö,mm- t0dZmÆ wnf;[laom taMumif;aMumif?h ocFwH- ocFw}/ ]ocFw}
qdw k m pdwf apwoduf ½kyu f akd c:w,f? ]ocFw} qdw k m bmwH;k (pdwf apwoduf ½kyyf g
bk&m;)? uJ 'umBu;D awG 'umrBu;D awG&adS o;vm; (r&Sad wmhygbl;)? uJ r&Sad wmh ]vl
r&Sad ompdw}f ra&mufb;l vm; (a&mufygw,fb&k m;)? tJ ]ocFw} a&mufomG ;w,f
[kw&f UJ vm;? ]ocFw}}udk b,fou l jyKjyifw;kH - ]t0dZmÆ }}ujyKjyifw,f/
]t0dZmÆ } u ]t0d'w d H 0dEw ´ wD d t0dZmÆ }}? ]t0d'w
d H - rodtyfaoma,mufsm;
rde;f rponfu?kd 0dEw ´ d - odwwf\? £wdwo®m - xdaYk Mumif?h t0dZmÆ - t0dZmÆ rnf\}/
uJ a,mufsm; rde;f rod&if bmawGw;kH (t0dZmÆ ygbk&m;)? ]t0dZmÆ } eJY odae&wm?
]0dZmÆ } eJo
Y wd m r[kwb f ;l ? ]t0d'w d H- rodtyfaom a,mufsm; rde;f r ponfu?kd 0dEw
´ d-
odwwf\? £wdwo®m- xdo k Ykd rodtyfaom a,mufsm; rde;f r ponfukd odjcif;[laom
oabmaMumif?h t0dZmÆ - t0dZmÆ rnf\}/
340 yckuLú q&mawmfb&k m;Bu;D \
yg;pyfajymwmu 0dwuf
]rsupf }d u bmjrifw;kH (t&dyu f jkd rifygw,fb&k m;)? ]t&dy}f udjk rifawmh pdwx
f J
rxifb;l vm; (xifygw,fb&k m;)? ]pdw}f xJxifawmh yg;pyfrajymbl;vm; (ajymygw,f
bk&m;)? tJ'g ]0dwuf} jzpfomG ;w,f? yg;pyfajymwmu ]0dwuf}? ]pdw}f xJuxifwm/
tJ'gav; *½kpu kd af e&ifukd ]pdw}f xJu rxifb;l qd&k if ]tedrw d b
å m0em} rjzpfb;l vm;
(jzpfygw,fb&k m;)/
]tedrw d b å m0em
m0em- edrw d rf xifaombm0em tm½Hrk xifaombm0em}}?
]tedrdwåÍöbma0[d - t&dyfedrdwfr&Sdaom 0dyóemtm½Hkudk? bma0[d -
yGm;avmh}? tJ'DxJu jrwfpGmbk&m;u ]&m[kvmokwf}udk a[mw,f? tJ'g ]tedpö}
ac:w,f? bmac:wH;k (tedpyö gbk&m;)? ]tedp}ö u ]edpBö u;D } jzpfomG ;w,f/
vlr&Sw d phJ w
d uf kd oGm;aewm
rsufpdu t&dyfjrif ? pdwfxJxifvdkY yg;pyfajym jym? "mwfoabmu y#dpö
]pu©KÍyö #dp?ö ½laypOyÜZw Æ ?d pu©K0n d mPH? wdPHÖ o*Fwzd aóm? zóypö,m
a0'em? a0'emypö,m wPSm}? tJh'gjzpfoGm;w,f? tJh'g*½kpdkuf&w,f? ]vlawG}
[kwfovm;? ]y#dpö}[kwfovm; (y#dpöygbk&m;)? ]vlr&Sdaompdwf}udk oGm;aewmu
]y#dpoö rkygÜ 'f} u vlrrS &Swd [
hJ mud?k e*kw
d ek ;f wnf;u vlr&Sb d ;l ? qkpd rf;--- (pu©KÍö y#dp?ö
½layp OyÜZw Æ ?d pu©K 0dnmPH? wdPo ÖH *Fwd zaóm? zóypö,m a0'em? a0'emypö,m
wPSm)? tJ'h D ]wPSm} a&mufomG ;w,f? bmjyKvw Ykd ;kH qdak wmh ]vl} wif&yfraeawmhb;l ?
]wPSm} jzpfomG ;w,f? ]wPSm}}u ae&m,lomG ;vdu k af wmh 'Djh yif ]orm"dawG}? ]or®m
'd|ad wG} u tJ'h aD e&m ra&mufawmhb;l ? ]wPSm}}eJyY J ]Oyg'gef} jzpfomG ;w,f? ]wPSm}
u bmjzpfomG ;wH;k (Oyg'gefjzpfomG ;ygw,fb&k m;)? uJ ]vl} vd, Yk v kd af wmh ]Oyg'gef}
l u
awGjzpfvmw,f? ]vl[kr,l emrf½kyf,l xkdol Oyg'gefuif;ownf;}/
em;uMum;wmvnf; t&dyyf J
jym}? ]pdwf}xJxifwmu raem?
]rsufpdu t&dyfjrif pdwfxJxifvdkY yg;pyfajym}
yg;pyfu ajymwmu ]0dwuf}? [kwfw,f r[kwfvm;? tJ'gav;u ]y#dpöorkyÜg'f}
ac:w,f? yg;pyfuajymvdu k af wmh ]ocFg&} jzpfomG ;w,f/
"r®mEkyóemw&m;awmftESpcf sKyf 343
t&dyef rd w
d af ysmufaom bm0em
]azmufjyeftm½HkrjyKukef ac:wHktedpö}? ]tedpö}? ]tedpö} qdkwm ]tedrdwå
bm0em} ac:w,f? rsupf x d u J kd ]t&dyef rd w
d }f rxifatmif? ]rsupf }d xJrxif&if ]raem}
xJrxifb;l ? ]em;}
]em;}xJrMum;&if ]raem} ]raem}xJ rMum;bl;? ]ESmacgif;}}xJreH&if ]raem}
]raem}xJreHb;l ?
]eHwm}m}u b,fueHw;kH (ESmacgif;uygbk&m;)/ ig;ydqw kd m b,fuwH;k ]pdw}f u? ajymajym
jyrS odwm? ig;ydqw kd m b,fuwH;k (pdwu f ygbk&m;)? tJ ig;ydqw kd m ]pdw}f xJrmS &Sw
d m?
ig;ydu ]ynwf} rygbl;vm; (ygygw,fb&k m;)? tJ'g ]tw¬pmä ,m} ac:w,f? ]t&dyf
edrw
d }f ac:w,f? ig;ydr&Sb d ;l qdak wmh uJ b,fa&mufomG ;wH;k ? edAmÁ efa&mufomG ;w,f?
]teH}Y a&mr&Sb d ;l ? ]ig;yd}a&mr&Sb d ;l ? b,fa&mufomG ;wH;k (edAmÁ efa&mufomG ;ygw,f)? tJ'g
]tedrw d Íå ö bma0[d}? ]tw¬pmä ,m} ac:w,f? ]t&dyef rd w d af ysmufaom bm0em}
bm0em}udk
]bma0[d- yGm;avmh} wJ/h
0drw
k u
då dk &ifu
h suaf tmif vky&f r,f
]wawmrmembdor,m} --- qdkprf; ig;acguf (wawmrmembdor,m)5/
]vl}xifw[
hJ mudk ]rmemEko,} y,fvu
kd w
f myJ/
]tedrw d Íå ö bma0[d? rmemEko,rkZaÆ [? wawmrmembdor,m? 'kuo © aEÅm
p&dówd}? ]tedrdwåÍö- t&dyfedrdwfr&Sdaom 0dyóemtm½Hkudk? bma0[d -yGm;avmh?
rmemEko,H -igigololvlyJ ewfyJ txifvGJí? jzpfqJjzpfaom rmeudk? OZÆ[-
y,fEw k af vmh? wawmrmembdor,m r,m-xdk ig ig [laom txiftjrifukd y,fEw k rf S
omvQi?f 'kuo © aEÅm-'kuN© ird ;f aomedAmÁ efu?kd p&dówd-jyKvwåUH /
]tedrdwåÍöbma0[d? rmemEko,rkZÆa[? wawmrmembdor,m? 'ku©
oaEÅm p&dówd} ---qdv k u
kd pf rf;? ig;acguf (tedrw d Íå bö ma0[d? rmemEko,rkZaÆ [?
wawmrmembdor,m? 'kuo © aEÅm p&dówd)5? tJh'g ]&Sif&m[kavm0g'okwf} yJ?
wpfcgwnf;eJYyJ [efoGm;w,f? ]0drkwådy&dygped,} ac:w,f? ]0drkwåd&ifhusufjcif;&JU
taMumif;} jzpfw,f? tJ'[ D mav; ]0drw k }då ESv;kH oGi;f awmhrS jzpfw,f? tJ'h D ]0drw
k }då
ESv;kH oGi;f awmhrS ]0drw
k då &ifuh suw f ,f} ac:w,f/
]0drwk adå wG} &ifu
h surf S wpfcgwnf; bk&m;&[EÅmawG jzpfomG ;w,f? tJ'g ]0drw k då
y&dygped,} ac:w,f? ]0drkwåd} udk&ifhusufatmifvkyfwm? ]0drkwådawG}u enf;enf;
av;eJY yd;k pke;f MuL;avmufuav;jzpfaeawmh tJ'D ]0drw k }då [m r&ifu
h sub
f ;l ? vif;ae
atmifvyk af wmhrS ]0drw k }då u &ifu
h suo
f mG ;w,f? tJ'grS bk&m; &[EÅmjzpfomG ;w,f?
tJv
h rkd w
S /f uJ --- awmfMuOD;pd/Yk
¸¸¸¸¸