L Ydia %H Yd Úohd Aul L%Uh: Úih Ks Foayh

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 55

;¾l Ydia;%h yd úoHd;aul l%uh

úIh ks¾foaYh

12 - 13 fY%AKs
^2017 j¾Ifha isg l%shd;aul fõ&

iudc úoHd fomd¾;fïka;=j


cd;sl wOHdmk wdh;kh
uyr.u
www.nie.lk
mgqk

fmrjok i

ye¢kaùu ii-iii

cd;sl fmdÿ wruqKq iv

uQ,sl ksmqK;d v - vi

úIh wruqKq vii

cd;sl fmdÿ wruqKq iy úIh wruqKq w;r iïnkaO;dj viii -xiii

mdi,a jdr ie,eiau xiv

úIh ks¾foaIh 1 - 36

mdi,a m%;sm;a;s iy jevigyka 37

we.hSu yd ;lafiarelrKh 38

úIh ks¾foaY iïmdol uKav,h 39


fmrjok

Y%S ,xldfõ mdi,a úIhud,dfõ w'fmd'i' Wiia fm< úIh Odrdj i|yd fuu úIh ks¾foaYh iïmdokh lr we;' kj wOHdmk m%;sixialrK
hgf;a fuu úIh ks¾foaYh l%shd;aul jkafka 2017 j¾Ifha§ h' fuu úIh ks¾foaYh ie,iqï lr we;af;a w'fmd'i' Wiia fm< ;¾l Ydia;h
% yd úoHd;aul
l%uh úIh bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sfhys ksr; ù isák ;%sudKslhskaf.a iy úIh yodrk YsIH YsIHdjkaf.a woyia iy wdl,am úYaf,aIKd;aul j
wOHhkh lrñka" Tjqkaf.a fhdackdo ie,ls,a,g .ksñkah'

úIh wka;¾.;h ksmqK;d yd ksmqK;d uÜgï 18la hgf;a ilia lsÍug mshjr f.k ;sfí' fuu úIh ks¾foaYh ;=<ska wruqKq lrk ,o bf.kqï
m, idlaId;a lr .ekSu i|yd .=reud¾f.damfoaY folla 12 iy 13 fY%aKs i|yd bÈßfha§ y÷kajd§ug kshñ;h' ^;d¾lsl Ñka;kfha yd úoHd;aul
Ñka;kfha m%dfhda.sl yd kHdhd;aul&

w'fmd'i' Wiia fm< úNd.hg uqyqK § id¾:l m%;sM, fk,d.kakg;a mßmQ¾K ;d¾lsl ±kqulska hq;a hym;a mqrjeishka njg m;ajkakg;a fuu
úIh ks¾foaYh wOHhkh ;=<ska odhl;ajh iemfhkq we;ehs úYajdi lruq'

i
ye¢kaùu

;¾l Ydia;%h yd úoHd;aul l%uh kj úIh ks¾foaYh 2017 j¾Ifha § 12 fY%aKsfhka wdrïN fõ' cd;sl m%;sm;a;s j,g wkql+,j ksmqK;d
mdolj fuu úIh ks¾foaYh iïmdokh lr we;'

fmrZmrfoÈ. o¾Ykjdohkays jeo.;a WmfCI;%hla f,iska i,lkq ,nk ;¾lkh fndfyda YsIagdpdrhkays ±kqï iïmdokfhys,d jeo.;a
WmlrKhla jYfhka fmkS isákq ±l.; yelsh' th yeoEÍfuka idlaId;a lr .; yels m%;sM, wmuKh' ksjerÈjQ;a" l%udKql+,jQ;a yd
;d¾lsljQ;a úksYaphkg wj;S¾Kh ùfï mßph bka ,o yels uy`.= Nd.Hhls' ;¾lkfhys kshef,kakd wkHhkag jvd myiqfjka yd läkñka
Ñka;kfhys,d u;=jk fodaIhka wjf,dalkh lrhs' tneúka i¾j idOdrK f,i f.dvkef`.k ljr {dkuQ,sl úIhhlg jqjo bka ,o yels
Wmfhda.S;dj buy;ah'

ieneúkau ;¾lkh ñksia is;sú,s j,ska mßndysrjqjla fkdfõ' tneúka ;¾lkfhka fkdfyd;a wkqudkfhka f;drj lsisfjlg;a meje;aula
ke;' l%udKql+, fkdjQ l< i;H fukau ksjerÈ njo wm w;ßka m,d hhs' iajNdj O¾ufha kshduhka jgyd .ekafï mgka ;¾l {dkh
jHjydßl {dk .fõIKfhys,d m%uqL fjhs' 19 jk ishji w. Nd.fha isg j¾Okh jQ fuu Ydia;%h j¾;udkh jk úg ;dlaIKsl úIh
Odrdjla f,iska o m%lgj we;' mß.Kl úoHdj, f;dr;=re ;dCIKh, lD;%su nqoaêh f.dvke`.Su jeks mßY%hkays ks¾udKh lrkq ,nk
úhqla; {dkh ta neõ ;yjqre lrk iq`Mh' fufia Ydia;%Sh ixj¾Okfhys,d ufydamldÍ úúO jQ úIh Odrdjka iu`. ióm in|;djla
f.dvk`.df.k we;s ;¾lkh iEu úoHdjlf.au uQ,ia:ïNh fjhs'

ffoksl jHjydrfhys .efgk ;¾lh wm ;=< mj;akd iyc O¾u;djls' th l%uj;a yd úêu;a f,i yodrk l< bka Ydia;%Sh njla m%lg flfrhs'
th jvd;a ;Sj% lrkqfha úoHdfõ ;¾lh f,iska wkqo;a úoHd;aul l%uh wdY%s; wOHhkhka o ;¾lkh yd ne£ mej;Suhs' úoHd;aul {dkh Woa.dó yd
ks.dó hk ;d¾lsl mokï u; f.dvke`.Sug;a h,s;a tlS ±kqu ;d¾lsl u; úuiqï Tiafia m%Yak lsÍug;a ;d¾lsl {dkh bjy,a fõ'
fuu m%jK;d ms<sn| m%;fõohla mQ¾j úIh ks¾foaYh ;=< o hï uÜgulska mej;s nj fmfka' kj úIh ks¾foaYh ta ish,af,ys ukd jQ
ixl,khla u fjhs' ;¾l Ydia;%h yd úoHd;aul l%uh ms<sn| mokï oekqula yd tajdfha Wmfhda.S;d ms<sn| jdia;úl {dkhla ,nd§u fuys
flakaøSh wruqKla úh'

i
úIh ks¾foaYfha m<uq t<Uqu ;¾lkfha rEmsl ksrjoH;dj ks¾Kh lsÍu ms<sn|j jk w;r mo l,kh" m%ia;=; l,kh yd wdLHd; l,kh tys,d
úfYaIs; fõ' i;H;d rela l%uh" ;¾l oajdr yd Ndr;Sh ;¾lkh flfryso bka iqúfYaIS wjOdkhla fhduq flfrkq we;' ldfkda igyka l%uh
fuu wOHhkfha kjH m%fõYhla f,i y÷kajd §ug kshñ;h' ;jo úpdrd;aul Ñka;kh weiqre lr.;a ;¾ldNdi yd kS;s Ydia;%fha tk
;d¾lsl iajrEmo we.hqïYS,S úoHdjkays ;d¾lsl iajNdj ms<sn| wOHhkhkao ks¾foaYh yd iïnkaO fõ' úIh ks¾foaYfha fojk t<Uqu úoHd;aul
l%uh weiqfrys fõ' kùk úoHdfõ iajNdjh flakaø lr.ksñka ta wdY%s; idlÉPdjkag n÷ka jk úúO ixl,am fuys,d mÍlaIdjg ,la jkq we;'
óg wu;rj úoHdj yd iudch w;r ine¢hdj" kQ;k f.da,Sh iudch uqyqK fok mdßißl yd iudc iodpdrd;aul w¾nqo i|yd fya;= idOl
úoHd;aul mokulska úu¾Ykh lsÍug wjeis Ydia;%Sh YslaIKhla ,nd §u o kj úIh ks¾foaYh ;=,ska isÿ fõ'

fufia úIh Ydia;%fha mefkk wfkal ldrKd /ila mdol lr.ksñka rpkd fldg we;s fuu úIh ks¾foaYh YsIH flakaøSh m%fõYhlska bf.kqï
b.ekaùï lghq;= ixúOdkh lr .ekSug ukd rel=,la jkq fkdwkqudkh' ±kqï W;amdolfhl= ùug wjeis YslaIKh bka ,efnkq we;'

iii
cd;sl wruqKq

mqoa.,hdg yd iudchg wod< jk m%Odk cd;sl wruqKq lr <`.dùu i`oyd mqoa.,hska iy lKavdhï cd;sl wOHdmk moaO;shg iydh úh hq;=h'

jir .Kkdjla uq¿,af,a Y%S ,xldfõ m%Odk wOHdmk jd¾;d iy f,aLk u.ska mqoa., yd cd;sl wjYH;djka imqrd,Su i`oyd wruqKq kshu lrKq ,eî
h' iuld,Sk wOHdmk jHqyhka yd l%shdj,ska ;=< oelsh yels ÿ¾j,;d ksid OrKSh udkj ixj¾Ok ixl,am rduqj we;=<; wOHdmkh ;=<ska <``.dlr
.; hq;= my; oelafjk wruqKq cd;sl wOHdmk fldñIka iNdj úiska y÷kdf.k we;' fuu wruqKq imqrd .ekSu" wOHdmk moaO;sh i`oyd jQ ;u bÈß
oelau f,ig cd;sl wOHdmk fldñIka iNdj úiska m%;HlaI fldg f.k we;'

I udkj wNsudkhg .re lsrSfï ixl,amhla u; msysgd Y%S ,dxlsl nyqúO iudcfha ixialD;sl úúO;ajh wjfndaO lr .ksñka cd;sl
taldnoaO;djh" cd;sl iDcq .=Kh" cd;sl iu.sh" tluq;=lu iy iduh m%j¾Okh lsÍu ;+<ska cd;sh f.dv .ekSu iy Y%S ,dxlSh wkkH;djh
;yjqre lsÍu

II fjkia jk f,dalhl wNsfhda.hkag m%;spdr olajk w;r cd;sl Wreufha udye.s odhdohka y`ÿkd .ekSu iy ixrlaIKh lsÍu

III udkj whs;sjdislï .re lsÍu" hq;=lï yd j.lSï ms<sn`o oekqj;a ùu" yDohdx.u ne`§ulska hq;=j tlsfkld flfrys ie,ls,su;a ùu hk
.=Kdx. m%j¾Okh lsÍug bjy,a jk iudc idOdrK;aj iïu;hka iy m%cd;ka;%sl Ôjk rgdjla .eí jQ mßirhla ks¾udK lsÍu iy
mj;ajd f.k hdug iydh ùu

IV mqoa.,hskaf.a udkisl yd YdÍßl iqj iïm;a iy udkj w.hhkag .re lsÍu u; mokï jQ ;sridr Ôjk l%uhla m%j¾Okh lsÍu

V iqiudys; jQ iunr fm!reIhla i`oyd ks¾udmK yelshdj" wdrïNl Yla;sh" úpdrYS,S Ñka;kh" j.lSu yd j.ùu we;=¨ fjk;a Okd;aul
wx.,laIK ixj¾Okh lsÍu

VI mqoa.,hdf.a iy cd;sfha Ôj.=Kh jeäÈhqKq flfrk iy Y%S ,xldfõ wd¾Ól ixj¾Okh i`oyd odhl jk M,odhs ld¾hhka i`oyd wOHdmk
;=<ska udkj iïm;a ixj¾Okh lsÍu

VII YS>%fhka fjkia jk f,dalhla ;=< isÿ jk fjkialï wkqj yev.eiSug yd tajd md,kh lr .ekSug mqoa.,hska iqodkï lsÍu iy ixlS¾K
yd wkfmalaIs; wjia:djkag id¾:lj uqyqK §fï yelshdj j¾Okh lsÍu

VIII cd;Hka;r m%cdj w;r f.!rjkSh ia:dkhla ysñ lr .ekSug odhl jk hqla;sh iudk;ajh iy wfkHdakH .re;ajh u; mokï jQ wdl,am
yd l=i,;d fmdaIKh lsÍu ^ Wmqgd .ekSu 2003 wOHdmk fldñIka iNd jd¾;dj &
iv
uQ,sl ksmqK;d
wOHdmkh ;=<ska j¾Okh flfrk my; oelafjk uQ,sl ksmqK;d by; i`oyka cd;sl wruqKq lr .ekSug odhl jkq we;'

(I) ikaksfõok ksmqK;d

idlaIr;dj" ixLHd ms<sn`o oekqu" rEml Ndú;h iy f;dr;=re ;dlaIK m%ùK;ajh hk wkqldKav 4la u; ikaksfõok ksmqK;d mokï fõ'

idlaIr;dj : idjOdkj weyqïlka §u" meyeÈ,sj l:d lsÍu" f;areï .ekSu i`oyd lsshùu" ksjerÈj iy ksrjq,aj ,sùu"
M,odhs whqßka woyia yqjudre lr .ekSu

ixLHd ms<sn`o oekqu : NdKav wjldYh yd ld,h .Kka lsÍu" .Kkh iy ñkqï i`oyd l%udkql+, b,lalï Ndú;h

rEml Ndú;h : f¾Ld iy wdlD;s Ndú;fhka woyia ms<sìUq lsÍu iy f¾Ld" wdlD;s iy j¾K .,mñka úia;r" Wmfoia yd
woyia m%ldYkh yd jd¾;d lsÍu

f;dr;=re ;dlaIK m%ùK;ajh : mß.Kl oekqu iy bf.kSfï§ o fiajd mßY%hla ;=<§ o fm!oa.,sl Ôú;fha§ o f;dr;=re iy ikaksfõok
;dlaIKh Wmfhda.S lr .ekSu

(II) fm!reI;aj j¾Okhg wod< ksmqK;d

- ks¾udKYS,Snj" wmidÍ Ñka;kh" wdrïNl Yla;Ska" ;SrK .ekSu" .eg¨ ksrdlrKh lsÍu" úpdrYS,S yd ú.%yd;aul Ñka;kh"
lKavdhï ye`.Sfuka lghq;= lsÍu" mqoa.,dka;r in`o;d" kj fidhd.ekSï iy .fõIKh jeks j¾.Sh l=i,;d:
- iDcq .=Kh" bjid ord isáfï Yla;sh iy udkj wNsudkhg .re lsÍu" jeks w.hhka
- Ñ;a;fõ.S nqoaêh'

(III) mßirhg wod< ksmqK;d


fuu ksmqK;d idudðl" ffcj iy fN!;sl mßirhg wod< fõ'

iudc mßirh : cd;sl Wreuhka ms<sn`o wjfndaOh" nyqjd¾.sl iudchl idudðlhka ùu yd iïnkaO ixfõ§;dj yd l=i,;d"
idOdrK hqla;sh ms<sn`o ye`.Su" iudc iïnkaO;d" mqoa.,sl p¾hdj" idudkH yd ffk;sl iïm%odhka"
whs;sjdislï" j.lSï" hq;=lï iy ne`§ï

v
ffcj mßirh : iÔú f,dalhl" ck;dj iy ffcj moaO;sh" .ia je,a" jkdka;r" uqyqo" c,h" jd;h iy cSjh - Ydl" i;a;aj
yd ñksia Ôú;hg iïnkaO jQ wjfndaOh" ixfõoSnj yd l=i,;d

fN!;sl mßirh: wjldYh" Yla;sh" bkaOk" øjH" NdKav iy ñksia ðú;hg tjdfha we;s iïnkaO;dj" wdydr" we`ÿï" ksjdi"
fi!LH" iqj myiqj" Yajikh" kskao" ksial,xlh" úfõlh" wmøjH iy u,my lsÍu hkdÈh yd iïnkaO jQ
wjfndaOh" ixfõÈ;dj yd l=i,;dj
bf.kSu" jev lsÍu iy Ôj;a ùu i`oyd fuj,ï iy ;dlaIKh m%fhdackhg .ekSfï l=i,;d fuys wvx.=fõ'

(IV) jev f,dalhg iqodkï ùfï ksmqK;d

wd¾Ól ixj¾Okhg odhl ùu"


;u jD;a;Sh ,eÈhd iy wNsfhda.;d y`ÿkd .ekSu
yelshdjkag iß,k whqßka ?lshdjla f;dard .ekSu" iy
jdisodhl yd ;srir Ôjfkdamdhl ksr; ùu
hk yelshdjka Wmßu lsÍug yd Odß;dj jeä lsÍug wod< fiajd kshqla;sh yd iïnkaO l=i,;d

(V) wd.u iy iodpdr O¾uhkag wod< ksmqK;d

mqoa.,hkag ;u ffoksl Ôú;fha § wdpdr O¾u" iodpdrd;aul yd wd.udkql+, yeisßï rgdjkag wkq.; fjñka jvd;a WÑ; foa f;dard thg
iß,k fia lghq;= lsÍu i`oyd w.hhka Wlyd .ekSu yd iaùhlrKh

(VI) l%Svdj iy úfõlh m%fhdackhg .ekSfï ksmqK;d

fi!kao¾hh" idys;H" fi,a,ï lsÍu" l%Svd yd u,, l%Svd" úfkdaodxY yd fjk;a ks¾udKd;aul Ôjk rgdjka ;=<ska m%ldY jk úfkdaoh"
i;=g" wdfõ. iy tjka udkqIsl w;aoelSï

(VII) "bf.kSug bf.kqu" ms<sn`o ksmqK;d

YS>%fhka fjkia jk ixls¾K yd tlsfkld u; hefmk f,dalhl mßj¾;k l%shdj,shla yryd fjkiaùï yiqrejd .ekSfï § yd Bg
ixfõ§j yd id¾:lj m%;spdr oelaùu;a iajdëkj bf.k .ekSu;a i`oyd mqoa.,hska yg Yla;sh ,nd §u' ^ Wmqgd .ekSu 2003 wOHdmk
fldñIka iNd jd¾;dj &

vi
;¾l Ydia;%h yd úoHd;aul l%uh úIh b.ekaùfï wruqKq

fuu úIh ks¾foaYh yeoEßfuka miq YsIH YsIHdjka my; i|yka l=i,;d yd yelshdjka w;am;a lr.kq we;' tajd kï"

 nqoaêuh YlH;djhka mdrm%dma; lsÍug ls%hd lsÍu'


 Ñka;kfhys,d u;=jk ;d¾lsl wdNdi wjf,dalkh lsÍu'
 ksjerÈj yd l%uj;aj ;d¾lsl úksYaphkag m%fõY ùu'

 iajNdjO¾ufha kshduhka ukdj jgyd .ekSu'

 l=ula is;kafkao hkak fkdj ksjerÈ j flfia is;sh hq;= o hkak wjfndaO lr.ekSu

 wdkafõlaIKhg" úYaf,aIKhg" úpdrhg yd ks¾udKd;aul njg wjeis ;d¾lsl Ñka;kh W;amdokh lr .ekSu'

 lreKq wkdjrKh lrñka tajd újrKh lsÍug wjeis YslaIKh ,nd .ekSu'

 okakd fohska fkdokakd oE wkqudk lsÍfï wjfndaOd;aul yelshdj Yla;su;a lr meyeÈ<s Ñka;khla yd ksrjq,a ukila ilid,Su'

 w¾:j;a lshuka i|yd úhrK Í;sh muKla fkdj ;d¾lsl Í;sh o ks¾foaYs; nj jgyd .ekSu'

 ;d¾lsl m%fõYhla ;=< .eg¨ ks¾udKh lsÍu yd ksrdlrKhg u`. fmkaùu'

 úoHd;aul yd ;dlaIKsl {dkfha uQ,h ;d¾lsl mokï weiqfrys jQjlah hk wjfndaOh we;slr .ekSu'

 kS;suh yd iodpdrd;aul úksYaph i`oyd h:d¾:jd§ m%fõYhlg ;d¾lsl mokula ieliSu'

vii
cd;sl wruqKq yd úIh wruqKq w;r iïnkaO;dj

cd;sl wruqKq úIh wruqKq ksmqk;d uÜgu

I udkj wNsudkhg .re lsÍfï ixl,amhka


u; ms ys gd Y% S ,xldfõ nyq úO iudcfha
ixialD; úúO;ajh wjfndaOh lr .ksñka
cd;sl taldnoaO;djh cd;sl Rcq .=Kh cd;sl
iuÕsh" tluq;l = u iy iduh m%j¾Okh lsÍu
;=<ska cd;sh f.dvke.Su iy Y%S ,dxlsl
wkkH;djh ;yjqre lsÍu'

II fjkiajk f,dalh wNsfhda.hkag m%;spdr


olajk w;r cd;sl Wreufha udyeÕs odhdohka
y÷kd .ekSu iy ixrlaIKh lsÍu'

III udkj whs;sjdislï .re lsÍu hq;=lu yd  iajNdj O¾ufha kshduhka ukdj jgyd 9'1 úúO kS;s fCIa;%hkays iajNdjh'
j.lSï ms<sn| ±kqj;a ùu" yDohdx.u ne£ulska .ekSu'
hq;=j tlsfkld flfrys ie,ls,su;a ùu hk 9'2 kS;s fCIa;%fha idCIsj, iajNdjh'
.=Kdx. m%j¾Okh lsÍug bjy,a jk iudc
9'3 ks.dó yd Woa.dó ;¾lkhka kS;suh
idOdrK;aj iïu;hka iy m%cd;dka;l s% Ôjk
fCIa;%fha fhfok wdldrh úuihs'
rgdjla .eí jQ mßirhla ks¾udK lsÍu iy
mj;ajdf.k hdug iydh ùu'

IV mqoa.,hkaf.a udkisl yd YdÍßl iqjiïm;a


iy udkj w.hkag .re lsÍu u; mokï jQ
;sridr Ôjk l%uhla m%j¾Okh lsÍu'

viii
cd;sl wruqKq úIh wruqKq ksmqk;d uÜgu

V iq i udys ; jQ iunr fm!reIhla i|yd nqoaêuh YlH;dj mrm%dma; lsÍug yd j¾Okh 6.1 kdu, wdLHd;, úp,H i|yd ixfla;
lsÍu' fhdod .ksñka m%ldYkd;aul jdlH
ks ¾ udmK yels h dj" wdrïNl Yla ; s h " ixfla;hg k.hs.
úpdrYS,S Ñka;kh" j.lSu yd j.ùu we;=¿ Ñka;kfhys,d u;=jk ;d¾lsl wdNdi 6.2 nkaê; yd ks¾nkaê; úp,Hhka iys;
fjk;a Okd;aul wx.,laIKh ixj¾Okh wjf,dalkh lsÍu' iQ;% y÷kdf.k ksisf,i wdfoaYh lrhs.
6.3 ;¾l jHq;amkak lsÍu yd m%fïhh
lsÍu'  ksjerÈjQ;a" l%udKql+,jQ;a yd ;d¾lsljQ;a idOkh'
úksYaphkg wj;S¾Kh ùu' 6.4 wdLHd; l,kfha rela l%uh'
8.1 rEmsl ;¾lhkays wdNdi
 wdkafõlaIKhg" úYaf,aIKhg" úpdrhg 8.2 kZrEmsl ;¾lk wdNdihkays iajrEmh
yd ks¾udKd;aul njg wjeis ;d¾lsl mÍCId lrhs'
Ñka;kh W;amdokh lr .ekSu'
8.3 isoaê jdpl lshuka yd we.hSïYs,s lshuka
 w¾:j;a lshuka i|yd úhrK Í;sh muKla w;r fjki meyeÈ,s lrhs'
fkdj ;d¾lsl Í;sh o ks¾foaYs; nj jgyd
12.1 úoHd;aul idudkHlrKhkays iajNdjh
.ekSu' úia;r lrhs'
 ;d¾lsl m%fõYhla ;=< .eg¨ ks¾udKh 12.2 úúO mÍCIK l%u w;r we;s fjkialï
lsÍu yd ksrdlrKhg u`. fmkaùu' ú.%y lrhs.
13.1 iiïNdù mÍCIKhl isoaê újrKh
 kS;suh yd iodpdrd;aul úksYaph i`oyd lrhs.
h:d¾:jd§ m%fõYhlg ;d¾lsl mokula
ieliSu' 13'2 úúO m%fõYhkaf.ka iïNdú;dj ú.%y
lrhs'
13'3' .eg¨ úi§u i|yd iïNdú;dj ms<sn|
wdlD;Ska fhdod .kS'
15.1 ixLHdkfha iajNdjh y÷kajhs.
15'2 o;a; yd f;dr;=re,nd.ekSu i|yd
kshe§ï yiqrejhs'
15'3 ixLHd; jHdma;shla ms<sn| ;SrKj,g
t<öug WÑ; flakaøsl m%jK;d ñkqï
Ndú; lrhs'

ix
cd;sl wruqKq úIh wruqKq ksmqk;d uÜgu

15'4 wmlsrK ñkqï Ndú;fhka ixLHdk


jHma;shl úisÍu újrKh lrhs'

15'5' iyiïnkaO;d ñkqï

15'6 ixLHdk Ndú;fha fodaI


ú.%y lrhs'

VI mqoa.,hdf.a iy cd;sfha Ôj .=Kh jeä ÈhqKq


lrk iy Y%S ,xldfõ w¾Ól ixj¾Okh i|yd
odhl jk M,odhS ld¾hhka i|yd wOHdmkh
;=<ska udkj iïm;a ixj¾Okh lsÍu'

VII iS.%fhka fjkiajk f,dalhla ;=< isÿjk  úoHdjla f,i lreKq wdjrKh lsÍug fkdj 1.1 ;¾l Ydia;%h iïnkaOfhka we;s úúO
fjkialï wkqj yev .eiSug yd tajd md,kh wkdjrKh lrñka tajd újrKh lsÍug
lr .ekSug mqoa.,hska iQodkï lsÍug iy ks¾jpk meyeÈ,s lrhs.
wjeis YslaIKh ,nd .ekSu'
ixlS¾K yd wkfmalaIs; wjia:djkag id¾:lj 1.2 ;¾l Ydia;%h yd wfkl=;a úIhhka w;r
uqyqK §fï yelshdj j¾Okh lsÍu'  okakd fohska fkdokakd oE wkqudk lsÍfï we;s iïnkaOh meyeÈ,s lrhs.
wjfndaOd;aul yelshdj Yla;su;a lr meyeÈ<s 1.3 ;¾l Ydia;%fha jákdlu ú.%y lrhs.
Ñka;khla yd ksrjq,a ukila ilid,Su' 2.1 mo j, ;d¾lsl iïnkaO;dj
f.dvkef.k wdldrh ú.%y lrhs.
 .eg¨ ks¾udKh lsÍug wjeis ;d¾lsl m%fõY
2'2 Ñka;k kshu m%dfhda.slj Ndú; lrhs.
ilid .ekSu'
2.3 m%ia;=; j¾. y`ÿkd .ksñka tajd Ndú;
lrhs.

x
cd;sl wruqKq úIh wruqKq ksmqk;d uÜgu

 úoHd;aul yd ;dlaIKsl {dkfha uQ,h 3.1 wjHjys; wkqudk ffoksl Ôú;fha §


;d¾lsl mokï weiqfrys jQjlah hk m%dfhda.slj fhdod .; yels nj
wjfndaOh we;slr .ekSu
wdo¾Ykh lrhs.
3.2 im%udK ;¾l ioyd wdlD;s f.dv
k.hs.
4'1 l=,l jdofha uQ,sl ixl,am ú.%y lrhs'
4.2 fjka rEm Ndú;fhka m%ia;=; yd ;¾l
ms<sn| ú.%y lrhs.
5.1 NdIduh yd ixfla;uh m%ldYk
wfkHdkHjYfhka mßj¾;kh lrhs.
5.2 i;H pl% Ndú;fhka iq;%hl yd iq;%
hq.,hkays iajNdjh ms<sn`o úu¾Ykh
lrhss.
5.3 i;H pl% Ndú;fhka ;¾lhl
im%udK;djh ks.ukh lrhs'
5.4 ixfla;uh iq;%hlg i;H;d rel
f.dvk`.hs'
5.5 ;¾lhl im%udK;djh i;H;d rela
l%uh u.ska ks.ukh lrhs'.
5.6 ;¾lhl im%udK;djh úksYaph lsÍug
iy m%fïhhla idOkhg jHq;amkak
l%uh Ndú;d lrhs'
7.1 ixfla;uh iQ;% i|yd ;¾l oajdr
f.dvk`.hs'

xi
cd;sl wruqKq úIh wruqKq ksmqk;d uÜgu

7.2 ixlS¾K iq;% ir, lsÍug ldfkda


igyka Wmfhda.S lr .kS.

11.1 úoHd{hdf.a yd úêl%ujdÈhdf.a


ld¾hh w;r fjki ú.%y lrhs.
11'2 Woa.dó úêl%uh yd ks.dó úêl%u w;r
fjki olajhs'
11'3 úêl%uh ms<sn| idfmaCIljd§ u;h iy
úoHd;aul m¾fhaIK jevigyka l%uh
úfõpkd;aulj ú.%y lrhs'
16.1 úoHdfõ w;S; oekqu m%o¾Ykh lrhs.
16'2 kùk úoHdj yd iuld,Sk u; jdo
ms<sn| úu¾YKh lrhs'
17.1 iudÔh úoHd yd iajNdúl úoHd w;r
fjkialï ú.%y lrhs.
17' 2 idudÔh úoHdjkaf.a m¾fhaIK l%u
úu¾IKh lrhs'
17' 3 iudÔh úoHd j, jdia;úl;ajh
ms<sn| .eg¨ ú.%y lrhs'
18.1 úoHdj yd ;dCIKh w;r we;s
iïnkaO;dj ksÍCIKh lrhs.
18'2 úoHd yd ;dCIK ÈhqKqj mqoa.,hdf.a
yd iudcfha hym; iy whym;
i|yd fhdod .; yels nj y÷kd .kS'

xii
cd;sl wruqKq úIh wruqKq ksmqk;d uÜgu

VIII cd;Hka;r m%cdj w;r f.!rjkSh ia:dkhla


ysñlr .ekSug odhljk hql;
a h
s " iudkd;ajh
iy wfkHdakH .re;ajh u; mokï jQ wdl,am
yd l=i,;d fmdaIKh lsÍu'

xiii
úIh ks¾foaYh mdi,a jdr jYfhka fnod .ekSug fhdað; ie,eiau

ksmqK;d uÜgu ld,Éfþo


fY%aKsh jdrh

1.1 , 1.2 , 1.3, 2.1 , 2.2 , 2.3 , 3.1 , 3.2 , 10.1 100
I

II 4.1, 4.2, 5.1 , 10.2 , 11.1, 11.2, 11.3 100


12

III 5.2 , 5.3, 5.4, 5.5 " 5.6, 12.1


100

I 6.1 , 6.2 , 6.3, 6.4, 7.1, 7.2, 12.2 100

13
13.1, 13.2, 13.3, 14.1, 15.1, 15.2, 15.3, 15.4, 15.5, 15.6, 17.1, 17.2, 17.3 100
II

100
III 8.1 , 8.2 , 8.3, 9.1, 9.2, 9.3, 16.1, 16.2, 18.1, 18.2

xiv
w'fmd'i' ^Wiia fm<& ;¾l Ydia;%h yd úoHd;aul l%uh úIh ks¾foaYh
12 fY%aKsh

ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

1' okakd lreKq 1.1 ;¾l Ydia;%h • ;¾l Ydia;%fha iajNdjh yd • ;¾l Ydia;%h ms<sn| ks¾jpk
weiqßka fkdokakd iïnkaOfhka we;s úúO úIh fCIa;%h weiqßka úIh iajNdjh m%ldY 10
fohla ms<sn| ks¾jpk meyeÈ,s lrhs. • ;¾l Ydia;%h ms<sn|j we;s lrhs.
ks.ukhlg ks¾jpk • ;¾l Ydia;%h úldYkh jQ
t,öfï YlH;dj • ;¾l Ydia;%fha b;sydih whqre ta ta hq. wkqj úia;r
m%o¾Ykh lrhs. - fmrÈ. lrhs.
- wmrÈ. • fmrÈ. yd wmrÈ. ;¾l
Ydia;%fha im%udK;dj
úldYkh jQ wdldrh ii|d
n,hs'

1.2 ;¾l Ydia;%h yd wfkl=;a • ;¾l Ydia;%h - • ;¾l Ydia;%h yd wfkl=;a 06


úIhhka w;r we;s o¾Ykh" .Ks;h" mß.Kl úIhhka w;r we;s iïnkaO;d
iïnkaOh meyeÈ,s lrhs. úoHdj" ufkdaúoHdj" kS;sh ú.%y lrhs'
hk úIh flaIa;% iu`. we;s • ;¾l Ydia;%h wfkl=;a
iïnkaOh úIhkag m%dfhda.slj fhdod.;
yels wdldrh w.hhs'

1
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

1.3 ;¾l Ydia;%fha jákdlu • oekqu ixúOdkh lsÍfï • ;¾l Ydia;%h tÈfkod
04
ú.%y lrhs. mokula jYfhka m%dfhda.sl Ôú;hg
• ;d¾lsl Ñka;kh .eg¨ fhdod.kakd wdldrh ks.ukh
ksrdlrKfha WmlrKhla lrhs'
f,i' • ;d¾lsl {dkh úoHd;aul
• ;¾l Ydia;%h fm!reI .fõIKhg fhdod.; yels
ixj¾Ok udkhla f,i wdldrh ú.%y lrhs'
• ;¾lsl Ñka;kh kj • ;d¾lsl Ñka;kh u; mß.kl
;dlaIKhg mokula f,i l%shdldrlï w.hhs'

2
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

2' úYaf,aIKh lsÍfï 2.1 mo j, ;d¾lsl • ;¾l Ydia;%h yd tys NdIdj • NdIdj ksjerÈj yiqrejk
úúO l%u weiqßka wdldrh m%ldY lrhs' 10
iïnkaO;dj • ;d¾lsl NdIdjl ,CIK
;d¾lsl w¾: ksjerÈj f.dvkef.k wdldrh • i;H yd im%udK;djh • i;H yd im%udK;djh w;r
f.k yer olajhs. ú.%y lrhs. • mo yd m%ia;=; ye¢kaùu fjki yd iïnkaO;djh
• mo j¾.SSlrKh meyeÈ,s lrhs
• .=Kd¾:h yd jia;= w¾:h u; • moj, ;d¾lsl w¾:h
• ixhqla; ^øjH iqjl& úYaf,aIKh lrhs'
- úhqla; ^Ndj iqpl& • ;d¾lsl iïnkaO;d u; mo
• taljdÖ mo, idudkH mo j¾.SlrKh lrhs.
iduqysl mo yd tajdfha • ;¾lkfhys,d mo fhdod
m%fNao .ekSfï jeo.;alu m%.=K lrhs.

• m%;scdkk - m%;sfYaOk 
fjl,HjdÖ mo
• úixjd§ - m%;HkSl mo
• ksrfmaCI - idfmaCI mo
• idfmaCI mo j,
;d¾lsl ino;dj
• iuñ;sl iïnkaOh
• wiuñ;sl iïnkaOh
• ixl%duH iïnkaOh

3
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

• wixl%duH iïnkaOh
^ixl%duH yd wixl%duH
iïnkaOh m%fNaohka iys;j&
0

• úúO Ñka;k kshuhka fm<


2'2 Ñka;k kshu m%dfhda.slj • Ñka;k kshu
.iajhs 05
Ndú; lrhs. • kshuhkaf.a idudkH
• ;d¾lsl kshuhka yd
,CIK
úoHd;aul kshu w;r fjki
- ;od;aóh ^wkkH;d&
fmkajd fohs
- wúixjd§ ^wúfrdaO;d&
- uOH nysIalD; ^ks¾uOH& • m¾hdma; fya;= uQ,O¾uh,
- oaú;aj ksfYaOkh idïm%odhsl Ñka;k uQ,O¾u
- m¾hdma; fya;= uQ,O¾uh hkaf.ka fjkalr olajhs
• im%udK Ñka;kfhys,d
Ñka;k uQ,O¾uhkays
jeo.;alu úksYaph lrhs

4
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

2.3 m%ia;=; j¾. y`ÿkd • m%ia;=; • jdlH yd m%ia;=; w;r fjki


.ksñka tajd Ndú; lrhs. • jdlH yd m%ia;=; yÿkd .kS' 15
^m%ldYkd;aul jdlHhl • m%ia;=; j¾. lsÍfï yelshdj
,CIK& m%o¾Ykh lrhs'
• m%ia;=; j¾. • ksremdÈl m%ia;=; weiqßka mo
• ir, - ixhqla; jHdma;sh Ndú; lrhs'
• úYaf,aIS - ixiaf,aIS • jdlH ksremdosl iajrEmhg
• ksremdÈl - fidamdosl - f.dv k.hs'
úfhdacl
• úúO m%ldYk j, ;d¾lsl
• m%udKh yd .=Kh u; iajNdjh w.hhs'
mokï jq ^ A, E, I, O &
m%ia;=; yd tajdfha mo
jHdma;sh
• m%udKslrKh u; mokï
jq taljdÖ, taldêjdÖ yd
i¾jjdÖ m%ia;=;

5
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

3' idïm%odhsl ;¾l 3.1 wjHjys; wkqudk • idïm%odhsl ;¾l Ydia;%fha • wkqudkhka j¾. lrhs
Ydia;%fha ^wjHjys; ffoksl Ôú;fha § wkqudkh • m%ia;=; hq.,hla i;H ùu"
15
yd jHjys;& wkqudk m%dfhda.slj fhdod .; • wjHjys; wkqudk wi;H ùu fyda wúksYaÑ;
weiqßka im%udK yels nj wdo¾Ykh lrhs. • m%ia;=; m%;sfhda.h ùfï yelshdj yÿkd .kS'
ks.ukj,g - WmdY%hk, • m%;sfhda.h yd wdkhkh w;r
t<fUhs' - m%;HkSl, fjki olajhs
- Wm m%;HkSl, • wdkhk Í;s weiqfrka
- úixjdoS idudkH jHjydrfha wkqudk
• m%;sfhda. p;=ri%h yd ;=< jerÈ úYaf,aIKh lrhs'
wkqudkfha j,x.=Ndjh • im%udK ;¾l f.dvke.Sfï§
• wdkhkh úúO wkqudkhka iydh jk
- m%;j s ¾;kh wdldrh w.h lrhs'
- mßj¾;kh
- m%;sj¾;H mßj¾;kh
- mria:dmkh
- m%;sj¾;H mria:dmkh
- m%;sf,daukh
- m%;sj¾;H m%;sf,daukh

6
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

3.2 im%udK ;¾l ioyd • jHjys; wkqudkh ^ixjdlH& • ;d¾lsl wkqudk u; mokï
wdlD;s f.dv k.hs. • ixjdlH ,CIK jQ oekqu wjfndaO lr .kS
• wjhj weiqfrka ks.ukhlg • úúO wkqudk j¾. meyeÈ,s 25
t<öu lrhs
• ixjdlHhl fhfok mo yd • ;¾lhl wdlD;sh yd
m%ia;=; ms<sn| wjfndaOh wka;¾.;h w;r fjki ,shd
• Y=oaO ixjdlH - ^ksremdÈl, olajhs
fidamdÈl, úfhdacl& • NdIduh m%ldYk iïu;
• ñY% ixjdlH yd tys im%udK ixjdlH iajrEmhg f.dv
iajrEm - ^fidamdÈl, úfhdacl, k.hs
WNf;dafldaál& • ;¾lhl im%udK;djh
• weßiafgdag,shdkq ixjdlH Í;s ;d¾lsl Í;Ska wkqidrfhka
yd im%udK;djh úksYaph lrhs'
• WmÍ;s(- m%Odk Í;Skaf.ka • ;d¾lsl Í;Ska weiqßka ¨ma;
jHq;amkak lr oelaùu ixjdlHhl f,dma ù we;s wx.
• ixjdlH m%ldr yd im%udK m%ia;=;h ks¾Kh lrhs'
Wmm%ldr'
• ¨ma; ixjdlH yd
ixfCIamud,d
• ixjdlH ;¾lkfha iSud yd
W!k;d
• weßiafgdag,shdkq ixjdlH

7
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

;¾lh yd bkaÈhdkq ixjdlH


w;r ;=<kd;aul ú.%yh
^Ndr;Sh wkqudkh mokï lr
.ksñka &

8
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

4' kq;k j¾. ;¾l 4'1 l=,l jdofha uQ,sl • l=,ljdoh yd ta ms<sn| • l=,ljdofha iajNdjh ms<sn|
Ydia;%h weiqßka yeÈkaùu wjfndaOhla ,nd .kS 10
ixl,am ú.%y lrhs'
;d¾lsl ks.uhkag • hq,¾ ^Euler& rEm yd fjka • l=,ljdoh wdY%s; uQ,sl
t<fUhs ^Venn& rEm ^kQ;k ú.%yh iu.& ixl,am .Ks;uh ixl,am
• l=,l jdofha uQ,sl ixl,am weiqßka yÿkd .kSs.
i¾j;% l=,lh, l=,lh yd
l=,l wkqmQrlh, wNsY+kH
l=,lh, Wm l=,lh, úhqla;
l=,lh, l=,l iudk;djh,
l=,l fï,h" fÊokh yd l=,l
wka;rh

4.2 fjka rEm Ndú;fhka • úúO m%ia;=; j¾. • úúO m%ia;=; ixfla;j;a lr 15
m%ia;=; yd ;¾l ms<sn| - i¾jjdÖ m%ia;=; fjka rEm u.ska ksrEmkh
ú.%y lrhs. - taljdÖ m%ia;=; lrhs
- taldêjdÖ m%ia;=; • ixfla;uh iQ;%hla NdIduh
 wjfYaI m%ia;=; m%ldYkhg mßj¾;kh lrhs'
• jHjydr NdIdfjka ^j¾. • fjka rEm Ndú;fhka ;¾l
Wmfhda.S lr f.k& ixfla;uh j, im%udK;djh úksYaph
NdIdjg mßj¾;kh lsÍu yd lrhs'
fjka rEm igyka u.ska
ksrEmKh lsÍu.

9
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

• ;¾l j, im%udK;djh
fjka rEm igyka Wmfhda.s lr
.ksñka ksYaph lsÍu.

10
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

5' ks.dó moaO;Skays 5.1 NdIduh yd ixfla;uh • kùk ;¾l Ydia;%fha iajNdjh • m%ia;=; l,kfha uQ,sl
rEmsl iajrEm yÿkd yd mrud¾: ixl,am ms<sn| ksjerÈj 20
m%ldYk wfkHdkH
.ekSu weiqfrka jYfhka mßj¾;kh • jdlH ^m%ia;=;& l,kh oekqula ,nd .kS
m%ia;=;uh ;¾lj, yeÈkaùu ir, jdlH yd ixhqla; jdlH
lrhs. •
im%udK;djh
• ks.dó moaO;s j, ;d¾lsl iajNdjh yÿkd
úksYaph lrhs'
• ir, jdlH .kS
• iQksIamkak iQ;% • iQksIamkak iQ;% f.dvk`.hs.
• NdIduh m%ldYk ixfla;hg ^Í;s yd úhrK rel weiqßka&
ye`.Su yd mßj¾;kh • NdIduh m%ldYk ixfla;uh
m%ldYkhkag mßj¾;kh lrhss.
• ixfla;uhm%ldYk NdIduh
m%ldYkhkag mßj¾;kh
lsÍug yqre lrjhs'

5.2 i;H pl% Ndú;fhka • m%ia;=; l,kfha i;H jl% • ;d¾lsl ksh;Skays yd w¾:h 20
iq;%hl yd iq;% hq.,hkays l%uh ye`Èkaùu yd ne`È i;H;d we.hqï
iajNdjh ms<sn`o • úp,Hhka i`oyd i;H;d wjfndaO lr .kS
úu¾Ykh lrhss. we.hqï ,nd§u • úúO ;d¾lsl iQ;%hkays
• ;d¾lsl ksh;Ska mokï lr.;a iajNdjh iiohs'
i;H;d we.hqï ^ksfYaOk, • iQ;%hl mqkrela;s" úixjdoS"
ixfhdack, .uH" WNh.uH" iïNjH hk ,laIK i;H
ÿn, yd m%n, úfhdacl& pl% u.ska y`ÿkd.kS'

11
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

• ixfla;uh iq;%hl mqkrela;s" • iq;% hq.,hl iudk úixjd§


úixjd§ - iïNjH nj Ndjhka i;H pl% u.ska
úksYaph lsÍu ks¾Kh lrhs'
• iq;% hq.,l iudk - úixjd§ • ixfla;uh iQ;%hlg iudk $
iy iudk fyda úixjd§ úixjd§ iQ;% f.dv k.hs'
fkdjk nj ksYaph lsÍu • ú,Hhl$iq;%hl i;H$
• iq;%hla i`oyd ;d¾lslj wi;H;djh u; ;j;a
iudk$úixjd§ jdlH ixfla;uh jdlHhl i;H$
f.dvke.Su wi;H;djh ;d¾lslj
• i;H pl% fkdweo ixfla;uh wkqudk lrhs'
jdlHhl i;H$wi;H$ksYaph
l< fkdyelsnj ks¾Kh lsÍu

5.3 i;H pl% Ndú;fhka • ;¾lj, im%udK;djh • úúO idOk l%u yÿkd .kS' 15
;¾lhl im%udK;djh úksYaph lsÍu • ;¾lhl im%udK;djh iDcq
ks.ukh lrhs' - i;H pl% iDPq l%uh yd jl% i;H pl% u.ska
- i;H pl% jl% l%uh úksYaph lrhs'

5.4 ixfla;uh iq;%hlg • i;H;d rela l%uh ye¢kaùu' • i;H;drela l%ufha Í;s 10
i;H;d rel f.dvk`.hs' • i;H;d rela l%ufha Í;s ^isria idlÉPd lrhs'
wkql%ñl iy YdLdlrK& • rell újD; yd ixjD; nj
• ixfla;uh iq;%hl jHqyh y`ÿkd .kshs'

12
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

rela l%uh u.ska oelaùu' • moaO;shla ;=, we;s ix.; -


• rell ixjD;" újD;Ndjh wix.;Ndjhka ks¾Kh lrhs' 10
• moaO;shl ix.; yd • ixfla;uh iq;%hl iajdNdjh
wix.;Ndjh rela l%ufhka ks¾Kh lrhs'
• iQ;%hl mqkrela;s -
úixjd§Ndjh y÷kd .ekSu
• ixfla;uh jdlH hq.,l
iudk úixjd§ fyda iudk
fyda úixjd§ fkdjk nj
ksYaph lsÍu'

5.5 ;¾lhl im%udK;djh • i;H;d rela l%uh u.ska • i;H;d rela l%ufha Í;s 10
i;H;d rela l%uh u.ska ;¾lhl im%udK$ ;¾lhl im%udK;djh ks¾Kh
ks.ukh lrhs'. ksYam%udK;djh úksYaph lsÍu' lsÍug fhdohs'
• rela l%uh weiqßka m%fïhh • rela l%uh weiqßka m%fïh
idOkh idOkh lrhs'
• rela l%uh m%ia;=; l,kh ;=,
we.hSulg ,la lrhs'

13
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

5.6 ;¾lhl im%udK;djh • m%ia;=; l,kfha jHq;amkak • m%ia;=; l,kfha jHq;amkak 25


úksYaph lsÍug iy l%uh l%uh yd neÿKq wkqñ;s Í;Ska
m%fïhhla idOkhg - wkqñ;s Í;Ska y÷kd .kshs'
jHq;amkak l%uh Ndú;d - iDPq" jl% yd wiïNdjH • ;¾lhl ks.ukh tys wjhj
lrhs' jHq;amkak l%u Ndú;fhka yd wkqñ;s Í;Skaf.ka
;¾lj, im%udK;djh jHq;amkak lr olajhs'
Tmamq lsÍu' • m%fïhhka idOkh lr olajhs'
- iydhl jHq;amkak Ndú;h • m%fïh Ndú;h we.hSug ,la
- m%fïh ye¢kaùu yd idOkh lrhs'

14
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

10' úoHdfõ b;sydih 10.1 úoHdj hk ixl,amh • úoHdj ye¢kaùu • úoHdfõ ft;sydisl 10
úu¾YkYS,S ks¾jpkh lrhs. • úoHd - kZúoHd w;r fjki úldYkh hq. wkqj jd¾;d
Ñka;kfhka hq;=j ^fmdfmaßhdkq m%jdoh weiqßka& lrhs'
wOHhkh lrhs. • úoHdj ms<sn| lr we;s
ú.%yhka ms<sn| f;dr;=re
tla/ia lrhs'

10.2 úoHdfõ iajNdjh iy • úoHdj" nqoaêh fyda$iy bkaøsh 10


• úoHdjkf.aa úúO m%fNao
tys m%fNao fhdod .kS. m%;HCIh u; mokï jQ fjka lr olajhs.
{dkhla f,i • úúO úoHdjkays we;s uQ,sl
• úoHd w;r m%fNao ,CIK úia;r lrhs'
- wdkqNúl - kZ wdkqNúl • úoHd w;r we;s iïnkaOh
- iajdNdúl úoHd - iudÔh meyeÈ,s lrhs'
úoHd • úoHdjkaf.a ifudaOdksl nj
- Y=oaO úoHd - jHjydßl w.hhs'
úoHd
- úia;rd;aul úoHd -
we.hqïYS,S úoHd
- úoHd - kZ úoHd
^tlS m%fNaohka iïnkaOfhka
u;=jk .eg¨&

15
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

11' úoHd;aul úê l%u 11.1 úoHd{hdf.a yd • úoHd;aul l%ufha uQ,sl ,CIK • úoH;aul l%ufha uQ,sl 05
m%dfhda.sl wjia:d úêl%ujdÈhdf.a ld¾hh • úoHd{hdf.a yd úêl%ujdÈhdf.a ,CIK ms<sn|j wjfndaOhla
i|yd fhdod .kS. w;r fjki ú.%y lrhs. ld¾hh w;r fjki ,nhs.
• .fõIKh iïnkaOfhka
úoHd;aul l%uh wdo¾Ykh
lrhs'

11'2 Woa.dó úêl%uh yd • úoHdfõ idïm%odhsl úêl%u yd • idïm%odhsl úêl%u 20


ks.dó úêl%u w;r ta wdY%s; úfõpk yÿkd.ekSfï yelshdj yd ta
fjki olajhs' - Woa.ukjdoh ms<sn| iuld,Sk úfõpk
- ks.dó if;HCIKjdoh úia;r lrhs'
- ks.dó wif;HlaIKjdoh • ks.dó yd Woa.dÍCId lrhs'
• ks.dó if;HCIKjdoh -
wif;HlaIKjdoh w;r
iudk wiudk;d msßlaihs'

11'3 úêl%uh ms<sn| • idfmaCIljd§ u;h ^f;dauia • idfmaCIljd§ úêl%uh 20


idfmaCIljd§ u;h iy l+ka iy fmda,a *hrdnkaâ ms<sn| úúO u; mÍCId
úoHd;aul m¾fhaIK uQ,slj& lrhs'
jevigyka l%uh • iqiudo¾YS mokï jdohl • úoHd;aul fidhd.ekSï
úfõpkd;aulj ú.%y i|yd ksYaÑ; úêl%uhla
,CIK yd tajd w;r wix.;
lrhs'
16
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

yd wiufïh;djh' fkdue;s njg ;¾l lrhs'


• úoHd;aul m¾fhaIK • úoHd;aul kHdhka weiqßkaa
jevigyka l%uh ^bïß ,lfgdaia olajk m¾fhaIK
,lfgdaia& jevigykl ,CIK úia;r
• by; úêl%u ms<sn| lrhs'
úia;rd;aul yeÈkaùula yd
tajdg t,a, jQ úfõpk

17
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

12' úoHd;aul 12.1 úoHd;aul • úoHd;aul WmkHdi • úoHd;aul .fõIKhg 20


WmkHdihkays idudkHlrKhkays • WmkHdihl m%Njh yd WmkHdihl wjYH;djh
iajdNdjh yd tajd iajNdjh úia;r lrhs'
j¾Okh fmkakqï lrhs'
mÍlaIKhg ,lal< • .eg¨j yd WmkHdi • WmkHdihl if;HCIKh
yels l%u wOHhkh
f.dvke.Su ms<sn| ;d¾lsl mshjr
lrhs'
• NdIdj yd wdlD;s úoHd;aul .fõIKhka
• úoHd;aul WmkHdihl ,CIK wiqßka meyeÈ,s lrhs.
• WmkHdihl j,x.=Ndjh • úoHd;aul WmkHdi yd
úuiSu jHdLHdk úoHd;aul oekqu
• jdo kshuhka w;r fjki f.dvke.Sug jeo.;a jk nj
• idj¾;%sl yd ixLHdkuh w.h lrhs'
idudkHlrKh • úoHd;aul jdohla yd
• úoHd;aul jHdLHdkh kshuhla w;r fjki
• jHdLHdkhka ys iajrEmhka kso¾Yk iys;j meyeÈ,s lrhs'
• ks.dó kS;sfma§uh udos,sh • iajNdúl ixisoaêhla wdjrK
(D.N.) - Didutive Nomalogical kshu wdlD;sh weiqfrka
Model jHdLHdkh lrhs'
• wdjrK kshu wdld;sh
• Woa.dó ixLHd;aul (I/S)
udos,h
s Inductive Statical
Model

18
w'fmd'i' ^Wiia fm<& ;¾l Ydia;%h yd úoHd;aul l%uh úIh ks¾foaYh
13 fY%aKsh

ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

6' wdLHd; l,kh 6.1 kdu, wdLHd;, úp,H  kdu, úp,H yd wdLHd; i|yd  wdLHd; l,kfha iajNdjh yd 05
ms<sn| wOHhkh i|yd ixfla; fhdod ixfla; fjka lr .ekSu mrud¾: wjfndaO lr .kS
lrhs. .ksñka m%ldYkd;aul  úp,Hhka yd m%udKSlrKh jQ  iqksYamkak iq;% f.dvk`.hs'
jdlH ixfla;hg k.hs. iQ;%  NIduh jdlH ixfla;j;a lrhs'
 iqksYamkak iq;%
 jdlH ixfla;lrKh yd
mßj¾;kh
 iudk iQ;% yd úixjd§ iq;%

6.2 nkaê; yd ks¾nkaê;  ne§u yd iajdëk;ajh  nkaê; yd ks¾nkaê; iQ;% 10


úp,Hhka iys; iQ;%  ksisf,i wdfoaYh fjkalr y÷kd .kS'
y÷kdf.k ksisf,i  iajdëk ^ks¾nkaê;& wjia:d
wdfoaYh lrhs. fjkqfjka ksisf,i
wdfoaYkhka fhdod .kS'

6.3 ;¾l jHq;amkak lsÍu yd  wkqñ;s Í;ska  wdLHd; l,kfha Í;s weiqßka 20
m%fïhh idOkh'  ;¾l jHq;amkak lsÍu ;¾l yd m%fïh idOlh lrhs'
 m%fñh idOkh  iïm%odhsl yd kùk ;¾l l%u
wdLHd; l,kfhka noaOlr we;s
wdldrh we.hSulg ,la lrhs

19
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

6.4 wdLHd; l,kfha rela  rela l%ufha Í;s újD; yd ixjD; 


wdLHd;uh relal%uhg wod, Í;s
l%uh' rel 10
wjfndaOlr .kS'
 ;¾lhl im%udK;dj rela l%uh  relal%ufha Í;s weiqßka ;¾lj,
u.ska úksYaph lsÍu. im%udK;djh mÍCId lrhs'
 m%ia;=; l,kfha iy wdLHd;
l,kfha rela l%uh w;r
iïnkaO;djh we.hSug ,la
lrhs'

20
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
7' úoHq;a mßm:hkays 7.1 ixfla;uh iQ;% i|yd  ;¾l Ydiaa;%h yd mß.Kl  úoHq;a mßm:hkays lsh
% dldß;ajh 15
l%shdldÍ;ajhg ;¾l oajdr f.dvk`.hs' úoHdj w;r iïnkaOh. ms<sn| wjfndaOhla ,nhs
;d¾lsl kshuhka  nQ,shdkq m%ldYk yd ;d¾lsl  úúO ;¾l oajdrhkays m%;sodk
fhdod .kS. m%ldYk w;r iïnkaOh. y÷kd .kS
 uQ,sl yd oaú;Shsl ;¾l oajdr  ixls¾K iQ;% i|yd jvd;a ir,
yd ta wdY%s; i;H;d j.= mßm: ks¾udKh lrhs
 ixfla;uh iQ;% i|yd mßm:  úoHq;a mßm: ks¾udKh lsÍug
ks¾udKh ;¾l oajdrj, jeo.;alu
 ixlS¾K iQ;% i|yd jvd;a ;lafiare lrhs'
ir, mßm: ks¾udKh

7.2 ixlS¾K iq;% ir, lsÍug  ldfkda igyka l%uh  úp,Hhka ;=kl Wmßuhg 15
ldfkda igyka Wmfhda.S yeÈkaùu. hg;aj ldfkda igyka
lr .kS.  nQ,shdkq m%ldYk yd ldfkda f.dvk.hs'
igyka  ldfkda igyka mokï lr.;a
 úp,Hhka ;=kl Wmßuhg Í;ska y÷kd.kS
hg;aj f.dv k.k ldfkda  ixlS¾K iQ;% ir, iQ;%hkag
igyka yd tys § fhdod .kakd mßj¾;kh lrhs'
Í;s.
 ldfkda igyka weiqßka ixlS¾K
iQ;% ir, lr ;¾l oajdrhkag
ksrEmKh lsÍu.
21
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

8' úpdrd;aul Ñka;kh 8.1 rEmsl ;¾lhkays wdNdi  nqoaêh mokï lr .;a ;d¾lsl  ks.dó wkqudkhkays § yg.kakd 05
weiqßka ;¾l Ñka;kh rEmsl wdNdi ,ehsia;.; lrhs'
wdNdij,  ;¾l wdNdi j, iajNdjh  rEmsl yd kZrEmsl wdNdi w;r
iajNdjh y`ÿkd.kS.  rEmsl wdNdi ^mo l,kh yd fjki y÷kd.kS'
m%ia;=; l,kh weiqfrka&

8.2 kZrEmsl ;¾lk  k-rEmsl wdNdi  kZrEmsl wdNdi ldKav lrhs' 15


wdNdihkays iajrEmh  fkdwod<;ajh fya;=fjka  tla tla ldKavhg wh;a wdNdi
mÍCId lrhs'  ÿn, Woa.ukhka fjka lrhs'
 idjoH mQ¾j úksYaphka  NdId Ndú;h ;=, we;sjk
 ixÈ.aO;djhka ;d¾lsl fodaI y÷kd.kS'
 NdId idoDYHuhka  kZrEmsl wdNdi ldKav w;r
^by; tla tla ldKavh hg;g fjki ;=,kd;aulj olajhs'
.efkk kZrEmsl wdNdi&

8.3 isoaê jdpl lshuka yd  NdIdj yd Ñka;kh  wdpdrd;aul lshukays 05


we.hSïYs,s lshuka w;r  úia;rd;aul m%ldYk j,x.=;djh idlÉPd lrhs'
fjki meyeÈ,s lrhs'  we.hSïYS,s m%ldYk

22
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

9' kS;sfha iajNdjh yd 9'1 úúO kS;s fCIa;%hkays  kS;sh yd ;¾lh w;r iïnkaOh  kS;suh fCIa;%hg ;¾l 05
kS;suh úksYaphka iajNdjh'  úúO kS;s fCIa;% Ydia;%fha we;s m%dfhda.sl
jeo.;alu wjfndaOfhka úia;r
wOHhkh lrhs' lrhs
 úúO kS;s fCIa;% ms<sn`o wOHkh
lrhs'

9'2 kS;s fCIa;%fha idCIsj,  kS;s fCIa;%fha idlaIsj,  kS;suh úksYaphlg idCIsj, 10
iajNdjh' ld¾h Ndrh yd idCIsj, iajNdjh wod, jk whqre
iajNdjhka wdo¾Ykh lrhs'
 wmrdO yd o`vqjï iïnkaO  wmrdO yd o`vqjï ms<sn|
wdpdrjd§ u; wdpdrjd§ u; úu¾Ykh lrhs'

 wmrdO kS;s fCI;%h ;=, isÈê 05


9'3 ks.dó yd Woa.dó  kS;s fCIa;%fha isoaê wOHhkhka
wOHhkh lrhs'
;¾lkhka kS;suh
 kS;suh úksYaphkays iajNdjh
fCIa;%fha fhfok wdldrh wdpdrd;aul m%fõYhlska we.hSug
úuihs' ,la lrhs'

23
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

12' úoHd;aul 12.2 úúO mÍCIK l%u w;r  úoHd;aul mÍCIK l%u  úúO úoHd;aul mÍCIK l%u 15
WmkHdihkays we;s fjkialï ú.%y  ksÍCIKh ,hsia;.= ; lrhs.
iajdNdjh yd tajd lrhs.  iïmÍCIKh  úúO úoHd;aul mÍCIKhkays
mÍlaIKhg ,lal<
 md,s; lKavdhï l%uh we;s wdfõKsl ,CIK úia;r
yels l%u wOHhkh
 m%f;Hl mÍCIK l%u lrhs'
lrhs'
 ks¾Kh mÍCIKh  úoHd;aul fidhd.ekSïj, fuu
 Ñ;a; mÍCIKh mÍCIK l%u fhfok wdldrh
 ñ,af.a mÍCIK úê meyeÈ,s lrhs'
 mÍCIK wx.  úúO mÍCIK úê w;r fjkia
 mÍCIK fodaI lï ii`ohs'
 úoHd;aul fidhd.ekSï j, §
úúO mÍCIK l%uhkays
odhl;ajh we.hSuglg
,lalrhs'

24
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

13' iiïNdù isoaëka 13.1 iiïNdù mÍCIKhl  iïNdú;d ixl,amh ye¢kaùu  úúO wjia:djka ys§ iïNdú;dj 10
ms<sn| isoaê újrKh lrhs. yd tys we;s jeo.;alu m%dfhda.slj fhdod .ekSu ms<sn|
mqfrdal;khka i|yd  iiïNdú mÍCIK w¾: oelaùu' wjfndOhla ,nd.kS'
iïNdú;dj  kshÈ wjldY yd kshÈ ,CI  isoaëka w;=ßka iiïNdù isoaëka
fhdod.kS' w¾: oelaùu' f;darhs'
 isoaê ms<sn| w¾: oelaùu yd  ixlrK yd ixfhdack .eg¨
isoAê ixl,amh' úi`§ug m%dfhda.slj fhdod.kS'
 ksiel isoaê  isoaê iïnkaO;djhka
 iiïNdú isoaê y|qkd.kS'
ir, isoaê
ixhqla; isoaê
 ixlrK yd ixfhdack
(Permutation & Combination)

 isoëkaf.a fï,h" fþokh yd


wkqmQrlh' ^l=,ljdoh
weiqÍka&
 iajdh;a; isoaê
 mrdh;a; isoaê
 wfkHdkH jYfhka
nysIaldrlisoaê nysIaldrl
fkdjk isoaê

25
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

13'2 úúO m%fõYhkaf.ka  iïNdú;dj ms<sn| w¾:l;k  iïNdú;dj ms<sn| ksßjpk úê 10

iïNdú;dj ú.%y lrhs' yd tajdfha jeo.;alu' meyeÈ,s lrhs'


 fm!rdKsl^wdÑkak l,ams;&  úúO ks¾jphkaf.a iSudjka
ú.%yh fmkajhs'
 ixLHdkuh ^idfmaCI ixLHd;&  isoaê mqfrdal:khg .Ks;uh
msúiqu' moku fhdod .kS'
 ufkdaúoHd;aul ú.%yh'
^mqoa.,noaO ú.%yh'&
 .Ks;uh w¾:l;kh'

 wdl,k kshuh  isoë


a ka yd tajd w;r iïnkaOhka 10
13'3 .eg¨ úi§u i|yd
 .=Ks; kshuh we;s nj .Ks;uh m%fõYhla
iïNdú;dj ms<sn|
 wiïNdjH iuNdú;dj' weiqßka ú.%y lrhss.
wdlD;Ska fhdod .kS'
 iïNdú;d ixl,amh fhdod
.ksñka ks.ukhkag t<fò'
 iïNdú;dj úoHd;aul
fidhd.ekSïj,g jeo.;a nj
úksYaph lrhs'
 iïNdú;dj yd .Ks;h w;r
iïnkaOh f.dv k.hs'

26
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

14' m¾fhaIKhkays 14.1 úoHdj ;=, ñkqu  ñkqï yeoskaùu, ,CIK yd  úoHd;aul m¾fhaIKfhys,d 20
úoHd;aul Ndjh w¾:j;aj fhdod .kshs. ld¾hh m%udKd;aul Ys,amSh l%u
i`oyd ñkqu  ñkqï WmlrK yd wjfndaOlr .kS'
Wmfhda.S lr .kS' úYaf,aIKfha m%fhdack  ñkqfuys,d WmlrK Ndú;fha
 wxl j, m%fhdack jeo.;alu úis;r lrhs'
 úúO mßudK j¾.  o;a; úYaf,aIKfhys,d úúO
 ñkqï ;+, yg .kakd fodaI mßudK Ndú; lrhs'
 ñkqï ;=, yg .kakd fodaI yd
tajd wju lr .; yels Wmdh
ud¾. f;dard.kshs'
 úoHd;aul mÍCIKfha§ ñkqu yd
.Kkfhka ,nk m%udKd;aul
o;a; j, jeo.;alu w.h lrhs'

27
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

15. ;SrK .ekSfï l=Y,;d 15.1 ixLHdkfha iajNdjh  ixLHdkh ye¢kaùu  ;SrK .ekSug ixLHdkh 05
j¾Okh lr.ekSu y÷kajhs.  ixLHdkfha iajNdjhka fhdod.kS'
i|yd ixLHdk  úia;rd;aul ixLHdkh  úoHd;aul idudkHlrKhka
l%ufhdod .ks'  wkqñ;s ixLHdkh' f.dvke.Sug ixLHdkfha
 ixLHdkfha m%fhdackj;aNdjh' jeo.;alu w.h lrhs'

15'2 o;a; yd f;dr;=re  mÍCIK yd o;a; 05


 úoHd;aul
,nd.ekSu i|yd kshe§ï  o;a; j¾.SlrKfha wruqKq yd m¾fhaIIKfhys,d o;a; /ia
yiqrejhs' mokï lsÍfï jeo.;alu ms<sn|
 kshe§ï oekqula ,nd .ks'
 iiïNdù ksheÈ
 úoHd;aul .dfõIKh i|yd
 iiïNdù fkdjk ksheÈ
b;d iqÿiq ksheÿï l%u fhdod.kS'
 idOdrK kshoshl ,laIK
meyeÈ,s lrhs'

15'3 ixLHd; jHdma;shla  flakaøSh m%jK;d ñkqï  o;a; yeisr ùfï yd 05


ms<sn| ;SrKj,g  ud;h
úYaf,aIKfha l%ufõohka
t<öug WÑ; flakaøsl  uOHia:h
y÷kd .kS.
m%jK;d ñkqï Nú;  wxl .Ks;uh uOHkHh
 flakaøsl m%jK;d ñkqï
lrhs'  nrl, uOHkHh
fhdod.ksñka ks.ukj,g
t<fò'

28
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

15'4 wmlsrK ñkqï  wmlsrK ñkqï  ixLHd;aul o;a; úYaf,aIKh 05


Ndú;fhka ixLHdk  mrdih lsÍu i|yd ixLHdk l%u
jHma;shl úisÍu  uOHkH wm.ukh fhdod.kS'
újrKh lrhs'  iïu; wm.ukh
 wmlsrK ñkqï weiqfrka
 úp,;djh
m%mxph ms<sn| ks.uk ,nd.kS'
 idfmaCI wmlsrKh'

15'5 iyiïnkaO;d ñkqï  iyiïnkaO;d iajrEm  wdl,amuh wjia:djka 03


 Ok Y%s;sluh iïnkaO;dj m%udKSlrKh lsÍug ixLHdk
 iDK Y%s;sluh iïnkaO;dj l%u fhdod.kS'
 WodiSk iïnkaOh  o;a; weiqfrka Ys%;uh
iïnkaO;djka f.dvk.hs'

15'6 ixLHdk Ndú;fha fodaI  ixLHdkuh fodaI  mÍCIK lsÍu i|yd ixLHdkuh
02
ú.%y lrhs'  ksheÿï fodaI wdNdi we;s fkdjk mßÈ
 ksheÿï fkdjk fodaI fhd.H ksÈ f;dard.kS
 ixLHdk l%u Ndú;fhka
iudÔh úoHdjka
jdia;úl;ajh /lSu we.hSug
,lalrhs'

29
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

16' mqkreohg fmr yd 16.1 úoHdfõ w;S; oekqu  ft;sydisl úoHd;aul u;  jHjydßl Ys,amSh {dkh 10
miq ld,j, ìys jQ m%o¾Ykh lrhs.  mqkreohg fmr úoHdj úoHd;aul {dkh f,i
úoHd;aul u;  mqkreoh yd fldm¾ksldkq mßj¾;h jQ wdldrh ms<sn|
weiqßka wkd.; úma,jh oekqula ,nd .kS.
wNsfhda. j,g uqyqK  úoHd;aul úma,jhg  úoHd;aul oekqu j¾Okhg
fohs. úoHd{Hhskaf.a odhl;ajh miqìï jQ fmr wmrfoÈ. u;jdo
fldm¾kslia, ;=,kd;aulj w¾:l:Kh
ffgfldaon%dfya, lrhs'
.e,S,sfhda, flma,¾,  úoHdfõ mqkreoh flfrys úúO
ksõgka hk úoHd{hkaf.a u;j,
úoHd{Hhskaf.a mÍCIK yd odhl;ajh ms<sn| f;dr;=re
Tjqka ks.uk ,nd .;a ?ialrhs'
wkaou ms<sn| oekqu  úoHdfõ m%.ukh i|y
 hq.dka;rhkays § úoHdj úoHd{hdf.a odhl;ajh w.hhs.
iudchg iïnkaO jQ
wkaou
 by; hq.dka;hkays § f.dv
kef.k lreKq úoHdfõ
úêl%uhg wod< jk wkaou
 iajdNdúl yd iudÔhh úoHd
fCIa;% j, kHdhd;aul
j¾Okh

30
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

16'2 kùk úoHdj yd  kq;k yd iuld,Sk úoHd;aul  úoHd;aul mokula ;=, 15


iuld,Sk u; jdo u; iajNdúl f,dalfha ixisoaê
ms<sn| úu¾YKh lrhs'
 úYajfha m%Njh yd ,ehsia;= .; lrhs'
iajNdjh ms<sn| u; jdo  úoHd;aulu;jdo j,g miqìï
 Ôjfha iïNjh ms<sn| jQ úoHd;aul o¾Ykh meyeÈ,s
u; yd Ôj mßKduh lrhs'
ms<sn| u;  úúO u;jdo úoHd;aul
 .=re;ajdl¾IKjdoh iy úma,jhkag odhl jQ whqre
fN!;sl jia;+kaf.a p,s;h w.h lrhs'
ms<sn| kshuhka
 jdhq ms<sn| pd,ljdoh yd
jdhq kshuhka
 wdf,dalh ms<sn| u; jdo
 mrudKqj ms<sn|j u; jdo
yd wdlD;s
 maf,daðiagka jdoh yd
ridhksl úma,jh
 reêr ixirKh ms<sn`o
u; ^.e,ka iy yd¾úf.a&
 fukav,a yd m%fõKs
úoHd;aul u;
 whskaiaghskSh

31
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

idfmaCI;djdoh
 fldfjdkagï jdo
 ufkdaúoHdj yd tys
.=rel=,
 foaYmd,k úoHfõ u;jdo
 ud¾laiajd§ Ñka;kfha
uQ,ls dx.
 flkaishdkq wd¾:sl kHdh

32
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

17' úYajdikSh;ajh yd 17.1 iudÔhh úoHd yd  iudÔhh úoHd úIh fCIa;%  iudÔh úoHd úIh fCIa;% yd 05
j,x.=Ndjh iajNdúl úoHd w;r  iajNdúl ixisoaê meyeÈ,s tys iajNdjhka ms<sn|
iq/flk f,i fjkialï ú.%y lrhs. lsÍu yd iudc isoaê f;areï wjfndaOhla ,nd .kS'
iudc úoHd;aul .ekSu w;r fjki  iudÔh úoHdjka iajdNdúl
m¾fhaIK j, úoHdjkaf.a fjkia jk wdlrh
fhfohs' meyeÈ,s lrhs

iudÔh úoHdjkaf.a úúO 10


17'2 idudÔhh úoHdjkaf.a  iudÔh úoHd m¾fhaIK úê 
m¾fhaIK l%u Ndú;d  iDcq ksÍCIK yd iyNd.S;aj m¾fhaIK ú.%y lrhs'
lrhs' ksÍCIK  fCI;% ióCIK l%u ms<sn|
 md,s; lKavdhï l%uh ;=,kd;aulj ú.%y lrhs'
 m%f;Hl mÍCIK l%uh
 m%Yakud,d l%uh
 iïuqL idlÉPd l%uh
 lekSï yd f,aLk yeoEÍu
 wka;rdjf,dalkh
 iudcñ;sl mÍlaIK

33
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

17'3 iudÔh úoHd j,  iudÔh úoHdjkaf.a m¾fhaIK  iduÔh úoHdjkaf.a


jdia;úl;ajh ms<sn| o;a; j, j,x.=Ndjh yd jdia;úl;ajh /l .ekSu 10
.eg¨ ú.%y lrhs' úYajikSh;ajh i|yd jq wNsfhda. f.dkq lrhs'
 iudÔh úoHdjkaf.a
 iudÔh úoHdjka yd ne÷Kq
úoHd;aulNdjh
l%shdldrlï ;lafiare lrhs'
 iudÔh úoHdjkaf.a mokïjdo
f.dvke`.Su yd ta ms<sn|
.eg¨

34
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

18' ld,Skj 18.1 úoHdj yd ;dCIKh  úoHdj yd iudch  úoHdj yd ;dCIKsl ÈhqKqj 15
wNsfhda.hkag w;r we;s iïnkaO;dj  úoHdj yd ;dCIKsl ÈhqKqj iudcfha iodpdrd;aul
uqyqKq foñka iudc ksÍCIKh lrhs.  mqoa.,hd yd iudch flfrys meje;aug t,a, lrk
m%.ukhg i|yd n,mdk wdldrh ixj¾Okh wNsfhda. wjfndaO lr .kS'
úoHdj yd ;dCIKh
yd úoHdj  úoHd;aul mÍCIK u.ska
fhdod .kS'
 l,dj yd úoHdj Woa.; ù we;s iodpdrd;aul
 Y%S ,xldfõ bxðfkare .eg¨ idlÉPd lrhs'
;dCIKh  úoHd;aul .fõIK ;=<ska
yg.kakd iodpdrd;aul .eg¨
wju lr .ekSu i|yd jQ Wmdh
ud¾. ms<sn| l;sldjla
f.dvk.hs'

18'2 úoHd yd ;dCIK  úoHdfõ yd l,dfõ wruqKq  l,dj yd úoHdj ifudaodksl


15
ÈhqKqj mqoa.,hdf.a yd iy ld¾hhka ms<sn| ;=,khla úh hq;= njg l;sldjla f.dv
iudcfha hym; iy  wd.u yd úoHdfõ wruqKq k.hs'
whym; i|yd fhdod yd ld¾hhka ms<sn|  kùk úoHd ;dCIKh ;=<ska
.; yels nj y÷kd ;=,khla u;= ù we;s .eg¨ úu¾Ykh
.kS'  kùk úoHdj yd ta wdY%s; lrhs'
.eg¨  ;dCIKh Ndú;fhka wNsfhda.
 jD;a;sl .eg¨ ch .ekSug Wmfhda.S lr .kS'
 úoHd ;dCIK" kS;sh yd  úoHd ;dCIKh weiqßka mek

35
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo

wdpdr O¾u .eg¨ ke.=Kq f.da,Sh mdßißl


 úoHd ;dCIKh yd .eg¨ wju lr .ekSug yels
mdßißl .eg¨ l%ufõohka fidhd n,hs'
 cdk bxðfkare úo Hd
;dCIKh - wdpdrO¾u
.eg¨
 kefkda ;dCIKsl
Ndú;hka
 wjldY ;dCIKh (Space
Technology)

36
4.0 bf.kqï b.ekaùï l%fudamdh
;¾l Ydia;%h yd úoHd;aul l%uh úIhhg wod,j mx;s ldurfha § l%shd;aul l< yels úúO bf.kqï b.ekaùï l%fudamd my; oelafõ.

 ixjdo

 nqoaê l,ïNk idlÉPd

 iajhx wOHhk

 újdo

 iurEmKh

 w;a m;%sld ilia lsÍu ^úIhdkq noaO&

5.0 mdi,a m%;sm;a;s yd jevigyka


úIh ks¾foaYfha wka;¾.; úIh lreKq iÔú bf.kqï w;aoelSï njg m;a lsÍu i|yd iEu YsIHfhl=gu iyNd.S úh yels jevigka
iïmdokh lsÍu mdi,a mdol ks,OdÍkf.a j.lSula fldg ie,fla. ta i|yd u`. fmkajk úIh iu.dó l%shdldrlï lsysmhla my;
oelafõ.

 úIhhg wod,j úúO jevigyka - újdo, ì;a;s mqj;am;a, i`.rd .fõIK jeks foa i|yd fhduq lsÍu.

 cd;Hka;r i.rd, úYaj fldaI, fmd;a m;a, wka;¾cd,h Ndú;hg wjia:dj i,id §u.

 úIh isiqka yg ióm lsÍu i|yd mÍCIK l%ufõohkays fh§ug m%dfhda.slj wjia:d ,nd §u.

 mdrißl .eg¿ wjfndaO lr .ekSug jevuq¿, idlÉPd ixúOdkh lsÍu.

 úoHd;aul jd¾;dlrKh i|yd isiqka yqre lsÍu.

37
6.0 ;lafiarej yd we.hSu
mdi, mokï lr .;a we.hSï jevms<sfj, hgf;a tla tla jdrh i|yd kshñ; ksmqK;d yd ksmqK;d uÜgï wdjrKh jk mßÈ bf.kqï -
b.ekaùï we.hSï WmlrK ks¾udKd;aulj ms,sfh, lr l%shd;aul lsÍu wfmaCIs;h.
13 jk fY%aKsh wjidkfha § cd;sl uÜgfï we.hSu jk w.fmd.i ^Wiia fm<& úNd.h i|yd fuu úIh ks¾foaYh ks¾foaYs;h.
fuu úIh ks¾foaYh mokï lr f.k Y%S ,xld úNd. fomd¾;fïka;=j u.ska mj;ajkq ,nk cd;sl uÜgfï úNd.h 2019 j¾Ifha § meje;afõ.

fuu úNd.fha m%Yak m;%j, wdlD;sh yd iajNdjh ms<sn| wjYH úia;r úNd. fomd¾;fïka;=j u.ska iemfhkq we;.

38
úIh ks¾ foa Y iïmdol uKa v,h

wNHka;r
tia hq whs fla o is,ajd ñh lÓldpd¾h iudc úoHd fomd¾;fïka;=j" cd;sl wOHdmk wdh;kh" uyr.u'

ndysr
uydpd¾h fla úu,Oïu ysñ uydpd¾h le<Ks úYaj úoHd,h le,Ksh

uydpd¾h {dkodi fmf¾rd uhd uydpd¾h chj¾Okmqr úYaj úoHd,h" chj¾Okmqr

wdpd¾h fla ta ;rx. OrKs; uhd fcHIaG lÓldpd¾h le<Ks úYaj úoHd,h" le,Ksh

wdpd¾h mS tï cudys¾ uhd fcHIaG lÓldpd¾h fmardfoKsh úYaj úoHd,h" fmardfoKsh

wreK j,afmd< uhd fcHIaG lÓldpd¾h chj¾Okmqr úYaj úoHd,h" chj¾Okmqr

Ô tï wurfiak uhd .=refiajh Ydka; fïß lkHdrduh" ud;r

tia tka Ydka; uhd .=refiajh ix>ñ;a;d nd,sld úoHd,h" .d,a,

cdkl fldä;=jlal= uhd .=refiajh uyuka;skao msßfjK" ud;r

39

You might also like