Điểm khác biệt của luận cương chính trị tháng 10/1930 so với cương lĩnh

chính trị đầu tiên của đảng

MỞ ĐẦU
Đảng cộng sản việt nam ra đời là một tất yếu của lịch sử, là một bước ngoặt vĩ đại
của cách mạng Việt Nam. Để xác lập đường lối, chiến lược, sách lược cơ bản của
cách mạng Việt Nam và tôn chỉ mục đích, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của
Đảng cộng sản Việt Nam, cương lĩnh chính trị đã được vạch ra. Tại hội nghị thành
lập Đảng từ ngày 3/2/1930 đến ngày 7/2/1930 ở Hương Cảng – Trung Quốc, các
đại biểu đã nhất trí thông qua Chính cương vắn tắt, Sách lược văn tắt và Chương
trình tóm tắt do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo. Các văn kiện đó hợp thành Cương
lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng ta-Cương lĩnh Hồ Chí Minh. Tiếp theo đó, vào
tháng 10.1930 cũng tại Hương Cảng-Trung Quốc Ban chấp hành Trung ương họp
Hội nghị lần thứ nhất đã thông qua Luận cương chính trị do đồng chí Trần Phú
soạn thảo. Cương lĩnh chính trị và luận cương chính trị là những văn kiện thể hiện
đường lối cách mạng của Đảng ta. Vậy giữa hai văn kiện này có những điểm gì
giống và khác nhau ?. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu vấn đề này.
Hai văn kiện trên được xây dựng trên cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn, xác định rõ
phương hướng chiến lược, nhiệm vụ cụ thể và cơ bản, lực lượng cách mạng,
phương pháp cách mạng, đoàn kết quốc tế và vai trò lãnh đạo của Đảng.

Sự ra đời của luận cương chính trị tháng 10/1930

Hoàn cảnh ra đời:
Sau Hội nghị thành lập Đảng, Cương lĩnh và Điều lệ của Đảng được bí mật đưa
vào phong trào cách mạng của quần chúng, phong trào cách mạng phát triển
mạnh mẽ và tiến dần lên cao trào. Ban Chấp hành Trung ương lâm thời của
Đảng vừa thành lập đã bước ngay vào một cuộc thử thách toàn diện trên cương
vị đội tiền phong lãnh đạo cuộc đấu tranh mới của dân tộc. Tháng 4-1930, đồng
chí Trần Phú từ Mátxcơva về nước, đồng chí được bầu bổ sung vào Ban Chấp
hành Trung ương lâm thời và được phân công cùng Ban Thường vụ chuẩn bị
soạn thảo bản Luận cương chính trị trình Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành
Trung ương Đảng. Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng được
tiến hành từ ngày 14 đến ngày 30- 10-1930 tại Hương Cảng (Trung Quốc). Hội
nghị quyết định đổi tên Đảng Cộng sản Việt Nam thành Đảng Cộng sản Đông
Dương, thông qua Luận cương chính trị của Đảng, bầu ra Ban Chấp hành Trung
ương chính thức gồm 7 ủy viên, đồng chí Trần Phú là Tổng Bí thư.

Nội dung cơ bản của Luận cương chính trị:

Luận cương xác định những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam:

+ Về mâu thuẫn giai cấp ở Đông Dương: một bên là thợ thuyền, dân cày và các
phần tử lao khổ với một bên là địa chủ, phong kiến, tư bản và đế quốc chủ
nghĩa.

+ Tính chất của cách mạng Đông Dương: lúc đầu “là một cuộc cách mạng tư sản
dân quyền… có tính chất thổ địa và phản đế” sau đó phát triển bỏ qua thời kỳ
tư bản tiến thẳng lên con đường xã hội chủ nghĩa.

+ Nhiệm vụ của cách mạng tư sản dân quyền: đánh đổ các di tích phong kiến để
thực hành thổ địa cách nạng triệt để và đánh đổ đế quốc làm cho Đông Dương
hoàn toàn độc lập.

Hai nhiệm vụ này có quan hệ khăng khít với nhau, trong đó “Vấn đề thổ địa là
cái cốt của cách mạng tư sản dân quyền”.

+ Về lực lượng cách mạng: trong cuộc cách mạng tư sản dân quyền, vô sản giai
cấp và nông dân là hai động lực chính, nhưng vô sản có cầm quyền lãnh đạo thì
cách mạng mới thắng lợi được.

Các giai cấp và tầng lớp khác: tư sản thương nghiệp và công nghiệp đứng về
phía đế quốc; bộ phận thủ công nghiệp trong giai cấp tiểu tư sản có thái độ do
dự, tiểu tư sản thương gia không tán thành cách mạng, tiểu tư sản trí thức có
xu hưỏng cải lương.
+ Về phương pháp cách mạng: Luận cương nhấn mạnh sự cần thiết phải sử
dụng bạo lực cách mạng: “vũ trang bạo động”.

+ Về vai trò lãnh đạo của Đảng: “Điều cốt yếu cho sự thắng lợi của cách mạng
Đông Dương là cần phải có một Đảng Cộng sản có một đường lối chánh trị đúng,
có kỷ luật, tập trung, mật thiết liên lạc với quần chúng và từng trải đấu tranh mà
trưởng thành. Đảng là đội tiên phong của giai cấp vô sản, lấy chủ nghĩa Các Mác
và Lênin làm gốc”.

+ Về mối quan hệ giữa cách mạng Việt Nam với cách mạng thế giới: Luận cương
chính trị nhấn mạnh: vô sản Đông Dương phải liên lạc mật thiết với vô sản thế
giới, nhất là vô sản Pháp, với quần chúng cách mạng ở các nước thuộc địa, bán
thuộc địa, nhất là Trung Quốc và Ấn Độ. Cách mạng Đông Dương là một bộ phận
của cách mạng vô sản thế giới.

SO SÁNH LUẬN CƯƠNG CHÍNH TRỊ THÁNG 10/1930 VÀ

CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ CỦA ĐẢNG

Điểm giống nhau giữa hai văn kiện chính trị

Về phương hướng chiến lược của cách mạng, cả 2 văn kiện đều xác định được
tích chất của cách mạng Việt Nam là: Cách mạng tư sản dân quyền và thổ địa
cách mạng, bỏ qua giai đoạn tư bản chủ nghĩa để đi tới xã hội cộng sản, đây là 2
nhiệm vụ cách mạng nối tiếp nhau không có bức tường ngăn cách. Phương
hướng chiến lược đã phản ánh xu thế của thời đại và nguyện vọng đông đảo
của nhân dân Việt Nam. - Về nhiệm vụ cách mạng, đều là chống đế quốc, phong
kiến để lấy lại ruộng đất và giành độc lập dân tộc. - Về lực lượng cách mạng, chủ
yếu là công nhân và nông dân. Đây là hai lực lượng nòng cốt và cơ bản đông
đảo trong xã hội góp phần to lớn vào công cuộc giải phóng dân tộc nước ta. - Về
phương pháp cách mạng, sử dụng sức mạnh của số đông dân chúng Việt Nam cả
về chính trị và vũ trang nhằm đạt mục tiêu cơ bản của cuộc cách mạng là đánh
đổ đế quốc và phong kiến, giành chính quyền về tay công nông. - Về vị trí quốc
tế, cách mạng Việt Nam là một bộ phận khăng khít với cách mạng thế giới đã
thể hiện sự mở rộng quan hệ bên ngoài, tìm đồng minh cho mình. - Lãnh đạo
cách mạng là giai cấp công nhân thông qua Đảng cộng sản. “Đảng là đội tiên
phong của vô sản giai cấp phải thu phục cho được đại bộ phận giai cấp mình,
phải làm cho giai cấp mình lãnh đạo được dân chúng”. Như Hồ Chí Minh đã
từng nói: “Đảng Cộng sản Việt Nam là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa Mác –
Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam”. Sự giống
nhau trên là do cả hai văn kiện đều thấm nhuần chủ nghĩa Mác-Lênin và cách
mạng vô sản chiụ ảnh hưởng của cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại năm 1917. -
Bên cạnh những điểm giống nhau, hai cương lĩnh trên có một số điểm khác sau:
Cương lĩnh chính trị xây dựng đường lối của cách mạng Việt Nam còn Luận
cương rộng hơn (Đông Dương)

Điểm khác nhau giữa hai văn kiện chính trị

Một là, xác định kẻ thù và nhiệm vụ, mục tiêu của cách mạng: Trong cương lĩnh
chính trị xác định kẻ thù, nhiệm vụ của cách mạng là đánh đổ giặc Pháp sau đó
mới đánh đổ phong kiến và tay sai phản cách mạng( nhiệm vụ dân tộc và dân
chủ). Nhiệm vụ dân tộc được coi là nhiệm vụ trọng đại của cách mạng, nhiệm vụ
dân chủ cũng dựa vào vấn đề dân tộc để giải quyết. Như vậy mục tiêu của
cương lĩnh xác định: làm cho Việt Nam hoàn toàn độc lập, nhân dân được tự
do, dân chủ, bình đẳng, tịch thu ruộng đất của bọn đế quốc Việt gian chia cho
dân cày nghèo, thành lập chính phủ công nông binh và tổ chức cho quân đội
công nông, thi hành chính sách tự do dân chủ bình đẳng phổ thông giáo dục
theo hướng công nông hóa. Trong Luận cương chính trị thì xác định phải “tranh
đấu để đánh đổ các di tích phong kiến, đánh đổ các cách bóc lột theo lối tiền tư
bản và để thực hành thổ địa cách mạng cho triệt để” và “đánh đổ đế quốc chủ
nghĩa Pháp, làm cho Đông Dương hoàn toàn độc lập”. - Hai nhiệm vụ chiến lược
dân chủ và dân tộc được tiến hành cùng một lúc có quan hệ khăng khít với
nhau. Việc xác định nhiệm vụ như vậy của Luận cương đã đáp ứng những yêu
cầu khách quan đồng thời giải quyết hai mâu thuẫn cơ bản trong xã hội Việt
Nam lúc đó là mâu thuẫn dân tộc và mâu thuẫn giai cấp đang ngày càng sâu sắc.
Tuy nhiên, Luận cương chưa xác định được kẻ thù, nhiệm vụ hàng đầu ở một
nước thuộc địa nửa phong kiến nên không nêu cao vấn đề dân tộc lên hàng đầu
đó là nêu cao vấn đề đấu tranh giai cấp, vấn đề cách mạng ruộng đất. - Hai là, về
lực lượng cách mạng: Trong Cương lĩnh chính trị xác định lực lượng cách mạng
là giai cấp công nhân và nông dân nhưng bên cạnh đó cũng phải liên minh đoàn
kết với tiểu tư sản, lợi dụng hoặc trung lập phú nông, trung nông, tiểu địa chủ
và tư bản Việt Nam chưa rõ mặt phản cách mạng. - Như vậy, ngoài việc xác định
lực lượng nòng cốt của cách mạng là giai cấp công nhân thì cương lĩnh cũng
phát huy được sức mạnh của cả khối đoàn kết dân tộc, hướng vào nhiệm vụ
hàng đầu là giải phóng dân tộc. Với Luận cương thì xác định giai cấp vô sản và
nông dân là hai động lực chính của cách mạng mạng tư sản dân quyền, trong đó
giai cấp vô sản là đông lực chính và mạnh, là giai cấp lãnh đạo cách mạng, nông
dân có số lượng đông đảo nhất, là một động lực mạnh của cách mạng, còn
những giai cấp và tầng lớp khác ngoài công nông như tư sản thương nghiệp thì
đứng về phía đế quốc chống cách mạng, còn tư sản công nghiệp thì đứng về
phía quốc gia cải lương và khi cách mạng phát triển cao thì họ sẽ theo đế quốc.
Điều đó cho thấy ta chưa phát huy được khối đoàn kết dân tộc, chưa đánh giá
đúng khả năng cách mạng của tầng lớp tiểu tư sản, khả năng chống đế quốc và
phong kiến ở mức độ nhất định của tư sản dân tộc, khả năng lôi kéo một bộ
phận trung, tiểu địa chủ tham gia mặt trận dân tộc thống nhất chống đế quốc và
tay sai. - Tóm lại, Luận cương đã thể hiện là một văn kiện tiếp thu được những
quan điểm chủ yếu của Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Điều lệ tóm tắt,
xác định được nhiệm vụ nòng cốt của cách mạng. - Tuy nhiên, Luận cương cũng
có những mặt hạn chế nhất định: Sử dụng một cách dập khuôn máy móc chủ
nghĩa Mác-Lênin vào cách mạng Việt Nam, còn quá nhấn mạnh đấu tranh giai
cấp. Còn Cương lĩnh chính trị tuy còn sơ lược vắn tắt nhưng nó đã vạch ra
phương hương cơ bản của cách mạng nước ta, phát triển từ cách mạng giải
phóng dân tộc tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa. Cương lĩnh thể hiện sự vận
dụng đúng đắn sáng tạo, nhạy bén chủ nghĩa Mác-Lênin vào hoàn cảnh cụ thể
của Việt Nam kết hợp nhuần nhuyễn chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế
vô sản, giữa tư tưởng của chủ nghĩa cộng sản và thực tiễn cách mạng Việt Nam,
nó phù hợp với xu thế phát triển của thời đại mới, đáp ứng yêu cầu khách quan
của lịch sử . - Hai cương lĩnh trên cùng với sự thống nhất về tổ chức có ý nghĩa
hết sức to lớn cùng với sự ra đời của Đảng ta, là sự chuẩn bị tất yếu đầu tiên có
tính chất quyết định cho những bước phát triển nhảy vọt trong tiến trình lịch sử
của dân tộc ta. Chúng là nền tảng cho những văn kiện nhằm xây dựng, phát
triển và hoàn thiện hệ thống lý luận, tư tưởng.