3

MOTHER TONGUE -BASED

MULTILINGUAL EDUCATION
(SINUGBUANONG BINISAYA)

Quarter 1 – Modyul 2:
Pagsulat og Balak, Tigmo,
Chants, ug Raps
Mother Tongue Based-Multi Lingual Education – Ikatulong Grado
Modyul sa Pagkat-on sa Kaugalingon
Quarter 1 – Module 2: Pagsulat og Balak, Tigmo, Chants, ug Raps

Una nga Edisyon, 2020

Ang Republic Act 8293, seksyon 176 nag-ingon nga: Wala’y copyright nga magpabilin sa bisan
unsang buhat sa Gobyerno sa Pilipinas. Bisan pa, sa wala’y pagtugot sa ahensya sa gobyerno o opisina diin
ang paghimo sa trabaho kinahanglanon alang sa pagpahimulos sa ingon nga buhat alang sa kita. Ang ingon
nga ahensya o opisina mahimo nga, taliwala sa ubang mga butang, ipahamtang ingon usa ka kondisyon ang
pagbayad sa mga royalties.

Ang mga hinulam nga mga materyales (pananglitan mga kanta, istorya, balak, litrato, litrato, ngalan
sa tatak, mga trademark, ug uban pa) nga gilakip sa kini nga modyul nga gipanag-iya sa ilang mga tag-iya
sa copyright. Ang matag paningkamot gihimo aron makit-an ug mangayo pagtugot sa paggamit niini nga mga
materyal gikan sa ilang mga tag-iya sa copyright. Ang nagpamantala ug tagsulat wala nagrepresentar o nag-
angkon sa pagpanag-iya sa kanila.

Development Team of the Module

Writer: Cristy E. Resiceo
Editor: Jessica T. Verallo and Victoriano C. Patiluna
Reviewer: Gregorio O. Ruales
Illustrator: Cristy E. Resiceo
Layout Artist: Rod Ryan G. Eturma
Cover Art Designer: Jay Sheen A. Molina
Management Team: Allan G. Farnazo, CESO IV – Regional Director
Fiel Y. Almendra, CESO V – Assistant Regional Director
Rommelito G. Flores, CESO V – Schools Division Superintendent
Mario M. Bermudez, CESO VI – Assistant Schools Division Superintendent
Gilbert B. Barrera – Chief, CLMD
Arturo D. Tingson Jr. – REPS, LRMS
Peter Van C. Ang-ug – REPS, ADM
Leonardo Mission – REPS, MTB-MLE
Juliet F. Lastimosa – CID Chief
Sally A. Palomo – Division EPS In Charge of LRMS
Gregorio O. Ruales – Division EPS In Charge of ADM, MTB-MLE & Reading

Printed in the Philippines by Department of Education – SOCCSKSARGENRegion

Office Address: Regional Center, Brgy. Carpenter Hill, City of Koronadal

Telefax: (083) 2288825/ (083) 2281893
E-mail Address: region12@deped.gov.ph
 3
MOTHER TONGUE-BASED
MULTILINGUAL EDUCATION
(SINUGBUANONG BINISAYA)

Quarter 1 – Modyul 2:
Pagsulat og Balak, Tigmo,
Chants, ug Raps
Panudlo nga Pasiuna
Alang sa Facilitator:

Malipayong pag-abut sa MTB-MLE sa Ikatulong Grado. Modyul sa Pagkat-on sa

Kaugalingon sa Pagsulat og balak, Tigmo, Chants, ug Raps !

Ang kini nga modyul nga gilaraw sa usa ka paagi, gi-develop ug gisusi sa mga
magtutudlo gikan sa publiko ug pribadong mga institusyon aron matabangan ka,
ang magtutudlo o facilitator sa pagtabang sa mga magtutungha nga mahatag ang
mga sumbanan nga gilatid sa K to 12 Kurikulum samtang nakabuntog sa ilang
personal, sosyal, ug ekonomikanhong mga pagpugong sa pagtungha.
Kini nga kapanguhaan sa pagkat-on naglaum nga madasig ang mga magtutungha
sa giya ug independente nga mga bulohaton sa pagkat-on sa ilang kaugalingon nga
lakang ug oras. Dugang pa, kini gituyo usab aron matabangan ang mga
magtutungha nga makuha ang kinahanglan nga kahanas sa ika-21 nga siglo
samtang gikonsiderar ang ilang mga panginahanglan ug kahimtang.

Dugang sa materyal sa panguna nga teksto, makita usab nimo kini nga kahon sa
lawas sa modyul:

Mga tala sa Magtutudlo

Naglangkob kini og makatabang nga mga tip o
stratehiya nga makatabang kanimo sa paggiya sa
mga nahibal-an.

Ingon usa ka facilitator gilauman nga imong i-orient ang mga magtutungha kung
unsaon pagamit ang modyul. Kinahanglan usab nimong masubay ang pag-uswag sa
mga nahibal-an samtang gitugutan sila sa pagdumala sa ilang kaugalingon sa
pagkat-on. Dugang pa, gilauman ka nga madasig ug matabangan ang mga
magtutungha samtang ilang gibuhat ang mga buluhaton nga giapil diri sa modyul.
Alang sa Magtutungha:

Malipayon nga pag-abot sa MTB-MLE sa Ikatulong Grado Modyul sa Pagkat-on sa

Kaugalingon sa Pagsulat og balak, Tigmo, Chants, ug Raps !

Ang kamot usa sa labing simbolo nga bahin sa lawas sa tawo. Kanunay kining
gigamit aron ihulagway ang kahanas, aksyon ug katuyuan. Pinaagi sa atong mga
kamot tingali kita makakat-on, magmugna ug makahuman. Busa, ang kamot maoy
kapanguhaan sa pagkat-on nagpaila nga ikaw ingon usa ka magtutungha adunay
katakus ug gihatagan gahum aron malampuson nga makab-ot ang may kalabutan
nga kahanas sa imong kaugalingon sa tulin nga oras. Ang imong kalampusan sa
akademiko naa sa kaugalingon nimong mga kamot!

Kining modyul gimugna aron makahatag kanimo nga makalingaw ug

makahuluganon nga mga oportunidad alang sa giya ug independente nga pagkat-on
sa imong kaugalingon sa tulin ug oras. Mahimo nimong maproseso ang sulud sa
kapanguhaan sa pagkat-on samtang usa ka aktibo nga magtutungha.

Anaa niining modyul ang mga parte ug icon nga angayan nimong masabtan.

Pagsayod Niining dapita nimo mahibal-an ang

angayang matun-an sa modyul. Nakalatid
usab dinhi ang mga tomong sa leksyon nga
pagatun-an.

Pagsuway Dinhing dapita nimo mahibal-an kung unsa

ang imong nahibaloan sa leksyon sa modyul.
Kung imong natubag nga husto ang tanang
mga pangutana (100%) sa Pagsuway,
mahimo na nimong laktawan ang anaa
niining modyul.

Pagsubli Dinhi usab nga parte hisgutan ang tanan

nimong nakat-unan nga kinahanglanon sa
pagkat-on sa sumunod nga leksyon.

Pagtuki Ipailaila kanimo dinhing dapita ang bag-ong

leksyon pinaagi sa mga sugilanon, awit,
balak, buluhaton, ug sitwasyon.

Pagsusi Dinhi, tagaan ka og mga pagpatim-aw ug

paghan-ay sa bag-ong leksyon. Tomong niini
arun matabangan ka nga masabtan ang bag-
ong konsepto ug kompetensi.

Pag-uswag Nakalatid dinhi ang mga buluhaton para sa

imong kaugalingong pagkat-on arun
mapalig-on pa ang imong pagsabot sa
angayan nimong matun-an sa leksyon.
Mahimo nimong ayuhon o itama ang imong
 mga tubag piaagi sa atong Mga Tubag nga
nahisukip sa tumoy niining modyul.

Pagtimaan Kining dapita gilangkuban sa mga pangutana

o mga kal ang sa mga hugpulong o parapo
arun imong maproseso kung unsa ang imong
natun-an sa leksyon.

Pagbansay Gilangkuban usab kini sa mga buluhaton

nga angayan nimo buhaton arun imong
magamit o mapuslan sa aktwal nimong
kaugalingong panginabuhi.

Pagsukod Dinhing dapita nimo masukod ang tanang

angayan nimo makat-unan arun maangkon
nimo ang kinahanglanong kaalam sa leksyon
ug pagpatigayon sa kompetensi.

Pagpalambo Dinhi, adunay ihatag kanimo nga mga bag-

ong buluhaton arun mapalambo pa nimo
pag-ayo ang imong mga nakat-unan sa
leksyon.

Mga Tubag Gilangkuban kini sa mga hustong tubag sa

tanang buluhaton nga anaa sa modyul.

Sa katapusan niining modyul makit-an usab nimo:

Reperensiya:
Kini usa ka listahan sa tanan nga mga
gigikanang impormasyon nga gigamit sa
pagpalambo niining modyul.
 Ang mosunod mao ang pipila ka mga pahinumdom kabahin sa hustong paggamit
niining modyul:

1. Ayuha sa paggamit kining modyul. Ayaw sulati ang bisan unsang panid sa
modyul. Mogamit og lahi nga papel sa pagtubag sa mga buluhaton.
2. Ayaw kalimti ang pagtubag sa Unsa ang Akong Nakat-unan una pa mobalhin
sa ubang mga buluhaton nga giapil niining modyul.
3. Basahag maayo ang panudlo sa dili pa buhaton ang matag buluhaton.
4. Obserbahi ang pagkamatinud-anon ug may integridad sa pagbuhat sa mga
buluhaton ug pagsusi sa imong mga tubag.
5. Humanon ang buluhaton sa dili pa mopadayon sa sunod.
6. Ibalik kini nga modyul sa imong magtutudlo / facilitator pagkahuman nimo
niini.
Kung adunay kay kalisud sa pagtubag sa mga buluhaton niining modyul, ayaw
pagpanuko sa pagkonsulta sa imong magtutudlo o facilitator. Hinumdumi
kanunay nga wala ka mag-inusara.

Naglaum kami nga pinaagi niining materyal, makasinati ka og makahuluganong

pagkat-on ug makakuha ug lawom nga pagsabot nga may kalabutan sa gitudlong
kompetensi. Mahimo nimo kini!
 Pagsayod

Maayong adlaw kanimo akong magtutungha! Kumusta ka?

Karung adlawa, aduna kay pagatun an nga bag ong leksyon. Kini
mahitungod sa pagsulat og balak, tigmo, chants ug raps. Naa kay
matun an nga mga mahinungdanong pagtulun an base sa
nakalatib sa most essential learning competencies;

⚫ Writes poem, riddles, chants and rap.

(MT3C-Ia-e-2.5)

Ikaw ba nakasulay nga magsulat ug magbasa og balak? Ginaunsa

ba kini pagsulat ug pagbasa? Karon atong mahibaw-an kung
unsaon kini pagbuhat ug pagbasa. Naghinam-hinam na ba ka nga
makat-unan kining tanan? Tara na ug atong diskobrehon!
 Pagsuway

Andam na ba ka? Pagatun-an nimo karun ang bag-ong leksyon

apan una nimo pagasugdan ang pagtuon sa atong bag-ong
leksiyon, ako kang ginaawhag nga basahon usa ang hamubong
balak.

Kompletoha ang balak pinaagi sa pagpuno sa imong kaugalingong

pulong.

Ang Among Gamay nga Balay

Gisulat ni: Shierra Vee B. Delicano

Aduna kami’y balay,

limpyo og _________.
Bisan kini gamay,
apan puno sa ________
Si Nanay ug si _______,
Ako ug si Inday,
Ug si Dodong nga gamay,
Kami ang bida sa among
____________.
 Aralin 2 Pagsulat og Balak, Tigmo, Chants, ug
Raps

Pagsubli

Kumusta ang imong pagtubag sa giandam nga buluhaton?

Naglisod ba ka? Ayaw kabalaka kay anaa niining modyul ang giya
arun matun-an nimo ang atong bag-ong leksyon. Busa
kinahanglan nimong matubag ang mga pangutana nga anaa sa
ubos kay kini kinahanglanon nimo sa pagtuon sa sumunod nga
leksyon.

Sa mga nilabay nga leksyon, imong nahibal-an ang mga naggaray

nga pulong. Nakahinumdom pa ba ka kung unsa kini?

Tara na ug atong balikon kini pag-usab.

Ikonek ang mga pulong sa kolum A sa kaparehas nya og

tingog sa kolum B.

A B
1. harina ⚫ liso
2. piso ⚫ barina
3. bola ⚫ handa
4. simbahan ⚫ lola
5. banda ⚫ Eskuylahan
⚫ papel
 Pagtuki

Bravo! Natubag nimo ang tanang pangutana.

Tan-awa ang hulagway ug tubaga ang mga pangutana.

1. Unsa ang imong nakita sa hulagway?

___________________________________________________________
___________________________________________________________

2. Unsa kaya ang gihuna-huna sa bata samtang naglantaw sa

baybayon?
 ___________________________________________________________
___________________________________________________________

Husto ang imong tubag!

Basaha ang usa ka balak nga adunay uluhan “Baybayon” nga
gisulat ni Robert Mordeno Ragas

Pagsusi

Lima ka palakpak alang kanimo akong magtutungha!

Kay nabuhat man nimo ang mga buluhaton, ako kang
ginaawhag nga basahon ug susihon ang balak.

Baybayon
Gisulat ni: Robert Mordeno Ragas

Ilalom sa landong sa kahoy,

Usa ka bata nga puno sa pangandoy.
Naglantaw sa halapad nga kadagatan,
Naghandom sa anindot nga kapalaran.

Apan sa kalisod ug katimawa,

Daw dag-om sa langit dili makita.
Ang bidlisiw sa sayong kabuntagon,
Paglaum sa mahayag nga kaugmaon.
Tubaga ang mga pangutana bahin sa balak. Isulat ang imong
tubag sa badlis.

1. Unsa ang mga naggaray ang imong nakita sa balak?

___________________________________________________________
___________________________________________________________

2. Base sa balak, unsang pulong ang may kaparehas og

tingog sa kapalaran?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
3. Giunsa pagsulat ang balak? Giunsa pagbasa ang balak?

___________________________________________________________

Hinumdumi Kini!

Sa pagbasa nato sa balak, nagkalain-laing tingog ang atong

nadunggan. Adunay taas ug mubo. Aduna usab hinay ug kusog.
Aduna kitay ginasunod kon kita magbasa sa balak, mao kini
ang hustong emosyon ug intonasyon

Ang intonasyon mao kini ang pagtaas ug pag-ubos sa atong

tingog. Gibahin kini sa duha:

rising intonation mao ang pagtaas sa tingog.

falling intonation mao ang pag-ubos sa tingog.

Sa pagsulat usab sa balak, chants, and raps kinahanglan nigaray

ang mga pulong sa kinatapusan sa pahayag.
 Pag-uswag

Wow! Nalipay ako nga nasundan nimo ang mga buluhaton.

Karun imo na usab nga pagasundon ang mga nakaandam nga
buluhaton arun madungagan pa ang imong kahibalo. Sunda ang
mga pamaagi sa pagbuhat niini. Isulat kini sa badlis sa sulod sa
kahon.

A. Ihulagway Ko!
Buluhaton 1: - Ihulagway ang imong magtutudlo pinaagi sa
pagsulat sa usa ka mubong balak.

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________
 Buluhaton 2 - Ihulagway ang imong kaugalingon pinaagi sa
pagsulat/paghimo sa usa ka mubong kanta o rap.

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

Buluhaton 3- Ihulagway ang imong mga binuhi nga mga hayop

pinaagi sa pagbuhat og usa ka bugtong.

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________
 Sukdanan sa Paghatag og Iskor

Timailhan Iskor

Husto ug maayo ang pagbuhat 5

Husto ang pagbuhat 3

Mali ang pagbuhat 1

B. Buluhaton 4: “Kompletoha Ko!

Isulat pag-usab ang balak nga “Ang Bag-ong Higala” ug pulihi og
mga bag-ong pulong ang mga linya nga naa sa balak.

“Ang Bag-ong Higala”

Ni Nelia D. Bamba

Usa ka adlaw sa eskuylahan, si ________________nakakita og

__________.
Tag-iya kini sa usa ka _______________ ug _____________.
Nangutana si _____________, imo ba kining ___________?
“Oo, akoa kini”, ingon sa maamigohon nga _________.
Ug sila nahimong managhigala.

Pagtimaan

Mainitong pagdayeg kanimo akong magtutungha! Nalipay

ako nga nakaabot na ka diring dapita kay mahimo na nimong
pagatiman-an ang imong mga natun-an.

Buluhaton 5: “Sa Akong Pagsabot”

Atong sutaon kung aduna ba kay nakat-unan sa atong leksyon.
Tubaga ang mga pangutana. Isulat sa badlis imong tubag.

1. Unsa ang tawag sa pagtaas ug pag-ubos sa

tingog?
__________________________________________________________
_________________________________________________________
2. Unsa ang duha ka bahin sa intonasyon?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
3. Giunsa pagsulat ang usa ka balak?
___________________________________________________________
___________________________________________________________

Pagbansay

Buluhaton 6: “Basaha Ko”

Basaha ang napormang balak sa “Buluhaton 4: Kompletoha
Ko!” nga may saktong emosyon ug intonasyon.

Sukdanan sa Paghatag og Iskor

Timailhan Iskor

Husto ang pagbasa sa balak nga may hustong

5
emosyon ug intonasyon.
Dili kaayo husto ang emosyon ug intonasyon
3
pagbasa sa balak.

Mali ang pagbasa sa balak. Walay hustong

1
emosyon ug intonasyon.

Pagsukod

Wow! Nahuman ra nimo ang tanang giandam alang sa imong

pagkakat on labi na sa kinahanglanon nimong arun masukod
ang imong nasabtan o natun an sa atong leksyon.

Kompletoha og basaha ang balak nga naa sa kahon.

Ang Bao sa Bato

Aduna akoy (1.)________
Nagtungtong sa bato.
Nikamang kini padulong sa lunoy,
Ug (2.)________

langaw nilangoy bao bata pana

 Sukdanan sa Paghatag og Iskor

Timailhan Iskor

Husto ang pagbasa sa balak nga may hustong

5
emosyon ug intonasyon.
Dili kaayo husto ang emosyon ug intonasyon
3
pagbasa sa balak.
Mali ang pagbasa sa balak. Walay hustong
1
emosyon ug intonasyon.

Pagpalambo

Wow! Daghang palakpak para kanimo akong magtutungha!

Nahimo na nimo ang mga nga kinahanglanong buluhaton alang
sa pagkat-on. Apan anaa pay mga dugang buluhaton alang
kanimo arun mapalambo ug mapalawman pa ang imong kaalam.

Basaha ang usa sa mga estansa sa imong paboritong balak

nga may hustong intonasyon.

Sukdanan sa Paghatag og Iskor

Timailhan Iskor

Husto ang pagbasa sa balak nga may hustong

5
emosyon ug intonasyon.
Dili kaayo husto ang emosyon ug intonasyon
3
pagbasa sa balak.
Mali ang pagbasa sa balak. Walay hustong
1
emosyon ug intonasyon.
Mga Tubag:

Pagsukod

2. nilangoy
1. bao
Reperensiya:

Grade Three K-12 MTB-MLE Teachers Guide pages 26-28

Grade One K-12 MTB-MLE Learners Material page 90, 107 and
247
 PAGPASABOT

Kining Modyul sa Kinaugalingong Pagkat-on gihimo sa Departamento sa

Edukasyon, Rehiyon sa SOCCSKSARGEN nga adunay tumong sa pag-andam
ug pagtubag sa panginahanglan alang sa bag-ong panahon. Ang sulod niining
modyul nagasukad sa Pinakahinungdanong Kompetensiya sa Pagkat-on or
Most Essential Learning Competencies (MELCs). Kini usa ka tabang nga mga
materyales sa kada magtutungha sa tanang balay-tulunghaan sa tibuok
Rehiyon Dose sugod karung tuiga 2020-2021. Ang paghimo o pag-imprenta
niining maong modyul nagsunod sa proseso sa Learning Resource Standard
(LRS). Kini ang Bersyon 1.0 na giawhag namo kamo nga maghatag sa inyong
komentaryo o rekomendasyon para sa kalambuan niining modyul.
For inquiries or feedback, please write or call:

Department of Education – SOCCSKSARGEN

Learning Resource Management System (LRMS)

Regional Center, Brgy. Carpenter Hill, City of Koronadal

Telefax No.: (083) 2288825/ (083) 2281893

Email Address: region12@deped.gov.ph