ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ( ερωτήσεις εισαγωγής- απαντήσεις)

1. Τι ονομάζουμε έπος και ποια είναι τα είδη του;

Τα έπη είναι πολύστιχα αφηγηματικά ποιήματα με περιεχόμενο μυθολογικό,
διδακτικό, ηρωικό.

2. Ποια είναι τα βασικά γνωρίσματα του ηρωικού έπους;

α) Παρουσιάζει μυθοποιημένα γεγονότα ενός μακρινού παρελθόντος σαν να
είναι αληθινά.
β) Έχει αντικειμενικό χαρακτήρα, δεν εκφράζει, δηλαδή τις υποκειμενικές,
προσωπικές απόψεις του ποιητή, αλλά όλης της κοινωνίας.

3. Πότε και πού δημιουργήθηκε η επική ποίηση και σε ποια εποχή αναφέρεται;
Η επική ποίηση δημιουργήθηκε στην περιοχή της Ιωνίας και αναφέρεται στην
Γεωμετρική εποχή ( 1100- 700 π.Χ).

4. Ποιες ήταν οι ιστορικές συνθήκες που γέννησαν την επική ποίηση;

Οι άποικοι στις νέες πατρίδες νοσταλγούν το ένδοξο παρελθόν, αφηγούνται
κατορθώματα ηρώων,περιπέτειες ναυτικών, επιθυμούν την επιστροφή στην
πατρίδα. Όλα αυτά δίνουν τροφή στη δημιουργία της επικής ποίησης.

5. Τι εννοούμε με τον όρο “πολιτισμικές διαστρωματώσεις” και τι με τον όρο

“αναχρονισμοί”;

Πολιτισμικές διαστρωματώσεις έχουμε όταν στοιχεία διαφορετικών εποχών και

πολιτισμών αναμειγνύονται.
Αναχρονισμούς έχουμε όταν στοιχεία της γεωμετρικής εποχής παρουσιάζονται
στα στοιχεία της μυκηναϊκής εποχής.

6. Από πού άντλησε το υλικό του ο Όμηρος για να συνθέσει τα έπη του;
Ο Όμηρος άντλησε το υλικό του από την προ-ομηρική εποχή από την
προφορική παράδοση , από παραμύθια σχετικά με περιπέτειες ναυτικών, από
παραμύθια σχετικά με περιπέτειες ηρώων και από την δική του εποχή δηλαδή
την Γεωμετρική.
7. Ποιες ήταν οι διαφορές μεταξύ αοιδών και ραψωδών;
Οι αοιδοί τραγουδούσαν τα έπη του με την συνοδεία φόρμιγγας ή κιθάρας.
Οι ραψωδοί δεν τραγουδούσαν αλλά απάγγελναν ρυθμικά τα παλιότερα έπη
κρατώντας ραβδί. Οι αοιδοί συνέθεταν τα έπη, αυτοσχεδιάζοντας προφορικά,
βοηθούμενοι όπως πίστευαν από τη Μούσα ενώ οι ραψωδοί απομνημόνευαν
παλιότερα έτοιμα έπη. Οι αοιδοί ζούσαν κυρίως σε ανάκτορα ενώ οι ραψωδοί
ανήκαν σε επαγγελματικά σωματεία και ταξίδευαν συχνά.

8. Γιατί οι αοιδοί θεωρούνταν σεβαστά πρόσωπα;

Οι αοιδοί θεωρούνταν σεβαστά πρόσωπα γιατί έκαναν θεόπνευστο έργο
δηλαδή αυτοσχεδίαζαν βοηθούμενοι από τη θεά Μούσα και ζούσαν σε
ανάκτορα.

9. Τι γνωρίζετε για την εκπαίδευση των αοιδών;

Οι αοιδοί μπορούσαν να αυτοσχεδιάζουν γιατί, εκτός από το ταλέντο που
σίγουρα διέθεταν, εκπαιδεύονταν για το έργο τους, οι νεότεροι από τους
παλαιότερους, γονείς ή δασκάλους.

10. Ποια στοιχεία γνωρίζετε σχετικά με τον Όμηρο; ( πού και πότε έζησε;)
Ο Όμηρος ήταν ταξιδιώτης-ποιητής και πήρε μέρος σε ραψωδικούς αγώνες.
Πρέπει να ήταν από τους πρώτους που έπιασαν ραβδί. Η παράδοση τον ήθελε
τυφλό, αλλά αυτό μάλλον δεν ευσταθεί. Πιστεύεται ότι έζησε κατά τον 8 οαιώνα
π.Χ. στην Ιωνία . Γεννήθηκε το πιθανότερο στη Χίο ή στη Σμύρνη (7πόλεις
διεκδικούν την καταγωγή του).

11. Τι ονομάζουμε “τρωικό κύκλο” και ποια έπη τον αποτελούν;

Τρωικός κύκλος είναι ένα σύνολο επών που όλα μαζί συμπληρώνουν τον
Τρωικό πόλεμο. Στον επικό κύκλο ανήκουν:
α) Τα Κύπρια που διηγούνταν τα πολεμικά γεγονότα μέχρι την αρχή της
Ιλιάδας.
β) Η Αιθιοπίς , που παρουσίαζε κυρίως τις νικηφόρες μάχες του Αχιλλέα
εναντίον του βασιλιά των Αιθιόπων Μέμνονα (συμμάχου των Τρώων) αλλά και
το θάνατο του ίδιου του Αχιλλέα.
γ) Η Μικρά Ιλιάς, που αναφερόταν στη διαμάχη του Οδυσσέα και του Αίαντα
για τα όπλα του Αχιλλέα, μέχρι και την είσοδο του Δούρειου Ίππου στην Τροία.
δ) Η Ιλίου πέρσις, που περιέγραφε όσα διαδραματίστηκαν κατά την άλωση της
Τροίας.
ε) Οι Νόστοι, που εξιστορούσαν τις περιπέτειες των Τρωικών ηρώων ( εκτός
του Οδυσσέα) κατά την επιστροφή στις πατρίδες τους.
στ) Η Τηλεγόνεια , που εξιστορούσε τα γεγονότα μετά την Οδύσσεια, τις
περιπέτειες δηλαδή του Οδυσσέα μετά την επιστροφή του και μέχρι το θάνατο
από το γιο του Τηλέγονο, τον οποίο, κατά τον μύθο τον είχε αποκτήσει από την
Κίρκη.

12. Πότε και γιατί έγινε η επίσημη καταγραφή των ομηρικών επών;
Η επίσημη καταγραφή των ομηρικών επών έγινε στην Αθήνα κατά τον 6ο
αιώνα προκειμένου οι ραψωδοί να τα απαγγέλουν κατά τις γιορτές των
Παναθηναίων.

13. Ποια είναι το βασικό θέμα της Οδύσσειας και γιατί χαρακτηρίζεται
μεταπολεμικό έπος;
Κεντρικό θέμα της Οδύσσειας είναι ο νόστος του Οδυσσέα, να επιστρέψει με
τους συντρόφους του από την Τροία στην Ιθάκη αλλά και η μνηστηροφονία
δηλαδή η εξόντωση των μνηστήρων. Χαρακτηρίζεται μεταπολεμικό έπος γιατί
παρουσιάζει τα προβλήματα του ήρωα και της κοινωνίας που δημιουργήθηκαν
μετά τον τρωικό πόλεμο.

14. Σε ποιες ενότητες χωρίζεται η Οδύσσεια; Πως λέγονται και πώς

συμβολίζονται;
Η Οδύσσεια αποτελείται από 12.110 στίχους και χωρίζεται σε 24 ραψωδίες .
Κάθε ραψωδία της Οδύσσειας δηλώνεται με ένα μικρό γράμμα από το ελληνικό
αλφάβητο και έναν τίτλο που δήλωνε το περιεχόμενό της.

15. Ποια είναι τα τρία μέρη στα οποία χωρίζεται η Οδύσσεια ;

➔ Τηλεμάχεια: στο μέρος αυτό (ραψωδίες α – δ) πρωταγωνιστεί ο
Τηλέμαχος
➔ Νόστος: αναφέρεται στον αγώνα του Οδυσσέα να νοστήσει/ να
επιστρέψει στην Ιθάκη ( ραψωδίες ε – ν 209)
➔ Μνηστηροφονία: στο μέρος αυτό(ραψωδίες ν 210 – ω ) ο Οδυσσέας με
τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς και συνεργαζόμενος με τον Τηλέμαχο
εξοντώνει τους μνηστήρες.

16. Πόσα χρόνια διαρκούν οι περιπέτειες του Οδυσσέα στη θάλασσα και ποια
είναι η διάρκεια της Οδύσσειας ;

Τα γεγονότα της Οδύσσειας διαρκούν10 χρόνια ο ποιητής όμως τα εντάσσει σε

41 ημέρες.
17. Ποιο σχέδιο ακολούθησε ο Όμηρος στη σύνθεση της Οδύσσειας ;
Ο Όμηρος ακολουθεί την τεχνική in medias res, δεν ακολουθεί γραμμική
χρονική σειρά στην αφήγηση των γεγονότων. Ξεκινά την αφήγηση από ένα
προχωρημένο στάδιο από το νησί των Φαιάκων και “εγκιβωτίζει” όλες τις
προηγούμενες περιπέτειες του Οδυσσέα (τεχνική εγκιβωτισμού).