UCK 474

UÇAK MOTOR TASARIMI

KISITLARIN İNCELENMESİ

Yrd.Doç.Dr. Onur Tunçer

İstanbul Teknik Üniversitesi
İtki Yüklemesi Kanat Yüklemesi
İtki Yüklemesi Kanat Yüklemesi
(Sivil Uçaklar)
İtki Yüklemesi Kanat Yüklemesi
(Savaş Uçakları)
Hız vektörü V yönünde

Hız vektörüne dik yönde

İlk denklemi hız ile çarparak,

İrtifa değişim hızı,

Enerji yüksekliği

Ps: Özgül artık güç “specific excess power”

Eş Enerji Yüksekliği Eğrileri
 İtki

Ağırlık

Kaldırma ve sürükleme kuvveti arasındaki ilişkiden,

I. Sabit İrtifada & Sabit Hızda Seyir (Ps=0)

Bu koşul minimum itkiye, minimum sürüklenme

kuvvetine ve maksimum menzile karşılık gelir.

Eğer q çok büyük ise,

II. Sabit Hızda Tırmanma (Ps=dh/dt)

Son terim sabittir!!!

III. Sabit İrtifada & Sabit Hızda Dönüş (Ps=0)
 IV. Yatay İvmelenme [Ps=(V/g)(dV/dt)]

Yeniden düzenlersek,

Gerçek değeri bulmak için yukarıdaki denklemin ilk hızdan son hıza kadar integrali alınmalıdır.
Fakat, aşağıdaki yaklaştırmayı kullanmak daha pratik olacaktır.
Bu durumda kısıt eğrisi yukarıdaki yeşil denklemden hesaplanır.

i. Kinetik enerjideki eşit aralıklara ayırıp, her aralık için Ps=0’a karşılık gelen
maksimum itki yüklemesini hesaplayın.
ii. Minimumdan daha yüksek bir itki yüklemesi seçip ivmelenme süresini hesaplayın.
Elde edilen süre ile aynı olana dek iterasyona devam edin.
Kalkış Terminolojisi (hTR<hobs)
Kalkış Terminolojisi (hTR>hobs)
V. Kalkış Rulesi (sG) (TSL>>D+R)

Havacılık kuralları tarafından belirlenir.

VI. Kalkış Rulesi (sG)
Rotasyon (burun kaldırma) mesafesi,

Teker kesip tırmanma açısına geçme mesafesi,

Eğer hTR<hobs ise bu durumda,

Eğer bir engel “transition” yani tırmanış açısına geçme sırasında aşılıyorsa bu durumda sG ve sR
aynı olur.
VII. İniş Rulesi

Yön değiştirme tertibatı

(thrust reverser) açık
Toplam iniş mesafesi,
VIII. İrtifa Tavanı (Ps=dh/dt)
IX. Kalkış Tırmanma Açısı
Sivil Uçak Görev Profili
Savaş Uçağı Görev Profili
I. Kalkış
II. Seyir
III. Savaş Manevrası (5 g dönüş)
IV. Yatay İvmelenme (50 saniyeden Kısa Sürede 30 kft İrtifada 0.6M → 1.6 M )
Özgül Artık Güç Hesabı