Wydział Mechaniczny

Politechniki Białostockiej
Katedra Automatyki i Robotyki

Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu:

SYGNAŁY POMIAROWE I STERUJACE

Ćwiczenie nr: 1

Zajęcia wprowadzające. Zasady BHP. Zapoznanie się

z modułami pomiarowymi i sterującymi ADAM

Kod przedmiotu: MNS0206

Opracowanie: dr inż. Jakub Cieśluk

Białystok 2017
1. Moduły kontrolno-pomiarowe ADAM
Moduły kontrolno-pomiarowe ADAM z serii ADAM 4000 firmy
„Advantech” (rys. 4.1) to zespół niewielkich, inteligentnych urządzeń
umożliwiających połączenie przetworników pomiarowych i elementów
wykonawczych z komputerowym systemem sterowania nadrzędnego [18].
Każdy moduł ADAM wyposażony jest w mikroprocesor sterujący, który
komunikuje się z systemem sterowania nadrzędnego za pomocą zbioru poleceń
w formacie ASCII, przesyłanych według standardu RS-485.

Rys. 1.1. Widok modułow ADAM

Moduły ADAM mogą realizować szereg funkcji takich, jak:

a) izolacja galwaniczna komputerowego systemu sterowania od
przetworników pomiarowych i urządzeń wykonawczych;
b) wstępna obróbka sygnałów pomiarowych, np. zmiana zakresu
pomiarowego, przesunięcie zera;
c) przetwarzanie analogowo-cyfrowe i cyfrowo-analogowe analogowych
sygnałów pomiarowych i sterujących;
d) przetwarzanie obiektowych sygnałów dwustanowych, np. transmisja
sygnałów z czujników krańcowych, sterowanie pracą przekaźników,
zaworów rozdzielających itp.
Dzięki temu moduły ADAM mogą być wykorzystywane do zdalnego
zbierania danych pomiarowych, monitorowania, regulacji i sterowania
nadrzędnego procesów przemysłowych, w systemach bezpieczeństwa, układach
automatyki budynków inteligentnych, w automatyzacji pomiarów
laboratoryjnych.
Konfiguracja modułów ADAM odbywa się programowo. Kalibracja
modułu, zmiana jego adresu, zakresu pomiarowego, czy prędkości transmisji
może być przeprowadzona zdalnie poprzez łącze RS-485. Parametry
konfiguracyjne przechowywane są w nieulotnej pamięci EEPROM. Każdy
moduł ADAM jest wyposażony w układ kontrolny (ang. Watch Dog), służący do
resetowania modułu w razie wystąpienia awarii programu sterującego.
Moduły te nie są zbyt wymagające pod względem zasilania. Zaleca się zasilanie
napięciem stałym 24 V, ale akceptowalne są również inne poziomy z przedziału
od +10 do +30 V.
Transmisja w standardzie RS-485 może się odbywać na odległość do ok.
1200 m z maksymalną prędkością 115200 bitów/s. Pozwala to umieszczać
moduły ADAM bezpośrednio w oddalonych miejscach obiektu sterowania.
Dzięki temu, że dane pomiarowe są przesyłane w sposób cyfrowy, są one
znacznie bardziej odporne na zakłócenia. Zastosowanie tzw. repeaterów RS-485
pozwala połączyć 256 modułów ADAM w jedną sieć kontrolno-pomiarową.
Do zbudowania takiej sieci wystarcza para skręconych przewodów
elektrycznych oznaczonych jako DATA+ i DATA—. Sieć modułów ADAM
może być łatwo rozszerzana. Kolejne moduły dołączane są równolegle do już
istniejących. Taka budowa sieci ułatwia też naprawę lub wymianę uszkodzonych
modułów. Sieć modułów ADAM jest dołączana do portu szeregowego RS-232
komputera nadrzędnego za pośrednictwem specjalnego modułu konwertera ze
standardu RS-485 na RS-232.
Firma „Advantech” oferuje kilka serii modułów ADAM. Są to serie: ADAM
3000, ADAM 4000, ADAM 5000, ADAM 5000, ADAM 6000 i ADAM 8000.
Poniżej przytoczono podstawowe parametry kilku popularnych modułów z serii
ADAM 4000, będących na wyposażeniu laboratorium.

1.1 Moduł ADAM 4017

Moduł ADAM 4017 to ośmiokanałowy przetwornik analogowo-cyfrowy.
Jego podstawowe parametry są następujące:
— rozdzielczość: 16 bitów,
— liczba wejść analogowych: 8 (6 różnicowych i 2 ze wspólną masą),
— sygnały wejściowe: napięcie lub prąd (po zastosowaniu zewnętrznego
rezystora 125 fi),
— zakresy pomiarowe: napięciowe: ±150 mV, ±500 mV, ±1V, ±5 V, ±10
V; prądowe: ±20 mA,
— częstotliwość próbkowania: 10 Hz,
— dokładność przetwarzania: ±0.1%,
— prędkość transmisji danych: do 38.4 kb/s.

1.2 Moduł ADAM 4011D

Moduł ADAM 4011D to przetwornik analogowo-cyfrowy z wyświetlaczem
LED. Parametry modułu są następujące:
— rozdzielczość: 16 bitów,
— liczba wejść analogowych: 1,
— sygnały wejściowe: napięcie, prąd (po zastosowaniu zewnętrznego
rezystora 125 fi), temperatura (z przetworników termoparowych),
— zakresy pomiarowe: napięciowe: ±15 mV, ±50 mV, ±100 mV, ±500
mV, ±1V, ±2.5 V; prądowe: ±20 mA,
— rodzaje termopar i zakresy pomiarowe: J (0 + +760°C), K (0 + +1370°C),
T (—100 + +400°C), E (0 + +1000°C), R (500 + +1750°C), S (500 +
+1750°C), B (500 + +1800°C),
 — częstotliwość próbkowania: 10 Hz,
— dokładność przetwarzania: ±0.05% (dla pomiarów napięcia),
— wyświetlacz LED: 4/12 cyfry,
— liczba wejść dwustanowych: 1,
— liczba wyjść dwustanowych: 2,
— prędkość transmisji danych: do 38.4 kb/s.

1.3 Moduł ADAM 4052

Moduł ADAM 4052 to osiem izolowanych wejść dwustanowych.
Parametry modułu są następujące:
— liczba wejść dwustanowych: 8 (6 w pełni izolowanych, 2 ze wspólną
masą),
— poziomy logiczne: Lo: 0 + + 1V, Hi: +3 + +30 V,
— szybkość transmisji danych: do 38.4 kb/s.

1.4 Moduł ADAM 4021

Moduł ADAM 4021 to przetwornik cyfrowo-analogowy. Podstawowe
parametry modułu są następujące:
— rozdzielczość: 12 bitów,
— sygnały wyjściowe: napięcie, prąd,
— zakresy sygnałów wyjściowych: napięciowych 0 + 10 V; prądowych: 0 +
20 mA, 4 + 20 mA,
— częstotliwość przetwarzania: 10 Hz,
— impedancja wyjściowa: 0.5 fi,
— dokładność przetwarzania: 0.2% dla wyjścia napięciowego, 0.1% dla
wyjścia prądowego.

1.5 Moduł ADAM 4060

Moduł ADAM 4060 to układ 4 przekaźników sterowanych. Parametry
modułu są następujące:
— dwa przekaźniki typu NO (normalnie otwarte) i dwa przekaźniki typu
NO-NC (normalnie otwarte - normalnie zamknięte); schematy
przekaźników pokazano na rysunku 4.2,

a) b)

Rys. 1.2. Rodzaje przekaźników: a) normalnie otwarty NO, b)

normalnie otwarty - normalnie zamknięty NO-NC
6. Literatura
1. Kulesza Z. S.: Ćwiczenia laboratoryjne z urządzeń automatyki. Regulatory
konfiguro-walne. Wydawnictwo Poiitechniki Białostockiej, Białystok 2006;
2. Kostro J.: Elementy, urządzenia i układy automatyki. WSiP, Warszawa 1998;
3. Nawrocki W.: Rozproszone systemy pomiarowe. WKŁ, Warszawa 2006;
4. Programowalny sterownik wielofunkcyjny ELMATIK PSW-852. Instrukcja
obsługi ELMONT AKP sp. z o.o. Biała Podlaska;
5. Regulator mikroprocesorowy EFTRONIK X typ U486. DTR U486-04, Zakład
Syste-mów Automatyki „MERA-PNEFAL” sp. z o.o., Wydanie IV/97;
6. Trybus L.: Regulatory wielofunkcyjne. WNT, Warszawa 1992;
7. Turkowski M.: Przemysłowe sensory i przetworniki pomiarowe. Oficyna
Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2000;
8. Górecki P.: Wzmacniacze operacyjne: podstawy, aplikacje, zastosowania.
Wydawnic-two BTC, Warszawa, 2004;
9. Stranneby D.: Cyfrowe przetwarzanie sygnałów: metody, algorytmy,
zastosowania. Wydawnictwo BTC, Warszawa, 2004.