Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 172

Jamhuriyar Nijar

Ma’aikatar Ministan *ananan makarantu,

da ya*i da jahilci, da na bun*asar harsunan

*asa da kuma na horon éan *asanci

BABBAR MA’AIKATAR YAµI DA JAHILCI

LISSAFI
Littafin ɗalibi
alibi/
alibi/ ùaliba
Aji na ùaya

DPAFA 2019
2019
Lissafi
Littafin ɗalibi/ùaliba
alibi/ùaliba
Aji na ùaya

2
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
sati na 1
Darasi na 1 : koyon karau da rubutun lambobi daga 1
zuwa 5
I. SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari

II. AIKI
• In *ilga kuma in karanta lambobi daga 1 zuwa 5

1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2
3 3 3 3 3 3
4 4 4 4 4 4
5 5 5 5 5 5
• In rubuta lambobi daga 1 zuwa 5 bisa *ananan
allo kuma cikin kayye
III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi

3
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
• In *ilga kuma in rubuta lambobi daga 1 zuwa 5
cikin kayye

IV. Mizantawa (Auni)


Aiki na 1 : in yi shayukka tare da na cika su cikin kayye

1 - - - - -

2 - - - - -

3 - - - - -

4 - - - - -

5 - - - - -

4
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 1
Darasi na 2 : koyon karat
karatu da rubutun lambobi daga 6
zuwa 9
I. SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari

6 7

II. AIKI
• In *ilga kuma in karanta lambobi daga 6 zuwa 9

6 6 6 6 6 6
7 7 7 7 7 7
8 8 8 8 8 8
9 9 9 9 9 9

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


• In *ilga kuma in rubuta
5
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
IV. Mizantawa (Auni)
Aiki: in rubuta lambobi kuma in ida cika shayuyuka
cikin kaye

6 - - - - -

7 - - - - -

8 - - - - -

9 - - - - -

6
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 1 :
Darasi na 3 : *ari marar ajiya daga lamba 1 zuwa 9
SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari

+ = 5

1+4 = 5
In gane da cewa

1=1 5 = 5
I. AIKI
• In aza waùannan lissafi
2 4 6 5
+ 1 + 3 +2 + 4
= 3 =7 = 8 = 9

II. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


• In aza wannan lissafin

7
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
III. Mizantawa (Auni)
Aiki na 1 : in buga wannan lissafi bisa *aramin allo
1 6 2 3
+ 1 + 3 + 7 + 3
= = = =

Aiki na 2 : in buga wannan lissafi cikin kayye


6+ 2 = 7+1= 5+3= 4+1=

Aiki na 3 : in sa alamar daidaici tsakanin su inda ya


kamata
3 ……3 8 …….8 2 ……. 6 5 ……… 5
1 + 4 ………. 5

8
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 1

darasi na 4 : ragi maras ajiya daga 1 zuwa 9


I. SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari

- =

4–2=2
2=2
4=4

II. AIKI
• In aza lissahi
9 8 5
- 3 - 3 - 3
= 6 =5 =2

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
• In aza lissafi

9
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
-
IV. Mizantawa (Auni)
Aiki na 1 : In aza wannan lissafi bisa *aramin allo
9–4= 8–5= 7–2= 6–1=
Aiki na 2 : in ba da amsar wannan lissafin cikin
kayyena
9 8 6
- 7 - 4 - 2
= = =

10
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 1
Darasi na 5 : Tilawar
Tilawar sati
Aiki na 1 : In rubuta wannan lambobin bisa allona

1 2 3 9 7 5

Aiki na 2 : In jera wannan lambobin daga babba zuwa


*arami

3 6 4 1 9 7

Aiki na 3 : In buga wannan lissafin

9-5= 8–4= 6+3= 1+4= 7–2=


9–1= 3+4=

Aiki na 4 : In buga wannan lissafin

7 8 4 9 4
- 2 - 5 - 3 - 6 -1
= = = = =

Aiki na 5 : In buga wannan lissafin

3 6 4 7 5
+2 +1 +4 +2 +4
= = = = =

11
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 2
darasi na 6 : Rubutun gomomi daga 10 zuwa 90
I. SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari

9 + 1 = 10
II. AIKI
• In fa’inta

9
+1
=10

Ana rubuta lambar 10 tare da yin amfani da lambobi


guda 2 lambar ùaya (1) da kuma sifili (0
0).
Lamba da ke hagun tana nuna gomomi (1
1) kuma ta
dama na nuna ùiyan lissafi (0
0).

• In rubuta kuma in karanta

10 10 10 10 10
10 10 10 10 10

• In gano sauran gomomi

12
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Kamar yadda ake rubuta 10 , dukan sauran gomomi
ana rubuta su tare da lambobi guda biyu.
- Sai in ida cika sauran gomomi : 20 ____ 40____
60 ____70
____70 ___ 90
- In cika raga
Gomomi ùiyan
lissafi

1 0

3 0

4 0

6 0

9 0

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare Ida amfani da


shi
• In gane gomomi
A lokacin hudin dabbobi, malama sa’ade likitar dabbobi
ta yi ma saniya kamar haka hudi : a garin Yuri ta yi
ma saniya 40, a garin Tamu ta yi ma saniya 70 a
13
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
garin Alambare ta yi ma saniya 30 a *arshe a garin
Torodi ta yi ma saniya 60.
• In rubuta kuma in karanta

40 70 30 60
IV. Mizantawa (Auni)
Aiki na 1 : jera gomomi daga *arami zuwa babba
80 10 40 90 20 70 60 30 50
Aiki na 2 : jera su daga babba zuwa *arami
80 40 90 70 60 50

14
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 2
Darasi na 7 : µari maras ajiya mai lamba biyu sama
ùaya *asa da kuma kwatamta adadin da ya fi *aramci
I. SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari

23 + 6 = 29
II. AIKI
• In fa’inta

23
+6
=29
23<29

• Na buga lissafi
71 90 93 64
+7 +8 +6 +3
= 78 = 98 =99 = 67

III. Ri*on lissafi a kai tare da amfani da shi


• In fa’inta
• Wani ùan kasuwa ya sayi tumkiya 62 da kuma rago
5. Ya saye gaba ùaya kai 67.
15
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
- In aza lissafi bisa *aramin allona.

62 + 5 = 67

62
+5
= 67

62 <67
IV. Mizantawa (Auni)
Aiki na 1 : in buga wannan lissafi bisa *aramin allona
72 91 53 61 97 47
+ 7 + 8 +6 +3 + 2 +2
= = = = = =

Aiki na 2 : in buga wannan lissafi cikin kayyena


71 90 93 64 56 41
+ 7 + 8 + 6 + 3 + 3 +8
= = = = = =

Aiki na 3 : In sa shaida mai numa *aramcin lambobi


tsakanin su

80…….90 70…80 60……70 50…. 90

16
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 2

Darasi na 8 : *ari maras ajiya mai lamba 2 sama 2 *asa tare

da kwatamta adadin da ya fi *aramci


I. SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari

46 + 13 = 59
13< 46
II. AIKI
• In fa’inta
46
+ 13
= 59
• Na aza lissafi
71 50 43 64
+ 17 +28 +12 +23
= 88 = 78 = 55 = 87

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
• In fa’inta
Zabin gidan hauwa sun jefa *oye 62 cikin watan ogusta
kuma suka *ara shefa *oye 35 cikin watan satumba.
Gaba ùaya hawa ta samu *oye 97.
- In aza lissafi
62 + 35 = 97
17
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
In gane da cewa 35 <62
62< 97

62
+35
= 97

IV. Mizantawa (Auni)


Aiki na 1 : in ba da amsar wannan lissafin

72 51 53 61 77 47
+ 27 + 18 +46 +23 +1 2 +32
= = = = = =
Aiki na 2 : in ba da amsar wannan lissafin
32 17 38 47
+1 7 +1 2 +4 1 + 22
= = = =

Aiki na 3 : in sa alamar *aramci tsakanin wannan


adadai

17……32 12……17 38……41 22………47

18
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 2
darasi na 9 : ragi maras ajiya mai lamba 2 a sama 1 a
*asa tare da kwatamta adadin da ya fi girma
I. SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari

28 - 7 = 21
I. AIKI
• In fa’inta

28 28 > 7
- 7
= 21
• Ba da amsa
46 19 14 24
- 5 - 3 - 4 - 3
= 41 =16 =10 = 21

II. Ri*on tahiyar lissahi a kai tare da amfani da shi

• In fa’inta
Musa ya kai kaza 18 cikin kasuwa don ya saida. Duka
duka kaza 7 ne ya saida. Kenan kaza 11 suka yi mashi
saura.

19
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
18 - 7 = 11 18 > 7
18
- 7
= 11

V. Mizantawa (Auni)
Aiki na 1 : in buga wannan lissafi

19 98 55 39 27 15
- 7 - 6 - 3 - 4 - 2 - 1
= = = = = =

Aiki na 2 : in sa alamar wadda ta fi girma tsakanin su

18….. 20 45………30 34………29


39……….10

20
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 2
Darasi na 10 : Tilawar Sati
Aiki na 1 : daidaita wannan adaddai daga babba zuwa
*arami
10 30 90 70 20
Aiki na 2 : in cika wannan raga
11 14 17 20
22 25 28
33 36 39
41 50
55
68
72 76 80
81 87
94 99

Aiki na 3 : in buga wannan lissafin


21 + 2 = 34 + 4 = 65 + 1 = 43 + 6 =
25 + 3 = 91 + 7 =

21
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Aiki na 4 : in buga wannan lissafin
38 45 61 77
+ 11 + 44 + 18 + 20

22
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 3
Darasi na 11 :ragi maras ajiya mai lamba 2 a sama da
2 a *asa tare da kwatamta adadin da ya fi girma
I. SHIRIN SHIGA AIKI

• In gano halin nazari

Malama Hadiza ta garin µeta ta sayi buhun dussa 89


don ta ba bisashenta. A *arshen wata da ta *ilga,
bisashe en cinye buhu 47, ya yi sauran buhu 42

89-
89- 47 = 42

89> 47

II. AIKI
• In fa’inta

89 89 >47
- 47
= 42

23
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
• In buga lissafin

66 79 85 98
- 44 - 28 - 42 - 33
= 22 = 51 = 43 = 65

66 > 44 79> >28 85>


>42 98>>33
III. Ri*on tahiyar lissafi a kai tare da amfani da shi

• In fa’inta
Hassana ta sayi tiya 99 na dussa don ta ba kajinta.
Tunda safe, ta ba kajinta tiya 14, ya yi sauran tiya 85
cikin bahu .

99 - 14 = 85 99 >14

99
- 14
= 85
IV. Mizantawa (Auni)

Aiki na 1 : in buga wannan lissafi


27 39 48 59
- 16 - 12 -15 - 18
= = = =

Aiki na 2 : in sa alamar girma tsakanin su inda ya dace

77……..43 45 ……..32 56……….44


90……….97

24
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 3

Darasi na 12
12 :*ari mai ajiya mai lamba 2 a sama da 2 a
*asa
I. SHIGA CIKIN SHIRI

• In gano halin nazari


Habsatu na da tumkiya 24 cikin garka. µananta da yake Najeriya ya *ara
mata tumkiya 16 don ta yi kiwo. Duk sun tashi tumkiya 40
II. AIKI
• In fa’inta
24 + 16 = 40 24 (1)
+ 16
40
• In buga lissafin

28 (1) 37(1) 48 (1) 79 (1)


+ 16 + 26 + 29 + 11
44 63 77 90

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


Ranar juma’a Jamila malamar makarantar garin awillikis ta
samu kan dawa 34 don ta cida bisashenta. Maigarin da ya ji
taimakon da éan makaranta suka sai ya *ara mata dame 17
na dawa. Sai ta samu gaba ùaya dame 51.

25
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
• In fa’inta
34 + 17 = 51

34 (1)

+ 17
= 51
IV. Mizantawa (AUNI)
• In bada amsar wannan lissafi
45 66 68 59
+ 27 +25 + 29 + 31
= = = =

26
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 3
Darasi na 13 : ragi mai ajiya mai lamba 2 a sama da 2
a *asa tare da kwatamta adadin da ya fi girma
I. SHIRIN SHIGA AIKI

• In gano halin nazari

Hajiya Amina, ta kai akuyya 44 kasuwar walalewa don


a saida. A *arshen wuni an gano da ta saida akuyya
16. Kenan akuyya 28 suka yi saura

II. AIKI
• In fa’inta

44- 16 = 28

44 34 14
- 16 - 1 6
= 28
= 2 8

27
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
• In ba da amsar wannan lissafi

5613 67 17 6711 89 12
-4 4 -5 9 -6 2 -2 5
= 1 9 =1 8 = 0 9 =6 7

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi

• In fa’inta
Mariya ta ùau *oye 55 na zabi. Ta yi masar *wai da
ùan *oye 38 lokacin da ùiyanta suka bu*aci cin masar.
Sai suka yi sauran *oye 17

55- 38 = 17 45 15

-3 8
= 1 7

• In buga wannan lissafi


22 31 54 67
- 16 -19 -15 -18
= = = =

IV. Mizantawa (Auni)


Aiki na 1 : ba da amsar wannan lissafi

25 31 44 57
-16 -12 -15 -18
= = = =
28
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
36 23 45 70 88 94
- 17 - 19 - 17 - 31 - 69 - 73
= = = = = =

29
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 3
Darasi na 14 : karatu da rubutun ùaruruwa daga 100
zuwa 900
I. SHIRIN SHIGA AIKI

• In gano halin nazari


Bayan an yi raskwanan aikin da aka yi, ma’aikatan
likitan dabbobi sun *ilga saniya 65 da suka yi ma hudi a
garin tamaske. A cikin garin kalfu saniya 35 suka yi ma
hudi. Kenan sun yi saniya 100 hudi gaba *aya.

65 + 35 =100
II. AIKI
• In fa’inta

65
+ 35
= 100
100 ana rubuta shi da lamba (1) kuma da sifili biyu
(0
0).

30
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Lambar da a hagu ita ce kambacin ùari (1
1), ta tsaka
kenan (0) ita ce kambacin gomomi kuma da dama
kambacin ùan lissafi (0
0).
• In rubuta kuma in karanta

100 100 100 100 100

100 100 100 100 100

• In fa’inci wasu gomomin

Kamar 100 duk sauaran ùaruruwa ana rubuta su da


lambobi uku.
Su ne : 200 300 400 500 600 700 800 900

ù g Ul

1 0 0

2 0 0

3 0 0

4 0 0

5 0 0

6 0 0

7 0 0

8 0 0

9 0 0

31
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da
shi

• In fa’inci ùaruruwan gomomi


A lokacin da malaman hudin dabbobi suka ziyarci
gargen kaji da shanu na hajiya Saude, sun gano akwai
saniya 200 da suke bu*atar a yi musu hudi, kaza 400
da suke *wai kullum, buhu 600 na dussa kuma da
kasko shan ruwa na dabbobi su 700.
• In rubuta kuma in karanta
karanta
200 400 600 700

IV. Mizantawa (Auni)

Aiki na 1:jera
1 daga *arami zuwa babba wannan
ùaruruwa

800 100 400 900 200 700 600 300


500

32
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 3
Darasi na 15 : Tilawar sati
Aiki na 1 : in ida cika wannan raga

ù g ùl

1 0 0

3 0 0

6 0 0

7 0 0

Aiki na 2 : ba da amsar wannan lissafi

37 76 45 58
- 16 - 17 - 18 - 29
= = = =

33
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 4
Darasi na 16 : karatu da rubutun ùaruruwa daga 101
zuwa 999

I. SHIRIN SHIGA AIKI

• In gano halin nazari

100 + 1 = 101

II. AIKI
• In fa’inta

100
+ 1
= 101
Ana 101 da lambobi uku. %aya (1) kuma da sifili biyu
(0
0). Lambar da take hagu ita ce kambacin ùari (1
1), ta
tsaka (0) kambacin gomomi kuma ta dama kambacin
ùiyan *ilgo (1
1).

• In rubuta kuma in karanta

101 102 103 104 105 106

107 108 109 110 111 …..

• In fa’inci sauran ùaruruwa

34
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Kamar 101,
101, duk sauran ùaruruwa ana rubuta su da
lambobi uku. Su ne :
101 102 103 104 105 106 107 108 109 200
201 202 203 204 205 206 207 208 209 300
301 302 303 304 305 306 307 308 309 400
401 402 403 404 405 406 407 408 409 500
501 502 503 504 505 506 507 508 509 600
601 602 603 604 605 606 607 608 609 700
701 702 703 704 705 706 707 708 709 800
801 802 803 804 805 806 807 808 809 900
901 902 903 904 905 906 907 908 909

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
• In fa’inci ùaruruwa
Malamar makarantar garin ta*atsaba ta yi kyautar
buhu 578 na *uli*uli, buhu 405 na dawa, buhu 640 na
dussa da kuma buhu 999 na ciyawa.

• In rubuta kuma in karanta

578 405 640 999

IV. Mizantawa (Auni)

Aiki : In jera wannan lambobi daga *arami zuwa


babban
203 101 655 490 449

35
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 4
Darasi na 17 : µari maras ajiya mai lamba 3
I. SHIGA SHIRIN AIKI

• In gano
Hasana ta kai *wan zabi 352 cikin kasuwa don
saidawa. Da ma*wabciyarta ta ji za ta tafiya sai ta ba
ta sa*o *wai 245. Kenan duk *oye 597 ta tafi da su
II. Aiki
In fa’inta
352 + 245 = 597

% G %L

3 5 2

+ 2 4 5

5 9 7

• In ba da amsar wannan lissafin


36
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
451 236 534 411
+ 213 + 422 + 105 + 365
664 658 639 776

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


• In fa’inta
Cikin gargen shanun Hajiya Mariya, an samu tumkiya
564 da ba su cin dussar alkama. Da kwararren likitan
dabbobi ya bincika sai gano akwai wasu shanu 34 su
ma da ba su cin dussa. Kenan saniya 598 ne

564 + 34 = 598

145 623 769 350


+ 30 + 42 + 20 + 33
=175 =665 =789 =383

IV. Mizantawa (AUNI)


• In buga wannan lissafi

406 205 100 900


+ 1 + 80 + 8 + 99

37
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 4
Darasi na 18 : ragi maras ajiya mai lamba 3
I. SHIGA SHIRIN AIKI

• In gano
Hasana ta kai *wan zabi 343 cikin kasuwa don
saidawa. A kan hanya sai *oye 121 suka fashe. Kenan
*oye 222 suka yi mata saura
II. Aiki
In fa’inta

343 - 121 = 222

% G %L

3 4 3

- 1 2 1

2 2 2

38
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
• In ba da amsar wannan lissafin

453 236 536 477


- 212 - 122 - 105 - 365
= 241 =114 = 431 =112

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
• In fa’inta
Cikin gargen shanun Hajiya Mariya, an samu tumkiya
564. Daga cikin su *wararren likitan dabbobi suka
bincika sai suka gano ba bu shanu 34. Nawa suka yi
saura ?
145 664 769 356
- 30 - 42 - 20 - 33
= = = =

IV. Mizantawa (AUNI)

In buga wannan lissafi


787 947 987 533
- 466 - 346 - 236 - 422
= = = =

999 497 356


- 875 - 386 - 234
= = =

39
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 4
Darasi na 19 : *ari mai
mai ajiya mai lamba 3 a sama
I. SHIGA SHIRIN AIKI

• In gano halin nazari


Fati Alkasum,
Alkasum, magatakardar
magatakardar *ungiyar matan kalfu na
da zakara 365 cikin garka. Bayan wata bakwai, sai ta
*aro zakara 256. Kenan zakara 621 gare ta.
II. Aiki
In fa’inta % G %L
3 6 5
+ 2 5 6
6 2 1
In buga wannan lissafi

358 519 464 655


+ 265 + 187 + 296 + 179
623 706 660 834
III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi

• In fa’inta
741 418 364 356
+ 69 + 95 + 68 + 55
810 513 432 411
= = = =
40
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
IV. MIZANTAWA (AUNI)

109 593 899 198


+ 9 + 18 + 167 + 239
= = = =

Sati na 4 : Kiwo a karkara


Misalin halayen rayuwa: hudin dabbobi
Darasi na 20 : Tilawar sati

Aiki na 1 : in buga wannan lissafi

566 897 340 377 169 542


- 152 - 172 +202 +221 +330 +232
= = = = = =

Aiki na 2 : in ba da amsar wannan lissafi


123 443 622 342 434 540
+135 +426 + 177 + 57 +144 + 259
= = = = = =

Aiki na 3 : Rabi na da buhu 387 na gujiya cikin gidanta.


Ranar kasuwar garin takatsaba sai ta saida buhu 75.
Buhu nawa suka yi mata saura ?

41
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 5
Darasi na 21 : ragi maras ajiya mai lamba 3

I. SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
µungiyar matan garin Dubalma na sayi allurai 789 na
kashe *wayoyin cutar jiki. Daga cikin su allurai 367
suka lalace. kenan allurai 422 suka yi saura.

II. AIKI
• In fa’inta

789
- 367
= 422
• In bada amsa

538 466 574 945 698


- 425 - 341 - 453 - 825 -324
= 113 = 125 =121 = 120 =374

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
• In fa’inta

42
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Fati a sayi kan dawa 157 don ta ba bisashenta. Bayan
éan kwanakki,sai ta lura da kai 43 suka cinye. Kenan
sauran kai nawa ?

• In ba da amsar wannan lissafi


*ungiyar matan garin sukukutan sun kai buhun alkama
957 cikin mangaza. Bayan sati uku aka saida buhu 525.
Sauran buhu nawa ?

IV. Mizantawa (Auni)

Aiki na 1 : malama Assabe ta turke akuyya 567 cikin


garkarta. Ranar kasuwar garinsu sa ta kama akuyya
143 don ta kai su kasuwa ta saida. Akuyya nawa suka
yi mata saura ?

Aiki na 2 : Hadiza na da buhu 768 na ciyawa. Na ba


bisashenta buhu 535. Buhu nawa suka yi mata saura ?

Aiki na 3 : ba da amsar wannan lissafi

236 223 445 770

- 123 - 121 - 214 - 430


= = = =

43
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 5

Darasi na 22 : Koyon karatu da rubutun dubbai daga


1000 zuwa 9000

I. SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
A lokacin hudin dabbobi malaman likitan dabbobi sun yi
ma dabba 999 hudi. Can da marace suka yi ma dabba
1. Eda aka yi rakwana dabba 1000 ne suka yi ma hudi.

999 + 1 = 1000

II. AIKI
• In fa’inta

999
+ 1
=1000
Ana rubuta 1000 da lambobi huùu : ùaya (1) da sifili
uku (00).
Lambar da take hagu ita ce kamabacin dubbai (1), sifili
na farko kamabacin ùaruruwa (0 0), na biyu (0)
kambacin gomomi sa’annan na *arshe kambacin ùiyan
lissafi (0
0).

• In karanta kuma in rubuta

44
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
1000 1000 1000 1000 1000 1000

1000 1000 1000 1000 1000

1000

• Jin fa’inci sauran dubbai

Kamar 1000 duk sauran dubbai ana rubuta su da


lamba huùu.

Su ne : 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000


9000

dubbai ùaruru gomomi %iyan


wa lissafi

1 0 0 0

2 0 0 0

3 0 0 0

4 0 0 0

5 0 0 0

6 0 0 0

7 0 0 0

8 0 0 0

9 0 0 0

45
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi

• In fa’inci dubbai

µungiyar matan karkara ta sayo a kasuwar Illela don


ta ajiye cikin mangazarta buhu hatsi 2000 , buhun
dussa 4000, kan ciyawa 7000 kuma kan gishirin lasa
9000.

• Jin rubuta kuma in karanta

2000 4000 7000 9000

IV. Mizantawa (Auni)


(Auni)

Aiki na 1 : jera daga *arami zuwa babba waùannan


dubbai

8000 3000 4000 9000 5000 7000


6000 2000

Aiki na 2 : cika sauran dubbai tare da na daidaita su.

1000 - - - 5000 - - - 9000

46
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 5

darasi na 23 : Koyon karatu da rubutun dubbai daga


1001 zuwa 9999

I. SHIRIN SHIGA AIKI

• In gano halin nazari

1000 +1 = 1001
II. AIKI

• In fa’inta

1000
+ 1
= 1001
Ana rubuta 1001 da lambobi huùu : ùaya (1
1), sifili biyu
(0
0) da ùaya (1).
Lambar da take hagu ita ce kamabacin dubbai (1), sifili
na farko kamabacin ùaruruwa (0 0), na biyu (0)
kambacin gomomi sa’annan ùaya na *arshe kambacin
ùiyan lissafi (1
1).

• In rubuta kuma in karanta

1001 1002 1003 1004 1005 1006

1007 1008 1009


1009 1100 1101 …..

• In fa’inci sauran dubbai

47
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
kamr 1001 duka sauran dubbai ana rubuta su kamar
haka :
su ne :

1000 1001 1007 1009 … … 1999


2000 2006 … … 2999
3005 3009 … … 3999
4000 4004 … … 4999
5003 … … 5999
6002 6009 … … 6999
7000 … … 7999
8009 … … 9999
9001 9000 … … 9999

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


• In fa’inci dubbai
µungiyar mata na Nijar ta raba ma matan karkara
akuyya 5078, saniya 4455, buhun hatsi 6400 da
buhun dussa 9999.

• In rubuta kuma in karanta


5078 4455 6400 9999

IV Mizantawa (Auni)
Aiki na 1 : in cika wannan garka inda babu komi
1001 1007 1008 1009 1010

3005 3006
4001 4002 4004
5003 5007
6002 6009
7006
8001 8003
9001 9008 9009

48
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 5

darasi na 24 : *ari mai ajiya mai lamba 4 sama, 1 ko 2


*asa
I. SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari
Hasana da Mariyama mambobi ne na *ungiyar matan
karkara. Hasana ta turke rago 1384 cikin anguwarsu.
Ita ko Mariyama a nata çangare ta turke rago 2622. Su
biyu rago 4006 suka turke gaba ùaya.

1384 + 2622 = 4006


II. AIKI
• In fa’inta

1384 + 2622 = 4006 1384


+ 2622
= 4006
1384 = 2622 1+4= 4+2
2342 = 4456

• In ba da amsa
amsa
3456 2723 8555 4583
+ 9 + 185 + 589 + 31
= = = =

49
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da
shi
• In fa’inta
Cikin gargyan Saude akwai zabo 3765. Na amina mun
*ilga zabo 1983 shi ma. Su biyu zabo nawa gare su ?

IV. Mizantawa (Auni)

Aiki : ba da amasar wannan lissafi

4972 3519 6563 5618 7774 2474


+ 288 + 698 + 149 + 9 + 188 + 9
= = = = = =

50
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 5

Darasi na 25 : µari mai ajiya mai lamba huùu sama,


uku ko huùu *asa
I. SHIRIN SHIGA AIKI
In gano halin nazari

2746 + 314 = 3060

II. Aiki
• In fa’inta

3412 1236 2534 4135


+ 3241 + 2422 + 4105 + 1360
= = = =

III. Mizantawa (Auni)

1457 6255 5769 2350


+334 + 3146 + 123 +3473
= = = =

51
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 5
darasi na 26 : tilawar sati

In cika waùannan ùakuna inda babu komi


1001 1008 1010

3005 3006
4001 4004
5003 5007
6002 6009
7006
8001
9001 9008 9009

• In buga wannan lissafi

3413 4236 3532 4134


+ 3041 + 2420 + 4105 + 1362
= = = =

3456 2723 8555 4583


+ 9 +185 + 589 + 31
= = = =

52
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 6 :

darasi na 27 : Awon tsawo


I. SHIGA CIKIN SHIRIN

• In gano hali nazari


Maimuna ta yi gudun metir 200 da saye da metir 150
da marace. Kenan ta yi gudun metir 350.

II. Aiki

In fa’inta

200 m
+ 150 m
= 350 m

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
• In fa’inta kuma in cika inda ya kamata

127 m Km hm dam m dm cm mm
75 cm 1 2 7
2353 dm
82 hm
541 mm

IV. MIZANTAWA (AUNI)

• In canza
53
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Km hm dam m dm cm mm
127 m = …….cm 1 2 7 0 0
6Km = …….m
39 dam= …….dm
3513 dm= …….mm
59 hm= …….dam

54
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 6

Darasi na 28 : Awon tsawo

I. SHIGA CIKIN SHIRIN

I. Mise en situation

• In gano hali nazari


Daga gidan maimu zuwa inda ta yi rumfar kajin ya
kai kilometir 2 da metir 600. Ita ko ta hasana ta kai
kilometir 4 da metir 350.
II. Aiki

In fa’inta

2 km 600 m 4km 350m

In fa’inci wannan raga na ùiyan lissahi

Aiki na 1 : ùiya lissafi na awon tsawo


ùiya
lissafi
multiples na Sous-multiples
awon
tsawo
Kilometir Hektometir Dékametir metir Desimetir santimetir Millimetir
Km hm dam m dm cm mm
x1000 x100 x10 /10 /100 /1000

55
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
1 km = 1000 m
2 hm = 20 dam

III. Ri*a tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


• In fa’inta

• In fa’inta tare da cika wurare da kuma yin canji


Km hm dam m dm cm mm
127 m = …….cm 1 2 7 0 0
6Km = …….m 6 0 0 0
39 dam= …….dm 3 9 0 0
3513 dm= …….mm 3 5 1 3 0 0
59 hm= …….dam 5 9 0

IV. Mizantawa ( Auni)

Aiki : In sauya tare da cika wannan raga


Km hm dam m dm cm mm
7 km = ……….cm
6 Km = …………m
39 dm= ……….mm
3513 dm= …….mm
59 hm= ………dam

56
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 6:

darasi na 29 : Ragi mai ajiya mai lamba 4 a sama da


lamba 1 zuwa 2 a *asa

I. SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
Malama Hadiza ta garin Dan Mairo tana da tiya
5632,sai ta tahi kasuwar Mayayi ta saida tiya 65.Nawa
ya yi mata saura ? Ya yi mata sauran .

II. AIKI
• In fa’inta

5637- 65 = 5567 5637


- 65
= 5567
• In buga lissafi
4803 3431 3056
- 95 - 75 - 34
= = =

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
• In fa’inta

57
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Malama Hasana na da tiya 4532 ta wake sai ta kai su
kasuwa in da ta saida tiya 96 . Ya yi mata sauran
tiya 4436 .

54532 – 37896 = 4436 4532


- 96
= 4436
• In buga lissafi

4532 7431 5431 7207


- 36 - 72 - 45 - 39
= = = =

Mizantawa (Auni)

Aiki na 2 : Malama Hadiza ta sayo *wan zabbi 6874 a


asuwar Buza. Bayan ta zo gida sai ta dafa su ta kai
kasuwa ,in da ta saida *wai 87. µwai nawa ya yi mata
saura ?

Aiki na 2 : In buga wannan lissafi


3668 2365 4553 77002
- 77 - 89 - 37 - 99
= = = =

58
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 6

Darasi na 30 : canza ma’aunin tsawon da zancen iyaka

• In karanta don in gane:


- metr = m
- Kilometa 1 na da tsawon m 1000
- m 10 x 100 = m 1000 = km 1
- kilometa = km
- santimeta = cm
- m 1= cm 100
- cm 100 = m1

In canza
Km 1 = …….. m?

Km 19 = ……………m?

m 1000= ………… Km?

m 1500= ………… Km?

km 1425 = ……… m?

59
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 6
Darasi na 31:
31:tilawar sati

• In buga lissafi

• In buga wannan lissafi


3413 4336 3532 6134
+ 3341 + 2420 + 4105 + 1360
= = = =

4803 3431 3056


- 95 - 75 - 34
= = =

In buga wannan lissafi


3669 2465 6553 7802
- 77 - 89 - 37 - 99
= = = =
• In buga wannan lissafi
3416 4536 5532 6134
+ 4541 + 2423 + 4105 + 1363
= = = =

60
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 7

Darasi na 32
32 : Ragi mai ajiya mai lamba 4 a sama da
lamba 3 zuwa 4 a *asa

IV. SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
Malama Hadiza ta garin Dan Mairo tana da tiya
5632,sai ta tahi kasuwar Mayayi ta saida tiya 165.Nawa
ya yi mata saura ? Ya yi mata sauran .

V. AIKI
• In fa’inta

5637- 165 = 5472 5637


- 165
= 5472
• In buga lissafi
4803 3431 3056
- 98 - 679 - 874
= = =

VI. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
• In fa’inta

61
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Malama Hasana na da tiya 4532 ta wake sai ta kai su
kasuwa in da ta saida tiya 85 . Ya yi mata sauran
tiya 4447 .

54532 – 37896 = 4447 4532


- 85
= 4447
• In buga lissafi

4532 7431 5431 7207


- 3636 - 5872 - 459 - 739
= = = =

Mizantawa (Auni)

Aiki na 2 : Malama Hadiza ta sayo *wan zabbi 6874 a


asuwar Buza. Bayan ta zo gida sai ta dafa su ta kai
kasuwa ,in da ta saida *wai 5967. µwai nawa ya yi
mata saura ?

62
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 7

Darasi na 33
33 : Karatu da rubutun 10000 zuwa 90000
I. SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari
Hajiya Saude ta sayo kilon kombitar 9999 a kasuwa.
ùiyarta ta samu kyautar kilo 1. Kilo nawa ke gare su ?

9999 + 1 = 10000
Gomomin Dubbai %aruruwa Gomomi ùiyan lissahi
dubbai

1 0 0 0 0

V. AIKI
• Fa’inta

9999
+ 1
= 10000
Ana rubuta 10000 kamar haka :lambar da ke hannun
hagun na nuna gomomin dubbai , sifili na farko na nuna
dubbai , sifilin na biyu na nuna ùaruruwa . sifili na ukku
na nuna gomomi sifili na hudu na nuna ùiyan lissahi.
• In rubuta , in karanta
1000 1000 1000 1000 1000 1000

1000 1000 1000 1000 1000 1000

63
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
• In samu in fa’inta da sauran dubbai

Kamar 10000 dukan sauran dubbai ana rubuta su da


lambobi guda biyar.
Su ne : 20000 30000 40000 50000 60000
70000 80000 90000

Gomomin Dubbai ùaruruwa gomomi ùiyan


dubbai lissafi

1 0 0 0 0

4 0 0 0 0

5 0 0 0 0

9 0 0 0 0

Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi

• Fa’intar dubbai

µungiyar matan garin Unwala, da kaka sun je kasuwa


ta sayo abubuwa kamar haka : tiya aya 10000 , tiyar
gujiya 40000 , tiyar wake 60000.

• In karanta , in rubuta

64
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
20000 40000 70000 90000

Mizantawa (Auni)

Aiki na :1 a tsara daga daga mahi *an*anta zuwa


wanda ya hi girma

80000 30000 40000 90000 50000


70000 60000 20000

Aiki na 2:
2: A rubuta kuma a cika a tsare lambobin da ba
bu su

10000 - - - 50000 - - - 90000

65
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 7

Darasi na 34
34 : Karatu da rubutun daga 10001 zuwa
99999

SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
• Halima ta sayo tiyar tumati 10000 a kasuwa ,
daga baya sai aka *ara mata tiya guda kyauta. Tiya
nawa gare gaba ùaya ?

10000 + 1 = 10001
Dubbai Gomomin %aruruwa Gomomi ùiyan lissahi
dubbai

1 0 0 0 1

AIKI
• Fa’inta
10000
+ 1
= 10001
Ana rubuta 10001 kamar haka :lambar farko da ke
hannun hagun na nuna gomomin dubbai , sifili na farko
na nuna dubbai , sifilin na biyu na nuna ùaruruwa ,
sifini na ukku na nuna gomomi, lambar ùaya ta *arshe
na nuna ùiyan lissahi.
• In rubuta , in karanta
66
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
10001 10002 20007 43478 79765

98036

56789 76785 89541 49863 95432

23567

• In samu in fa’inta da sauran dubbai

Kamar 10001 dukan sauran dubbai ana rubuta su da


lambobi guda biyar.
Su ne : 20000 30000 40000 50000 60000
70000 80000 90000

67
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 7

Darasi na 35
35 : µari marar ajiya mai lambobi 5

I. SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
Hajara da Mairo sun tahi kasuwar Lido. Hajara ta saida
tiyar wake 43456, ita kuma abukiyar tahiyarta malama
Mairo ta saida tiya 14032. A jimilce sun saida tiya
57488.

II. AIKI
• In fa’inta
43456
+ 14032
= 57488
• In buga lissafi

17134 54443 12564 44321


+20135 + 15334 +11230 + 32356
= = = =

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


• In fa’inta
64233 64543
+23516 + 31454
= 87749 = 95997
68
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
• In buga lissafi
Ran kasuwar Acidakofato ,Balki ta sayo tiya 72354 ta
gujiya , Barira ta sayo tiya 24523.
A jimilce sun sayi tiya 96941

72354 + 24587 = 968771 72354


+ 24523
= 96877
IV. Mizantawa (Auni)
Aiki na 1 : µungiyar haùin kai ta matan garin Matankari
ta je kasuwar Gesheme , sayen tiya 43250 ta hatsi
da kuma tiya 63421 ta dawa.
Tiya nawa suka saye gaba ùaya ?

Aiki na 2 : In buga wannan lissafi

47245 53435 23561 12453


+ 22431 + 32430 + 22323 +11123
= 69676 = 87865 = 45884 = 23576

69
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 7
Darasi na 36: Tilawar sati

• In buga lissafi

4800 3432 3052


- 99 - 679 - 974
= = =

4803 3432 3050


- 98 - 679 - 874
= = =

7667 2363 4553 7062

- 979 - 898 - 3569 - 984


= = = =

70
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 8
Darasi na 37
37 : ragi marar ajiya mai lamba 5

I. SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
Matan *ungiya na da tiya 76548 ta hatsi da suka sayo
da kaka a kasuwar Safo, bayan sun raba ma mambobin
*ungiya, sai suka ga ya yi masu kingin 32451. Tiya
nawa suka raba ?

II. AIKI
• In fa’inta

76548
- 33441
= 43109
• In buga lissafi

43538 55463 57467 86945 69856

- 33425 -34112 - 45233 - 82532 -32443


= = = = =

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


• In fa’inta

71
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
µungiyar mata masu dubara ta Kwantagora ta sayo litr
76543 na mam gyada . Bayan wata shida sai ta saida
ma wani dan kasuwa litr 43540 . Nawa ya yi mata
saura ?Ya yi sauran 33003.
76543 – 43540 = 114
• In buga
buga lissafi
µungiyar mata ta sayi tiyar hatsi 34521 da rani sai
ta hido tiya 23420 ta saida .Nawa ya yi mata saura ?

34521 - 23420 = 11101 34521


- 23420
= 11101
IV. Mizantawa (Auni)
Aiki na 1 : Malama Saude ta sayi tiyar masara 874325
a kasuwar Tsibiri domin yin tuwan saidawa , bayan
wata huùu sai ta yi amfani da tiya 34203 . Tiya nawa
ya yi mata saura?

Aiki na 2 :Malama Hadiza ta je kasuwar Malbaza in da


ta sayo tiya 77689 ta hatsi , daga zuwan ta gida ,sai ta
saida ma wani ùan kacare tiya 56453. Tiya nawa ya yi
mata saura ?

Aiki na 3 : In buga wannan lissafi

23667 22379 44598 77083


- 12356 - 12134 - 21476 - 43041
= = = =
72
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 8

Darasi na 38
38 : gwadin dangantaka tsakanin ma’auni

Matan *ungiyar garin Tsibiri sun yi awon cimaka da ta


haùa da kg 5468 da gram 75 na hatsi, kg 7890 da
gram 45 na wake. A jimilce kg da g nawa ne suka
auna?

5468,75 + 7890 , 45 = kg 13359 da g 20

5468,75

+ 7890,45

= 13359,20

AIKI
• In buga lissafi
A karanta kuma in bada amsar tambayoyin.

1kg = ...........g ?

5000t = .............kg ?

1t = ...............kg?

75t = ..................kg ?
3000kg = ............ t ?

73
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi
• In fa’inta
In buga lissafi
µungiyar mata ta garin %an katsari ta sayo litr 787543
na mam gyada. Bayan wata ukku sai ta saida ma wani
dan kasuwa litr 23540. Nawa ya yi mata saura ?

Mizantawa (Auni)

Aiki na 1 : Malama Rahamu ta sayi kg 324 na masara


, kg 45 na tumati ùanye a kasuwar Tsibiri domin yin
tuwan saidawa . A jimilce nawa yawan kiluluwan suka
kama?

Aiki na 2 :Malama Hadiza ta je kasuwar µanni in da ta


sayo kg 77689 na hatsi , daga zuwan ta gida ,sai ta
saida ma wani ùan kacare kg 56453. Kg nawa ya yi
mata saura ?

74
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 8

Darasi na 39 :µari mai ajiya mai lambobi guda 5

• In gano halin nazari


Malama Aishatu ta garin Cido ta tahi kasuwar Caùuwa
in da ta sa tiya aya 65788 , abukiyar tahiyar ta sayi
tiya 76543.Tiya nawa suka sayo gaba ùaya ?

65788 + 76543 = 142331

I. AIKI
• In fa’inta

65788 + 76543 = 142331


(1)

65788
+ 76543
= 142331

• In buga lisafi
41788 63568 44437 45686
+ 31797 + 34573 + 51785 + 33745
=734585 = 98141 = 96222 = 79431

II. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi

75
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
• In fa’inta
Ranar kasuwar Tasawa, *ungiyar matan garin ta sayi
tiya 26896 ta hatsi da kuma tiya 34577 ta wake. Tiya
nawa suka saye gaba ùaya ?

26896 + 34577 = 61473

26896
+ 34577
61473

III. Mizantawa (Auni)

Aiki na 1 : Da kaka, *ungiya mata masu aikin mai sun


je kasuwar Tamaske in da suka sayo tiya 25786 ta
gujiya , bayan haka sai suka samu bashi ga wani Puroje
ta tiyar gujiya 53864 .
Tiya nawa ke gare su a yanzu ?

Aiki na 2 : In aza kuma in buga wannan lissafi lissafi


46693 + 25474 = ; 17473 + 32344 = ;
57965 + 38743 = ; 68342 + 16546 = .

76
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 8

Darasi na 40
40 Ragi mai ajiya mai lamba 5
I .SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari
Malama Hadiza ta garin Dan Mairo tana da tiya
85637,sai ta tahi kasuwar Mayayi ta saida tiya
78965.Nawa ya yi mata saura ? Ya yi mata sauran
6672.

II. AIKI
• In fa’inta

85637-
85637- 78965 = 6672
85637
- 78965
= 6672

• In buga lissafi
64803 72431 63056
- 33695 - 67975 - 46534

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
• In fa’inta

77
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Malama Hasana na da tiya 54532 ta wake sai ta kai su
kasuwa in da ta saida tiya 37896. Ya yi mata sauran
tiya 16936.

54532 – 37896 = 16936


54532
- 37896
=16936

• In buga lissafi

54532 87431 65431 70207


-16936 -89672 -36945 -61439
= = = =

Mizantawa (Auni)

Aiki na 2 : Malama Hadiza ta sayo *wan zabbi 56874 a


asuwar Buza. Bayan ta zo gida sai ta dafa su ta kai
kasuwa ,in da ta saida *wai 49987. µwai nawa ya yi
mata saura ?

Aiki na 2 : In buga wannan lissafi


23668 22365 44553 77006
- 18877 - 12689 - 38237 - 54490
= = = =

78
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 8
Darasi na 41
41 : Tilawar sati
• In buga lissafi

43538 55463 57467 86945 69856

- 33425 -34112 - 45233 - 82532 - 32443


= = = = =

In buga wannan lissafi

23667 22379 44598 77083


- 12356 - 12134 - 21476 - 43041
= = = =

Aiki : µungiyar haùin kai ta matan garin Matankari ta


je kasuwar Gesheme , ta sayi tiya 67250 ta hatsi da
kuma tiya 3421 ta dawa.
Tiya nawa suka saye gaba ùaya ?

In buga wannan lissafi


57242 633439 53565 12456
+ 22431 + 32430 + 22320 +11123
= = = =

79
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 9
Darasi na 42
42: ruçi marar ajiya mai lamba 1 sama 1
*asa
I. SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari
Malama Habiba ta yi zuwa 3 kasuwa, a kowace tahiya
ta sawo tiya 2 ta masara .Tiya nawa ta sayo gaba
ùaya ?
2+2 +2 =6 ko 3x2=6
II. AIKI
• Fa’inta

3x2=6
• In buga lissafi
2 2 2
x 3 x 2 x 1
= = =

In hardace wannan jadawalin (hatimin) riçi.


2x0=0 3x0=0
2x1=4 3x1=3
2x2=4 3x2=6
2x3=6 3x3=9
2x4=8 3 x 4 = 12
2 x 5 = 10 3 x 5 = 15
2 x 6 = 12 3 x 6 = 18
2 x 7 = 14 3 x 7 = 21
2 x 8 = 16 3 x 8 = 24
2 x 9 = 18 3 x 9 = 27
2 x 10 =20 3 x 10 = 30

80
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 9

Darasi na 43
43: ruçi marar ajiya mai lamba 2 sama 1
*asa

I. SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
Mambobin *ungiyar matan garin Kutuçu su 12 ne, cikin
watan da ya wuce kowancensu ya yi mayawa 4
kasuwa .Mayawa nawa suka yi su duka ?

12 x 4 = 48
AIKI
• Fa’inta

12 x 4 = 48

• In buga lissafi
22 32 92
x 3 x2 x 1

81
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
In hardace wannan jadawalin (hatimin) riçi.

4x0=0 5x0=0
4x1=4 5x1=5
4x2=8 5 x 2 = 10
4 x 3 = 12 5 x 3 = 15
4 x 4 = 16 5 x = 20
4 x 5 = 20 5 x 5 = 25
4 x 6 = 24 5 x 6 = 30
4 x 7 = 28 5 x 7 = 35
4 x 8= 32 5 x 8 = 40
4 x 9 = 36
5 x 9 = 45
4 x 10 = 40
5 x 10 = 50

82
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 9

Darasi na 44
44:Ruçi mai ajiya mai lamba 2 sama 1 *asa

I. SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari

µungiyar mata su 17 sun yi noman dankalin turawa.

Da kaka kowanensu ya samu buhu 8. Buhu nawa suka


samu ?

17
X 8
136

AIKI
• In fa’inta

17
X 8
=136
• In buga lissafi

18 35 24 26
X 7 X 5 X 6 X 7

83
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi
• In fa’inta
23 45
X 7 X 6

In buga lissafi
µungiyar Bun*asa karkara ta garin Takalmawa a cikin
kwana 15 ta saida tiya 7 kowace sahiya. Tiya nawa ta
saida gaba ùaya ?
Gaba ùaya ta saida tiya 105 .
15 x 7 = 15
x 7

II. Mizantawa (Auni)


Aiki na1 : Malama Lamso ta garin Tsuke ta sayo
kwanon *wai guda 7 kowane kwano na ùauke da *wai
45,*wai nawa ke akwai gaba ùaya
?
Aiki na 2 : In buga wannan lissafin

47 35 65 59
x 6 x 6 x 7 x 6
= = = =

84
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
In hardace wannan jadawalin (hatimin) riçi.

6x0=0 7x0=0
6x1=6 7x1=7
6 x 2 = 12 7 x 2 = 14
6 x 3 = 18 7 x 3 = 21
6 x 4 = 24 7 x 4 = 28
6 x 5 = 30 7 x 5 = 35
6 x 6 = 36 7 x 6 = 42
6 x 7 = 42 7 x 7 = 49
6 x 8 = 48 7 x 8 = 56
6 x 9 = 54 7 x 9 = 63
6 x 10 = 60
7 x 10 = 70

85
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 9

Darasi na 45
45: Awon hilin kare (m², km², da ha )

I . SHIRIN SHIGA AIKI

• In gano halin nazari

Hilin wurin Hama na da tsawon metir kare 400 m2.


Kuma hilin wurin Isa na tsawon metir kare 300 m2.

In rubuta m² 400, m² 300

I. Aiki

In fa ‘inta

Idan za ni lissafa hilin wuri , sai in samu in lissafa


dukan faùin hilin gaba ùaya..
Ana awon hili tare da yin amfani da waùannan
ma”aunan: km2,
km hm2,
hm dam2,
dam m2,, dm2,
dm , cm2
cm da mm2
mm

Kilometa kare (km2) = m2 1 000 000


Hektometa kare (hm2) = m210 000
Dekameta kare (dam2) = m2100
Metr kare (m2) = m2 1
Desimetr kare dm =2 0,01 m2
Sentimetr kare cm2 =0,000 1 m2

86
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Millimeta carré mm2;

Ri*on lissafi a kai tare tare da amfani da shi


In fa ‘inta kuma in sanya cikin allo

Da wanne irin ma’auni ne, ake awon hilin gona?

In fa’inta da allon
Multiples Unité Sous
principale multiples
Hectare Are centiare
Ha A ca

• In fa’inta da ire- iren ma ‘aunan hili

Aii na 1:
Surface Km² hm²
dam m² dm² cm² mm²
²
Agraire ha a ca
D U D u d u D u d u D u d u

1ha= 1hm²
Nazari ( Auni) 1a = 1dam²
1ca = 1m²

In cika

ha 8164 =m2……………..
dam² 264= ca ……………
ca 58200= km²…………….
ha 67 =hm²…………........

87
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 9
Darasi na 46: Tilawar sati
• In buga lissafi

43538 55463 57467 86945 69856

- 33425 -34112 - 45233 -82532 -32443

= = = = =

54532 87431 65431 70207


-16936 -89672 -36945 -61439
= = = =

18 35 24 26
X 7 X 5 X 6 X 7
= = = =

88
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 10

Darasi na 47
47: Ruçi mai ajiya mai lamba 2 sama 2 *asa

SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
µungiyar mata su 38 ne, sun yi noman dankalin
turawa.

Da kaka kowanensu ya samu buhu 15. Buhu nawa


suka samu ?

38
X 15
570
AIKI

• In fa’inta

38
X 15
= 570
• In buga lissafi

18 35 24 26
X 27 X 45 X 36 X 47
= 486 =1575 = 864 = 222

Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


89
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
• In fa’inta
23 45

X 47 X 56

= 1081 = 2520
• In buga lissafi
µungiyar Bun*asa karkara ta garin Takalmawa a cikin
kwana 15 ta saida tiya 47 kowace sahiya. Tiya nawa
ta saida gaba ùaya ?
Gaba ùaya ta saida tiya 105 .
15 x 47 = 705 15
x 47
= 705
III. Mizantawa (Auni)
Aiki na1 : Malama Lamso ta garin Tsuke ta sayo
kwanon *wai guda 67 kowane kwano na ùauke da *wai
45,*wai nawa ke akwai gaba ùaya
?
Aiki na 2 : In buga wannan lissafin

47 35 65 59

x 66 x 56 x67 x 65

90
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
8x0=8 9x0=0
8x1=8 9 x 1= 9
8 x 2 = 16 9 x 2 = 18
8 x 3 =24 9 x 3 = 27
8 x 4 = 32 9 x 4 = 36
8 x 5 = 40 9 x 5 = 45
8 x 6 = 48 9 x 6 = 56
8 x 7 = 56 9 x 7 = 63
8 x 8 = 64 9 x 8 = 72
8 x 9 = 72 9 x 9 = 81
8 x 10 = 80 9 x 10 = 90

91
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 10

Darasi na 48
48: Awon ci ( lita)

I. SHIRIN SHIGA AIKI

• In gano halin nazari

AIKI

In fa’inta
Idan za a auna ruwa ko mai ,ana amfani da ma ‘auni
da ake kira da shi lita L.
Akwai waùansu ma’aunin nauyi da ke *asa da lita da
ake amfani da su da ake kira Santilita cL.
cL

92
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
lita 1 = 100 santilita , L 1 = santilita 100

kuma rabin lita : = santilita 50


kashi 4 na lita 1 = santilita 25

Zan jera daga *arami zuwa babba waùannan abubuwa


dangance da yawan abun da suke ci..

cl 10 ; cl 33; cl 50 ; l 1 ; l 5 da kuma l 25

Sai in samu , in cika waùannan amsoshi domin samun


yawan abun da ake so.

a. Nawa ya yi kingi ga lita 1 idan ana da cl 50? Ya yi


sauran cl 50
b. Nawa ya yi kingi ga lita 1 idan ana da cl 33? Ya yi
sauran cl 67 ?
c. Nawa ya yi kingi ga lita 1 idan ana da cl 75 ? Ya yi
sauran cl 25
d. Nawa ya yi kingi ga lita 2 idan ana da lita 1 da rabi .
Ya yi sauran cl 50

93
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Aiki

In jera waùannan butalla dangance da abun da suke ci ,


daga *arami zuwa babba .
Su ne : l 2 ; l 1,5 ; l 1; cl 50; l 30 da kuma l 25
Mizantawa (Auni)

Aiki

Maman ya tahi makarantar yaki da jahilci.


- Ya kawo karto 2 da ke dauke da butali 6 na madara
, wadda kowace ke dauke da lita guda ;
– Ya kawo karto 1 da ke dauke da butali 12 na ruwa
masu dauke kowanensu da cl 50;
– bido 1 na ruwan wanki mai ùauke da lita 5.
A jimilce lita nawa ya kawo gida ?

94
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 10

Darasi na 49:
49: Rubi marar ajiya mai lamba 3 sama da
lamba 1 ,2 zuwa 3 a *asa

SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
Matan garin Sumarana su 334 ne,kowace ta sayo buhu
takin zamani 12.

Buhu nawa suka sayo gaba ùaya?

334
X 12
=

AIKI
• In fa’inta

334
X 12
= 4008
• In buga lissafi

133 233 24 20
X 23 X 32 X 31 X 42
= = = =

Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


95
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
• In fa’inta
333 411
X 11 X 22
= =
• In buga lissafi
µungiyar Bun*asa karkara ta garin Takalmawa a cikin
kwana 15 ta saida tiya 47 kowace sahiya. Tiya nawa
ta saida gaba ùaya ?
Gaba ùaya ta saida tiya 105 .

151 x 21 =
151
x 21
=
IV. Mizantawa (Auni)
Aiki na1 : Malama Lamso ta garin Tsuke ta sayo
kwanon *wai guda 67 kowane kwano na ùauke da *wai
45, *wai nawa ke akwai gaba ùaya ?
Aiki na 2 : In buga wannan lissafin

123 332 233 332


x 10 x 13 x 21 x 12
= = = =

96
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 10

Darasi na 50
50: Ruçi mai ajiya mai lamba 3 sama da
lamba 1, 2 , 3 *asa

SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
µungiyar mata su 382 ne, sun yi noman dankalin
turawa.

Da kaka kowanensu ya samu buhu 15. Buhu nawa


suka samu ?

382
X 15
=
AIKI
• In fa’inta

382
X 15
= 1910
+ 382
= 2292
• In buga lissafi

97
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
185 435 724 626
X 27 X 45 X 36 X 47
= = = =

Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


• In fa’inta
423 45
X 47 X 56
= =
In buga lissafi
Matan garin Takalmawa su 456, kowanensu ya sayo
ùan tumati 68 . Tumati nawa suka sayo gaba ùaya?

456 x 68 =
456
x 68
= 31008
V. Mizantawa (Auni)
Aiki na1 : Malama Lamso ta garin Tsuke ta sayo
kwanon *wai guda 657 kowane kwano na ùauke da
*wai 45,*wai nawa ke akwai gaba ùaya ?
Aiki na 2 : In buga wannan lissafin
475 335 657 359
x 66 x 56 x 67 x 65

98
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 10

Darasi na 51: Tilawar sati

• In buga wannan lissafin

47 35 65 59
x 66 x 56 x 67 x 65
= = = =

In cika lissafin

ha 8000 =m2……………..
dam² 350= ca ……………
ca 67890=km²…………….
ha 100 =hm²…………........

In buga wannan lissafin

123 332 233 332


x 10 x 13 x 21 x 12

99
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 11

Darasi na 52
52 : Rubi marar ajiya mai lamba 3 sama da
lamba 1 ,2 zuwa 3 a *asa
SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari
Matan garin Sumarana su 334 ne,kowace ta sayo buhu
takin zamani 12.

Buhu nawa suka sayo gaba ùaya?

334
X 12
=
AIKI
• In fa’inta

334
X 12
=
• In buga lissafi

133 233 24 20
X 23 X 32 X 31 X 42
= = = =

Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


• In fa’inta
100
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
333 411
X 11 X 22
= =
• In buga lissafi
µungiyar Bun*asa karkara ta garin Takalmawa a cikin
kwana 15 ta saida tiya 47 kowace sahiya. Tiya nawa
ta saida gaba ùaya ?
Gaba ùaya ta saida tiya 105 .

151 x 21 =
151
x 21
=
VI. Mizantawa (Auni)
Aiki na1 : Malama Lamso ta garin Tsuke ta sayo
kwanon *wai guda 67 kowane kwano na ùauke da *wai
45,*wai nawa ke akwai gaba ùaya ?
Aiki na 2 : In buga wannan lissafin

123 332 233 332


x 10 x 13 x 21 x 12
= = = =

101
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 11
11
Darasi na 53
53 : Raçawa marar ajiya mai lamba 1 ga
wanda aka raba, 1 ga marabi
I. SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari

Malama Buga ta garin %an Kullu ta je kasuwa ta sayo


dabino guda 9 , sai ta rabama ùiyanta guda 3 .
Kowanensu nawa zai samu ?

II. AIKI
• In fa’inta

9 3

-9 3

• In buga lissafi
6 3 5 5 4 2

8 4 3 1 9 3

102
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi

• In fa’inta
6 2 2 2 4 4

In buga lissafi

Malama Hasana ta sayo mangwaro 8 sai ta rabama


ùiyanta guda 4 . Nawa kowa zai samu.
A jimilce kowane yaro zai samu ùan mangwaro 2

8: 4= 2
84

III. Mizantawa (Auni)


Aiki 1 :Malama
: Rabi ta sayo mankani guda 6 ta
rabama ùiyanta guda 2 .
Guda nawa kowanensu sai samu ?
Aiki na 2 : In buga waùannan lissafi

99 82 66 77 42

103
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na
Darasi na 54
54 : yanayin tahiyar da aikin canji

I. SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari

Malama Cima ta garin Takatsaba ta je kasuwar Nijeriya


ta sayo kwanoni a Naira 4560 da takalmi a Naira
5677. A jimilce Naira nawa ta kashe ? Nawa kuùin suka
tashi idan an canza su a SFA?

II. AIKI
• In fa’inta

4560
+5677
= 10237
In buga lissafi

4560 3575
+ 5677 + 4678
= =

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi

• In fa’inta
104
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
2123 5575
+ 3645 + 2618

In buga lissafi

Malama Hasana ta sayo riguna a Naira 4568 da


kuma tabarmin leda a Naira 5634 . A jimilce Naira nawa
ta kashe ?.
Nawa kudin suka tashi idan an canza su a CFA ?

IV. Mizantawa (Auni)

Aiki 1 :Malama
: Rabi ta sayo dankalin turawa a Naira
345 da kuma albasa a Naira 467 .
A jimilce Naira nawa ta kashe ?.
Nawa kudin suka tashi idan an canza su a SFA ?

105
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 11

Darasi na 55
55 : Kuùin saye da saidawa

I. SHIRIN SHIGA AIKI


In gano halin nazari
%alibban garin Madama sun sayi taki na jika tamanin
(tamma 80 000). Sun saida ma manoma takin a jika
tasa’in da bakwai (tamma 97 000).

‒ Mi jika 80 000 take nufi ?


‒ Mi jika 97 000 take nufi ?

II. AIKI
• In fa’inta
Jika 80 000 na nufin kuùin saye
Jika 97 000 na nufin kuùin saidawa
• In buga lissafi
Kungiyar garin Dungu ta sayi iri na jika talatin da biyar
(tamma 35 500). Bayan wata huùu ta saida su a
jimillar kuùi jika arba’in da biyu(tamma 42 000). Kuùin
saye da sayadawa kowane nawa ne ?

• Nazari

Malama Hajara ta sayo akuya a kasuwar Da*oro a jika


16500. Bayan wata uku sai ta saida su a jika 31000.
106
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
‒ Jika 16 500 na nufin kuùin saye
‒ Jika 31000 na nufin kuùin saidawa

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
Aiki Malama Rabi ta sayo buhun mankani a jika
14000 , bayan ta samu ta dafa ,sai ta kai kasuwa in
da ta saida shi a 22000 . kuùin saye da saidawa
nawa ne ?

IV. Mizantawa
Mizantawa (Auni)

Aiki : Malama Tasalla ta sayo turmi 4 na atampa a jika


13000.Ta kai waùannan turamen kasuwar Cikaji in da
ta saida su 23000 .

107
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 11
11

Darasi na 56 : Tilawar sati

In buga waùannan lissafi

99 82 66 77 42

223 332 243 332


x 11 x 13 x 21 x 12
= = = =

333 411 303 633


X 11 X 22 X 10 X 11

108
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 12

Darasi na 57
57 : Awon hilin kare
I . SHIRIN SHIGA AIKI

• In gano halin nazari


Wannan karen na da tsawon 12m kowane gehe. Kenan
hilinshi ya kai metir kare nawa ?

12
X 12
=
metir kare 144

12m

12m 12m

12

A karanta kuma a bada amsa.

AIKI
• In fa’inta
Idan zani lissafa hilin wuri, sai in samu in lissafa dukan
faùin hilin gaba ùaya..

109
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
12m x 12m = 144 m2

Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


Kare mai tsawon gehe 18m, hilinshi metir kare nawa ne ?
Kare mai tsawon gehe 35m, hilinshi metir kare nawa ne ?

Mizantawa (Auni)

Aiki 1 :

Kare mai tsawon gehe 17m, hilinshi metir kare nawa ne ?


Kare mai tsawon gehe 43m, hilinshi metir kare nawa ne ?

110
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari
Malama Buga ta garin %an Kullu ta yi runin zane 99
cikin Kwana 3 , a kwana guda zane nawa ta runa ?

IV. AIKI
• In fa’inta

99 3
- 9 3333
09
9
0
• In buga lissafi
96 3 55 5 48 2

88 4 93 1 79 3

Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi

• In fa’inta
111
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
86 2 92 2 84 4

In buga lissafi

Malama Hasana ta ùimka riga 45, a matsowar salla


ta raba ma éan uwanta su 8. Nawa kowane mutun zai
samu ?

48: 8= 6
48 8

V. Mizantawa (Auni)
Aiki 1 :Malama
: Rabi ta ùimka buje 65 , sai ta ba mata
5 bashinsu , matan su raba dai –dai wadaita .
Guda nawa kowanensu sai samu ?

Aiki na 2 : In buga waùannan lissafi

79 9 98 2 67 6 77 6 34 2

112
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 12

Darasi na 59 : Raçawa mai lamba 3 ga wanda aka


raba, 2 ga marabi

I. SHIRIN SHIGA AIKI

• In gano halin nazari


Wani baduku na garin %an Kullu Ya yi albe 375 , ya
rabama mambobin *ungiyar mata su 45 .

375: 45 = 8 kenan za ya yi sauran 15

II. AIKI
• In fa’inta

375 45
-160 8
= 15

In buga lissafi

495 32 952 75 481 25

483 4 795 14 774 35

113
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi
• In fa’inta
866 28 792 62 884 46

In buga lissafi

Malama Hasana ta ùimka riga 431, a matsowar salla


ta raba ma éan uwanta su 19 . Nawa kowane mutun
zai samu ?

431 : 19 = 22
431 19

VI. Mizantawa (Auni)


Aiki 1 : Malama Rabi ta ùimka buje 765, sai ta ba mata
25 bashin su , matan su raba dai –dai wadaita .
Guda nawa kowanensu sai samu ?

Aiki na 2 : In buga waùannan lissafi

879 9 986 62 467 76 677 46 334 21

114
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 12

Darasi na 60 : Karatu da rubutun lambobi daga


100.000 zuwa 900.000

SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
A cikin wata huùu, Halima ta sa*a hullar kaba 99999,
daga baya sai ùanta ya yi dubara ya sa*a hulla 1.
Hulla nawa suka sa*a gaba ùaya ?

99999 + 1 = 100000
Dd Gd D D G Dl

%aruruwan Gomomin Dubbai %aruruwa Gomomi ùiyan


dubbai dubbai lissahi

AIKI
• Fa’inta

99999
+ 1
= 100000

Ana rubuta 100000 kamar haka :lambar farko da ke


hannun hagun na nuna ùaruruwan dubbai , sifili na
farko na nuna gomomin dubbai , sifilin na biyu na nuna
dubbai , sifili na ukku na nuna dubbai, sifili na biyu na

115
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
nuna ùaruruwa , sifini na ùaya na nuna gomomi , sifili
na farko na nuna ùiyan lissahi.

• In rubuta , in karanta

100000 200000 300000 400000 500000

600000 700000 800000 900000

116
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 12 :

Darasi na 61:
61: tilawar sati
In buga waùannan lissafi

• In buga lissafi

135 235 25 22
X 23 X 32 X 31 X 42

285 436 324 526


X 17 X 44 X 35 X 37

879 9 986 62 467 76 677 46


334 21

117
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 13

Darasi na 62
62 :Karatu da rubutun lambobi daga 100.001
zuwa 999.999

SHIGA CIKIN SHIRIN

• In gane nazarin aiki

A cikin wata huùu,Halima ta sa*a hullar kaba 100000


, daga baya sai ùanta ya yi dubara ya sa*a hulla 1.
Kenan ta yi hulla 100.001

Aiki

In fa’inta

100 000 + 1 = 100 001

• In rubuta , in karanta

320.543 152.076 792.734 570.947 948.541


114.190 633.789 268.111 382.329 999.999

Mizantawa (Auni)

Aiki : A sa waùannan lambobin cikin raga a jere daga


babba zuwa karami

320.543 152.076 792.734 570.947 948.541


114.190 633.789 268.111 382.329 999.999
118
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Dù gù D ù g ùl

119
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 13

Darasi na 63
63: *ari marar ajiya mai lambobi 6

SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
Hajara da Mairo sun ùunka riguna. Hajara ta ùunka
343456, ita kuma abukiyarta malama Mairo ta sa*a
214032. A jimilce sun ùunka riguna 557488.

I. AIKI
• In fa’inta
343456
+ 214032
= 557488
• In buga lissafi

171343 544434 12 5643 443214


+201352 +153341 + 152330 +323563
= = = =

II. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
• In fa’inta
364233 464543
+ 235163 + 314545
= 599396 = 779080

120
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
• In buga lissafi
Ran kasuwar A-ci-da-kofato,Balki ta sayo albe
372354 , Barira ta sayo albe 243523.
A jimilce sun sayi albe 395877

372354 + 243587 = 395877


372354
+ 245237
=395877

III. Mizantawa (Auni)


Aiki na 1 : µungiyar haùin kai ta matan garin Matankari
ta je kasuwar Gesheme, sayen kwallon zare ja 343250
da kuma kwallo 363421 fari.
Kwallo nawa suka saye gaba ùaya?

Aiki na 2 : In buga wannan lissafi

472452 6534353 235614 124532


+ 322431 + 324303 + 223234 +111232
= = = =

121
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 13

Darasi na 64
64 : *ari mai ajiya mai lambobi 6

• In gano halin nazari


Malama Aishatu ta garin Cido ta tahi kasuwar Caùuwa
ta saida riguna da buje 365788 , abukiyar tahiyarta ta
saida 276543. 5142331 Riguna da buje nawa suka
saida gaba ùaya ?

365788 + 276543 = 642331

IV. AIKI
• In fa’inta

365788 + 276543 = 642331


(1)

265788
+276543
=542331

• In buga lisafi

41788 63568 44437 45686

+31797 + 34573 +51785 + 33745


= = = =

122
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
V. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da
shi
• In fa’inta
Rar kasuwar Tasawa , *ungiyar matan garin ta saida
takalmi balka 226896 da kuma 334577 na albe. Gaba
ùaya ,kaya nawa suka saida ?

VI. Mizantawa (Auni)

Aiki na 1 :Da
: kaka , *ungiya mata masu yin sa*a sun
sa*a tabarmar kwanci 425786 , bayan haka sai matan
garin suka kawo masu ajiyar tabarma 353864
Tabarma nawa gare su a yanzu ?

Aiki na2 : In aza kuma in buga wannan lissafi lissafi

346693 + 525474 = 617473 + 332344 =

357965 + 38743 =

268342 + 216546 =

123
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 13

Darasi na 65
65 : koyon karatu da rubutu bisa kuùin
yad
yadda kaya suka tashi
I. SHIGA SHIRIN AIKIN
• In gano nazarin aikin

Dije ta sayo rigunan mata na 45.200 F, ta biya jika


7 400 na sufuri. Kenan kayen sun tashi 45 200 + 7400
= 52600.

‒ Mi ake nufi da 45 200 F ?


‒ Mi ake nufi da 7400 F?
‒ Mi ake nufi da 52 600 F

II. Aiki
In fa’inci kuùinshi, riba da faùuwa

42500 F kuùin da aka sai kaya


7400 kuùin sufuri
52 600 F kuùin da kayen suka tashi

III. Mizantawa (Auni)


• In ba da amsar wannan lissafi

Aiki na 1 : Hassana ta sayi kartunan sabuni a 43000, ta


biya kuùin mota 6500 F. Nawa kuùin kayen suka tashi ?

124
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Aiki na 2 : Hajara ta sayo turamen atamhohi kartunan
a 73000, ta biya kuùin mota 7200 F, ta biya kuùin
duwan a 13 200 . Nawa Kuùin kayen suka tashi ?

125
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 13

Darasi na 66 : tilawar sati

A sa waùannan lambobin cikin raga a jere daga babba


zuwa *arami

680.543 252.077 782.735 570.942 948.542


114.193 633.799 368.111 382.329 599.999

Dù Gù D ù g ùl

In buga wannan lissafi


472452 6534353 235614 124532
+ 322431 +324303 + 223234 +111232
= = = =

41788 63568 44437 45686

+ 31797 + 34573 +51785 + 33745

= = = =

126
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 14

Darasi na 67
67 : Koyon ragi marar ajiya mai lamba 6
SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari
Matan *ungiya na da tabarmi 276548 sai suka je
kasuwar Safo, bayan sun tashi daga kasuwa, sai suka
ga ya yi masu sauran tabarma 132441. Tabarma nawa
suka saida ?

AIKI
• In fa’inta

276548
- 133441
=143107
• In buga lissafi

43538 755463 957467 686945 669856

- 333425 -634112 - 845233 -582532 -532443

= = = = =

V. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


• In fa’inta

127
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
µungiyar mata masu dubara ta Kwantagora ta yi man
gyaùa litr 376543. Bayan wata shida sai ta saida ma
wani dan kasuwa litr 243 540. Nawa ya yi mata saura ?
Ya yi sauran 866997.
376543 – 243540 = 133003
• In buga lissafi
µungiyar mata ta sayi kujerun zama 434 521 ,
bayan éan watanni sai ta kai su kasuwa ta hido
kujera 323420 ta saida .Nawa ya yi mata saura ?

434521
- 323420
=
VI. Mizantawa (Auni)
Aiki na 1 : Malama Saude ta sayi tiyar masara
8874325 a kasuwar Tsibiri domin yin tuwan saidawa ,
bayan wata huùu sai ta yi amfani da tiya 234203 . Tiya
nawa ya yi mata saura?

Aiki na 2 :Malama Hadiza ta je kasuwar Malbaza ta


sayo tiya 877689 ta hatsi , daga zuwan ta gida ,sai ta
saida ma wani ùan kacare tiya 656453. Tiya nawa ya yi
mata saura ?

Aiki na 3 : In buga wannan lissafi

523667 722379 344598 977083


- 412356 - 512134 - 221476 - 443041
= = = =
128
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 14

Darasi na 68
68 : Canjin ma’aunin tsawo
I. SHIGA CIKIN SHIRIN
• In gano nazarin aikin

Tsakanin garin Attantane da Birnin Maraùi kilometir 150


ne. Idan ka zo garin Mallamawa, sauran ka kilometir 60
ka isa Maraùi. Kilometir nawa ne tsakanin Attantane da
Mallamawa ? Kuma shi ya yi metir nawa?

II. AIKI
• In fa’inta
150 km – 60 km = 90 km
1Km = 1000 m
90 km =90 000 m
• In buga lissafi
1 km = 1000 m

19 km = 19000m

1000 m = 1Km

1500 m = 1,5 Km

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
Tsakanin Maraùi da Magama da ke iyaka da Nijeriya
kilometa 45 ne , idan ka isso garin Dan-issa sauran ka
129
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
kilometa 15 da Magama. Kilometa nawa ne tsakanin
Maraùi da ùan Isa .

IV. Mizantawa

In ba da amsar wannan lissafi

Km 240 =……………. metir……………..nawa ne ?.

Km3580 =…………….. metir …………. nawa ne ?.

m 7860 =………………. Km……………..nawa ne ?


m 24000 =……………. Km………………..nawa ne ?

130
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 14

Darasi na 69:
69: Riba da faùuwa
I. SHIGA SHIRIN AIKIN
• In gano nazarin aikin
aikin

Dije ta sayo rigunan mata na 37.500 F, ta kai


waùannan rigunan a kasuwar Tumfafi sai ta saida su
tsabar kuùi 46 900. Kenan ribar da ta ci bayan ta saida
kaya ta tashi 9400
‒ Mi ake nufi da 37 500 F ?
‒ Mi ake nufi da 46 900?
‒ Mi ake nufi da 9400 F
II. Aiki
In fa’inci kuùinshi, riba da faùuwa
37.500 F kuùin da aka sai kaya
46 900 kuùin da aka saida kaya
9400
9400 F ribar da aka ci

III. Mizantawa (Auni)


• In ba da amsar wannan lissafi

Aiki na 1 : Hassana ta sayi ùan sabili 25 na 4.500 F


kowane sabili. Ta biya dala 250 F don a ùauko mata
shi. Bayan ta zo gida sai ta saida kowane ùan sabili a
200 F. ribar nawa ta ci ?

131
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Aiki na 2 : Malama Rabi ta sayo kwandon kwai uku (3).
kowane kwandon yana da *oye 30. Kuma kowane *oye
ana saida shi 50 F. Daga cikin *wai 18 suka mutu. Sai
ta saida sauran *wan a 4320 F. Ki lissafa kuùin saye.
Ta ci riba ko ta faùi ? Nawa ne ?

Aiki na 3:
3: Kungiyar manoman rani ta garin Agulmawa
ta sayi kayan kashe kwari na jika talatin da biyar
(tamma 35 000). Bayan sun *are noman garka, sun
saida amfanin gona a kasuwar Inbalgan a jika ùari da
hamsin (tamma 150 000).

Ribar nawa suka samu ?

132
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na

Darasi na 70
70 : Ruçi mai lamba 4 sama da lamba 1,2 , 3
*asa

I. SHIRIN SHIGA AIKI


• In gano halin nazari
Matan garin Sumarana su 3382 ne. Sun yi sa*ar
tabarmi.

Kowannensu ta sa*a tabarma 25. Tabarma nawa


suka sa*a ?

3382
x 25

II. AIKI
• In fa’inta

3382
X 25
= 16910

• In buga lissafi

3185 2435 4724 6626


X 27 X 45 X 36 X 47
= = = =

133
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da
shi
• In fa’inta
42345 4532
X 47 X 56
= =
In buga lissafi
Matan garin Takalmawa su 1456 , kowanensu ya allurar
ùimki 68 . Tumati nawa suka sayo gaba ùaya?

1456 x 68 = 99008
1456
x 68
= 99008
VII. Mizantawa (Auni)
Aiki na1 : Malama Lamso ta garin Tsuke ta sayo kwalin
zaren ùimki guda 2657 kowane kwali na ùauke da zare
45, zare nawa ke akwai gaba ùaya ?
Aiki na 2 : In buga wannan lissafin

3475 5335 6574 5359


x 66 x 56 x 67 x 65
= = = =

134
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 14

Darasi na 71
71 : ragi mai ajiya mai lamba 6
I. SHIRIN SHIGA AIKI
• In gano halin nazari
Malama Hadiza ta garin Dan Mairo ta saida tiya
685637,sai ta tahi kasuwar Mayayi ta saida tiya
578965.Nawa ya yi mata saura ? Ya yi mata sauran
106672 .

II. AIKI
• In fa’inta

685637-
685637- 578965 = 106672 685637
- 578965
= 106672
• In buga lissafi

564803 672431 663056


- 433695 - 567975 - 546534
= = =

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


• In fa’inta
Malama Hasana na da tiya 544532 ta wake sai ta kai
su kasuwa in da ta saida tiya 387896 . Ya yi mata
sauran tiya .

135
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
544532 – 387896 = 544532
- 387896
=
• In buga lissafi

545327 874314 654317 702075


- 169369 - 896726 - 369459 - 614397
= = = =

IV. Mizantawa (Auni)

Aiki na 2 : Malama Hadiza ta sayo zare na sa*a *wallo


556874 a kasuwar Buza. Bayan ta zo gida ta saida
*wallo 4549987. µwallo nawa ya yi mata saura ?

Aiki na 2 : In buga wannan lissafi


936686 223655 445537 677006
- 488779 - 126894 - 382379 - 544907
= = = =

136
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 14

Darasi na 72 : tilawar sati

In buga wannan lissafi

41788 63568 44437 45686

+ 31797 + 34573 + 51785 + 33745

= = = =

472452 6534353 235614 124532


+ 322431 + 324303 + 223234 +111232

= = = =

523667 722379 344598 977083

- 412356 - 512134 - 221476 - 443041

= = = =

137
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 15

Darasi na 73
73 : rabawa mai lamba 4
I. SHIRIN SHIGA AIKI

• In gano halin nazari


Wani baduku na garin %an Kullu Ya yi albe 6654, ya
rabama mambobin *ungiyar mata su 14.

Nawa ko wace za ta samu ?

II. AIKI
• In fa’inta

6654 14
-56 475
105
-98
074
- 70
4
In buga lissafi

6496 13 3595 25 3517 35 5484 23

138
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
6488 34 6793 14 7779 35

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da


shi
• In fa’inta 4866
4 28 5792 62 6884 46

In buga lissafi

Malama Hasana ta ùimka riga 4031, a matsowar


salla ta raba ma éan uwanta su 19. Nawa kowane
mutun zai samu ?

4031 : 19 = 4031 19
212

IV. Mizantawa (Auni)


Aiki 1 :Malama
: Rabi ta ùimka buje 1765 , sai ta ba
mata 25 bashin su , matan su raba dai –dai wadaita .
Guda nawa kowanensu sai samu ?
Aiki na 2 : In buga waùannan lissafi

2879 19 4986 26 5467 27 4677 44 4334 24

139
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 15

Darasi na 74: karatun kalanda

I. SHIRIN SHIGA AIKI

In gano nazarin aiki

A cikin shekara muna da kwanakki nawa ?kuma sati


nawa? ko kuma wata nawa a cikin shekarar ? kuma a
cikin sati kwana nawa?

II. AIKI

In karanta kuma in rubuta


Shekara 1 na da kwanakki 365
Shekara 1 na da wata 12
Shekara 1 na da sati 52
Sati 1 na da kwana 7

III. Mizanatawa (Auni)

Mi ke sunan wata na biyu a cikin shekara ?

Wata 1 na da sati nawa ?

140
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 15

Darasi na 75 : abubuwan *ayyade nauyi

I. SHIRIN SHIGA AIKI


In gano nazarin aiki

Wani ùan kasuwa ya sayi buhu 20 na shinkafa, kowane


buhu na da nauyin kilo 50. Waùannan buhuhuwa sun
kai tan 1

II. Aiki
50 kg x 20 = 1000 Kg
1000 kg = 1 tan

III. Mizantawa ( Auni)

In ba da amsar wannan lissafi


t 7 ; kg nawa ne ?
t 4 ; kg nawa ne te ?
kg 2000 ; t nawa ne te ?
kg 6000 ; t nawa ne ?

141
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 15

Darasi na 76
76 : kashin : 1/2 ; 1/3 ; 1/4 da karatun
adaddai masu ùigo

I. Aiki

- Tasa 1 ko kwop = 1 tiya

- 1/2 tasa = = 0,50 litar

In karanta :

½ = 0,5

¼ = 0,25

3,5 18,09 208,73 818,95

3264,85 7691,29

II. Mizantawa

In karanta kuma in rubuta

0,07 ; 309,95 ; 886,75 ; 975,45

142
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 15

Darasi na 77
77: tilawar sati
In buga waùannan lissafi

2879 19 4986 26 5467 27 4677 44 4334 24

936684 203653 445127 677004

- 488779 - 126894 - 382379 - 544907


= = = =

564803 672432 663056


- 43369 - 567975 - 546534
= = =

143
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na
Darasi na 78
78: Karatu da rubutu lokaci

I. SHIGA CIKIN SHIRIN


• In gano nazarin aikin

In ri*e : awa = h
minti = mn
segwandi = s

In ri*e :
Awa 1 = minti 60
1 mn = segwand 60

In karanta :

*arfe 3 (3h) *arfe bakwai da minti (7h55 mn)

II. Mizantawa

In ba da amsar wannan lissafi

240 s =………………….awa………………..minti

358 s =………………….. awa ……………….mn

372 s………………. awa ………………..minti ?

645 mn = ……………….. awa …………minti ?

144
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
6Sati na 16
Darasi na 79 : kuùin saye, kuùin da ya kama, kuùin
saidawa, riba da faùuwa
I. SHIGA SHIRIN AIKIN
• In gano nazarin aiikin

Dije ta sayo sange na 17.500 F. Bayan ta saye shi sai


ta tura shi a garinsu inda ta ba da 1.000 F. Nawa
sangen ya tashe mata?
‒ Mi 18.500 F suke nufi ?
‒ Mi 17.500 F suke nufi?
‒ Mi 1.000 F suke nufi?
II. Aiki
In fa’inci kuùinshi, riba da faùuwa
18500F kuùin da ya tashi ne
17500F kuùin da aka sayo shi
1000 F kuùin da kan shi ne
Aiki : hajiya ta saye kaziyen 6 na maganin kishin sabro
na 9.500 F kowane kaziye. Ta saida su a 65.000 F. ba
da amsar nawa ne kuùin da ta sayo shi. Ta ci riba ko
ta faùi ? Nawa ne ?

III. Ri*on tahiyar da lissafi a kai tare da amfani da shi


Aiki : Malama Rabi ta sayo kwandon kwai uku (3).
kowane kwandon yana da *oye 30. Kuma kowane *oye
145
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
ana saida shi 50 F. Daga cikin *wai 18 suka mutu. Sai
ta saida sauran *wan a 4320 F. Ki lissafa kuùin saye.
Ta ci riba ko ta faùi ? Nawa ne ?
Aiki : Kungiyar manoman rani ta garin Agulmawa ta
sayi kayan kashe kwari na jika talatin da biyar (tamma
35 000). Bayan sun *are noman garka, sun saida
amfanin gona a kasuwar Inbalgan a jika ùari da hamsin
(tamma 150 000).

Ribar nawa suka samu ?

IV. Mizantawa (Auni)

• In ba da amsar wannan lissafi


Aiki na 1 : Hassana ta sayi ùan sabili 25 na 4.500 F
kowane sabili. Ta biya dala 250 F don a ùauko mata
shi. Bayan ta zo gida sai ta saida kowane ùan sabili a
200 F. ribar nawa ta ci ?
Aiki na 2 : Malama Asuma’u ta garin Tamaske ta
sayi buhun wake a jika uku da rabi (tamma 3 500).
Amma sai wani wake ya çaci . Da ta kai shi kasuwa , ta
saida a jimillar kuùi jika biyu da rabi (tamma 2500).

Faùuwar nawa ta yi ?

146
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 16

Darasi na 80:
80: Koyon amfani da *wa*uleta

A buga waùannan azuzuwan lissafi da *wa*uleta:

434 6232 46125

- 135 - 4531 - 37356


= = =

721 2751 67834

+ 264 + 1863 + 46956


= = =

7486 52 2895 35 4763 76

3553 264 7243 4583

x 135 x 127 x 144 x 866


= = = =

147
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
123456789

M MC On Off

7 8 9 - ..
4 5 6 -
1 2 3 X

0 . = +

148
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 16
Darasi na 81: Koyon amfani da kwakwaleta

A buga waùannan azuzuwan lissafi da kwakwaleta:

436 7456 78939

- 223 - 4129 - 57617


= = =

375 7523 41388

+ 128 + 9045 + 50879


= = =

7672 33 9874 52 9073 74

7458 845 8739 9007

x 54 x 244 x 145 x 332


= = = =

149
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
123456789

M MC On Off

7 8 9 - ..
4 5 6 -
1 2 3 X

0 . = +

150
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 16
16
Darasi na 82: tilawar sati

A buga waùannan azuzuwan lissafi da kwakwaleta:

438 6213 74555

- 122 - 2412 - 32487

721 2751 67834

+ 264 + 1863 + 46956

7458 845 8739 9007

x 54 x 244 x 145 x 332


= = = =

151
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 17
Darasi na 83:
83: Koyon amfani da *wa*uleta

A buga waùannan azuzuwan lissafi da kwakwaleta:

438 6213 74555

- 122 - 2412 - 32487

534 3712 32826

+ 143 + 2183 + 17215

152
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 17
Darasi na 84:
84: Koyon amfani da *wa*uleta

A buga waùannan azuzuwan lissafi da kwakwaleta:

438 6213 74555


+ 122 + 2412 + 32487
= = =

534 3712 32826


X 43 X 83 X 215
= = =

153
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 17
Darasi na 85: lissafi mai zurhi.
zurhi.

%alibbai su yi nazari don bada amsa

Malam Ambuka na garin Sa*wale ya sayi bahu 34 na


takin zamani a *ungiyarsu. Kowane bahu na da nauyin
kilo 60, kuma kowane kilo guda ya tashi sattin da biyar
(tamma 325).

Jika nawa bahuhuwan suka taso mishi ?

Ranar kasuwa ya saida su a jika goma sha takwas


(tamma 18 000) kowane bahu.

Ribar nawa ya samu bayan ya saida bahuhuwan ?

Ribar nawa ya samu bisa kowane bahu ?

154
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 17
Darasi na 86 : takardar ajiyar kaya

Cikon takardar ajiyar kaya

Kundi ne inda ake rubuta shiga da hutar kayan


kungiya.

Ga yadda takardar take

TAKARDAR AJIYAR KAYA:


KAYA:

Sunan kungiya : ……………………………….. ……Shekara…………………

Rana Sunan Shiga huta Saura Cikon


kaya bayani

Yawan kayan da za a rubutawa


saman sabuwar takarda

155
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 17
17
Darasi na 87: tilawar sati
A cika takardar ajiyar kaya da wannan misalin

Ranar lahadi, 12 ga watan mayu na shekara 2015, *ungiyar


Bunkasa karkara ta Safo ta sayo buhu 13 na wake.

Ranar talata 23 ga watan satumba na shekara 2015, *ungiyar


ta saida buhu 4 na wake.

Takardar ajiyar kaya

Rana Dalili Shiga Fita Saura Cikon bayani

Takardar ajiyar kuùi

Rana Dalili Shiga Fita Saura Cikon bayani

Ranar lahadi 4 ga watan janairu na shekara 2015 , *ungiyar


mata ta garin Dama ta ùauko bashin kuùi daga wani puroje da
suka tashi 456 000 F . Ranar juma ‘a 9 ga watan janairu ta sayi
alkalma da wannan kuùi ta jikka 135 000 F .

156
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 18
Darasi na 88 : takardar ajiyar kuùi

Rana Dalili Shiga Fita Saura Cikon bayani

157
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 18
Darasi na 89: Cikon takardar shaida

Takarda ce da wanda ya karbi kudi ko kaya ke cika ma


wanda ya bashi.

Ga yadda takardar saida take:

Lamba____________/ BPF

Na amsa daga :………………………………………………………………………..

Yawan kudi da ya kama……………………………………………………………….

Domin…………………………………………………………………

A ranar…………………………………………………

Sa-hannun mai karba

158
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 18

Darasi na 90: Cikon takardar shaida


Idan an sayi kaya wajibi ne ùan kasuwa ya bada takardar
saidar sayen kaya. Ga abun da takardar ta kumsa.Malami ya
nuna ma ùalibbai mahimmancin cika wannan takarda sai
ùalibbai su sauye gyararren aikin cikin kayyunansu.

TAKARDA MAI LAMBA _________/

Adireshin dan kasuwan : Ranar sayen kayan ………………..

Ya tambayo :…………………………………………… …………….

Yawan kaya Kalar kaya Kudin guda Jimilla

Jimilla

An tsaida kudin kayan a :……………………………………………..

Tabbatar an karbi kudin Sa-hannu dan kasuwa

159
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 18
Darasi na 91:
91: Cikon takardar sayen kaya
Idan an sayi kaya wajibi ne ùan kasuwa ya bada
takardar saidar sayen kaya. Ga abun da takardar ta
kumsa.

Ga yadda takardar take

Takardar odar kaya mai lamba_________/

Dan kasuwa:

Yawan Kalar kaya Kudin guda Jimilla


kaya

Jimilla

Rana da sa-hannu

160
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 18
Darasi na 92:
92:Tilawar sati

A cika takardar da wannan misali

Ranar laraba 7 ga watan mayu na shekara 2016,


*ungiyar *aruwar kowa ta samu bashin kuùi 324000 F
daga bankin raya karkara . Bayan haka , ranar juma’a
9 ga watan mayu sun sayi takin zamani na 123000 F .
GIRGAM NA SHIGA DA HUTAR KU%I

Sunan kungiya: ……………………………….. ……Rana…………………….

Rana Lambar Dalili Shiga Hita Kuùi cikin


shaida asusu

Jimilla kuùin da za a
aza bisa sabuwar
takarda

161
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 19
Darasi na 93: Cikon takardar odar kaya

Kungiya ke kididdige irin kayan da za a saye, sannan ta


ba dan kasuwa.

Ga yadda takardar take

Takardar odar kaya mai lamba_________/

Dan kasuwa:

Yawan Kalar kaya Kudin guda Jimilla


kaya

Jimilla

Rana da sa-hannu

162
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 19

Darasi na 94: Cikon girgam na sayan kaya

Takarda ce inda ake rubuta bayyani bisa kayan da


*ungiya ta saya
Yadda takardar take

GIRGAM NA SAYAN KAYA :

Sunan *ungiya : ……………………………….. ……shekara…………………….

Kalar kaya

Rana Sunan wanda Mu*ami Wurin da Yawan Kuùin Jimillar


ya sayo kaya aka sayo kaya guda kuùi
kaya

Jimilla

163
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 19
Darasi na 95 : Cikon takardar
takardar kawo kaya

Da wannan takardar ne *ungiya take tabbatar da ta


karçi kaya.

Ga yadda takardar take :

TAKARDAR KAWO KAYA

Lamba_________

Adireshin ùan kasuwar:

Wurin da aka ba da kayan :………………….

Yawan kaya Kalar kaya Kuùin guda Jimilla

Rana da sa-hannu

164
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 19
Darasi na 96: Cikon takardar shaida

Idan an sayi kaya wajibi ne ùan kasuwa ya bada takardar


saidar sayen kaya. Ga abun da takardar ta kumsa.Malami ya
nuna ma ùalibbai mahimmancin cika wannan takarda.Malami ya
zana wannan takarda a babban allo

Ga yadda takardar take :

TAKARDAR KAWO KAYA

Lamba_________
Adireshin ùan kasuwar:
Wurin da aka ba da kayan :………………….
Yawan kaya Kalar kaya Kuùin guda Jimilla

Rana da sa-hannu

165
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 19
Darasi na 97: Cikon girgam na binciken ribar aiki
Yana bada bayyani bisa kudin da kungiya za ta
kashewa wurin gudanar da aiki, abun da za ta samu na
riba ko na faduwa

Ga yadda girgam yake


Kashin kudi Jimilla Abun da za samu Jimilla

Zubin kayan farko Zubin kayan farko

Hatsi........................ Hatsi........................

Masara....................... Masara.......................

Dawa................. Dawa.................

Abun da aka saya a wannan Abun da aka saida a wannan


lokacin lokacin

Hatsi……………. Hatsi…………….

Masara…………… Masara……………

Dawa…………. Dawa………….

Kwangon buhu…… Kwangon buhu……

Maganin kashe kwari………

Wasu kashe-kashen kudi Wasu hanyoyin shigar kudi

Kudin lebara…….. Kudi mararan……..

Diyar banki………. Kadara ………….

Asusun tanadi……

Asusun ajiya………

Jimillar kashin kudi (a) Jimillar samun kudi (b)

Riba (b-a) faùuwa (a-b)

Jimilla Jimilla

166
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 19
Darasi na 99
99: Cikon takardar binciken sakamakon aikin
kungiya

Yana ba da damar sanin arzikin *ungiya tare da ba mambobinta


bayyani bisa hanyoyin da aka same shi da ribar da aka samu.
Idan ko an faùi sai a ùauki matakan gyara.

Ga yadda takardar take


Kungiya ta :
Lissahi zuwa ranar :…………………

LISSAHIN KADARA JIMILLA LISSAHIN KUDI JIMILLA

Kashe-kashen kuùi Kuùin kungiya :

-Hilaye da gidaje………… -Tarbace/Zubi….

-Mangaza,…………………… -Katihu/Tsimi………

- Kayan noma…………… -Ajjiya

- Kayan aiki ……………

Kudin aiki Taimako

-Cimaka, Kayan aiki………..

-Buhu kwango

Kudin da ake iya samu : Bashi

-Masu saye

Kudin da ke akwai: A cikin matsakaici


da dogon lokaci
-Banki,………………….
Sakamako…………..
-Asusu……………………

Jimilla Jimilla

A sani : Takardun shaida wata hanya ce mai bada damar binciken shiga da hutar
dukiyar kungiya.

167
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 19

Darasi na 101: Ma’aunin tsawo (dam da cm ).

- 3m = ………………………………. dam ?
- 8m = ………………………………. cm ?
- 50 m = ………………………………. cm ?
- 60 m = ……………………… cm ?
1500 m = ………………………………..dam ?

168
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 19

Darasi na 102: Lissahin kashi cikin ùari ( %))

Misali 1: Mudi da Iliya sun samu tallahin purojen PAEQ


na tamma 480.000 domin yin noman ban ruwa.
Amman sai da suka zuwa tamma 120.000.

Tambaya

- Nawa kuùin aikin ya tashi gaba ùaya?


- Kashi nawa cikin ùari na kuùin purojen ya kayo?
- Kashi nawa cikin ùari na kuùin
kuùin su Mudi suka zuwa ?

169
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 19

Darasi na 103: tilawar sati

Dogon lissafi

Aiki na 1:
1 Malam ali ya sayi bahu 15 na takin zamani a
jam’iyyarsu. Kowane bahu na da nauyi kilo 50, kuma
kowane kilo guda ya tashi 654.

- dala nawa bahuhuwan suka tasar mashi ?


ranar kasuwa ya saida su a 3 500 kowane bahu.

- ribar nawa ya samu jimilar bahuhu wan ?

- ribar nawa ya samu bisa kowane bahu ?

Aiki na 2:
2 Harùo na da shanu 35, ya sayi gishirin lasa
20 wurin mushen likitar dabbobi ; kowane gishiri ya
tashi mashi 75.

- dala nawa gishirin 20 suka tasar mashi ? Kowace


saniya gishirin guda take lasa.
- Gishiri nawa ya karmata harùo ya *aro?
A lokacin da ya koma sayen gishiri, ya isko an *ara 15
bisa kuùin kowane gishiri.

- dala nawa ya sayi gishirin da ya *aro ?


- dala nawa harùo ya kashe gaba daya ?
- kuma dala nawa ya kashe ma kowace saniya?

170
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
Sati na 20
jadawalin ribi

1 x 1 = 1 2 x 1 = 2 3 x 1 = 3
1 x 2 = 2 2 x 2 = 4 3 x 2 = 6
1 x 3 = 3 2 x 3 = 6 3 x 3 = 9
1 x 4 = 4 2 x 4 = 8 3 x 4 = 12
1 x 5 = 5 2 x 5 = 10 3 x 5 = 15
1 x 6 = 6 2 x 6 = 12 3 x 6 = 18
1 x 7 = 7 2 x 7 = 14 3 x 7 = 21
1 x 8 = 8 2 x 8 = 16 3 x 8 = 24
1 x 9 = 9 2 x 9 = 18 3 x 9 = 27
1 x 10 = 10 2 x 10 = 20 3 x 10 = 30

4 x 1 = 4 5 x 1 = 5 6 x 1 = 6
4 x 2 = 8 5 x 2 = 10 6 x 2 = 12
4 x 3 = 12 5 x 3 = 15 6 x 3 = 18
4 x 4 = 16 5 x 4 = 20 6 x 4 = 24
4 x 5 = 20 5 x 5 = 25 6 x 5 = 30
4 x 6 = 24 5 x 6 = 30 6 x 6 = 36
4 x 7 = 28 5 x 7 = 35 6 x 7 = 42
4 x 8 = 32 5 x 8 = 40 6 x 8 = 48
4 x 9 = 36 5 x 9 = 45 6 x 9 = 54
4 x 10 = 40 5 x 10 = 50 6 x 10 = 60

171
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya
7 x 1 = 7 8 x 1 = 8 9 x 1 = 9
7 x 2 = 14 8 x 2 = 16 9 x 2 = 18
7 x 3 = 21 8 x 3 = 24 9 x 3 = 27
7 x 4 = 28 8 x 4 = 32 9 x 4 = 36
7 x 5 = 35 8 x 5 = 40 9 x 5 = 45
7 x 6 = 42 8 x 6 = 48 9 x 6 = 54
7 x 7 = 49 8 x 7 = 56 9 x 7 = 63
7 x 8 = 56 8 x 8 = 64 9 x 8 = 72
7 x 9 = 63 8 x 9 = 72 9 x 9 = 81
7 x 10 = 70 8 x 10 = 80 9 x 10 = 90

172
Lissafi Littafin ùalibi / ùaliba Aji na ùaya

You might also like