ΘΕΜΑ

«Στα πλαίσια της εβδομάδας που οργανώνει το σχολείο σας

για τον επαγγελματικό προσανατολισμό γίνεται συχνά λόγος
για τον ελεύθερο χρόνο που εξασφαλίζει ένα επάγγελμα στον
άνθρωπο. Επειδή πράγματι ο ελεύθερος χρόνος είναι
απαραίτητος για το σύγχρονο άνθρωπο, αναλάβατε να
παρουσιάσετε το θέμα της μελλοντικής προοπτικής για τον
ελεύθερο χρόνο και την αξιοποίηση του.

* Βασική έννοια : ελεύθερος χρόνος

* Δευτερεύουσα έννοια: επάγγελμα
* Ζητούμενα : 1α) γιατί θεωρητικά έχουμε περισσότερο χρόνο στην
εποχή μας;
1β ) αιτίες έλλειψης ελεύθερου χρόνου

2) τρόποι αξιοποίησης ελεύθερου χρόνου

Πρόλογος :

Γενικό πλαίσιο

Η εργασιακή δράση αποτελεί το καταλληλότερο μέσο για την ικανοποίηση

βιοποριστικών αναγκών αλλά και πνευματικών επιταγών που αφορούν την
ανάγκη του ανθρώπου για δημιουργία. .

Ειδικό πλαίσιο

Η αποδοτικότητα στον εργασιακό τομέα εξαρτάται άμεσα από την κατοχύρωση

αλλά και την αξιοποίηση του ελάχιστου χρόνου. Ο ελεύθερος χρόνος συμβάλλει
στην εξασφάλιση ψυχοπνευματικής ισορροπίας αλλά και στην αναζωογόνηση
της προσωπικότητας.
Μετάβαση ►

Α) Μπορούμε να αναφερθούμε στην αξία του ελεύθερου χρόνου ή

Β) Να σχολιάσουμε την αντίφαση : σήμερα ο άνθρωπος έχει κατοχυρωμένο
ελεύθερο χρόνο, περισσότερο από κάθε άλλη εποχή εξαιτίας της τεχνολογικής
ανέλιξης, όμως η καθημερινότητα αποδεικνύει πως τελικά ο ελεύθερος χρόνος
του περιορίζεται λόγω του αστικού τρόπου ζωής.

ΑΙΤΙΕΣ

Α) Ο άνθρωπος έχει σήμερα περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Η αλματώδης

τεχνολογική ανέλιξη του 20ου και 21ου αιώνα συνέβαλλε στην
αυτοματοποίηση της εργασιακής δράσης . Η παραγωγή αυξήθηκε στο
μέγιστο βαθμό ενώ μειώθηκε ο χρόνος απασχόλησης των εργαζομένων. Ο
σύγχρονος εργαζόμενος έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο και μοχθεί
λιγότερο γιατί η μηχανή τον έχει υποκαταστήσει σε πολλές εργασιακές
δραστηριότητες. Επομένως, έχει τη δυνατότητα να ασχοληθεί με τις
ιδιαίτερες κλίσεις του και να ψυχαγωγηθεί κατά τη διάρκεια ενός μέρους
της εργασιακής εβδομάδας.

Β) Η βελτίωση των πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών μετά τη

βιομηχανική επανάσταση συνέβαλλε στην αναβάθμιση του βιοτικού
επιπέδου των εργαζομένων. Το συνδικαλιστικό κίνημα και η εργατική
νομοθεσία κατάφεραν να κατοχυρώσουν την πενθήμερη και οκτάωρη
εργασία. Μεγάλη κοινωνική κατάκτηση θεωρήθηκε η καθιέρωση του
θεσμού της ετήσιας άδειας αλλά και η καθιέρωση των εορταστικών ημερών
ως αργίες τέλος, η σταδιακή αύξηση του εργατικού δυναμικού αλλά και η
προσπάθεια των πολυεθνικών εταιρειών να περιορίσουν τις απολύσεις
εργαζομένων βοήθησαν στην αύξηση του ελεύθερου χρόνου.
ΑΙΤΙΕΣ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

1η Θεματική περίοδος: Ενώ σε θεωρητικό επίπεδο η ταχύτατη εξέλιξη

αύξησε τον ελεύθερο χρόνο προελκτικά τον περιόρισε γιατί αύξησε
συγχρόνως και τις υποχρεώσεις των ανθρώπων. Οι πολλαπλές υποχρεώσεις
οφείλονται από νέα πρότυπα ζωής που έχουν επικρατήσει αλλά και στην
ανταγωνιστική δομή της σύγχρονης κοινωνίας. Κυριαρχικά πρότυπα είναι
υλική ευζωία και η απόκτηση δύναμης. Οι άνθρωποι για να ακολουθήσουν
οφείλουν να αυξήσουν τα οικονομικά τους μέσα. Αυτό είναι εφικτό μόνο με
την μεγιστοποίηση των εργασιακών ρυθμών και την επαγγελματική επιτυχία
έτσι η υπερεργασία, οι συνεχώς αυξανόμενες επαγγελματικές ευθύνες
καταλήγουν σ’ ένα αυστηρό προγραμματισμό της καθημερινότητας που
οδηγεί στον παραγκωνισμό του ελεύθερου χρόνου.

2η Θεματική περίοδος: Η ανταγωνιστική δομή του κοινωνικού

κατεστημένου οφείλεται στις νέες «αξίες» που έχουν δημιουργηθεί. Η
αύξηση των κερδών από την πλευρά των μεγάλων εταιρειών απαιτεί
στελέχωση αυτών από το άτομα που διαθέτουν πολλά εφόδια και πολλές
φιλοδοξίες έτσι οι νέοι γίνονται οι πιο σκληρά εργαζόμενοι προκειμένου να
αποκτήσουν τα εφόδια για την μελλοντική τους αποκατάσταση όταν
καταφέρουν να βρουν εργασία, τότε ο ανταγωνισμός επιβάλλει τη συνεχή
επιμόρφωση γεγονός που κατασπαταλά τον ελεύθερο χρόνο τους.

3η Θεματική περίοδος:
Μεγάλη σημασία στην σύγχρονη εποχή δεν έχει τόσο το πώς να
αξιοποιήσουμε τον ελεύθερο χρόνο μας, όσο το πώς θα τον αξιοποιήσουμε
σωστά και δημιουργικά. Και εκεί πρέπει να παρεμβεί το σχολείο.
Προκειμένου οι νέοι να διοχετεύουν την ενεργειά τους σε κατάλληλους
χώρους και δραστηριότητες, θα πρέπει το σχολείο να παρέχει κίνητρα
ενασχόλησης με δίαφορα κοινωνικά ή πολιτικά προβλήματα. Επιπλέον, αν
το ίδιο το σχολείο οργανώνει δραστηριότητες (όπως εκδηλώσεις, αθλητικούς
αγώνες, θεατρικές παραστάσεις) στα πλαίσια της μαθητικής κοινότητας, οι
νέοι θα μπορούσαν να ψυχαγωγηθούν και να ξεκουραστούν καλλιεργόντας
ταυτόχρονα τον ψυχικό τους κόσμο.
3η Θεματική περίοδος (συνέχεια ):

Οι νέοι θα μπορούσαν επίσης να γεμίσουν δημιουργηκά τον ελεύθερο χρόνο

τους ασχλούμενοι με τον αθλητισμό. Με τη σωματική άσκηση βελτιώνουν
την φυσική τους κατάσταση, αναπτύσσουν τις σωματικές τους δυνάμεις,
αποοκτούν υγεία και αντοχή. Παράλληλα χαλαρώνουν καλλιεργούν την
αντίληχη και την προσοχή και οξύνουν την παρατηριτικότητα όταν κάποιος
αφιερώνει τον ελεύθερο χρόνο στον αθλητισμό, όχι μόνο οφελείται
πνευματικά και ηθικά, αλλά ταυτόχρονα καλλιεργεί την αυτοπεποίθηση του
και αναπτύσει πνεύμα ομαδικότητας και συλλογικότητας. Η ευκαιρία για
άσκηση τέλος, είναι πάντα μια καλή ευκαιρία για γνωριμία με άλλους
ανθρώπους και την ενθάρυνση σχέσεων.
Τέλος, οι άνθρωποι θα πρέπει να αφιερώνουν μεγάλο μέρος του ελεύθερου
χρόνου τους στη γνήσια ψυχαγωγία, εφόσον η σπουδαιότητα της επίδρασης
της στον άνθρωπο είναι τεράστια. Ο κινηματογράφος, το θέατρο, τα ταξίδια,
η μουσική και τόσες άλλες εκδηλώσεις επιτρέπουν στον άνθρωπο να έχει
αρμονική ζωή. Η ενασχόληση του ανθρώπου με τέτοιες δραστηριότητες
συνεπάγεται χαλάρωση και ξεκούραση και ταυτόχρονα ψυχική ανάταση και
καλλιέργεια του πνεύματος. Είναι μάλιστα χρεός των ανθρώπων και ειδικά
των νέων να συνειδητοποιήσουν ότι η επιτυχία και η ευτυχία στη ζωή μας
εξαρτάται από το αν αξιοποιήσουμε επωφελώς τις ελεύθερες ώρες μας.
Οι συνθήκες τις ζωής και η γραφειοκρατεία της κρατικής μηχανής
περιορίζουν στο ελάχιστο τον ελεύθερο χρόνο.
Η απουσία πνευματικών κέντρων, χώρων άθλησης, φυσικών χώρων
περιορίζει στο ελάχιστο την αξιοποιήση του ελεύθερου χρόνου των
ανθρώπων των πόλεων. Ως προς αυτήν την κατεύθυνση συμβάλλει και το
κυκλοφοριακό πρόβλημα, που έχει αυξήσει στο μέγιστο βαθμό το χρόνο
μετακίνησης στο χώρο εργασίας και ψυχαγωγίας. Δυστυχώς, η κρατική
μηχανή όχι μόνο αδυνατή να ενισχύσει με διάφορους τρόπους την
προσπάθεια του ατόμου για αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου αλλά οξύνει
το πρόβλημα με τις γραφειοκρατικές διαδικασίες που ακολουπούνται στις
δημόσιες υπηρεσείες.
Ο πολίτης για να συναλλαγεί με το κράτος πρέπει να διαθέτει υπομονή και
επιμονή, αφού ο χρόνος που απιτείται για τέτιοες δραστηριότητες είναι
ιδιαίτερα μεγάλος.
ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ
ΧΡΟΝΟΥ
1η Θεματική περίοδος: Οι πρακτικοί τρόποι αξιοποίησης του ελάχιστου
χρόνου στα πλαίσια της οικογένειας συνδέονται άμεσα με το διάλογο, ο
οποίος αφορά τόσο την ενημέρωση για την αξία του ελάχιστου χρόνου όσο
και έκθεση προτάσεων από την πλευρά των ενηλίκων. Ειδικότερα, τα νεαρά
μέλη μπορούν να ασχοληθούν με τον αθλητισμό, να γνωρίσουν τη φύση ή να
ανακαλύψουν ιδιαίτερες καλλιτεχνικές τάσεις που τυχόν διαθέτουν. Ο ρόλος
των γονιών είναι κυρίως συμβουλευτικός και ενισχυτικός. Αυτό σημαίνει
πως παρακινούν το παιδί χωρίς να το αναγκάζουν να ασχοληθεί με
δραστηριότητες δικών του επιλογών.

2η Θεματική περίοδος: Η απόκτηση καλλιτεχνικής παιδείας στα πλαίσια

του σχολείου μπορεί να συμβάλλει στην αξιοποίηση του ελάχιστου χρόνου.
Η παρακολούθηση ποιοτικού θεάτρου, κινηματογράφου, μουσικών
εκδηλώσεων, αποτελούν ευθύνη των μαθητικών κοινοτήτων. Οι ίδιες
μπορούν να οργανώσουν διαλέξεις φιλοσοφικού / φιλολογικού
περιεχομένου,
ΙΣΤΟΡΙΚΗ επισκέψεις
ΠΟΡΕΙΑσεΤΗΣ μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Επιπρόσθετα, η διδασκαλία της αρχαίας και νέας ελληνικής γραμματείας
όταν είναι εμπνευσμένη μπορεί να δώσει κίνητρα για προσωπική
ενασχόληση με τη λογοτεχνία. Τέλος κάθε σχολική κοινότητα έχει τη
δυνατότητα να προτρέψει τους μαθητές να ενταχθούν σε ανθρωπιστικές
οργανώσεις και να προσφέρουν όπου υπάρχει ανάγκη.

Β΄ ΦΙΛΙΑΣ