Scenariusz z wykorzystaniem burzy mózgów i analizy SWOT

45 min

2.3. Antyczna Sparta

Cele lekcji:
Uczeń :
• poprawnie posługuje się terminami: heloci, symmachia, spartiata, periojkowie,
diarchia, oligarchia, apella, eforowie, diaita, Związek Peloponeski, geruzja, homoioi,
Wielka Rhetra, „straż praw”, krypteja,
• określa czas wydarzeń : IX–VI w. p.n.e. – powstanie i rozwó j terytorialny Sparty,
• omawia rolę działalności Likurga,
• wyjaśnia początki kształtowania się Sparty,
• wymienia prawa zawarte w Wielkiej Rhetrze,
• charakteryzuje ustró j polityczny Sparty,
• opisuje strukturę społeczeń stwa spartań skiego,
• przedstawia życie codzienne Spartan,
• formułuje swoją opinię na temat wychowania spartań skiego,
• tłumaczy uniwersalny charakter spartań skiej legendy.

Metody:
• metody aktywizujące – burza mó zgó w, analiza SWOT,
• elementy wykładu,
• rozmowa kierowana,
• praca z tekstem podręcznika,
• praca z tekstem źró dłowym,
• praca z mapą.

Formy pracy:
indywidualna, zbiorowa.

Środki dydaktyczne:
• podręcznik Zrozumieć przeszłość 1 (s. 87–93),
• karta pracy Podboje Sparty,
• duży arkusz papieru.

Przebieg lekcji:
Faza wprowadzająca
1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności, podanie tematu i celó w lekcji.
2. Uczniowie odpowiadają na pytanie 1. Przypomnij sobie ze s. 87 podręcznika.

Faza realizacyjna
1. Uczniowie zapoznają się z mapą Sparta i Związek Peloponeski na s. 88 podręcznika.
Następnie, korzystając ze zdobytej wiedzy oraz tekstu źró dłowego, wykonują zadanie z
karty pracy.
2. Nauczyciel omawia dalsze podboje Spartan i genezę Związku Peloponeskiego, po czym
przybliża uczniom działalność Likurga oraz wymienia zasady zawarte w Wielkiej
Rhetrze.

© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.

3. Prowadzący inicjuje dyskusję na temat życia obywateli w pań stwie spartań skim.
Uczniowie pracują nad zagadnieniem metodą burzy mó zgó w. Zapisują na tablicy hasła
związane z podziałem społeczeń stwa Sparty, statusem jego członkó w i obowiązkami
poszczegó lnych mieszkań có w. Po wyczerpaniu pomysłó w nauczyciel podsumowuje
zagadnienie i podkreśla najtrafniejsze propozycje zgromadzone przez uczestnikó w
zajęć.
4. Wszyscy uczniowie czytają tekst Warto wiedzieć ze s. 89 podręcznika. Następnie
pisemnie odpowiadają na zamieszczone pod nim pytanie: W jaki sposób próbowano
zapobiec spadkowej liczbie spartiatów? Po wykonaniu zadania wybrane osoby
prezentują efekty swojej pracy.
5. Nauczyciel w formie kró tkiego wykładu przedstawia ustró j polityczny Sparty,
wymienia organy władzy podwó jnego kró lestwa i ich kompetencje. Następnie poleca
uczestnikom lekcji stworzyć w zeszytach słowniczek najważniejszych pojęć związanych
z omawianym tematem. Wśró d opisywanych terminó w powinny się znaleźć: diarchia,
apella, eforowie, geruzja. W trakcie pracy uczniowie mogą korzystać z tekstu Ustrój
polityczny Sparty ze s. 90-92 podręcznika.
6. Klasa zapoznaje się z tekstem Życie Spartan ze s. 92-93 podręcznika. Prowadzący
wiesza na tablicy arkusz ze schematem analizy SWOT i wyjaśnia zasady pracy tą metodą.
Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela przeprowadzają dyskusję, w któ rej wymieniają
mocne i słabe strony spartań skiego wychowania, a także szanse i zagrożenia związane z
tym procesem. Następnie wyznaczona osoba zapisuje zebrane informacje w
odpowiednich miejscach schematu (przykładowa analiza zamieszczona została w
Materiałach dla nauczyciela). Uczniowie dokonują oceny możliwości przeniesienia
spartań skiego modelu wychowania na
dzisiejsze realia.

Faza podsumowująca
1. Prowadzący informuje, że ze Spartą już od starożytności związane były liczne legendy.
Według jednej z nich matki wojownikó w, żegnając synó w udających się na wojnę,
wręczały im tarczę i wypowiadały słowa: „z tarczą albo na tarczy”. W dalszej kolejności
uczniowie rozmawiają na temat idei pań stwa, w któ rym życie jednostki
podporządkowane jest całkowicie jego interesowi.
2. Zadanie domowe:
Odpowiedz pisemnie na pytanie zamieszczone pod tekstem „Legenda spartańska”
(podręcznik, s. 92): „Dlaczego wiele postaw związanych ze Spartą w późniejszych czasach
uznawano za wzorcowe?”.

Materiały dla nauczyciela

Przykładowa analiza SWOT do zagadnienia „Wychowanie spartańskie”

Wychowanie spartańskie
Mocne strony Słabe strony
• silna armia, któ rą tworzą zdrowi • odrzucenie słabych i chorych
mężczyźni • brak bliskości rodziny – skoszarowanie
• zdyscyplinowanie hoplitó w chłopcó w od sió dmego roku życia
• całkowite oddanie ojczyźnie • krypteja – bezwzględny zwyczaj, podczas
• dobre wyszkolenie w walce któ rego młodzi spartiaci zabijali helotó w
• obowiązkowa służba wojskowa • o przyjęciu kandydata do grupy
wszystkich obywateli spożywającej wspó lny posiłek (syssitia)

© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.

• odporność fizyczna i psychiczna decydowało głosowanie
Szanse Zagrożenia
• znacząca pozycja Sparty wśró d innych • niezadowolenie helotó w skutkujące
poleis buntami
• silna i dobrze wyszkolona armia – • bark ró wnowagi między rozwojem
możliwość podbijania innych miast- fizycznym a duchowym
pań stw • utrata obywatelstwa przez coraz większą
• całkowite podporządkowanie pań stwu liczbę spartiató w
skutkowało sprawnymi, stabilnymi
rządami

© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.