ang ginampanan nya sa nobela at sa Matugon ang paninirang kasunod pa nitong nobela na puring ipinaratang ng mga pinamagatang “El Filibusterismo”. Kastila sa mga Pilipino at Sya din ang kumatawan sa rasyonal sa bansa. na pag-iisip ni Rizal. Maiulat ang kalagayang panlipunan, uri ng pamumuhay, mga paniniwala, pag-asa, ,mithiin, karaingan at kalungkutan. Maihayag ang maling paggamit ng relihiyon na ginagawang dahilan o sangkalan sa paggawa ng Elias “Noli Me Tangere” masama. Maipaliwanag ang Isa din sa mga importanting tauhan sa nobela. Sya ay may madaming Isa sa mga akda ni Jose Rizal pagkakaiba ng tunay sa di- tauhan sa nobela, naging bangkero, na tumatak sa maraming tunay na relihiyon. magsasaka at mangagawa. Sya din Pilipino sapagkat ito ang Mailantad ang kasamaang ang isa pang katauhan ni Rizal na nagpamulat sa ating mga mata nakakubli sa karingalan ng mapusok. sa mga karanasan, karahasan, pamahalaan. at kung ano-ano pang pagtrato ng mga Espanyol satin noong