Tweede gemeenschappelijk
nummer voor de
provincie GRONINGEN
je uutihiiu
CHRISTOFOOR HET PAROOL
VRIJ NEDERLAND
HET KONINKLIJK GEZIN
ONZE UNIVERSITEIT
Ongeveer twee jaar geleden werd door de
Duitsers van de studenten het tekenen van
een loyaliteitsverklaring geëist. De Groningse
studenten hielden zich prachtig: verreweg het
grootste deel weigerde. Ze doken onder of
werden naar Duitsland gevoerd. Helaas keer-
den verschillende van hen niet weer. Hun
nagedachtenis houden we in ere.
Degenen, die tekenden, wilden die onder
zulke omstandigheden aan de Universiteit
doorwerken? Verre van dien; de meesten
van hen verdwenen eveneens. Bovendien
doken ook nog enkele hoogleraren onder. Een
gevolg van dat alles was, dat slechts weinig
colleges en practica gegeven, slechts weinig
tentamens en examens afgenomen zijn. Al
hadden de Duitsers en hun knechten het dan
ook in principe gewonnen, praktisch hadden
—
ze niets bereikt.
Algemeen klaagt men — en terecht over
zwarte handel, zwarte waren en zwarte prijzen,
maar van zwarte tentamens willen we geen
kwaad horen. Dat zijn tentamens, afgelegd
door studenten, die niet getekend hebben. En
gelukkig, zwarte tentamens zijn er in Gronin-
gen heel wat afgenomen.
Dat alles behoort tot het verleden; de
nachtmerrie is voorbij. Zal een tweede nacht-
merrie, even erg of misschien nog erger dan
de eerste, volgen? We weten het niet, maar
hoe het ook loopt, wij moeten allemaal weer
aan de arbeid, intensief, ook de studenten.
Binnen enkele weken kan onze Alma Mater,
na een snelle zuivering, haar taak weer
op zich nemen, een taak, zwaarder dan ooit,
want voor de huidige studentengeneratie zijn
de omstandigheden zeer ongunstig geweest.
Zullen ze de zo noodzakelijke belangstelling
voor de studie terugvinden? Zullen ze direct
ingespannen kunnen werken? Zullen ze niet
moedeloos worden bij de gedachte, dat ze
zoveel later klaar zullen zijn? Zullen ze finan-
cieel in staat zijn hun studie voort te zetten?
En toch, ons vaderland heeft hen nodig, hard
nodig en het zou zeer te betreuren zijn, als
hun vaderlandslievende houding het afbreken
van de studie tengevolge zou hebben. Dat
mag niet en het is mede de taak van de
docenten om dat te verhinderen. De studenten
van nu, die heel wat meegemaakt en waarvan
velen belangrijk werk verricht hebben, moe-
ten anders behandeld worden dan de vroegere
studentengeneraties. Ze zijn zich bewust, dat
heel veel aan hun opleiding ontbreekt en ze
willen die achterstand zo goed mogelijk in-
halen, zonder tijd te verliezen. En dat kan,
als er door docenten en studenten maar hard
gewerkt wordt. Ik stel me dit bijvoorbeeld
als volgt voor:
De Universiteit begint half Juni; er wordt
aan één stuk doorgewerkt tot aan de Kerst-
vacantie, die een week duurt. Daarna wordt
de studie hervat tot de zomervacantie 1946,
die zo kort mogelijk duurt.
Indien iedere
docent in de komende jaren alles, zelfs zijn
wetenschappelijke onderzoekingen achterstelt
bij zijn onderwijstaak, geen zitting neemt in
commissies, die zijn uitstedigheid dikwijls of
vrij langdurig noodzakelijk maken en als hij
de vacanties tot een minimum inkort, dan
kan een student, die bereid is flink te wer-
ken, een groot gedeelte van de achterstand
inhalen. Doch daarmede zijn we er nog niet.
Voorop dient te staan, dat ook het tegen-
woordige studentengeslacht behoorlijk onder-
legd moet worden en dat die opleiding tijd
kost, maar in iedere studierichting kan, zon-
der schade, wat besnoeid worden en het is de
plicht van iederen hoogleeraar en iederen
lector aan de Groningse Universiteit om na te
gaan wat voor de onder zulke exceptionele
omstandigheden werkende studenten gemist
kan worden.
Ik weet wel, hier naderen we een teer punt,
—
want een opvoeder, die liefde voor zijn vak
—
heeft van de anderen spreek ik niet, want
die zijn uiteraard onbruikbaar is zo licht
geneigd te menen, dat hij zich tot het abso-
lute minimum beperkt, en ik treed hier in de
rechten van den universitairen docent, die
tot nog toe uitsluitend het recht had te be-
palen, welke eisen voor zijn vak gesteld zullen
worden. In verband hiermede is een brochure
van belang, die zes docenten van de Groningse
Universiteit een paar maanden geleden ge-
schreven hebben en die binnenkort onder de
titel „De vernieuwing der Universiteit" bij de
firma Wolters verschijnen zal. Die zes heren
willen het universitaire onderwijs vernieuwen,
radicaal vernieuwen. En wat willen ze aan
dat onderwijs veranderen? Dat is kort gezegd:
vrijwel alles.
Het bestuur? Natuurlijk, dat moet grondig
herzien worden.
Het rectoraat? Ook dat moet volgens de
schrijvers op andere wijze geregeld worden.
De colleges, het onderwijs, de vakopleiding,
de algemene ontwikkeling, mogen die soms
ongewijzigd blijven bestaan? Geen sprake van-
krijgt het zestal zijn zin, dan zal dat allemaal
totaal anders worden.
Houden we dezelfde manier van benoemen?
Integendeel, zoals dat nu gaat, kan het, naar
het oordeel der auteurs, niet blijven. Maar
goed dan, als we dat alles naar hun zin ver-
anderd hebben en de geest is dezelfde ge-
bleven, zijn de heren dan tevreden? Alles-
behalve, want het is hun juist om de geest
WOENSDAG 23 Mei 1945
PRIJS 10 CENT
ABONNEMENT PER MAAND 40 et.
te doen. De rest is slechts een gevolg.
Het is niet de bedoeling, dat de tegenwoor-
dige studenten wachten tot het gehele univer-
sitaire onderwijs vernieuwd is, want ver-
nieuwing kost tijd en studenten, die twee
jaar, misschien langer, onder water of in
Duitsland geweest zijn, hebben geen tijd meer
te verliezen. Maar het zou toch goed voor hen
zijn, als ook bij hun opleiding rekening ge-
houden werd met de gedachte aan de ver-
nieuwing en alle docenten in die geest, zonder
vast te houden aan antecedenten en verkregen
rechten, zouden meewerken om de opvoeding
zo kort en zo goed mogelijk te maken.
Door de gestadige opvoering van de speciale
vakeisen is de Universiteit en Hogeschool
verworden tot een complex van vrij slecht
georganiseerde vakscholen met vaak verouder-
de onderwijsmethoden, met geringe samenhang
tussen de vakken en vooral met een algemeen
gevoel van malaise, omdat men voor zijn
leven, voor een dieper inzicht in de vraag-
stukken van wetenschap en cultuur, slechts
—
weinig heeft meegekregen. Als men hierover
bij afgestudeerden en het komt er niet
op aan, van welke studierichting ze zijn .—
informeert, dan vangt men heel andere ge-
luiden op, dan die, welke men bij jubilea pleegt
te horen.
En er komt nog iets bij. Hebben we, af-
gezien van de studenten, zoveel reden om
trots te zijn op de houding van de Universi-
teit in haar geheel, tijdens de bezettingsjaren?
Niemand zal dat durven beweren.
Neen, het moet anders worden. Een nieuwe
geest moet een nieuwe academische gemeen-
schap vormen. Hoe kan die tot stand komen?
—
—
Ons zestal doet een groot aantal diep
ingrijpende voorstellen. Als ik die alle zou
willen behandelen, zou ik niet één, maar zes
bladen nodig hebben. Ze verwachten niet,
dat al die plannen onveranderd verwezenlijkt
zullen worden. Dat wensen ze zelfs niet, want
ze weten de problemen te ingewikkeld, dan
dat die opgelost kunnen worden binnen een
paar maanden, in één enkel artikel, door een
half dozijn personen, die bovendien nog aan
eenzelfde onderwijsinrichting verbonden zijn.
Ze zijn al tevreden, als de nood der Universi-
teit wordt beseft en de natie zich opmaakt
om daarin te voorzien.
De gedachten, die aan genoemde brochure
ten grondslag liggen, vertonen een grote
overeenkomst met die, welke in dit weekblad
ontwikkeld worden. Dat is misschien geen
toeval, waar van de zes schrijvers er twee
TJVEE PRINSESJES
in de redactie van dit blad zitten. De auteurs
zijn van mening, dat de universiteit haar
neutraal karakter moet opgeven. Wie opvoedt,
moet opvoeden tot iets. De Universiteit is niet
slechts een instelling, waar men ondeiwijs kan
krijgen of wetenschappelijk werk kan verrich-
ten, maar de hoogste Nederlandse cultuur-
instantie, waar de geestelijke élite van ons
land gevormd dient te worden.
Wat zal haar grondslag zijn? Evenals wij
ons tegen onze onderdrukkers verzet hebben
om weer vrije Nederlanders te worden en te
blijven, zo behoort de Universiteit een instel-
ling te zijn met uitgesproken Nederlands
karakter, waar vrijheid van onderzoek heerst.
Dus aan de zelfstandigheid en de volstrekte
onafhankelijkheid van het onderzoek mag
niet getornd worden, grote aandacht moet
Oproep tot het Nederlandse Volk
In alle Ned. Hervormde kerken werd op de
eerste Pinksterdag van de kansel het volgende
voorgelezen:
De Algemene Synode der Ned. Herv.
Kerk acht zich geroepen en verplicht tot het
Nederlandse volk de volgende boodschap te
richten:
Ons volk heeft de vurig begeerde vrijheid
eindelijk ontvangen; het heelt God, den Heer
der geschiedenis, daarvoor oprecht gedankt.
Het kan daarbij niet vergeten, dat de bevrij-
ding duur werd betaald, o.a. met het lijden van
tallozen, die hun leven offerden in vast ver-
trouwen op de herrijzenis van het vaderland.
Wij beseften, zeker wanneer wij Gods heilige
Naam hebben geprezen en gedankt, hoe grote
verantwoordelijkheid de herkregen vrijheid
ons oplegt. Voor ons volk in al zijn lagen, staat
thans de grote taak: te tonen, dat wij de duur
betaalde vrijheid waard zijn, dat leed en strijd
ons hebben gelouterd en gestaald.
De Christelijke Kerk, haar deel der verant-
woordelijkheid dragende, zal daarbij steeds
wijzen op Jezus Christus, den waarachtigen
Bevrijder der wereld en op Zijn reddende Bood-
schap. Het is op grond daarvan, dat zij thans
tot heel het Nederlandse volk zegt: bouw uw
sociale leven op de grondslag der christelijke
gerechtigheid en der onderlinge verantwoorde-
lijkheid. De Kerk weet, dat alles wat daarover
te zeggen valt, niet in één boodschap kan wor-
den samengevat; daarvoor zullen andere we-
gen gevonden moeten worden. Toch wil zij nu
reeds, zoo duidelijk en concreet mogelijk, uit-
spreken, dat het Evangelie in dit uur van ons
volksbestaan in het bizonder tot radicale ver-
andering dringt.
In naam dezer gerechtigheid vraagt zij van
het volk, van de Overheid en haar ambtena-
ren, dat de zwarte handel radicaal een einde
hebbe, dat corruptie worde gebannen en het
vertrouwen in gezags- en controle-organen
worde hersteld. Als er nog lange tijd sober en
misschien armelijk moet worden geleefd, eist
de gerechtigheid, dat wij tezamen in solidari-
teit dit lot zullen dragen; misbruik van ver-
trouwensposities ten eigen bate, bevoorrech-
ting en weelde van enkele groepen zijn tegen-
over de grote nood van het geheel volstrekt
onduldbaar.
In naam dezer gerechtigheid vraagt zij van
heel het volk, van de Overheid, werkgevers en
bedrijfsleiders, dat de uit het buitenland te-
rugkerende arbeiders zo spoedig mogelijk in
eigen omgeving zullen worden ingeschakeld in
„MISLUKTE ZENDING"
Hoe een Engelsman Hitler ziet
Het boek van den Engelsen gezant te Berlijn
in de jaren 1937/39 („Failure of a mission,
door Sir Nevile Henderson) is zo laat versche-
,i n April 1940 kwam de eerste editie
— —
nen
uit dat slechts enkele Nederlanders en dat
nog clandestien van de inhoud konden kennis
nemen.
Wij vinden het zo belangrijk, dat we er
graag iets van willen vertellen en uit willen
overnemen. Men moet echter beseffen, dat
het geschreven is vóór .de gruwelen uit de
concentratiekampen bekend waren en door
een diplomaat, die er rekening mee houden
moet eens de betrekkingen met Duitsland
weer op te zullen nemen.
In de voorrede schrijft Henderson waarom
hij tot publicatie overgegaan is: om de door-
snee burger, die niets van de
over de
eigenlijke feiten
oorlog en zijn ont-
weet in te lichten
staan Henderson houdt van het Duitse volk
en bewondert hen in veel opzichten: zij zijn
eedisciplineerd en werken hard, en hij meent,
dat een welvarend, tevreden en gelukkig
belang is. Maar dat,
Duitsland een vitaal Britsgeregeerd door Hitler
zolang Duitsland wordt
en Gestapo en door alles wat met het regime
in inter-
te maken heeft, er geen vertrouwen be-
verdragen
nationale gedragslijn mogelijk, geen
schaafde in nationaal en inter-
nationaal verkeer bestaanbaar is.
worden gewijd aan typisch Nederlandse cul- Maar daarna dient geappelleerd aan het
tuurwaarden en het besef voor onze grootse eerste Duitsland, al heeft dit ook als een
roeping overzee moet worden aangekweekt en schapenkudde de agressieve minderheid in
uitgebreid. Maar dat is nog niet genoeg. Was vijf oorlogsjaren gevolgd (tegen Denemarken
ons verzet er niet mede daarom, om het en Oostenrijk tussen 1860 en '66, in 1870, 1914
erfgoed van ons volk, zoals het door Christen- en 1939).
dom en humanisme gevormd is, te verdedigen Over Hitler's invloed op de menigte is Hen-
en te bewaren? Zo moet ook de Universiteit derson verbaasd. Het is hem niet recht duide-
die erfenis bewaren en doorgeven, ja, op haar lijk, hoe deze er in geslaagd is zich als onbe-
rust de plicht het haar geschonken erfgoed streden leider van dit grote volk te doen
te ontwikkelen en rijker door te geven, dan accepteren en een verklaring te vinden van
—
zij het van de vorige generatie ontvangen de volkomen onderworpenheid aan zijn gezag.
heeft. Inderdaad, Hitler heeft (tijdelijk dan Red.)
Moge de Universiteit, die door de studenten Duitsland zijn zelfrespect teruggegeven en
gered is, weer spoedig voor diezelfde studenten orde uit chaos geschapen, doch het volk heeft
openstaan. Moge zij meewerken aan de opbouw er de prijs van persoonlijke vrijheid en onaf-
van ons vaderland en, vernieuwd, de mensheid hankelijk denken en spreken voor betaald.
nog rijkere vruchten schenken. „Hitler was abnormaal, doch dit was de hele
Duitse natie na 1919 evenzeer."
Als er één eigenschap is, die Hitler van de
rest onderscheiden heeft, dan was het zijn
geloof: zijn geloof in Duitsland, in zijn taak
ten aanzien van Duitsland, en helaas:
groeiend arrogant geloof in zichzelf en eigen
het normale productieproces, opdat zij ervaren, grootheid. Volgens zijn omgeving was zijn
dat het vaderland zijn arbeiders voor de we- merkwaardigste eigenschap Hitler's intuïtie:
deropbouw „thuis" de plaats weet te geven, zijn „Fingerspitzgefühl". Volgens Henderson
waar zij kunnen werken en leven. was het woord van Hitler absoluut en het
In naam dezer gerechtigheid vraagt zij vertrouwen in hem onaangetast tot de Sude-
krachtige maatregelen tegen alle oorlogswinst tenkwestie in Sept. 1938. Toen zouden ver-
en vermogensaanwas tijdens en tengevolge scheiden Duitsers de ogen zijn opengegaan,
van de oorlog; de nood der verarmde ge- maar was meteen al de partij macht zo gewel-
meenschap gaat boven het fortuin van enke- dig geworden, dat wat het Duitse volk zelf
lingen. mocht denken of verlangen een zaak van
In naam dezer gerechtigheid vraagt zij van geen betekenis was voor een systeem, dat
heel ons volk, in het bizonder van werkgevers, moest doorgaan of ophouden te bestaan en
kapitaalbezitters en arbeiders, dat zij niet zul- voor individuen, die aan de macht moesten
len terugkeren tot de schrijnende klassetegen- blijven of uitgerangeerd zouden worden, en
stellingen en felle klassestrijd van het verle- voor een leider, wiens eerzucht tot een soort
den, maar alle krachten zullen inspannen tot hysterische grootheidswaanzin gegroeid was.
eenrechtsorde van de arbeid, waarin de arbei- Hitler heeft achter zich leger, partij en jeugd.
der als verantwoordelijk medewerker wordt De rest van de volksmassa is slechts een
erkend en zijn bestaanszekerheid is gewaar- korrel tussen de molenstenen of, zoals een
borgd. Duitser het tegen den gezant zeide na de
In naam dezer gerechtigheid vraagt de Kerk oorlogsverklaring: Wir sind zu klein, wir kön-
van heel het volk, van de hoogstgeplaatste tot nen nichts machen.
de eenvoudigste, van allen, die verantwoorde- Henderson is weinig met Hitler persoonlijk
lijkheid dragen in enige tak van het economi-
— —
in contact geweest. Het bleef bij ambtelijke
sche, sociale en politieke leven, dat in hechte en meestal onaangename gesprekken.
—
eendracht en onbaatzuchtige gemeenschapszin Bij die enkele gelegenheden luisterde Hitler
niets worde nagelaten om de vloek en de oplettend anders dan Von Ribbentrop, die
schande der werkloosheid te voorkomen. alleen over zijn eigen antwoord scheen na te
Voor Overheid en volk, voor alle sociale groe- denken. Eens hield Henderson een speechje
plattelanders, hoofd- en handarbeiders
geldt, dat alle persoonlijke- en groeps-baat-
—
pen— werkgevers en arbeiders, stedelingen en van een minuut of 5 a 10, en Hitler speechte
driemaal zo lang terug; sindsdien vermeed
Henderson oraties of viel Hitler in de rede,
zucht onvoorwaardelijk wijke voor het welzijn wanneer deze door zijn eigen welsprekendheid
van het geheel. Vooral in de maanden van werd meegesleept, wat Hitler niet kwalijk
hongersnood is de tegenstelling tussen stad en scheen te nemen. Het leek of Hitler niet spon-
platteland niet alleen verscherpt, maar ook op taan uitbarstte, maar zich opzettelijk zelf op-
betreurenswaardige wijze vertroebeld; nu het werkte tot een staat van opwinding. Maar
uur is aangebroken van de ons allen opeisende dat kan hem ook na zijn vele redevoeringen
arbeid aan het herstel van wat geschonden en om tot de macht te geraken tot tweede na-
verwoest werd, behoort wantrouwen, afgunst tuur geworden zijn. Maar tegenspraak kon
en wrok te worden uitgeroeid, heeft elke so- Hitler hooit verdragen, en als iemand het pro-
ciale groep en ieder persoonlijk eenvoudig te beerde, zoals b.v. Generaal Von Fritsch al in
dienen, opdat ons volk naar vernieuwd bestek Jan. '38, dan werd hij ontslagen. Hender-
herrijze. son hoorde van niet één edel-
De Kerk, die in opdracht van haar Heer, die- moedige daad van Hitler. Daaren-
nend staat te midden van het volk, voelt de tegen was zijn wraakzucht karakteristiek. Zijn
nood der huidige samenleving smartelijk en gebrek in dit opzicht was tragisch, want het
diep, en legt hem aan het geweten van ieder beroofde hem stuk voor stuk van de beste
Nederlander. In deze nood getuigt zij van de van zijn medewerkers, daar geen onafhanke-
profetische, apostolische liefde en verantwoor- lijke geest het vol kon houden geen vrije
delijkheid, die Jezus Christus in de wereld ont- meeningsuiting te krijgen. Zo werd Hitler's
stoken heeft en ontsteekt. Zijn geest leide ons omgeving langzaam maar zeker samengesteld
volk voort op de weg tot waarachtige vernieu- uit kruiperige jabroers, wier vleierij en toe-
wing in gerechtigheid en vrede! geeflijkheid alleen verdraagbaar voor Hitler
waren.
Hitler drong er steeds op aan, dat zijn
volksgenoten hun minderwaardigheidscom-
plex zouden opzij schuiven, doch zelf lukte
hem dit evenmin. Hij kon niet buiten applaus.
De Führer leefde eenvoudig. Hij dronk geen
wijn, rookte niet en at geen vlees. Hij sliep
slecht — vooral in Berlijn —, stond laat op
en had het land aan werken voor lunchtijd.
„Duitsland kan noch welvarend noch geluk- Na tafel bleef hij vaak tot diep in de nacht
vrijheid praten, bij voorkeur in gezelschap van
kig zijn, vóórdat het zijn persoonlijke 'knappe vrouwen. Mooie natuurtafere-
van leven en van denken herwint en heeft jonge vielen ook in zijn smaak — hij schijnt
geleerd, dat het bezit van macht de verant- len
dus een zekere behoefte aan schoonheid ge-
woordelijkheid in zich sluit om de zwakkere en hij genoot van het uit-
te beschermen en niet om hem te onder- had te hebben,
zicht in zijn eigenlijke woning in Berchtes-
drukken."
-Dat Duitsland van meet af aan in dit besef gaden.
Hitler werd wel streng bewaakt door de
moet worden opgevoed en dat de tijden rijp Gestapo, maar men deed toch alle moeite
zijn om daar aan te beginnen, geeft ons aan- om de indruk te wekken van een beminden
leiding tot het uitvoeriger behandelen van dit heerser, die niet behoeft te vrezen voor aan-
interessante boek. slagen van het volk en daarop vertrouwt, al
Henderson heeft enkele goede woorden over waren rond villa Berghof achter bomen en
voor sommige nazi-instellingen: arbeidskam- struikgewas de barakken gebouwd voor zijn
pen, de Kraft durch Freude beweging, die hij speciale lijfwacht, die uit tot de tanden ge-
meer socialistisch dan nationaal noemt, en wapende scherpschutters bestond.
in het algemeen voor de aandacht, die aan
lichamelijke ontwikkeling van 't volk wordt ge-
wijd en voor de organisatie van arbeidsdienst, in extaze
—
Veel Duitsers vooral vrouwen — raakten
over Hitler's gelaatsuitdrukking en
wegenbouw (Organisatie Todt) en fabrie-
bijzondere ogen. Henderson heeft ze zelden
ken. „Het is niet de machinerie, die men verwij
ten moet maken, doch het gebruik dat er
-
van
anders dan heet en nijdig gezien.
Hij trof het meestal net, dat Hitler in een
die er achter ligt. Hrj opgewonden bui was, en ofschoon Henderson
gemaakt is en de geest
gaat uit van de gedachte, dat er twee soorten moest toegeven, dat de Führer voor Duitsers
Duitsland zijn: het ene goedhartig, ijverig, bepaalde charme had, kon hij zelf nooit iets
in die richting voelen, integendeel, Henderson
vredelievend goed voor kind en dier, het an- had steeds neiging hem te verzoeken een
dere wreed, militaristisch en agressief. In
oorlogstijd bestaat er slechts één Duitsland, beetje natuurlijke kalm aan te doen. Hitler had een vrij
grote waardigheid en was onver-
en dat moet worden neergeslagen en vernie- anderlijk beleefd, maar de -gezant kon niet na-
tigd schuldigen en onschuldigen gelijkelijk.
laten zich af te vragen, waaraan deze man
zijn opkomst te danken had. Dat hij zijn
positie behield, dankte hij volgens den
gezant aan de partij, die het zich niet kon
veroorloven, hem los te laten, wat met name
Himmler volkomen duidelijk was.
Hitler's koortsachtige haast bij de volvoe-
ring' van zijn plannen tot stichting van het
Derde Rijk, was toe te schrijven aan zijn vrees,
dat hem maar een kort leven beschoren was.
Volgens Henderson zat Hitler zo vol streken,
dat hij zich dikwijls afgevraagd heeft of deze
vrees ook comediespel was. Het lijkt hem
waarschijnlijker, dat Hitler bezorgd was, dat
het volk de opgelegde ontberingen (kanonnen
in plaats van boter!) niet lang zou dulden en
er uitbarstingen van ontevredenheid zouden
komen, voordat het militaire apparaat geheel
en al in gereedheid zou zijn gekomen.
Merkwaardig was, hoe snel Hitler vergeten
kon, wat niet in zijn kraam te pas kwam
om te onthouden. Toen Hitler in '39 tegen
de Polen aan het fulmineren was, maakte
Henderson de opmerking, dat de overeenkomst
met Pilsudski in 1934 toch zeer voordelig voor
Hitler geweest was: deze antwoordde toen
prompt, dat die nooit enig nut gehad had en
hem, Hitler, alleen maar onpopulair gemaakt
had tegenover zijn eigen volk. „Hij had een
phenomenale aanleg voor zelfbedrog." Mon-
delinge of schriftelijke afspraken hadden niet
de minste betekenis voor hem: zij waren niet
anders dan voorlopige documenten, geschikt
Een Christelijke Volkspartij?
Het is sedert geruime tijd bekend, dat de
anti-revolutionairen een poging doen om hun
partij, verenigd met de resten van de gedu-
rende de oorlog sterk tot ontbinding geraakte
Christ. Hist. Unie, als „Christelijke Volkspartij"
een nieuw leven te doen beginnen. Op deze
wijze zouden dan alle „belijdende" christenen,
hervormd zowel als gereformeerd, ook politiek
onder één dak worden samengebracht.
Nu moeten anti-revolutionairen en christ.-
historischen natuurlijk zelf weten in hoeverre
een dergelijk streven te verenigen is met het
eigen karakter van de beide partijen. Vóór de
oorlog hebben de laatsten alle verenigings-
pogingen steeds consequent afgewezen. Thans
staat de zaak wellicht in zoverre anders, dat
velen, juist ook onder de vooraanstaande jon-
gere christ.-historischen, zich tijdens de oorlog
reeds in gans andere richting hebben bege-
ven en tot de ijverigste voorstanders behoren
van een volkspartij op de grondslag van het
Evangelie in nationale en sociaal zeer vooruit-
strevende zin, precies zoals onze verenigde bla-
den die voorstaan. Het is natuurlijk zeer wel
mogelijk, dat juist tengevolge daarvan de over-
blijvende, meer behoudende en oudere elemen-
ten uit de C.-H. Unie zich door de A.-R. in hun
vernieuwde partij zullen laten lokken. Het bin-
dende cement zou dan gemengd zijn uit twee
bestanddelen: de gemeenschappelijke ortho-
dox-protestantse geloofsopvatting plus de con-
servatieve, min of meer liberale sociaal-econo-
mische houding.
Maar nog eens: dit is hun zaak, niet de onze.
Wat o n s in dit pogen interesseert en bekom-
mert, met het oog op het geheel van ons volk
en op de betekenis en de invloed van het
Evangelie in het volksgeheel, is het volgende:
Ten eerste: De naam van de nieuw-oude
partij is misleidend. Want hier gaat het niet
om het volk, doch om de politieke groepering
van een deel van het volk. Getracht wordt dat
volksdeel, het z.g. „christelijke", politiek te
activeren. Voor de derde maal: dat moet men
zelf weten. Maar men moet het niet met een
onjuiste naam afficheren, een naam, die een
poging suggereert om het volk als zodanig po-
litiek levend te maken en bovendien een demo-
cratisch vooruitstrevende klank heeft.
Ten tweede: Het christendom wordt hier
weer eens voor de zoveelste maal gemonopoli-
seerd ten behoeve van een bepaalde groep, let
wel: niét eens een kerk, maar een groep. De
gehele vernieuwing in het kerkelijk denken,
overal over de wereld, en de hernieuwing in ons
nationaal staatkundig denken van de laatste
jaren zijn klaarblijkelijk aan hen, die dit pogen
steunen, voorbijgegaan. Alle „belijdende chris-
tenen" moeten bijeen. Voelt men niet hoe grie-
vend dit is voor de zeer vele goede christenen,
die „van deze stal niet zijn"? Voor de R.-Katho-
lieken, die toch zeker op hun wijze „belijdende"
christenen zijn? Voor de min of meer vrijzin-
nige elementen, die, natuurlijk ook op hun
wijze, niet anders begeren dan te leven, per-
soonlijk en nationaal, naar de maatstaven van
het Evangelie en die van harte Christus belij-
den als het enig heil der wereld? Voor de zeer
velen eindelijk, die precies even orthodox zijn
als de ondernemers van deze onzalige poging,
maar die niets moeten hebben van een politiek'
die is vastgekoppeld aan een bepaalde confessie
en nog minder van een streven, dat ons volk,
na alles wat het heeft geleden, wederom wil
verdelen met het roestige zwaard van een to-
taal verouderde en onheilige antithese?
om te vernietigen, wanneer zulks hem paste:
waarop hij dan een andere afspraak in plaats
ervan in het uitzicht stelde. Henderson is
bereid aan te nemen, dat Hitler in de beginne
oprecht ten behoeve van Duitsland werkte;
later verwarde hij Duitsland met Adolf Hitler,
en tenslotte bestond Adolf Hitler nog maar
alleen.
Eens observeerde Henderson Hitler bij een
parade van de S.S. en S.A. Het défilé duurde
vier uur aan één stuk en gedurende al die
tijd bleef Hitler met uitgestrekte arm staan,
de Nazigroet brengend. Na afloop vroeg de
gezant hem, hoe hij dit klaargespeeld had.
„Dat is een kwestie van wilskracht", ant-
woordde de Führer, en Henderson is er be-
nieuwd naar, hoeveel daarvan kunstmatig
was aangekweekt. In elk geval, het blijft een
bijna ongelooflijke prestatie.
Op pag. 176 maakt Henderson een grappige
(en merkwaardige Freudiaanse) fout. Hij zegt
daar, dat eerst de historie over de figuur
van Hitler zal kunnen oordelen en dat diens
levensbeschrijving - vooral aantrekkelijk zal
zijn voor historici met een psychologische in-
slag: „de kritiek kent hem allerlei benamin-
gen toe, maar ik geef er de voorkeur aan het
oordeel over te laten aan de deskundige psy-
chopaath" (Henderson bedoelt natuurlijk
„psychiater", maar verraadt door deze „ver-
schrijving", dat hij zelf Hitler als een psycho-
paath beschouwt).
—
Voelt men niet en dat is ons grootste be-
zwaar — welk een slechte dienst men de zaak
van het christendom in ons volk bewijst door
het te verschansen achter een hoge muur?
Hoe volkomen men in strijd geraakt met alle
evangelische normen, met de zendingstaak der
kerk door het christendom op te bergen achter
de veilige wallen van een politiek-religieus
zeker standpunt en aldus de rest van het volk
geheel aan zijn invloed te onttrekken? Zo is de
onzalige openbare school zonder God ontstaan,
zo de „neutrale" pers met haar verderfelijke
invloed, zo heeft het „christelijk deel der natie"
willens of onwillens het grootste deel van ons
volk tot paganisten, tot heidenen gemaakt.
Moet dit onzalig bedrijf weer worden voort-
gezet? Of zullen wij eindelijk rustig, maar wel
verzekerd, deze dubbele waarheid poneren:
Ons volk is een volk, niet een samenvoe-
ging van „volksdelen". En:
Ons volk is een christelijk volk, en
voor zover het het niet is, moet het daartoe
worden opgevoed.
Als dit nu voor ons vast staat, hoe moet
dan de partij er uitzien, die past bij de natio-
naal-christelijke staat? Daarop is m.i. maar
één antwoord mogelijk. Zij moet socialis-
tisch zijn. Het Marxisme sloot het christen-
dom uit, en omgekeerd. Het christendom sluit
echter een nieuw socialisme in, dat socialisme,
dat predikt, dat allen allen te dienen hebben,
dat ,wars van alle individualisme, wars van
alle klassenstrijd, slechts de gemeenschap als
geheel zoekt.
De bestaande leuzen en programpunten wor-
den door dit socialisme radicaal doorkruist.
Ongetwijfeld zal socialisatie in verstrekkende
mate de doelstelling van de dienst aan de ge-
meenschap moeten verwezenlijken. Dat is een
„links" punt. Maar dat behoeft volstrekt niet
om te gaan buiten tot nu toe voor „rechts"
versleten normen. Dat een volk een organisme
is, in standen geleed, in corporaties werkzaam,
en geen georganiseerde massa, kunnen wij ge-
rust van „rechtse" stromingen leren. Wanneer
maar allen voor allen staan, de ondernemer
voor den werknemer, de arbeider voor den
patroon, het kerklid voor den heiden, de
agnosticus voor de kerk, de boer voor den
stedeling, en dè intellectueel voor den boeren-
knecht. Dan hebben wij de neutraliteit over-
wonnen.
Gestapo methoden
In Frankrijk hebben groepen onderzoekers
van onder ede staande ooggetuigen verklarin-
gen opgenomen betreffende de gruweldaden
van de Gestapo. Het is verschenen in dertien
delen, met de schrijfmachine volgeschreven.
Het geheel is „met foto's verlucht".
De gruweldaden zijn ondergebracht onder
zeven rubrieken: 1. massa-executies van gijze-
laars; 2. massa-executies van illegalen of ver-
dachten; 3. massa-executies als represaille-
maatregel; 4. ongeregelde schietpartijen en
plundering van steden; 5. gebruikelijke metho-
des bij verhoren met pijniging; 6. roof; 7. men-
gelwerk, waaronder in 't openbaar wurgen met
telefoondraden.
Onder de bij verhoren gebruikelijke mishan-
delingen werden de volgende kwelmethoden
nader omschreven:
Het bad: een bad werd gevuld met ijskoud
of kokend heet water, al naar de stemming van
den Gestapoman. Het slachtoffer werd met de
voeten samengebonden en met het hoofd voor-
over in het water gesmeten door middel van
een katrol. Als hij op 't punt stond te stikken,
trok men er hem weer uit. Onmiddellijk daarop
werd hij weer ondergedompeld, terwijl hij nog
instinctiel naar adem snakte, waarbij hij zich-
zelf bijna wurgde. Dit herhaalde men zo vaak
tot het slachtoffer „bekende" of bezweek.
(In Groningen werd o.a. in de koude dagen
van Januari een illegale werker kopje onder
in een ijskoud bad geduwd en beneden gehou-
den, tot hij bijna stikte. Daarna hees men hem
er uit op en mepte hem met een gummistok
op zijn hoofd. De bewerking werd zolang voort-
gezet tot het slachtoffer bewusteloos was. De
beulen moesten het werk toen twee dagen sta-
ken, voor zij verder konden „verhoren", omdat
zij zichzelf niet door de dood van een kostbare
getuige wilden beroven.)
Bad met zuren: soms aangewend vóór boven-
bedoelde bewerking om het slachtoffer eerst
te villen.
Electrische helm: een metalen hoed werd op
het hoofd van het slachtoffer geplaatst en daar
een sterke stroom doorgejaagd. Gewoonlijk
werden de oren hierdoor verbrand.
Electrische koptelefoon: opgezet met het
speciale doel de oren te verbranden.
Electrische pook: aan te wenden op welk
lichaamsdeel ook, met de bedoeling om beken-
tenissen te stimuleren, zo vaak men dit wilde.
Vingerverpletteraars: een systeem van ver-
stelbare schroeven om vingertoppen te verplet-
teren.
Petroleumbad: in Compiègne werd een Frans
officier tot op het middel uitgekleed, zijn rug
ingewreven met petroleum en aangestoken. Hij
leeft nog.
In het blad Vrij Nederland, dat in Londen
verschijnt, komen talrijke foto's voor van sta-
pels uitgeteerde lijken, op hopen in de bossen
bij de concentratiekampen neergeworpen.
Ook
zijn er bij van wagens, waarop bergen licha-
men, die eveneens nauwelijks meer dan ge-
raamten zijn, bij de nadering van de geallieer-
de troepen werden opeengegooid, dood en le-
vend door elkaar heen, om hen gauw naar
elders te vervoeren. Dit wegbrengen is door het
optreden van het Zwitserse Rode Kruis, dat de
geallieerde troepen de weg wees, nog
net ver-
hinderd. De geallieerde soldaten, die toch heus
wel wat meegemaakt hebben in de afgelopen
oorlogsjaren, raakten in een dergelijke staat
van woede en afgrijzen, dat ze de bewakers
door het kamp heengejaagd hebben en hen
hebben doodgeranseld. Het is begrijpelijk.
De geallieerden hebben van de ergste geval-
len sterk vergrote foto's laten maken, die in
Duitsland in elke stad en in elk dorp op de
meest in 't oog springende plaatsen zullen wor-
den opgehangen, want nog heel velen onder de
Duitse bevolking halen hun schouders op, wan-
neer over de gruwelen van de concentratie-
kampen gepraat wordt, en zeggen koppig: „es
ist nicht wahr "
Werkloosheid en
Arbeidsschuwheid
Wij zijn het er over eens, dat we met zn
allen hard zullen moeten aanpakken om de
naoorlogse problemen het hoofd te bieden.
ledere man behoort op zijn post te zijn en
de rechte man op de rechte plaats te worden
gesteld. Zien we nu om ons heen, dan krijgen
we de indruk, dat we daar vaak nog ver van
af zijn.
Er is op sommige plekken een heftig ge-
—
drang om de beste plaatsen en elders is een
vacuüm. Op sommige bureaux
—
en zijn er
eigenlijk niet een beetje véél bureaux? is
het een va et vient, een drukte, een heen en
weer gesjouw, waarbij vergeleken een bijen-
korf een rustig oord lijkt. En werkgevers, die
krachten oproepen, krijgen nul op 't rekest.
Men heeft wel aangevoerd, dat er geschoolde
krachten te weinig en ongeschoolde te veel
zijn. Dat veel bedrijven niet functionneren kun-
nen, omdat bepaalde categorieën (b.v. chemi-
grafen) totaal ontbreken. Maar een tricotage-
fabriek roept bijna dagelijks arbeidskrachten
op onder de slagzin: „Helpt de textielnood
lenigen. Grondstoffen en machines zijn aan-
wezig. Het wachten is op nette flinke meisjes
vanaf veertien jaar". Veel redacties kunnen
geen lopers krijgen voor het bezorgen van de
nieuwsbladen, achter talloze winkelruiten han-
gen lijstjes van „gevraagd personeel" en veel
huisvrouwen hebben de moed opgegeven om
enige hulp van dag- of morgenmeisje, werkster
of naaister te krijgen.
Maar bij het puinruimen door de N.S.B.'ers
en bij het „luchten" van die geïnterneerden
staat nog steeds een belangstellende menigte
elkaar te verdringen, hoewel men nu toch
langzamerhand het nieuws er wel afgezien
kan hebben.
Wij gunnen elk zijn plezier, doch voor vrije
tijd mag niet een groter plaats geëist worden
dan voor arbeid. Er zal heel hard gewerkt
moeten worden door iedereen, en we moeten
beseffen, dat we verarmd zijn en aller werk-
kracht, aller gezamenlijke inspanning dringend
nodig hebben voor opbouw en productie.
het is al door verscneidenen gezegd in deze
laatste weken: de tijden van sabotage, van de
kantjes er af lopen èn van bij de pakken neer-
zitten zijn thans voorbij.
Moge jong en oud, man en vrouw, ieder de
werkkring krijgen, die bij aard en aanleg past
én mogen er niet uit arbeidsschuwheid en ge-
makzucht plaatsen open blijven.
En laten we ook gematigd zijn in onze eisen.
Er zijn geruchten in omloop, dat illegale
werkers elkaar nu beconcurreren in de jacht
naar de best betaalde baantjes en dat zij, die
vroeger met de helft meer dan tevreden waren,
nu eisen stellen van een salaris van f 3 a f 5000
per jaar. Zeker, de levensomstandigheden zijn
duurder geworden, we weten nog niet wat ons
geid waard zal blijken te zijn, en een tijdelijke
functie pleegt hoger betaald te worden dan een
die een goede en blijvende toekomst biedt.
Maar het kan ook wel een beetje minder dan
zo heel royaal, en zelfs al heelt men vijf jaar
lang leven en goed veil gehad voor de gemeen-
senap, diezelfde gemeenschap is er niet mee
gediend, als zij nu niet tot bioei kan geraken,
omdat de levenseisen van de individuen te
hoog worden gesteld.
Laten we ons allen instellen op eenvoud en
veisooering van de beginne af. Dat is beter en
minder hard dan wanneer we later gedwongen
worden om de tering naar de nering te zetten.
Berchtesgaden geeft z'n
geheimen prijs
Aan de News Chronicle van 5 Mei 1945 ont-
lenen wij het volgende:
Een Franse patrouille won de wedloop tegen
het 7de Amerikaanse leger, wie het eerst bij
Hitler's Arendsnest zou zijn. De Franse diie-
kleur werd er gehesen. Het was een ruïne
overigens, want de KAF-raid boven Bechtes-
gaden heeft die hele kant van de berg in
een smeulende massa pijnhout en puin ver-
anderd.
Rook stijgt eveneens nog omhoog van de
villa van den Führer (Berghof), die uitzicht
geeft over de bergen naar Salzburg en de
Oostenrijkse grens. Alleen in het nabijgelegen
Platterhof Hotel kan men nog wonen.
Men was bij het schrijven van het artikel
er no§> niet in geslaagd in Hitler's Berghof
door te dringen. De Franse artillerie, die
trachtte de toegang van de lift, welke de
ondergrondse appartementen met het arends-
nest verbindt, te forceren, ondervond^ dat de
deuren tegen hun infanteriewapens bestand
waren en tot nu toe zijn de technici er niet
in geslaagd de pantserplaten los te werken.
Aan het einde van een honderden meters
lange tunnel werd een radiotelefoontoestel
ontdekt. Uiterst fijn linnen, zijden stoffen,
schoonheidsmiddelen, de uitgezochtste Franse
wijnen en zeldzame Schotse whiskey werden
in de kelders van het weelderige Platterhof
—
gevonden, in Goering's chalet, dat op de berg-
rug ligt, hoger dan Hitler's villa Berghof
niet te verwarren met het Arendsnest dat op
de top ligt, — en in de grandioze salon met
zn hoge spiegelglasruiten en bibliotheek vol
—
met Hitler-curiosa.
—
In deze bibliotheek waarvan de kostbaar-
ste stukken ondergronds waren opgeborgen
vond men ingebonden Duitse nieuwsbladen
van 1918 tot heden, bundels geïllustreerde
redevoeringen in prachtband, vellen en vellen
photographieën, verhandelingen over architec-
—
tuur, geneeskunde en technische wetenschap-
pen want Hitler was een talentvol man.
Een curiositeit te midden van veel rommel
is een tekening van Hitler's eigen hand.
Goering's speelgoedtrein, waar iedere school-
jongen jaloers op zou zijn, is helaas bezweken,
maar zijn hoeden hebben de capitulatie over-
leefd en zijn nu de trots van souvenirtjes-
jagers.
Bij het station van Berchtesgaden, aan de
voet van de berg, staat Goering's particuliere
trein in ruste; hij is intact.
De Franse troep ontmoette slechts 4 S.S.-
lieden en één vrouw op de drempel van het
Heiligdom. Met de S.S.-lieden hadden zij geen
moeite.
Het enige commentaar kwam van de zijde
van de dienstbode, Gertrude genaamd, die
opmerkte: „Hitler was toch werkelijk een aar-
dige man. Natuurlijk was hij gek, maar aardig
was-ie."
Een radiobericht meldt nader, dat Goering's
particuliere verzameling, die hij uit allerlei
bezette landen bij elkaar gestolen heeft, vrij-
wel intact is gevonden. Zij vertegenwoordigt
een waarde van 400 a 450 millioen gulden, en
er bevinden zich onder de schilderijen enige
van Rembrandt en van Van Dijck. Goering is
een groot liefhebber van de schilderkunst en
wist precies in welke musea en particuliere
verzamelingen de beste stukken voorkwamen.
Een compliment en een
terechtwijzing
Toen we een Canadees officier, die nauw
verband heeft met de verzetsbeweging in
diverse landen, naar zijn ervaringen hier on-
dervroegen, antwoordde hij, dat de illegale actie
in Nederland op zeer behoorlijk peil stond en
ter staving van zijn bewering legde hij ons
allerhande vergelijkend bewijsmateriaal uit
drie verschillende landen voor.
Hij had bewondering voor de talrijke en be-
langrijke gegevens, die hier in de loop der ja-
ren omtrent oorlogsmisdadigers, S. D.-mensen
en landverraders waren verzameld. Arrestaties,
die uitsluitend op een persoonlijke wraakne-
ming of losse geruchten berustten, behoorden
hier dan ook tot de uitzonderingen en de leger-
autoriteiten hadden de nieuwe organisaties
(N.B.S. en P.0.D.) vrijwel ongehinderd hun
gang kunnen laten gaan, in tegenstelling tot
Italië, waar ze bijkans alles in eigen handen
hadden gehouden.
„Maar", zo ging hij verder, „waarom vieren
jullie al maar door teest en werken jullie niet,
en hoe komt het dat een Nederlander zo moei-
lijk gehoorzaamt? Hebben jullie dat van na-
ture of is het nog een overblijfsel van het lij-
delijk verzet tegen de Duitsers? De moffen
verslaan, is een kunst, maar moeilijker mis-
schien nog is het de vrede te winnen, en hoe
zal dat mogelijk zijn, als er niet gewerkt en
niet gehoorzaamd wordt?"
Illegale gemeenschap
Naar wij vernemen is nu ook in de provincie
Groningen opgericht de Gemeenschap Oud-
Illegale Werkers Nederland, door alle organi-
saties en andere groeperingen van illegale
werkers in onze provincie. Zij stelt " zich het
volgende ten doel.
Gezamenlijk met alle gelijkgezinde Neder-
landers:
a. in dankbaarheid en trouw aan Oranje
mede te werken aan een vernieuwing van
het Nederlandse volk, op basis van de normen
Waarheid, Gerechtigheid en Naastenliefde;
b. mede te werken aan de culturele, sociale
en economische wederopbouw;
c. de belangen te behartigen van hen, die
door hun principieele Vaderlandse houding of
handelwijze tijdens de bezettingsjaren scha-
de hebben geleden, alsmede van hun nagelaten
betrekking en;
d. het contact tussen alle oud-illegale
werkers te bevorderen.
Leden.
1. Lid der Gemeenschap kan zijn ieder die:
of
a. tijdens de bezettingsjaren gedurende ge-
ruime tijd, of in belangrijke mate, actief
illegaal werk verricht heeft met duidelijk ge-
vaar voor bezit, vrijheid of leven;
of
b. in de feitelijke onmogelijkheid heeft ver-
keerd actief illegaal werk te verrichten, doch
het illegale werk steeds door zijn medeleven
gesteund heeft en door zijn voorbeeld en gees-
telijken arbeid positief heeft bijgedragen tot
het verzet tegen den vijand.
2. Hij moet bovendien:
a. in de periode van 10 Mei 1940 tot op
het ogenblik van toelating als lid, in woord
en daad goed Nederlander geweest zijn;
b. nooit misbruik gemaakt hebben van
functie of mogelijkheden van illegaal werker;
c. de Nederlandse nationaliteit bezitten of
Nederlands onderdaan zijn;
d. de leeftijd van 18 jaar bereikt hebben.
3. De Gemeenschap kan in zeer bijzondere
gevallen dispensatie van de in dit artikel ge-
stelde vereisten verlenen en is bevoegd aan
deze dispensatie voorwaarden te verbinden.
Aanmeldingsformulieren, welke persoonlijk
afgehaald moeten worden, zijn verkrijgbaar
bij Pictura, St. Walburgstraat 1.
Hitler-mythe
Het is overbekend, dat de Nazi's stelselmatig
getracht hebben een mythe om Hitler heen te
weven. Nu is de „geniaalste aller eeuwen, de
grootste veldheer en de grootste staatsman"
niet meer. Tenminste, wij mogen het hopen en
President Truman heeft het verzekerd, wat
ons tot geruststelling zijn mag.
Thans is er echter een nieuw gevaar voor het
opduiken van een mythe: de mythe van Hitler's
heldendood.
Gelukkig is ditmaal de enscenering zo slecht
voorbereid geweest, dat omtrent Hitler's einde
verschillende tegenspraken zijn ontstaan. Op
dezelfde Zondag waarop Himmler verklaarde,
dat Hitler de capitulatie geen 48 uur zou overle-
ven, deelde deze volgens een ander radiobericht
in Berlijn medailles uit en ook over de wijze
waarop hij gestorven is, is men 't niet eens. Het
mag ons overigens onverschillig laten of hij nu
aan een hersenbloeding gestorven is, zelfmoord
gepleegd heeft of vermoord is, het gaat er maar
om, dat er niet stelselmatig en in het geheim
een Führerverering blijft voortwoekeren, gesti-
muleerd door fanatici, die voor dit verslagen en
politiek onrijpe volk — en tengevolge daarvan
—
voor Europa en gans de wereld
worden.
funest moet
Onder het air van gelaten berusting zal in
het Duitse volk, dat beuend is om zijn neigmg
tot minderwaardigheidscomplexen, de haat te-
gen de overwinnaars met de dag stijgen en
men zal zich wederom met de oude middelen
en onder de oude leuzen voorbereiden op de re-
vancne, die de militaire geest van het z.g.n.
Herrenvolk na aan het hart ligt.
Voor de heropvoeding van de Duitse jeugd
met name, die van jongsaf met propaganda
vergiiiigd is, lijKt net ons noodzaiceiijK elke
myunevorming machtig tegen te gaan. Het
ware te wensen, dat het lijk van Hiuer spoedig
gevonden werd en dat men hem 01 ergens op
een niet vermelde pieü ais een vergeten burger
ter aarde bestelde 01 zijn as verstrooide over de
bergen of de zee, zodat m het hart van Duits-
land geen Mecca kan ontstaan en de jeugd zich
niet leert buigen voor een Germaans altaar,
waar de kwade geest van de agressie en de
theorieën over de Germaanse superioriteit bo-
ven andere volkeren nieuwe inspiratie kunnen
vinden.
WIST U....
dat de Valera als enig staatshoofd op de
hele wereld het gepast gevonden heeft om
persoonlijk de Duitse gezant in Dublin
te condoleren met Hitler's dood?
dat op 31 Jan. 1940 The Daily Telegraph
het einde van Hitler als volgt voorspelde:
„of nu na de nederlaag de generaals hem
ombrengen of dat de klungels zelf bevreesd
worden voor de Krankzinnige in het Purper,
die zij aan de macht hielpen, en hem uitrOKen,
—
eens op een dag zullen we op zoek gaan naar
Hitler en bemerken dat hij verdwenen is."
dat er in Engelse kranten over geklaagd
wordt, dat de doorsnee Duitser absoluut geen
schuldgevoel kent, doch slechts terneergeslagen
en veidoofd is door de absolute nederlaag
en doodsbang voor deportatie naar Siberië en
bolsjewistische strafmaatregelen ?
De psychoanalyticus Prof. Jung (Zürich)
heeft in een interview voor een Zwitsers blad
den Duitser vergeleken met een dronkaard,
die met een heftige kater wakker wordt en niet
wenst te weten, wat hij uitgehaald heelt. Hij
zal krampachtig zijn best doen om zich te
rehabiliteren, maar dat is volkomen onjuist:
de enig juiste weg is onvoorwaardelijk beken-
nen van schuld. De Amerikaanse genees-
methode om de Duitse bevolking mee te nemen
naar de concentratiekampen en hen. daar al
de gruweldaden te laten zien, is dus geheel
correct. Maar naast zulke object-lessen moet
men hen moreel instrueren. Duits berouw
moet stelselmatig van binnen uit gewekt
worden.
dat reeds eind September 1944 minstens
10.000 leden van de Gestapo zijn ondergedo-
ken in concentratiekampen of hun identiteit
gewijzigd hebben, en soms zich zelfs hebben
laten opereren om zich onherkenbaar te ma-
ken, alles met de bedoeling het plan N.N.
(nach Niederlage) ten uitvoer te brengen? Zij
zullen chaos scheppen, saboteren en zelf aan
het hoofd zien te komen van godsdienstige
groepen, jeugdorganisaties, en intellectuele
kringen om de nazipropaganda voort te zet-
ten en de nazi-idealen clandestien te ver-
breiden.
dat in het huis van Hans Franck, die
verantwoordelijk is voor de gruweldaden in
Polen, bij zijn arrestatie voor een waarde van
ruim 100 millioen gulden aan schilderijen en
kunstschatten gevonden is, die voor het
merendeel uit Warschau werd gestolen?
dat de bouw van de Westwall (Siegftied-
linie) negen milliard mark heeft gekost?
dat in Engeland opdracht is gegeven met
de bouw van 50.000 aluminium huizen te be-
ginnen, door welke bouw men de lichte metaal-
industrie hoopt op oorlogssterkte in stand te
kunnen houden, nu er minder vliegtuigen
zullen worden aangemaakt?
dat S.S. kerels en andere desperado's naar
een kaal rotseiland zijn gevoerd, waar zij in
tenten leven en moeten rondkomen van een
half blikje vlees en een half blikje biscuits
per dag met als drank water? Ze mogen niet
met elkaar spreken en niet zingen.
dat Seyss Inquart op doorreis naar Lon-
den, waar hij nu reeds gearriveerd is, eerst
een tijdlang in het Hoofdkwartier van de
Canadese troepen is geweest, waar hij in een
kleine tent achter prikkeldraad is vastgezet?
Hij had uitzicht op het kasteel Twickel, waar
hij eens als Rijkscommissaris verbleef Hij
deelde op een vraag mee, geen Engels te ver-
staan.
Hoofdredacteur Prof. Dr. J. G. van der
Corput, Hooge der A 8, Groningen.
Redac-
teuren J. H. Afman, H. J. van der Borg, Prof.
Dr. G. van der Leeuw en Ton C.' Lutz.
Administratie-adres Molukkenstraat 10a,
Groningen.
Gedrukt bij: M. de Waal, Ged. Boterdiep.