Republic of the Philippines

Department of Education
Regional Office IX, Zamboanga Peninsula

10 Zest for Progress

Z Peal of artnership

Filipino
Ikaapat na Markahan – Modyul 1
Kaligirang Pangkasaysayan ng
El Filibusterismo

Name of Learner: ___________________________

Grade & Section: ___________________________
Name of School: 1 ___________________________
 Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Girley Joy S. Sorela

Editor:

Tagasuri:

Tagapagpamahala:
Majarani M. Jacinto, EdD,CESO VI
OIC, Schools Division Superintendent

Visminda Q. Valde, EdD

OIC, Assistant Schools Division Superintendent

Raymond M. Salvador, EdD, CESE

OIC, Assistant Schools Division Superintendent

Juliet A. Magallanes, EdD

CID Chief

Florencio R. Caballero, DTE

EPS-LRMDS

Josephine L. Tomboc, EdD

EPS- Filipino

Ed

2
 Alamin
Binabati kita sa iyong pagsisimula sa modyul na ito. Nais kong malaman mo
na ito ay inihanda at dinisenyo para sa iyong higit na pagkatuto lalo na sa kakayahan
sa pagbasa at pag-unawa. Bahagi ng modyul na ito, inaasahang maipamalas mo ang
iyong pag-unawa sa kaligirang pangkasaysayan ng El Filibusterismo.

Pagkatapos ng modyul na ito ikaw ay inaasahang:

Nasusuri ang pagkakaugnay ng mga pangyayaring napakinggan tungkol sa
kaligirang pangkasaysayan ng EL Filibusterismo. (F10PN-1Va-b-83)
Natitiyak ang kaligirang pangkasaysayan ng akda sa pamamagitan ng:
-pagtukoy sa mga kondisyon sa panahong isinulat ang akda

-pagpapatunay ng pag-iral ng mga kondisyong ito sa kabuuan o ilang

bahagi ng akda pagtukoy sa layunin ng may-akda sa pagsulat ng akda
(F10PB-1V-a-b-86)

May mga gawain akong inihanda para sa iyo upang mahasa ang iyong
kaalaman tungkol dito.

Aralin Kaligirang Pangkasaysayan ng

4.1 EL Filibusterismo

Mahalaga na bukas ang iyong isipan sa bagong aralin na pag-aaralan

natin ngayon. Alam kong handa kanang ipamalas ang iyong kakayahan sa
pag-unawa sapagkat ang paksa ay may kaugnayan sa nakaraang aralin.

Balikan
Kumusta ka ngayon! Alam kong sabik ka pa ring maipagpapatuloy ang
iyong gawain sa araw na ito. Balikan muna natin ang ating nakaraang
paglalakbay. Naalala mo pa ba ang huli nating pinag-usapan?

Magaling! Tungkol ito sa nobelang may pamagat na ‘’Paglisan” sa bansang

Africa, na isinalin sa Filipino ni Julieta U. Rivera. Ipinakita sa nobelang ito ang

3
kumplikadong mga batas at gawi ng angkang pinagmulan ni Okonkwo, sa
pagpapanatili ng maayos na ugnayan. Alam kong kaya mo ito.

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong sa ibaba.

1. Sino ang pangunahing tauhan sa nobelang ‘’Paglisan’’?

2. Saan ang tagpuan ng nobela?

3. Ano-anong mukha ng kahinaan ang iniiwasan ni Okonkowo?

4. Paanong ipinakita ni Okonkwo ang kanyang katatagan sa

kaniyang paniniwala at paninindigan?

5. Sang-ayon ka ba sa naging wakas ng nobela? Pangatwiran ang

iyong sagot.

Tuklasin
A. TukLarawan: Tukuyin ang bawat larawan at isulat sa patlang kung ano ito.

Punan mo lang ang mga kulang na letra upang mabuo ito.

M_ND_

M___ND___ __A__A__AT I__A___ P__UM__

Binabati kita at nakilala mo ang mga larawan! Magpatuloy ka lang at saggutin ang
mga sumsunod na mga tanong:
1. Ano-ano ang mga kaugnayan ng mga larawan sa bawat isa?
2. Ano-ano ang kahalagahan ng pagtatamo ng kalayaan?
3. Ano-ano ang mga naging tugon ng mga bayani para sa ating kalayaan?
4. Paano ginamit ng mga bayani ang itak at pluma sa pagtatamo ng kalayaan?
5. Kung bibigyan ka ng pagkakataong gamitin ng pluma para sumulat hinggil
sa ating lipunan, ano ito at bakit?

4
 Narito, basahin at unawaing mabuti ang kaligirang kasaysayan ng El
Filibusterismo.

Kaligirang Pangkasaysayan ng El Filibusterismo

Noon pa man pinangarap na ni Rizal ang pagsulat ng isang akdang
magpapamulat sa marami niyang kababayan sa umiiral na maling Sistema sa
lipunan. Sa mga ideolohiyang kanyang tinaglay bunga ng mataas na pag-
aaral, ipinagpatuloy niyang isulat ang karugtong na nobela ng’’ Noli Me
Tangere’’. Ito ang El Filibusterismo.

LAKBAY 1: Taong 1887, inumpisahan ni Rizal na sulatin ang kanyang

nobelang El Filibusterismo. Sinimulan niya ito bilang isang sequel o
karugtong ng kanyang nobela. Ngunit nabatid ni Rizal na hindi magiging
matagumpay ang pagsulat ng kanyang nobela kung mananatili siya sa bayan
dahil maraming pagbabanta at suliranin ang kanyang kinakaharap, pansarili
man o pampamilya. Kayat nagpasya siya magtungo muli ng ibang bansa taong
1888 upang doon ipagpatuloy ang pagsulat ng El Filibusterismo.

LAKBAY 2: Bago paman siya umalis , nagbilin siya kay Blumentritt hinggil
sa maaari niyang kaharapin at nagging dahilan ng kanyang pag-alis. Ito ang
kanyang sinabi, Lahat ng mga punong panlalawigan at mga arsobispo ay
naparoon sa Gobernador-Heneral araw-araw upang ako’y ipagsumbong.ang
buong ahente ng Dominiko ay sumulat ng sumbong sa mga alcalde na Nakita
nila akong lihim na nakikipagpulong sa mga babae at lalaki sa itaas ng
bundok. Totoong akoy naglalakad sa bundok kung bukang-liwayway na
kasama ang mga lalaki,babae at bata upang damhin ang kalamigan ng umaga
ngunit may kasamang teniente ng guwardiya sibil na marunong managalog.
Inalok ako ng salapi ng aking mga kababayan para lisanin ang pulo.
Hiniling nila ang mga bagay na ito hindi lamang sa aking kapakanan kundi sa
kanila na rin sapagkat marami akong kaibigan at kasalamuha na maaring
ipatapon kasama ko sa Balabag o Marianas. Dahil dito kahit may
pagkarahuyo sa ganitong mga pananalita ay lalong nagpaalab kay Rizal upang
tuluyang sulatin ang karugtong na nobela.

LAKBAY 3: Habang siya ay nasa ibang bansa damang-dama ni Rizal

ang matinding paghihirap sa pagsusulat ng nobela dahil sa kakulangan
ng pondo at labis nap ag-alalasa kalagayan ng pamilya sa bansa. Kaya,
nagpadala siya ng sulat kay Jose Maria Basa; ito ang nilalaman n g
sulat, “Ako’y naghihinawa na sa paniniwala sa ating mga kababayan.
Parang sila’y nagkakaisa upang maging mapait ang aking buhay;
pinipigilan nila ang aking pagbabalik, nangangakong bibigyan ako ng
tustos, at pagkatapos na gawin sa loob ng isang buwan ay kalilimutan
nang muli ako…Naisanla kuna ang aking mga alahas, nakatira ako sa
isang mumurahing silid, kumakain ako sa mga pangkaraniwang
restaurant upang makatipid at mailathala ko ang aking aklat.
5
 Hindi naglaon iyon, ititigil ko kung walang darating sa aking salapi. A, sasabihin
ko sa iyong kung hindi lamang sa iyo, kung hindi lamang ako naniniwalang may
mga mabubuti pang Pilipino, nais kong dalhin anking mga kababayan at ang lahat
sa demonyo…’’Bakas sa kanyang sulat ang pagnanais na siya ay mayulungan dahil
gusting-gusto niyang mailimbag at matapos na ang karugtong na nobela.

LAKBAY 4: Naging mabait sa kanya ang tadhana dahil dumating ang inaasahang
tulong mula kay Valentin Ventura mula sa Paris. Ipinadala niya ang kabuoang
perang kinakailanagan para sa pagpapalimbag ng nasabing nobela. Mayo 1891,
nang matapos ang pagwawasto ng EL Filibusterismo at nagtungo si Rizal sa Ghent,
Belgium upang doon ipalimbag. Nailimbag ito noong Setyembre,1891 sa sinabi pa
ring lugar at bansa. Nagpadala siya ng walong daang kopya sa Pilipinas upang
ipamudmod ng kanyang mga kasamahan. Dito nagsimula ang paglaganap ng El
Filibusterismo sa lipunang Pilipino. Nagsimula ito ng maraming pagsibol ng ideya
upang labanan ang mga mapang-abusong Kastila.

LAKBAY 5: Inihandog ni Rizal ang nobela sa tatlong paring martir na Gomez,

Burgos, at Zamora kaya maituturing itong nobelang politikal. Nagsasalaysay at
naglalahad ito ng mga suliranin at bulok na Sistema ng pamahalaan at iba pa.
Masasalamin sa nobela ang mapapait na karanasang umalimpuyo sa damdamin ni
Rizal upang lalong maipakita sa bayan ang kanyang pagmamahal. Ipinakita rito
ang pagbabanyuhay ni Rizal bilang isang dakilang bayani at manunulat.

HANTUNGAN NG RUTA: Ang El Filibusterismo ay mula sa salitang Pilibustero

na ibig sabihin ay ‘’mga balak’’ o’’ paghahari ng kasakiman’’. Ito ang tinaguriang isa
sa mababagsik na nobela na magpahanggang sa ngayon ay naghahatid ng bulok na
pamamahala. Ang tuon ng El Filibusterismo ang pakikibaka at pagsalungat sa mga
matataas na uri sa pamamagitan ng isang marahas at mabalasik na paraan. Ang
nobelang ito ang karugtong at wakas ng dalawang nobela upang matighaw ang
pagkauhaw sa kalayaan ng maraming Pilipino.

Voltaire M. Villanueva Ph. D

6
 Suriin

Ang akdang iyong nabasa ay ang kaligirang pangkasaysayan ng El

Filibusterismo na naging pangalawang nobela ni Dr. Jose Rizal.

Binibigyan ng pokus dito ang mga pangyayari na hahasa sa iyong kakayahang

umunawa.
Sagutin ang mga tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1. Ano-ano ang mga pangunahing layunin ni Rizal sa pagsusulat niya

ng nobelang ito?

2. Ano-ano ang ginawa ng kanyang mga kababayan para hadlangan ang

kanyang pagpatuloy sa pagsulat?

3. Bakit damang-dama ni Rizal ang paghihirap sa pagsulat ng nobela?

4. Paano ipinagpatuloy ni Rizal ang pagsusulat ng kanyang nobela? Sino ang

tumulong sa kanya?

5. Sa iyong palagay bakit kaya mahalagang pag-aralan ang nobelang ito?

Magaling! Simula palang ay

ipinamalas muna ang iyong
kahusayan sa pagsagot.

Ituloy mo lang!

Gawain 1.
Panuto: Piliin at suriin ang pagkakaugnay ng mga pangyayari sa loob ng kahon
batay sa napakinggan o nabasang kaligirang pangkakasaysayan ng
El Filibusterismo.
Mga Pangyayari sa Kaligirang Pangkasaysayan ng El Filibusterismo
A. Inumpisahang sulatin ang EI Filibusterismo
B. Pag-alis ni Dr. Jose Rizal sa Bansa
C. Hirap na dinanas ng isulat ang El Filibusterismo
D. Ang pagpunta niya sa Ghent, Belgium

7
Pangyayari 1 Pagsusuri:

Pangyayari 2 Pagsusuri:

Pangyayari 3 Pagsusuri

Pangyayari 4 Pagsusuri:

Gawain 2.

Panuto: Lagyan ng tsek( ∕ ) ang mga kahong naglalahad ng mga

kondisyong noong panahong isinulat ni Dr.Jose Rizal ang akdang
El Filibusterismo. Sa patlang ay sumulat ng isang patunay na umiiral o
nangyari ang kondisyon o sitwasyong nilagyan mo ng tsek( ∕).

1. Nabatid ni Rizal na hindi magiging matagumpay ang pagsulat ng

kanyang nobela kung mananatili siya sa bayan.

Patunay: ____________________________________________________
______________________________________________________________

2. Bumuti ang kalagayan ng mga Pilipino dahil nakiisa sa kanila ang mga
Espanyol.
Patunay: _____________________________________________________
_______________________________________________________________

8
 3. Habang siya ay nasa ibang bansa, damang-dama ni Rizal ang matinding
paghihirap sa pagsulat ng kanyang nobela.

Patunay: ____________________________________________________
_____________________________________________________________

4. Sa panahong isinulat ni Jose Rizal ang El Filibusterismo, ganoon parin

ang pang-aabuso ng mga Espanyol sa bansang Pilipinas.

Patunay: ___________________________________________________
___________________________________________________________

5. Huminto siya sa pagsulat dahil ang kangyang pamilya ay pinag-uusig ng

may makapangyarihan.

Patunay: _____________________________________________________
_____________________________________________________________

Mahusay! may tatlong star ka dahil nasagutan mo

ng tama ang gawaing suriin.

Pagyamanin

Higit mo pang malinang ang iyong kakayahang umunawa sa akdang nabasa

sa pamamagitan ng iyong masigasig na pagtugon sa bahaging ito.

Gawain 1.

Tukuyin ang kahulugan ng mga salita batay sa iba’t ibang sanggunian o

diksyunaryo. Iugnay ito sa kaligirang pangkasaysayan ng El Filibusterismo batay
sa mga nakalap na mga kahulugan.

9
 Kaugnayan sa
Kaligirang
Mga Salita Kahulugan 1 Kahulugan 2 Pangkasysayan ng
El Filibusterismo

1. alimpuyo

2. alingawngaw

3. pagbabanyuhay

4. paratang

5. tighaw

Gawain 2.
Pagbubuod ng Kaligirang
Pangkasaysayan ng El
Filibusterismo gamit ang timeline.

Panuto: Ibuod ang napakinggan o nabasang kaligirang pangkasaysayan ng El

Filibusterismo gamit ang grapikong timeline sa ibaba.

10
 TIMELINE

Rubrik sa paggawa ng Timeline

Napakahusay Mahusay Katamtaman Pagsasanay

Lahat ng Walong Anim napung Halos lahat ng
impormasyong porsyento(80%) porsyento(60%) impormasyong
kinuha ay Impormasyong ng kinuha ay
tama at kinuha ay impormasyong mali
Nilalaman
makabuluhan tama at kinuha ay
makabuluhan tama at
10 8 makabuluhan 2
6
Maayos na Napakahusay Mahusay Mahusay pero Hindi
Pagkasunosunod ang (80%)ang may kalituhan nagawang
ang mga pagkasunod- pagkasunod- ang pagsunod-
pangyayari sunod ng mga sunod ng mga pagkasunod- sunurin ang
pangyayari pangyayri sunod ng mga
6 4 pangyayari pangyayari
2 1
Kitang-kita Kita ang Bahagyang Hindi Nakita
ang kalinisan kalinisan ng Nakita ang ang kalinisan
at kaayusan timeline na kalinisan at at kaayusan
Kasiningan ginawa kaayusan ng ng timeline na
timeline na ginawa
ginawa
4 3 2 1

11
Wow! Ang husay mo. Napatunayan mo na kaya mong sagutin ang lahat ng mga
gawain. Sige, kaibigan ituloy mo lang.

Isaisip

Push mo pa ‘to!
Maganda ang ipinakita mong kasiglahan sa iyong pag-sagawa sa mga
naunang bahagi ng modyul na ito. Batay pa rin sa akdang nabasa, gawin mo ang
mga sumusunod:

Pagsasanay 1
Matapos mong masuri ang kaligirang pangkasaysayan ng
El Filibusterismo, ano ang mabubuo mong pagpapahalaga tungkol sa mga
pangyayayari sa akdang binasa? Isulat ang iyong sagot sa patlang sa ibaba .

____________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

Gawain 2.

Panuto: Buuin mo ang mga pahayag sa pamamagitan ng pagpupuno ng iyong sagot

sa patlang mula sa akdang binasa. (10 puntos.)

Ang El Filibusterismo ay maituturing itong nobelang ___________________.

Naisasalaysay at nailalahad ito ng mga ___________ at_____________at iba pang
problemang may kaugnayan sa _________, ____________, ___________at iba pa.
Masalamin sa nobela ang mapapit na karanasang______________sa damdamin ni
Rizal upang lalong maipakita sa bayan ang kaniyang ___________.Ipinakita rito ang
_______________ ni Rizal bilang isang dakilang bayani at manunulat.

12
 Tayahin

Panuto: Basahin ang mga pahayag. Piliin at isulat ang titik ng tamang
sagot sa sagutang papel.

1. Ano ang layunin ni Dr. Jose Rizal sa pagsulat niya ng

El Filibusterismo?
A. Magising ang natutulog na damdamin ng mga Pilipino at
magsisiwalat sa kabuktutan at pagmamalupit ng mga Espanyol.
B. Ang mapabuti ang kalagayan ng mga Pilipino sa pamamagitan
ng pagbibigay ng trabaho.
C. Ang mabago ang naghaharing Sistema ng pamahalaan
sa pilipinas
D.ang maturuan ang mga Pilipinong lumaban sa pamamatitan
ng mapayapang paraan.

2. Ang sumusunod ay mga dahilang binanggit ni Rizal kung bakit nagtungo

siya sa ibang bansa maliban sa______.
A. Dahil sa pagmamalabis ng makapangyarihan sa kanya
B. Dahil sa nais niyang magkaroon ng kasiyahan sa pagtuklas at pag-
aaral
C. Dahil gusto niyang ipagpatuloy ang pagsusulat
D. Dahil gusto niyang mapalayo sa kanyang kababayan

3. Taon kung kailan sinimulang sulatin ni Dr. Jose Rizal ang

El Filibusterismo?
A. 1891 C. 1888
B. 1887 D. 1896

4. Ang sumusunod na pahayag ay mga kahirapang dinanas ni Rizal sa

pagsulat ng kanyang nobela. maliban sa ____.
A. Naisanla ang kanyang mga alahas
B. Nakatira sa pangkaraniwang restawran
C. Wala siyang nasisingil sa pinagbilhan ng kanyang unang nobela
D. Kakulangan ng pondo at labis na pag-aalala sa pamilya

5. Sa nobelang El Filibusterismo. Sino ang pinadalhan ng sulat ni

Dr. Jose Rizal ?
A. Maria Clara C. Pamilya
B. Jose Maria Basa D. Ferdinand Blumentritt

6. Kailan nailimbag ang El Filibusterismo?

A. Marso 29,1887 C. Mayo 1891
B. Pebrero 21, 1887 D. Setyembre 1891

13
 7. ‘’Ako’y nanghihinawa na sa paniniwala sa ating mga kababayan.
Parang sila’y nagkakaisa upang maging mapait ang aking buhay.
Ang ibig sabihin ng salitang may salungguhit ay______.
A. nag-aalala C. nagtatampo
B. nagsasawa D. nagtataka

8. Anong damdamin ang ipinakita ni Rizal sa kanyang pahayag

sa itaas?
A. nalilito C. natatakot
B. nagdadalamhati D. nawalan ng pag-asa

9. Ang El Filibusterismo ay isang nobelang _____

A. pampamilya C. panlipunan
B. pampolitika D. panrelihiyon

10. Kung si Maximo Viola ang tumulong sa kanya upang maipalimbag

ang Noli Me Tangere. Sino naman ang tumulong kay Dr. Rizal upang
maipalimbag ang kanyang ikalawang nobelang
El Filibusterismo?

A. Ferdinand Blumentritt C. Valentine Ventura

B. Jose Maria Basa D. Tenyente Jose Taviel de Andrade

Karagdagang Gawain

Wow! Kapuri-puri ka kaibigan,

Pinatunayan mo ang iyong tagumpay
hanggang sa dulo ng iyong paglalakbay
sa module na ito.

Bilang karagdagang gawain, umisip ka ng pinakamahalaga o natatanging

kaganapan na sa iyong palagay ay labis na nakaimpluwensya kay Rizal upang
lalong ipagpatuloy ang pagsulat ng EL Filibusterismo. Isulat ito sa loob ng “speech
bubble”.Gabay mo ang pormat sa ibaba.

14
 Susi ng Pagwawasto
aaral
5. Nakadepende sa sagot ng mag- 10.C
paninindigan 9. B
kanyang paniniwala at 8. D
ipakita ang kanyang katatagan sa 7. B
4. Nakikipaglaban siya upang 6. D
pangangailangan ng pamilya 15. C 5. B
4. pluma hindi kayang suportahan ang 14. C 4. C
niyang matulad sa kanyang ama 13. B 3. B
3. itak
tinatatagong takot at ayaw rin 12. B 2. D
2. watawat dinidiktahan ng kanyang
1. mundo 11. B 1. C
ama,ang kanyang buhay ay
TUKLASIN: 3. ayaw niyang matulad sa TAYAHIN:
2. Mbanta
1. Okonkwo
BALIKAN:

Sanggunian
Knife black and white clipart. Accessed December 2020.
https://www.google.com/search?client=firefox-b-
d&ei=QU3MX8KEO6a9mAWviIugDw&q=black+and+white+itak+free&oq=blac
k+and+white+itak+fre&gs.

Panitikang pandaigdig Filipino 10: Modyul para sa mag-aaral. Philippines.

Philippine flag black and white clipart. Accessed December 2020.

https://www.google.com/search?q=clipt+art+philippine+flag+black+and+whi
te+free&tbm=isch&ved=2ahUKEwj.

Villanueva, Voltaire. Bahaghari 10 yaman ng panitikang pandaigdig aklat sa

Filipino: Wika at panitikn. Philippines: Pisara Publishing.

World images black and white. Accessed December 2020.

https://www.google.com/search?q=world+images+clipart+free+black+and+white&c
lient=firefox-b-d&tbm=isch&source=iu&ictx=1&fir=Qs2hxv.

15
 Region IX: Zamboanga Peninsula Hymn – Our Eden Land
Here the trees and flowers bloom Gallant men And Ladies fair
Here the breezes gently Blow, Linger with love and care
Here the birds sing Merrily, Golden beams of sunrise and sunset
The liberty forever Stays, Are visions you’ll never forget
Oh! That’s Region IX

Hardworking people Abound,

Here the Badjaos roam the seas
Every valleys and Dale
Here the Samals live in peace
Zamboangueños, Tagalogs, Bicolanos,
Here the Tausogs thrive so free
Cebuanos, Ilocanos, Subanons, Boholanos,
With the Yakans in unity
Ilongos,
All of them are proud and true
Region IX our Eden Land

Region IX
Our..
Eden...
The Footprints Prayer Land... Trees by Joyce Kilmer

One night I had a dream. I dreamed I think that I shall never see
that I was walking along the beach
A poem lovely as a tree.
with the LORD.

In the beach, there were two (2) sets A tree whose hungry mouth is prest
of footprints – one belong to me and Against the earth’s sweet flowing
the other to the LORD. breast;

Then, later, after a long walk, I

noticed only one set of footprints. A tree that looks at God all day,
And lifts her leafy arms to pray;
“And I ask the LORD. Why? Why?
Why did you leave me when I am sad
and helpless?” A tree that may in Summer wear

And the LORD replied “My son, My A nest of robins in her hair;
son, I have never left you. There was
only one (1) set of footprints in the Upon whose bosom snow has lain;
sand, because it was then that I Who intimately lives with rain.
16
CARRIED YOU!

Poems are made by fools like me,