Joanisa Final Paper

SOSYO-POLITIKS SA EDITORYAL KARTUN NG MINDANAO TECH:
ISANG SEMIOTIKONG PAGSUSURI
JOANISA G. KAMID
BATSILYER NG EDUKASYONG SEKONDARYA

(Filipino)
HUNYO 2020
[DOCUMENT TITLE]
SOSYO-POLITIKS SA EDITORYAL KARTUN NG MINDANAO TECH:

JOANISA G. KAMID
Isang Tesis na Ipinasa sa Kagawaran ng Edukasyong Sekondarya, Kolehiyo

ng Edukasyon, Pamantasan ng Katimugang Mindanao, Kabacan, Cotabato
Bilang Pagtupad sa Isa sa mga Kahingian sa Kursong
BATSILYER NG EDUKASYONG SEKONDARYA

(Filipino)
HUNYO 2020
[DOCUMENT TITLE]
UNIVERSITY OF SOUTHERN MINDANAO

Kabacan, Cotabato
Philippines
APPROVAL OF THESIS MANUSCRIPT
Name JOANISA G. KAMID
Major FILIPINO
Degree Sought BACHELOR OF SECONDARY EDUCATION
Specialization FILIPINO
Thesis Title “SOSYO-POLITIKS SA EDITORYAL KARTUN NG MINDANAO TECH:
ISANG SEMIOTIKONG PAGSUSURI”
APPROVED BY THE GUIDANCE COMMITTEE
WINNIE O. AQUINO, MALT-Fil

Adviser Co-Adviser
Date Date
PAUL JOHN D. ONGCOY, MST

Statistitian Department Research Coordinator
Date
Date
SONIA F. ALMAZAN, MA-MUSIC

Department Chairperson
_______
Date
NORQUEZ T. MANGINDRA, EdD EIMER M. ESTILLOSO, EdD

College Research Coordinator Dean
____________ ____________
Date Date
Study No: ________________

Recorded by: _____________
RECORDED:
EDWARD A. BARLAAN, PhD.

Director for Research and Development
_________________
Date
Index No:
Recorded by: __________
ii
[DOCUMENT TITLE]

Kabacan, Cotabato
Philippines
ACCEPTANCE OF THESIS
The thesis attached hereto, entitled “SOSYO-POLITIKS SA EDITORYAL KARTUN NG MINDANAO
TECH:ISANG SEMIOTIKONG PAGSUSURI” prepared and submitted by Joanisa G. Kamid in partial
fulfillment of the requirements for the degree of Bachelor of Secondary Education is hereby
accepted.
WINNIE O. AQUINO, MALT-Fil

Adviser
____________________
Date
Accepted as partial fulfillment of the requirements for the Bachelor of Secondary Education.
NORQUEZ T. MANGINDRA, EdD

College Research Coordinator
_____________________
Date
PERSONAL NA TALAMBUHAY
iii
[DOCUMENT TITLE]
Ang mananaliksik ay ipinanganak noong ika-27 ng Hulyo, 1996 sa
Brgy. Makat, Columbio, Sultan Kudarat. Siya ang pangalawa sa limang na
magkakapatid nina G. Lopez B. Kamid at Norigia G. Kamid.
Siya ay nagtapos ng kaniyang elementarya sa Mababang Paaralan ng
Mayo Elementary School sa Mayo, Columbio, Sultan Kudarat. Tinapos naman
niya ang kaniyang sekondarya sa Mataas na Paaralan ng Columbio National
High School, Columbio, Sultan Kudarat.
Pumasok siya sa kolehiyo sa Pamantasan ng Katimugang Mindanao sa
kursong Batsilyer ng Edukasyong Sekondarya at kinuha ang Filipino bilang
kaniyang medyor. Sa pangatlong taon ng kaniyang pag-aaral sa kolehiyo ay
nagpasya siyang huminto sa pag-aaral.
Bumuo ng sariling pamilya sa edad na dalawampo’t dalawa, at
pagkatapos ng dalawang taon na natigil siya sa pag-aaral ay nahikayat ng
kaniyang asawa na muling bumalik sa pag-aaral.
Katulad ng kaniyang pinaniniwalaang “Ang tunay na matalino ay
lumilikha ng bagong bukas” siya ngayon ay patuloy na naglalakbay sa buhay
upang bumuo ng isang bagong umaga para sa kaniyang mga minamahal,
kapiling ang kaniyang mga minamahal sa buhay.
Joanisa G. Kamid
Mananaliksik
iv
[DOCUMENT TITLE]
PASASALAMAT
Naging posible at matagumpay ang pag-aaral na ito dahil sa mga taong
nagbigay ng suporta sa emosyonal, pinansyal at dunong. Taos-pusong
nagpapasalamat ang mananaliksik sa mga taong naglaan ng oras at naging
bahagi ng pananaliksik na ito.
Dinadakila ng mananaliksik ang kaniyang tagapayo G. Winnie O.
Aquino sa matiyaga at walang sawang pagsubaybay sa buong proseso ng
pag-aaral na ito. Maraming salamat sa oras, sa mga payo, sa pagpapakunot
ng noo upang mabigyang puna at mga mungkahi ang pananaliksik para sa
ikagaganda nito, sa malawak na pag-uunawa sa kalagayan ng mananaliksik
at maging sa tiwalang ipinagkaloob na pawang nagpalakas ng loob ng
mananaliksik upang matapos ang pananaliksik na ito.
Kina Gng. Ma. Lezel P. Pataray, Bb. Jean M. Millare at G. Paul John
B. Ongcoy bilang mga miyembro ng Komite na nagsiyasat at nagbigay ng
mungkahi upang mas mapabuti ang pananaliksik na ito.
Kina G. Marlon Salvador at Bb. Lovely Shiena C. Aragoncillo na
naging katuwang ng aking tagapayo bilang debriefer ng pag-aaral na ito.
Maraming salamat sa masusi at mapanuring pagbasa na inilaan sa pag-aaral
na ito, sa dunong at mga mungkahena ibinahagi upang higit pang umunlad
ang papel na ito at ang mananaliksik.
v
[DOCUMENT TITLE]
Kay at sa lahat ng mga guro sa kagawaran ng Filipino sa maluwag
nilang pagpapatuloy sa opisina at pagbibigay ng lakas ng loob sa
pagsasagawa ng pananaliksik na ito.
Malaki ang pasasalassmat ng mananaliksik kina Asha, at Norjana na
laging bukas sa pagpapagamit ng kanilang laptop sa buong proseso ng
pananaliksik. Ang mga laptop nila ang naging malaking instrumento upang
maisatitik ang pag-aaral na ito.
Kay Mustapha na nagbigay ng napakamakabuluhang tulong upang
matapos ang pag-aaral na ito, sa laptop, pinansya, printing ng libre, pagpa-
softbound, pagpapapirma sa routing slip, pagpapa-turnit in hanggang sa
indexing. Sukran!
Kina Rasma, Ysmael, Alindato, na naging katuwang at kasama ng
mananaliksik sa presyur sa pag-aaral at sa ante ni Mustpha sa Bonifacio na
nagpatuloy sa kanilang tahanan upang makapag-group study ang mga mag-
aaral na mananaliksik.
Maraming salamat kay Babo Sambay na laging bukas sa
pagpapahiram ng laptop sa mananaliksik sa panahon ng pandemya sa Covid
19.
Maraming salamat sa mga boardmate na sina Rhai at Norlisa na
naging katuwang ng mananaliksik sa pag-encode ng pag-aaral.
Kay ate Lay sa kaniyang tulong pinansyal.
vi
[DOCUMENT TITLE]
Kay Dading na buong prosesong nakaagapay, sumusuporta at
nagpapalakas ng loob ng mananaliksik upang magpatuloy at umunlad ang
mananaliksik.
Higit sa lahat sa Allah s.w.t na nagbigay ng buhay upang patuloy na
makapamuhay ang mga tao sa mundong ito.
Maraming salamat sa lahat ng mga nabanggit at sa mga marami pang
hindi na nabanggit ang pangalan. Kayo ang naging dahilan upang maging
posible ang tagumpay ng pag-aaral na ito.
vii
[DOCUMENT TITLE]
TALAAN NG NILALAMAN
PAHINA
MGA PAUNANG DAHON

Pamagating Pahina i
Approval of Thesis Outline ii
Acceptance of Thesis iii
Personal na Talambuhay iv
Pasasalamat v
Talaan ng Nilalaman viii
Talaan ng Talahanayan x
Talaan ng Apendises xi
Abstrak xii
INTRODUKSYON 1
Kaligiran ng Pag-aaral 1
Kahalagahan ng Pag-aaral 3
Katanungan ng Pag-aaral 5
Teoritikal na Balangkas 6
Delimitasyon at Limitasyon ng Pag-aaral 11
Depinisyon ng mga Terminong Ginamit 12
Organisasyon ng Pag-aaral 14
viii
[DOCUMENT TITLE]
MGA KAUGNAY NA PAG-AARAL AT LITERATURA 23

Mga Kaugnay na Pag-aaral 23
Mga Kaugnay na Literatura 25
METODOLOHIYA 29
Disenyo ng Pag-aaral 29
Tungkulin ng Mananaliksik 29
Paraan ng Pag-Annalisa ng mga Datos 30
Instrumentong Ginamit 31
Konsiderasyong Etikal 31
Mapananaligan 31
PAGLALAHAD, PAGSUSURI AT PAGPAPAKAHULUGAN

NG MGA DATOS 33
DISKUSYON NG PAG-AARAL 67
TALASANGGUNIAN 77
APENDISES 79
ix
[DOCUMENT TITLE]
TALAAN NG TALAHANAYAN
TALAHANAYAN PAMAGAT PAHINA
1 Imahe ng Editoryal Kartun ng Min

danao Tech
38
2 Tatlong Lebel ng
Pagpapakahulugan batay sa
Order of Signification ni Barthes 52
x
[DOCUMENT TITLE]
TALAAN NG APENDISES
APENDIKS PAMAGAT PAHINA

A Application for Research Adviser 80
B Application for Research Title 81
C Estimated Budget of the Research 82
D Application for Thesis Manuscript Defense 83

E Editoryal Kartun 84
ABSTRAK
xi
[DOCUMENT TITLE]
KAMID, JOANISA G. 2020 Sosyo-Politiks Sa Editoryal Kartun Ng Mindanao

Tech: Isang Semiotikong Pagsusuri Isang Pananaliksik na Papel sa
Kolehiyo ng Pagtuturo, Pamantasan ng Katimugang Mindanao,
Kabacan, Cotabato 93pp.
Tagapayo: Winnie O. Aquino, MALT Fil
Ang pangkalahatang layunin ng pag-aaral na ito ay masuri ang sosyo-
politiks na ipinoprojek ng editoryal kartun ng Mindanao Tech 2013-2019.
Tiniyak ng mananaliksik na masagot ang mga sumusunod na
katanungan: 1) Ano-ano ang mga literal na kahulugan na masasalamin sa
editoryal kartun ng Mindanao Tech? 2) Ano-ano ang imaheng sosyo-politiks
sa bansa naipinoprojeksa editoryal kartun sa huling sampung magkakasunod-
sunod na edisyon? 3) Ano ang ideolohiyang namamayani sa loob ng
sampung edisyon?
Ginamit sa pag-aaral na ito ang desenyong kwalitatibo partikular ang

“Descriptive Content Analysis”. Sinusuri ang sampung editoryal kartun sa
pamamagitan ng pagkuha ng mga imaheng sosyo-politiks sa institusyong
panlipunan gamit ang semiotika.
Ginamit na instrumento sa pag-aaral na ito ang pahayagan na Mindanao
Tech upang makuha ang mga datos na editoryal kartun. Ang mga nalikom na
datos ay nilapatan ng semiotikong pagsusuri. Tinukoy ang denotatibong
xii
[DOCUMENT TITLE]
kahulugan ng mga karikatura gamit ang istaylistik kanon nina Medhurst at
DesouSa. Ang konotatibong kahulugan ay pinalutang gamit ang rhetorical
tropes ni Daniel Chandler. At napalutang naman ang imaheng sosyal at
politikal sa pamamagitan ng sosyolohikal na pagsusuri. Pagkatapos masuri ay
ipinabalideyt ang papel na ito sa tatlong eksperto sa larangang ito.
Pagkatapos ng isinagawang pag-aaral, napatunayan ng mananaliksik
ang mga sumusunod: 1) Mula sa denotatibong pagpapakahugan ay lumabas
ang liko liko at putol putol na daan, paghihirap ng mga Filipino sa pagtaguyod
ng edukasyon, alaala ng martial law, pagpaplano at pagbabanta ni Robredo,
biktima ng pambobomba sa davao, pagtugis sa mga drug addict at kurap,
paggamit ng politician sa medya, pakikisali ni Juan sa kilos protesta, pagkamit
ng kapayapaan sa Mindanao at ang pag-akay ni Pope Francis sa LGBT. 2)
Batay sa pagsusuri sa sosyo-politiks na aspeto ng editoryal lumabas ang hindi
pagkamit ng pangmatagalang kapayapaan bunga ng pagkaantala sa usad ng
usapang pangkapayapaan, kinakalakal ang edukasyon sa Pilipinas,
nakapangangamba ang muling pagpapatupad ng martial law, may nilulutong
plano ang pangalawang pangulong Robredo, pagluluksa ng mga biktima ng
Davao bombing, pagpapatupad ng kampanyang Tokhang ng pangulong
Duterte at pagtugis sa mga kurap, nananalo sa eleksiyon ang mga sikat at
popular sa radio at telebisyon, marami ang isyu ng masang Filipino, marami
ang nasasakripisyo sa digmaan sa Mindanao at bukas si Pope Francis sa
LGBT. 3) Ang mga ideolohiyang lumutang sa bawat editoryal ay mahalaga
xiii
[DOCUMENT TITLE]
ang senseridad ng magkabilang partido sa pagsusulong ng usapang
pangkapayapaan, export oriented ang sistema ng edukasyon sa Pilipinas,
martial law ay pagsupil/pag-apak sa karapatang pantao, nagtutunggali sa
politika ang mga matataas na opisyal, pag-iral ng culture of impunity/ kawalan
ng hustisya, ang druga at kurapsyon ay sakit ng lipunan, laganap ang vote
buying sa eleksiyon sa bansa, mahilig makilahok sa mga kilos protesta ang
mga Filipino, ang kapayapaan ay nakakamit sa diplomatikong pamamaraan at
pantay pantay ang tao sa usapin ng karapatan.
xiv
1
INTRODUKSYON
Kaligiran ng Pag-aaral
… one face looks from the media to the larger

society and its institutions. It reflects the
link between the media and the other
institutions such as politics, economics,
education and religion…
(Littlejohn, 1992)
Makapangyarihan ang media. May kakayahan itong makahikayat
napaniwalaan ang isang ideya, baguhin ang pananaw at ideolohiya ng isang
lipunan. Maiging sinusuri ng media ang iba’tibang aspeto ng buhay. Ang mga
relasyon, mithiin ,ugnayan ng tao, maging ang panlasasa pagpili ng musika,
palabas at babasahin. Ibig sabihin ang media ay nagbibigay daan
sapakikipag-ugnayan ng bawat institusyong panlipunan sa paghubog ng
ideolohiyang panlipunan.
Isa sa maimpluwensiyang tagahulma ng ideolohiya ng lipunan ang
pahayagan. Ang pahayagan ay may malaking kontribusyon sa pagsisiwalat sa
kalagayang panlipunan ng isang bansa. Mayroon itong iba’t ibang bahagi na
tumatalakay sa iba’t ibang isyu. Isa sa higit na makatawag pansing bahagi ng
pahayagan ay ang editorial lalo na ang editorial kartun sa pagkat ito ay mga
larawan o imahe na may bahid ng katatawanan sa pamamagitan ng

2
pagmamalabis ng mga prominenteng pisikal na katangian ng tao. Isa itong
karikatura na likha ng editoryal board.
Ayon kay Anoñuevo (2008), ang editoryal ay kumakatawan sa mga
pananaw ng pangkat ng editor na maaring lumihis sa itinakdang pananaw at
patakaran ng pamahalaan at hinahatak ang malawak na lipunan na
makisangkot sa pamamagitan ng pagbibigay ng mga opinyon at pagpapasiya
hingil sa naturang pananaw at patakaran. Ang editoryal ay naglalaman ng
opisyal ng posisyon ng buong editoryal board ng siyang utak ng pahayagan.
Samantalang ang editoryal kartun naman ay masasabing ang puso ng
pahayagan dahil ito ay may kakayahang pumukawsa masa nakaraniwang
walang akses sa komersyalisadong edukasyon. Nagkaroon ito ng
kapangyarihang impluwensiyahan ang damdamin, isipan at paniniwala ng
mambabasa. Mula sa karikaturang nakalahad sa editoryal, masasalamin dito
ang iba’tibang larawan ng karanasan ng isang lipunan na binubuo ng iba’t
ibang sangay ng institusyon na binibigkis ng iba’t ibang mithiin at
pinagagalaw batay sa kani-kanilang adhikain. Ang kultura ng pamilya, kalidad
ng edukasyon, paniniwala ng relihiyon at antas ng ekonomiya…mga
institusyong magkakaiba ng sistema, pananaw at misyon, subalit
pinagbubuklodng iisang hangarin, ang punan ang kakulangan, ng isa’t isa
para sa ikabubuti ng paghubog ng bawat indibidwal. Sa lipunan mag-uugat
ang karakter ng indibidwal, sa lipunan magsasanga ang tatag ng karakter na

3
ito at sa lipunan magbubunga ang tagumpay ng katatagan nito na dulot ng
paghubog ng media sa lipunan.
Sa konteksto ng kalagayang panlipunan sa kasalukuyan na umiigting ang
mga kaganapan sa nagsusumpaki at nagsasalungatang mga pananaw,
layunin at paninindigan ng iba’t ibang sektor at pundok ng mamamayan higit
lalong kinakailangan ang isang midyum na magbibigay ng iisang larawang-
diwa sa kalagayang panlipunan ng bansa. Kung gayon napapanahon lamang
na pag-aralan ang editoryal kartun bilang repleksiyon ng mga pangyayari sa
apat na institusyong panlipunan (pamahalaan, simbahan, paaralan, tahanan)
na ipinoprojek ng mga editoryal kartun upang masuri ang ugnayan ng mga
simbolo na ito sa karanasan ng realidad na lipunan.
Kahalagahan ng Pag-aaral
Ang editoryal ay kasasalaminan ng mga kaganapang nangyayari sa isang
lipunan batay sa paningin ng mga manunulat. Ito ay maituturingna bahagi ng
panitikan na may adhikaing makalikha ng boses upang marinig, naglalaman
ng mga argumentong makapagmumulat sa nahihimbing na kamalayang
panlipunan.
Mahalaga ang pag-aaral na ito upang masuri ang mga adhikaing may
kinalaman sa mga isyung sosyal at politikal na masasalamin sa bawat

4
editoryal. Mabibigyan ng karampatang interpretasyon ang bawat larawang
nakasaad sa mga ito at mabibigyan ng gabay ang mga mambabasa sa kung
paano ito titingnan ayon sa kontekstong nais nitong palutangin.
Sa panig ng administrasyon magsisilbi itong assessment point at
ebalwasyon sa perpormans at serbisyong ibinibigay nito sa mga mamamayan
tungo sa higit pang ikagagaling ng kanilang paglilingkod.
Sa panig ng akademya, magagamit ito bilang lunsaran sa pagtuturo ng
mga akdang pampanitikan na may kaugnayan sa paksa ng talakayan sa
klase.
Sa mga mag-aaral, magsisilbi itong gabay kung paano susuriin ang
mga larawang inihahatid ng editorial kartun hindi lamang sa literal nitong
kahulugan kundi maging sa kontekstong panlipunan. Magiging daan ito sa
mas malalim na pag-unawa at tamang paraan ng pagpapakahulugan sa
tulong ng paggabay ng guro sa mga pangyayaring sosyal at politikal na
ipinoprojek ng editoryal.
Mamumulat ang mga mambabasasa mga kaganapang nangyayari sa
lipunan na siyang magbubunsod ng higit na pakikilahok sa pagpanday ng mga
pagbabagong hinahangad tungo sa mainam na pamumuhay at
sistema.Maaring mabuksan ang isipan ng mambabasa sa mga isyung hatid
ng editoryal.
5
Ang pag-aaral na ito ay makatutulong sa higit pang pagpapatibay ng
bigkis sa relasyon ng mga Filipino saan mang panig ng bansa sa pagkakaroon
ng iisang larawang diwa ng lipunan sa pamamagitan ng editorial.
Sa panig naman ng editor, manunulat at kartunist ng anumang
pahayagan, magbibigay diin ito sa lawak, lalim at bigat ng gampanin na
kaakibat ng paghahatid at paghuhulma ng editoryal na siyang higit na
makaka-impluwensiya sa isipan at damdamin ng mambabasa.
Para naman sakabataan maeengganyo sila sa pagbabasa ng editoryal
dahil higit nilang mauunawaan at mapahahalagahan ang esensiyang
inilalarawan nito.
Katanungan ng Pag-aaral
1. Ano-ano ang mga literal na kahulugan na masasalamin sa editoryal
kartun ng Mindanao Tech?
2. Ano-ano ang imaheng sosyo-politiks sa bansa naipinoprojeksa
editoryal kartun sa huling sampung magkakasunod-sunod na edisyon?
3. Ano ang ideolohiyang namamayani sa loob ng sampung edisyon?

6
Teoretikal na Balangkas
The meaning of a thing lies largely in its relationship to other things,
both in its similarities to other things and its differences. By establishing these
relationships, you are identifying the system in which a sign works, (Maasik
and Solomon, 1997).
Nangangahulugan na ang relasyon ng mga simbolo… ang kaibahan at
pagkakatulad, ang set ng magkaka-ugnay na mga mahahalagang pangyayari
ay may malaking kahalagahan sa pagbibigay ng interpretasyon sa mga
simbolo. The key elements of a semiotic interpretation: the establishment
of a set of associated phenomena (Maasik at Solomon, 1997:8). Ito ang
konseptong pinaniniwalaan ng teoryang semiotika.
Kaugnay ng pahayag nila lahat ng nahihinuha at nabubuo sa isipan ay
isang signo na tumutukoy sa isang bagay para mabigyan ng interpretasyon.
Ito man ay sa pamamagitan ng mga salita, tono, imahen, kilos, at mga bagay.
Ang isang dokumento mula sa telebisyon, dula sa radio, kanta ni Adelle,
tarpaulin ng mga kandidato, ang poster sa bus stop at sa mga kalye ay mga
teksto lahat. Ang kahulugan ng signo ay nakaangkla sa iba pang signo.

7
Nagkakaroon ng ugnayan ang lahat ng mga simbolo upang makabuo ng isang
pangkalahatang kahulugan na nababatay sa isang sistemang sinusunod.
Hindi maihihiwalay ang mga penomenong panlipunan, mapasosyal
man o politikal sa paghubog ng ideolohiya at imahen ng isang kasalukuyang
lipunan. Ayon pa kay Barthes (nasa Maasik at Soloman, 1997:7), kinuha sa
Reyes (2014),
…the point of semiotics ingeneral is that all social behavior is

political in the sense that it reflects some personal or group interest.
Such interests are encoded in what we called “ideologies or world views,
that express the values and opinions of those who hold them”.
Ipinaliliwanag lamang nito na ang realidad ng lipunan, ang kilos, pag-
uugali at kaisipan ay may bahid politikal sapagkat ipinapakita nito ang
ideolohiya ng iilan lamang. Ang pagkalikha ng mga simbolong ito at imahen,
lalo na sa modernong henerasyon ay nagbibigay diin sa kahalagahan ng
pagbasa sa mga signo ayon sa konteksto nito. Ayon nga kina Maasik at
Solomon (1997:7), semiotics, accordingly, is not just about signs and
symbols: it is equally about ideology and power.
Patunay ito na ang paggamit ng teoryang semiotika ay angkop lamang
sa pagsusuring gagawin sa editoryal sa pahayagan na kakikitaan ng mga
kaganapang panlipunan. Kaya naman nakasalig din ang pagsusuri sa Order
of Signification ni Roland Barthes (1957) na kung saan ipinahahayag ang
tatlong lebel ng pagsusuri sa isang signo, ang denotasyon, konotasyon at
ideolohiya.
8
Ayon kay Chandler (2011), the semiotic analysis of cultural myths
involves attempts to deconstruct the ways in which, codes operates
within particular popular text or genres, with the goal of revealing how
certain values, attitudes and beliefs are supported while other are
suppressed.
Nangangahulugan na sa pamamagitan ng tatlong lebel ng
signipikasyon ay unti-unting nasisinag ang mga nakatagong panlipunang
suliranin mula sa teksto o larawan na sumasalamin sa isang partikular na
lipunan. Napapalutang nito ang ideolohiyang sosyal at politikal na
namamayani sa isang panahon. Higit na mabibigyang kahulugan ang isang
teksto batay sa konteksto nito at hindi lamang sa literal na pagpapakahulugan.
Editorial cartoons are visual artifacts communicating rhetoric
(Matthews, 2011). Ang retorikal na katangian ng editoryal kartun ang
nagbibigay talim sa mensahe nito. Hindi nagiging direkta ang nais nitong
ipahiwatig bagkus nag-iiwan ito ng palaisipan sa mga mambabasa sa nais
nitong ipahiwatig. The arguments made by editorial cartoons are logical
but are intentionally incomplete; they do not spell everything out for the
reader (Medhurst and Desousa, 1981 nasa Matthews 2011) na kinuha sa
Reyes (2014). Kaya napakahalaga ng ginagampang papel ng retorikal tropes
sa paghihimay ng mga kahulugang nais bigyang diin ng kartun. Pinatunayan
ito sa pahayag nina Lakoff at Johnson (nasa Chandler, 2011) na, tropes are
the basis much of our understanding in everyday life. Ang mga hindi
9
direktang pahayag, mga signong nakikita sa paligid at maging ang ikinikilos ng
tao sa kanyang kapwa ay binibigyan ng interpretasyon batay sa sitwasyon.
Mahalagang salig ng apat namaster trope mula sa pag-aaral ni Daniel
Chandler, ang metapora, sinekdoke, metonomi at ironya.
Nakaangkla rin ang pagsusuri sa istaylistik kanon mula sa pag-aaral
nina Medhurst at Desousa (1981). These stylistic choices offer cartoonist a
wide range of tools with which to fashion their rhetorical invitation to
reader (212). Ang iba’t ibang cartoonist ay may kanya-kanyang pamamaraan
sa pagdebuho ng kanilang larawan. Ang istaylistik kanon ay higit na
makatutulong sa lubusang pag-unawa sa kahulugan ng kartun mula sa
magkakaibang proponent. It is precisely this graphic complexity which
helps explains the disparity between cartoonists’ persuasive intentions
and the eventual interpretation of the cartoon by reader (219). Mula rito,
makikita ang pagkakatulad at pagkakaiba mula sa kompleks na kahulugang
inilalahad ng isang kartun. Ang ugat ng panghihikayat ay isang malaking salik
sa pagpapakahulugan ng mga mambabasa. Ang pag-angkla ng pagbasa sa
kartun sa istaylistik kanon ay isang malaking ambag sa pagbibigay ng tiyak na
interpretasyon mula sa isang kopleks na larawan.
Pagbabatayan din sa pag-aaral na ito ang teoryang sosyolohikal na
kung saan ang pokus ay ang ugnayan ng tao sa lipunang kinabibilangan.
Ayon nga kina Santos at Tayag (2011), ang tao ay bahagi ng mga institusyong
panlipunan na likha rin ng tao; pamilya, simbahan, edukasyon, batas, politika,

10
kultura at ekonomiya. Kung gayon , ang bawat institusyong ito ang humubog
sa pagkatao ng isang indibidwal. Mahalagang maunawaan ang inetraksyon ng
tao sa kanyang kapwa o bawat institusyong panlipunan na humuhulma sa
isang indibidwal. Sa pamamagitan ng teoryang ito masusuri ang papel at
ugnayan ng tao sa bawat institusyong panlipunan; pamahalaan, simbahan,
paaralan at pamilya na masasalamin sa mga editoryal ng pahayagan.
Hindi maihihiwalay sa pagsusuri ang pagsasa-alang-alang sa
panahong iniikutan ng akda. Ayo nga kay Gadamer (nasa Reyes, 1992:115-
116) na kinuha sa Reyes (2014), ang pag-unawa ay palaging nasa punto de
bista ng isang taong umuunawa. Hindi maaring iwaglit ang sarili sa paggawa
ng interpretasyon, ang interpretasyon ay palaging re-interpretasyon mula sa
perspektibo ng kasalukuyan. Ipinahihiwatig lamang na ito ay pag-unawa sa
mga pangyayari sa kasalukuyan, ang historikal na konteksto ng panitikan at
wika at ng siyensya upang mas magkaroon ng akma, tumpak na pabibigay
interpretasyon sa mga imahen at simbolo. ito ang teoryang hermenyutika na
isang pag-aaral o isang teorya ng interpretasyon sa pagbibigay kahulugan
(Reyes, 1992) na nasa Reyes (2014). Isa ito sa magiging batayang teorya ng
pag-aaral na kung saan pinapahalagahan ang pag-susuri sa panahong
kinapapalooban ng isang isyung tinatalakay sa editoryal. Kinakailangan ito
upang maiwasan ang maling paghusga sa akda at manatiling bukas sa
nakaraan upang iwasto ang anumang pagkiling sa nilalaman ng teksto.

11
Ayon kay Santos at Tayag (2011), nagkakaroon ng iba’t ibang lebel ng
subhektidad ang krito. Masasabing walang iisang interpretasyon na maaring
ibigay sa isang akda. Sa teorya ng pagtanggap at pagbasa (reader’s
response theory) tinatangkang ilarawan ang nagaganap sa isip ng
mambabasa habang binibigyang-kahulugan ang akda/teksto. Isa ito sa pag-
aangklahan ng pag-aaral sapagkat winawasak nito ang tradisyunal na diin ng
teksto at sa produksyon nito at ang maling obhektibismo na naiuugnay sa mga
produktong kultural. Iginigiit nito ang aktibong papel ng mambabasa bilang
sentral na elemento sa teorya. Bawat henerasyon ng nagbabasa sa teksto ay
nagkakaiba ng sariling interpretasyon na natatakdaan ng kanilang posisyon sa
lipunan at ideolohiya.
Delimitasyon at Limitasyon ng Pag-aaral
Sinasaklaw lamang ng pag-aaral na ito ang pagsusuri sa editoryal
kartun o karikaturang nasa loob ng kahon ng pahayagang Mindanao Tech. sa
pinakahuling sampung edisyon ng nasabing pahayagan. Hindi na sakop ng
pag-aaral ang nakasulat na editoryal. Kabilang sa delimitasyon ng pag-aaral
na ito ang pagkakaroon ng iba’t ibang interpretasyon sa mga karikatura.
Inaasahan naman na makabubuo ng isang banghay aralin bilang output ng
isasagawang pag-aaral.
12
Depinisyon ng mga Terminong Ginamit
Upang higit na maunawaan ng mga mambabasa ang ginawang pag-aaral
binigyang kahulugan ang mga terminong madalas na nabanggit sa
pananaliksik.
Denotasyon ito ang kahulugang literal ng mga karikatura na
nakita sa pahayagang Mindanao Tech.
Editoryal sa bahagi ng pahayagan na ito kinuha ang mga
editoryal kartun na siyang gagawan ng suri sa
pag-aaral na ito.
Editoryal Kartun ito ang kinalap na datos na siyang sinuri batay sa
semiotikong pagsusuri.
Ideolohiya ito ay ang namamayaning sistema o kolektibong
ideya, kilos, gawi at paniniwala na nabubuo sa
lipunan sa loob ng mga panahong sinasaklaw ng
pag-aaral na ito.
13
Institusyong Panlipunan sa pag-aaral na ito ipinakita ang relasyon at
ugnayan ng mga institusyon ng lipunan sa isa’t isa
(pamahalaan, simbahan, paaralan, tahanan).
Konotasyon tumutukoy sa ugnayan o relasyon ng lipunan at
pamahalaan na nais ipahiwatig ng mga karikatura.
Sa pagkuha nito, ibabanatay ang
pagpapakahulugan sa Rhetorical Tropes ni Daniel
Chandler (2011).
Mindanao Tech ito ang opisyal na pahayagan ng Pamantasan ng
Katimugang Mindanao na ginamit na
instrumento sa pagkalap ng editoryal kartun.
Order of Signification sa pag-aaral na ito tinukoy ang lebel na
pagpapakahulugan sa mga editoryal kartun batay
sa order of significantion ni Roland Barthes.
Kabilang dito ang denotasyon, konotasyon at
ideolohiya.
Rhetorical Tropes ito ay ang matayutay o matalinghagang paglalahad
ng ideya at kahulugan na nalikha ng argumento sa
loob ng editoryal karton upang maibigay ang mga
natatagong kahulugan o ang konotasyon ng mga
karikatura.
14
Semiotic Analysis ito ay pag-aaral ukol sa senyales na nauukol sa
pagpapakahulugan o pag-iinterpret ng kahulugan
sa pamamagitan ng pagbibigay-kahulugan sa
ugnayan ng bagay o simbolong binibigyang
kahulugan o tinatawag na signifier. Tumutukoy ito
sa pagbibigay ng interpretasyon sa mga larawan
na siyang pokus ng pag-aaral na ito.
Sosyo-Politiks to ang mahahalagang ugnayan ng lipunan at
pamahalaan, ito ang susuriinsa pag-aaral na
itobatay sa moralidad, mga balyu o kagandahang
asal at gawaing politikal.
Organisasyon ng Pag-aaral
Ang pag-aaral na ito ay binubuo ng unang kabanata na naglalaman ng
introduksyon ng pag-aaral, kahalagahan ng pag-aaral, katanungan ng pag-
aaral, teoretikal na batayan, delimitasyon at limitasyon, depinisyon ng mga
terminolohiya at organisasyon ng pag-aaral.
Pangalawang kabanata nito ay naglalaman ng mga kaugnay na pag-aaral
at kaugnay na literatura. Samantalang ang pangatlong kabanata ay
naglalaman naman ng mga metodolohiya. Kabilang dito ang disenyo ng pag-

15
aaral, tungkulin ng mananaliksik, pag-aanalisa ng mga datos, instrumento ng
pag-aaral, konsiderasyong etikal at mapananaligan.

13
MGA KAUGNAY NA PAG-AARAL AT LITERATURA
Sa bahaging ito, ipinakita ang mga nagawang pag-aaral na may kaugnayan
sa pananaliksik at mga babasahing nagpapahayag ng mga ideya, konsepto at
sitwasyong kaugnay parin sa pag-aaral.
Mga Kaugnay na Pag-aaral
May mga pag-aaral na naisagawa hinggil sa pragmatics bilang pagdulog o
pagtingin sa pagsusuri ng mga akda at larawang-diwa na masasalamin sa
editoryal. Ilan dito ay makikita sa ibaba.
Sa pag-aaral ni Reyes (2014) na may layuning alamin ang sosyo-politiks
na masasalamin sa editorial kartun ng Philippine Daily Inquirer ay ginamitan
ng deskriptibo o paglalarawan na uri ng pananaliksik na nilapatan ng
semiotikong pagsusuri mula sa Order of Signification ni Roland Barthes
(1957). Sa pagsusuri sa denotatibong kahulugan ginawang lunsaran ang
Istaylistik Kanon nina Medhurst at DeSousa (1981), upang matukoy naman
ang imahe sa kartun nilapatan ng Rhetorical Tropes ni Chandler (2011) ang
pagsusuri sa konotatibong kahulugan ng karikatura at pagkatapos ay tinukoy
ang ideolohiyang namamayani sabawat karikatura. Mula sa nagging resulta

14
ng kanyang pag-aaral natuklasan sa aspektong sosyal na lutang ang imahe
ng
palabang ina, kasaganahan, pagkagutom, pagsisikap,
pagkakontento,pagkakaisa,masasamang impluwensiya, mapagpatawad na
ama, pagkakasala, opresyon sa midya, pagbabanta sa mamamahayag,
karahasan, banta sa seguridad, mabagal na proseso ng hustisya, dagdag
pasanin ng mga konsyumer, kawalan ng komitment sa trabaho, pagtatraydor,
pagdanak ng dugo, paggamit ng dahas, kahirapan, tradisyunal na ina,
masculinity, paglabag sa moralidad ng lipunan, kawalan ng pagmamalasakit
at pagmamahal sa bayan, paghahangad ng malaking sahod, impluwensiya ng
dolyar, paghihirap ng mga magsasaka, pag-asa sa pagbabago, mahinang
boses ng panawagan at pagyakap sa kulturang popular. Sa aspektong
politikal ang mga imaheng hindi pagkakasundo ng mga mambabatas,
determinasyon sa pagpapahayag ng opinyon, pagmamaliit at panghahamak
sa kapwa politiko, pagkagahaman, pagsira sa pader o harang, pagkatali sa
unduan, katiwalihan sa sandatahang lakas, panakip-butas, walang ngipin ang
batas, yon, pagtakas sa obligasyon, pagkagulat at pagkabahala, bulok na
sistema ng pamahalaan, pagkagahaman ng lider, hindi mapagkatiwalaang
pinuno, pangingilkil at kawalan ng tiwala sa mamumuhunan. Ang namamayani
namang ideolohiya ay ang korapsyon bilang ugat ng kahirapan ng bansa.
Malaki ang pagkakaugnay ng pag-aaral ni Reyes sa isasagawang pag-
aaral sapagkat magiging pokus din ng pananaliksik ang paggamit ng

15
pragmatics bilang pangunahing sandigan sa pagsusuri sa akda. Magkaugnay
din ang pag-aaral dahil pareho itong naglalayong maipakita ang sosyo-politikal
na isyu sa lipunan na nakatago sa akda. Maging ang metodo at teoryang
ginagamit sapananaliksik.
Nagkaroon lang ng pagkakaiba sa pahayagang ginamit sapagkat ang
editoryal kartun na susuriin ay mula sa pahayagang Mindanao tech.
Pinapaksa naman sa pag-aaral ni Tayag (2011) ang tungkol sa Komiks
pragmatics. Nilalayon nitong alamin at suriin ang kalagayang sosyal at politikal
ng Pilipinas na makikita sa komiks istrip na Pugad Baboy. Ginamit na disenyo
ang kwalitatibo. Sa pagtalakay ginamit ang deskriptibong pamamaraan at
analisis ng nilalaman (content analisis) ng dokumento. Ang ginawan ng
analisis ay piling mga istrip mula sa walong isinaaklat na kompeylasyon ng
Pugad Baboy ni Pol Medina Jr. ginamit sa kanyang pag-aaral ang teoryang
pragmatics bilang pangunahing padron sa pagsusuri ng komiks. Nakaangkla
rin ang interpretasyon batay sa semiotika, hermenyutika at teoryang reader
response sa pagsusuri sa mga akda. Ginamit sa pagsusuri ng ugnayang
teksto at konteksto ang mga Coordinated Management of Meaning,
Triangle of meaning at Discourse Analysis.
Lumabas sa kanyang pag-aaral na mulat ang manunulat sa mga
kaganapang panlipunan sa kanyang panahon na nagtutulak sa kanya upang
likhain ang Pugad Baboy. Natuklasan din sa pagsusuri na projeksyon ng
mamamayang Pilipino ang mga tauhan sa komiks mula sa pinakamataas na

16
karakter hangang sa pinakamababang karakter na kumikilos sa iba’t ibang
institusyon nito. Masasalamin din na ipinoprojek sa loob ng tahanan ang mga
pagbabago sa kultura ng pamilyang Pilipino tulad ng pagbibigay halaga sa
salapi kaysa pagpapahalaga sa isang sama-sama at buong pamilya. Napag-
alaman din na halos magkakatulad lamang ang larawan ng Pilipinas na
ipinoprojek ng komiks sa Pugad Baboy sa mga institusyong panlipunan na
binubuo ng tahanan, paaralan, pamahalaan at simbahan ngunit mas
nakahihigit sa mga isyung sosyo-politikal ang pamahalaan.
Malaki ang pagpagkakaugnay ng pag-aaral ni Tayag sa isasagawang
pag-aaral sapagkat parehong pokus din ng pananaliksik ang paggamit ng
pragmatics bilang pangunahing sandigan sa pagsusuri sa akda, naglalayong
maipakita ang sosyo-politikal na isyu sa lipunan na nakatago sa akda. Ang
metodo at teoryang ginagamit sa pananaliksik ay magkapareho din. Ang
ipinagkaiba lamang ay sa instrumentong ginamit sapagkat ang suring akda ay
mga piling editoryal kartun mula sa pahayagang Mindanao tech.
Ang pag-aaral naman nina Sani et. Al (2012) ay naglalayong ilarawan
kung paano naging daan ang mga politikal kartun sa pagbuo ng mga
panlipunang usapin sa pahayagan ng mga Nigerian upang mabago at
mahubog ang kanilang kamalayan sa mga kasalukuyang sosyo-politikal
kartun sa pagbuo ng mga panlipunang usapin sa isyu sa isang partikular na
panahon. Gumamit ng content analysis upang matukoy ang temang
masasalamin sa kartun. Kwalitatibong paraan sa pamamagitan ng teoryang

17
semiotika ang pagtingin sa editoryal kartun. Lumabas sa pag-aaral na 80% ng
mga tema ay tumutukoy sa tipikal na gawaing panlipunan ayon sa
kontekstong sosyo-politikal ng mga Nigerian. Lumabas din sa pag-aaral na
makikita sa editoryal kartun ang pagpili lamang ng mga kasalukuyan at
sensitibong isyu na mahalaga at may ugnayan sa tao. Malaki ang kaugnayan
ng pag-aaral na ito sa isasagawang pag-aaral sapagkat parehong instrumento
ang gagamitin, ang pagkukunan ng datos ay ang editoryal kartun ng isang
pahayagan. Pareho ring kwalitatibong paraan ng pagsusuri sa pamamagitan
ng semiotikong dulog ang gagamitin sa pag-aanalisa ng mga datos.
Sa isa pang pag-aaral nina Sani et. Al (2012) ay naglalayuning
matukoy ang kalikasan at papel na ginagampanan ng humor sa Nigerian
newspaper. Gumamit sila ng relief theory, superiority theory at incongruity
theory sa pag-analisa ng mga datos. Lumabas sa kanilang pag-aaral na ang
pagkakaroon ng humor sa mga kartun ay nakapagpapagaan ng kalooban
mula sa mabigat na suliranin at nakahihikayat sa kanilang makapagbabahagi
ng opinyon sa mga kasalukuyang pangyayari sa lipunan. Nasuri din na
minanipula ng mga cartoonist ang paglalapat ng katatawanan o humor styles
sa mga guhit na nagsisilbing kritisismo sa mga nanunungkulan sa gobyerno
upang magsilbing daan sa pagkakaroon ng pagbabago sa lipunan at usaping
pampulitika.
Mayroong kaugnayan ang pag-aaral na ito sapagkat parehong
nakapokus sa editoryal kartun ang pagsusuri. Kwalitatibong paraan ng

18
pagsusuri ang ginamit sa pamamagitan ng pag-aanalisa sa content subalit
magkaiba lamang ng teoryang pinag-angklahan.
Si Gallarde (2018) naman ay nagsagawa ng pag-aaral na may layuning
makalikom ng mga pahayag mula sa iba’t ibang Sitcom ng ABS-CBN at
masuri at matalakay ang pragmatikong kahulugan ng mga pahayag na ito
batay sa Order of Significance ni Roland Barthes 1957. Ginamit ang
kwalitatibong disenyo ng pananaliksik. Gamit ang deskriptibong pamamaraan
partikular ng content analisis. Napatunayan mula sa resulta ng kanyang pag-
aaral na ang linya sa sitcom ay sumasalamin sa araw-araw na pamumuhay ng
mga Pilipino. May iba’t ibang isyu na makikita sa linyang binibitawan ng mga
artista sa sitcom at bukod sa literal na kahulugan ng pahayag ay madudukal
din ang konotasyon at ideolohiyang hatid nito sa manonood.
Mayroong kaugnayan ang pag-aaral sa pagkat sinuri at tinalakay rin dito
ang pragmatikong kahulugan ng mga pahayag batay sa Order of Sinificance
ni Roland Barthes. Kwalitatibong paraan din ang ginamit sa pamamagitan ng
pag-aanalisa sa content.
Ang pag-aaral naman ni Gallego (2017) ay may layuning masuri ang
mga signature line ng ilang piling personalidad sa Mass Media. Kwalitatibo
ang pangunahing disenyong ginamit sa pag-aaral at nilangkapan ng
paglalarawan (descriptive), pangnilalamang pagsusuri (content analisis) at
pagsusuring istruktural upang mapalitaw at maipakita ang mga kahulugang
dala ng mga salita. Inilahad ng pag-aaral na ito na ang mga umiiral na paraan
19
ng pagbubuo ng mga salita ng mga personalidad ay payak, paglalapi at pag-
uulit. Nanghihiram ng mga salita mula sa wikang Ingles sa kanilang
pagpapahayag. Napatunayang may mga pagbabagong morpoponemikong
nagaganap sa mga salitang nakapaloob sa signature line ng ilang mga piling
personalidad sa Mass Media, (asimilasyong ganap, pagkakaltas ng ponema,
paglilipat diin,pagpapaikli, pagdaragdag,at pagtatakda ng kahulugan, at
pagpapaikli at pagdaragdag). Nilinaw rin ng pag-aaral na maaaring magtaglay
ng higit sa isang kahulugan ang isang pahayag. Ang kahulugan ng salitang
ginamit ay nagbabago batay sa asosasyon sa iba pang salita o sa paraan ng
pagkakagamit ng mga ito sa pahayag. Natuklasang nagtataglay ng iba’t ibang
kahulugan ang mga signature line ng ilang piling personalidad sa mass media.
Ang mga ito ay nauuri sa anim (denotasyon, konotasyon, istaylistik na
kahulugan, apektibong kahulugan, replekted na kahulugan, kolokatibong
kahulugan).
Kaugnay parin ito sa gagawing pag-aaral sapagkat ginamitan din ito ng
kwalitatibong disenyo na nilangkapan ng descriptive content analysis at ang
instrumentong ginamit ay may kaugnayan parin sa mass media.
May kaugnayan din sa isasagawang pananaliksik ang pag-aaral ni Sanico
(2017) na layuning matukoy ang isyung panlipunan na masasalamin sa mga
Piling makabagong awiting Filipino. Sa kanyang pag-aaral ginamit ang
pamamaraang descriptive content analysis. Napag-alaman sa kanyang pag-
aaral na may iba’t ibang paksa at mensahe ang tinatalakay sa bawat awitin.
20
Mga sakit parin ng lipunan ang pangunahing isyu na masasalamin sa mga
awitin, katulad ng kahirapan, prostitusyon, katiwalian, problemang pang
ekonomiya at opresyon sa ikatlong kasarian.
Ang pag-aaral naman nina Nuncio at Nuncio (2014) ay naglalayong ipakita
ang kalagayang sosyo-politiks ng lipunang Pilipino mula sa sitcom na
katatawanan. Lumabas sa pag-aaral na ang ideolohiya ng palabas ay
bumubuo hindi ng pantasya subalit ng realidad ng tao, buhay at relasyong
nangingibabaw sa lipunan. Nakita rin sa pag-aaral na nangingibabaw ang
hidwaan ng malakas laban sa mahina, politiko laban sa ordinaryong tao,
mamayan laban sa mahihirap, dayuhan laban sa nasyonalista at kapitalista
laban sa manggagawa. Sinuri din sa pag-aaral ang imaheng ipinoprojek ng
impersoneytor sa pamamagitan ng pagsaalang-alang sa pisikal na
natatanging pangngalan sa panibagong katauhan, identidad at kabuuan ng
mascara.
Malaki ang kaugnayan ng pag-aaral na ito sa isasagawang pag-aaral
sapagkat pareho itong nakatuon sa pagsusuri sa kalagayang sosyo-politiks ng
lipunang Pilipino. Magkatulad din ang pamamaraan ng pagsusuri na kung
saan ay dekriptib content analisis at gumamit ng analisis ng diskurso.
Makikitang parehong mula sa media ang ginamit na datos. Ang pagkakaiba
nga lamang ay palabas sa telebisyon ang kanyang ginamit, samantalang
editoryal ang isasagawang pag-aaral.

21
Si Polito (2011) naman sa kanyang pag-aaral na naglalayong imbistigahan
ang papel na ginagampanan ng wika sa paghubog ng ideolohiya ng lipunan.
Sinuri sa kanyang pag-aaral ang apatnapung (40) blogs ng mga estudyante
sa unang taon sa kolehiyo ng MSU-IIT batay sa tatlong kritikal na
pamamaraan ng pag-aanalisa ng isang diskurso o CDA methods, ang
transvity, presuppositionsat deixis.
Lumabas sakanyang pag-aaral na ang mga blogs ng mga estudyante sa
internet ay isang uri ng kapangyarihan na nagpapakita ng ideolohiya ng isang
partikular na lipunan. Ipinakita rin nito ang kapangyarihan ng isang blogger
bilang isang indibidwal na bahagi ng isang lipunan na may sariling ideolohiya
na nakapag-aambag sa pagbuo ng panlipunang ideolohiya bilang kabuuan.
Ipinakita lamang nito na ang blogging katulad ng pahayagan at magasin ay
isang daluyan sa paglikha at pagpapanatili ng kapangyarihan sa lipunan.
Natuklasan din sa pananaliksik na ito na ang ideolohiya sa kapangyarihan ng
mga Pilipino ay magkatulad sa mga kanluranin. Samakatuwid ang uri ng
kapangyarihang masasalamin sa mga blogs ng mga estudyante ay mula sa
ideolohiya ng mga mananakop. Ito ay nagpapakita lamang na napananatili ng
mga Pilipino ang ideolohiya ng kapangyarihan na maitim ng mga mananakop
sa isipan ng mga Pilipino na nagreresulta sa pagkamatay ng sariling kultura
deetnicization, cultural immersion at hybrid identity. Malinaw na ipinakita
ng 40 blogs ang ideolohiya ng kapangyarihan sa lipunan.

22
May kaugnayan parin ang pag-aaral na ito isinagawang pag-aaral ni Polito
(2011) sapagkat ang kanyang pag-aaral ay nakatuon sa pagsusuri sa wika at
kapangyarihan ng mga blogs gamit ang discourse analysis na isa sa mga
teoryang pag-aangklahan ng isasagawang pag-aaral. Pareho din itong
nakapokus ang pagsusuri sa konteksto ng isang teksto. Tumatalakay din din
ito sa panlipunang ideolohiya. Nagkakaiba naman ang pag-aaral na ito sa
proseso ng pagsusuri sa teksto kung saan ibinatay ito sa tatlong uri ng CDA
sa pag-alam sa ideolohiya at kapangyarihan ng blogs sa lipunan samantalang
sa isasagawa pa lamang na pag-aaral ay susuriin naman ang konteksto ng
editoryal kartun batay sa apat na institusyong panlipunan at ang
nangingibabaw na sosyo-politikal na isyu na makikita rito gamit ang semiotika,
hermenyutika at teorya ng pagtanggap at pagbasa sa pagpapakahulugan sa
teksto.
Sa pag-aaral ni Matthews (2011), pinag-aralan niya kung sa paanong
paraan inilahad ng humour at retorika ang argument ng editoryal kartun hinggil
sa pamamahayag ng ika-21 siglo. Upang makamit ito pinagsikapangmasagot
ang dalawang suliranin; una, paano nagkakaroon ng ugnayan ang humour
theories of superiority and incongruity sa retorikal na pag-unawa sa mga
editorya kartun at pangalawa, ano ang argumentong inilalahad nito tungkol sa
pamamahayag ng ika-21 siglo. Nakaangkla ang kanyang pag-aaral sa siyam
na retorikal na element nina Medhurst at DesouSa (1981), anim na retokikal
na elementong inilahad ni Morris (1993) at ang Humopur Theories of

23
superiority and incongruity. Sa pagpili ng kanyang datos, binusisi ang mga
editoryal na kartun na kakikitaan ng argument hinggil sa pamamahayag ayon
sa apat na kategorya: pagtanggi sa tradisyunal na pamamaraan ng
pamamahayag, ang pagbangon ng mga modernong kagamitang pangmidya,
ang papel na ginagampanan ng mga komedyante bilang mamamahayag at
corporatization of news media.
Lumabas sa kanyang pag-aaral na kapag ang kartun ay kakikitaan ng
kombinasyon o metapora ito ay nagtataglay ng incongruity humor, kapag
nagkokontrast naman ang dalawang elemento sa loob ng kartun upang ipakita
ang isang negatibong katangian ng isang elemento, nagtataglay ito ng
superiority humor, subalit kapag nagkokontras ang dalawang elento sa loob
ng kartun ngunit hindi naglalahad ng negatibong imahe sa alinman sa
element, kakikitaan ito ng incongruity. Batay sa lumabas sa frequency, ang
imahe ng pagbaba ng tradisyunal na pamamahayag at ang pagbangon ng
modernong kagamitan sa pamamahayag ay nagkokontrast sa iisang editoryal
kartun. Sinasalamin na ang pagbaba ng kalidad ng midyum ng pahayagan
tulad ng newspaper, telebisyon at radio ay dulot ng pagsikat ng makabagong
kagamitan tulad ng internet at mga portable devices na higit na pinipiling
gamitin lalo na ng mga kabataan ang nagpahina sa tradisyunal na
pamamahayag at paglago ng modernong kagamitan sa pamamahayag. Nasa
mababang frequency naman ang paksa hinggil sa corporatization of news
media at ang journalistic roles of comedian. Lumabas sa pag-aaral na

24
mayroong malakas na kapangyarihang taglay ang pagkokorpora ng mga
kumpanya tungo sa isang mababang antas ng kalidad ng pamamahayag.
Kaya naman sinasalamin ditto ang pagkakaroon ng higit na pagtitiwala ng
mambabasa sa mga komedyante bilang kapani-paniwalang source ng balita.
Ang pag-aaral naman ni Fuentes et. al (2010) ay hinggil sa isyung
panlipunan na makikita sa mga biro sa text. Layunin ng pag-aaral na maisa-
isa ang mga birong matatagpuan sa text messages, matukoy ang di-
magkaugnay na kaisipan o incongruity sa mga birong nakalap at ang iba’t
ibang isyung panlipunan na ipinoprojek ng mga imaheng nakita sa mga biro.
Sentral na batayan ng pagsusuri ang teoryang hermenyutika na nagbibigay ng
malalim na pagpapakahulugan bunga ng progresibong pag-unawa sa
kabuuan at sa pag-uugnay-ugnay ng mga bahagi nito. Mula sa nasuring
incongruity lumutang ang imahe ng iresponsableng lider, kunsintidor na ina,
panghihimasok sa buhay-asawa ng anak, ignorante, mapagsamantala sa
katangahan ng katulong, mapagbugalgalon, kamamangmangan sa posisyon,
mapanlait na titser, etnosentrisismo, labis na pagyakap sa kulturang popular,
kamangmangan, hindi seserong politico, kawalan ng pagpapahalaga at
pagtanggap sa sarili, walang pakialam na amo, kamangmangan sa mga
pangyayari sa paligid, suwail na anak, insensitibong ina, coῆo, mapaghigante,
mapangmaliit sa kapwa, kawalan ng vow sa celibacy, kahayukan ng pari sa
laman, mapanlait sa kapwa, pagbingibingihan ng politico, kahirapan ng
buhay,kapusukan, kawalang hustisya, mapangmaliit sa mga bakla, mukhang

25
pera na nanay, kataksilan, nakawan, katamaran, pangungurakot ng mga
politico at makasarili.
Kaugnay parin ito sa isasagawang pag-aaral sapagkat parehong mga
kalagayan at isyung panlipunan parin ang susuriin.
Mga Kaugnay na Literatura
Pinagsama-samang simbolo ang lahat ng mga lenggwahe na mayroong
magkakaibang damdamin. Hindi nito nililimitahan kung paano natin bigyang
pagpapakahulugan ang mundo (Maciones, 1999:69). Ang mga simbolong ito
ay naihahatid sa pamamagitan ng iba’t ibang daluyan, at ang pinakamabilis na
daluyan ay ang mass media. Nagiging bahagi na ng pang araw-araw na
gawain ng tao ang pagtunghay sa kumbenyenting pagkalap ng impormasyong
hatid ng mass media tulad na lamang ng pahayagan. Ang mga mass media
na ito ay mayroong napakalaking impluwensya sa buhay ng tao.
Ang mass media ay mayroong napakalaking epekto sa kilos at pag-uugali
ng tao. Samakatuwid ito ay mahalagang bahagi ng paraan ng pakikipagkapwa
tao(Maciones, 1999). Ibig sabihin, malaki ang epekto ng mass media sa
paghubog ng pag-uugali, paniniwala, pananaw at kamalayan ng isang tao.
Ang media ay nagsisilbing tagapamagitan sa mga awdyens at sa iba pang
mga bagay(littlejohn, 1992). Ipinapakita lamang nito na nagiging daan ang
media para sa paghubog ng kamalayang panlipunan lalong-lalo na hinggil sa
mga kontemporaryong isyung kinakaharap ng bansa. Mayroong malaking

26
impluwensya ang media sa perspektiba ng isang indibidwal patungkol sa
isang partikular na isyung tinatalakay ng media.
Ang media ay bintana na kung saan ay may kakayahan tayong makita ang
mga bagay na hindi natin naaabot tanaw, ito ay interpreter na tumutulong sa
atin upang mapahalagahan ang mga karanasan, ito rin ay daluyang
nagpapahayag ng mga impormasyon, aktibong kumunikasyon na isinasama
maging ang mga feedback ng awdyens. Salamin ito na sumasalamin sa ating
mga sarili mula sa atin, at ito rin ay pader na siyang humaharang sa
katutuhanan(Littlejohn, 1992:342). Nagbibigay paliwanag ito sa kahalagahan
ng media sa buhay ng tao. Ito ang nagbibigay opurtunidad upang makita ang
higit sa ipinapakita ng kanyang kapaligiran. Ang bawat indidbidwal ay
natutulungan sa pagbibigay kahulugan at paglilimi sa mga kasalukuyang
pangyayari sa lipunan na bahagi ng karanasan ng bawat indibidwal.
Whatever media predominates will influence human beings by
affecting the way perceive the world(Littlejohn, 1992:344). Nagpapahiwatig
lamang ito na naiimpluwensiyahan ang paghubog ng ugali, kilos at pananaw
ng isang indibidwal o lipunan dulot ng midya. Ang nalilikhang panibagong
perspektiba at kamalayang panlipunan ay dulot ng malawakang pwersa ng
medyasyon ng media sa mambabasa.
Isa sa mga mahahalagang gampanin ng media ay ang ipakita ang
pangyayari sa lipunan at impluwensiyahan ang paghuhugis ng mga
pangyayaring ito. Ilang aspeto ng ating nakagawian, mga kagustuhan at

27
relasyon, indibidwal man o bilang grupo ay sinusuri ng midya; ibigsabihin ang
midya ang humuhubog sabalyung panlipunan.Sinasabing ang mga ikinikilos at
pakikipag-ugnayan ng isang tao sa lipunan ay produkto ng kanyang nakikita,
nadarama, mga karanasan sa buhay at pakikihalubilo. Ang midya ay isang
karanasang hindi maiiwasan, ito ay naging bahagi na ng pang-araw-araw na
pamumuhay ng tao.
Ang pahayagan ay isa sa epektibong daluyan ng impormasyon na
nakapagpapabago sa paningin ng isang tao, lalo na ang editoryal na kung
saan makikita rito ang isang guhit o politikal kartun na may bahid katatawanan
o humor na nagbibigay aliw sa mambabasa kaya naman higit na binabasa at
tinatangkilik ng masa.
The communicative functions of humor and its visual power have
made political cartoons an interesting research field across academic
disciplines. Cartoons are used to express opinions, construct valuable
arguments and provide specific knowledge on contemporary social
issues (Sani, 2012). Ipinapahiwatig na ang editoryal kartun ay isang
epektibong paraan ng paglalahad ng opinyon hinggil sa isang partikular na
isyung sosyal o politikal. Mas nagiging epektibong tagapaglahad ito ng
opinyon dahil sa kakabit nitong katatawanan sa pamamagitan ng paglalabis
ng mukha o anumang bahagi ng mukha o anumang bahagi ng katawan na
pinatutungkulan o binibigyang pokus sa pagbibigay larawan sa bagong
katangiang nais tumbukin ng editoryal. Ayon nga kina Horkheimer at Adorno

28
(nasa Amenta et. al 2012) kinuha sa Reyes (2014), the media were capable
of having quite powerful impact on the attitudes and behavior of ordinary
individuals.
Makikita na ang lahat ng paksang tinatalakay sa midya ay mga
kontemporaryong isyung kinakaharap ng isang lipunan na binubuo ng iba’t
ibang sektor; ang pamahalaan, simbahan, pamilya, edukasyon at iba pa. Ito
ay mga mahahalagang salik sa pagpanday ng isang matatag na lipunan at
ditto nakasentro ang mga paksaing nailalathala sa iba’t ibang editoryal.
Ang Mindanao Tech ang opisyal na pahayagan ng mga mag-aaral ng
Pamantasan ng Katimugang Mindanao ito ang pahayagang siyang gagawing
instrumento sa isasagawang pag-aaral. Sa pahayagan na ito kukunin ang
mga datos na editoryal kartun na siyang susuriin sa pag-aaral na ito.
Ang editoryal kartun ay puso ng pahayagan. Ito ay may kakayahang
pumukaw sa masa. May kapangyarihan itong impluwensiyahan ang
damdamin, isipan at paniniwala ng mambabasa. Naglalahad ito ng
mahahalagang komentaryong tumatalakay sa mga seryosong usaping
panlipunan na inihahayag sa paraang nakakatawa at nakadisenyo upang
maapektuhan ang opinyong publiko. Masasalamin dito ang iba’t ibang larawan
ng karanasan ng isang lipunan na binubuo ng iba’t ibang sangay ng
institusyon na binibigkis ng iba’t ibang mithiin at pinagagalaw batay sa kani-
kanilang adhikain.
29
METODOLOHIYA
Ang nilalaman ng kabanatang ito ay ang pamamaraang ginamit sapag-
aaral. Sinasaklaw nito ang disenyo ng pag-aaral, instrumentong ginamit sa
pag-aaral, krayterya sa pagpili ng editorial kartun, tungkulin ng mananaliksik,
mapananaligan at ang konsiderasyong etikal.
Disenyo ng Pag-aaral
Ang pag-aaral na ito ay ginamitan ng kwalitatibong disenyo. Sinuri ang
mga editorial kartun gamit ang deskriptibong pamamaraan particular ang
content analisis dahil sinusuri ang dokumento sa pamamagitan ng pagkuha ng
mga imaheng sosyo-politiks sa institusyong panlipunan gamit ang semiotics.
Sampung editorial kartun mula sa huling sampung edisyon ng Mindanao Tech
na nagtataglay ng sosyo-politiks na imahen.

30
Tungkulin ng Mananaliksik
Ang mananaliksik sa pag-aaral na ito ay mayroong tungkulin na tukuyin
ang huling sampung edisyon ng pahayang Mindanao Tech. at lilikumin ang
mga editoryal kartun nito. Malaking tungkulin rin ng mananaliksik na dalumatin
ang semiotika bilang gagawing padron ng pagsusuri sa mga imaheng
ipinoprojek ng mga karikatura ng editoryal.
Mabigat na tungkulin ng mananaliksik ang masuri ng sapat ang mga
karikatura at mapalitaw mula rito ang imaheng sosyal at politikal na
masasalamin sa bawat editoryal kartun.
Paraan ng Pag-aanalisa ng mga Datos
Ang mga nalikom na datos ay nilapatan ng semiotikong pagsusuri. Upang
makuha ang denotatibong kahulugan ng mga karikatura ay ginamit ang
istaylistik kanon nina Medhurst at DesouSa. Sa pagpapalutang ng
konotatibong kahulugan ay ginamit ang rhetorical tropes ni Daniel Chandler.
Ang imaheng sosyal at politikal ay napalutang sa pamamagitan ng
sosyolohikal na pagsusuri.
Pagkatapos masuri ng mananaliksik ang mga datos ay ipinabalideyt ito sa
tatlong eksperto sa larangang ito.

31
Instrumentong Ginamit sa Pag-aaral
Ang pahayagang Mindanao Tech ang instrumentong ginamit sa pag-aaral.
Mula sa pahayagan na ito ay nilikum ang sampung huling edisyon ng editoryal
kartun (2013-2019) na siyang gagawan ng pagsusuri na iniangkla sa
semiotikang balangkas.
Konsiderasyong Etikal
Isinaalang-alang ng mananaliksik ang mga konsedirasyong etikal upang
mapangalagaan ang kredibilidad at kalidad ng gagawing suri sa pag-aaral na
ito.
Sumunod sa itinakdang proseso ang mananaliksik sa pagkuha ng datos.
Una dito ay ang pagbibigay ng liham ng mananaliksik sa punong patnugot ng
Mindanao Tech.
Higit na pinahalagahan at pinalutang ng mananaliksik ang katotohanan at
hindi ang personal na damdamin at pananaw.

32 32
Mapananaligan
Ang isasagawang pag-aaral ay mapananaligan dahil ang pagsusuri ay
may teoryang pinagbatayan, hindi pawang mga opinyon, saloobin, at
pananaw
lamang ng mananaliksik. Ang teoryang Semiotika na ginamit ng mananaliksik
ay angkop lamang sa pagsusuri ng mga karikatura.
Tinukoy ang kahulugang denotasyon ng karikatura gamit ang istaylistik
kanon nina Medhurst at DesouSa (1981). Sa pagbibigay naman ng
konotasyon sa mga karikatura ay inilapat ang rhetorical tropes ni Daniel
Chandler (2011). Sa pagkuha naman ng imaheng sosyo-politiks na ipinoprojek
ng mga karikatura ay a
ngkop lamang na ginamit ng mananaliksik ang teoryang sosyolohikaI.
Isinaalang-alang ng mananaliksik ang awtensidad ng pag-aaral lalo pa’t
inaasahan ng mananaliksik na ang pag-aaral na ito ay maaring gamitin ng
isang guro bilang gabay sa talakayan sa loob ng klase.
Isinaalang-alang din ng mananaliksik ang konsistensi sa pagsusuri ng
mga karikatura. Sinikap ng mananaliksik na maglaan ng sapat na panahon at
tiyaga upang masuri ng tama, wasto at walang kinikilingan ang mga sosyol at
politikal na sinasalamin ng mga editoryal kartun.

33
Mapananaligan din ang pag-aaral na ito sa pagkat ang mananaliksik ay
tumalima ng buo sa responsibilidad na kakibat ng proseso ng pagsasagawa
sa pag-aaral na ito.
PAGLALAHAD, PAGLALAHAD, PAGSUSURI AT INTERPRETASYON NG

MGA DATOS
Ang pag-aaral na ito ay ginamitan ng deskriptibo o palarawan na uri ng
pananaliksik, partikular ng content analisis. Nilapatan ng teoryang semiotika
ang mga datos na nalikom mula sa editoryal kartun ng Mindanao Tech.
Ang mga datos na editoryal kartun ay isa isang binigyang
interpretasyon sa pamamagitan ng deskripsyon nito gamit ang istaylistik
kanon ng retorika nina Medhurst at DeSousa upang makuha ang denotatibong
kahulugan nito at ang argumento ng editoryal kartun. Pangalawa, tinalakay
ang mga argumentong tumutukoy sa isyung sosyal at politikal sa konotatibong
pagpapahulugan gamit ang pangunahing tropes ni Chandler.
Mula sa naibigay na pagpapakahulugan, tinalakay ang nangingibabaw
na ideolohiyang ipinoprodyek ng bawat editoryal kartun.

34
Ang DenotatibongLebel
Tinalakay sa bahaging ito ang denotatibong kahulugan ng editoryal
kartun batay sa istaylistik kanon nina Medhurst at Desousa (1981).
Ipinaliwanag ayon sa pagkasunod sunod: deskripsyon, linya at porma,
kaugnayan ng sukat ng imahe, placement, at ugnayan ng teksto sa imahe.
Makikita sa ibaba ang pagtaglakay.
E1. Vol.LXVIII No.1 (SY 2018-2019)
Ang editoryal kartun na ito ay nagpapakita ng isang pigura, si Juan
habang pasan-pasan ang patong-patong hanggang ulo na mga papel na may
nakasulat na PEACE TALK. Mayroon ding isang kalsadang mabangin, putol-
putol at liko-liko.
Ang linya at porma ng larawan ay nagpapakita ng aktibong kilos at
ekspresyon.
Ang pigura sa larawan ay si Juan. Patong-patong hanggang ulo ang
pasan nitong papel na may nakasulat na PEACE TALK, dumadaan si Juan sa
kalsadang ang kaliwa’t kanan ay malalim na bangin. Ang kalsadang ito ay liko-
liko at putol-putol at may nakasulat na malaking salitang PEACE.

35
Ang liko-liko at putol-putol na daan na may sulat na PEACE ay
nakalagay sa gitna ng editoryal. Si Juan naman na tumatahak sa daan ay
nakalagay sa panimulang bahagi nito.
E2. Vol. LXVII No.1 (SY 2017-2018)

Makikita sa editoryal kartun na ito na mayroong dalawang pigura. Ang
isang pigura na nasa bandang kanan ay isang lalaking nakangisi habang
minamaneho ang makinang crane, sa makinang ito ay may nakapaskil na
salitang MONEY. Samantalang ang isang pigura ay napaluhod nang
pumapasan sa isang trosong may nakasulat na LEARNING habang tumutulo
ang pawis nito. Pumapagitna sa dalawang pigura ang isang barkong may
nakapaskil na EDUCATION.
Makikita sa dalawang pigura na ang mga linya at porma nito ay
nagpapakita ng aktibo kilos at may malinaw na pagkakaguhit sa ekspresyon
ng kanilang mga mukha.
Ang pigura sa kanan na nakangising nagmamaneho sa makinang
crane ay naglalarawan ng isang negosyante. Isinasakay nito ang mga trosong
may LEARNING na nabubuhat ng isang pigurang ay naglalarawan ng isang
manggagawa. Sa gitna ng editoryal kartun nakalagay ang barko na
pinaglululanan ng mga trosong buhat-buhat ng manggagawa.
Ang pagkakalagay ng barkong may nakapaskil na EDUCATION sa
gitna ng editoryal kartun ay nagpapakita na ang sistema sa edukasyon ang
pokus ng argumento ng editoryal.

36
E3.Vol.LXVI No.2 (SY 2016-2017)
Ang editoryal kartun na ito ay nagpapakita ng bungo ng tao. Sa loob nito
ay may tatlong pigura na nakaukit. Ang dalawa sa mga ito ay armado at ang
isa ay bandera ang hawak.
Ipinakikita na ang bawat linya at porma ng bawat pigura ay aktibo at
may kaakibat na detalyadong pagguhit sa ekspresyon ng mukha.
Dominante ang isang armadong pigurang naglalarawan sa militar
habang inaapakan ang isang pigurang hubad na nakaluhod na pilit
itinataas ang banderang hawak. Samantalang ang baril ng pigurang militar ay
nakatutok sa isa pang pigurang armado na makikita sa bandang kaliwa mas
mababa ang posisyon kaysa sa pigurang militar.
Ang pagkakalagay ng tatlong pigura sa loob ng bungo ay nagpapakita
na militarisasyon ang pukos ng argumento ng editoryal.
Ginamit ang bungo upang ipakita ang paksa ng editoryal kartun, ang
alaala sa martial law.
E4. Vol.LXVI No.1 (SY 2016-2017)
Makikitang iisa lamang ang pigurang tao sa editoryal kartun na ito.
Kilalang personalidad sa lipunan ang pigurang ito. Mayroon ding malaking
makina sa editoryal kartun na sintaas ng pigura na may nakasulat na
MOLDING CLAY MACHINE. Mayroon ding mga hinulmang clay na may mga
37
matang nakatutok sa pigura at sa ibabaw nito ay mga tandang pananong na
nakaukit ng malaki.
Makikita sa linya at porma ng pigura ang istatik na kaanyuan nito.
Ang pigura ay naglalarawan kay Bise Presidente Leni Robredo na
nakaguhit paharap. Nanunuro ang kanang kamay nito samantalang
nakaangat ang kaliwang kamay nito at nakapormang L o Laban.
Nasa gitna si Leni Robredo, nagpapakita ito na siya ang pukos ng
argumento sa editoryal.
Ginamit ang molding clay upang ipakita ang paksa ng editoryal, ang mga
kayang gawin at pagtatangka ng pangalawang pangulo.
E5. Vol. LXV No.2 (SY 2015-2016)
Ang kartun na ito ay nagpapakita ng dalawang magkasalungat na
emosyon ng dalawang pigura sa ibabaw ng mukha ng ulo ng tao. Sa bandang
kanang gilid ng mukha ay may nakasulat na VICTIMS OF DAVAO BOMBING.
Sa ibabaw ng mukha ng ulo ng tao, makikita na ang linya at porma ng
dalawang piguraay aktibo at detalyadong nakaguhit sa mukha ng mga ito ang
magkasalungat na ekspresyon at emosyon.
Ang mukha ng ulo ng tao ay nahahati ang emosyon. Sa bandang kaliwa
ay nakatahi ang bibig samanatalang sa kanan ay wala. Sa kaliwang bahagi ng
mukha ay may isang pigurang distorted o bangibi ang anyo ng mukha na
nakangisi, may hawak na rake upang papikitin ang kaliwang mata ng mukha.
38
Samantala sa bandang kanan ng mukha ay isang pigurang matandang babae
na umiiyak, may bulaklak na hawak at ang dalang payong nito ay pilit na
ibinubukas ang kang mata ng mukha.
Sa pagkakaguhit nang hindi pangkaraniwang mukha ng isang nakangising
ulo sa bandang harapan ng mukha ay nagpapahiwatig na ang reaksyon ng
mga tao sa Davao bombing incident ang pokus ng argumento ng editoryal.
E6 Vol. LXV No.1 (SY 2015-2016)
Ang kartun na ito ay nagpapakita ng isang malaking pigura na nakasakay
at minamaneho ang isang malaking barena. Sa malaking barena ay may
nakasulat na PUTANG INA MO at PAPATAYIN KO KAYO. Sa ilalim ng
barena ay ang mga nasasagasaang pigura na ang ulo ay injection tablet,
dahon ng marijuana, at buwaya.
Ipinakikita na ang bawat linya at porma ng bawat pigura pati ng makina
ay aktibo at may kaakibat na detalyadong ekspresyon ng mukha.
Ang pigura na nasa ibabaw at nagmamaneho ng eksaheradong barena ay
si Pangulong Duterte na tumutugis sa mga drug addict, pusher, at mga kurap
na opisyal.
39
Ang posisyon ni Pangulong Duterte sa ibabaw na nagmamaneho ng
barena ay nagpapakita na ang pananalita at pagbabanta ni Pangulong Duterte
ang pukos ng argumento ng editoryal.
E7. Vol. LXIV No. 2 (November-March 2015)
Ang kartun na ito ay nagpapakita ng tumpok ng mgaelektronikong
kagamitan tulad ng mga TV at radio. Ang mga elektronikong kagamitan na ito
ay may sinasabing Leave this to us Pres at VOTE HIM. Mayroon ding isang
pigura na may kalayuan na nagsasabing oraayt .
Ang linya at porma ng kartun ay nagpapakita ng detalyadong kilos. Ang
pigurang tao ay nakaguhit ng may kalayuan, patalikod na kumakaway ang
kanang kamay at ang kaliwang kamay nito ay may bitbit na attaché case. Ang
isang TV ay may kamay na sumisenyas ng OKEY pabalik sa pigura at ang
kanang kamay nito ay nagwawagayway at nagsasabing “Leave this to us
pres”. Kapansin pansin ang isang TV na nakaguhit paharap itinuturo ng
kamay nito ang kanyang screen at nagsasabing VOTE HIM. Ang radio at iba
pang TV naman ay nakaguhit ng prominente
Sa pagkakaguhit ng malaki sa mga TV at radio sa bandang harapan ay
nagpapakita na may gampaninang medya sa eleksyon sa Pilipinas, at ito ang
argumentong ipinakikita ng editoryal kartun.
E8. Vol LXIV No. (June-November 2014)

40
Ang editoryal kartun naito ay nagpapakita ng isang hanay ng kilos
protesta. Ang mga pigura ay may taas taas na plakard na may nakasulat na Hi
to my friends, my classmates and cousins,WOMEN’S RIGHTS, atNo to
Smoking na signo. Mayroong ding isang pigurang babaeng media reporter na
nagtatanong ng Purpose of your Rally sa isang raliyista na may plakard na
tandang pananong na sinagot naman ng UGH..MMM…I INVOKE MY RIGHT
AGAINST SELF INCRIMINATION.
Ipinakikita na ang bawat linya at porma ng bawat pigura ay aktibo at
may paakibat na ekspresyon ng mukha.
Mula sa hanay ng mga nagsasagawang kilosprotesta makikita ang
pigurang lalaking may plakard na Hi to my friends, my classmates 40

and
cousins nanakatingin sa media reporter. Ang isang raliyistang babae naman
ay malakas ang panawagan sa WOMEN’S RIGHTS. Kasama sa hanay ang
relihiyosong pundok may moro at kristiyano. May larawan din ng Mongha na
ang bitbit na plakard ay no to smoking na signo. Sa likod naman ay maliliit na
pigura may kani-kaniyang plakard at panawagan.
Ang hanay ng mga ralista ay makikita sa kanang bahagi ng editoryal.
Nasa kaliwang bahagi naman ang pag-iinterview ng media kay Juan. Mula
dito ay makikita na ang argumento ng editoryal ay ang pakikisali ni Juan sa
mga isyung lumilitaw.

41
E9 Vol.LXIII No.2 (November 2013- April 2014)
Ang editoryal kartun na ito ay nagpapakita ng mga sirang gusali, apoy at
usok. Sa mga gusaling ito ay may isang maliit na pigurang nakaupo, at
bahagyang nakayuko ang ulo. Sa gawing kanan ay may dalawang kalapating
bumali sa isang baril nakasulat sa dalawang kalapati ito ang GPH at MILF.
Ang linya at porma ng mga larawan ay istatik.
Ang pagkakaguhit sa larawan ng mga gusali at kabahayan ay malabo at
madilim, napapaligiran ng usok at may bahaging umaapoy. Sa kabilang banda
ay malinaw ang pagkakaguhit sa dalawang kalapati na bumali sa isang armas.
Ang kalapati sa gawing kanan ay may nakasulat na MILF at kalapati naman
sa kaliwa ay may nakasulat na GPH. Malinaw rin ang pagkakaguhit sa
nabaling baril nasa pinagbalian nito ay may nakasulat na PEACE.
Ang malabo at sira-sirang mga gusali ay nakaguhit sa gawing kaliwa ng
editoryal samanatalang sa gawing kanan naman nakaguhit ang dalawang
kalapati at isang armas na nabali. Ang pagkakaguhit nito ay nagpapakita
lamang na ang argumento sa editoryal ay ang paraan upang matuldukan ang
kaguluhan sa Mindanao.
E10. Vol. LXIII No.1 (June-October 2013)
Sa editoryal kartun na ito ay ipinakikita si Pope Francis na umaakay ang
kanyang kanang bisig sa isang box na may signo ng krus at sa mga linyang
42
curved na may letrang LGBT na nakalagay sa harapan ni Pope Francis. Sa
kaliwang dibdib nito ay may nakaguhit na simbahan na bukas ang pintuan.
Makikita sa editoryal kartun na ang linya at porma sa pigura ni Pope
Francis ay aktibo at ang mga kurbang linyang may letrang LGBT ay may
depinidong ekspresyon.
Malaki ang pagkakaguhit kay Pope Francis at sa bisig nitong yumayakap
sa iba’t ibang linyang LGBT. Makikita din sa editoryal na malaki ang
pagkakabukas ng pintuan ng simbahan. Ang iba’t ibang linyang LGBT ay
nagpapakita ng iba’t ibang reaksyon at ekspresyon.
Ang Konotatibong Lebel
Ang bawat editoryal kartun ay nagtataglay ng mga signo at ang bawat
signo ay may kaakibat na imahe na sinisimbolo. Tinalakay sa bahaging ito ang
sosyo politiks na sinasalamin ng bawat signo na makikita sa editoryal.
Talahanayan1. Ang imahe ng editoryal kartun na matatagpuan sa
pahayagang Mindanao Tech (2013-2019)
Editoyal Signo Imahe

kartun
1 Juan at peacetalk Pagsisikap ng masang Filipino sa

pagsusulong ng usapang
pangkapayapaan
43
Putol-putol at liko-likong Pagkaantala sa usad ng usapang

daan pangkapayapaan
2 Manggagawa at learning Produktibong puwersa ng lipunan

Pagsisipag upang matugunan
ang pangangailangan
Negosyante, barko, Kinakalakal ang edukasyon

edukasyon, at money Mga dayo at negosyante ang
higit na nakikinabang sa
kalakaran ng edukasyon
3 Bungo Alaala sa karahasan ng martial

law
Militar Sandatahang lakas ng Pilipinas

Sumusupil sa karapatang pantao
ng mga mamamayan
Rebelde Taliwas sa pamahalaan

Armadong lumalaban sa
pamahalaan
Aktibista Kritiko ng administrasyon

Determinado sa pagpapahayag
ng mga opinion
4 Leni Robredo at molding clay Bise Presidente Leni Robredo na

may nilulutong plano laban sa
katunggali
5 Ulo at victims of davao Mga nasawi at biktima ng Davao
bombing bombing
Matandang babae Mga nagluluksang kaanak ng

mga biktima
Nakangising lalaki Mga salarin sa insidente ng

pambobomba sa Davao
44
6 President Rodrigo Duterte at Matalim at masakit na pananalita

barena at pagbabanta ni Pangulong
Duterte
Mga taong may ulong Mga drug addict, drug pusher at

injection, tablet, marijuana, at kurap na opisyal
buwaya
7 Telebisyon at radio Midyum ng popularisasyon ang

medya, makapangyarihan at
maimpluwensya
Taong mayaman Kumakandidato sa mga matataas
na posisyon sa pamahalaan
Humahawak at nagdidikta sa
medya
8 Media reporter Kasangkapan upang maipaabot

sa madla ang isyu
Juan at tandang pananong Pakikisawsaw ng masa sa mga

isyung hindi naman hindi naman
nila gaanong alam
Estudyante at Hi to my Walang kabuluhang pagkilos.

friends, my cousin Nagpapaimpres at nagpapasikat
Babae at women’s right Pakikibaka para sa pantay na

karapatan ng babae at lalaki
Relihiyosong pundok Papel ng simbahan sa

pagsusulong ng reporma sa
lipunan
Hanay ng kilos protesta
Aktibong mamamayan bilang
kritiko ng mga kaganapan
9 Sirang mga gusali, apoy at Pagkawasak ng mga tahanan at

usok pagkasira ng kabuhayan
45
Dalawang kalapati, at GPH Pagkakasundo ng dalawang

at MILF partido, GPH at MILF
Baling armas Ceasefire o tigil putukan
10 Juan at peace talk Pagsisikap ng masang Filipino sa

pagsusulong ng usapang
pangkayapaan
Liko liko at putol putol na Pagkaantala at pagkaputol ng

daan usapang pangkayapaan
Ipinakita sa editoryal kartun na ito ang signong si Juan at ang patong-
patong na papel na may PEACE TALK. Si Juan ay representasyon ng
masang Pilipino. Ang patong-patong na mga papel na may nakasulat na
PEACE TALK ay sumisimbolo sa pasanin ng mga mamamayan na siyang
nag-uudyok sa kanila upang isulong ang usapang pangkapayapaan upang sa
ganoon ay malutas at matugunan ang ugat ng kahirapan ng masang Pilipino,
tungo sa pagwakas ng problema sa insurhensiya.
Ginamit din bilang signo ang daang liko liko at putol putol na may
nakasulat na PEACE. Ito naman ay sumasalamin lamang sa masalimoot na
proseso sa pagkamit ng kapayapaan. Ang pagkaputol putol nito ay tumutukoy

46
sa pagkaantala ng usad ng peacetalk. Maiuugnay natin ito sa naging takbo ng
usapang pangkapayapaan sapagitan ng GPH at NDFP na hanggang sa
kasalukuyan ay hindi parin naipagpapatuloy.
E2. Vol. LXVII No.1 (SY 2017-2018)
Ipinakikita sa sentro ng editoryal ang signo ng barkong may nakasulat na
EDUCATION na pinaglululanan ng mga trosong may nakasulat na learning,
isa itong metapora sa pag-uugnay sa edukasyong kinakalakal at sa mga hilaw
na materyales ng bansa na kinakalakal palabas ng bansa.
Ang nakangising pigura sa bandang kanan na nagmamaneho sa crane na
may nakasulat na MONEY ay sumisimbolo sa isang negosyante. Samantala
ang pigura namang nagbubuhat ng trosong may nakasulat na “learning” ay
ang mga graduate ng Pilipinas.
Ito ay sumasalamin sa sistema ng edukasyon sa Pilipinas. Upang
makamit ang edukasyon ay pinaghihirapan itong itaguyod ng bawat pamilyang
Pilipino.
E3.Vol.LXVI No.2 (SY 2016-2017)

47
Ang bungo sa larawan ay sumisimbolo sa mapait na ala-ala ng mga
karanasan sa martial law. Nangangahulugan din ito ng pangamba na muling
sapitin ang karahasan na dulot ng martial law.
Ang dalawang armadong lalaki ay sumasalamin sa labanan ng
sandatahang lakas ng Pilipinas at mga rebeldeng grupo. Ang pagpapakita ng
signo ng militar na nakaapak sa hubad at nakaluhod na pigurang pilit itinataas
ang banderang dala nito ay sumasalamin naman na kaakibat ng
pagpapatupad ng batas militar ay ang pagkasupil sa karapatan ng mga
sibilyan sa pagpapahayag ng kanilang pananaw at mga puna sa isyung
panlipunan.
Ang alaala at pangambang ito na muling maranasan ang kalupitan sa
kamay ng mga militar ay nagbunsod mula ng ideklara ng kasalukuyang
pangulo, Pangulong Duterte ang martial law sa Mindanao noong Mayo 2017.
E4. Vol.LXVI No.1 (SY 2016-2017)
Makikita sa editoryal kartun ang signong molding clay at ang pigura ni
Bise Presidente Leni Robredo na nakaharap. Ang kanang kamay nito ay
nakapormang “L” na ibigsabihin ay Laban, samantalang nanunuro naman ang
kaliwang kamay nito. Ang paggamit ng molding clay ay nangangahulugan ng
pagsasagawa ng mga hakbang o pagpaplano upang makabuo ng isang

48
natatanging bagay. Maihahalintulad ito sa pagluluto ng plano upang
maisagawa ang isang bagay o maganap ang isang pangyayari.
Matatandaan na mula ng batikusin ng Bise Presedente ang
transparensiya ng kampanya ng pangulo laban sa ilegal na droga ay lumabas
na ang isyu kay Leni Robredo hinggil sa pagpaplano nito ng kudeta laban sa
pangulo. Nangangahulugan lamang ito na ang molding clay ay ang pagluluto
ng panglawang pangulo sa pagsasagawa ng kudeta laban sa pangulo.
Ang pormang L sa daliri ni Robredo ay nagpapahiwatig ng polotikal na
partido nito, na kilalang katunggali ng politikal na partido ng pangulo.
E5. Vol. LXV No.2 (SY 2015-2016)
Makikita sa editoryal kartun ang signo ng ulo at VICTIMS OF DAVAO
BOMBING. Ang ulo ay sumasalamin sa mga taong nasawi bunga ng insidente
ng pambobomba sa Davao. Matatandaan na ang pangyayaring ito ay kumitil
sa buhay ng labing-apat (14) na mga tao at umabot naman sa pitumpu ang
nasaktan.
Ang signo ng matandang babae na umiiyak ay kumakatawan sa mga
nagluluksang pamilya at kaanak ng mga nasawi. Samantalang ang signong
nakangising lalaki ay kumakatawan sa mga taong nasa likod ng
pambobomba.
49
Ang dalawang magkasalungat na reaksyon sa insidente ay nagpapakita
rin na sa ganitong mga pangyayari ay hindi lahat ay nalulungkot at
kumukundena sa ganitong mga krimen. Sadyang mayroong mga tao na sa
halip na tumulong at kumundina sa mga karahasan ay nagsasawalang
bahala, minsan pa ay ang mga biktima pa ang sinisisi. Ang ganitong katangian
o pag-uugali ay hindi nalalayo sa mismong gawi ng mga kriminal at may utak
ng mga karahasan.
E6 Vol. LXV No.1 (SY 2015-2016)
Makikita sa editoryal kartun si Pangulong Duterte at ang dambuhalang
barena. Sumisimbolo ang barena sa mga matatalim na banta at maaanghang
na mga salita ng pangulo. Ang mga sinasagasaan ng barena ay ang mga
pigurang ang ulo ay injection, tableta, marijuana at buwaya. Sinisimbolo
naman ng mga pigurang iyon ang mga drug addict, drug pusher at mga kurap
na opisyal ng pamahalaan na siyang pangunahing target sa kampanyang
inilulunsad ng pangulo, ang tokhang.
Sumasalamin din ang editoryal kartun na ito sa imahe ng Pangulong
Duterte, isang masigasig at mabangis na pangulo laban sa droga at
katiwalian.
50
Ang editoryal kartun na ito ay mayroong signo ng pundok ng telebisyon at
radyo na nagsasabi ng Leave this to us Pres at Vote him. Nagbibigay
pahiwatig lamang ito na makapangyarihan at maimpluwensya ang medya.
Ginagamit ito sa pagpapalaganap at pagpopularisa sa pangalan ng mga
politiko. Ipinakikita rin nito na pangunahing ginagagamit ang medya tulad ng
telebisyon at radyo sa pangangampanya ng mga kumakandidato sa matataas
na posisyon sa pamahalaan upang maabot nila ang malawak na
sambayanan.
Ang mga nanalo sa eleksyon ay ang mga politikong may matataas na
estado sa buhay at may kakayahang magbayad ng malaking halaga sa
komersyal ng pangangampanya sa telebisyon at sa radyo. Pinatunayan ito ng
pigurang may dalang attaché case na kumakaway sa pundok ng telebisyon at
radyo.
Sumasalamin ang editoryal na ito sa realidad ng lipunan na kung sino ang
may hawak ng ekonomiya ay siyang nagdidikta sa paniniwala ng mga tao sa
pamamagitan ng ipinalalabas nito sa medya, at sa huli ay siya rin ang
naghahari sa politika. Kung mapapansin natin ang mga personaheng umuupo
sa matataas na posisyon sa pamahalaan ay makikitang mayayaman ang mga
angkang kinabibilangan ng mga ito.

51
Sa tuwing eleksyon sa bansa ay marami ang naghahangad na Juan at
Juana subalit sa huli ay ang mga nasa tuktok parin ng tatsulok ang siyang
naghahari.
Ang editoryal kartun na ito ay nagtataglay ng signong hanay ng kilos
protesta. Ang signong ito ay nagpapakita lamang na marami na ang mga
pangyayari at mga ganap na salungat sa kagalingan ng masang Pilipino,
dahilan upang manindigan at magsalita ang mga mamamayan sa lipunan.
Ginamit din ang signong media reporter upang bigyang diin na
isinasapubliko at isinisiwalat sa madla ang mga usapin at isyung
kinakailangang bigyang pansin, tugunan at ipaglaban.
Ipinakita rin sa editoryal kartun ang signong si Juan kasama ng kanyang
plakard na may tandang pananong. Ito naman ay isang batikos sa masang
nakikilahok sa mga isyu samantalang wala naman gaaanong pag-unawa sa
usaping ipinaglalaban.
Ang pagpapakita naman sa pigurang may plakard na Hi to my friends,
classmates and cousins ay nagpapakita na may mga taong kumikilos at
nakikilahok sa aktibismo para lamang magpakilala, magpapansin at maging di
pangkaraniwan.
52
Ang pagpapakita naman ng relihiyosong pundok sa hanay ng mga ralista
ay nagpapakita na ang mga taong simbahan ay may paninindigan din sa mga
pangyayaring nagaganap sa lipunang Pilipino.
E9 Vol.LXIII No.2 (November 2013- April 2014)
Ang editoryal kartun na ito ay gumamit ng mga signong may sirang gusali,
usok at apoy. Nagpapahiwatig ito sa pagkasira ng tahanan, kabuhayan, at at
kaguluhang kumikitil ng buhay. Ang kalagayang ito ay bunga ng digmaan sa
pagitan ng armadong grupo ng mga muslim sa Mindanao (MILF) at
sadatahang lakas ng Pilipinas. Ito ay pinatunayan ng dalawang kalapating
may sulat na MILF at GPH.
Ang signong kalapati ay nangangahulugan ng kapayapaan. Ang
pagpapakita sa dalawang kalapating pumutol sa isang baril ay
nangangahulugan ng tigil putukan at pagkakasundo ng dalawang
magkabilaang panig. Nangangahulugan ito ng pagsusulong ng kapayapaan
sa pamamagitan ng diplomatikong pamamaraan. Tumutukoy ito sa
nangyaring pagkakasundo ng GPH at MILF noong nagkaroon sila ng usapang
pangkapayapaan. Nagpirmahan sa napagkasunduan noon na Bangsamoro
Basic Law (BBL) na sa kasalukuyan ay ang Bangsamoro Organic Law (BOL)
na ipinapatupad ngayon sa rehiyon ng BRMM na dati ay ARMM.

53
Ipinapakita sa editoryal kartun na ito ang signong si Pope Francis at ang
simbahang Katoliko. Si Pope Francis ay natatanging personalidad ng
simbahang Katoliko, nagpapahiwatig ito sa pananaw at paninindigan ng
simbahan. Tinataglay rin sa editoryal na ito ang signong mga baluktot na mga
linyang LGBT, ito naman ay tumutukoy sa mga taong pumili ng kanilang
katauhan at kasarian, ang LGBT community.
Ang pagpapakita sa bisig ni Pope Francis na umaakay sa mga baluktot na
linyang LGBT at bukas na pintuan ng simbahan ay nangangahulugan lamang
na ang simbahang katoliko ay tanggap na ang homosekswalidad. Patunay rito
ang naging pahayag ni Pope Francis na;
“If a homosexual person is of good will and in

search in God, I am no one to judge… religion has the right
to express its opinion in the service of people, but God in
creation has set us free.”
Sa nagdaang mga panahon ay hindi tinatanggap ng lipunan at simbahan
ang pagiging bakla at pagiging tomboy. Subalit sa kapanahunan ngaun ni
Pope Francis ay nagiging bukas na ang international community sa
pagtanggap ng homosexuality.
Ang Ideolohiyang Lebel

54
May ideolohiyang nangingibaw sa bawat editoryal kartun. Makikita sa
bahaging ito ang pagtalakay sa nangingibabaw na ideolohiya na ipinoprojek
sa bawat editoryal.
Talahanayan2. Ang tatlong Lebel ng Pagpapakahulugan batay sa Order of

Signification ni Barthes
Editoryal DENOTASYON KONOTASYON IDEOLOHIYA

Kartun
1 Liko-liko at putol- Hindi nakakamit Mahalaga ang
putol na daanan ang senseridad ng
pangmatagalang magkabilang
kapayapaan bunga partido sa
ng pagkaantala sa pagsusulong ng
usad ng usapang usapang
pangkapayapaan pangkapayapaan
2 Naghihirap ang Kinakalakal ang Export oriented

mga Pilipino sa edukasyon sa ang sistema ng
pagtaguyod ng Pilipinas edukasyon sa
edukasyon Pilipinas
3 Alaala ng martial Nakakapangamba Ang martial law ay

law ang muling pag apak/pagsupil
pagpapatupad ng sa karapatang
martial law pantao
55
4 Pagpaplano at May nilulutong Nagtutunggali sa

pagbabanta ni hangarin at politika ang mga
Leni Robredo pangyayari ang matataas na
pangalawang opisyal
pangulo ng
Pilipinas
5 Biktima sa Pagluluksa ng mga Pag-iral ng culture

pambobomba sa kaanak ng mga of impunity at
Davao biktima sa kawalan ng
pambobomba sa hustisya
Davao at
pagsasawalang
bahala ng iilan
6 Pagtugis sa mga Pagpapatupad ng Ang droga at
drug addict , kampanyang kurapsyon ay sakit
drug pusher at “Tokhang” ng ng lipunan
kurap Pangulo at
pagpapanagot sa
mga kurap na
opisyal
7 Paggamit ng Nananalo sa Laganap ang vote

politician sa eleksyon ang mga buying sa
medya sikat at popular sa eleksiyon sa
radyo at telibisyon bansa
8 Pakikisali ni Juan Marami na ang Itinututok ng

sa kilos protesta lumulutang na mga medya ang tuon
pangyayaring sa mga
nagiging isyu ng sekondaryong isyu
masang Pilipino ng masa
9 Pagkamit ng Marami na ang Ang kapayapaan

kapayapaan sa nasasakripisyo sa ay nakakamit sa
Mindanao digmaan sa diplomatikong
Mindanao, buhay pamamaraan
tahanan at
kabuhayan
10 Ang pag-akay ni Bukas si Pope Pantay pantay ang

Pope Francis sa Francis sa LGBT bawat tao sa
LGBT community usapin ng
56
karapatan
E1. Mahalaga ang senseridad ng magkabilang partido sa pagsusulong

ng usapang pangkapayapaan
Tampok ang ideolohiya na ito sa editoryal kartun, ang kahalagahan ng
sinseridad ng bawat partidong kalahok sa pag uusap sa peacetalk ay isang
batayang pundasyon o rekisito sa ikatatagumpay ng usapang isinusulong.
Mahalaga rin ito upang matiyak na matutugunan ang mga pangunahing
problema na siyang pinag-uugatan ng kahirapan na kinasasadlakan ng
masang Filipino. Kung ang batayang prinsipyo ng pagiging sinsero ay hindi
mapaiiral ay tiyak na walang mapatutunguhan ang usapang pangkapayapaan.
Patunay rito ang sinabi ni Maria Karina Africa Bolasco ng Ateneo De
Manila University Press sa papel na The GRP-NDFP Peace Talks: Tactical
Discontinuities in a Shared Narrative na
“If the two parties are serious about resolutely ending violence,
then they must also begin to imagine what can, and must, happen
next. The paper notes that negotiations have been conducted
without clearly agreeing, and perhaps intentionally, how the end of
violence between the protagonists will actually look like “.
E2. Export oriented ang sistema ng edukasyon sa Pilipinas
Ito ang ideolohiyang ipinoprojek ng editoryal kartun. Makikita ito sa pasan
pasang troso at learning ng manggagawa na nilululan sa barkong may
nakapaskil na education samantalang ang negosyante ang lumululan gamit

57
ang crane na may nakalagay na money. Nagpapakita lamang ito ng
kalagayan ng edukasyon sa ilalim ng sistemang globalisasyon. Ina-angkat ang
edukasyon palabas sa bansa, at ito ay nangangahulugan sa kinakalakal na
edukasyon sa Pilipinas. Sa halip na ang mga hilaw na materyales o produkto
ng bansa at lakas paggawa o skills ng mga gradweyt na Pilipino ay magsilbi
sa pangangailangan at kagalingan ng mamamayan nito, ang kapitalista at
dayuhan pa ang siyang higit na nakikinabang sa mga ito.
Patunay rito ang pag-aaral ni Apilado (2008) na kanyang inilahad na
“the secondary and tertiary educations appear to be gearing itself

towards the need of the international labor market”. Globalization
resulted in competition among the rich countries to attract
individuals with technical skills or knowledge from other
countries, notably from the third world countries which support
the concept of brain drain. As education is commodified, the
operations of schools run like a corporate entity, putting primary
goal on profit rather than social responsibility or the humanizing
intents and purposes of education.
Batay naman sa inilabas na pahayag ng ILO Multilateral Framework on
Labour Migration, higit na marami sa kasalukuyan ang nangingibang bansa
upang tumaas ang antas ng kanilang pamumuhay. Umabot na ng 10 milyon
ang Filipino na naninirahan na sa abroad at mahigit 1 milyong Filipino ang
lumalabas sa bansa taon-taon para magtrabaho. Sa kabilang banda may mga
mangagawa sa abroad na napipilitang magtrabaho sa gawaing ipinapagawa
sa kanila dahil sa kalikasan ng trabaho doon at sa baba ng sahod taliwas sa
napagkasunduan noong nag-aaplay palang sila.

58
E3. Martial law ay pag apak/pagsupil sa pantaong karapatan
Ang ideolohiyang ito ang namayani sa alala ng mga Filipino hinggil sa
martial law. Ang ideolohiyang ito ay tumatak sa isipan ng sambayanan nang
maranasan ito sa bansa sa panahon ng panunungkulan ng dating pangulong
Ferdinand Marcos. Nagdulot ito ng sikolohikal na trauma dahil sa naranasang
kalupitan at direktang pang-aabusong pisikal at emosyonal mula sa kamay ng
mga sundalong Filipino noong dekada setyenta. Sa panibagong deklarasyon
ng batas militar sa Pilipinas ay namamayani ang pangangamba ng nakararami
sapagkat nakondisyon na ang mamamayan na ang Martial Law ay pag-apak
sa pantaong karapatan.
Patunay rito ang nakuhang mga pahayag mula sa panayam ng Bulalat sa
mga biktima ng batas military sa panahon ni Marcos.
“Gabi-gabi ay nanghuhuli sila ng 10 kalalakihan. Pinaghuhukay

nila ito ng sarili nilang mga libingan at doon din ay binabaril
hanggang sa mamatay. Gabi-gabi ay kumukuha rin sila ng 10
kababaihan dinadala sa Navy boat at doon ginagahasa, ang mga
nanlalaban ay tumatalon nalang sa dagat upang magpakamatay,
ang iba ay binabaril ng mga sundalo” Abunawas Kali.
Ang pinsang babae ni Abunawas kali ay isa sa naka-survibe sa mga
kababaihang napagsamantalahan, labing apat na taong gulang pa lang siya
ng mga panahon na iyon. Sinabi naman ni Loida Magpatoc “hindi ako
naging ligtas sa panunurtyor nila kahit na buntis ako”. Sa pahayag naman
ni Trinidad Repuno Herrera ay sinabi niyang “tinalian nila ng electric wire
ang aking hinlalaki. Ang wire ay konektado sa field phone ng military, sa
tuwing pipindutin nila iyon ay nakukuryente ako. Inin-terrogate nila ako

59
at bawat tanong na hindi ko masagot ay kukuryentehin na naman ako”.
Mula naman sa panayam kay Romeo Luneta sinabi niyang “kinukuryente
nila ako ng hubo’t hubad at binubugbog”.
E4. Nagtutungali sa pulitika ng matataas na opisyal
Ito ang ideolohiyang ipinoprojek ng editoryal kartun. Ang paggamit ng
signong molding clay ay nangangahulugan na mayroong mga hangarin o
pagtatangka na nais na maisagawa o mangyari. Ang mga hangarin na ito ay
nagmumula sa isang motibo. Ano man ang motibo na iyon ay nag-uugat sa
politika.
Dahil si pangalawang pangulong Leni Robredo ay kasalungat ng
partido politikal na kinabibilangan sa pangulo at mula sa mga isyu nila sa isa’t
isa tulad na lamang ng pagbatikos ni Robredo sa kampanyang Tokhang ng
pangulo, at sa paglabas ni Duterte sa konspirasiyang si Robredo ang lider ng
tangkang pagkudeta sa kanya ay malinaw na basehan na ang alin mang mga
pagtatangka ay nahuhulog sa tunggalian sa politika ng dalawang matataas na
opisyal ng Pilipinas.
Ang tunggalian sa politika ay hindi makatutulong sa bansa. Sapagkat
sa halip na maging sinsero at magtulungan ang matataas na opisyal ng bansa
sa pagharap at pagtugon sa mga pangunahing pangangailangan ng
sambayanan ay naiuukol na lamang nila ang kanilang tuon sa pagsisiraan at

60
pagbabantayan para lamang sa pagtitiyak at pagpapaniguro sa kanilang
posisyon at kalalagyan sa politika.
Matatandaan ang bago pa lamang na naging bangayan ng dalawa.
Sinabi ni Bise Presedente Leni Robredo “Alam ng Pangulo kung ano ang
posisyon ko sa drug war: tutol ako sa pagpatay ng mga inosente, kontra
ako sa pang-aabuso ng mga opisyal. Alam niya ang aking mga puna.
Alam niya ang mga balak kong ayusin”.
Ayon pa sa pangulo ang Bise Presedente ay wala naman talagang
ginagawa kaya’t inalok niya ito ng trabaho bilang ICAD co-chairperson.
Tinanggap ni Robredo ang posisyon na iyon. Humihingi ng maraming reporma
sa kampanya laban sa druga si Robredo na siyang hindi naman sinasang-
ayunan ng pulisya. Sa loob ng ilang lingo lamang na pagtatrabaho ni Robredo
ay sinibak na siya kaagad ng Pangulong Duterte, ang pangyayaring ito ay
patunay lamang ng kawalan ng pagtutulungan ng mga opisyal na nasa
mataas na posisyon.
E5. Pag-iral ng culture of impunity o kawalan ng hustisya
Ang ideolohiyang ito ang ipinoprojek ng editoryal kartun. Makikita ito sa
sentro ng argumento ng editoryal kartun, ang signo ng distorted na lalaking
nakangisi. Ang pagkamit ng hustisya ay hindi natatamo, at ang mga may sala
ay malaya. Walang nananagot sa mga insidente ng pambobomba at sa iba
pang mga krimen na nagaganap.

61
Ang culture of impunity sa ating bansa ay napakataas. Maraming mga
krimen at insidente ang hindi nalulutas ng batas. Kung magpapatuloy at higit
pang tataas ang index of impunity sa bansa sa susunod na mga taon ay
mapangangambahan na ang sistema ng pagpapatupad ng batas sa Pilipinas
at makukuwestyon ang kakayahan ng Pilipinas sa pangangalaga nito sa
kapakanan ng kanyang mamamayan. Sa madaling sabi ay mawawalan na ng
tiwala ang mamamayan sa seguridad na kayang ipatupad sa bansa.
Patunay rito ang naging resulta ng pinakabagong Global Impunity Index
(GII) na inilabas ng University of Americas Puebla (UDLAP) at Center of
Studies on Impunity and Justice (CESIJ) noong 2017. Nangunguna ang
Pilipinas sa animnapu’t siyam (69) na mga bansang pinag-aralan. Dagdag pa
ng Rappler ay sa usapin ng karapatang Pantao, ang pag-abot ng Pilipinas sa
rating na 97.99 ay sumasalamin sa kakulangan ng pamahalaan sa pagsusuri
sa kalagayang umiiral sa bansa sa dimensiyon ng karapatang pantao ng
bansa.
E6. Ang droga at kurapsyon ay sakit ng lipunan
Ang druga at kurapsyon ay sakit ng lipunan ang ideolohiyangipinoprojek
ng editoryal kartun. Ang signo ng pagsasagasa sa mga pigurang ang ulo ay
injeksyon, tableta, marijuana at buwaya ay nagpapakita ng isang
determinadong hakbang upang sugpuin ang problema sa droga at katiwalian

62
sa bansa. Nagbibigay pahiwatig ito na ang problema sa droga at adiksyon ay
isang seryoso at malalang kaso na kailangang puksain.
Kung maisasawalang bahala na lamang ang kurapsyon sa bansa ay
magpapatuloy ang kabulukan sa sistema ng pagpapatakbo sa pamahalaan,
ang paghihirap ng mamamayan ay higit na madaragdagan kung lalala ang
kurapsyon mula sa itaas patungo sa maliit na yunit ng lipunan.
Sa kabilang banda malaking perwisyo ang maidudulot kung higit pang
maging talamak ang problema sa droga. Maraming kabataan ang masisira
ang buhay at maraming tahanan ang mawawasak ang pamilya dahil lamang
sa hindi normal na takbo ng kaisipan bunga ng kemikal na reaksyon na
naidudulot ng droga sa isipan ng tao.
Ang mga ito ang batayan ng gayon na lamang na pagbabawal ng
Panulong Duterte sa droga at kurapsyon. Sikat na sikat sa madla ang
matinding kampanya ng pangulo laban sa droga, ang Kampanyang Tokhang.
Ang salitang ito ay mula sa salitang Bisaya na “toktok” at “hangyo”. Ayon sa
unang ibinunyag ng Pangalawang Pangulong Robredo ay nasa 5,526 na mga
drug personalities ang inabot na ng kampanya mula sa mga lihetimong
operasyon ng mga militar, na siyang taliwas naman sa naging tala ng Human
Rights Organization na umaabot na sa 27,000 kabilang ang mga napaslang
sa vigilant style.
E7. Laganap ang vote buying sa election sa Pilipinas

63
Laganap ang vote buying sa election sa Pilipinas ang nangingibabaw na
ideolohiya na ipinoprojek ng editoryal kartun. Patunay rito ang paggamit ng
signong telebisyong kumakaway sa sa pigurang naka attaché case at
nagsasabing leave this to us Pres, at sa isa pang telibisyong nakaharap na
itinuturo ang screen na may nakasaad na vote him.
Tuwing eleksyon ang medya ang pumapapel sa napakahalagang
gampanin sa pangangampanya ng mga politiko. Sa pamamagitan ng mga
radyo at telebisyon ay may kakayahan ang mga kumakandidato na makilala
sila at maging popular sa mga mamamayan saan mang sulok ng bansa.
Magkakaroon sila ng kakayahan na abutin ang hindi nila kayang mapuntahan
sa pamamagitan ng pagkokomersyal sa telebisyon at radyo, minsan pa ay
may espesyal pang programa para lamang sa kanilang pangangandidato.
Ang ganitong prebilehiyo ay tinatamasa lamang ng mga matataas na uri
ng tao sa lipunan. Hindi lahat ng mga nagtatangka na maupo sa mga
posisyon sa pamahalaan ay may ganitong kakayahan at pribilehiyo. Kung sino
ang humahawak ng ekonomiya ay siya ring nananalo at naghahari sa politika.
Ayon pa kay pangulong Duterte sa isang panayam sa kanya noong
midterm election “Yang pagboto, lahat ‘yan. Walang hindi nagbibili ng
boto dito maniwala ka. ‘Yang… Walang hindi nagbibili ng boto. Sinong ---
ituro mo kung sino ang hindi nagbili ng boto." Patunay lamang ito na
naging kultura na sa Pilipinas ang vote buying.

64
Sa kabilang banda ay nakasaad sa Omnibus Election Code ng Bansa
na ang pagbibili ng boto ay isang krimen. Ang sinumang mapapatunayang
lumabag ay makukulong ng hindi bababa sa isang taon at hindi rin naman
lalampas sa 6 na taong pagkakabilanggo.
E8. Itinutuon ng medya ang tuon sa mga sekondaryong panawagan ng
masa
Itinutuon ng medya ang tugon sa mga sekondaryong panawagan ng
masa. Patunay rito ang ginawang interview ng media reporter, mula sa hanay
ng mga nagsasagawa ng kilos protestang nagdadala ng lehitimong
panawagan ay si Juan pa ang kinapanayam na nagdadala ng plakard na
tandang pananong. Sa halip na kapanayamin ang mga may bitbit na
seryosong isyu tulad ng women’s right na isang lehitimong panawagan. Mas
binibigyang pansin ng media ang mga isyung mabababaw at hindi
pangunahin. Nagpapakita ito ng pagkakaroon ng bias sa panig ng medya sa
pagbabaling ng atensyon ng madla mula sa mga batayan at pangunahing
problema tungo sa mga maliliit at hindi pangunahing isyu ng mamamayan.
E9. Ang kapayapaan ay nakakamit sa diplomatikong pamamaraan
Ang kapayapaan ay nakakamit sa diplomatikong pamamaraan ang
nangingibabaw na ideolohiyang ipinoprojek ng editoryal. Ang pagpapakita ng
signo ng mga gusaling sira sira bunga ng digmaan ay patunay na kupas na

65
ang pamamaraan ng armadong pakikipaglaban sa pagkamit ng kapayapaan
sa Mindanao. Sa halip na matuldukan ang kaguluhan at kahirapan ay mas
nagbubunga lamang ito ng matinding kahirapan sa mga mamamayang
apektado ng digmaan sa pagitan ng mga armadong grupo ng Muslim sa
Mindanao at sa sandatahang lakas ng Pilipinas. Patunay rito ang dekadang
taon nang pakikibaka ng Bangsamoro sa paraan ng armadong pakikipaglaban
subalit wala paring pagbabago sa kalagayan ng Bangsamoro sa usapin ng
ekonomiya, politika at kultura.
Kung gayon ay nangangailangan na baguhin ang paraan upang matamo
ang inaasam na pagkamit sa karapatan ng mga Moro sa sariling pagpapasya.
Iangat ang pamamaraan sa pamamagitan ng mapayapa subalit determinado
at sistematikong proseso sa pagkamit ng kapayapaan. Ang diplomatikong
proseso sa pagsusulong ng pangmatagalang kapayapaan.
Katulad na lamang ng sa kasalukuyan ay mas higit na nasa panig na ng
diplomatikong pamamaraan ang pakikibaka ng mamamayang moro tulad ng
pagkamit ng kasunduang pangkapayapaan ng MILF ng BBL na sa
kasalukuyan ay ang Bangsamoro Organic Law (BOL).
E10. Pantay-pantay ang bawat tao sa usapin ng karapatan
Pantay-pantay ang bawat tao sa usapin ng karapatan ang ideolohiyang
ipinoprojek ng editoryal kartun. SiPope Francis ay kinatawan ng relihiyong
katoliko at isinasabuhay niya ang doktrina ng Katoliko. Kung kaya ang

66
paggamit sa kanya bilang signo ng editoryal at sa kanyang pag-akay sa mga
linyang LGBT ay patunay ng pantay na pagtingin at pagtanggap sa lahat ng
likha ng Panginoon maging ang homosekswalidad.
Pantay-pantay ang lahat ng nilalang sa mata ng Panginoon, kung kayat
dapat lamang na ang mga tao ay maging pantay rin sa pagtingin sa kanilang
kapwa tao. Walang deskriminasyon maging ano pa man ang estado sa
pamumuhay ng isang tao at maging ano pa man ang piniling kasarian o
pagkatao ng kapwa tao.
Ayon pa kay Pope Francis noong tinanong siya ng isang journalist hinggil
sa usapin ng pagiging ‘gay’ na priest sinabi niyang “Kung ang isang tao ay
‘gay’ at may pananampalataya at may mabuting hangarin, sino ako para
manghusga?”. Sa ibang pagkakataon naman na nagkaroon ng panayam kay
Pope Francis sinabi niyang
“Sa Buenos Aires ay madalas akong makatanggap ng liham mula

sa homosekswal na tao na kung saan ay ‘socially wounded’ dahil
sinabi nila sa akin na pakiramdam nila ay lagi silang hinahatulan
ng simbahan. Ngunit hindi ito gustong gawin ng simbahan. Noong
flight ko pabalik ng Rio de Janeiro sinabi kong kung ang
homosekswal na tao ay may mabuting hangarin at may
pananampalataya, wala akong karapatang humusga. Sa pagsagot
ko nito ay naipahahayag ko kung ano ang isinasaad ng katesismo.
Dagdag pa niya
“may isang taong nagtanong sa akin sa paraang probokatib kung

inaaprobahan ko ba ang homosekswalidad. Sumagot ako ng isang
tanong: Sabihin mo nga, kung tinitingnan ng Panginoon ang isang
taong ‘gay’, tumatalima ba siya sa taong iyon ng malugod, o
umaayaw at hinahatulan niya ito sa halip. Dapat ay lagi nating isa-
alang-alang ang tao. Sa buhay ay pinapatnubayan ng Panginoon
67
ang tao, kung kaya tayo ay dapat na maging gabay rin ng iba mula
sa kanilang mga kalagayan”.
DISKUSYON NG PAG-AARAL
Sa kabanatang ito inilahad ng mananaliksik ang diskusyon ng pag-aaral,
implikasyon sa pagtuturo, implikasyon sa susunod na pananaliksik, at
konklusyon mula sa naging resulta ng isinagawang pag-aaral.
Ang isinagawang pag-aaral ay may pamagat na “Sosyo Politiks sa
Editoryal ng Mindanao Tech: Isang Semiotikong Pagsusuri”, na may
pangkalahatang layuning matukoy ang kalagayang sosyal at politikal na
ipinoprojek ng sampung editoryal kartun ng Mindanao Tech. Ginamit sa pag-
aaral na ito ang disenyong kwalitatib at pamaraang deskriptibo o palarawang

68
uri ng pananaliksik. Ang ginawang suri sa pag-aaral na ito ay iniangkla sa
Order of Signification ni Roland Barthes (1957) Denotasyon, Konotasyon at
Ideolohiya. Sa pagbibigay ng kahulugang literal ay ginamit ang Istaylistik
Kanon nina Medhurst at DeSousa (1981). Napapaloob sa istaylistik kanon na
ito ang kaugnayan ng sukat ng imehe, placement, eksaherasyon ng mga
karikatura, linya at porma at ugnayan ng teksto. Samantala ay ginamit naman
ang pangunahing tropes ni Chandler (2011) metapora, sinekdoke, metonomi
at ironya sa pagtalakay ng mga argumentong tumutukoy sa isyung sosyal at
politikal sa konotatibong pagpapahulugan. Mula sa mga datos na nalikom ay
tinukoy ang namamayaning ideolohiya ng bawat editoryal. Ang pagsusuri ay
idinaan sa tatlong dedriefer na siyang mag bibigay balidasyon sa ginawang
suri sa pag-aaral na ito.
Sinasaklaw sa pag-aaral ang sampung (10) editoryal kartun ng
pahayagang Mindanao Tech (2013-2019), huling sampung edisyon ng
pahayagan mula nang isagawa ang pag-aaral na ito.
Ang mga sumusunod ang lumitaw sa pag-aaral na ito batay sa
isinagawang pagsusuri:
1. Mula sa denotatibong pagpapakahugan ay lumabas ang liko liko at
putol putol na daan, paghihirap ng mga Filipino sa pagtaguyod ng
edukasyon, alaala ng martial law, pagpaplano at pagbabanta ni
Robredo, biktima ng pambobomba sa davao, pagtugis sa mga drug
addict at kurap, paggamit ng politician sa medya, pakikisali ni Juan sa

69
kilos protesta, pagkamit ng kapayapaan sa Mindanao at ang pag-akay
ni Pope Francis sa LGBT.
2. Batay sa pagsusuri sa sosyo-politiks na aspeto ng editoryal lumabas
ang hindi pagkamit ng pangmatagalng kapayapaan bunga ng
pagkaantala sa usad ng usapang pangkapayapaan, kinakalakal ang
edukasyon sa Pilipinas, nakapangangamba ang muling pagpapatupad
ng martial law, may nilulutong plano ang pangalawang pangulong
Robredo, pagluluksa ng mga biktima ng Davao bombing,
pagpapatupad ng kampanyang Tokhang ng pangulong Duterte at
pagtugis sa mga kurap, nananalo sa eleksiyon ang mga sikat at
popular sa radio at telebisyon, marami ang isyu ng masang Filipino,
marami ang nasasakripisyo sa digmaan sa Mindanao at bukas si Pope
Francis sa LGBT.
3. Ang mga ideolohiyang lumutang sa bawat editoryal ay mahalaga ang
senseridad ng magkabilang partido sa pagsusulong ng usapang
pangkapayapaan, export oriented ang sistema ng edukasyon sa
Pilipinas, martial law ay pagsupil/pag-apak sa karapatang pantao,
nagtutunggali sa politika ang mga matataas na opisyal, pag-iral ng
culture of impunity/ kawalan ng hustisya, ang druga at kurapsyon ay
sakit ng lipunan, laganap ang vote buying sa eleksiyon sa bansa,
mahilig makilahok sa mga kilos protesta ang mga Filipino, ang

70
kapayapaan ay nakakamit sa doplomatikong pamamaraan at pantay
pantay ang tao sa usapin ng karapatan.
Implikasyon sa Pagtuturo
Ang mga binigyang suri sa pag-aaral na ito ay editoryal kartun, na
samakatuwid ay kasasalaminan ng mga kaganapang nangyayari sa isang
lipunan batay sa paningin ng mga manunulat. Ito ay maituturing na bahagi ng
panitikan na may adhikaing makalikha ng boses upang marinig, naglalaman
ng mga argumentong makapagmumulat sa nahihimbing na kamalayang
panlipunan.
Ang pag-aaral na ito ay magsisilbing gabay upang masuri ang mga
adhikaing may kinalaman sa mga isyung sosyal at politikal na masasalamin sa
bawat editoryal. Mabibigyan ng karampatang interpretasyon ang bawat
larawang nakasaad sa mga ito at mabibigyan ng gabay ang mga mambabasa
sa kung paano ito titingnan ayon sa kontekstong nais nitong palutangin.
Kabilang na rin sa imlpikasyon sa pagtuturo ng pag-aaral na ito ang
magagamit ang mga editoryal kartun bilang lunsaran sa pagtuturo ng mga
akdang pampanitikan na may kaugnayan sa paksa ng talakayan sa klase.
Samantala ay magsisilbi rin itong gabay kung paano susuriin ang mga
larawang inihahatid ng editorial kartun hindi lamang sa literal nitong kahulugan

71
kundi maging sa kontekstong panlipunan. Magiging daan ito sa mas malalim
na pag-unawa at tamang paraan ng pagpapakahulugan sa paggabay ng guro
sa mga mag-aaral sa pag-aaral ng mga pangyayaring sosyal at politikal na
sinasalamin ng mga editoryal kartun.
Isa sa mahalagang implikasyon sa pagtuturo ng pag-aaral na ito ay
nakabuo ang mananaliksik ng isang banghay aralin sa pagtuturo ng mga
editorial kartun. Ang banghay aralin na nabuo ng mananaliksik ay magsisilbing
gabay sa pagtuturo sa klase ng mga ganitong anyo ng panitikan. Makikita ang
banghay aralin sa ibaba.
Banghay Aralin sa Filipino
I. Layunin
Saloob ng 60 minutong talakayan ang mga mag-aaral ay
inaasahang
Makatatamo ng 75% tagumpay sa mga sumusunod:
1. Natatalakay ang kaisipang nakapaloob sa imahe ng editorial

kartun ng Mindanao Tech 2018-2019;
2. Natutukoy ang aspetong sosyal at politikal na nakapaloob sa
editorial kartun; at
3. Napahahalagahan ang editorial kartun sa pamamagitan ng
paggawang poster, slogan at sanaysay.
4.
II. PaksangAralin
Paksa: Editoryal Kartun ng Mindanao Tech

72
Sanggunian: Editoryal Kartun ng Mindanao Tech, Edisyong

2018-2019
Kagamitan: Projector, laptop, task card
III. Pamamaraan
Gawaing Guro
A. Panimulang Gawain
1. Panalangin
2. Pagbati
3. Pagtala ng lumiban sa klase
4. Pamantayan sa klase
5. Pagganyak (Kahon ng Kaalaman)
Mekaniks- Mula sa kahon ng kaalaman nainihanda ng guro, ang

mga mag-aaral ay bubunot ng mga papel mula sa kahon. Bawat
papel na kanilang mabubunot ay naglalaman ng mga katanungan
at sasagutin nila ito sa loob lamang ng isang minuto.
B. Panlinang na Gawain
1. Paglalahad ng mga gabay na tanong

Mga Gabay naTanong
a. Ano- ano ang mga imaheng makikita sa editorial kartun?
b. Ano ang salitang nakasulat sa patong-patong na mga papel na
pasan-pasan ng pigura ni Juan.
c. Ano ang katangian ng daang tinatahak ni Juan, ano ang
malaking salitang nakasulat sa daang ito?
d. Ano ang emosyong inilalarawan ng pigurang may pasang troso,
ano ang nakapaskil na sulat sa pasan nitong troso?
e. Ano ang emosyong ipinapakita ng pigurang nakasakay sa
sasakyan, ano ang salitang nakapaskil sa makinang sinasakyan
73
nito?
f. Anong bagay ang inilalarawan sa editorial kartun na kung saan
ay mayroong nakapaskil na salitang EDUCATION?
g. Ano-ano ang mga bagay na hawak ng dalawang pigura sa loob
ng bungo, ano ang emosyong ipinakikita ng dalawang pigurang
ito?
h. Ano ang inilalarawan ng pigurang may hawak na bandila sa loob
ng bungo?
i.
2. Presentasyon ng mga Editoryal Kartun
( Ipapakita ng guro ang mga editorial kartun sa pamamagitan ng
paggamit ng projector)
3. Pagtalakay Pangkagandahan
a. Ano ang pahayagan?

b. Ano-ano ang mga bahagi ng pahayagan?
c. Ano ang editorial kartun?
d. Anong bahagi ng pahayagan ang sinuring editorial kartun?
4. Pagtalakay Pangkaisipan
(Pagtalakay gamit ang mga gabay natanong)
a. Ano ang sinisimbolo ng pigurani Juan?
b. Ano ang ipinapahiwatig ng putol-putol na daang may nakasulat
na PEACE?
c. Ano ang nirerepresenta na sector ng pigurang may
pasanpasang troso?
d. Ano ang nirerepresenta ng pigurang nakangising nakasakay sa
makina?
e. Ano ang ipinahihiwatig ng barkong may nakapaskil na
EDUCATION?
f. Ano ang ipinahihiwatig ng bungo sa editoryal?
g. Ano ang sinisimbolo ng pigura sa bandang harapan ng bungo?
h. Ano ang ipinahihiwatig ng hubad na pigura sa ilalim ng bungo na
may itinataas na bandila?
5. Pangkatang Gawain
74
Panuto: Hahatiin ang klase sa tatlong grupo at ang bawat grupo ay

maaatasang sundin ang mga gawain ayon sa kanilang nabunot na
aktibiti. Ang bawat pangkat ay bibigyan lamang ng limang minuto
upang tapusin ang nakatakdang gawain.
Poster- Gumawa ng poster ayon sa kaisipang nakapaloob sa

editorial kartun.
Slogan- Gumawa ng slogan ayon sa mga kaisipang nakapaloob sa

editorial
kartun. Ang mga salita ay hindi dapat bababa sa 8 salita at hindi rin
naman lalampas sa 14 na salita.
Sanaysay-Gumawa ng sanaysay na ayon sa kaisipang nakapaloob

sa editorial kartun. Ang sanaysay ay binubuo lamang ng 3 talata,
panimula, katawan, at ang pangatlong talata ay wakas.
- Pamantayan
Poster Slogan Sanaysay
Orihinalidad15% Orihinalidad Nilalaman

Kaangkupan 10% 15% 15%
Kooperasyon 5% Kaangkupan Kaangkupan
10% 10%
Kooperasyon Kooperasyon
5% 5%
Kabuuan 30 Kabuuan 30 Kabuuan 30

puntos puntos puntos
C. Paglalahat
1. Ano ang kakayahang kayang abutin nge ditoryal kartun?
2. Paano nakatutulong ang editorial kartun sa pag-unlad ng sistemang
lipunan?
3. Paano ba natin tinitingnan ang mga kaganapan sa ating lipunang
75
ginagalawan.
4. Paano ka makatutulong sa pagpaunlad ng lipunang Filipino?
IV. Pagtataya
Panuto: Sa isang pirasong papel, maglista ng mga pangyayaring
iyong napansin na satingin mo ay nararapat lamang maging
nilalaman ng editoryal. Magsulat din ng mga detalye sa bawat
pangyayaring mailista.
V. TakdangAralin
Panuto: Gumupit ng isang editorial kartun at idikit sa isang buong

papel. Sumulat ng iyong sariling pagbibigay pakahulugan ayon sa
larawan ng editorial.
Implikasyon sa Susunod na Pananaliksik
Upang mahahasa ang intelektwal na kakayahan ng mga mag-aaral sa
pag-aanalisa ng mga pangyayari sa lipunan at upang maging mulat sa
kalagayan ng lipunang ginagalawan, kinakailangan pa na magkaroon ng mga
pag-aaral na katulad nito. Mahalaga ang pag-aaral na ito sa mga sumusunod
na pananaliksik sapagkat magsisilbi nila itong .gabay sa pagsusuri ng iba
pang mga anyo ng panitikan.

76
Magagamit bilang batayan ang pananaliksik na ito sa mga sumusunod
pang pag-aaral hinggil sa editoryal karton. Inirerekomenda ng mananaliksik sa
mga sumusunod pang mananaliksik na suriin ang mga editorial kartun ng mga
nagungunang pahayagan sa bansa. Upang magkaroon ng konkretong
larawan sa mga pangunahing isyu na kinahaharap ng Pilipinas.
Ang mananaliksik ay nagmumungkahi na lalo pang pagtibayin ang
pagsasagawa ng mga pag-aaral sa iba’t ibang anyo ng panitikan na sumusuri
kalagayan ng lipunan upang magkaroon ng iisang larawang diwa ang bawat
mamamayang Filipino at higit na mapagtibay ang bigkas para sa pagsusulong
ng repormang higit na magpapaunlad ng bansang Pilipinas.
Konklusyon
Matapos maisagawa ng mananaliksik ang pag-aaral na ito ay
napatunayan ang sumusunod: una, ang kaugnayan ng sukat ng imahe,
placement, eksaherasyon ng karikatura, linya at porma at kaugnayan ng
teksto ay mahalaga at nagpapahiwatig sa paglalarawan sa literal na
kahulugan ng mga figurative language tulad ng editoryal kartun. Pangalawa,
ang bawat editoryal kartun ay kasasalaminan ng imaheng sosyal at political, at
panghuli ang editoryal kartun ay may malaking papel sa pagbibigay kabatiran
sa mga mamamayan ng mga napapanahong pangyayari at kalagayan.

77
TALASANGGUNIAN
MGA AKLAT
Littlejohn, S. (1999).Theories of Communication.California. Wadsworth Pub.

Company.
Maciones, J. (1999). Sociology: A Student Media Version.New Jersey.

Prentice Hall Inc.
MGA TESIS/DISERTASYON
78
Reyez,F. (2014). Imaheng Sosyo-Politiks sa Editoryal Kartun ng Phillipine

DailyInquirer: Isang semiotikong Pagsusuri. (Unpublished
master’sthesis). University of Southern Mindanao
Gallarde, D. (2018).Pragmatiksng Sitcom sa ABS-CBN. (Unpublished

undergraduate thesis). University of Southern Mindanao
Sanico,M. (2017). MgaIsyung Panlipunang Masasalamin sa Mga Piling

Makabagong Awiting Filipino.(Unpublished undergraduate thesis).
University of Southern Mindanao
Gallego, D. (2017).Morpo Semantikang Pagsusuri sa Mga Signature Line ng

Ilang Piling Personalidad sa Mass Media. (Unpublished undergraduate
thesis). University of Southern Mindanao
Polito, R. (2011).Language and Power in Blogs of Freshman Students of

MSUIIT: A Critical Discourse Analisis.(Unpublished
master’sthesis).School of Graduate Studies,MSUIligan Institute of
Technology, Iligan City.
Matthews, CA. (2011). Witticism of Transition: Humor and Rhetoric of

EditorialCartoons on Journalism.(Unpublished master’s
thesis).Graduate School, University of Missouri Columbia Degree.
Tayag, D. (2011). Ang “PugadBaboy” bilang May krokosom ng ‘Pinas:
Pagiistrip ng Pinoy Sosyo-Politiks sa Komik Pragmatiks.
(Unpublishedmaster’s thesis).Paaralan ng mga Gradwado, MSU-Iligan
Institute of Technology, Iligan City.
INTERNET
Anonuevo, R. 2008. Ang Editoryal Bilang Lunsaran ng Panunuri.

http://www.alimbukad.com/2008/08/ang-editoryal-bilang-lunsaran-ng
panunuri/
Chandler, D. 2011. Semiotics for Begginers: Rhetorical Tropes.

http://www.aber.ac.uk/media/Documents/S4B/semiotic.html.
79
Desousa, M. at Medhurst, M. Political Cartoons as Rhetorical Forms: A

Taxonomy of Graphic Discourse
http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/03637758109376059#prev
ew
Ordonez, R. 2009. Pluma at Papel

http://www.plumaatpapel.wordpress.com/2009/03/15/bakit-may
karahasan/
ANG SIMULA: Editorial Cartooning is Journalism

http://www.barangayrp.wordpress.com/category/editorial-cartoon
80
APENDISES
Appendix A. Application for Research Adviser

Kabacan, Cotabato
Philippines
APPLICATION FOR RESEARCH ADVISER
Date:
WINNIE O. AQUINO, MALT-FIL
Filipino Department
College of Arts and Sciences
USM, Kabacan, Cotabato
Madam:
81

Kabacan, Cotabato
Philippines
APPLICATION FOR RESEARCH TITLE
I would like to request that you will be my Research adviser effective 2 nd semester, SY
2019. I intend to work on “SOSYO-POLITIKS SA EDITORYAL KARTUN NG MINDANAO
TECH: ISANG SEMIOTIKONG PAGSUSURI’’.
I am hoping for your most favorable approval on this request. Thank you very much.
Very truly yours,
Joanisa G. Kamid
Printed Name and Signature of Student
RECOMMENDING APPROVAL NOTED

PAUL JOHN D. ONGCOY, MST Department
Research Coordinator
SONIA F. ALAMAZAN, MA-MUSIC
_______________ _______________
Date Date
APPROVED

Adviser
_______________
Date
Appendix B. Application for Reseach Title
Date:
SONIA F. ALMAZAN, MA-MUSIC

Department Chairperson,
Department of Secondary Education
MADAM,
I would like to request your office to allow me to research on the study entitled “SOSYO-
POLITIKS SA EDITORYAL KARTUN NG MINDANAO TECH: ISANG SEMIOTIKONG PAGSUSURI”.
The study has the following objectives:

1. Matukoy ang mga literal na kahulugan na masasalamin sa editoryal kartun ng
Mindanao Tech.
82
2. Matukoy ang imaheng sosyo-politiks sa bansa naipinoprojeksa editoryal kartun

sa huling sampung magkakasunod-sunod na edisyon.
3. Matukoy ang ideolohiyang namamayani sa loob ng sampung edisyon.
Very truly yours,
JOANISA G. KAMID
Printed Name and Signature of Student
NOTED
WINNIE O. AQUINO, MALT-FIL ________________

Adviser Date
PAUL JOHN D. ONGCOY, MST ________________

Department Research Coordinator Date
NORQUEZ T. MANGANSAKAN, EdD ________________

College Research Coordinator Date
REMARKS: ___________________________
APPROVED
________________
Appendix C.SONIA
Estimated Budget
F. ALMAZAN, of the Research
MA-MUSIC Date

Kabacan, Cotabato
Philippines
ESTIMATED BUDGET OF THE RESEARCH
Title of Study
SOSYO-POLOTIKS SA EDITORYAL KARTUN NG MINDANAO TECH:

Budgetary Requirements
ITEMS ESTIMATED COST

A. Bond Paper 500
B. Folder and Clip 100
C. Ball pen 140
D. Meals 1,000
E. Internet Expenses 200
F. Printing 600
83
G. Softbound 485.00
H. Reproduction of Manuscript 800
I. Adviser 500
J. Examining Committee 600
Grand Total P 4,925
Prepared and submitted by:
Joanisa G. Kamid
Printed Name and Signature of the Student
NOTED
WINNIE O. AQUINO, MALT-FIL ___________________________

Adviser Date
PAUL JHON B. ONGCOY, MST ___________________________

Department Research Coordinator Date
SONIA F. ALMAZAN, MA-Music ___________________________

Department Chairperson Date

Kabacan, Cotabato
Philippines
APPLICATION FOR THESIS MANUSCRIPT DEFENSE

Name JOANISA G. KAMID
Degree/Major BACHELOR OF SECONDARY EDUCATION /FILIPINO
Thesis Title SOSYO-POLITIKS SA EDITORYAL KARTUN NG MINDANAO TECH:
Date of Examination
Time
Appendix D. Application for Thesis Manuscript Defense
Place
MEMBERS OF THE EXAMINING COMMITTEE

Name Signature Date
EIMER M. ESTILLOSO, EdD __________________
84
PAUL JOHN D. ONGCOY, MST __________________

Ma. LEZEL P. PATARAY, EdD ________________ _
RECOMMENDING APPROVAL:

Adviser
APPROVED:
SONIA F. ALMAZAN, MA-MUSIC PAUL JOHN D. ONGCOY, MST

Department Chairperson Department Research Coordinator
REPORT ON THE RESULT OF EXAMINATION
Name Signature Date
EIMER M. ESTILLOSO, EdD __________________ ___________
PAUL JOHN D. ONGCOY, MST __________________ _____________
Ma. LEZEL P. PATARAY, EdD _________________ ____________
APPROVED:
PAUL JOHN D. ONGCOY, MST

Department Research Coordinator
_____________________
Date
85
E2. Vol. LXVII No.1 (SY 2017-2018)
E3.Vol.LXVI No.2 (SY 2016-2017)

86
E4. Vol.LXVI No.1 (SY 2016-2017)
E5. Vol. LXV No.2 (SY 2015-2016)

87
E6 Vol. LXV No.1 (SY 2015-2016)

88
E9 Vol.LXIIINo.2 (November 2013- April 2014)

89

Joanisa Final Paper

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Joanisa Final Paper

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Joanisa Final Paper

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SOSYO-POLITIKS SA EDITORYAL KARTUN NG MINDANAO TECH:

ISANG SEMIOTIKONG PAGSUSURI

BATSILYER NG EDUKASYONG SEKONDARYA

SOSYO-POLITIKS SA EDITORYAL KARTUN NG MINDANAO TECH:

Isang Tesis na Ipinasa sa Kagawaran ng Edukasyong Sekondarya, Kolehiyo

BATSILYER NG EDUKASYONG SEKONDARYA

UNIVERSITY OF SOUTHERN MINDANAO

APPROVED BY THE GUIDANCE COMMITTEE

WINNIE O. AQUINO, MALT-Fil

PAUL JOHN D. ONGCOY, MST

SONIA F. ALMAZAN, MA-MUSIC

NORQUEZ T. MANGINDRA, EdD EIMER M. ESTILLOSO, EdD

Study No: ________________

EDWARD A. BARLAAN, PhD.

UNIVERSITY OF SOUTHERN MINDANAO

The thesis attached hereto, entitled “SOSYO-POLITIKS SA EDITORYAL KARTUN NG MINDANAO

TECH:ISANG SEMIOTIKONG PAGSUSURI” prepared and submitted by Joanisa G. Kamid in partial

WINNIE O. AQUINO, MALT-Fil

NORQUEZ T. MANGINDRA, EdD

Ang mananaliksik ay ipinanganak noong ika-27 ng Hulyo, 1996 sa

Brgy. Makat, Columbio, Sultan Kudarat. Siya ang pangalawa sa limang na

magkakapatid nina G. Lopez B. Kamid at Norigia G. Kamid.

Siya ay nagtapos ng kaniyang elementarya sa Mababang Paaralan ng

Mayo Elementary School sa Mayo, Columbio, Sultan Kudarat. Tinapos naman

niya ang kaniyang sekondarya sa Mataas na Paaralan ng Columbio National

High School, Columbio, Sultan Kudarat.

Pumasok siya sa kolehiyo sa Pamantasan ng Katimugang Mindanao sa

kursong Batsilyer ng Edukasyong Sekondarya at kinuha ang Filipino bilang

kaniyang medyor. Sa pangatlong taon ng kaniyang pag-aaral sa kolehiyo ay

nagpasya siyang huminto sa pag-aaral.

Bumuo ng sariling pamilya sa edad na dalawampo’t dalawa, at

pagkatapos ng dalawang taon na natigil siya sa pag-aaral ay nahikayat ng

kaniyang asawa na muling bumalik sa pag-aaral.

Katulad ng kaniyang pinaniniwalaang “Ang tunay na matalino ay

lumilikha ng bagong bukas” siya ngayon ay patuloy na naglalakbay sa buhay

upang bumuo ng isang bagong umaga para sa kaniyang mga minamahal,

kapiling ang kaniyang mga minamahal sa buhay.

Naging posible at matagumpay ang pag-aaral na ito dahil sa mga taong

nagbigay ng suporta sa emosyonal, pinansyal at dunong. Taos-pusong

nagpapasalamat ang mananaliksik sa mga taong naglaan ng oras at naging

bahagi ng pananaliksik na ito.

Dinadakila ng mananaliksik ang kaniyang tagapayo G. Winnie O.

Aquino sa matiyaga at walang sawang pagsubaybay sa buong proseso ng

pag-aaral na ito. Maraming salamat sa oras, sa mga payo, sa pagpapakunot

ng noo upang mabigyang puna at mga mungkahi ang pananaliksik para sa

ikagaganda nito, sa malawak na pag-uunawa sa kalagayan ng mananaliksik

at maging sa tiwalang ipinagkaloob na pawang nagpalakas ng loob ng

mananaliksik upang matapos ang pananaliksik na ito.

B. Ongcoy bilang mga miyembro ng Komite na nagsiyasat at nagbigay ng

mungkahi upang mas mapabuti ang pananaliksik na ito.

Kina G. Marlon Salvador at Bb. Lovely Shiena C. Aragoncillo na

naging katuwang ng aking tagapayo bilang debriefer ng pag-aaral na ito.

Maraming salamat sa masusi at mapanuring pagbasa na inilaan sa pag-aaral

na ito, sa dunong at mga mungkahena ibinahagi upang higit pang umunlad

ang papel na ito at ang mananaliksik.

Kay at sa lahat ng mga guro sa kagawaran ng Filipino sa maluwag

nilang pagpapatuloy sa opisina at pagbibigay ng lakas ng loob sa

pagsasagawa ng pananaliksik na ito.

Malaki ang pasasalassmat ng mananaliksik kina Asha, at Norjana na