Arama Motorları

Öğr. Gör. Emre KUYUCU

Arama Motorları
GİRİŞ
2007 yılı için dijital ortamdaki tüm bilgilerin
toplamı yaklaşık olarak 295 egzabayt, yani 295
milyar gigabayt.
Bu bilgi miktarı yılda yaklaşık %300 oranında
artmaktadır.
(Kaba bir hesapla 2018 yılı sonu internetteki bilgi
miktarının 52.258.365 egzabayt’a ulaşmış olması
gerekir.)

2
Arama Motorları
GİRİŞ
Bir bilgiye erişim sisteminin temel işlevi;
kullanıcıların bilgi ihtiyaçlarını karşılaması
muhtemel derlemdeki ilgili (relevant) belgelerin
tümüne erişmek, ilgili olmayanları da
ayıklamaktır.
Arama Motorları, günümüzün popüler bilgiye
erişim sistemlerinin başında yer almaktadır.

3
Arama Motorları
GİRİŞ
İnternet üzerinde yer alan bilgilere ulaşmak için
kullanılan onlarca arama motoru vardır. Bu Web
tarama sistemleri çok büyük bir hızla
gelişmektedirler. Arama/sorgulama servisleri
arasındaki farklar, bu servislerin
bilgilere/dokümanlara ulaşırken kullandıkları
yöntemler, anahtar kelimeleri nasıl aradıkları…

4
Arama Motorları
GİRİŞ
… (bazıları, web sayfalarının standart anahtar
kelimelerine, bazıları tanım satırlarına, bazıları
tüm dokümana bakabilir) ve kaç tane site
taradıkları konularında yoğunlaşır.
Ayrıca, kullanıcı ara yüzlerinin sadeliği, sorgulama
seçeneklerinin çeşitliliği ve kullanım kolaylığı, ve
konu katalogları üzerinden de sorgulama
yaptırabilmeleri önemli diğer farklardır.

5
Arama Motorları
GİRİŞ
Arama motorlarının başlıca iki işlevi vardır:
i. Taramak ve bir indeks oluşturmak;
ii. Alaka ve hizmet sonuçlarını hesaplayarak
cevaplar sağlamak.

6
Arama Motorları
Arama Motorları Nasıl Çalışır
i. Taramak ve İndeks Oluşturmak
İnterneti, büyük bir şehrin metro sistemindeki
durakların bir şebekesi olarak hayal edin.
Her bir durak, kendisinin özgün belgesidir
(genellikle bir web sayfası, ama bazen de bir PDF,
JPG veya diğer dosyalar). Arama motorları, tüm
şehri “taramak” ve yoldaki bütün durakları
bulmak için bir yönteme ihtiyaç duyar, böylece
mümkün olan en iyi yolu kullanırlar – linkleri.
7
Arama Motorları
Arama Motorları Nasıl Çalışır
i. Taramak ve İndeks Oluşturmak
Linkler yardımıyla, arama motorlarının
“tarayıcılar” veya “örümcekler” olarak
adlandırılan otomatikleştirilmiş robotları,
birbirine bağlanmış milyarlarca belgeye ulaşabilir.

8
Arama Motorları
Arama Motorları Nasıl Çalışır
i. Taramak ve İndeks Oluşturmak
Arama motorları bu sayfaları bulduğunda,
onlardan kodları alıp çözer ve daha sonra bir arama
sorgusu için ihtiyaç duyulduğunda geri çağırmak
üzere belli büyük hard disklere depolar. Arama
motorları, bir saniyeden daha kısa sürede
ulaşılabilen milyarlarca sayfayı kayıtlı tutabilmek
gibi bir görevin üstesinden gelebilmek için
dünyada birçok veri merkezleri inşa etmişlerdir.
9
Arama Motorları
Arama Motorları Nasıl Çalışır
i. Taramak ve İndeks Oluşturmak

İndeksleme:Aranmış terimlerle veri tabanı oluşturulması.

10
Arama Motorları
Arama Motorları Nasıl Çalışır
i. Taramak ve İndeks Oluşturmak
Bu müthiş depolama becerileri, büyük miktarda
bilgiyi işleyen binlerce makine sayesinde var
oluyor. Yine de, bir kişi başlıca arama motorlarında
bir arama yaptığında, sonuçları anında görmek
istiyor hatta 1 veya 2 saniyelik bir gecikme
memnuniyetsizliğe sebep olabiliyor, bu yüzden
arama motorları, cevapları mümkün olan en hızlı
şekilde vermek için çok çalışıyor.
11
Arama Motorları
Arama Motorları Nasıl Çalışır
ii. Cevaplar Sağlamak
Arama motorları cevap makineleridir. Birisi
internetten bir şeyler aradığında, arama motorları
milyarlarca belgelerini taramak zorunda kalır ve
iki şey yapar – birincisi, sadece alakalı veya arama
yapanın sorgusu için faydalı sonuçlar getirmek, ve
ikincisi, bu sonuçları fayda sıralamasına göre
dizmek. “Alaka” ve “önem” adlı bu iki aşama etki
anlamına geliyor.
12
Arama Motorları
Arama Motorları Nasıl Çalışır
ii. Cevaplar Sağlamak
Bir arama motoru için, alaka bir sayfayı doğru
kelimelerle basitçe bulmaktan daha fazla anlam
ifade ediyor. Yıllar içindeki gelişim sayesinde,
arama motorları yazılımları arama yapanların
beğeneceği ve hoşlanacağı değerli sonuçlar bulmak
için evirildiler.
Bugün yüzlerce faktör alakalılığı etkiliyor.

13
Arama Motorları
Arama Motorları Önemliliği Nasıl Belirler?
Bugünlerde, önde gelen arama motorları genellikle
önemliliği popülarite olarak yorumluyor – daha
popüler olan bir site, sayfa veya belge, içinde daha
değerli bilgiler barındırıyor olmalı. Bu varsayım
pratikte, popülariteyi değerlendiren kriterler
aracılığıyla kullanıcıların memnuniyetini
yükseltmeye devam eden arama motorlarına göre
açıkça ispatlanmıştır.

14
Arama Motorları
Arama Motorları Önemliliği Nasıl Belirler?
Popülarite ve alakalılık manüel olarak
belirlenmemiştir. Arama motorları aranılan konu
için matematiksel denklemleri algoritmaları
dikkatle kullanır.
Bu algoritmalar çoğu kez yüzlerce bileşenden
oluşur. Bu “sıralama faktörleri” olarak adlandırılır.
Bu sıralama faktörleri
i. Sayfa içi Faktörler,
ii. Site Faktörleri,
iii. Sayfa Dışı Faktörler,
iv. Alan Adı Faktörleri başlıkları altında
15
incelenir.
Arama Motorları
Arama Motorları Önemliliği Nasıl Belirler?
Bu sıralama faktörleri
i. Sayfa içi Faktörler,
(Başlık etiketi, anahtar kelime..)
ii. Site Faktörleri,
(Güvenlik, site hızı, mobil uyumluluk, hit sayısı..)
iii. Sayfa Dışı Faktörler,
(Sayfaya diğer sitelerden verilen linkler..)
iv. Alan Adı Faktörleri
(Alan adı yaşı, geçmişi/tarihi..)
başlıkları altında incelenir.

16
Arama Motorları
Arama Motoru Sayfaları
http://www.google.com/

http://www.yandex.com/

http://search.yahoo.com/

http://www.msn.com/

http://searchask.com/

http:// www.yaani.com.tr /

http:// www.arabul.com / 17
 Dünya genelinde arama motorlarının kullanım oranları

 İndekslenmiş web sayfası

18
Arama Motorları
Meta Arama Motorları Nasıl Çalışır
 Arama motorları içerisinde arama yaparlar.
 Daha fazla web sayfası içerirler
 Örnekler:
 Dogpile – http://www.dogpile.com

 MetaCrawler – http://www.metacrawler.com

19
Arama Motorları
Nasıl Arama Yapılmalı?
 Temel bilgilerle başlayın
Aradığınız şey ne olursa olsun, basit bir aramayla
başlayın. Örneğin en yakın hava alanı nerede? diye
sorabilirsiniz. Gerekirse her zaman birkaç açıklayıcı
kelime ekleyebilirsiniz.
Belirli bir konumdaki bir yeri veya ürünü arıyorsanız
konum bilgisini ekleyin. Örneğin, pastane Bakırköy.

20
Arama Motorları
Nasıl Arama Yapılmalı?
 Kelimeleri Dikkatli Seçin
Arama kutusuna yazacağınız kelimelere karar
verirken, aradığınız sitede görünmesi muhtemel
kelimeleri seçmeye çalışın. Örneğin, başım
ağrıyor yerine, tıbbi bir sitenin kullanacağı kelime
olan baş ağrısı terimini seçin

21
Arama Motorları
Nasıl Arama Yapılmalı?
 Ayrıntılar için Endişelenmeyin
 Yazım: Yazım denetleyicisi, doğru yazsanız da
yazmasanız da, otomatik olarak ilgili kelimenin en
yaygın şekilde kullanılan yazımını kullanır.
 Büyük harf kullanımı: New York Times araması, new
york times aramasıyla aynıdır.

22
Arama Motorları
Nasıl Arama Yapılmalı?
 Birçok aramada Google işi sizin yerinize yapar ve arama sonuçlarında
sorunuzun yanıtını gösterir. Spor takımları hakkındaki bilgiler gibi bazı
özellikler tüm bölgelerde kullanıma sunulmamıştır.
 Hava durumu: Bulunduğunuz konumdaki hava durumunu görmek için hava
durumu araması yapın veya belirli bir yerdeki hava durumunu öğrenmek için hava
durumu İstanbul örneğindeki gibi bir şehir adı ekleyin.
 Sözlük: Tanımını görmek için bir kelimenin önüne tanım yazın.
 Hesaplamalar: 3*9123 gibi bir matematik denklemi girin veya karmaşık grafik
denklemlerini çözün.
 Birim dönüştürmeler: 3 dolar kaç euro? gibi bir dönüştürme girin.
 Spor: Takvim, maç skorları ve daha fazlasını görmek için tuttuğunuz takımın adını
arayın.
 Özet bilgiler: Hakkındaki ilgili bilgileri bulmak için bir ünlünün, konumun, filmin
veya şarkının adını arayın.

23
Arama Motorları
Yaygın Kullanılan Teknikler
 Sosyal medyada arama
Sosyal medyada arama yapmak için kelimenin önüne @ karakterini
ekleyin. Örneğin: @twitter.
 Hashtag'lerde arama
Kelimenin önüne # karakterini ekleyin. Örnek: #throwbackthursday
 Kelimeleri aramanızdan hariç tutma
Aramaya dahil edilmemesini istediğiniz kelimenin önüne - karakterini
ekleyin. Örneğin, jaguar hız -araba
 Tam eşleşme arama
Kelime veya kelime öbeklerini çift tırnak içinde yazın. Örneğin, "en
yüksek bina".

24
Arama Motorları
Yaygın Kullanılan Teknikler
 Arama motorlarında eğer bir dosya türüne sahip içeriği
aramak istersek aranacak kelimeyle birlikte filetype:
kelimesini kullanabiliriz. Bunun için dosya türlerini
bilmemiz gerekir. Dosya Uzantısı İçerik
PPT,PPTX Sunum Dosyası
MP3, WAV Ses ve Müzik
BMP, JPG,PNG Resim
GİF Hareketli Resim
PDF, DOC,DOCX Kitap, Döküman

AVI, MPEG, MOV Film

EXE Çalıştırılabilir Program

25