1. Šta je informatika?

Informatika je nauka koja se bavi obradom informacija u računarskim sistemima. To je

nauka prikupljanja, memorisanja, obrade i prikazivanja informacija.

2. Šta je računar?

U tehničkom pogledu, računari su uređaji koji izvršavaju aritmetičke operacije, koji mogu
usporediti, pohraniti i pretraživati činjenice.

3. Šta je računarski sistem?

Kada je računar povezan s ostalim elementima tako da osiguravaju uspješniji rad u

određenom okruženju tada se govori o računarskom sistemu.

4. Od čega se sastoji računar?

Računar se sastoji od: Hardvera - fzički dio računara i Softvera - instrukcije koje upravljaju
hardverom i vrše transformacije nad prikupljenim podacima, sa ciljem da se dobije željeni
izlaz.

5. Nabrojati komponente hardvera računara?

Hardver računara: Interne komponente i periferije, CPU – procesor, Čipovi – kontroleri,

memorije, Matična ploča, Posebne kartice (zvučna, video, mrežna, memorijska, ...),
Konektori (serijski, paralelni, video, audio, USB, mrežni, telefonski, ...), Hladnjaci (pasivni i
aktivni) i Izvor napajanja – ispravljač.

6. Podjela softvera?

Softver se dijeli na sistemski i aplikativni. Sistemski softver (OS) – skriva kompleksnost

hardvera, a aplikativnim softverom korisnici putem interfejsa ostvaruju interakciju sa
aplikacijom. Pri tome se podrazumijeva ispravan rad hardvera.

7. Podjela računara?

Računari se dijele na: Mainframe, Super računari, Serveri, Radne stanice, Personalni
računari, Stoni i prenosivi računari, Mikroračunari,Ugrađeni računari i Mreže, klasteri
računara.

8. Šta je centralna procesna jedinica (CPU) i koje su njene osnovne komponente?

Funkcija CPU je da izvrši programe pohranjene u memoriji dobavljanjem, ispitivanjem i

izvršavanjem njihovih instrukcija, jedne iza druge. Sastoji se od kontrolne jedinice i
aritmetičke logičke jedinice (ALU) .

1
9. Šta je kontrolna jedinica?

Kontrolne jedinice je komponenta centralne procesne jedinice i odgovorna je za

dobavljanje instrukcija iz glavne memorije i određivanje tipa tih instrukcija.

10. Šta je aritmetičko logička jedinica?

ALU (Arithmetic logic unit) je komponenta centralne procesne jedinice i izvodi osnovne
aritmetičko logičke operacije registara koji služe za smještanje privremenih rezultata i
izvjesnih kontrolnih informacija.

11. Osnovne jedinice memorije?

Osnovna jedinica memorije je binarna cifra nazvana bit. Neki računari, kao što su IBM
mainframe računari, imaju decimalnu i binarnu aritmetiku. Ovo je postignuto primjenom
BCD koda (Binary Coded Decimal). Na primjer, broj 1944 u BCD kodu bi bio zapisan kao:
0001 1001 0100 0100, a u binarnom brojnom sistemu bi bio zapisan kao:
0000011110011000.

12. Šta je cache memorija?

Da bi se razriješio problem čekana CPU da riječ bude dobavljena iz memorije, uvedene su

male brze memorije pri CPU. Te male brze memorije nazivaju se cache memorije i u njih
se smještaju često korištene riječi iz memorije.

13. Šta je magnetni disk?

Magnetni disk je eksterna memorija kod koje je moguć direktan pristup do podataka.
Magnetski disk je vrsta postojane memorije s velikim kapacitetom i relativno kratkim
vremenom pristupa pohranjenim podacima. Magnetni disk se sastoji od jedne ili više
aluminijskih ploča sa magnetizirajućom presvlakom. Obično su dijametra 3 do 12 cm, dok
su kod notebook računara oni 3 cm ili manji.

14. CD, DVD?

CD (Compact Disk) je razvijen 1980. godine od strane Philips-a i Sony-a. Tehnički detalji
su opisani u međunarodnom standardu (IS 10149), nazvanom Red Book.

DVD (Digital Versatile Disk) ima isti opći dizajn kao CD-ovi, ali imaju:

◦Manje šupljine (0.4miktona, u odnosu na 0.8 mikrona kod CD-a)

◦Zbijenije spirale (0.74 mikrona naspram 1.6 mikrona za CD)

◦Crveni laser (0.65 mikrona u odnosu na 0.78 kod CD).

2
15. Šta je sabirnica?

Sabirnica (eng.bus) je podskup unutar računara ili neke druge elektroničke opreme koja
kroz jedan dogovoreni standard omogućava usmjeravanje podataka i upravljačkih signala
između integriranih krugova kao na primjer CPU i memorije, ostalih uređaja koje
sačinjavaju računar, podskupova unutar računara, ili izmedu međuspojnica koje
dozvoljavaju spajanje računara s vanjskim svijetom.

16. Nabrojati osnovne ulazno/izlazne jedinice?

I/O jedinice obuhvata uređaje kao što su: printeri, skeneri i modemi.

17. Šta je operativni sistem?

Operativni sistem je skup sistemskih programa koji kontrolišu rad računara

18. Koji su tipični zadaci OS?

Tipični zadaci su : inicijalizacija komponenti računara, obezbjeđuju rutine za kontrolu i

interakciju sa komponentama, obezbjeđuju menadžment, komunikaciju i kontrolu
izvršenja programa i održavaju integritet sistema i reaguju na greške.

19. Šta je program, a šta proces?

Program je niz instrukcija koji obavlja procesor. Programi se pišu u različitim

programskim jezicima koji se procesom kompajliranja prebacuju u binarni kod razumljiv
za procesore.

Proces je dio programa koji trenutno izvršava procesor. Jedan procesor može izvršavati
samo jedan proces u određenom trenutku.

20. Šta znači multi-tasking OS?

Multi-tasking OS mogu izvršavati više programa u isto vrijeme tako što svakom aktivnom
procesu dodjeljuju vrlo kratak vremenski interval za izvršavanje na procesoru.

21. Šta znači multi-korisnički (višekorisnički) OS?

Multi-korisnički OS omogućavaju da više korisnika istovremeno koriste resurse računara.

Pristup više korisnika obezbjeđuje se preko mreže.

22. Šta je korisničko okruženje i koji tipovi korisnićkog okruženja postoje?

Korisnički okruženje je okruženje unutar kojeg korisnik vrši interakciju sa operativnim

sistemom.

3
Tipovi:

 Komandna linija ili Shell - Korisnik preko tastature upisuje komande koje izvršava
operativni sistem. (primjer: MSDOS, Unix).

 GUI (Graphic User Interface) - Korisnik u grafičkom okruženju (obično u obliku

prozora) mišem, tastaturom i drugim ulaznim uređajima vrši interakciju sa OS-om.

23. Nabrojati najpoznatije OS?

Najpoznatiji OS su: Windows, Unix, BSD, Mac OS, Linux, Google Chrome OS.

24. Šta je fajl (datoteka)?

Fajl ili datoteka (File) je kolekcija podataka pohranjena u jedan dokument na uređaju za
trajnu pohranu.

25. Šta je folder (direktorij)?

Fajlovi se organiziraju u direktorijima (folder). Svaki direktorij može da sadrži više

datoteka i pod-direktorija. Svi fajlovi i direktoriji su u grafičkom okruženju predstavljeni
ikonama. Fajlovi ili direktoriji obično se otvaraju dvostrukim klikom na njihovu ikonu

26. Šta je ekstenzija fajla i nabrojati par ekstenzija?

Tip Fajla u Windows okruženju određen je njegovom ekstenzijom (slova u imenu fajla
nakon tačke): Npr. raspored.doc

Tipične ekstenzije: .txt – tekstualni fajl, .exe – program (izvršni fajl), .dll – sistemska
dinamička biblioteka, .c – c programski kod itd...

27. Kako se označavaju diskovi u Windows OS?

Diskovi u Windowsima se označavaju slovima A, B, C, D, itd.. praćenim dvotačkom.

A: obično označava floppy disk, C: obično označava prvi hard disk

28. Kakva je razlika između naredbi Save i Save as?

Save as- koristimo kada prvi put spremamo novi dokument ili naknadno spremamo
postojeći koji je otvoren, potrebno je odrediti mjesto spremanja (uređaj i mapa), naziv i
oblik (format) datoteke.

Save– spremamo izmjene na postojećem dokumetu koji je trenutno otvoren, dokument

se sprema s već određenim postavkama mjesta, naziva i oblika

4
29. Kakva je razlika između naredbi Cut i Copy?

Cut - pomijeranje (premještanje) obilježenog teksta (Clipboard).

Copy - kopiranje obilježenog teksta (Clipboard).

30. Za šta služi MS Word?

MS Word predstavlja program za obradu teksta (text processor) – uređivanje, obrada,

ispis,uređivanje izgleda dokumenta, formata dokumenta, znakova, odlomaka, stranice,
povezivanje s ostalim programima paketa MS Office i multimedijom.

31. Koje su ekstenzije Word dokumenata?

Ekstenzija dokumenta Word-a 2007 i 2010 i novijih verzija je .docx, dok za starije verzije
Word-a je .doc.

32. Za šta služe sljedeći gumbi:

To su gumbi za standardne veličine prozora. Prvi gumb ima opciju „Minimize“, drugi
gumb „Restore Down“, treći gumb „Close“.

33. Koje su funkcije sljedećih naredbi?

Kartica Home sadrži ovu grupu naredbi koje služe za oblikovanje odlomka.

34. Šta omogućava opcija Paragraph (Odlomak)?

Opcija Paragraph omogućava: grafičke oznake i numeriranje, uvlake, sortiranje,

poravnanje sadržaja u odlomku, sjenčanje, pozivanje dijaloškog okvira, obrub i prikaz
krivenih znakova.

35. Primjena tabulatora?

U dijaloškom okviru oblikovanja odlomka nalazi se gumb za postavljanje tabulatora te se

poziva novi dijaloški okvir za oblikovanje tabulatora. Postoji pet vrsta tabova sa različitim
primjenama: Lijevi tab (poravnava tekst po lijevoj strani), Srednji tab (poravnava tekst po
sredini), Desni tab (poravnava tekst po desnoj strani), Decimalni tab (poravnava po
zarezu/decimali), Bar tab (ne poravnava već estetike radi uvodi liniju među kolonama).
Kombinacija ovih tabova dovodi do novih primjena.

5
36. Za šta služe sljedeće naredbe ?

Sljedeće naredbe služe za umetanje simbola. U padajućem izborniku za simbole vidimo

neke od simbola, a za ostale kliknemo u padajućem izborniku naredbu More Symbols…
kojom se otvara dijaloški okvir: Symbol.

37. Kako umetnuti sliku u Word dokument?

Kartica Insert, naredba Picture u grupi Illustrations. Otvara se dijaloški okvir u kojemu je
potrebno odrediti mjesto na uređaju vanjske memorije i datoteku slike koju želimo
umetnuti u dokument.

38. Kako umetnuti tabelu u Word dokument?

Umetanje tabele preko kartice Insert, grupa naredbi Table te naredba Table s padajućim
izbornikom. Iz padajućeg izbornika Table možemo brzo umetnuti tablicu ili gotove
tablice.

39. Za što služe stilovi?

Stilovi nam služe za različit prikaz našeg teksta. Najjednostavnije korištenje stila je da se
selektuje tekst koji želimo formatirati i klikne na željeni stil. Posebna vrsta stila je Heading
stil, koji služi osim formatiranja i u organizacijske svrhe, tj. tekst selektovan Heading
stilom se u Nagivation pane prikazuje kao naslov.

40. Šta znači stil Heading1, Heading 2, ...?

Nije svejedno koji stil označimo, jer svaki stil određuje razinu naslova ,npr. ukoliko
pravimo sadržaj i imamo stavku “1. Uvod” tada ćemo koristiti stil Heading 1, a kada
imamo stavku “2.1 Početak” tada ćemo koristiti Heading 2.

41. Navesti primjenu naredbi u odlomku Font?

Naredbe u odlomku Font služe za uređivanje teksta i ostalih znakova. Prvo je potrebno
označiti dio teksta koji želimo oblikovati. Oblikovanje možemo primijeniti na jedan znak
ili više znakova u tekstu.

6
42. Šta je MS Excel?

MS Excel je program za proračunske tablice koji je razvijen od strane Microsofta. Dio je

programskog paketa Microsoft Office. MS Excel je alat za analizu podataka.

43. Navesti ekstenzije Excelovih datoteka?

Rad u MS Excelu spremamo u datoteku koju zovemo “radna knjiga”. Ekstenzija

datoteke .xlsx je za radnu knjigu kreiranu u MS Excelu verzije 2007 i 2010. Ekstenzija
datoteke .xls je za radnu knjigu kreiranu u MS Excelu verzije 2003 i ranije verzije.

44. Kako su označeni redovi, a kako kolone u Excelovim radnim tabelama?

Vertikalno zaglavlje – oznaka za redove, a oni su označeni brojevima od 1 do 1 048 576

Horizontalno zaglavlje – oznaka za kolone, a one su označene slovima od A do XFD

45. Od čega se sastoji Excelova radna knjiga?

Radna knjiga – osnovni Excel dokument, sastoji se od 16 radnih stranica, “worksheet-

ova” (od v.5.0).

46. Navesti osnovne tipove podataka u Excelu?

Osnovni tipovi podataka: tekst, brojevi, datumi, vrijeme, funkcije.

47. Objasniti šta znači na primjer oznaka A3 prikazana u traci formula?

Oznaka A3 je adresa aktivne ćelije. Ćelija označena adresom A3 se nalazi u stupcu A

retku 3.

48. Kakva je razlika između oznake A3 i $A$3?

A3 je formula sa relativnim referencama, a i $A$3 je formula sa apsolutnim referencama.

49. Šta je apsolutno, a šta relativno adresiranje u Excelu?

Formule se mogu kopirati iz jedne ćelije u drugu, pri čemu treba obratiti pažnju na
relativne i apsolutne reference, formula sa relativnim referencama: =B3+B4+B5+B6,
formula sa apsolutnim referencama: =$B$3+$B$4+$B$5+$B$6.

Relativne reference su one refernce koje se pri kopiranju prilagođavaju, a apsolutne

reference pri kopiranju ostaju iste.

50. Koje tipove grafika imamo u Excelu (navesti bar tri)?

7
Osnovne vrste grafikona generiranih iz podataka u ćelijama: kružni (pie), redovi (bar),
kolone (column), linijski (line), površinski (area).

51. Kojim znakom počinje svaka formula u Excelu?

Svaka formula u Excelu počinje znakom jednakosti.

52. Šta je prezentacija?

Prezentacija služi za izlaganje na određenu temu pomoću tehničkih pomagala. Sastoji se

od slajdova – stranica sa sadržajem. Prilikom izrade prezentacije koristimo u sadržaju:
animacije, zvučne efekte, slike, tekst, hiperveze, audio/video datoteke, itd.

53. Šta je MS PowerPoint?

Dio je paketa MS Office 2010 i spada u skupinu programa korisničke programske opreme.
Služi za izradu prezentacija.

54. Šta je Slide Show?

Prikaz “Dijaprojekcija” (Slide Show) je izvedba dijaprojekcije od prvog slajda u

prezentaciji. Možemo pokrenuti tipkom F5 ili kombinacijom tipki Shift + F5.

55. Navesti ekstenzije PowerPoint datoteka?

Ekstenzija datoteke su:

Office 2003 i ranije verzije: .ppt za datoteku prezentacije čiji sadržaj možemo mijenjati,
.pps za datoteku dijaprojekcije koja se pokrene kada učinimo dvostruki klik nad ovom
datotekom.

Office 2007 i 2010: .pptx za datoteku prezentacije čiji sadržaj možemo mijenjati, .ppsx za
datoteku dijaprojekcije koja se pokrene kada učinimo dvostruki klik nad ovom
datotekom.

56. Šta je rezolucija slike?

Rezolucija predstavlja broj tačaka (piksela) po inču (gustina). Dubina piksela je broj
raspoloživih boja za piksel. Rezolucija se može smanjenjiti i povećati. Smanjenjem se
gube detalji sa slike a, povećanje se vrši interpolacija između tačaka.

57. Navesti osnovne tipove digitalne slike?

Tipovi digitalnih slika su vektorska i rasterska.

58. Koje su karakteristike vektorske grafike?

8
Karakteristike vektorske grafike: definisana matematičkim kalkulacijama, nezavisna od
rezolucije, zauzima malo prostora …

59. Koje su karakteristike rasterske grafike?

Karakteristike rasterske grafike: definisana pikselima, zavisna od rezolucije, zauzima

mnogo prostora, nezamjenjiva za fotografije prirode ...

60. Navesti formate vektorske grafike?

Vektorski formati su: SVG, CDR, AI, WMF ...

61. Navesti formate rasterske grafike?

Rasterski formati su: JPG, PNG, BMP, GIF …

62. Šta je multimedija?

Nastanak riječi: “multi” = mnogobrojan (latinski multus) i “media” = “medium” =

“intermediary” (latinski medium = "kanal ili sistem komunikacije, informacija ili zabava". )
Multimedija je sklop različitih vrsta informacija koje naša čula primaju.

63. Šta je linearna, a šta nelinearna multimedija?

Linearna i nelinearna multimedija: Linearni aktivni sadržaj teče bez mogućnosti uticaja
posmatrača i mogućnosti upravljanja (na primjer filmovi). Nelinearni sadržaj nudi
interaktivnost korisnika sa mogućnošću upravljanja i kretanja kroz aplikaciju (na primjer
kompjuterska igra ili digitalna enciklopedija).

64. Navesti popularne audio digitalne formate?

Popularni audio digitalni formati su:

WAV - Standardan format za audio fajlove bez kompresije (za Windows i Mac OS).
Kreiraju se veliki fajlovi. Kompresija bez gubitaka. CD kodiran sa WAV zvuči identično
originalu.

MP3 - Popularni format za prenos muzike preko Interneta. Kompresija je na oko 10%
originala. Kompresija sa gubitcima.

WMA - Alternativa za MP3 – razvijen od strane Microsoft-a (za Windows). Veći stepen
kompresije uz bolji kvalitet sintetizovane muzike (higher fidelity).

65. Navesti neke digitalne video formate?

Digitalni video formati su:

9
  Audio video Interleave .AVI, proizveden od Microsoft u novembru 1992.

 QuickTime razvijen je za Apple Computer,često se koristi na internetu.

 Advanced Systems Format (Advanced Streaming Format) Microsoft striming

medij

 MPEG (Moving Picture Experts Group)

 VOB file (DVD-video Object)

 RealMedia (.rm) medija striming plejer RealNetworks-a

66. Šta je računarska mreža?

Računarska mreža je skup računara koji mogu međusobno da razmenjuju podatke i

koriste zajedničke resurse. Računari u mreži povezani su pomoću odgovarajućeg
hardvera i softvera.

67. LAN mreža?

LAN (Local Area Network) mreža lokalnog opsega. Mreža na ograničenom geografskom
prostoru kao što je domaćinstvo, škola, firma...

68. WAN mreža?

WAN (Wide Area Network) mreža širokog opsega. Mreža koja pokriva široke geografske
prostore. Internet je najveća WAN.

69. MAN mreža?

(Metropolitan Area Network) mreža gradskog opsega. Mreža koja poput kičmenog stuba
povezuje lokalne mreže urbanog područja, grada.

70. Šta je mrežni protokol?

Protokoli su standardi koji omogućavaju računarima da komuniciraju preko mreža.

Postoje različiti protokoli za različite aplikacije u mrežnoj komunikaciji ali svi koegzistiraju
unutar fizičke implementacije mreže.

71. Navesti neke od značajnijih protokola?

Bitniji protokoli su:

PPP (Point to Point Protocol) Najčešće korišteni protokol za povezivanje kućnih korisnika
na Internet preko modema

FTP (File Transfer Protocol) Služi za transfer fajlova u binarnoj formi preko mreže

10
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) Služi za transfer elektroničke pošte preko mreže

HTTP (Hyper Text Transport Protocol) Protokol za transfer Web stranica

IP (Internet Protocol) Obezbjeđuje način da se identificiraju računari povezani na

različitim mjestima na Internetu radi njihove komunikacije.

72. Šta je firewall?

Firewall je rješenje za zaštitu računara i mreže od spoljašnjeg upada, u prvom redu sa

Interneta. Firewall može biti hardver, računar ili ruter, ili program koji sprečava da neko
neovlašćen pristupi računaru.

73. Šta je internet?

Internet je skup svjetskih računarskih mreža koje za svoje korisnike obezbjeđuju niz
servisa pomoću standardiziranih protokola. Mreže koje čine Internet međusobno su
povezane preko telefonskih žica, optičkih kablova te satelitskih linkova.

74. Šta je IP adresa?

Svaki računar povezan na Internet dobija jedinstveni identifikacioni broj koji se sastoj od
četiri osmobitna broja, npr. 207.86.150.33. Identifikacioni broj se naziva IP adresa

75. Internet servisi?

Internet servisi su Email i Web. Email je metodologija za slanje elektronskih poruka

putem SMTP protokola. WWW ili Web je protokol koji omogućava razmjenu informacija
među korisnicima u obliku Web stranica.

11