Przemiany w życiu społecznym i politycznym - rozwój demokracji

1. Przemiany społeczne w XIX wieku

a. przekształcanie społeczeństw stanowych w industrialne (przemysłowe)
b. dzięki rozwojowi przemysłu bardzo szybko rosło znaczenie burżuazji oraz inteligencji – kosztem szlachty i
ziemiaństwa
c. rozwój fabryk przyczynił się do liczebnego wzrostu klasy robotniczej
– robotnicy byli źle wynagradzani i pracowali w bardzo uciążliwych warunkach
– warunki pracy powodowały, że robotnicy organizowali strajki
c. stopniowo rozwijała się również tzw. klasa średnia

2. Zmiany w organizacji państw – demokratyzacja życia politycznego

a. formy rządów
– monarchia konstytucyjna – państwo, w którym na mocy konstytucji monarcha dzieli władzę z organem
przedstawicielskim.
– monarchia parlamentarna – państwo, w którym władza monarchy jest symboliczna, a władzę sprawuje
wybrany w wyborach powszechnych parlament i odpowiedzialny przed nim rząd (np. Wielka Brytania)
– republika – państwo, w którym najwyższą władzę sprawuje wybierany na określoną kadencję prezydent (np.
Francja)
b. wzrost znaczenia partii politycznych – (organizacji reprezentujących interesy określonej grupy społecznej,
zmierzających do zdobycia lub utrzymania władzy państwowej w celu realizacji swojego programu
politycznego)

3. Rozwój ruchu robotniczego

a. działalność związków zawodowych – organizacje zrzeszające pracowników i reprezentujące ich interesy
b. powstanie komunizmu
– głównymi ideologami komunizmu byli Karol Marks i Fryderyk Engels
– publikacja Manifestu komunistycznego (program polityczny partii komunistycznej) – 1848 r.
– dążenie do przeprowadzenia internacjonalistycznej (międzynarodowej) rewolucji proletariackiej, która
miała doprowadzić do obalenia kapitalizmu
c. w 1864 r. z inicjatywy Karola Marksa utworzono I Międzynarodówkę – międzynarodową organizację
komunistyczną
d. w 1889 r. powstała II Międzynarodówka
e. rozłam w ruchu robotniczym
– partie marksistowskie dążyły do obalenia kapitalizmu w drodze rewolucji
– partie socjaldemokratyczne (nazywano je też reformistycznymi lub rewizjonistycznymi) dążyły do poprawy
warunków życia robotników w drodze reform, walczyły o równouprawnienie i sprawiedliwość społeczną
f. anarchizm – krytyka instytucji państwa jako zagrożenia dla wolności obywateli, dążenie do jego likwidacji

4. Nowe ideologie przełomu XIX i XX wieku

a. powstanie chrześcijańskiej demokracji – chadecji
– partie chadeckie działały w oparciu o społeczną naukę Kościoła
– w 1891 r. papież Leon XIII wydał encyklikę Rerum novarum
– Leon XIII propagował solidaryzm społeczny, który polegał na współdziałaniu różnych grup społecznych
b. w XIX wieku wykształcił się nacjonalizm – ideologia uznająca naród za najwyższe dobro (jego skrajna
odmiana to szowinizm – dzielił narody na lepsze i gorsze, faworyzował własny, pogardzając innymi)
c. syjonizm a asymilacja Żydów

5. Emancypacja kobiet – ruch społeczny zmierzający do równouprawnienia kobiet

- sufrażystki – ruch społeczny kobiet walczących o uzyskanie praw wyborczych

Praca domowa:
Wyjaśnij pojęcia z punktu 4 c. Wypisz najważniejsze różnice.