Grade 8 – Araling Panlipunan

Unang Marka, Unang Linggo – Modyul 1

SY 2020 – 2021

Teacher: RAIHANA G. MACARAMBON

Contact #: 0950-488-0083
Topic: Heograpiya ng Daigdig
Aralin
1 HEOGRAPIYA NG DAIGDIG

I. PANGKALAHATANG PANUTO:

Ito ang magiging gabay mo sa paggamit ng modyul na ito:

1. Basahin at unawain nang mabuti ang bawat bahagi ng modyul at sundin ang direksiyon
o panuto habang binabasa ang mga materyales.
2. Sagutin ang lahat ng mga katanungan.
3. Maglaan ng sapat na oras sa pagsagot ng mga katanungan.
4. Gawing kasiya-siya ang bawat panahon sa paggamit ng modyul.

II. PAUNANG SALITA:

Ang Modyul na ito ay nakatuon sa pag-aaral ng heograpiya ng daigdig. Ang mga kaalaman
at mga Gawain sa modyul na ito ay makatutulong upang mas lalo mo pang maunawaan ang
kasaysayan ng daigdig na siyang tema sa pag-aaral sa Araling Panlipunan sa ikawalong baitang.

Sa iyong pag-aaral ng kasaysayan ng daigdig, malaki ang bahaging ginagampanan ng

heograpiya sa paghubog ng pamumuhay ng tao mula pa noong sinaunang panahon. Tatalakayin
sa araling ito kung paano nakaapekto ang heograpiya sa pamumuhay ng mga tao.

Ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa

iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad nitong madulutan ka ng mga
makabukuhang oportunidad sa pagkatuto.

Sa modyul na ito, ikaw ay inaasahang;

a. Nasusuri ang limang temang heograpikal bilang kasangkapan sa pag-unawa sa daigdig

b. Nasusuri ang katangiang pisikal ng daigdig
c. Nakapaloob din sa modyul na ito ang mga araling; Ang Daigdig at Ang mga kontinente

Halina at libutin natin ang daigdig at tuklasin ang pisikal at kultural na heograpiya ng daigdig.
Tara na! Aral na tayo sa gitna ng pandemyang ito.

III. MGA INAASAHANG MATUTUNAN:

Paksa 1: Katuturan, at Limang Tema ng Heograpiya

Malaki ang bahaging ginagampanan ng heograpiya mula pa noong sinaunang panahon

hanggang sa kasalukuyan. Ang idinikta ng katangiang pisikal ng lugar kung saan nanirahan ang mga
sinaunang tao ang humubog sa kanilang pamumuhay. Bagama’t hindi maitatangging nagdulot din ang
heograpiya ng mapanghamong sitwasyon sa buhay ng mga sinaunang tao, malaki pa rin ang naging
epekto nito sa pagkakaroon ng maayos na pamumuhay ng mga prehistorikong tao hanggang sa tuluyang
pagkakamit ng mauunlad na pamayanang tinawag na kabihasnan.

Nagmula ang salitang heograpiya sa wikang Greek na geo o daigdig at graphia o paglalarawan.
Samakatuwid, ang Heograpiya ay tumutukoy sa siyentipikong pag-aaral ng katangiang pisikal ng daigdig.

Ang mga saklaw ng pag-aaral ng heograpiya; anyong lupa at anyong tubig, klima at
panahon, likas na yaman, Flora (plant life) at Fauna (animal life), dsitribusyon at interaksyon ng tao
sa kapaligiran.

Taong 1984 nang binalangkas ang limang magkakaugnay na temang heograpikal sa

pangunguna ng National Council for Geographic Education at ng Association of American Geographers.
Layunin ng mga temang ito na gawing mas madali at simple ang pag-aaral ng heograpiya bilang isang
disiplina ng agham panlipunan. Sa tulong ng mga temang ito, mas madaling mauunawaan ng tao ang
daigdig na kaniyang ginagalawan.
 Limang Tema ng Heograpiya

1. Lokasyon – tumutukoy sa kinaroroonan ng mga lugar sa daigdig, na may dalawang pamamaraan

sa pagtukoy;

a. Lokasyong Absolute – na gamit ang mga imahinasyong guhit tulad latitude line at
longhitude line na bumubuo sa grid. Ang pagkukrus ng dalawang guhit na ito ang tumutukoy sa
eksaktong kinaroroonan ng isang lugar sa daigdig.

b. Relatibong Lokasyon – na ang batayan ay mga lugar at bagay na nasa paligid nito.
Halimbawa ang mga anyong lupa at anyong tubig, at mga estrukturang gawa ng tao.

2. Lugar – tumutukoy sa katangiang natatangi sa isang pook, na may dalawang pamamaran sa

pagtukoy;

a. Katangian ng kinaroroonan tulad ng klima, anyong lupa at tubig, at likas na yaman

b. Katangian ng mga taong naninirahan tulad ng wika, relihiyon, densidad o dami ng tao, kultura,
at mga sistemang politikal.

3. Rehiyon – bahagi ng daigdig na pinagbubuklod ng magkakatulad na katangiang pisikal o kultural.

Halimbawa ay ang BARMM na binubuo ng mga pangkat ng mga Muslim at karamihan ay may
pagkakatulad ng mga kultura.

4. Interaksyon ng Tao at Kapaligiran – ang kaugnayan ng tao sa pisikal na katangiang taglay ng

kaniyang kinaroroonan. Kapaligiran bilang pinagkukunan ng pangangailangan ng tao; gayon din
ang pakikiayon ng tao sa mga pagbabagong nagaganap sa kanyang kapaligiran.

5. Paggalaw – ang paglipat ng tao mula sa kinagisnang lugar patungo sa ibang lugar; kabilang din
dito ang paglipat ng mga bagay at likas na pangyayari, tulad ng hangin at ulan.

May tatlong uri ng distansya ng isang lugar:

a. Linear – Gaano kalayo ang isang lugar?
b. Time – Gaano katagal ang paglalakbay?
c. Psychological – Paano tiningnan ang layo ng isang lugar?

Paksa 2: Ang Katangiang Pisikal ng Daigdig

Ang planetang Earth, na kung tawagin natin ay daigdig, ay isa sa walong planetang umiinog sa
isang malaking bituin, ang araw. Bumubuo sa tinatawag na solar system ang mga ito. Ang lahat ng
buhay sa daigdig – halaman, hayop, at tao – ay kumukuha ng enerhiya mula sa araw. Gayundin halos
lahat sa kalikasan at kapaligiran – mula sa hangin, alon, ulan, klima, at panahon – ay naaapektuhan ng
araw. Mahalaga rin ang sinag ng araw sa mga halaman upang mabuhay at maganap ang
photosynthesis. Samantala, ang mga halamang ito ay nagbibigay ng oxygen na mahalaga sa lahat ng
nilalang. Ang pagkakaroon ng buhay sa daigdig ay masasabing dulot ng tiyak na posisyon nito sa solar
system, patunay na ang pag-inog nito sa sariling aksis at ang paglalakbay paikot sa araw bawat taon.

Ang daigdig ay binubuo ng crust, mantle at core. Ang crust ay ang matigas at mabatong bahagi
ng planetang ito. Umaabot ang kapal nito mula 30-65 kilometro (km) palalim mula sa mga kontinente.
Subalit sa mga karagatan, ito ay may kapal
lamang na 5-7 km.

Ang mantle ay isang patong ng mga

batong napakainit kaya malambot at natutunaw
ang ilang bahagi nito.

Tinatawag na core ang kaloob-loobang

bahagi ng daigdi na binubuo ng mga metal tulad
ng iron at nickel.

Ang daigdig ay may plate o malalaking

masa ng solidong bato na hindi nananatili sa
posisyon. Sa halip, ang mga ito ay gumagalaw
na tila mga balsang inaanod sa mantle.

Ang daigdig ay may apat na

hatingglobo (hemisphere): Ang Northern
Hemisphere at Southern Hemisphere na
hinahati ng equator, at ang Eastern
Hemisphere at Western Hemisphere na
hinahati ng Prime Meridian.
Pisikal na Katangian ng Daigdig Bilang Panahanan ng Tao

Binubuo ang pisikal na katangian ng daigdig ng kalawakan, kalupaan, klima, katubigan, buhay-
halaman, buhay-hayop, at mga mineral. Nakaiimpluwensiya ang bawat katangian sa isa't isa. Ang
sistema ng halaman, halimbawa, ay nakasalalay sa nagbabagong klima na dulot naman ng
nagbabagong temperatura at presipitasyon. Ang mga hayop ay nabubuhay sa pamamagitan ng pagkain
ng halaman o sa pagkain ng ibang hayop at lamang-dagat at lupa. Gayundin, ang mga halaman ay may
benepisyong nakukuha buhat sa mga tao. llan lamang ang mga nabanggit sa mga pisikal na katangian
ng nagbabagong daigdig.

Grid ng Daigdig

Kung kaharap mo ang globo, mapapansin mo na oblate spheroid ang hugis ng daigdig na
nagiging patag sa mga polo.

Upang masukat ang kinaroroonan ng

isang lugar, naglagay ang tao ng mga
kathang-isip na guhit sa mundo. Nagsisimula
ito sa magkabilang dulo ng mga polo na may
tawag na Timog Polo (South Pole) sa
bandang itaas at Hilagang Polo (North Pole)
sa bandang ibaba. Ang guhit na makikita sa
kalagitnaan at pahalang sa pagitan ng hilaga
at timog ay tinatawag na ekwador (equator).
Ang maliliit na mga bilog na naka-parallel sa
ekwador at ng polo ay tinatawag itong parallel
ng latitud dahil sa kanilang relasyon sa
ekwador.

Meridian

Ito ang mga guhit patimog at pahilaga at nagsisimula sa isang polo patungo sa isang polo. Sa
wikang Latin, tanghali ang kahulugan ng meridian, kaya lahat ng pook na bumabaybay sa kahabaan ng
isang guhit meridian ay sabay-sabay na nakakaranas ng katanghalian. Ibig sabihin nito, nakatutok sa
kanila ang sikat ng araw. Dito rin kinuha ang salitang ante meridian na pinaikli sa A.M. na ang ibig
sabihin ay "bago sumapit ang tanghali." Ang post meridian naman o P.M. ay nangangahulugang
"pagkalipas ng tanghali."

Parallel

Ito ang guhit na kaagapay o parallel sa kapwa nito guhit at walang paraan para sila magsalubong.
May apat na mahalagang parallel ang naiguhit sa umiinog na daigdig sa pamamagitan ng sinag ng araw.
Ito ang Arctic Circle, Tropic of Cancer, Tropic of Capricorn, at ang Antarctic Circle.

Latitud

Latitud ang tawag sa pagitan ng dalawang guhit ng parallel. Bawat pagitan ay may sukat na 10° o
15°. Ito ang pagitan ng layo ng isang punto sa hilaga o timog ng ekwador.

Longhitud

Ito ang tawag sa sukat o pagitan ng isang guhit sa silangang Prime Meridian at sinusukat ng digri.
Sa pagbibigay ng lokasyon ng isang pook sa daigdig, nakasanayan nang sabihin muna ang latitud,
susundan ng longhitud at daragdagan ng direksyon (kung timog, hilaga, silangan, o kanluran).
Pag-inog ng Daigdig at Batayang Oras

Patuloy ang daigdig sa pag-inog sa kanyang axis habang umiikot ito sa araw. Taliwas ito sa
paniniwala noong sinaunang panahon na hindi gumagalaw. Nakagagawa ito ng kumpletong pag-inog sa
kanyang aksis sa loob ng 24 oras. Ang bilis ng paggalaw ng mga puntos sa ekwador habang umiinog ito
ay 1,609 kilometro bawat oras. Nababawasan ang bilis na ito habang papalapit sa magkabilang polo.

Inaabot naman ng 365 1/2 araw, sa bilis na 107,016 kilometro bawat oras, ang pag-ikot ng
daigdig sa araw. Hindi natin nararamdaman ang mga nasabing pag-ikot dahil matatag at napakalaki nito
kung ihahambing sa tao at mga bagay.

Tulad ng nabanggit, umaabot ng 24 na oras ang isang pag-inog ng daigdig sa kanyang axis.
Kung magsisimula ang pagtatala ng pag-inog na ito sa hatinggabi ay aabot ito hanggang sa susunod na
hatinggabi. Kaya gumagalaw ang daigdig ng 15 minuto bawat oras o isang galaw bawat apat na minuto.
Unti-unting pumapailanlang sa pakiramdam natin ang araw sa ganitong pagkilos patungo sa kanluran
dahil umiinog ang daigdig patungo sa silangan.

Ang Klima

Ang daigdig ang tanging planeta sa solar system na kayang makapagpanatili ng buhay. Ang
malaking bahagi ng ating planeta ay may kaaya-ayang kapaligiran o atmospera at sapat na sinag ng
araw, init at tubig upang matustusan ang pangangailangan ng mga halaman at hayop sa balat ng lupa.

Mahalaga ang papel ng klima, ang kalagayan o kondisyon ng atmospera sa isang rehiyon o lugar
sa matagal na panahon. Pangunahing salik sa pagkakaiba-iba ng mga klima sa daigdig ang natatanggap
na sinag ng araw ng isang lugar depende sa latitude at gayon din sa panahon, distansiya mula sa
karagatan, at taas mula sa sea level.

Ang mga lugar na malapit sa equator ang nakararanas ng pinakasapat na sinag ng araw at ulan
na nararanasan sa buong daigdig. Dahil dito, maraming habitat o likas na tahanang nagtataglay ng iba’t
ibang species ng halaman at hayop ang matatagpuan sa mga lugar na ito. Kabilang sa mga ito ay ang
mga rainforest, coral reef, at mangrove swamp. Kapag bihira naman ang pag-ulan at napakainit ng
panahon sa isang pook, tulad ng disyerto, kakaunti ang maaaring mabuhay na mga halaman at hayop
dito. Ganito rin ang maaaring asahan sa mga lugar na lubhang napakalamig ng panahon.

Paksa 3: Ang mga Kontinente

Pagbabalik Tanaw:

Gawain 1: Complete It!

Basahin ang mga pahayag sa bawat bilang. Tukuyin ang mga konseptong natalakay sa
nakaraang aralin sa pamamagitan ng paglapat ng wastong titk sa loob ng mga kahon. Gawin ito sa
activity notebook.

1. Ang matigas at mabatong bahagi ng planetang Earth.

C T

2. Isang patong ng mga batong napakainit kaya malambot at natutunaw ang ilang bahagi nito.

M N E

3. Ang kaloob-loobang bahagi ng daigdig na binubuo ng mga metal tulad ng iron at nickel.

C E

4. Binubuo ng malalaking masa ng solidong bato na hindi nananatili sa posisyon.

P A E

5. Ang humahati sa globo sa hilaga at timog hemisphere o hemispero.

E U R
Ang mga Kontinente

Kontinente ang tawag sa pinakamalawak na masa ng lupa sa ibabaw ng daigdig. May mga
kontinenteng magkakaugnay samantalang ang iba ay napapalibutan ng katubigan.

Ayon kay Alfred Wegener, isang German na nagsulong ng Continental Drift Theory, dati ng
magkakaugnay ang mga kontinente sa isang super kontinente na Pangaea. Dahil sa paggalaw ng
continental plate o malaking bloke ng bato kung saan nakapatong ang kalupaan, nagkahiwa-hiwalay ang
Pangaea at nabuo ang kasalukuyang mga kontinente.

Pag-aralan ang dayagram tungkol sa Continental Drift Theory:

240 milyong taon

Mayroon lamang isang super continent na tinawag na Pangaea na pinaliligiran ng

karagatang tinawag na Panthalassa Ocean.

200 milyong taon

Nagsimulang maghiwalay ang kalupaan ng Pangaea hanggang sa mahati sa

dalawa: Laurasia sa Northern Hemisphere at Gondwana sa Southern Hemisphere.

65 milyong taon

Nagpatuloy ang paghihiwalay ng mga kalupaan. Mapapansin ang India na unti-

unting dumidikit sa Asya.

Sa kasalukuyan

Unti-unti ang paggalaw ng mga kontinente. Tinatayang 2.5 sentimetro ang galaw
ng North America at Europe bawat taon

Ang laki at sakop ng mga kontinente ay hindi magkapareho. Merong mga kontinente ng
nagtataglay ng marami at kaunting bansa. May pitong kontinente ang daigdig – Africa, Antarctica, Asia,
Europe, North America, at South America at Australia. Sa mga estadistika, ang karaniwang isinasama sa
Australia ang Oceania na tumutukoy sa mga bansa at pulo sa Micronesia, Melanesia, at Polynesia.

Nagmumula sa Africa ang malaking suplay ng ginto at diyamante. Naroon din ang Nile River na
pinakamahabang ilog sa buong daigdig, at ang Sahara Desert, na pinakamalaking disyerto. Ang Africa
ang nagtataglay ng pinakamaraming bansa kung ihahambing sa ibang mga kontinente.

Samantala, ang Antarctica ang tanging kontinenteng natatakpan ng yelo na ang kapal ay
umaabot ng halos 2 km. (1.2 milya). Dahil dito, walang taong naninirahan sa Antarctica maliban sa mga
siyentistang nagsasagawa ng pag-aaral tungkol dito. Gayunpaman, sagana sa mga isda at mammal ang
karagatang nakapalibot dito.

Pinakamalaking kontinente sa mundo ang Asya. Sinasabing ang sukat nito ay mas malaki pa sa
pinagsamang lupain ng North at South America, o sa kabuuang sukat ng Asya. ay tinatayang
sangkatlong (1/3) bahagi ng kabuuang sukat ng lupain ng daigdig. Nasa Asya rin ang China na may
pinakamalaking populasyon sa daigdig at ang Mt. Everest na pinakamataas na bundok sa pagitan ng
Sagamartha Zone sa Nepal at Tibet sa China.

Samantala, ang laki ng Europe ay sangkapat (1/4) na bahagi lamang ng kalupaan ng Asya. Ito
ang ikalawa sa pinakamaliit na kontinente ng daigdig sa lawak na halos 6.8% ng kabuuang lupa ng
daigdig.

Ang Australia ay isang bansang kinikilala ring kontinenteng pinakamaliit sa daigdig. Napalilibutan
ito ng Indian Ocean at Pacific Ocean, at inihihiwalay ng Arafura Sea at Timor Sea. Dahil sa mahigit 50
milyong taong pagkakahiwalay ng Australia bilang isang kontinente, may mga bukod tanging species ng
hayop at halaman na sa Australia lamang matatagpuan. Kabilang dito ang kangaroo, wombat, koala,
Tasmanian devil, platypus, at iba pa.

Ang North America ay may hugis na malaking tatsulok subalit mistulang pinilasan sa dalawang
bahagi ng Hudson Bay at Gulf of Mexico. Dalawang mahabang kabundukan ang matatagpuan sa
kontinenteng ito – ang Applachian Mountains sa silangan at Rocky Mountains sa kanluran.

Gayundin, ang South America ay hugis tatsulok na unti-unting nagiging patulis mula sa bahaging
equator hanggang sa Cape Horn sa katimugan. Ang Andes Mountains na may habang 7,240 km (4,500
milya) ay sumasakop sa kabuuang baybayin ng South America.
Mga Anyong Tubig

Topograpiya ang tawag sa pisikal na katangian ng isang lugar o rehiyon. Kung gusto ng tao na
mabuhay, dapat siyang matutong makiangkop sa kanyang kapaligiran.

Kung iyong mapapansin, sa kasaysayan ng sangkatauhan, ang mga kauna-unahang kabihasnan

ng daigdig ay umusbong malapit sa mga lambak-ilog. Kabilang dito ang mga lambak ng Tigris-Euphrates,
Indus, Huang Ho sa Asya, at lambak-ilog ng Nile sa Africa.

Samantala, ang mga bulubunduking lugar ay kadalasang nagtataglay lamang ng maliit na

populasyon. Kapansin-pansing ang pinakamataas na bundok sa buong daigdig ay matatagpuan sa Asya,
tulad ng Everest (29,028 talampakan o 8,848 metro). Sa Africa, pinakamataas ang Kilimanjaro (19,340
talampakan o 5,895 metro) at sa Europe, ang Elbrus sa Russia (18,510 talampakan o 5,642 metro).

Isa lang ang pandaigdigang karagatan na may malawak na katawan ng tubig na sumasaklaw sa
71 porsyento ng mundo na nahahati sa heograpiya sa natatanging mga rehiyon. Ang mga hangganan sa
pagitan ng mga rehiyon na ito ay nagbago sa paglipas ng panahon dahil sa iba't ibang mga
makasaysayang, kultura, heograpiya, at pang-agham na rason o dahilan.

Noong 2000 itinakda ng International Hydrographic Organization ang isang panibagong karagatan
na pumapalibot sa Antarctica: ang Southern Ocean na umaabot hanggang 60ºS latitude. Kaya,
nadagdagan nang isa ang apat na karagatan na kinilala sa daigdig: Pacific, Atlantic, Indian, at Arctic.

Matatagpuan sa mga karagatan ang ilang pinakamalalim na bahagi ng daigdig, pangunahin sa

talaan ang Challenger Deep sa Mariana Trench na nasa kanlurang bahagi ng Pacific Ocean. Iba pang
malalim na trench Puerto Rico Trench sa Atlantic Ocean, Java Trench sa Indian Ocean, at Eurasia Basin
sa Arctic Ocean.

Marami pang dagat na matatagpuan sa daigdig na kadalasang bahagyang napaliligiran ng mga

lupain. Pinakamalalaking dagat sa daigdig ang South China Sea, Caribbean Sea, at Mediterranean Sea.

Mga Uri ng Anyong Tubig

Ating balikan ang iba’t ibang uri ng anyong tubig upang mas lalo nating maunawaan kung paano
sila nakakaapekto sa kasaysayan ng daigdig.

a. Karagatan - Ito ay ang pinakamalawak at pinakamalalim na anyong-tubig. Maalat ang tubig

nito. (Kabilang sa mga kilalang karagatan ay ang Karagatang Pasipiko, Karagatang Atlantiko,
Karagatang Indian, Karagatang Artiko, at ang Karagatang Southern.)

b. Dagat – Ito ay malawak na anyong-tubig na mas maliit lamang ang sukat sa karagatan. Maalat
ang tubig ng dagat sapagkat nakadugtong ito sa karagatan. (Nabibilang sa mga dagat sa
Pilipinas ang Dagat Timog Tsina, Dagat Pilipinas, Dagat Sulu, Dagat Celebes, Dagat
Mindanao at Dagat llapitan.)

c. Ilog – Ang ilog ay isang mahaba at makipot na anyong tubig na umaagos patungong dagat.
Nagmula ito sa maliit na sapa o itaas ng bundok o burol.

d. Look – Ang look ay anyong-tubig na nagsisilbing daungan ng mga barko at iba pang sasakyang-
pandagat. Maalat din ang tubig nito sapangkat nakadugtong ito sa dagat o sa
karagatan. (Ang  Look ng Maynila, Look ng Subic, Look ng Ormoc, Look ng Batangas, at Look
ng Iligan ay halimbawa ng mga look sa Pilipinas.) Ito ay parte ng isang golpo.

e. Golpo – Ito ay bahagi ito ng dagat.

f. Lawa – Ito ay isang anyong tubig na napapaligiran ng lupa.

g. Bukal – Ito ang tawag sa tubig na nagmula sa ilalim ng lupa.

h. Kipot – Ito ay makitid na daang-tubig na nag-uugnay sa dalawang malaking anyong tubig tulad
ng dagat o karagatan. May kabuuang 200 ang kipot sa Pilipinas dahil sa pagiging
arkipelago nito.
i. Talon – Ito ay matarik na pagbaba ng tubig sa isang sapa

j. Batis – Ito ay ilug-ilogan o saluysoy na patuloy na umaagos.

k. Sapa – Ito ay anyong tubig na dumadaloy.

Mga Anyong Lupa

Bumubuo lamang ang kalupaan ng 29.2 bahagdan ng kabuuang daigdig at nahahati-hati ito sa
apat na malalaking rehiyon: EurAsya-Aprica - tripleng kontinente ng Europa, Asya, at Aprica; Amerika -
dobleng kontinente ng Timog at Silangang Amerika; Antarctica; at Australia kasama ang Oceania.

Ang mga nabanggit na apat na rehiyon ay bumubuo ng 93 bagagdan ng 53.28 milyong milya
kwadrado ng kalupaan. Bunga ng distribusyon ng mga nabanggit na masa ng lupa, nahiwa-hiwalay nila
ang katubigan sa tatlong pangunahing rehiyong katubigan: Pacific Ocean; Atlantic Ocean at maliit na
karagatang Arctic; at Indian Ocean. Para sa mga oceanographer o mga siyentista na nag-aaral tungkol
sa karagatan ng daigdig, tatlo lamang ang matatawag na karagatan: ang Atlantic, Pacific, at ang Indian.
Ang Pacific ang pinakamalawak at sumasakop sa halos ikatlong bahagi (1/3) ng daigdig.

Mga Uri ng Anyong Lupa

Balikan natin ang iba’t ibang uri ng anyong lupa para mapalalim natin ang ating pang-unawaan sa
kasaysayan ng daigdig.

a. Kapatagan — Ito ay isang lugar kung saan walang pagtaas o pagbaba ng lupa, patag at pantay
ang lupa rito. Maaaring itong taniman ng mga palay, mais, at gulay.

b. Bundok — Ito ay isang pagtaas ng lupa sa daigdig, may matatarik na bahagi at hamak na mas
mataas kaysa sa burol. Halimbawa nito ang Bundok Banahaw at Bundok Apo.

c. Bulkan — Ito ay isang uri ng bundok sa daigdig na kung saan ang tunaw na bato ay maaaring
lumabas dito mula sa kailaliman ng daigdig. May dalawang uri ng bulkan, una ang tinatawag na
tahimik na kung saan matagal na hindi ito sumasabog, tulad ng Bulkang Makiling na matatagpuan
sa lalawigan ng Laguna; at ang ikalawang uri naman ay aktibo na kung saan maaari itong
sumabog anumang oras. Mapanganib ang ganitong bulkan. Maaari itong sumabog at magbuga
ng kumukulong putik at abo. Halimbawa nito ay ang Bulkang Pinatubo.

d. Burol — higit na mas mababa ito kaysa sa bundok at ang halimbawa nito ay ang tanyag na
Chocolate Hills ng Bohol sa Pilipinas. Pabilog ang hugis nito at tinutubuan ng mga luntiang damo
sa panahon ng tag-ulan at kung tag-araw ay nagiging kulay tsokolate.

e. Lambak — Ito ay isang kapatagan ngunit napaliligiran ng mga bundok. Marami ring mga
produkto tulad ng gulay, tabako, mani, mais, at palay ang maaaring itanim dito.

f. Talampas — Ito ay patag na anyong lupa sa mataas na lugar na pwedeng gawing taniman.

g. Baybayin — Ito ay bahagi ng lupa na malapit sa tabing dagat.

h. Bulubundukin — Ito ay matataas at matatarik na bundok na magkakadikit at magkasunud-

sunod.

i. Pulo — Ito ay mga lupain na napalilibutan ng tubig.

j. Yungib — Ito ay mga likas na butas na may sapat na laki at lawak na maaaring pasukin
ng tao at hayop.

k. Tangway — Ito ay pahaba at nakausling na anyong lupa na naliligiran ng tubig.

l. Tangos — Ito ay mas maliit sa tangway.

m. Disyerto — Ito ay mainit na anyong lupa gaya ng tanyag na Sahara Desert sa Africa.

IV.Buod

Ang daigdig ay binubuo ng crust, mantle at core. Ang lahat sa kalikasan at kapaligiran – mula sa
hangin, alon, ulan, klima, at panahon – ay naaapektuhan sa pag-inog ng araw.

Mahalaga na malaman nating kung saang parte tayo sa mundo nakatira dahil ito ay
nakakaapekto sa klase ng ating pamumuhay. Ang mga lugar na malapit sa equator ang nakararanas ng
pinakasapat na sinag ng araw at ulan na nararanasan sa buong daigdig. Dahil dito, maraming habitat o
likas na tahanang nagtataglay ng iba’t ibang species ng halaman at hayop ang matatagpuan sa mga
lugar na ito. Kabilang sa mga ito ay ang mga rainforest, coral reef, at mangrove swamp.
 Kapag bihira naman ang pag-ulan at napakainit ng panahon sa isang pook, tulad ng disyerto, kakaunti
ang maaaring mabuhay na mga halaman at hayop dito. Ganito rin ang maaaring asahan sa mga lugar na
lubhang napakalamig ng panahon.

Kontinente ang tawag sa pinakamalawak na masa ng lupa sa ibabaw ng daigdig. May pitong
kontinente ang daigdig – Africa, Antarctica, Asya, Europe, North America, at South America at Australia.
Sa mga estadistika, ang karaniwang isinasama sa Australia ang Oceania tumutukoy sa mga bansa at
pulo sa Micronesia, Melanesia, at Polynesia.

Isa lang ang pandaigdigang karagatan na may malawak na katawan ng tubig na sumasaklaw sa
71 porsyento ng mundo na nahahati sa heograpiya sa natatanging mga rehiyon. May limang karagatan
na kinilala sa daigdig: Pacific, Atlantic, Indian, Arctic at Southern Ocean.

Ang kalupaan ay may 29.2 bahagdan ng kabuuang daigdig at nahahati-hati ito sa apat na
malalaking rehiyon: EurAsya-Aprica - tripleng kontinente ng Europa, Asya, at Aprica; Amerika - dobleng
kontinente ng Timog at Silangang Amerika; Antarctica; at Australia kasama ang Oceania.

Ang ating kaalaman sa katangiang pisikal ng daigdig ay makatulong sa atin upang lalo nating
mapalalim ang ating pag-unawa sa pangyayari sa ating kasalukuyang panahon.

SANGGUNIAN:

OAVCAA (External Units) Araling Panlipunan 8 Kasaysayan ng Mundo.

Project EASE (Effective Alternative Secondary Education) Araling Panlipunan III, Modyul 1
“Heograpiya ng Daigdig”, Bureau of Secondary Education, DepEd.

Kasaysayan ng Daigdig Learning Manuals, Deped.

ADM (Alternative Delivery Mode), Araling Panlipunan 8, Modyul 1” Heograpiya ng Daigdig”.

Sistema ng Pagmamarka:

Written Works …………………………….. 20%

Performance Task ……………………….. 60%
Quarter Assessment …………………….. 20%

TOTAL…………………………….. 100%

Pangangailangan:

 Pagdalo/Attendance (Batay sa pagbabalik ng talaan ng trabaho o Work Sheet)

 1 or 2 activity notebook
 Talaan ng trabaho o Worksheet Paper