CHƯƠNG 7

VẤN ĐỀ GIA ĐÌNH

TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
 I- KHÁI NIÊM, VỊ TRÍ VÀ CHỨC NĂNG CỦA GIA
ĐÌNH
1. Kh¸i niÖm vÒ gia ®×nh
❖ Gia ®×nh lµ mét h×nh thøc céng ®ång xã hội đặc biệt,
được h×nh thµnh, duy trì và củng cố trªn c¬ së cña quan
hÖ h«n nh©n, quan hÖ huyÕt thèng, quan hÖ nu«i dưìng
cùng với những quy định về quyền và nghĩa vụ của các
thành viên trong gia đình
 C¸c mèi quan hÖ c¬ b¶n cña gia ®×nh

Quan hệ Quan hệ Quan hệ

Hôn nhân Huyết thống Nuôi dưỡng

Quan hệ cha mẹ Quan hệ

Quan hệ nuôi dưỡng
và con cái
giữa vợ và giữa các
Quan hệ ông bà
chồng thành viên
và cháu
Quan hệ cô, dì, trong gia
chú, bác và các đình
cháu

C-K
 2. Vị trí của gia đình trong xã hội
Gia ®×nh lµ tÕ bµo cña x· héi
cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi
sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña
x· héi.

Gia ®×nh lµ tæ Êm
Gia ®×nh lµ cÇu mang l¹i gi¸ trÞ h¹nh
nèi gi÷a cá nhân phóc, sù hµi hoµ trong
víi x· héi ®êi sèng c¸ nh©n cña
mçi thµnh viªn
 3. C¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña gia ®×nh
a, Chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt ra con ngöôøi
Gia đình vừa đáp ứng nhu cầu duy trì nòi giống của gia
đình, dòng họ, còn đáp ứng nhu cầu về sức lao động và
duy trì sự tồn tại của xã hội
 b, Chøc n¨ng nuôi dưỡng và gi¸o dôc cña gia ®×nh

Gia đình có trách nhiệm nuôi dưỡng, giáo dục con cái
hình thành nhân cách, đạo đức để trở thành những công
dân có ích cho xã hội
 c, Chøc n¨ng kinh tÕ vµ tæ chøc ®êi sèng gia ®×nh:
Gia đình tham gia trực tiếp sản xuất và tái sản xuất ra của
cải vật chất nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần
của các thành viên trong gia đình cũng như góp phần vào
phát triển kinh tế xã hội
d, Chøc n¨ng tho¶ m·n c¸c nhu cÇu t©m - sinh lý, duy
trì tình cảm gia đình
Sự quan tâm chăm sóc lẫn nhau giữa các thành viên trong
gia đình vừa là nhu cầu tình cảm, vừa là trách nhiệm,
lương tâm của mỗi người, vì vậy gia đình là chỗ dựa tinh
thần, là tổ ấm của mỗi thành viên
II- CƠ SỞ XÂY DỰNG TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ
LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1, Cơ sở kinh tế - xã hội

ChÕ ®é công h÷u XHCN vÒ tư liÖu s¶n xuÊt ®ưîc x¸c lËp,
chÕ ®é ¸p bøc bãc lét dÇn ®ưîc xo¸ bá, là cơ sở xây dựng
bình đẳng giữa các thành viên gia đình.

Vieäc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trưêng ®Þnh hưíng XHCN
vừa tạo điều kiện phát huy tiềm năng của mọi gia đình,
vừa làm đời sống các gia đình ngày càng đầy đủ, no ấm
 2. Cơ sở chính trị - xã hội
Trong thời kỳ quá độ lên CNXH, nhà nước xóa bỏ sự
phân biệt nam, nữ, xóa bỏ những phong tục, tập quán lạc
hậu, giải phóng phụ nữ và bảo vệ hạnh phúc gia đình
Nhà nước xây dựng chính sách về hôn nhân, gia đình,
thực hiện các chính sách xã hội, chính sách dân số, chính
sách kế họach hóa gia đình sẽ từng bước tạo điều kiện
xây dựng gia đình mới
 3. Cơ sở văn hóa
Nhà nước từng bước xây dựng nền văn hóa, tinh thần
mới đồng thời xóa bỏ những phong tục tập quán lối sống
lạc hậu trong gia đình

Gia đình đông con

Phát triển khoa học công nghệ và giáo dục đào tạo giúp
nâng cao dân trí và xây dựng lối sống mới trong h«n
nh©n vµ gia ®×nh
 4. Chế độ hôn nhân tiến bộ

❖ Hôn nhân tiến bộ là hôn nhân tự nguyện dựa trên tình

yêu giữa nam và nữ. Hôn nhân tiến bộ bao gồm cả
quyền tự do ly hôn

Hôn nhân dựa trên tình yêu

❖ Hôn nhân tiến bộ còn là hôn nhân một vợ, một chồng
và vợ chồng bình đẳng

Hôn nhân phong kiến :

Năm thê bẩy thiếp XHCN hôn nhân một vợ một chồng
❖ Hôn nhân tiến bộ là hôn nhân được đảm bảo bằng pháp
lý...
III- XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VIỆT NAM TRONG
THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

1, Những biến đổi của gia đình Việt Nam trong thời kỳ
quá độ lên Chủ nghĩa xã hội

a, Biến
Quy mô gia đình có xu hướng nhỏ hơn
đổi về
trước đây và số thành viên trong gia
quy mô,
đình cũng ít đi
kết cấu
gia đình
 Biến đổi chức năng tái sản xuất ra con
người: Mỗi gia đình chỉ sinh từ một đến hai
con
b, Biến đổi về chức năng kinh tế và tổ chức
Biến gia đình: Nền kinh tế thị trường giúp các gia
đổi đình có điều kiện làm giầu và trở thành đơn vị
các tiêu dùng quan trọng của xã hội
chức
năng Biến đổi chức năng giáo dục: Vai trò giáo
gia dục trong gia đình có xu hướng giảm
đình
Biến đổi chức năng thỏa mãn nhu cầu tâm
sinh lý, tình cảm: Nhu cầu thỏa mãn tâm lý,
tình cảm trong gia đình có xu hướng tăng
 c, Biến đổi trong
quan hệ gia đình

Biến đổi trong quan hệ hôn

nhân: tỷ lệ ly hôn gia tăng.
Trong quan hệ vợ chồng
người vợ ít lệ thuộc vào kinh
tế người chồng
Biến đổi trong quan hệ
giữa các thế hệ: Sự mâu
thuẫn và khác biệt giữa
các thế hệ trong gia đình
ngày càng lớn
2, Phương hướng cơ bản xây dựng và phát triển gia đình
Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa xã hội

Thứ nhất: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao
nhận thức của xã hội về xây dựng và phát triển gia đình
Việt Nam
Thứ hai: Kế thừa những giá trị của gia đình truyền thống
đồng thời tiếp thu những tiến bộ của nhân loại về gia
đình trong xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay
Thứ ba: Tiếp tục phát triển và nâng cao chất lượng
phong trào xây dựng gia đình văn hóa