8/29/2020

DINH D NG
THAI K - CHO CON BÚ

PGS.TS. BS. Bùi Quang Vinh

B Môn Nhi, HYD TPHCM.

M c Tiêu H c T p
H c xong bài này sinh viên có th :
Gi i thích t i sao b nh t t ngg i tr ngg thành có th
do b t th ng t bào thai ( THA tien' d-Eoing)
,

Trình bày nguyên t c dinh d ng cho ph n chu n

b có thai
Trình bày nguyên t c dinh d ng lúc mang thai
Trình bày nguyên t c dinh d ng khi cho con bú.
bú

1
 8/29/2020

M c L c N i Dung Bài Gi ng
Sinh lý khi có thai
Ngu
g n g c bào thai c a b nh ngg i tr ngg thành
Dinh d ng tr c khi có thai
Dinh d ng khi có thai
Dinh d ng th i k cho con bú

N I DUNG

2
 8/29/2020

Gi Thuy t Ngu n G c Bào Thai

Barker (UK)
Gi thuyy t: suyy dinh d ng/th
g/ i k nh y c m bào
thai
thay i v nh vi n c u trúc, sinh lý, chuy n hóa
Gây b nh tu i tr ng thành. lvdttlttsoin )
Ch ng minh: suy dinh d ng thai k & nh cân sanh
liên quan
B nh tim m ch, tai bi n m ch não, cao huy t áp,
ti u ng type 2, suy th n, h i ch ng chuy n
hóa.

twittering
9
> THA

•
seidheiid-aoptu.yvanephwonthapiho.br

C Ch (1)
agiathnyei-genhahi.rs
N u bào thai nh n d ng ch t gi i h n:
T bào pph n ngg tr nên hà ti n (thrifty)
( y)
C th xu h ng gi ch t béo sau sinh, cól i trong
thai k
Nguy c béo phì khi l n.
N u m b ti u ng trong thai k
ng chuy
h n sang bà bào thai
th i
Bào thai ti t nhi u insulin
Thay i thèm n trên não
Nguy c béo tr ng thành, ti u ng thai k .

3
 8/29/2020

C Ch (2)
4-hay otoi histone )
'

Các y u t môi tr ng có th thay i c u trúc gen

mà không thay i chu i DNA

thayotoingoo-ugenlue-mo.it
Epigenetics
M suy dinh d ng
'
Stress tinh that
hay the droit )
Ch t ô nhi m:
• BPA (bisphenol A) trong chai/bao nh a
Dùng folic acid/genistein trong u nành có th
ng n ng a tác ng môi tr ng.

DINH D NG TR C THAI K

4
 8/29/2020

ane ~l.gmoiquathipsvokinhscontraimo.pqua
Sinh Lý N Tr c Thai K
Quá trình r ng tr ng và kinh nguy t bình th ng c n:
L ngg m c th :
• >17% m c th cho hành kinh
• >22% m c th cho chu k kinh bình th ng.
C ch :
'
mihoa >

Mô m chuy n androgen thành estrogen

• #33% estrogen t mô m tr c mãn kinh
• 100% estrogen t mô m sau mãn kinh ldobuoiy-trgkohoa.td-on.gl
Estrogen & luteinizing u c i u hòa b i GRH, FSH.

Suy Dinh D ng & Kinh Nguy t

ph n nh cân ho c quá g y
Estrogen
g th p
Ch ti t GRH b t th ng v s l ng & th i i m
R i lo n chu k estrogen, LH
R i lo n chu k kinh.
-
Vonhinh

5
 8/29/2020

Y uT nh H ng Vô Sinh (1)

lanunfq.ua/,d-a.ibie.tanchay)ssaymthai
Ch n kiêng ho c gi m calorie quá m c.
n nhi u carotene quá
q
Ti p xúc chì kéo dài
c ch ti t progesterone c n cho phôi làm t &
thai k
Béo phì n : >
thgbi.bnongsningd-anang.roiloa.nck.by
Gi m phôi
hôi làm
là t & su t mang thai
th i e
kinhnguy.ee
T ng nguy c khuy t t t b m sinh.

Y uT nh H ng Vô Sinh (2)
Suy dinh d ng & béo phì nam:
u ggi m s l ngg và n ngg tinh trùng.
g
Hút thu c:
li u l ng liên quan v i vô sinh & mãn kinh s m
Thi u d ng ch t:
Dùng thu c ng a thai gây gi m B6 và acid folic.
Ch n c a m lúc th thai:
n nhi u calorie và n sáng u t ng tr trai.

6
 thy thay
'
the thai 3
9
b.
sung thai 3
thang
s
many
 8/29/2020

Chu n B Tr c Có Thai
Thông báo bà m v nh ng nguy c có h i cho thai

ld-at.ba?tla-thuoEx8'giunl3thangdwtoi'sau
Thu c
R u, thu c lá
B nh m n tính: suy n, ti u ng
BS h i t t c ph n trong tu i sinh s n v kh
n ng có thai.
Khá BS tr
Khám t c khi th thai
th i vài
ài tháng.
thá
Th thai ngoài ý mu n: th ng khám tr sau th
thai 12 tu n
Dùng acid folic tr c th thai: the Thai 3 ttamg
gi m nguy c khuy t ng th n kinh.

DINH D NG LÚC TH THAI

Tình tr ng dinh d ng nh h ng thai k
Tình tr ng dinh d ng vào th i i m th thai r t
quan tr ngg n s p
q phát tri n c a bào thai.
Kh n ng sinh con b nh h ng b i cân n ng
t i u trong gi i h n BMI 18,5 – 24,9 kg/m2.
ph n BMI <18 có th vô kinh, không r ng tr ng.
ph n béo phì có th không r ng tr ng.
T s vòng
ò eo/vòng
/ ò hôhông (>0,8)
( 0 8)
có liên quan v i gi m kh n ng sinh con.
Làm cân n ng tr l i bình th ng
là t t c bi n pháp giúp ph n vô sinh th thai.

7
 8/29/2020

DINH D NG LÚC TH THAI (tt)

B sung acid folic quanh th i i m th thai
nguy c khi m khuy t ng th n kinh lúc sinh
Khuy n cáo t t c ph n có th có thai
• nên dùng acid folic 400 mcg/ngày
• t tr c mang thai 3 tháng n tu n 12 thai k . Gan mang th ai 3 ltay )
Trên th c t ,
l ng nh p acid folic khó t c t ti t ch
• vì tính kh d ng sinh h c c a folat trong t
nhiên th p
>50% thai k không c ho ch nh s n, khuy n
cáo trên khó áp d ng c

DINH D NG LÚC TH THAI (tt)

Do ó M , Canada và >60 n c
b sung b t bu c acid folic vào b t m và/ho c
nh ngg s n ph
p m ngg c c.
K t qu là su t b nh áng k .
Không c u ng r u
trong khi nh có thai ho c ã có thai.
Kho d tr dinh d ng y t i c n thi t
gii v ng cho
h phôi
hôi làm
là t vàà
t o thành c quan trong nh ng tu n u I nuoinhau thai I

• nhau (nutritional gatekeeper) không ho t ng

y cho t i tháng th 3 c a thai k .

8
 8/29/2020

DINH D NG TRONG THAI K

Trong thai k có nhi u c ch thích ng
c th m gia t ng hi u qu cung c p dinh
d ngg cho c m và thai.
satirat
' '
-

aihhananghap they can✗ i va- cow

than d-air tang it

>
3
3
thang San tang nheiu
Nhu C u N ng L ng & T ng Cân
T ng cân trong thai k i n hình 11 16 kg. ( nine goat )
Vi n Dinh D ng: 10 12 kg ( un )
T ng cân thay i tùy thu c BMI tr c thai k
T ng trong quý u và quý 2 trung bình
• là 0,4 kg/tu n cho cân n ng bình th ng,
• ít h n (0,3 kg/tu n) cho ph n quá cân,
• nhi u h n (0,5 kg/tu n) cho ph n nh cân.
>
g-
n me
.
canty tang cars > con die' ra
caring tang cain
( b th 3-
315kg )
'

thap <
215 kg
-
can >
4kg

9
 ' '

theo vñy dink dining quoi gia Inui BMI bthl

 > do lñm thai
'

aging ptnai tough

thot
gian
~

lhsphoitnnybinh
 8/29/2020

m ( tamis ) ( thi.tn/ 2)

nlogthi~2ogcahons ltoha.tl
Khuy n cáo c a NRC: >

Thêm 30 g m/ng / g t thángg th 2 thai k .

Thi u m trong thai k nh h ng x u n
di n ti n thai k &
phát tri n thai nhi:
• cân n ng, chi u dài, vòng u lúc sinh
• phát tri n v n ng & tâm th n.

Nhu C u S t
S gia t ng th tích máu c n thêm s t.
S t có th c cung c p t :
D tr c th .
Tuy nhiên có n >50% ph n không có d tr
ho c d tr th p.
T ng h p thu s t ru t.
Viên b sung s t.
L ng nh h p tii t ch
h .
s sat

> vdveinfefolic
s acid
folic

10
 8/29/2020

Nhu C u Calci & Vitamin D

Nhu c u calci t ng trong quý 3 thai k .
Calci b sung có th c cung c p b i:
Tái c u trúc x ng, kích thích b i estrogen,
prolactin, t ng c ng m c vitamin D ho t tính.

ichothaiky-tuynlneirkobatibuo.no
T ng h p thu. > didcan ✗

Vitamin D ph i cho s d ng calci hi u qu .

Có thai c n vitamin D b sung nh p 15 mcg/ng,
c bi
b t trong mùa
ù ôngô khi
kh da
d b che.
h
nhni Fe voi acid folic

Các D ng Ch t Khác
Acid béo không bão hòa chu i dài long chain PUFA:
c n cho phát tri n não và võng m c.
Nhu c u t ng n u t ng n cá có d u.
M ts c t ng h p t acid linoleic , trong
d u ( u nành, h t nho, hanjt walnut),
rau xanh,
th t t ng v t nuôi c .
Nhu c u protein và vitamin B (ngo i tr folic) t ng
t l v i nhu c u n ng l ng.
bombing
'
ien
Tình tr ng s t, K, Mg, Ca, I, vit A, riboflavin th p >
irony v

Do ó thai ph c n n v i ch n cân b ng.

11
 8/29/2020

Nh ng Nhóm Dân S Nguy C

Nhóm Lý do nguy c
V thành niên Nhu c u t ng tr ng ang cao
Có th ch i b thai,
L ng l trong i u ch nh ti t ch /hành vi.
Th a cân/béo T ng nguy c bi n ch ng,
G m sanh non, cao huy t áp, ti u ng thai k .
n chay Nguy c l ng nh p d ng ch t th p
L ng nh p D tr kém lúc b t u thai k ,
th p L ng nh p vi ch t th p,
T ng cân kém,
Nguy c cao sinh nh cân.

Th c Ph m Nên Gi i H n /Thai K
U ng r u
Thu c lá
do bño thai chira 23 NST la
Cà phê >
.

Ói bu i sáng: quý 1 thai k

Dùng g ng & B6 gi m tri u ch ng.
Th y ngân: t cá bi n (cá m p, thu, ng , ki m, kình)
nh h ng não ang phát tri n. > phu mico th ai hay chian ed bien
'
'

Thu c tr sâu: nhi m trong rau trái cây.

Phthalate: d u th m, s n móng tay.
phn.mil lain nail the v8 Sink
' '
> w

12
 8/29/2020

DINH D NG TH I K CHO BÚ
Tình tr ng dinh d ng c a m khó nh h ng my nhién ahh hiring
biopsy Sia
n th tích và ten' hi '
thành ph n i ch t c a s a m
trong nh ng tu n u cho s a.
Tuy nhiên nh ng ph n dinh d ng kém
khó có th gi v ng thành ph n i ch t nh c
ttrong s a
trong m t th i gian dài.

DINH D NG TH I K CHO BÚ (tt)

Tránh ch t h i nh
r u
thu c
hit
'

dtiiex nhoit India

d nguyên con

9
có th t s a i qua tr .
Dù s a m là th c n lý t ng cho tr , nhi u bà m
khô cho
không h con bú c. >
doing heating three
Khuy n khích y t và thông tin giáo d c là c n thi t
gia t ng t su t m cho con bú.

13
 8/29/2020

N ng L ng
S a m có n ng l ng # 70 Cal/100 ml
Hi u su t t o s a 80%’ →850mL Sia
C n 90 Cal/100 ml s a x 850 = 800 Cal/ng
M c n # 800 Cal/ng t o s a.
250 300 Cal/ng huy ng t m trong thai k
500 Cal/ng c n thêm s a cho con.

Y u T Gi m S a M
R u
Thu c lá
> ha.nchicoicchatd-i.ro
Cà phê
Có th nh h ng l ng s t trong s a.
Thu c

>
neiidnngks svañiothétieprycchobnsuoime .

tuynhiintwykskoanhhnoytoi DNA

14
 8/29/2020

L i Ích C a Bú M
Cho con bú là d p m gi m cân. N u m d cân:
gi m cân b ng cách:
gi i h n ti t ch v a ph i
mb o d ng ch t ch y u.
Ch m có kinh tr l i:
Cho bú c ch ti t GRH h i, c ch ti t LH, &
kích thích ti t prolactin.
prolactin
Gi m nguy c ung th vú.

K T LU N
Tr c thai k :
Tránh r u,, thu c lá,, y u t nguyg yc
Dùng acid folic 0.4 mg/ng (ng a t t ng TK).
Trong thai k :
T ng n ng l ng # 300 Cal/ng, m 30 g/ng.
acid béo thi t y u, caci, vitamin tan trong
n c.
Cho con bú:
T ng n ng l ng 500 Cal/ng, m 30 g/ng.

15