Professional Documents
Culture Documents
NTSXGiay 1000m3
NTSXGiay 1000m3
33
TThhiieeátát kkeeá á bbeeå å A
Aeerroottaannkk xxööû û llyyù ù nnööôôùcùc tthhaaûiûi xxeeoo ggiiaaáyáy ccoon
ân
â gg ssuuaaátát 11000000 m
m3//nnggaaøyøy ññeeâm
âm
Vieät Nam ñang trong giai ñoaïn ñoåi môùi, neàn kinh teá chuyeån mình phaùt trieån maïnh
meõ. Caùc ngaønh coâng nghieäp, caùc ñôn vò saûn xuaát tranh ñua phaùt trieån, môû roäng saûn xuaát
nhaèm ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng taêng veà moïi maët cuûa con ngöôøi. Cuõng nhö caùc ngaønh FO
. I
coâng nghieäp khaùc, ngaønh giaáy ñang phaùt trieån khoâng ngöøng, nhu caàu veà giaáy hieän nay laø N
NH
raát lôùn vôùi chuûng loaïi saûn phaåm ngaøy caøng ña daïng. Theá nhöng ñoù cuõng laø nguyeân nhaân
cuûa vieäc löôïng nöôùc thaûi cuõng nhö chaát thaûi khaùc gia taêng ñe doïa oâ nhieãm moâi tröôøng
nghieâm troïng vaø caàn ñöôïc kieåm soaùt.
X A
Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc ñöôïc öùng duïng roäng raõi töø hôn 100 naêm nay, ñeán baây
N G
giôø, noù ñaõ coù maët trong haàu heát caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi vaø trong töông lai noù vaãn
coøn phaùt trieån maïnh meõ vôùi nhieàu coâng trình öùng duïng. Ñoà aùn moân hoïc xöû lyù chaát thaûi
TR
Trong quaù trình thöïc hieän ñoà aùn, maëc duø coù coá gaéng nhöng vaãn coøn nhöõng moät soá
loãi, neân em cuõng mong muoán ñöôïc thaày coâ goùp yù, chænh söûa vaø giuùp em hoaøn thaønh toát
nhieäm vuï cuûa moân hoïc.
OI
M
. I
maõ, sinh hoaït…Boät giaáy ñöôïc saûn xuaát töø nguyeân lieäu chuû yeáu laø goã, tre, nöùa, loà oà, giaáy taùi
N
H
sinh,…Tuy nhieân, neáu löôïng nöôùc thaûi do ngaønh coâng nghieäp naøy thaûi ra maø khoâng qua xöû lyù seõ
N
aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán moâi tröôøng nöôùc. Ñoäc tính cuûa caùc doøng nöôùc thaûi töø caùc nhaø maùy saûn
X A
xuaát boät giaáy vaø giaáy laø do söï hieän dieän moät hoãn hôïp phöùc taïp caùc dòch chieát trong thaân caây bao
N G
goàm : nhöïa caây, caùc axit beùo, lignin … vaø moät soá saûn phaåm phaân huûy cuûa lignin ñaõ bò clo hoùa coù
troïng löôïng phaân töû thaáp. Noàng ñoä cuûa moät soá chaát töø dòch chieát coù khaû naêng gaây öùc cheá ñoái vôùi
O
caù. Khi xaû tröïc tieáp nguoàn nöôùc thaûi naøy ra keânh raïch seõ hình thaønh töøng maûng giaáy noåi leân treân
U
maët nöôùc, laøm cho nöôùc coù ñoä maøu khaù cao vaø haøm löôïng DO trong nöôùc haàu nhö baèng khoâng.
TR
Ñieàu naøy khoâng nhöõng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán moâi tröôøng soáng cuûa sinh vaät nöôùc maø coøn giaùn
OI
tieáp aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa ngöôøi daân trong khu vöïc.
M
Hieän nay coù khoaûng 90 nhaø maùy giaáy ñang hoaït ñoäng trong caû nöôùc, saûn löôïng giaáy caùc
tænh phía nam gaàn 90000 taán / naêm, trong ñoù Thaønh phoá Hoà Chí Minh chieám hôn 12000 taán /
naêm. Toång saûn löôïng boät giaáy ôû mieàn nam ñaït ñeán 92500 taán / naêm, trong ñoù Thaønh phoá Hoà Chí
Minh chieám hôn 18000 taán / naêm. Nöôùc thaûi cuûa nghaønh coâng nghieäp giaáy coù haøm löôïng COD
khaù cao 22000 – 46500 mg/l, BOD chieám töø 40 – 60 % COD phaàn lôùn ñöôïc gaây ra töø nhöõng chaát
höõu cô khoâng Lignin. Ngoaøi caùc chæ tieâu oâ nhieãm cuûa nöôùc thaûi dòch ñen ñaõ ñöôïc ñeà caäp thì nöôùc
thaûi cuûa xeo giaáy coù tæ leä COD, BOD, Lignin khoâng cao baèng nöôùc thaûi dòch ñen nhöng caùc chæ
tieâu naøy cuõng vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp, do ñoù caàn xöû lyù tröôùc khi xaû vaøo nguoàn tieáp nhaän laø
moät ñieàu taát yeáu.
ü Toång quan veà caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp saûn xuaát giaáy vaø boät giaáy
ü Löïa choïn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi phuø hôïp
FO
. I N
NH
X A
N G
U O
TR
OI
M
Coâng ngheä saûn xuaát giaáy coù theå chia laøm 2 giai ñoaïn : saûn xuaát boät giaáy vaø xeo giaáy. Sôû
dó coù theå chia ra nhö vaäy vì :
_ Nguyeân lieäu cuûa giai ñoaïn xeo giaáy laø boät giaáy
_ Boät giaáy ñöôïc saûn xuaát töø nhöõng nguyeân lieäu thoâ nhö tre, nöùa, goã ,. . .. Thaønh phaåm cuûa giai
ñoaïn naøy laø boät giaáy, boät giaáy coù theå ñöôïc chuyeån sang giai ñoaïn xeo hoaëc laøm saûn phaåm baùn ra
thò tröôøng
_ Thaønh phaàn vaø noàng ñoä chaát thaûi töø quaù trình saûn xuaát boät giaáy lôùn hôn raát nhieàu so vôùi giai
ñoaïn xeo giaáy
FO
I. Giai ñoaïn saûn xuaát boät giaáy
1. Nguyeân lieäu . I N
NH
Caùc teá baøo thöïc vaät, ñaëc bieät laø teá baøo goã, chöùa raát nhieàu sôïi cellulose, laø nguyeân lieäu thoâ
nguoàn sau:
X A
chính cho coâng ngheä saûn xuaát giaáy vaø boät giaáy. Sôïi cellulose chuû yeáu ñöôïc cung caáp töø caùc
T
bao goàm: OI
Trong ñoù, goã laø nguoàn cung caáp sôïi quan troïng nhaát. Thaønh phaàn hoùa hoïc cô baûn cuûa goã
M
v Cellulose
Cellulose laø moät carbohydrate, do nhieàu phaân töû ñöôøng glucose taïo thaønh neân coøn ñöôïc goïi
laø polysaccharide. Coâng thöùc hoùa hoïc cuûa cellulose laø (C6H10O5)n, trong ñoù n thay ñoåi tuøy theo
loaïi goã. Thoâng thöôøng caùc sôïi cellulose duøng trong saûn xuaát giaáy coù giaù trò n naèm trong khoaûng
600 – 1500.
v Hemicellulose
Caùc chuoãi cellulose daïng daøi ñöôïc goïi laø alpha cellulose. Caùc chuoãi cellulose ngaén hôn
thöôøng ñöôïc goïi chung laø hemicellulose.
Moät soá hemicellulose lieân keát vôùi caùc cellulose, soá coøn laïi chuû yeáu laø lieân keát vôùi lignin.
Thoâng thöôøng, hemicellulose deã bò phaân huûy vaø hoøa tan hôn cellulose neân haøm löôïng cuûa chuùng
trong boät giaáy luoân thaáp hôn trong goã.
v Lignin
Laø hôïp chaát cao phaân töû khoâng coù hình daïng xaùc ñònh. Lignin ñoùng vai troø laø caàu noái caùc
sôïi goã vôùi nhau.
Veà caáu taïo hoùa hoïc, lignin laø moät polymer thôm bao goàm caùc ñôn vò phenyl propane lieân
keát vôùi nhau trong khoâng gian 03 chieàu.
v Extractive
Trong caùc sôïi goã coøn coù chöùa moät soá chaát khaùc nhö acid beùo, nhöïa caây, phenol, röôïu,
FO
protein,…Haàu heát caùc chaát naøy tan trong nöôùc vaø ñöôïc goïi chung laø extractive.
. I N
NH
Ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát giaáy coøn söû duïng moät löôïng lôùn hoùa chaát ôû caùc coâng ñoaïn
naáu, taåy, xeo,… nhö caùc chaát oxi hoùa ñeå khöû lignin (Clo, hypoclorit, peroxit…), ngoaøi ra coøn coù ñaù
voâi, xuùt, cao lanh, nhöïa thoâng, caùc chaát keát dính töï nhieân vaø toång hôïp.
X A
N G
U O
TR
OI
M
X A
N G
Khuaáy troän, röûa
Nöôùc thaûi röûa
U O Nöôùc thaûi
TR Taùch nöôùc
OI
Boät giaáy thaønh phaåm
M
Caùc doøng nöôùc vaøo vaø ra trong coâng ngheä saûn xuaát boät giaáy
* Nghieàn boät
Maùy nghieàn boät cô hoïc ñöôïc söû duïng ñeå nghieàn giaáy, troän nöôùc vaø chuyeån hoùa thaønh moät
hoãn hôïp ñoàng nhaát, coù theå bôm nhö nöôùc. Caùc chaát nhieãm baån naëng nhö caùt, soûi,… ñöôïc thaûi boû
khi chaûy lô löûng trong heä thoáng maùng. Taïi ñaây caùc chaát naëng seõ laéng xuoáng vaø laáy ra khoûi heä
thoáng theo ñònh kì. Sôïi ñöôïc phaân loaïi rieâng döôùi daïng huyeàn phuø nheï, sau ñoù ñöôïc chaûy qua
moät loaït caùc saøng loïc coù lôùp taám ñuïc loã. ÔÛ ñaây caùc chaát nhieãm baån nheï hôn, nhöng lôùn hôn sôïi
seõ bò loaïi ra. Trong moät soá qui trình coâng ngheä caàn phaûi coù saûn phaåm thaät saïch, thì phaûi coù moät
loaït caùc cyclon laøm saïch ñaët sau caùc saøng loïc. ÔÛ coâng ñoaïn naøy, phaûi söû duïng moät maùy loïc tinh
cô hoïc hoaëc khöû maûnh vuïn nhaèm ñaûm baûo sao cho caùc sôïi taùch rôøi nhau vaø coù theå taïo ra ñuû ñoä
beàn lieân keát giöõa caùc sôïi trong giaáy. Caùch saûn xuaát naøy raát phuø hôïp trong vieäc saûn xuaát caùc loaïi FO
bao goùi.
. I N
b.Nghieàn boät cô hoïc
NH
Trong nghieàn boät cô hoïc, caùc sôïi chuû yeáu bò taùch rôøi nhau do löïc cô hoïc trong maùy nghieàn
X A
hoaëc trong thieát bò tinh cheá. Qui trình coâng ngheä nguyeân thuûy laø gia coâng goã troøn baèng ñaù – goã
ñöôïc eùp baèng ñaù nghieàn quay troøn. Coâng ngheä naøy laøm ra loaïi boät giaáy coù ñoä dai töông ñoái thaáp.
N G
ÔÛ caùc maùy tinh cheá TMP (Thermal Mechanical Pulping) vaø caùc maùy nghieàn aùp löïc caùch xöû
TR
c. Nghieàn boät hoùa hoïc vaø baùn hoùa hoïc
OI
Trong nghieàn boät hoùa hoïc vaø baùn hoùa hoïc, nguyeân lieäu sôïi ñöôïc xöû lyù vôùi hoùa chaát ôû nhieät
M
ñoä vaø aùp löïc cao (naáu). Muïc ñích cuûa quaù trình xöû lyù naøy laø nhaèm hoøa tan hoaëc laøm meàm thaønh
phaàn chính cuûa chaát lignin lieân keát caùc sôïi trong nguyeân lieäu vôùi nhau, ñoàng thôøi laïi gaây ra söï
phaù huûy caøng ít caøng toát ñoái vôùi thaønh phaàn cellulose (taêng ñoä dai cuûa sôïi). Caùch xöû lyù naøy ñöôïc
tieán haønh trong noài aùp suaát (noài naáu), coù theå vaän haønh theo cheá ñoä lieân tuïc hoaëc theo töøng meû.
* Sau khi chöng naáu, hoùa chaát chuaån bò cho quaù trình taïo boät giaáy ñöôïc chuyeån vaøo vaø ñoùng
naép laïi. ÔÛ ñoù nhöõng chaát loûng maøu ñen (nöôùc thaûi dòch ñen) seõ xaû boû bôûi nhöõng oáng thaùo nöôùc.
Boät giaáy ñöôïc coâ caïn sau ñoù röûa, nöôùc röûa naøy coù theå xaû boû, taùi söû duïng hay cho quay trôû laïi quaù
trình phaân taùch taùi taïo ban ñaàu. Trong quaù trình röûa boät giaáy, do ñi qua caùc maùy loïc saïch neân
nhöõng maùc goã vaø caùc chaát khoâng bò phaân huûy seõ bò loaïi boû. Sau ñoù ñöôïc daãn vaøo boä phaän khöû
nöôùc bao goàm moät löôùi chaén hình truï (goïi laø löôùi gaïn boät giaáy) xoay quanh ñöôøng daãn boät giaáy
vaøo. Sau khi khöû nöôùc hoãn hôïp ñöôïc chuyeån sang beå taåy traéng , ôû ñaây hoãn hôïp ñöôïc xaùo troän
trong nöôùc aám hoøa tan dung dòch canxi hypochlorite Ca(OCl)2 hay hydrogen peroxide. Saûn
phaåm sau quaù trình naøy laø saûn phaåm boät giaáy coù theå baùn hay taùi taïo trong coâng nghieäp laøm giaáy.
Nöôùc
Hoøa troän
Nghieàn tinh
FO
. I N
Pheøn, nhöïa thoâng, NH
Laéng loïc
maøu
X A
Phoái lieäu
N G
Caùn eùp (taïo hình giaáy)
Nöôùc thaûi
U O
TR Xeo giaáy
OI Caét cuoän
M
Thaønh phaåm
Caùc doøng nöôùc vaøo vaø ra cuûa coâng ñoaïn laøm giaáy
Quaù trình laøm giaáy bao goàm tröôùc tieân laø choïn löïa söï xaùo troän thích hôïp cuûa boät giaáy
(goã, vaûi cuõ, caây lanh, sôïi ñay, rôm, baùo cuõ, . . .). Hoãn hôïp boät giaáy bò phaân huyû vaø xaùo troän
trong maùy nhaøo troän hay nhöõng loaïi thieát bò nhoài vôùi thuoác nhuoäm, ñeå chaát löôïng saûn phaåm giaáy
sau cuøng ñaït chaát löôïng toát, ngöôøi ta cho hoà vaøo ñeå laép ñaày nhöõng loã roãng do boät khí coù trong boät
giaáy. Boät giaáy ñöôïc tinh cheá trong pheãu hình noõn loõm coá ñònh, beân trong vaø beân ngoaøi maët hình
noùn gaén nhöõng con dao cuøn, maùy coù toác ñoä quay ñieàu chænh ñöôïc vôùi muïc ñích xaùo troän vaø ñieàu
chænh ñoàng daïng quaù trình laøm giaáy. Cuoái cuøng boät giaáy ñöôïc loïc qua löôùi chaén ñeå loaïi boû nhöõng
daïng voùn cuïc vaø nhöõng buøn taïo veát laøm giaûm chaát löôïng cuûa giaáy. Keá tieáp boät giaáy ñöôïc chuyeån
qua nhöõng daây ñai cuûa nhöõng löôùi chaén vaø mang vaøo maùy caùn. Nöôùc loaïi boû trong giai ñoaïn naøy
laø nöôùc thaûi xeo, do maøu cuûa nöôùc neân ngöôøi ta coøn goïi laø nöôùc thaûi doøng traéng. Khuoân in giaáy
bao goàm nhöõng maùy caùn sau: maùy caùn gaïn loïc ñeå loaïi boû nhöõng giaáy khoâng chaát löôïng, caùn huùt
ñeå loaïi boû nöôùc, eùp vaø caùn khoâ khöû phaàn nöôùc coøn laïi tröôùc khi cho ra giaáy, vaø cuoái cuøng laø caùn
hoaøn taát ñeå ñònh hình cuoái cuøng laø saûn phaåm giaáy. Saûn phaåm cuoái cuøng naøy duøng vôùi nhieàu muïc
ñích nhö giaáy in, baùo, giaáy goùi, giaáy vieát, giaáy thaám, giaáy goùi thöïc phaåm khoâng thaám, . . .
_ Doøng thaûi röûa nguyeân lieäu bao goàm chaát höõu cô hoøa tan, ñaát ñaù, thuoác baûo veä thöïc vaät, voû
caây, . . . FO
I
_ Doøng thaûi cuûa quaù trình naáu vaø röûa sau naáu chöùa phaàn lôùn caùc chaát höõu cô hoøa tan, caùc
.
hoùa chaát naáu vaø moät phaàn xô sôïi. Doøng thaûi coù maøu toái neân thöôøng ñöôïc goïi laø dòch ñen. Dòch
N
NH
ñen coù noàng ñoä chaát khoâ khoaûng 25 ñeán 35 %, tyû leä giöõa chaát höõu cô vaø voâ cô 70:30.
_ Thaønh phaàn höõu cô chuû yeáu laø trong dòch ñen lignin hoøa tan vaøo dòch kieàm (30 ñeán 35%
X A
khoái löôïng chaát khoâ), ngoaøi ra laø nhöõng saûn phaåm phaân huûy hydratcacbon, axit höõu cô. Thaønh
phaàn höõu cô bao goàm nhöõng chaát naáu, moät phaàn nhoû laø NaOH, Na2S, Na2SO4, Na2CO3 coøn phaàn
N G
nhieàu laø kieàm natrisunfat lieân keát vôùi caùc chaát höõu cô trong kieàm. ÔÛ nhöõng nhaø maùy lôùn, doøng
thaûi naøy ñöôïc xöû lyù ñeå thu hoài taùi sinh söû duïng laïi kieàm baèng phöông phaùp coâ ñaëc – ñoát chaùy caùc
O
chaát höõu cô – xuùt hoùa. Ñoái vôùi nhöõng nhaø maùy nhoû thöôøng khoâng coù heä thoáng thu hoài dòch ñen,
doøng thaûi naøy ñöôïc thaûi thaúng cuøng caùc doøng thaûi khaùc cuûa nhaø maùy, gaây taùc ñoäng xaáu tôùi moâi
tröôøng. U
R
_ Doøng thaûi töø coâng ñoaïn taåy cuûa caùc nhaø maùy saûn xuaát boät giaáy baèng phöông phaùp hoùa hoïc
T
OI
vaø baùn hoùa chöùa caùc hôïp chaát höõu cô, lignin hoøa tan vaø hôïp chaát taïo thaønhcuûa nhöõng chaát ñoù vôùi
chaát taåy ôû daïng ñoäc haïi, coù khaû naêng tích tuï sinh hoïc trong cô theû soáng nhö caùc hôïp chaát clo höõu
M
cô, laøm taêng AOX trong nöôùc thaûi. Doøng naøy coù ñoä maøu, giaù trò BOD5 vaø COD cao.
_ Doøng thaûi töø quaù trình nghieàn boät vaø xeo giaáy chuû yeáu chöùa xô sôïi mòn, boät giaáy ôû daïng lô
löûng vaø caùc chaát phuï gia nhö nhöïa thoâng, phaåm maøu, cao lanh.
_ Doøng thaûi töø caùc khaâu röûa thieát bò, röûa saøn, doøng chaûy traøn coù haøm löôïng caùc chaát lô löûng
vaø caùc hoùa chaát rôi vaõi. Doøng naøy khoâng lieân tuïc.
_ Nöôùc ngöng cuûa quaù trình coâ ñaëc trong heä thoáng xöû lyù thu hoài hoùa chaát töø dòch ñen. Möùc
ñoä oâ nhieãm cuûa nöôùc ngöng phuï thuoäc vaøo loaïi goã, coâng ngheä saûn xuaát.
_ Nöôùc thaûi sinh hoaït.
doøng thaûi naøy ñöôïc söû duïng tröïc tieáp cho giai ñoaïn taïo hình giaáy hay cho coâng ñoaïn chuaån bò
nguyeân lieäu vaøo maùy xeo hoaëc coù theå giaùn tieáp sau khi nöôùc thaûi ñöôïc qua beå laéng ñeå thu hoài
giaáy vaø xô sôïi. Nöôùc thaûi coâng ñoaïn naøy ñoâi khi coù theå chieám tôùi 90% löu löôïng toång coäng cuûa
nhaø maùy nhöng töông ñoái saïch noàng ñoä chaát nhieãm baån khoâng cao, BOD trung bình, ñoä maøu
thaáp, pH gaàn trung tính, khoâng chöùa lignin, haøm löôïng chaát raén lô löûng cao, chuû yeáu laø do boät
giaáy vaø chaát ñoän thaát thoaùt. Löôïng chaát raén naøy coù theå deã daøng thu hoài baèng caùc phöông phaùp
laéng.
* Thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi coâng ñoaïn xeo giaáy
N G
U O
TR
OI
M
X A
Beå laéng caùt coù nhieäm vuï loaïi boû caùt, cuoäi, xæ loø hoaëc caùc loaïi taïp chaát voâ cô khaùc coù kích
N G
thöôùc töø 0,2 – 2 mm ra khoûi nöôùc thaûi nhaèm ñaûm baûo an toaøn cho bôm khoûi bò caùt, soûi baøo moøn,
traùnh taéc ñöôøng oáng daãn vaø traùnh aûnh höôûng ñeán coâng trình sinh hoïc phía sau.
3. Beå laéng
U O
R
Beå laéng coù nhieäm vuï laéng caùc haït caën lô löûng coù saün trong nöôùc thaûi, caën hình thaønh trong
T
OI
quaù trình keo tuï taïo boâng (beå laéng ñôït 1) hoaëc caën sinh ra trong quaù trình xöû lyù sinh hoïc (beå laéng
ñôït 2). Theo chieàu doøng chaûy, beå laéng ñöôïc phaân thaønh: beå laéng ngang vaø beå laéng ñöùng.
Caùc haït caën coù kích thöôùc nhoû hôn 10-4 mm thöôøng khoâng theå töï laéng ñöôïc maø luoân toàn taïi
ôû traïng thaùi lô löûng. Muoán loaïi boû caùc haït caën lô löûng phaûi duøng bieän phaùp xöû lyù cô hoïc keát hôïp
vôùi bieän phaùp hoùa hoïc, töùc laø cho vaøo nöôùc caàn xöû lyù caùc chaát phaûn öùng ñeå taïo ra caùc haït keo coù
khaû naêng keát dính laïi vôùi nhau vaø dính keát caùc haït caën lô löûng trong nöôùc, taïo thaønh caùc boâng
caën lôùn hôn coù troïng löôïng ñaùng keå. Do ñoù, caùc boâng caën môùi taïo thaønh deã daøng laéng xuoáng ôû beå
laéng. Ñeå thöïc hieän quaù trình keo tuï, ngöôøi ta cho vaøo trong nöôùc caùc chaát keo tuï thích hôïp nhö :
pheøn nhoâm Al2(SO4)3, pheøn saét loaïi FeSO4, Fe2(SO4)3 hoaëc loaïi FeCl3. Caùc loaïi pheøn naøy ñöôïc
ñöa vaøo nöôùc döôùi daïng dung dòch hoøa tan.
2. Tuyeån noåi
- Quaù trình tuyeån noåi ñöôïc thöïc hieän baèng caùch suïc caùc boït khí nhoû vaøo pha loûng. Caùc boït khí
FO
naøy seõ keát dính vôùi caùc haït caën. Khi khoái löôïng rieâng cuûa taäp hôïp boït khí vaø caën nhoû hôn
khoái löôïng rieâng cuûa nöôùc, caën seõ theo boït khí noåi leân beà maët. . I N
3. Haáp phuï
NH
X A
Quaù trình haáp phuï ñöôïc thöïc hieän baèng caùch cho tieáp xuùc hai pha khoâng hoøa tan laø pha raén
(chaát haáp phuï) vôùi pha khí hoaëc pha loûng. Dung chaát (chaát bò haáp thuï) seõ ñi töø pha loûng (hoaëc
G
pha khí) ñeán pha raén cho ñeán khi noàng ñoä dung chaát trong dung dòch ñaït caân baèng. Caùc chaát haáp
N
phuï thöôøng söû duïng: than hoaït tính, tro, xæ, maït cöa, silicagen, keo nhoâm.
Nhaèm trung hoøa nöôùc thaûi coù pH quaù cao hoaëc quaù thaáp, taïo ñieàu kieän cho caùc quaù trình xöû
lyù hoùa lyù vaø sinh hoïc :
H+ + OH- → H2O
Voâi (Ca(OH)2) thöôøng ñöôïc söû duïng roäng raõi nhö moät bazô ñeå xöû lyù caùc nöôùc thaûi coù tính
axit, trong khi axit sulfuric (H2SO4) laø moät chaát töông ñoái reû tieàn duøng trong xöû lyù nöôùc thaûi coù
tính bazô.
. I
Quaù trình naøy thöôøng phuï thuoäc roõ reät vaøo pH vaø söï hieän dieän cuûa chaát xuùc taùc.
N
3. Keát tuûa hoùa hoïc
NH
X A
Keát tuûa hoùa hoïc thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå loaïi tröø caùc kim loaïi naëng trong nöôùc. Phöông
phaùp ñöôïc söû duïng roäng raõi nhaát ñeå keát tuûa caùc kim loaïi laø taïo thaønh caùc hydroxide, ví duï :
G
Cr3+ + 3OH- → Cr(OH)3
N
Fe3+ + 3OH- → Fe(OH)3
U O
Phöông phaùp keát tuûa hoùa hoïc hay ñöôïc söû duïng nhaát laø phöông phaùp taïo caùc keát tuûa vôùi
R
voâi. Soda cuõng coù theå ñöôïc söû duïng ñeå keát tuûa caùc kim loaïi döôùi daïng hydroxide (Fe(OH)3),
T
OI
carbonate (CdCO3), …Anion carbonate taïo ra hydroxide do phaûn öùng thuûy phaân vôùi nöôùc :
CO32- + H2O → HCO3- + OH-
IV.
M
Phöông phaùp sinh hoïc
Phöông phaùp sinh hoïc ñöôïc öùng duïng ñeå xöû lyù caùc chaát höõu cô hoøa tan coù trong nöôùc thaûi
cuõng nhö moät soá chaát voâ cô nhö: H2S, sulfide, ammonia, … döïa treân cô sôû hoaït ñoäng cuûa vi sinh
vaät. Vi sinh vaät söû duïng chaát höõu cô vaø moät soá khoaùng chaát laøm thöùc aên ñeå sinh tröôûng vaø phaùt
trieån. Moät caùch toång quaùt, phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc coù theå phaân thaønh 2 loaïi :
- Phöông phaùp kî khí : Söû duïng nhoùm vi sinh vaät kî khí, hoaït ñoäng trong ñieàu kieän khoâng coù
oâxy.
- Phöông phaùp hieáu khí : Söû duïng nhoùm vi sinh vaät hieáu khí, hoaït ñoäng trong ñieàu kieän cung
caáp oâxy lieân tuïc.
FO
* Beå xöû lyù baèng lôùp buøn kî khí vôùi doøng nöôùc ñi töø döôùi leân (UASB)
. I
Ñaây laø moät trong nhöõng quaù trình kî khí öùng duïng roäng raõi nhaát treân theá do hai ñaëc ñieåm
N
chính sau :
NH
-
- X A
Caû ba quaù trình phaân huûy-laéng buøn-taùch khí ñöôïc laép ñaët trong cuøng moät coâng trình.
Taïo thaønh caùc loaïi buøn haït coù maät ñoä vi sinh vaät raát cao vaø toác ñoä laéng vöôït xa so vôùi buøn
hoaït tính hieáu khí daïng lô löûng
N G
Beân caïnh ñoù, quaù trình xöû lyù sinh hoïc kî khí UASB coøn coù nhöõng öu ñieåm so vôùi quaù trình
buøn hoaït tính hieáu khí nhö :
U O
-
TR
Ít tieâu toán naêng löôïng vaän haønh.
-
- Buøn sinh ra deã taùch nöôùc.
OI
Ít buøn dö neân giaûm chi phí xöû lyù buøn.
-
-
M
Nhu caàu dinh döôõng thaáp neân giaûm chi phí boå sung dinh döôõng.
Coù khaû naêng thu hoài naêng löôïng töø khí Methane.
U O
TR Buø n thaû i
OI Buø n
Buø n tuaà n hoaø n
Ø Quaù trình xöû lyù hieáu khí vôùi vi sinh vaät sinh tröôûng daïng dính baùm
* Beå loïc sinh hoïc
Beå loïc sinh hoïc chöùa ñaày vaät lieäu tieáp xuùc, laø giaù theå cho vi sinh vaät soáng baùm. Vaät lieäu FO
. I
tieáp xuùc thöôøng laø ñaù coù ñöôøng kính trung bình 25 – 100 mm, hoaëc vaät lieäu nhöïa coù hình daïng N
NH
khaùc nhau, … coù chieàu cao töø 4 – 12 m. Nöôùc thaûi ñöôïc phaân boá ñeàu treân maët lôùp vaät lieäu baèng
heä thoáng quay hoaëc voøi phun. Quaàn theå vi sinh vaät soáng baùm treân giaù theå taïo neân maøng nhaày
X A
sinh hoïc coù khaû naêng haáp phuï vaø phaân huûy chaát höõu cô chöùa trong nöôùc thaûi. Quaàn theå vi sinh
vaät naøy coù theå bao goàm vi khuaån hieáu khí, kî khí vaø tuøy tieän, naám, taûo, vaø caùc ñoäng vaät nguyeân
sinh, … trong ñoù vi khuaån tuøy tieän chieám öu theá.
N G
U O
Phaàn beân ngoaøi lôùp maøng nhaày (khoaûng 0,1 – 0,2 mm) laø loaïi vi sinh hieáu khí. Khi vi sinh
phaùt trieån, chieàu daøy lôùp maøng ngaøy caøng taêng, vi sinh lôùp ngoaøi tieâu thuï heát löôïng oâxy khueách
R
taùn tröôùc khi oâxy thaám vaøo beân trong. Vì vaäy, gaàn saùt beà maët giaù theå moâi tröôøng kî khí hình
T
OI
thaønh. Khi lôùp maøng daøy, chaát höõu cô bò phaân huûy hoaøn toaøn ôû lôùp ngoaøi, vi sinh soáng gaàn beà
maët giaù theå thieáu nguoàn cô chaát, chaát dinh döôõng daãn ñeán tình traïng phaân huûy noäi baøo vaø maát ñi
M
khaû naêng baùm dính. Nöôùc thaûi sau xöû lyù ñöôïc thu qua heä thoáng thu nöôùc ñaët beân döôùi. Sau khi ra
khoûi beå, nöôùc thaûi vaøo beå laéng ñôït hai ñeå loaïi boû maøng vi sinh taùch khoûi giaù theå. Nöôùc sau xöû lyù
coù theå tuaàn hoaøn ñeå pha loaõng nöôùc thaûi ñaàu vaøo beå loïc sinh hoïc, ñoàng thôøi duy trì ñoä aåm cho
maøng nhaày.
höõu cô trong nöôùc thaûi vaø sau ñoù tieáp xuùc vôùi oâxy. Ñóa quay taïo ñieàu kieän chuyeån hoùa oâxy vaø
luoân giöõ sinh khoái trong ñieàu kieän hieáu khí. Ñoàng thôøi, khi ñóa quay taïo neân löïc caét loaïi boû caùc
maøng vi sinh khoâng coøn khaû naêng baùm dính vaø giöõ chuùng ôû daïng lô löûng ñeå ñöa sang beå laéng ñôït
hai.
Cô sôû cuûa phöông phaùp naøy laø döïa vaøo khaû naêng töï laøm saïch cuûa ñaát vaø nguoàn nöôùc. Vieäc
xöû lyù nöôùc thaûi ñöôïc thöïc hieän treân caùc coâng trình :
FO
* Caùnh ñoàng töôùi
. I N
NH
Daãn nöôùc thaûi theo heä thoáng möông ñaát treân caùnh ñoàng töôùi, duøng bôm vaø oáng phaân phoái
phun nöôùc thaûi leân maët ñaát. Moät phaàn nöôùc boác hôi, phaàn coøn laïi thaám vaøo ñaát ñeå taïo ñoä aåm vaø
A
cung caáp moät phaàn chaát dinh döôõng cho caây coû sinh tröôûng. Phöông phaùp naøy chæ ñöôïc duøng haïn
X
ñaát luoân thieáu ñoä aåm.
N G
cheá ôû nhöõng nôi coù khoái löôïng nöôùc thaûi nhoû, vuøng ñaát khoâ caèn xa khu daân cö, ñoä boác hôi cao vaø
U O
ÔÛ caùnh ñoàng töôùi khoâng ñöôïc troàng rau xanh vaø caây thöïc phaåm vì vi khuaån, viruùt gaây beänh
vaø kim loaïi naëng trong nöôùc thaûi chöa ñöôïc loaïi boû seõ gaây taùc haïi cho söùc khoûe cuûa ngöôøi söû
R
duïng caùc loaïi rau vaø caây thöïc phaåm naøy.
T
OI
* Xaû nöôùc thaûi vaøo ao, hoà, soâng suoái
M
Nöôùc thaûi ñöôïc xaû vaøo nhöõng nôi vaän chuyeån vaø chöùa nöôùc coù saün trong töï nhieân ñeå pha
loaõng chuùng vaø taän duïng khaû naêng töï laøm saïch cuûa caùc nguoàn nöôùc töï nhieân.
Khi löu löôïng vaø toång haøm löôïng chaát baån trong nöôùc thaûi nhoû so vôùi löôïng nöôùc cuûa nguoàn
tieáp nhaän, oâxy hoøa tan coù trong nöôùc ñuû ñeå caáp cho quaù trình laøm saïch hieáu khí caùc chaát höõu cô.
Coù dieän tích roäng, chieàu saâu caïn. Chaát höõu cô trong nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù chuû yeáu nhôø söï
coäng sinh giöõa taûo vaø vi khuaån soáng ôû daïng lô löûng. OÂxy cung caáp cho vi khuaån nhôø söï khueách
taùn qua beà maët vaø quang hôïp cuûa taûo. Chaát dinh döôõng vaø CO2 sinh ra trong quaù trình phaân huõy
chaát höõu cô ñöôïc taûo söû duïng. Hoà hieáu khí coù hai daïng : (1) coù muïc ñích laø toái öu saûn löôïng taûo,
hoà naøy coù chieàu saâu caïn 0,15 – 0,45 m; (2) toái öu löôïng oâxy cung caáp cho vi khuaån, chieàu saâu hoà
naøy khoaûng 1,5 m. Ñeå ñaït hieäu quaû toát coù theå cung caáp oâxy baèng caùch thoåi khí nhaân taïo.
o Hoà tuøy tieän
Trong hoà tuøy tieän toàn taïi 03 khu vöïc: (1) khu vöïc beà maët, nôi ñoù chuû yeáu vi khuaån vaø taûo
soáng coäng sinh; (2) khu vöïc ñaùy, tích luõy caën laéng vaø caën naøy bò phaân huûy nhôø vi khuaån kî khí;
(3) khu vöïc trung gian, chaát höõu cô trong nöôùc thaûi chòu söï phaân huûy cuûa vi khuaån tuøy tieän. Coù
theå söû duïng maùy khuaáy ñeå taïo ñieàu kieän hieáu khí treân beà maët khi taûi troïng cao. Taûi troïng thích FO
hôïp dao ñoäng trong khoaûng 70 – 140 kg BOD5/ha ngaøy.
. I N
o Hoà kî khí
NH
Thöôøng ñöôïc aùp duïng cho xöû lyù nöôùc thaûi coù noàng ñoä chaát höõu cô cao vaø caën lô löûng lôùn, ñoàng
N G
U O
TR
OI
M
FO
. I N
CHÖÔNG 4 : LÖÏA CHOÏN COÂNG NGHEÄ VAØ TÍNH TOAÙN COÂNG TRÌNH
CHÍNH NH
I. Löïa choïn coâng ngheä X A
| Caùc coâng trình phuï
N G
U O
Ñaây laø caùc coâng trình nhaèm trôï giuùp, taïo ñieàu kieän caàn thieát cho coâng trình chính hoaït
ñoäng vaø xöû lyù nöôùc thaûi, buøn thaûi ôû coâng ñoaïn cuoái tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng. Caùc coâng trình
TR
phuï ñöôïc löïa choïn laø : song chaén raùc, beå thu gom, beå ñieàu hoøa, beå tuyeån noåi, beå laéng ñôït II, beå
khöû truøng, beå chöùa buøn, beå neùn buøn, maùy eùp buøn baêng taûi.
OI
1. Song chaén raùc
M
Laø thieát bò phoå bieán nhaèm loaïi caùc loaïi raùc coù kích thöôùc lôùn nhö laù caây, que, xöông, . . . ra
khoûi nöôùc thaûi tröôùc caùc coâng ñoaïn xöû lyù tieáp theo vôùi muïc ñích baûo veä caùc thieát bò nhö bôm, oáng
daãn, . . . . Caùc thieát bò chaén raùc coù theå ñöôïc phaân loaïi nhö sau:
- Theo khe hôû song chaén thì coù hai loaïi : thoâ (30 – 200 mm) vaø trung bình (5 – 25 mm).
- Theo ñaëc ñieåm caáu taïo thì coù hai loaïi : coá ñònh vaø di ñoäng.
- Theo phöông phaùp laáy raùc ra khoûi song chaén thì coù hai loaïi : thuû coâng vaø cô giôùi.
Song chaén raùc thöôøng ñaët ñöùng, vuoâng goùc hoaëc nghieâng (45 – 60o : laøm saïch thuû coâng,
75 – 85o: laøm saïch cô khí) vôùi doøng chaûy. Tieát dieän cuûa thanh ñan song chaén raùc coù theå laø loaïi
tieát dieän troøn, chöõ nhaät hay baàu duïc. Tieát dieän chöõ nhaät ñöôïc söû dung roäng raõi nhöng loaïi naøy
gaây toån thaát aùp löïc lôùn. Ta coù theå laøm saïch song chaén vaø löôùi chaén baèng thuû coâng hay baèng caùc
thieát bò cô khí töï ñoäng hay baùn töï ñoäng. Hieän nay, treân thò tröôøng ñaõ coù baùn nhieàu loaïi thieát bò
vöøa laøm löôùi chaén raùc, vöøa laøm caét vaø nghieàn vuïn raùc thaønh caùc haït hoaëc maûnh nhoû lô löûng trong
nöôùc thaûi maø khoâng laøm taéc oáng, khoâng gaây haïi cho maùy bôm. Tuy nhieân, caùc loaïi thieát bò naøy
cuõng coù nhöôïc ñieåm laø gaây khoù khaên cho caùc coâng trình xöû lyù tieáp theo do löôïng caën trong nöôùc
thaûi taêng leân. Loaïi naøy gaây taéc ngheõn heä thoáng phaân phoái khí vaø caùc thieát bò laøm thoaùng trong beå
sinh hoïc, chuû yeáu laø caùc ñóa, loã phaân phoái khí vaø dính baùm vaøo caùc tuabin laøm hö haïi vaø giaûm
coâng suaát cuûa thieát bò laøm thoaùng beà maët. Do vaäy, ta caàn caân nhaéc kyõ khi löïa choïn caùc loaïi thieát
bò chaén raùc.
FO
. I N
3. Beå tuyeån noåi
NH
* Thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi coâng ñoaïn xeo giaáy
X A
Thoâng soá Ñaàu vaøo
N G Möùc ñoä xöû lyù
(TCVN 5945 : 1995, loaïi B)
PH
BOD5 toång, mg/L
U O
6.3 – 7.2
500
6.0 – 8.5
≤ 50
COD, mg/L
SS, mg/L
TR 1100
653
≤ 100
≤ 100
Ñoä maøu, Pt – Co
OI 450
N – NH3, mg/L 1.15 ≤ 35
P – PO43-, mg/L M 1.21 ≤4
Ñaëc ñieåm nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy cho thaáy, tyû leä BOD/COD baèng 0,34. Nhö vaäy chöùng toû
trong nöôùc thaûi chöùa haøm löôïng chaát khoù coù khaû naêng phaân huûy sinh hoïc lôùn, chaát höõu cô deã
phaân huûy sinh hoïc. Caùc chaát höõu cô khoù phaân huûy sinh hoïc trong nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy toàn taïi ôû
2 daïng: boät giaáy lô löûng vaø chaát höõu cô hoøa tan. Ñeå thu hoài boät laãn trong nöôùc thaûi, phöông aùn toái
öu laø söû duïng phöông phaùp xöû lyù cô hoïc tuyeån noåi, khí neùn taïo aùp löïc cho doøng chaûy vaø boät giaáy
coù tyû troïng nheï hôn nöôùc noåi leân treân beà maët, caùc thanh gaït coù nhieäm vuï thu hoài laïi löôïng boät
giaáy ôû phía treân maët beå. Löôïng boät giaáy thu hoài laøm giaûm noàng ñoä COD trong nöôùc thaûi naâng tyû
leä BOD/COD leân, coâng ngheä xöû lyù thích hôïp tieáp theo laø xöû lyù sinh hoïc.
Phöông phaùp tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå taùch caùc taïp chaát phaân taùn khoâng tan, töï
laéng keùm ra khoûi pha loûng. Trong moät soá tröôøng hôïp, quaù trình naøy cuõng ñöôïc duøng ñeå taùch caùc
chaát hoøa tan nhö caùc chaát hoaït ñoäng beà maët. quaù trình nhö vaäy ñöôïc goïi laø quaù trình taùch boït hay
laøm ñaëc boït.
Trong xöû lyù nöôùc thaûi, veà nguyeân taéc, tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå khöû caën lô löûng
vaø laøm ñaëc buøn sinh hoïc. Öu ñieåm cô baûn cuûa phöông phaùp naøy so vôùi phöông phaùp laéng laø coù
theå khöû ñöôïc hoaøn toaøn caùc haït nhoû hoaëc nheï, laéng chaäm, trong moät thôøi gian ngaén. Khi caùc haït
ñaõ noåi leân beà maët, chuùng coù theå ñöôïc thu gom baèng boä phaän vôùt boït.
Quaù trình tuyeån noåi ñöôïc thöïc hieän baèng caùch suïc caùc boït khí nhoû vaøo trong pha loûng. Caùc FO
I
khí ñoù keát dính vôùi caùc haït vaø khi löïc noåi cuûa taäp hôïp boùng khí vaø haït ñuû lôùn seõ keùo theo haït
.
cuøng noåi leân beà maët, sau ñoù chuùng taäp hôïp laïi thaønh caùc lôùp boït chöùa haøm löôïng caùc haït cao hôn
N
trong chaát loûng ban ñaàu.
NH
X A
Hieäu suaát cuûa quaù trình tuyeån noåi phuï thuoäc vaøo soá löôïng boït khí. Kích thöôùc toái öu cuûa
chuùng naèm trong khoaûng 15 ñeán 30 mm. ÔÛ ñieàu kieän nhö vaäy nöôùc caàn ñaït ñoä baõo hoøa khoâng khí
G
thaät lôùn, hay noùi moät caùch khaùc, nöôùc caàn chöùa moät löôïng lôùn khoâng khí. Song ta bieát raèng ñoä
hoøa tan cuûa khoâng khí vaøo trong nöôùc tyû leä thuaän vôùi aùp suaát vaø tyû leä nghòch vôùi nhieät ñoä. Maët
N
khaùc, löôïng khoâng khí tieâu toán rieâng seõ giaûm khi haøm löôïng haït raén cao, vì khi ñoù xaùc suaát va
U O
chaïm vaø keát dính giöõa caùc haït seõ taêng leân. Tuøy thuoäc vaøo khoái löôïng rieâng cuûa vaät lieäu, quaù trình
tuyeån noåi seõ coù hieäu suaát taùch cao ñoái vôùi caùc haït coù kích thöôùc töø 0,2 ñeán 1,5 mm.
TR
I
Trong quaù trình tuyeån noåi, vieäc oån ñònh kích thöôùc boït khí coù y nghóa quan troïng. Ñeå ñaït
muïc ñích naøy ñoâi khi ngöôøi ta boå sung theâm vaøo nöôùc caùc chaát taïo boït coù taùc duïng laøm giaûm
O
naêng löôïng beà maët phaân pha nhö daàu baïch döông, cresol, natri alkylsilicat, phenol, . . .
Hoùa
M Nöôùc thaûi
Baêng taûi gaït vaùng
Taám chaën
chaát Doøng traøn vôùi
Bôm caáp caën ñaëc
hoùa chaát
Thaùo chaát
raén laéng Boä phaän
Bình Van kieåm gom buøn
Bôm Khoângtaïo soaùt aùp suaát
khí
taïo aùp aùp
X A
Ñeå baûo ñaûm chöùc naêng ñieàu hoøa löu löôïng vaø chaát löôïng nöôùc thaûi, ta caàn boá trí trong beå
heä thoáng khuaáy troän ñeå san baèng noàng ñoä caùc chaát baån cho toaøn boä theå tích nöôùc thaûi coù trong beå
N G
vaø ñeå ngaên ngöøa caën laéng, pha loaõng noàng ñoä caùc chaát ñoäc haïi neáu coù nhaèm loaïi tröø hieän töôïng
bò soác veà chaát löôïng khi ñöa nöôùc vaøo coâng trình xöû lyù sinh hoïc. Ngoaøi ra, trong beà cuõng coù theå
U O
boá trí theâm caùc thieát bò thu gom vaø xaû boït, vaùng noåi.
Khi coù yeâu caàu veà ñieàøu chænh ñoä pH cuûa nöôùc thaûi, ta coù theå boá trí theâm moät khoang
trung hoøa ôû trong beå ñieàu hoøa hoaëc xaây thaønh moät beå trung hoøa rieâng naèm ngay phía sau beå ñieàu
hoøa.
TR
5. Beå chöùa buøn OI
M
Buøn sinh ra töø beå laéng II seõ ñöôïc chuyeån qua beå chöùa buøn coù hai ngaên. Ngaên thöù nhaát
tieáp nhaän toaøn boä löôïng buøn töø beå laéng II. Moät phaàn buøn trong beå seõ ñöôïc bôm tuaàn hoaøn laïi beå
Aerotank, phaàn buøn dö seõ daâng leân vaø traøo qua ngaên thöù hai roài ñöôïc bôm qua beå neùn buøn.
Caën sau khi qua beå neùn buøn coù noàng ñoä töø 3 ÷ 8% caàn ñöa qua thieát bò laøm khoâ caën ñeå
giaûm ñoä aåm xuoáng 70 ÷ 80% töùc laø taêng noàng ñoä caën khoâ töø 20 ÷ 30% vôùi muïc ñích:
- Giaûm khoái löôïng vaän chuyeån ra baõi thaûi
- Caën khoâ deã ñöa ñi choân laáp hay caûi taïo ñaát coù hieäu quaû cao hôn caën öôùt
- Giaûm theå tích nöôùc coù theå ngaám vaøo nöôùc ngaàm ôû baõi choân laáp . . .
U O
Duøng ozon ñöôïc saûn xuaát töø khoâng khí do maùy taïo ozon ñaët trong nhaø maùy xöû lyù nöôùc thaûi.
Ozon saûn xuaát ra ñöôïc daãn ngay vaøo beå khöû truøng.
-
TR
Duøng tia cöïc tím (UV) do ñeøn thuûy ngaân aùp löïc thaáp saûn sinh ra. Ñeøn phaùt tia cöïc tím ñaët
OI
ngaäp trong beå khöû truøng coù nöôùc thaûi chaûy qua.
Töø tröôùc ñeán nay, phöông phaùp khöû truøng nöôùc thaûi baèng clo hôi hay caùc hôïp chaát cuûa clo
M
thöôøng ñöôïc söû duïng phoå bieán vì clo laø hoùa chaát ñöôïc caùc ngaønh coâng nghieäp duøng nhieàu, coù saün
treân thò tröôøng vôùi giaù thaønh chaáp nhaän ñöôïc, hieäu quaû khöû truøng cao. Tuy nhieân , nhöõng naêm
gaàn ñaây, caùc nhaø khoa hoïc ñaõ ñöa ra khuyeán caùo neân haïn cheá duøngclo ñeå khöû truøng nöôùc thaûi vì
caùc lyù do sau :
§ Löôïng clo dö ( khoaûng 0,5 mg/l) trong nöôùc thaûi ñeå ñaûm baûo söï an toaøn vaø oån ñònh cho quaù
trình khöû truøng seõ gaây haïi ñeán caù vaø caùc sinh vaät nöôùc coù ích khaùc.
§ Clo keát hôïp vôùi hydrocacbon thaønh caùc hôïp chaát coù haïi cho moâi tröôøng soáng.
ÔÛ caùc nöôùc tieân tieán, ngöôøi ta ñang thay daàn clo baèng ozon laøm chaát khöû truøng nöôùc thaûi
vaø ñang nghieân cöùu aùp duïng khöû truøng baèng thieát bò phaùt tia cöïc tím. Tuy nhieân, hai phöông
phaùp naøy coù chi phí xöû lyù raát cao.
N G
trong khoaûng 10 -30ngaøy. Trong khi ñoù vôùi heä thoáng xöû lyù baèng buøn hoaït tính theo phöông phaùp
U O
coå ñieån tyû leä F/M baèng 0,5- 0,7 kgBOD/kgMLSS.ngaøy, thôøi gian löu buøn chæ coù 2-10 ngaøy.
Coù hai coâng trình xöû lyù sinh hoïc hieáu khí coù theå choïn löïa laø : beå Aerotank vaø beå Biophin.
a) Beå Aerotank
TR
OI
Nöôùc thaûi sau khi qua beå tuyeån noåi ( hoaëc beå laéng I ) coù chöùa caùc chaát höõu cô hoøa tan vaø
caùc chaát lô löûng ñi vaøo beå phaûn öùng hieáu khí Aerotank. Khi ôû trong beå, caùc chaát lô löûng ñoùng vai
M
troø laø caùc haït nhaân ñeå cho sinh vaät cö truù, sinh saûn vaø phaùt trieån daàn leân thaønh caùc boâng caën goïi
laø buøn hoaït tính. Buøn hoaït tính laø caùc boâng caën coù maøu naâu saãm chöùa caùc chaát höõu cô haáp thuï töø
nöôùc thaûi vaø laø nôi cö truù ñeå phaùt trieån cuûa voâ soá vi khuaån vaø vi sinh vaät soáng khaùc. Vi khuaån vaø
caùc vi sinh vaät soáng duøng chaát neàn (BOD) vaø chaát dinh döôõng (N,P) laøm thöùc aên ñeå chuyeån hoùa
chuùng thaønh caùc chaát trô khoâng hoøa tan vaø thaønh caùc teá baøo môùi.
Soá löôïng buøn hoaït tính sinh ra trong thôøi gian löu laïi trong beå Aerotank cuûa löôïng nöôùc
thaûi ñi vaøo beå khoâng ñuû ñeå laøm giaûm nhanh caùc chaát höõu cô, do ñoù phaûi söû duïng laïi buøn hoaït tính
ñaõ laéng xuoáng ñaùy beå laéng ñôït II baèng caùch tuaàn hoaøn buøn ngöôïc laïi ñaàu beå Aerotank ñeå duy trì
noàng ñoä ñuû cuûa vi khuaån trong beå. Buøn dö ôû ñaùy beå laéng ñöôïc xaû ra khu xöû lyù buøn.
Beå loïc sinh hoïc laø moät thieát bò phaûn öùng sinh hoïc trong ñoù caùc vi sinh vaät sinh tröôûng coá
ñònh treân lôùp maøng baùm treân lôùp vaät lieäu loïc. Thöôøng nöôùc thaûi ñöôïc töôùi töø treân xuoáng qua lôùp
vaät lieäu loïc baèng ñaù hoaëc caùc vaät lieäu khaùc nhau, vì vaäy ngöôøi ta coøn goïi heä thoáng naøy laø beå loïc
nhoû gioït. Tuy nhieân, goïi nhö vaäy khoâng thaät chính xaùc vì ñaây thöïc chaát laø moät quaù trình chieát
sinh hoïc hôn laø moät quaù trình loïc. Vôùi söï phaùt trieån cuûa vaät lieäu laøm moâi tröôøng loïc, caùc vaät lieäu
toång hôïp thay theá cho vaät lieäu loïc baèng ñaù thì thuaät ngöõ thaùp sinh hoïc ñöôïc duøng roäng raõi hôn vaø
thaùp thöôøng cao 6 m chöù khoâng phaûi laø 1,8 m nhö beå loïc vôùi vaät lieäu loïc baèng ñaù.
Maøng sinh hoïc goàm caùc vi khuaån, naám vaø ñoäng vaät baäc thaáp ñöôïc naïp vaøo heä thoáng cuøng
vôùi nöôùc thaûi. Maëc duø lôùp maøng naøy raát moûng song cuõng coù hai lôùp : lôùp yeám khí ôû saùt beà maët
ñeäm vaø lôùp hieáu khí ôû ngoaøi. Do ñoù quaù trình loïc sinh hoïc thöôøng ñöôïc xem nhö laø quaù trình hieáu
khí nhöng thöïc chaát laø heä thoáng vi sinh vaät hieáu – yeám khí.
FO
. I
Theo chieàu saâu töø maët xuoáng ñaùy beå loïc, noàng ñoä chaát höõu cô trong nöôùc thaûi giaûm daàn
vaø taïi moät vuøng naøo ñoù caùc vi sinh vaät ôû traïng thaùi ñoùi thöùc aên. Thöôøng BOD ñöôïc chieát ra chuû
N
ngoaøi beå loïc. NH
yeáu ôû 1,8 m phaàn treân cuûa lôùp ñeäm. Phaàn sinh khoái vi sinh vaät thöøa seõ bò troùc ra, theo nöôùc ra
X A
Loïc sinh hoïc ñöôïc öùng duïng ñeå laøm saïch moät phaàn hay toaøn boä chaát höõu cô phaân huûy
Yeám khí N G
sinh hoïc trong nöôùc thaûi vaø coù theå ñaït chaát löôïng doøng ra vôùi noàng ñoä BOD tôùi
Hieáu khí
15 mg/L.
U O Chaát höõu cô
cacbon
Khoâng khí
TR Moâi
tröôøng
DO
OI loïc
Saûn phaåm
Ø Hieäu quaû xöû lyù cuûa beå Aerotank vaø beå Biophin gaàn nhö nhau neân caàn coù nhöõng so saùnh ôû
nhöõng khía caïnh khaùc ñeå choïn ñöôïc coâng trình toát nhaát.
Toång ñaàu tö Nhoû hôn. Lôùn do beå loïc sinh hoïc ñoøi hoûi
kích thöôùc lôùn vaø vaät lieäu ñeäm
cung caáp cho beå raát lôùn.
Vaän haønh Vaän haønh phöùc taïp hôn, tuy Vaän haønh ñôn giaûn hôn, tuy
nhieân nhôø caùc thieát bò töï ñoäng nhieân caàn phaûi kieåm tra chaát
vieäc vaän haønh khoâng coøn laø löôïng nöôùc ñaàu vaøo thöôøng
vaán ñeà phöùc taïp caàn phaûi caân xuyeân.
nhaéc.
Khaû naêng ñaùp öùng söï coá Toát , trong tröôøng hôïp xaáu Ít coù khaû naêng ñaùp öùng söï coá, FO
I
nhaát coù theå thay theá buøn khôûi trong tröôøng hôïp xaáu nhaát
.
ñoäng laïi töø ñaàu vôùi thôøi gian vieäc thay theá vaät lieäu ñeäm
N
ngaén.
NH trong beå sinh hoïc toán nhieàu
thôøi gian vaø chi phí.
X A
Khaû naêng aûnh höôûng tôùi Khoâng gaây aûnh höôûng ñeán Ñoái vôùi khí haäu noùng aåm, veà
moâi tröôøng moâi tröôøng
N G
muøa heø ruoài, muoãi vaø nhieàu
loaïi coân truøng xaâm nhaäp vaø
TR
Thôøi gian khôûi ñoäng
OI Ngaén hôn, vieäc kieám buøn hoaït Vieäc taïo maøng VSV ôû beå sinh
tính ñeå khôûi ñoäng deã daøng vaø hoïc laâu ñoøi hoûi thôøi gian khôûi
saün coù. ñoäng laâu hôn.
Chi phí vaän haønh Lôùn do tieâu toán nhieàu ñieän Ít hôn do beå sinh hoïc khoâng
naêng vaø hoùa chaát. caàn suïc khí.
Khaû naêng môû roäng(taêng Coù theå môû roäng coâng suaát do Ít coù khaû naêng môû roäng do beå
coâng suaát) caùc beå chieám dieän tích nhoû, sinh hoïc coù dieän tích lôùn, thôøi
thôøi gian löu khoâng lôùn gian löu laâu hôn.
Qua so saùnh ta coù theå thaáy beå Aerotank coù nhieàu öu ñieåm hôn beå Biophin, löïa choïn beå
Aerotank cho xöû lyù thích hôïp hôn.
FO
. I N
NH
X A
N G
U O
TR
OI
M
NT xeo
Beå chöùa
Beå tuyeån noåi
boät giaáy Nöôùc
taùch
Beå ñieàu hoøa
FO ra
sau
. I Buøn
N neùn,
Beå Aerotank
NH tuaàn
hoaøn
eùp
buøn
Beå laéng II
X A Beå chöùa buøn
N G
Beå neùn buøn
OI Nguoàn thaûi
tính) seõ phaân huûy caùc chaát höõu cô coøn laïi trong nöôùc thaûi thaønh caùc chaát voâ cô ôû daïng ñôn giaûn
nhö : CO2, H2O…Theo phaûn öùng sau :
Hieäu quaû xöû lyù BOD cuûa beå aerotank ñaït töø 90 – 95%.
Töø beå Aerotank, nöôùc thaûi ñöôïc daãn sang beå laéng, taïi ñaây dieãn ra quaù trình phaân taùch FO
. I
giöõa nöôùc vaø buøn hoaït tính. Buøn hoaït tính laéng xuoáng ñaùy, nöôùc ôû phía treân chaûy sang beå tieáp N
beå khöû truøng nöôùc thaûi ñöôïc xaû thaûi ra nguoàn thaûi.
NH
xuùc chlorin. Taïi ñaây, nöôùc thaûi ñöôïc khöû truøng thôøi gian tieáp xuùc khoaõng 15-20 phuùt, sau khi qua
X A
Buøn hoaït tính ôû ñaùy beå laéng ñöôïc chuyeån sang beå chöùa buøn hai ngaên, moät phaàn ñöôïc bôm
tuaàn hoaøn veà beå Aerotank nhaèm duy trì haøm löôïng vi sinh vaät trong beå. Buøn dö ñöôïc bôm vaøo beå
N G
neùn buøn troïng löïc ñeå laøm giaûm theå tích. Sau ñoù ñöôïc bôm ñeán ngaên khuaáy troän cuûa maùy loïc eùp
baêng taûi ñeå khuaáy troän cuøng polyme, roài ñi qua heä thoáng baêng taûi eùp buøn, noàng ñoä caën sau khi
O
laøm khoâ ñaït ñöôïc töø 15-25%, buøn khoâ ñöôïc chôû ñeán nôi khaùc ñeå xöû lyù tieáp hoaëc choân laáp.
U
III. TR
Tính toaùn coâng trình chính beå Aerotank
I
Beå Aerotank keát hôïp vôùi beå laéng II coù nhieäm vuï loaïi boû toaøn boä caùc chaát oâ nhieãm höõu cô
O
trong ñieàu kieän hieáu khí xuoáng ñeán noàng ñoä cho pheùp xaû vaøo moâi tröôøng.
M
Tröôùc khi vaøo beå Aerotank, nöôùc thaûi ñaõ ñöôïc laàn löôït ñöa qua caùc coâng trình nhö beå
ñieàu hoøa, beå tuyeån noåi neân caùc thoâng soá oâ nhieãm cuûa nöôùc thaûi ñaõ coù phaàn naøo thay ñoåi, ñaëc bieät
laø thoâng soá veà oâ nhieãm höõu cô, taûi löôïng oâ nhieãm cuûa doøng thaûi giaûm:
o 30% COD ⇒ COD = 770 mg/L
o 10% BOD ⇒ BOD5 = 450 mg/L
o 80% TSS ⇒ TSS = 131 mg/L
Thoâng soá ñaàu vaøo vaø ñaàu ra beå Aerotank
Ñaàu vaøo Ñaàu ra
BOD5 = 450 mg/L BOD5 ≤ 50 mg/L
T
0,5 Kg VSS/Kg BOD5
OI
Loaïi vaø chöùc naêng beå: Aerotank khuaáy troän hoøan chænh. Öu ñieåm: khoâng xaûy ra hieän töôïng quaù
M
taûi cuïc boä ôû baát cöù phaàn naøo cuûa beå.
Q, S0, Xo Qe, S, Xe
Beå laéng
SVTH : Nguyeãn Ñöùc Ban Beå Aerotank 30
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
33
TThhiieeátát kkeeá á bbeeå å A
Aeerroottaannkk xxööû û llyyù ù nnööôôùcùc tthhaaûiûi xxeeoo ggiiaaáyáy ccoon
ân
â gg ssuuaaátát 11000000 m
m3//nnggaaøyøy ññeeâm
âm
•
löôïng nöôùc ñaàu ra, m3/ngaøy
S0 , S: noàng ñoä chaát neàn (tính theo BOD5) ôû ñaàu vaøo vaø noàng ñoä chaát neàn sau khi qua beå FO
Aerotank vaø beå laéng , mg/L
. I N
•
buøn sau khi qua beå laéng II, mg/L NH
X , Xr , Xc: noàng ñoä chaát raén bay hôi trong beå Aerotank, noàng ñoä buøn tuaàn hoaøn vaø noàng ñoä
N G ñaàu ra
•
TR
BOD5 hoøaø tan ñi ra töø beå Aerotank laø S, mg/L
•
OI
Caën lô löûng ôû ñaàu ra SSra = 60 mg/L goàm coù 65% laø caën coù theå phaân huûy sinh hoïc.
BOD5 chöùa trong caën lô löûng ôû ñaàu ra ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
M
Löôïng caën coù theå phaân huûy sinh hoïc coù trong caën lô löûng ôû ñaàu ra:
0,65 × 60 = 39 mg/l
Löôïng oxy caàn cung caáp ñeå oxy hoùa heát löôïng caën coù theå phaân huûy sinh hoïc:
39 × 1,42 (mgO2/mg teá baøo) = 55 mg/l
Löôïng oxy caàn cung caáp naøy chính laø giaù trò BOD20 cuûa phaûn öùng . Quaù trình tính toaùn döïa theo
phöông trình phaûn öùng:
C5H7O2N + 5O2 → 5CO2 + 2H2O + NH3 + Naêng löôïng
113 mg/L 160 mg/L
1 mg/L 1,42 mg/L
-> oxy hoùa hoaøn toaøn 1 mg teá baøo caàn 1,42 mg oxy
Chuyeån ñoåi töø giaù trò BOD20 sang BOD5
BOD5 = BOD20 × 0,68 = 55 × 0,68 = 37 mg/L
Vaäy: 50 mg/L = S + 37 mg/L ⇒ S = 13 mg/L
Tính hieäu quaû xöû lyù tính theo BOD5 hoøa tan:
S0 − S 450−13
E= × 100 = × 100 = 97%
S0 450
E0 =
450 − 50
450
× 100 = 89%
FO
C. Tính theå tích cuûa beå:
Theå tích moãi beå Aerotank
. I N
V=
Q Yθ c (S 0 − S )
X (1 + k dθ c ) NH
X ATrong ñoù:
•
•
V: Theå tích beå Aerotank , m3
Q: Löu löôïng nöôùc ñaàu vaøo moãi beå Q = 1000 m3/ngaøy N G
•
U O
Y: Heä soá saûn löôïng cöïc ñaïi Y= 0,5
S0 – S: taûi löôïng xöû lyù cuûa moãi beå, S0 – S = 450 – 13 = 437 mg/L
•
TR
X: Noàng ñoä chaát raén bay hôi ñöôïc duy trì trong beå Aerotank , X = 3500 mg/L
•
• I
kd: Heä soá phaân huûy noäi baøo, kd = 0,06 ngaøy-1
O
•
M
θc: Thôøi gian löu buøn trong heä thoáng, θc = 10 ngaøy
⇒V =
1000 × 0,5 × 10 × 437
= 390 m3
3500 × (1 + 0,06 × 10)
Kích thöôùc beå Aerotank
Theå tích beå V = 390 m3
Choïn chieàu saâu chöùa nöôùc cuûa beå h = 4,5 m
V 390
Dieän tích beå F = = = 88 m2
h 4,5
• Chieàu daøi beå L = 11 m
• Chieàu roäng beå B = 8 m
V 11 × 8 × 4,5 396
θ= = = = 0,396 ngaøy ≈ 9,5 giôø
Q 1000 1000
NH
• Y: heä soá saûn löôïng, Y= 0,5 kg VSS/ kg BOD5
X A
kd: heä soá phaân huûy noäi baøo, kd= 0,06 ngaøy-1
•
• θc: thôøi gian löu buøn, θc = 10 ngaøy.
N G
U O
Löôïng buøn hoaït tính sinh ra do khöû BOD5 (tính theo MLVSS)
Px(VSS) = Yobs × Qt × (S0 – S) = 0,3125×1000 × (450 – 13) × 10-3
TR = 137 kgVSS/ngaøy
OI
Toång caën lô löûng sinh ra trong 1 ngaøy
MLVSS MLVSS
M MLSS
= 0,7 ⇒ MLSS =
0,7
Px (VSS ) 137
Pxl (SS) = = = 195,7 kgSS/ngaøy
0,7 0,7
VX r VX − Qe X eθ c
θc = ⇒ Qw =
Qw X + Qe X e X rθ c
Trong ñoù :
• X: Noàng ñoä chaát raén bay hôi trong beå Aerotank X = 3500 mg/L
• θc: Thôøi gian löu buøn θc = 10 ngaøy
• Qe: Löu löôïng nöôùc ñöa ra ngoaøi töø beå laéng ñôït II ( löôïng nöôùc thaûi ra khoûi heä thoáng). Xem
nhö löôïng nöôùc thaát thoaùt do tuaàn hoaøn buøn laø khoâng ñaùng keå neân Qe = Q = 1000 m3/ngaøy
• Xe: Noàng ñoä chaát raén bay hôi ôû ñaàu ra cuûa heä thoáng
• Xe=0,7× SSra = 0,7 × 60 = 42 mg/L
• Xr : Noàng ñoä chaát raén bay hôi coù trong buøn hoaït tính tuaàn hoaøn
Xr = 0,7 x 10.000 = 7.000 FO
. I N
⇒ Qw =
7000 × 10 NH
396 × 3500 − 1000 × 42 × 10
= 13,8 m3/ngaøy
X A
F. Tính heä soá tuaàn hoøan ( ) töø phöông trình caân baèng vaät chaát:
Töø phöông trình caân baèng vaät chaát:
N G
Suy ra U OX( Q+Qr ) = XrQr + XrQW
TR
OI Qr =
XQ − X r Qw 3.500 × 1000 − 7.000 × 13,8
Xr − X
=
7000 − 3.500
=972,4 m3/ngaøy
•
M
Q: Löu löôïng nöôùc thaûi, Q = 1000 m /ngaøy 3
Trong ñoù:
G. Kieåm tra tyû soá F/M vaø taûi troïng theå tích cuûa beå:
SVTH : Nguyeãn Ñöùc Ban 34
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
33
TThhiieeátát kkeeá á bbeeå å A
Aeerroottaannkk xxööû û llyyù ù nnööôôùcùc tthhaaûiûi xxeeoo ggiiaaáyáy ccoon
ân
â gg ssuuaaátát 11000000 m
m3//nnggaaøyøy ññeeâm
âm
F S0
Chæ soá F/M: =
M θ×X
Trong ñoù:
• S0: BOD5 ñaàu vaøo cuûa moãi beå
• X: Haøm löôïng SS trong beå, X = 3500 mg/l
• θ : Thôøi gian löu nöôùc, θ = 0,396 ngaøy
F 450
⇒ = = 0,32 ngaøy-1
M 0,396 × 3500
Giaù trò naøy naèm trong khoaûng cho pheùp cuûa thoâng soá thieát keá beå (0,2-0,6 kg/kg. ngaøy)
Taûi troïng theå tích cuûa moãi beå Aerotank
S ×Q 450 × 10 −3 × 1000 FO
= 1,14 (kgBOD5/m3ngaøy)
L= 0
V
=
396
. I N
H
Giaù trò naøy trong khoaûng thoâng soá cho pheùp khi thieát keá beå (0,8-1,92kgBOD5/m3. ngaøy)
N
H. Tính löôïng oxy caàn cung caáp cho beå Aerotank döïa treân BOD20:
Löôïng oxy caàn thieát trong ñieàu kieän tieâu chuaån X A
OC0 =
Q (S 0 − S )
N G
- 1,42Px(VSS)
U O
Vôùi f laø heä soá chuyeån ñoåi giöõa BOD5 vaø BOD20 , f= 0,68
f
TR OC0 =
1000 × (450 − 13)
- 1,42 × 137 = 480,1 (KgO2/ngaøy)
OI
Löôïng oxy thöïc teá caàn söû duïng cho beå :
0,68 × 1000
M OCt = OCo
Cs
= 480,1
9,02
= 617 ( Kg O2/ ngaøy)
Cs − CL 9,02 − 2
Trong ñoù:
• Laáy noàng ñoä oxi caàn duy trì trong beå laø CL = 2 mg/l .
• Noàng ñoä oxi baõo hoaø trong nöôùc saïch ôû 20oC : Cs = 9,02 mg/l
Tính löôïng khoâng khí caàn thieát ñeå cung caáp vaøo beå
OC t
Qkk = ×f
OU
Trong ñoù:
• OCt: Löôïng oxy thöïc teá caàn söû duïng cho beå: OCt = 617 kgO2/ngaøy
• OU: Coâng suaát hoøa tan oxy vaøo nöôùc thaûi cuûa thieát bò phaân phoái
• f: heä soá an toaøn , choïn f = 1,5
Choïn daïng ñóa xoáp , coù maøng phaân phoái daïng mòn, ñöôøng kính 170 mm , dieän tích beà maët F=0,02
m2
Cöôøng ñoä thoåi khí 200 L/phuùt ñóa = 12 m3/giôø
Ñoä saâu ngaäp nöôùc cuûa thieát bò phaân phoái h = 4,5m (laáy gaàn ñuùng baèng chieàu saâu beå)
Tra baûng 7.1 trang 112, [1] ta coù: OU = 7 gO2/ m3.m
OU = OU × h = 7× 4,5 = 31,5 g O2/m3
OU: Coâng suaát hoøa tan oxy vaøo nöôùc thaûi cuûa thieát bò phaân phoái tính theo g O2/m3 khoâng khí
⇒ Qkk =
617
× 1,5 = 29381 m3/ngaøy = 1224 m3/giôø FO
31,5.10 −3
. I N
Soá ñóa caàn phaân phoái trong beå
Q kk (m 3 / h) 1224NH
N=
12(m / h) 3
=
12
X A = 102 ñóa.
N G
I. Caùch boá trí ñaàu phaân phoái khí:
U O
Töø oáng chính chia thaønh 13 oáng nhaùnh treân moãi oáng nhaùnh coù 8 ñaàu phaân phoái.
R
Theo chieàu daøi cuûa beå laø 11 m ta boá trí nhö sau: khoaûng caùch giöõa 2 oáng nhaùnh ngoaøi
T
OI
cuøng vôùi thaønh beå laø 0,4m; khoaûng caùch giöõa 2 oáng nhaùnh laø 0,85m.
Treân moãi oáng nhaùnh boá trí ñaàu phaân phoái: khoaûng caùch giöõa 2 ñaàu phaân phoái ngoaøi cuøng
M
ñeán thaønh beå laø 0,5 vaø khoaûng caùch giöõa 2 ñaàu phaân phoái khí laø 1 m.
Truï ñôõ : ñaët ôû giöõa 2 ñóa keá nhau töøng truï moät.
Kích thöôùc truï ñôõ laø: D x R x C = 0,2 m x 0,2 m x 0,2 m.
Hm = hd + hf + hc + h
Trong ñoù:
• hd : Toån thaát do ma saùt doïc theo chieàu daøi oáng daãn ( m )
• hc : Toån thaát cuïc boä ( m )
• Toång toån thaát hd vaø hc thöôøng khoâng vöôït quaù 0,4 m
• hf : Toån thaát qua ñóa phun thöôøng khoâng vöôït quaù 0,5 m , hf = 0,5m
• h : Ñoä saâu ngaäp nöôùc cuûa mieäng voøi phun h = 4,5m
Choïn Hm = 5,4 m
. I
10,33
= 1,523 at N
Naêng suaát yeâu caàu
NH
Qkk = 1224 m3/h = 0,34 m3/s
X A
Coâng suaát maùy thoåi khí
N G
Pmay =
U O34400 × ( p 0, 29 − 1) × Q 34400(1,5230, 29 − 1)0,34
102 × h
=
102 × 0,8
= 18,6
Trong ñoù:
TR
•
OI
Pmaùy : Coâng suaát yeâu caàu cuûa maùy neùn khí , kW
Q : Löu löôïng khoâng khí Qkk = 0,34 m3 / s
•
• P
h
M
: AÙp löïc maùy thoåi ( m )
• : Hieäu suaát maùy neùn khí h = 0,6 – 0,8. Choïn h =0,8.
Vaän toác khí trong oáng daãn khí chính( 10 – 15 m/s ) , choïn Vkhí = 12 m/s
4Qk 4 × 0,34
D= = = 0,19 m
Vkhip 12 × 3,14
Töø oáng chính ta phaân laøm 13 oáng nhaùnh cung caáp khí cho beå
FO
. I oáng nhaùnh ñöùng N
oáng chính
NH
X A
N G
oáng nhaùnh ngang
U O
TR
OI
M
3. Löu löôïng khí qua moãi oáng nhaùnh
Qk 0,34
Q’k = = = 0,026 m3/s
9 13
4Q' k 4 × 0,026
d= = = 0,04 m
v' khi p 20 × 3,14
4Qk 4 × 0,34
Vkhí = = = 10.8 m/s
D 2
3,14 × 0,20 2
4Q ' k 4 × 0,026
v’khí = = = 13,2 m/s
d 2
3,14 × 0,05 2
FO
4. Tính toaùn ñöôøng oáng daãn nöôùc thaûi vaøo beå
. I N
Choïn vaän toác nöôùc thaûi trong oáng : v = 0,7 m/s ( giôùi haïn 0,3 – 0,7 m/s )
NH
Löu löôïng nöôùc thaûi : Q = 1000 m3/ngaøy = 0,0116 m3/s
X A
Choïn loaïi oáng daãn nöôùc thaûi laø oáng PVC , ñöôøng kính cuûa oáng
N G
U O D=
4Q
v
=
4 × 0,0116
0,7 × 3,14
= 0,145 m
M v=
4.Q
D 2
=
4 × 0,0116
3,14 × 0,15 2
= 0,66 m/s
Vaän toác buøn chaûy trong oáng trong ñieàu kieän coù bôm laø 1 – 2 m/s
4Q 4 × 0,0113
D= = = 0,12 m
v 1 × 3,14
4Q 4 × 0,00016
D= = = 0,014 m
v 1 × 3,14
v Beå laéng II
Q (1 + α) C o
S=
C t .v L
Trong ñoù:
FO
- Q : löu löôïng nöôùc xöû lyù (m3 / h )
. I N
-
NH
Co : noàng ñoä caën trong beå Aerotank (tính theo chaát raén lô löûng).
- Co =
X A X
0,7
=
3.500
0,7
= 5.000 (mg/l)
OI -6
vL = vmax e- KCL 10
Trong ñoù:
M
- CL : noàng ñoä caën taïi maët laéng L (beà maët phaân chia)
1
CL = .Ct = 0,5 x 10.000 = 5.000 mg/l = 5.000 (g/m3)
2
- vmax = 7 m/h
- K = 600 (caën coù chæ soá theá tích 50 < SVI < 150)
-6
⇒ vL = 7 x e-600 x 5000 x10 = 0,35 (m/h)
SVTH : Nguyeãn Ñöùc Ban 41
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
33
TThhiieeátát kkeeá á bbeeå å A
Aeerroottaannkk xxööû û llyyù ù nnööôôùcùc tthhaaûiûi xxeeoo ggiiaaáyáy ccoon
ân
â gg ssuuaaátát 11000000 m
m3//nnggaaøyøy ññeeâm
âm
Laáy S = 118 m2
− Dieän tích beå neáu tính theâm buoàng phaân phoái trung taâm:
Dbeå =
4Sbeå
=
4 x130
= 13 (m)
FO
− Ñöôøng kính buoàng phaân phoái trung taâm . I N
Dtt = 0,20Dbeå = 0,20 x13 = 2,6 (m)
NH
Ñöôøng kính maùng thu nöôùc: X A
Maùng thu nöôùc ñaët ôû voøng troøn coù ñöôøng kính baèng 0,9 ñöôøng kính beå.
I
− Taûi troïng thu nöôùc treân 1 meùt chieàu daøi maùng:
O
M a1 =
Q
=
1000
L 36,738
= 27,22 (m3/m daøi.ngñ)
− Chieàu cao phaàn choùp ñaùy beå coù ñoä doác 8% veà höôùng taâm:
D beå 13
h3 = 0,08 = 0,08 x = 0,52 (m)
2 2
Choïn h3 = 0,5 m
U O
− Löôïng buøn chöùa trong beå laéng
OI
d) Thôøi gian löu nöôùc trong beå laéng
M − Dung tích beå laéng:
V 481 x 24
t= = = 5,85 (giôø)
Qt 1972
1 Ñöôøng kính m 13
U O 481
TOÅNG COÄNG
m3 1.000.000 481.000.000
871.000.000
TR
OI
M
B. Phaàn thieát bò
C. Nhaân coâng:
FO
Stt
01
Nhaân löïc
Nhaân vieân vaän haønh
Soá löôïng
02 ngöôøi . I Löông thaùng
1.200.000 ñ/thaùng
N Toång chi phí
2.000.000 ñ/thaùng
NH
X A
N G
U O
TR
OI
M
PHAÀN KEÁT
Ñeå coù theå thieát keá moät heä thoáng naøo ñoù, ta phaûi coù caùi nhìn toång quan veà noù.
Chöông 2 cho ta bieát nhöõng kieán thöùc cô baûn veà ngaønh giaáy, nhöõng coâng ñoaïn ñeå saûn
xuaát ra saûn phaåm giaáy, thaønh phaàn vaø tính chaát cô baûn cuûa nöôùc thaûi xeo giaáy.
Khoâng chæ hieåu bieát veà ngaønh giaáy, ta coøn phaûi caäp nhaät nhöõng coâng trình coâng
ngheä xöû lyù tieân tieán hieän nay ñeå töø ñoù keát hôïp, so saùnh vaø löïa choïn ra daây chuyeàn coâng
ngheä thích hôïp nhaát cho xöû lyù nöôùc thaûi xeo giaáy. Phaàn naøy ñöôïc trình baøy trong
chöông 3.
Phaàn coát loõi cuûa ñoà aùn, chöông 4, laø tính toaùn coâng trình vaø theå hieän treân baûn veõ
kyõ thuaät. ÔÛ möùc ñoä ñoà aùn moân hoïc, ta chæ tính toaùn coâng trình chính cho heä thoáng laø beå
Aerotank, nhöng ñeå coù theå veõ ñöôïc sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä vaø maët baèng hôïp lyù, FO
. I
ta coøn phaûi tính toaùn sô boä kích thöôùc nhöõng coâng trình phuï. Chöông 4 cuõng coù keøm N
cuûa kinh teá, söï bieán ñoäng cuûa thò tröôøng.
NH
theo vieäc tính toaùn kinh teá, vieäc naøy chæ mang tính chaát öôùc tính vì tính chaát phöùc taïp
Ñoà aùn moân hoïc tuy raát ñôn giaûn so vôùi luaän vaên toát nghieäp vaø tính toaùn thieát keá
X A
coâng trình thöïc söï, nhöng noù giuùp ích raát lôùn cho chính ngöôøi laøm noù trong vieäc nghieân
cöùu tìm hieåu, hoïc hoûi kinh nghieäm cuõng nhö laøm naâng cao tinh thaàn laøm vieäc vaø suy
nghó ñuùc keát baûn thaân.
N G
U O
TR
OI
M
X A
2) Laâm Minh Trieát, Xöû Lyù Nöôùc Thaûi Ñoâ Thò Vaø Coâng Nghieäp - Tính
G
Toaùn Thieát Keá Coâng Trình, NXB ÑH Quoác gia Tp HCM, 2004.
N
U O
3) Hoaøng Hueä, Xöû Lyù Nöôùc Thaûi, NXB Xaây döïng, 1996.
4) Traàn Vaên Nhaân, Ngoâ Thò Nga, Giaùo trình Coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi,
R
NXB Khoa hoïc vaø kyõ thuaät, 2002
T
OI
5) Tieâu chuaån Vieät Nam 2001, TCVN 2001
MUÏC LUÏC
TR
OI
M