METODA REPREZENTACYJNA
Badanie niepełne
• ankietowe – gdy informacje o
zbiorowości są gromadzone za
pomocą ankiety rozesłanej do
ściśle określonych osób, instytucji,
przedsiębiorstw;
• monograficzne – szczegółowy, z
wielu punktów widzenia
potraktowany opis i analiza
wybranej jednostki statystycznej
lub niewielkiego zespołu
jednostek. Wybrana jednostka
powinna być typowa, wskazująca
kierunek rozwoju
• reprezentacyjne – częściowe
badanie statystyczne oparte na
próbie pobranej ze zbiorowości
generalnej w sposób losowy.
• Obejmuje wybraną część próby
• Skraca czas badania
• Skraca koszty
Przykłady
• Metoda monograficzna – opis i
analiza szczegółowo pojedynczej
jednostki (osoby w gminy,
województwa)
• Metoda reprezentacyjna
Alicja Damaszkę, Aleksandra Górska, Martyna Michalska, Nikola Gadomska III Rg
Badanie Pełne
• spis statystyczny (np. spis ludności)
– doraźne lub okresowe badanie
statystyczne obejmujące wszystkie
jednostki zbiorowości.
• rejestracja bieżąca (np. ewidencja
urodzeń, małżeństw). –
systematyczne notowanie
określonych faktów będących
przedmiotem badania.
• Obejmuje wszystkie jednostki
zbiorowości statystycznej
• Dłuższy czas badania
• Większe koszty
• Spis powszechny
• Rejestracja bieżąca (zgony,
urodzenia, samochodów
małżeństwa itp.)
Metoda reprezentacyjna –
Częściowe badanie statystyczne oparte na próbie pobranej ze zbiorowości generalnej w
sposób losowy.

Próba losowa –
Zbiór otrzymany w wyniku stosowania pewnego mechanizmu losowego Np generator
liczb
Próba losowa musi być reprezentatywna
- Aby uzyskane wyniki można było odnieść do zbiorowości generalnej z określoną
dokładnością, próba musi być reprezentatywna, a zatem muszą być spełnione dwa
warunki:

A) musi być wybrana losowo - tzn. każda jednostka danej zbiorowości ma znane,
różne od zera prawdopodobieństwo znalezienia się w próbie,
B) powinna być dostatecznie liczna. Jest to pojęcie umowne. Często oznacza próbę o
umiarkowanej liczebności.

Dopuszczalny błąd
Brak stuprocentowej pewności w oparciu o jedną konkretną próbkę Może
występować w postaci:
• Ryzyko błędu 0.5% a 10%
• Współczynniki ufności 0.95 -99.9 (Wyraża się to od zera do 1)
• Termin precyzja podaje się w wartości bezwzględnej

Przedział ufności
- dla innej miary statystycznej informuje nas o tym na ile możemy ufać danej wartości.
Pokazuje nam on, że poszukiwana przez nas rzeczywista wartość mieści się w pewnym
przedziale z jakimś założonym prawdopodobieństwem. Przedział ten jest mocno
związany z teorią szacowania pewnych wartości w statystyce. Przykładem może być
średnia. Np. chcemy wyznaczyć jaki jest średni poziom czegoś.

Alicja Damaszkę, Aleksandra Górska, Martyna Michalska, Nikola Gadomska III Rg

 Niezbędna liczebności próby i badanie wstępne

O rozmiarze próby, którą należy pobrać z badanej zbiorowości decyduj: dopuszczalny

błąd szacunku, ryzyko popełnienia błędu w badaniu, a także schemat losowania.
Zbiorowość cechują pewne parametry takie jak suma, wartość średnia, odchylenie od
średniej. Mówią one o kształcie rozkładu badanej zmiennej. Chcąc wyliczyć wymaganą
liczebność próbki trzeba znać pewne parametry zbiorowości generalnej. Są one
nieznane, jednak trzeba je oszacować na podstawie jakiegoś badania wstępnego.
Badanie to nie jest jeszcze badaniem właściwym, ale da nam ono jednak pojęcie o całej
zbiorowości. Próba wstępna, nie jest wielka (najczęściej liczy ona od 30 do 50
elementów), zdarzyć się więc może, że parametr na jej podstawie szacowany będzie
daleki od prawdziwego. Nie przeszkadza to jednak w ustaleniu liczebności próbki, gdyż
tę będziemy - w razie potrzeby – powiększać, w miarę jak nasze szacunki będą ulegać
korektom

POLE BADAŃ
Tak jak wcześniej było powiedziane, na podstawie wybranych prób losowych można
wyciągać wnioski oparte na całej zbiorowości. Pytanie, po co to w ogóle robimy, co
chcemy wiedzieć. W metodach reprezentacyjnych są dwa podstawowe rodzaje badań.

Aspekt jakościowy (test istotności) np. poprawnie pod względem formalnym

zaksięgowana faktura.

Aspekt ilościowy (test wiarygodności) np. kwota należności na fakturze.

Z kolei w tym przypadku całą zbiorowość możemy opisać (badać) na wiele sposobów,
w zależności od tego, co chcemy wiedzieć o tej zbiorowości. Może nas interesować
suma wszystkich należności, na które składają się poszczególne pozycje, lub znać ich
średnią wartość. Mówimy wtedy o badaniu zbiorowości ze względu na badaną cechę.
Jeśli interesuje nas liczba elementów z określoną cechę np. saldem mniejszym od
zadanej wartości, to jest to test istotności. Możemy być zainteresowani poznaniem
rozkładu poszczególnych wartości w zbiorze, tj. opisem jak często pojawiają się
konkretne wartości w całym badanym zbiorze (rozkład zmiennej). To jest pierwsza
grupa cech pod względem, których możemy badać całą zbiorowość. Jest ona
podstawowym celem badania reprezentacyjnego. Drugą grupę stanowią takie
parametry jak: odchylenie standardowe czy współczynnik zmienności określające
stopień zmienności. Inną kategorią są miary asymetrii, a jeszcze inne badają stopień
koncentracji w zbiorze. Możliwości i sposoby opisu badanej zbiorowości jest wiele.

Alicja Damaszkę, Aleksandra Górska, Martyna Michalska, Nikola Gadomska III Rg

 Planowanie zadania reprezentacyjnego

Zanim przystąpimy do przeprowadzenia badania należy określić przede wszystkim cel

badania. Następnie należy określić zbiorowość generalną, czyli zbiór danych, z których
zostanie pobrana próba. Później należy przyjąć założenia, co do ryzyka badania oraz
dopuszczalnego błędu, a także określić schemat losowania.

Próba reprezentacyjna może wybrana być poprzez:

a) losowanie, wybór przypadkowy, a więc taki, w którym każda jednostka badanej

zbiorowości ma równe szanse wylosowania – jakaś grupa niecała zbiorowość – np.
ankieta badająca usługi, czyli dzwoni do mnie telefon z Podlasia i zadaje pytanie

• Losowanie proste zależne

Jest to losowanie, w którym wybrany element, nie może być wybrany po raz drugi i
takie, że prawdopodobieństwo wylosowania każdego z elementów jest takie samo,
jest dodatnie. Jeśli jednostka jest losowana z całej zbiorowości i wylosowanie jej nie
ogranicza wylosowani innej jednostki to schemat nieograniczony.

• Losowanie warstwowe
Jest to losowanie, w którym dzieli się całą zbiorowość na kilka warstw. Kryterium
dzielenia na warstwy powinno być zróżnicowane między sobą. Jednak te warstwy
powinny być, jak najbardziej jednorodne. Losowanie próby dokonuje się z każdej
warstwy niezależnie. Próbę losową stanowi suma elementów wylosowanych z każdej
warstwy. Ten schemat losowania jest więc schematem ograniczonym.

b) celową selekcję,
przeprowadzona na podstawie ustalonych kryteriów; metodę reprezentacyjną stosuje
się najczęściej w przypadkach, gdy: generalna masa statystyczna jest bardzo liczna i
opracowanie danych, dot. wszystkich jej jednostek wymagałoby zbyt wiele czasu,
kosztów, pracy (np. badanie opinii publicznej); chce się szybko uzyskać przybliżone
dane liczbowe, charakteryzujące badaną rzeczywistość – np. ankieta na temat oceny
przedmiotu lub nauczyciela

Alicja Damaszkę, Aleksandra Górska, Martyna Michalska, Nikola Gadomska III Rg

Alicja Damaszkę, Aleksandra Górska, Martyna Michalska, Nikola Gadomska III Rg