2016 KPSS

TÜRKÇE SEMİNERİ
(Seçilmiş Pratik Notlar)

01 Mayıs 2016 / BURSA

Mustafa Onur BOZKUŞ

CÜMLENİN ÖGELERİ

Yüklem→Özne→Diğer Ögeler
Temel öge Temel öge Yardımcı ögeler
 CÜMLENİN ÖGELERİ

1) Yüklem:
• Cümlede iş, oluş, durum vb. bildiren sözcüklerdir.
• Cümlenin sonu dahil herhangi bir yerinde bulunabilir.
• Yüklem isim de olabilir fiil de olabilir.
• Birden fazla sözcükten oluşabilir yani söz öbeği olabilir.
• Tüm sorular yükleme sorularak diğer ögelere ulaşılır.

Reklam sıkıcıydı. Vazo kırılmış. Yeşeriyor yapraklar.

Yüklem Yüklem Yüklem
 CÜMLENİN ÖGELERİ

2) Özne:
• Özneyi bulurken yükleme sadece “ne” ya da “kim” sorusunu
kesinlikle sormayınız. Bu nüans çeldiriciye gitmenizi engeller.

• Cümlede “o işi yapan kim, o işi yapan ne”

şeklinde yükleme yaklaşınız. Bu yöntem “Eylemde Çatı” başta
olmak üzere pek çok konuda oldukça işinize yarayacak olan
anahtardır.
Çiçek soldu. / Dudağı kanamış. / Evi yandı. / Ayşe koş!
Özne Yüklem Özne Yüklem Özne Yüklem Yüklem-G.Ö/Sen

Vali duracak. / Olgunlaştı meyveler. / Gözleri masmaviydi.

Özne Yüklem Yüklem Özne Özne Yüklem
 CÜMLENİN ÖGELERİ

3) Nesne: Eylemden ya da işten etkilenen varlıktır.

ili Nesne:
-Belirtili
-Belirt neyi, kimi
Nesne: neyi, kimi

-Belirtisiz
-Belirt isiz Nesne:
Nesne: ne
ne __

Kadın eşyaları getirdi. / Soruları çözdü öğrenciler.

Özne Belirtili N. Yüklem Belirtili N. Yüklem Özne
Kamyonet_ çağırdı görevliler. / Babam gazete_ almıştı.
Belirtisiz N. Yüklem Özne Özne Belirtisiz N. Yüklem
Ahmet, güzel bir film_ izlemiş. / Esprileri çocuğu güldürdü.
Özne Belirtisiz N. Yüklem Özne Belirtili N. Yüklem
 CÜMLENİN ÖGELERİ

4) Dolaylı Tümleç:

ne kim nere
-e neye kime nereye
-de neyde kimde nerede
-den neyden kimden nereden
Kursta deneme_ çözüyordu kardeşim. / Evden geldik yanınıza biz.
Dolaylı T. Belirtisiz N . Yüklem Özne Dolaylı T. Yüklem Dolaylı T. Özne
O, anneme götürdü verdiklerini / İlker’den duydu senin söylediklerini
Özne Dolaylı T. Yüklem Belirtili N. D.T. Y.(O-G.Ö) Belirtili N.
Makineden kahve_ alabilirsiniz. / Kuşların çoğu ağaçta yaşar.
Dolaylı T. Belirtisiz N. Yüklem (Siz-Gizli Ö.) Özne Dolaylı T. Yüklem
 CÜMLENİN ÖGELERİ
1)Yüklem
2)Özne: O işi yapan kim , o işi yapan ne
3)Nesne:
-Belirtili: neyi, kimi
-Belirtisiz: ne _
4) Dolaylı Tümleç:
ne kim nere
-e neye kime nereye
-de kimde kimde nerede
-den nereden kimden nereden
 CÜMLENİN ÖGELERİ

5) Zarf Tümleci:
Durum(Nasıl) Çocuk düşe kalka büyür.
Özne D.Z.T Yüklem
Zaman(Ne Zaman) Gençliğin değerini yaşlanınca anladım.
Belirtili Nesne Z.Z.T Yüklem
Miktar(Ne Kadar) Sözlerimizden çok fazla etkilendi.
Dolaylı T. M.Z.T Yüklem
Yer-Yön(Nere X) “-e,-de,-den” almaz, alırsa “Dolaylı T.” olur.
Aşağıya in. (Dolaylı T.) İçeri girdik. (Yer-Yön Z.T.)
Aşağı in. (Yer-Yön Z.T) İçeriye girdik. (Dolaylı T.)
 CÜMLENİN ÖGELERİ

6) Edat Tümleci:

Ne için Ne ile Neye göre

Kim için Kim ile Kime göre
*Soğuktan donmamak için babasıyla içeri girdi.
Edat T. Edat T. Y.Y.Z.T Yüklem
*Tiyatroya ablasıyla gitti dün gece kız.
Dolaylı T. Edat T. Yüklem Z.Z.T Özne
*Araştırmayı yapanlara göre kazı çalışması, verimliydi.
Edat T. Özne Yüklem
Örnek Cümleler
CÜMLENİN ÖGELERİ
Yaprakları kımıldatıyor rüzgar yavaşça.
Belirtili N. Yüklem Özne Zarf T.
Gözlerin dostluk getirir içime şimdi.
Özne Belirtisiz N. Yüklem Dolaylı T. Zarf T.
Babasından sessizce kaçıyordu kız gece yarısı.
Dolaylı T. Zarf T. Yüklem Özne Zarf T.
Görevli usul usul ilerliyordu kapıya.
Özne Zarf T. Yüklem Dolaylı T.
Karanlıklar inci serper çayırlara bir akşam vakti.
Özne Belirtisiz N. Yüklem Dolaylı T. Zarf T.
Yeşil pencerenden bir gül at bana.
Dolaylı T. Belirtisiz N. Yüklem Dolaylı T.
Sandalımız gölde ağır ağır ilerliyordu.
Özne Dolaylı T. Zarf T. Yüklem
İzmir’e trenle gideceğim yarın sabah.
Dolaylı T. Edat T. Yüklem Zarf T.
 EYLEMDE ÇATI

EYLEMDE ÇATI
İsim Cümlelerinde Çatı Aranmaz.
Güneş bu sabah yine sapsarıydı.
Büyüktü düşlerimiz yatağımızın başında.

İsim-fiil eki alıp isim haline gelen kelimelerde de bu durum geçerlidir. Sonuçta onlar artık isimdir.

Hayattaki en güzel şey yazmaktır.

Beni etkileyen şey duruşuydu .
 EYLEMDE ÇATI
Eylemde Çatı

Özne Nesne
1)Etken + 1)Geçişli +
2)Edilgen - 2)Geçişsiz -
3)İşteş 3)Ettirgen
4)Dönüşlü 4)Oldurgan
___ kardeşinizi
Ben ________ iyi tanırım. (Etken,Geçişli)
Dürbünle dağın eteğine bakıyorduk. _ (Etken, Geçişsiz)
Bir dirhem et bin
__________ ayıp örter. (Etken, Geçişli)
______
Sopayla koltuğun arkasına ulaştım. _ (Etken, Geçişsiz)
Aynı sözleri söylüyor tartışma
_________ programındakiler. (Etken, Geçişli)
____________________
Çocuklar çıldırmış gibi oynuyordu parkta. (Etken, Geçişsiz)
_______
 EYLEMDE ÇATI
Eylemde Çatı

Özne Nesne
1)Etken + 1)Geçişli +
2)Edilgen - 2)Geçişsiz -
3)İşteş 3)Ettirgen
4)Dönüşlü 4)Oldurgan
Kuyumcu soygun sırasında tartaklanmıştı. (Edilgen,Geçişsiz)
Yunus Emre mezarı başında anıldı bugün. (Edilgen,Geçişsiz)
Hırsız kıskıvrak yakalandı dün gece. (Edilgen,Geçişsiz)
Yemekler hızlıca salona taşınmıştı. (Edilgen,Geçişsiz)
Tüm çöpler bidona atılıyor mahallede. (Edilgen,Geçişsiz)
Bugün okulda şiir okundu. (Edilgen,Geçişsiz)
 EYLEMDE ÇATI
Eylemde Çatı

Özne Nesne
1)Etken + 1)Geçişli +
2)Edilgen - 2)Geçişsiz -
3)İşteş 3)Ettirgen
4)Dönüşlü 4)Oldurgan
İnsanlar otobüse doluştu. (İşteş-Grup)
Yıllardır mektuplaşıyoruz onunla. (İşteş-Karşılıklı)
Çok eski bir dostuyla selamlaştı. (İşteş-Karşılıklı)
Meydanın ortasında kuşlar uçuşuyor. (İşteş-Grup)
İşçiler saatlerce bekleştiler yolda. (İşteş-Grup)
İki köşe yazarı programda atıştılar dün gece. (İşteş-Karşılıklı)
Onunla bir anda tartıştık sınıfın ortasında. (İşteş-Karşılıklı)
 EYLEMDE ÇATI
Eylemde Çatı

Özne Nesne
1)Etken + 1)Geçişli +
2)Edilgen - 2)Geçişsiz -
3)İşteş 3)Ettirgen
4)Dönüşlü 4)Oldurgan
Kadın yolun ortasında söyleniyordu. (Dönüşlü)
Kız süsleniyordu ayna karşısında. (Dönüşlü)
Şalına sıkı sıkı sarındı üşüdüğü için. (Dönüşlü)
Bomba patlayınca köşeye saklandı. (Dönüşlü)
Annem bu habere çok sevindi. (Dönüşlü)
Düşman cephe gerisine çekiliyordu. (Dönüşlü)
 EYLEMDE ÇATI
Eylemde Çatı

Özne Nesne
1)Etken + 1)Geçişli +
2)Edilgen - 2)Geçişsiz -
3)İşteş 3)Ettirgen
4)Dönüşlü 4)Oldurgan
Geçen sene aldığı arabayı sattırdı. (Ettirgen)
Okulun duvarlarını boyattı müdür. (Ettirgen)
İki yüz soru çözdürdü öğrencisine. (Ettirgen)
Kendisine güzel bir elbise diktirdi. (Ettirgen)
Panoya sizin isminizi yazdıracağız. (Ettirgen)
Tüm öğrencilerine kitap okuttu öğretmen. (Ettirgen)
 EYLEMDE ÇATI
Eylemde Çatı

Özne Nesne
1)Etken + 1)Geçişli +
2)Edilgen - 2)Geçişsiz -
3)İşteş 3)Ettirgen
4)Dönüşlü 4)Oldurgan - + Ö N Y Ö Y
Gece galada herkesi güldürdü. Herkes güldü. (Oldurgan)
Onu kapının girişine yürüttük. O yürüdü. (Oldurgan)
Annesi çocuğu zorla uyuttu. Çocuk uyudu. (Oldurgan)
Çocuğa süt içirdi yaşlı kadın. Süt içti. (Ettirgen)
Sandalyeyi adama taşıttı. Sandalye taşıdı. (Ettirgen)
Yemeği dün ben pişirdim. Yemek pişti. (Oldurgan)
 EYLEMDE ÇATI
Eylemde Çatı

Özne Nesne
1)Etken + 1)Geçişli +
2)Edilgen - 2)Geçişsiz -
3)İşteş 3)Ettirgen
4)Dönüşlü 4)Oldurgan - +
Adamı öldürdü. Adam öldü. (Oldurgan)
Arabayı durdurdu. Araba durdu. (Oldurgan)
Saçlarını uzatmış. Saçları uzamış.(Oldurgan)
Kitapları yaktırdı. Kitapları yaktı.(Ettirgen)
Kumaş kestirdi. Kumaş kesti. (Ettirgen)
 EYLEMDE ÇATI
Eylemde Çatı

Özne Nesne
1)Etken + 1)Geçişli +
2)Edilgen - (-l,-n) 2)Geçişsiz -
3)İşteş (-ş,-leş) 3)Ettirgen
4)Dönüşlü (-l,-n) 4)Oldurgan
Karşılıklı
Grup
EYLEMDE ÇATI
EYLEMDE ÇATI

Cevap E
EYLEMDE ÇATI-CÜMLENİN ÖGELERİ
EYLEMDE ÇATI-CÜMLENİN ÖGELERİ

Cevap D
 CÜMLEDE ANLAM
*NOT
Bu bölümle ilgili KPSS sorularında en çok yapılan hata Neden-Sonuç ve Amaç-Sonuç
cümlelerinin birbirine karıştırılmasıdır.

*PRATİK BİLGİ
“Neden” evrensel küme “amaç” alt küme olarak düşünülebilir yani “neden” sorusu “amaç”
cümlesine de cevap verebilir. Bu sebeple cümleye çıkış noktası olarak “neden” değil “amaç”
üzerinden başlanmalıdır.
 CÜMLEDE ANLAM
*NOT
Bu bölümle ilgili KPSS sorularında en çok yapılan hata Neden-Sonuç ve Amaç-Sonuç
cümlelerinin birbirine karıştırılmasıdır.

*PRATİK BİLGİ
“Neden” evrensel küme “amaç” alt küme olarak düşünülebilir yani “neden” sorusu “amaç”
cümlesine de cevap verebilir. Bu sebeple cümleye çıkış noktası olarak “neden” değil “amaç”
üzerinden başlanmalıdır.

1.Seni görmek için geldi.

2.Seni gördüğü için mutlu oldu.
Dikkat edilirse her iki cümlenin yüklemi de “neden” sorusuna cevap verir fakat cümleye “amaç”
üzerinden yaklaşıldığında 1.cümlenin “Amaç-Sonuç” ve 2.cümlenin “Neden-Sonuç” olduğu
ortaya çıkar.
 CÜMLEDE ANLAM
1.Amaç-Sonuç: Ulaşılmak istenen bir hedeften söz edilen cümlelerdir.
•Sınavı kazanabilmek için çok çalışıyordu.
•Güzel bir gün geçirmek üzere hazırlandık.
•Seni göreyim diye buraya geldim.

*PRATİK BİLGİ
-mek, -mek için, mek üzere, diye
•Arkadaşıma yardım etmek için geldim.
•Resim yapabileyim diye kursa gidiyorum.
•Onu tekrar görüşmek üzere ayrıldılar.

2.Neden-Sonuç: Eylemin yapılmasının bir sebebe bağlı olduğu cümlelerdir.

•Yeteri kadar yağış olmadığından barajlar bomboştu.
•Yol kapalı olduğu için geciktim.
•Otobüs arıza yaptığından dolayı geç kaldı.

*PRATİK BİLGİ
-den, -diği için, -den dolayı, -dığından, sebebiyle, çünkü
•Kuraklıktan dolayı bu yıl hiç ürün alamadık.
•Bisiklet süremediği için gelemiyormuş.
•İnsanları küçümsediğinden sevilmiyorsun.
 CÜMLEDE ANLAM
Gerekçeli Cümleler

İçerisindeki malzemelerin hepsinin tadını alabildim bu sebeple yemeği çok beğendim

(neden) (sonuç)

Çalışmanın kapsamı çok geniş olduğu için işi zamanında bitiremedim.

(neden) (sonuç)

Son anda bir işim çıktığından bugün size uğrayamadım.

(neden) ( sonuç)

Bu dünya, tüm insanlığa aittir çünkü üzerinde yaşayan herkesin onda bir hakkı vardır.
(sonuç) (neden)
 CÜMLEDE ANLAM
3.Koşul: Bir eylemin gerçekleşmesini bir şarta bağlayan cümlelerdir.
•Benden özür dilerse onu affederim.
•Sorunları halletmeden buradan ayrılamam.
•Bu kitabı okumadıkça konuyu anlayamazsın.

*PRATİK BİLGİ
-se, -dıkça, -madan, -ınca
•Ödevlerini yapmadan dışarı çıkamazsın.
•O yemekleri yemedikçe büyüyemezsin.
•Soruma doğru cevap verirse ödül alabilir.
4.Karşılaştırma: Farklılıkların ya da benzerliklerin ilişkilendirildiği cümlelerdir.
•Dünden güzel bir gündü.
•Bu kadar büyük bir balık görmemiştim.
•Geçen senekinden daha sıcak bir yazdı.

*PRATİK BİLGİ
en, daha, kadar, -den, göre
•Çiçeklerin en güzeli güldür.
•Senin kadar akıllı bir öğrenciydi.
•Makarnadan daha lezzetli bir yiyecekti.
 PARAGRAF
A)Anlatım Biçimleri
1.Betimleme: Okuyanın zihninde resim çizilir. Varlıklar ayırt edici özellikleriyle
sunulur. Duyu organlarından yararlanılır. Gözlemlere yer verilir.

2.Öyküleme: Bir olayın gelişimi sergilenir. Genelde eylem cümleleri kullanılır.

Hareketli bir anlatım vardır. Temel unsurlar yer, zaman, olaydır.

3.Açıklama: Nesnel bir bilgi aktarımı vardır. Yazar kendi varlığını hissettirmez.
Kesinleşmiş bilgiler sunulur.

4.Tartışma: Okuyanı bir konuda ikna etme çabası vardır. Daha önceden ileri sürülen
bir düşünce çürütülmeye çalışılır. Öznel tutum göze çarpar.

Betimleme: Fotoğraf
Öyküleme: Video
Açıklama: Ders Kitabı
Tartışma: Köşe Yazısı
 PARAGRAF
Sağda masmavi bir deniz vardı. Yolun karşısında yemyeşil ormanın içerisinde
tahta eski bir kulübe duruyordu. Hava kararmaya başlamış olmasına rağmen
hala çok sıcaktı.

Kapıyı çaldı. Sessizce içeri girdi. Elini arkasına doğru attı ve belinden silahını
çıkardı. Etrafa bakarak salonun arkasına doğru ilerledi.

Beyin, kafatasının içinde, beyin zarlarıyla örtülmüş, beyazımtırak ve

yumuşakça bir kitle durumundaki sinir organıdır. Duyum ve bilinç merkezini
oluşturan beyin, insanları hayvanlardan ayıran en önemli organdır.

Kimi eğitimciler, eğitimin tam gün olması gerektiğini savunuyor. Bence

çocuklarımız tam gün eğitim yüzünden zamanının büyük bölümünü okullarda
geçiriyor. Böyle olunca da dinlenmeye, eğlenmeye, kitap okumaya, ödev
hazırlamaya, uykuya yeterince zaman ayıramıyor.
 PARAGRAF
Örnek
Tanzimatçılar konularını tarihten ve günlük hayattan
seçmişler; romantizmin etkisiyle acıklı ve ölümle
sonuçlanan olaylar anlatmışlardır. Ayrıca sağlıksız bir
şekilde gerçekleştirilen evliliklere, cariyelik sorununa
ve çocuk eğitiminde zararlı olmaya başlayan
alafrangalık özentisine de el atmışlardır.

Bu parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım

biçimlerinden hangisi kullanılmıştır?

A)Tanık gösterme
B)Örneklendirme
C)Tanımlama
D)Öyküleme
E)Açıklama
 PARAGRAF
Örnek
Tanzimatçılar konularını tarihten ve günlük hayattan
seçmişler; romantizmin etkisiyle acıklı ve ölümle
sonuçlanan olaylar anlatmışlardır. Ayrıca sağlıksız bir
şekilde gerçekleştirilen evliliklere, cariyelik sorununa
ve çocuk eğitiminde zararlı olmaya başlayan
alafrangalık özentisine de el atmışlardır.

Bu parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım

biçimlerinden hangisi kullanılmıştır?

A)Tanık gösterme
B)Örneklendirme
C)Tanımlama
D)Öyküleme
E)Açıklama
 PARAGRAF
Örnek
Lise son sınıfı bitirerek mezun olacak ve üniversite sınavına girecek
öğrenciler, gelecekte tüm hayatlarını etkileyecek meslek seçimi
konusunda çok dikkatli olmalılardır. Hangi mesleği yapacaklarını ne kadar
erken seçerlerse o denli başarılı olurlar. Sınava girecek adaylar emekli
olana kadar tüm hayatları boyunca ne yapmak istediklerini
düşünmelilerdir. Bu noktada sahip oldukları yeteneklerini göz önünde
bulundurmalılardır. Hedefini belirleyen öğrenciler, hangi derslere ne
derecede önem vermeleri gerektiğini bildikleri için vakit
kaybetmeyeceklerdir.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?

A)Tartışma
B)Açıklama
C)Betimleme
D)Öyküleme
E)Örnekleme
 PARAGRAF
Örnek
Lise son sınıfı bitirerek mezun olacak ve üniversite sınavına girecek
öğrenciler, gelecekte tüm hayatlarını etkileyecek meslek seçimi
konusunda çok dikkatli olmalılardır. Hangi mesleği yapacaklarını ne kadar
erken seçerlerse o denli başarılı olurlar. Sınava girecek adaylar emekli
olana kadar tüm hayatları boyunca ne yapmak istediklerini
düşünmelilerdir. Bu noktada sahip oldukları yeteneklerini göz önünde
bulundurmalılardır. Hedefini belirleyen öğrenciler, hangi derslere ne
derecede önem vermeleri gerektiğini bildikleri için vakit
kaybetmeyeceklerdir.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?

A)Tartışma
B)Açıklama
C)Betimleme
D)Öyküleme
E)Örnekleme
 PARAGRAF
B)Düşünceyi Geliştirme Yolları
1.Örneklendirme: Düşünceyi inandırıcı kılmak ve kanıtlamak amacıyla belli bir
durumun olayın, yaşantının örnek gösterilmesidir.

2.Tanık Gösterme: Düşünce yazılarında yazar, düşüncelerini söyledikten sonra ünlü

birisinin kendisiyle aynı yönde söylemiş olduğu bir sözü alıntılar, onu tanık yapar.

“Örneklendirme” ve “Tanık Gösterme” en çok karıştırılan

başlıklardandır. Örneklemede “mesela” ve “örneğin” anlamı
vardır. Tanık göstermenin püf noktası “bana inanmıyorsanız
ona inanın.” ve “…’nın da dediği gibi” şeklinde bir mantık
olmasıdır.
 PARAGRAF
Hayata yalnız bir pencereden bakmak yanlıştır. Hayatın birçok
yönü vardır. Bazen acıklı bazen güldürücüdür hayat. Elbette
sanat da böyle olmalıdır. Ağlanacak durumları bile acı bir
gülümsemeyle görmemizi sağlamalıdır. Bu durumu başaran
yazarlarımız yok değildir ve Aziz Nesin bunların önde
gelenlerinden biridir.
Bu parçada başvurulan düşünceyi geliştirme yolu
aşağıdakilerden hangisidir?
A)Açıklama
B)Tartışma
C)Örneklendirme
D)Tanık Gösterme
E)Öyküleme
 PARAGRAF
Hayata yalnız bir pencereden bakmak yanlıştır. Hayatın birçok
yönü vardır. Bazen acıklı bazen güldürücüdür hayat. Elbette
sanat da böyle olmalıdır. Ağlanacak durumları bile acı bir
gülümsemeyle görmemizi sağlamalıdır. Bu durumu başaran
yazarlarımız yok değildir ve Aziz Nesin bunların önde
gelenlerinden biridir.
Bu parçada başvurulan düşünceyi geliştirme yolu
aşağıdakilerden hangisidir?
A)Açıklama
B)Tartışma
C)Örneklendirme
D)Tanık Gösterme
E)Öyküleme
 PARAGRAF
Çocuklarınız bilim adamı mı olsun istiyorsunuz; o zaman ilk iş
ona edebiyatı sevdirin. Bilim adamının gayesi insanların
yaşamını kolaylaştırmak; dünyayı daha güzel, yaşanabilir hale
getirmektir. Bu amaca ulaşmak için insanları sevmek; onların
acılarını ve sevinçlerini yüreğimizde duyumsamak gerekir.
Balzac: "Bilim insanı olmak için, insanları sevmek, dolayısıyla
edebiyatsever olmak gerekir." diyor.
Bu parçada başvurulan düşünceyi geliştirme yolu
aşağıdakilerden hangisidir?
A)Örneklendirme
B)Betimleme
C)Açıklama
D)Tartışma
E)Tanık Gösterme
 PARAGRAF
Çocuklarınız bilim adamı mı olsun istiyorsunuz; o zaman ilk iş
ona edebiyatı sevdirin. Bilim adamının gayesi insanların
yaşamını kolaylaştırmak; dünyayı daha güzel, yaşanabilir hale
getirmektir. Bu amaca ulaşmak için insanları sevmek; onların
acılarını ve sevinçlerini yüreğimizde duyumsamak gerekir.
Balzac: "Bilim insanı olmak için, insanları sevmek, dolayısıyla
edebiyatsever olmak gerekir." diyor.
Bu parçada başvurulan düşünceyi geliştirme yolu
aşağıdakilerden hangisidir?
A)Örneklendirme
B)Betimleme
C)Açıklama
D)Tartışma
E)Tanık Gösterme
 PARAGRAF
B)Düşünceyi Geliştirme Yolları
3.Sayısal Verilerden Yararlanma: İstatistiksel verilerin, sayıların, ondalık veya
yüzdelik dilimlerin metin içerisinde kullanılmasıdır. Metin içerisinde sadece rakam
aramak yanlıştır. Rakamlar, sayılar yazıyla yazılıp sayısal veri sunulmuş olabilir.

Örnek:
Son 7 yıl içerisinde, bu bölümü dereceyle
bitiren arkadaşlarımızın 23′ü yüksek lisans
yapmıştır. Yüksek lisans yapanlardan 5 kişi
ise doktoraya başlamaya hak kazanmıştır.

Örnek:
Tanzimat Dönemi’nde yazar ve şairlerimizin
yüzde sekseni İstanbul’da, yüzde yirmisi ise
diğer illerde doğmuştur. Cumhuriyet’ten
sonra ise bu oranda büyük değişimler
meydana gelmiştir.
 PARAGRAF
B)Düşünceyi Geliştirme Yolları
4.Tanımlama: Açıklama paragrafıyla karıştırılmamalıdır. Açıklama bir paragrafken
tanımlama tek cümleden ibarettir. Öznel ya da nesnel olabilir. Bir kavramın değişmez
niteliklerini ortaya koyar. Nedir? Sorusunun cevabıdır.

Örnek:
Kitap pek çok noktada insanla sımsıkı
bağlar kurar. Kişisel gelişim açısından bu
etkileşim zirve noktasına ulaşır. İnsan
beyninin temel destekçisidir kitap. O yoksa
düşünceden ibaret olan insan herhangi bir
canlıdan farksız olur.

Makas, birlikte olanı ayırandır. (Makas nedir?) +

Hayat, tek telli bir çalgıdır. (Hayat nedir?) +
Zamir, ismin yerini tutan sözcüktür. (Zamir nedir?) +
Zamir, isimlerin yerini alma görevini üstlenmiştir. (Zamir nedir?) -
 PARAGRAF
B)Düşünceyi Geliştirme Yolları
5.Karşılaştırma: Bir cümle içerisinde olabileceği gibi parçanın bütününe de
yayılabilir. Genellikle “en, daha, kadar, -den” kullanılır.

Örnek:
İrade sahibi kişiler, diğer insanlardan daha
güçlüdür. Bir işe başlamadan önce o işle
ilgili karşılarına çıkabilecek sıkıntıları ve
zorlukları peşinen kabullenirler. Yaşadıkları
sorunları çözmek için sonuna kadar uğraş
verirler.

Örnek:
Girintili çıkıntılı koyların ortasında yer alan
bu yer, Ege kasabalarının en güzelidir
diyebiliriz. Denizi muhteşem, havası
harikadır.
 PARAGRAF
B)Düşünceyi Geliştirme Yolları
6.Benzetme: Bir kavramın yahut bir varlığın başka bir kavram ya da varlığa ait
özelliklerle anlatılması, ifade edilmesidir.

Örnek:
Gencecik bir çocuktu. Çok sessiz, içine
kapanık biriydi. Birkaç defa öfkelendiğine
şahit oldum ancak saman alevi gibiydi
kızgınlığı bile. Ortalıkta çok görünmezdi ve
yalnızca ihtiyacı olduğunda sokağa çıkardı.

Örnek:
Dörtnala gelip Uzak Asya'dan, Akdeniz'e bir
kısrak başı gibi uzanan bu memleket bizim.

Örnek:
Toroslar, bu bölgeyi hilal biçiminde kuşatmış
bir duvardır. .
 PARAGRAF
B)Düşünceyi Geliştirme Yolları
7.Kişileştirme: İnsana ait olan özellikleri (ağlama, düşünme, konuşma vb.) insan
dışındaki varlıklara aktarma tekniğidir.

Örnek:
Çok uzun zaman olmuştu buraları
görmeyeli. Bu güzel coğrafya türküler
söylüyordu bana hasretimizi dindirmek için.
Her şey değişmişti belki ama anılar hala
duruyordu.

Örnek:
Bu şairimizi çocukluğundan beri tanırım.
Tüm şiirlerini güneş uyuduğu zaman
yazardı. Kendisiyle baş başa kalmayı
severdi.
PARAGRAF
 PARAGRAF

_____
___

________
________ Cevap E
 PARAGRAF
ANA DÜŞÜNCE ÜZERİNE PÜF NOKTALAR

•Cümlenin içerisinde “kısacası, aslında, bu yüzden, dolayısıyla, özetle, başka ifadeyle vb.”
gibi açıklama bildiren sözcükler bulunuyorsa o cümle, paragrafın “ana düşünce”sidir.

•Örneklemelerin kullanıldığı paragraflarda “ana düşünce” örnekten önceki cümlede

aranmalıdır.

•Tanık göstermelerin kullanıldığı paragraflarda “ana düşünce” alıntılarda aranmalıdır.

 AD SOYLU SÖZCÜKLER
A. İsim (Ad)
1)Hal (Ad Durum) Ekleri:
Yalın : Okul_ oldukça uzaktı.
Belirtme: Okulu gösterdiler.
Yönelme: Okula gidiyorduk.
Bulunma: Okulda toplantı vardı.
Ayrılma: Okuldan hemen ayrıldı.

2)İyelik Ekleri:
oğlum / düğünümüz / annesi / silgin
 AD SOYLU SÖZCÜKLER
A. İsim (Ad)
3)İsim Tamlamaları:
Tamlayan Tamlanan
a.Belirtili İsim Tamlaması -ın -ı bahçenin duvarı
b.Belirtisiz İsim Tamlaması x -ı bahçe_ duvarı
çocuğun bisikleti çalışma_ saati göz_ rengi
ağacın dalları demir_ yolu dolabın kapağı

*çiçekleri bahçenin dişleri çocuğun parmağı annemin

*evin, okulun, mahallenin ışıkları dedemin, babamın saçları

*evin halıları, perdeleri, koltukları dedemin saati, ceketi

*çocuğun hiç bitmek bilmeyen, her geçen gün artan hatta tedaviyle bile
azalmayan ve ailesini oldukça üzen yaramazlıkları beni düşündürdü.
 AD SOYLU SÖZCÜKLER
A. İsim (Ad)
3)İsim Tamlamaları:

c.Zincirleme İsim Tamlaması: En az iki isim tamlaması iç içe geçmelidir.

köy_ muhtarı : Belirtisiz / muhtarın evi : Belirtili / köy_ muhtarının evi +

su_ şişesi : Belirtisiz / şişenin kapağı : Belirtili / su_ şişesinin kapağı +
defterin kapağı : Belirtili / kapağın kenarı: Belirtili / defterin kapağının rengi +
kızın eli : Belirtili / elin ortası: Belirtili / kızın elinin ortası +

yeşil kapı : Sıfat Tam. / kapının rengi : Belirtili / yeşil kapının rengi : X
ağacın dalı : Belirtili / kalın dal : Sıfat Tam. / ağacın kalın dalı : X
geniş arazi : Sıfat Tam. / derin çukur : Sıfat Tam. / geniş arazinin derin çukuru X

yeni evin kırık bacasının mavi köşesi + / dedemin kayıp gözlüğünün ipi +
 AD SOYLU SÖZCÜKLER

Sıfatlar hangi alt başlığı olursa olsun bir isimle bağlantı kurar.
Zarflar hangi alt başlığı olursa olsun bir fiille bağlantı kurar.

Sıfat: iyi insan / güzel ev / hızlı tren

Zarf: iyi gidiyor / güzel düşün / hızlı konuştu
 AD SOYLU SÖZCÜKLER
B. Sıfat (Önad)
1)Niteleme (Nasıl)
hızlı tren, iyi insan, güzel ev
2)Belirtme
-Sayı: iki gün, beşinci kat,
dörder kalem, üçte bir ekmek
yarım ekmek, ilk sıra
-İşaret: şu sandalye, bu ev,
öteki adam, o çocuk
-Belgisiz: çoğu adam, kimi
insan, bazı günler, her şiir,
birçok kişi,
-Soru: hangi ev? kaç kişi?
kaçıncı kat? nasıl araba?
3)Adlaşmış Sıfat
 AD SOYLU SÖZCÜKLER
B. Sıfat (Önad) C. Zarf (Belirteç) D. Zamir (Adıl)
1)Niteleme (Nasıl)
hızlı tren, iyi insan, güzel ev
2)Belirtme
-Sayı: iki gün, beşinci kat,
dörder kalem, üçte bir ekmek
yarım ekmek, ilk sıra
-İşaret: şu sandalye, bu ev,
öteki adam, o çocuk
-Belgisiz: çoğu adam, kimi
insan, bazı günler, her şiir,
birçok kişi,
-Soru: hangi ev? kaç kişi?
kaçıncı kat? nasıl araba?
3)Adlaşmış Sıfat (Nit. S.+İsim)
yaşlı insanlar / yaşlılar
kirli çamaşırını / kirlini
tembel öğrenciler / tembeller
ağır kutuyu / ağırı
1)Durum (Nasıl)
hızlı konuştu, iyi gidiyor,
güzel düşün
2)Zaman (Ne Zaman)
yarın alacağım, şimdi döndüm
dün görüştük
3)Miktar (Ne Kadar)
çok yedik, hiç uyumadım,
biraz bekleyin
4)Yer-Yön (Nere X)
Yer-Yön zarfı “-e,-de,-den” ekini
almaz, alırsa “İsim” olur.
İleriye git.(İsim)-İleri_ git(Y.Y.Z.)
Aşağı_ in.(Zarf)-Aşağıya in.(İsim)
5)Soru
neden getirdin? niye söyledin?
nasıl anlattı? niçin ağlıyor?
1)Kişi
ben, sen, o, biz, siz, onlar
2)Dönüşlülük (kendi)
Bunu ben kendim istedim.
*Anlatım bozukluğu yapmaz.
3)İlgi (-ki)
Onun evi yeni benimki eskiydi.
4)İşaret:
şunu getir, bunu sana aldım.
ötekini çağırın.
5)Belgisiz
çoğu geldi, kimileri gezer,
bazıları sever, biri konuştu
6)Soru
hangisi senin? kaçı geldi?
kaçıncıyı çağırdın?
*İyelik ekleri, iyelik zamiri
olarak de adlandırılır.
 AD SOYLU SÖZCÜKLER
E. Edat (İlgeç)
Tek başlarına anlamları olmayan ve
kurdukları anlam ilgisiyle cümle
kuruluşuna katılan sözcülerdir.
Cümleden çıkarıldıklarında anlamda
bir bozulma, daralma olur.
Başlıca Edatlar:
için, gibi, kadar, sadece, sanki değil,
mi, rağmen, dek, -e göre, -e karşı,
-e doğru, -e karşın, -den dolayı,
-den beri, -mek üzere,
ile, yalnız, ancak
Örnekler:
Seni görebilmek için geldi
Soruları çözdün mü?
Mektubu daktilo ile yazdı.
Cebimde yalnız yol parası vardı.
Bu para ancak üç ay yeter.
Beni sadece o güldürebilir.
Denize karşı oturduk
Yumurta değil peynir aldık.
* “mi” soru edatı olarak da adlandırılır.
 AD SOYLU SÖZCÜKLER
F. Bağlaç
Eş görevli sözcükleri, sözcük öbeklerini
Örnekler:
ya da cümleleri birbirine bağlar.
Cümleden çıkarıldıklarında genellikle Hikaye ve roman yazıyordum.
anlamda bir bozulma, daralma olmaz. Annesi ile babası geldi.
Kitap da almıştım.
Başlıca Bağlaçlar:
Böyle yapma ki iş hemen bitsin.
ve, dahi, bile, yoksa, ama, fakat, lakin,
ya da, yani, hatta,veya, yahut, meğer, Bu soruyu ben dahi çözerim.
çünkü, ne…ne, ya…ya, hem…hem, Eve uğradım ama kimse yoktu.
de (ayrı), ki (ayrı), ile, yalnız, ancak Arayamadım çünkü şarjım bitti.
Çocuğun ne annesi ne babası geldi.
*Ayrı yazılan ve bağlaç olan “de” hiçbir zaman Kadın ya ev ya araba alacaktı.
ünsüz benzeşmesine yani sertleşmesine
uğramaz. Hala gelmedi yoksa unuttu mu?
Test te aldık. (Yanlış) / Test de aldı.(Doğru) Aramadım yani onunla konuşmadım.
Çocuk ta sevdi. (Yanlış) / Çocuk da sevdi (Doğru)
 AD SOYLU SÖZCÜKLER
Özel şekilde kalıplaşarak Tiyatroya ablası ile annesi gitti.(Bağlaç)
birleşik kullanılan “ki” bağlacı Tiyatroya ablası ile gitti.(Edat)
Sanki Yalnız insanlar hep mutsuz olur.(Sıfat)
Oysaki Yalnızların dünyasıydı burası.(İsim)
Mademki Onunla gidin yalnız geç kalmayın.(Bağlaç)
Belki Kocaman evde yalnız oturuyor.(Zarf)
a Domates yalnız burada yetişir.(Edat)
Halbuki
Şimdi gidiyorum ancak döneceğim.(Bağlaç)
Çünkü
Bunu ancak seninle konuşurum.(Edat)
e
Meğerki *yalnız ve ancak kelimeleri “sadece” anlamındaysa
İllaki edat, “fakat, ama” anlamındaysa bağlaçtır.
*ile kelimesi yerine “ve” getiriliyorsa bağlaçtır.
AD SOYLU SÖZCÜKLER
AD SOYLU SÖZCÜKLER

Cevap C
 EYLEMLER
KİP

Bildirme (Haber) Dilek

1)Şimdiki: -(i)yor / -mekte 1)Gereklilik: -meli
Çocuk uyuyor. Buraya gelmelisin.
2)Gelecek: -acak 2)İstek: -e
Yarın gelecek. Bir çay daha içeyim.
3)Geniş: -(a)r 3)Dilek-Koşul: -se
Her hafta buraya uğrar. Keşke sen de gelsen. (D)
4)Bilinen (Görülen) Geçmiş: -dı Gelirsen gideriz. (K)
Arkadaşını gördü. 4)Emir: 1.Tekil ve 1.Çoğul
5)Duyulan (Öğrenilen) Geçmiş: -mış ---/gel/gelsin
Soğukta üşümüş. ---/gelin/gelsinler
 EYLEMLER
KİP

Bildirme (Haber) Dilek

1)Şimdiki: -(i)yor / -mekte 1)Gereklilik: -meli
Çocuk uyuyor. Buraya gelmelisin.
2)Gelecek: -acak 2)İstek: -e
Yarın gelecek. Bir çay daha içeyim.
3)Geniş: -(a)r 3)Dilek-Koşul: -se
Her hafta buraya uğrar. Keşke sen de gelsen. (D)
4)Bilinen (Görülen) Geçmiş: -dı Gelirsen gideriz. (K)
Arkadaşını gördü. 4)Emir: 1.Tekil ve 1.Çoğul
5)Duyulan (Öğrenilen) Geçmiş: -mış ---/gel/gelsin
Soğukta üşümüş. ---/gelin/gelsinler

BASİT ÇEKİMLİ EYLEM

 EYLEMLER
BİLEŞİK ÇEKİM

Hikaye Rivayet Koşul

X + dı X + mış X + se
geliyordu sorarmış korkuyorsa
alacaktı anlıyormuş getirecekse
sevmeliydi bekleseymiş sulamışsa
görmüştü gülecekmiş çözmeliyse

Kişi + İlk Kip + Bileşik Çekim Grubu

seviyormuşuz: 1.ç.ş. şimdiki zamanın rivayeti
özlemeliydin: 2.t.ş. gereklilik kipinin hikayesi
soracaksam: 1.t.ş. gelecek zamanın koşulu
 EYLEMLER
BİLEŞİK EYLEM
A)Kurallı Bileşik
1)Yeterlik: -e bilmek okuyabildi / çözebilir / taşıyabilmiş
2)Tezlik: - i vermek çıkıverdi / düşüverdi / kırıvermiş
3)Sürerlik: -e kalmak, -e gelmek, -e durmak bakakaldı / yazadurun / söylenegelmiş
4)Yaklaşma: -e yazmak çarpayazdı / öleyazdı / vurayazdı
 EYLEMLER
BİLEŞİK EYLEM
A)Kurallı Bileşik
1)Yeterlik: -e bilmek okuyabildi / çözebilir / taşıyabilmiş
2)Tezlik: - i vermek çıkıverdi / düşüverdi / kırıvermiş
3)Sürerlik: -e kalmak, -e gelmek, -e durmak bakakaldı / yazadurun / söylenegelmiş
4)Yaklaşma: -e yazmak çarpayazdı / öleyazdı / vurayazdı
 EYLEMLER
BİLEŞİK EYLEM
A)Kurallı Bileşik
1)Yeterlik: -e bilmek okuyabildi / çözebilir / taşıyabilmiş
2)Tezlik: - i vermek çıkıverdi / düşüverdi / kırıvermiş
3)Sürerlik: -e kalmak, -e gelmek, -e durmak bakakaldı / yazadurun / söylenegelmiş
4)Yaklaşma: -e yazmak çarpayazdı / öleyazdı / vurayazdı

Yeterlik Bileşik Eyleminin Olumsuzu “-e bilmek”

sorabilir / soramaz atabilir / atamaz getirebilir / getiremez bakabilir / bakamaz

Geniş Zamanın Olumsuzu

sorar / sormaz atar / atmaz getirir / getirmez bakar / bakmaz

Çöl develeri böyledir, hiç susamaz.

Çocuklar çok konuşur, hiç susamaz.
 EYLEMLER
BİLEŞİK EYLEM
A)Kurallı Bileşik
1)Yeterlik: -e bilmek okuyabildi / çözebilir / taşıyabilmiş
2)Tezlik: - i vermek çıkıverdi / düşüverdi / kırıvermiş
3)Sürerlik: -e kalmak, -e gelmek, -e durmak bakakaldı / yazadurun / söylenegelmiş
4)Yaklaşma: -e yazmak çarpayazdı / öleyazdı / vurayazdı

Yeterlik Bileşik Eyleminin Olumsuzu “-e bilmek”

sorabilir / soramaz atabilir / atamaz getirebilir / getiremez bakabilir / bakamaz

Geniş Zamanın Olumsuzu

sorar / sormaz atar / atmaz getirir / getirmez bakar / bakmaz

Çöl develeri böyledir, hiç su+sa+maz. (Geniş Zamanın Olumsuzu)

Çocuklar çok konuşur, hiç sus+a+maz. (Yeterlik Bileşik Eyleminin Olumsuzu)
 EYLEMLER
BİLEŞİK EYLEM
A)Yardımcı Bileşik
etmek, eylemek, olmak, kılmak

namaz kılmak, şikayet etmek, mutlu olmak, sefer eylemek

hapsetti, affetti, yardım etti

halloldu, yok oldu
 EYLEMLER
Kip Kayması (Anlam - Zaman Kayması)
(Anlatım Bozukluğu Değildir.)

Bu yıl mayısta sınava giriyoruz (gelecek zaman)

Yarın ablam geliyor (gelecek zaman)
Her gece beni arıyor (geniş zaman)
Akşamki yemeğe sizi de çağırırız (gelecek zaman)
Kahramanlarımız evlenir ve iki çocukları olur (geçmiş zaman)
Bir gün köye Nasrettin Hoca gelir (geçmiş zaman)
 EYLEMLER
Ek Eylem = Ek Fiil
-idi, -imiş, -ise, -dır
1) İsmin sonuna gelir.
güzel-idi: güzeldi / iyi-imiş: iyiymiş / sakat-ise: sakatsa / dost-dur: dosttur

2) Fiilin sonuna gelir. Bileşik Çekim yapar.

anlıyor-idi: anlıyordu / bekleyecek-imiş: bekleyecekmiş / sorar-ise: sorarsa

mutluysan / sıcakmış / komikti / yalnızdır / sadeymiş / bisikletti / berraktır / sonmuş

mutluysan / sıcakmış / komikti / yalnızdır / sadeymiş / bisikletti / berraktır / sonmuş

gidiyoruz / koşacaktı / gelmeliymiş / düşünsek / okuyorsan / sormuşuz / bindim

gidiyoruz / koşacaktı / gelmeliymiş / düşünsek / okuyorsan / sormuşuz / bindim
 EYLEMLER
Eylemsi = Fiilimsi
1)İsim-fiil (Ad-eylem): -me, -iş, -mek

2)Sıfat-fiil (Ortaç): -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş

3)Zarf-fiil (Bağeylem-Ulaç): -ıp, -arak, -madan, -meksizin, -eli, -ken, -cesine, -dığında,
-dıkça, -e, -ınca, -r -maz, -esiye

İsim → -mak Sıfat→İsim Zarf→Fiil

Gülmek her şeyden önemlidir.

Gülen çocuk yanıma geldi.
Gülerek geçti yanımızdan.

Açılacak paket masaya bırakıldı

Açılmadan arayın bizi.
Açılış güzel başladı.
 EYLEMLER
Eylemsi = Fiilimsi
1)İsim-fiil (Ad-eylem): -me, -iş, -mek

2)Sıfat-fiil (Ortaç): -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş

3)Zarf-fiil (Bağeylem-Ulaç): -ıp, -arak, -madan, -meksizin, -eli, -ken, -cesine, -dığında,
-dıkça, -e, -ınca, -r -maz, -esiye

Yanmaz elbiseler giydi. Yanmaz eli onun hiç.

Okuma bana zevk verir.
Koşar adım uzaklaştı adam.
Kurumuş çiçekler kadına verilmez.
Silinecek camlar işaretlendi.
Tanıdık yüzler vardı salonda.
Denemeden gitmeyin kendinizi.
Şunu okuma dedim sana.
Koşar adam her sabah burada.
Kurumuş çiçekler susuz kalınca.
Silinecek camlar her pazar sabahı.
Tanıdık onu ilk görüşte.
Denemeden kimseye zarar gelmez.

Kalıplaşıp isimleşen kelimeler vardır. Bu kelimelerde eylemsi aranmaz.

çakmak, ekmek, sarma, dolma, dondurma, kıyma

Bana kıyma diye ağladı / Bana kıyma al diye ağladı / Burada kıyma işi ciddiye alınır.
CÜMLE TÜRLERİ

A)TÜR BAKIMINDAN

B)YER BAKIMINDAN

C)ANLAM BAKIMINDAN

D)YAPI BAKIMINDAN
 CÜMLE TÜRLERİ
A)TÜR BAKIMINDAN

1)İsim Cümlesi: Her yer tertemizdi. / Hava yağmurluydu bugün. / Burada anılarım var.
Bu dünyada bana en çok keyif veren şey yüzmekti.
Dikkat çeken yeri bakışlarıdır.

2)Fiil Cümlesi: Bütün gün bekledi onu. / Olanları düşündük. / Doğru olduğunu farz et.

B)YER BAKIMINDAN

1)Kurallı (Düz) Cümle: İşleri zamanında bitti. / En sevdiği şey çocuk sesidir.

2)Devrik Cümle: Sabah gidiyorum bu şehirden. / Yalnızdı kalabalıklar içerisinde.

3)Eksiltili Cümle: Sağda masmavi bir deniz… / Her yerde sen…

Mevsim değişikliğinin sebebi küresel ısınma(dır).
Burada insanlar her geçen gün daha da mutsuz(du).
 CÜMLE TÜRLERİ
C)ANLAM BAKIMINDAN

1)Ünlem Cümlesi: Aferin, işi bitirmişsin !

2)Soru Cümlesi: Yarın gidiyor muyuz?

*Sözde Soru (Yanıt Gerektirmeyen): Bu saatte sokağa çıkılır mı evladım?

3)Olumlu Cümle: Gerçekleşti, gerçekleşiyor, gerçekleşecek.

Bebeğin kafası koptu. / Kazada on kişi öldü. / Asker şehit düştü / Barajlar bomboştu.

4)Olumsuz Cümle: -me, -sız, değil, yok

Cebimde para yoktu. / Cevap bu değildi. / Bize uğramadı. / Barajlar suzsuzdu.

*Biçimce Olumsuz Anlamca Olumlu: - x - = +

Seni sevmiyor değilim. + / Buna dikkat etmedim sanma. + / Anahtarım yok değil +

*Biçimce Olumlu Anlamca Olumsuz: ne… ne…

Ne annesi ne babası geldi. - / Günlerdir ne su içti ne yemek yedi. -
 CÜMLE TÜRLERİ
D)YAPI BAKIMINDAN

1)Basit Cümle: Tek yargısı olan, yüklem dışında eylem veya eylemsi içermeyen
cümlelerdir.
Yılan, deliğinden çıktı. / Her gün gelirim bu parka. / Yağmur tertemizdi ellerimde.

2)Bileşik Cümlesi: Yüklemin dışında başka bir yargı yani fiil içeren cümlelerdir.
Kartalın beğenmediğini kapışan çok olur. / Zamanın olursa bu kitabı okursun.

Yüklem = Temel Cümle / Diğer Fiiller = Yan Cümle

Yargı sayısı bakımından farklılık sorulursa yüklem hesaba katılmadan, yüklem

haricindeki fiillere bakılır. Okumak her zaman keyiflidir benim için.

*Ki’li Bileşik Cümle: Beni aramadı ki sana haber vereyim.

*Şartlı Bileşik Cümle: Buraya gelirse bana haber verin.

*Girişik Bileşik Cümle: Ağlayan çocuk yanıma oturdu bir anda.

*İç İçe Bileşik Cümle: Öğretmen, yarın sınav var, dedi.

 CÜMLE TÜRLERİ
D)YAPI BAKIMINDAN

3)Sıralı Cümle: Birden fazla cümleden oluşur. Cümleler sıra sıra dizilmişlerdir.

*Sıralı-Bağlı: Seni aradım ama telefonun kapalıydı.

*Sıralı-Bağımlı: Kadın eve geldi, polisi aradı.

*Sıralı-Bağımsız: Havalar soğudu, kışlıklar giyildi, kömür pahalandı.

 CÜMLE TÜRLERİ
ARA SÖZ VE ARA CÜMLE

İzmir’e, ben orada doğdum , gidiyorduk şimdi.

Hayatta en değer verdiğim insanı, en yakın arkadaşımı , kırmıştım.

Kitapları yerine bırakmalısın , dedi.

CÜMLE TÜRLERİ
CÜMLE TÜRLERİ

Cevap D
 NOKTALAMA İŞARETLERİ
Nokta ( . )

•Bazı kısaltmaların sonuna konur.

Dr. / Prof. / Cad. / s. (sayfa) / yy. / vb. / Alm. / İng.
•Büyük harflerle yapılan kısaltmaların arasında nokta kullanılmaz. (T.C. Ve T. Hariçtir.)
PTT / TSK / TMO / TEMA / T.B.M.M. (YANLIŞ)
•Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur.
3. / 15. / II. Mehmet / XV. yüzyıl / 6. Cadde
•Ölçü ve tartı birimlerinin sonuna nokta konmaz.
km’de / cm’si / kg’ı
•Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.
18.6.1953 / 19.X.1881
UYARI: Tarihlerde ay adları yazıyla yazılırsa bu kelimeden önce ve sonra nokta kullanılmaz.
19 Mayıs 1919 / 29. Ekim. 1923(YANLIŞ)
•Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.
Tren 08.45’te kalktı. Yarışmalar 13.00’te başladı.
 NOKTALAMA İŞARETLERİ
Virgül ( , )
•Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur.
İşçi, memur, esnaf kan ağlıyordu.
•Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.
Eve geldi, üzerini değiştirdi, yatağına uzandı.
•Sayıların yazımında kesirleri ayırmak için kullanılır.
3.2 / 8.5 (YANLIŞ) / 12,5 / 33,7 (DOĞRU)
•Ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konur.
İzmir’e, doğduğum yere, gidiyordum.
•Metin içinde -ınca/-ince anlamıyla zarf-fiil görevinde kullanılan “mi” den sonra virgül konmaz.
Aç yattım mı, geç uyurum(YANLIŞ) / O konuştu mu ağzından bal akıyor sanırsın(DOĞRU)
•Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerinden sonra konur.
Ben artık burada olmayacağım, dedi.
•Metin içinde tek zarf-fiil eki almış kelimelerden sonra virgül konmaz.
Meydana gelip, atıyla bekledi.(YANLIŞ) / Odaya gelip, kimseyle konuşmadan ilerledi.(DOĞRU)
UYARI: Bağlaçlardan ve tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz.
Ne annesi ne babası onunla ilgilendi.(DOĞRU) / Annesi ve, babası geldi.(YANLIŞ)
UYARI: Metin içinde tek şart ekinden sonra virgül konmaz.
Zaman olursa, bu kitabı okursun.(YANLIŞ) / Patron görse, kızsa hiçbir şey diyemem.(DOĞRU)
UYARI: İkilemelerin arasında, tek isim tamlaması ve tek sıfat tamlamasının kullanılmaz.
Adam usul, usul ilerledi. / Yaşlı, adam bize bakıyordu. / Evin, kapısı kırılmıştı.
 NOKTALAMA İŞARETLERİ
Noktalı Virgül ( ; )
•Noktalı virgül cümleyi bitiren bir noktalama imi değildir ve bu sebeple noktalı virgülden sonra
gelen anlatım küçük harfle devam eder.
•Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur.
Erkek isimlerinden Ali, Ahmet; kız isimlerinden Ayşe, Fatma çok kullanılmaktadır.
Otobüsler yaşlıları, askerleri ücretsiz; öğrencileri indirimli taşıyor.
Türkiye, İngiltere, Azerbaycan; Ankara, Londra, Bakü
Sayısaldan fizik, kimyayı; sözelden tarih, coğrafyayı seviyordum.
•İkiden fazla eş değer ögeler arasında virgül bulunan cümlelerde özneden sonra konur.
Yeni usul şiirimiz; zevksiz, köksüz, acemice görünüyordu.
Bu çocuk; zeki, çevik, ahlaklı bir sporcuydu.
Herkes tarafından beğenilen bu edebiyatçımız; roman, tiyatro, şiir türünde eserler vermiştir.
•Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.
Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.
At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.
Kız, sabah erkenden kalktı; kardeşine yemek hazırladı.

Annem yanıma geldi ; hemen seni sordu. / Annem yanıma geldi , hemen seni sordu.
 NOKTALAMA İŞARETLERİ
İki Nokta ( : )
•Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin sonuna konur.
Pazardan aldıklarım: elma, armut, portakal...
Zamirler ismin yerini tutan sözcüklerdir: ben, sen, o…
Milli Edebiyat akımı temsilcilerinden bazılarını sıralayalım: Ömer Seyfettin, Ziya Gökalp…
UYARI: Örnek sayısı verilip tüm örnekler sıralanıp bitmişse sonda üç nokta kullanılmaz.
Eylemsiler 3’e ayrılır: isim-fiil, sıfat-fiil, zarf-fiil … (YANLIŞ)
•Kendisiyle ilgili açıklama verilecek cümlenin sonuna konur.
Bu işin en sağlam yolu şudur: Bildiğinden şaşmamak.
Kendimi takdim edeyim: Meclis kâtiplerindenim.
Bana eserlerini gönderenler şunu bilmeli: Metinlerinde özgünlük çabasının etkisi hiç yoktur.
UYARI: İki noktadan sonra cümle başı yapılıp açıklama yapılacaksa büyük harfle, örnekler
sıralanacaksa küçük harfle devam edilir.
Kafiye: Mısra sonundaki ses benzerliklerine verilen addır.
Teknolojik ürünlerin sayısı oldukça fazladır: akıllı telefonlar, tablet bilgisayarlar…
Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir.
Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler...
 NOKTALAMA İŞARETLERİ
Üç Nokta ( ... )
•Anlatım olarak tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.
Sağda masmavi bir deniz…

•Alıntılarda başta, ortada ve sonda alınmayan kelime veya bölümlerin yerine konur.
“… bilim de sanat gibidir.”
•Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur. Ünlem ve soru işaretinden sonra üç
nokta yerine iki nokta konulması yeterlidir
Gitmeyin! Gitmeyin be!.. / Gök ekini biçer gibi!..
Nasıl da akşam oldu?.. / Nasıl da yavrucaklar sustu?..
UYARI: Üç nokta yerine iki veya daha çok nokta kullanılmaz.
 NOKTALAMA İŞARETLERİ
Soru İşareti ( ? )
•Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır.
Yunus Emre (?-1320) herkes tarafından tanınan…
1496 (?) yılında doğan Fuzuli...
Ankara’dan Antalya’ya arabayla üç saatte (?) gitmiş.
UYARI: Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur.
Uzun zamandır görmediğim dostum mu geldi, yanında birileri var mı?
Manisa’dan mı, İzmir’den mi, Ankara’dan mı?
 NOKTALAMA İŞARETLERİ
Ünlem İşareti ( ! )
•Sevinç, acı, korku, şaşırma gibi duyguları anlatan kelimelerden sonra ve seslenme, hitap,
uyarı sözlerinden sonra konur.
Vah zavallı!
Ey Türk gençliği!
UYARI: Seslenme ve hitaplardan sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konabilir.
Aferin! İşi bitirmişsin. / Aferin, işi bitirmişsin!
•Alay, kinaye, küçümseme anlamı taşıyan sözden hemen sonra yay ayraç içinde kullanılır.
İsteseymiş bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş (!).
Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.
 NOKTALAMA İŞARETLERİ
Kısa Çizgi ( - )
•Ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konur.
Bu köyü -dağlarında çocukluğumun geçtiği yeri- özlemle hatırlıyorum.
•Arasında, ve, ile, ila, ...-den ...-e anlamlarını vermek için kelimeler veya sayılar arasında
kullanılır.
Aydın-İzmir yolu / Türk-Alman ilişkileri / Ural-Altay dil grubu / 09.30-10.45
Manas Destanı’nda soy-dil-din üçgeni / 1914-1918 Birinci Dünya Savaşı
UYARI:
•Cümle içinde sayı adlarının yinelenmesinde araya kısa çizgi konmaz.
Burası yirmi-yirmi beş yıl sonra… (YANLIŞ) / On on beş yıl. / Üç beş kişi geldi. (DOĞRU)
 NOKTALAMA İŞARETLERİ
Tırnak İşareti ( “ ” )
•Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır.
“Yarın sizinle buluşuruz” dedi.
UYARI: Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan noktalama işareti tırnak içinde kalır.
“Hey oradakiler !” sesiyle irkildi herkes.
•Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine alınır
Bu şairin şiirinde “ironi” oldukça sık karşımıza çıkar.
•Cümle içerisinde eserlerin ve yazıların adları ile bölüm başlıkları tırnak içine alınır.
Orhan Pamuk “Kara Kitap” adlı eserinde bu mekanı işlemiştir.
UYARI: Tırnak içine alınan sözlerden sonra gelen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılmaz.
Elif Şafak’ın “Bit Palas”ını okumaya başlamıştım.
Tek Tırnak İşareti ( ‘ ’ )
•Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü, ibareyi
belirtmek için kullanılır.
Edebiyat öğretmeni “Şiirler içinde ‘Han Duvarları’ ayrı bir yerdedir.” dedi.
 NOKTALAMA İŞARETLERİ
Kesme İşareti ( ’ )

NOT
“-ler” eki özel adlara
getirildiğinde kesme
işaretiyle ayrılmaz ve
“-ler” ekinden sonra
gelen ekler de yine
ayrılmaz.
Nice Yunus Emreler…
Türklerin…
Ahmetlerden…
 NOKTALAMA İŞARETLERİ
Kesme İşareti ( ’ )
•Büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik ek alırsa kesme işareti kullanılır.
Bu durumda Milli Eğitim Temel Kanunu esas alınır. Bu Kanun’un 17. maddesinin c bendi…
Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği vardır. Bu Yönetmelik’in 2’nci maddesi…

•Başbakanlık, Rektörlük vb. sözler ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde Başbakanlığa,

Rektörlüğe vb. biçimlerde yazılır.
•Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur.
7,65’lik / 657’yle

5’inci : Beşinci / 6’ncı : Altıncı / 1943’te / 1944’te / 1960’ta

5’nci : Beşnci / 6’ıncı : Altııncı / 1943’de / 1944’de / 1960’da

•Kurum, kuruluş adlarına getirilen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz. “Avrupa Birliği” ifadesine
getirilen eklerde kesme işareti ile kullanılır. Avrupa Birliği bir istisna değildir. Avrupa birliği zaten
bir kurum kuruluş adı değildir, bir devletler topluluğudur. Nasıl ki Türkiye’ye, İngiltere’den
ifadeleri doğruysa Avrupa Birliği’ne getirilen eklerde kesme işareti kullanılması da doğrudur.
Türk Dil Kurumundan / Manisa Lisesinin / Adalet Bakanlığına / Avrupa Birliği’ne üye ülkeler...
NOKTALAMA İŞARETLERİ
NOKTALAMA İŞARETLERİ

Cevap C
 YAZIM KURALLARI
Sayıların Yazımı

•Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır.

on bir / iki yüz / üç yüz altmış beş / bin iki yüz elli bir vb.
•Adları sayılardan oluşan iskambil oyunları bitişik yazılır.
altmışaltı /ellibir / yirmibir vb.
•Romen rakamları tarihî olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerde ayların
yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların
numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılır.
I. Dünya Savaşı / XX. Yüzyıl / XI.12.2009 / III. Selim / VIII. Edward / 1.XI.1928
•Sıra sayıları ekle gösterildiklerinde rakamdan sonra sadece kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca
nokta konmaz.
8.’inci (Değil) - 8’inci / 2.’nci (Değil) - 2’nci vb.

•Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir.

2’şer (Değil) - ikişer / 9’ar (Değil) - dokuzar / 100’er (Değil) - yüzer vb.
•Dakika ve saatlerin arasına nokta konur ve gelen ek kesme işaretiyle ayrılır. Ek okunuşa göre
düzenlenir.
13.00’da (Değil) - 13.00’te / 13.45’de (Değil) - 13.45’te
 YAZIM KURALLARI
Büyük Harflerin Yazımı
•Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar büyük
harfle başlar.
Kaymakam Erol Bey / Dr. Alâaddin Yavaşça / Sayın Prof. Dr. Hasan Eren / Mustafa Efendi
Zeynep Hanım / Yüzbaşı Cengiz / Mimar Sinan / Genç Osman
•Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam veya unvan sözleri büyük harfle başlar.
Sinop’tan gelen heyeti Vali dün kabul etti.
•Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlarda doğu ve batı sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır.
Batı medeniyeti / Doğu mistisizmi vb.
•Tanrı, Allah, İlah sözleri özel ad olarak kullanılmadıklarında küçük harfle başlar.
Eski Yunan tanrıları / Müzik dünyasının ilahı / Amerika'da kaçakçılığın allahları vardır
•Dünya, güneş, ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldıklarında küçük harfle başlar.
Biz dünyadan ayrı yaşarken dünya epey değişmiş.
•Bu sözler yön bildirdiğinde küçük yazılır.
Bursa’nın doğusu / Ankara’nın batısı vb.
 YAZIM KURALLARI
•Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar.
Konya ili / Etimesgut ilçesi / Uzungöl beldesi / Taflan köyü vb.
•Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde,
sokak kelimeleri büyük harfle başlar.
Cumhuriyet Mahallesi / Karaköy Meydanı / Sevgi Bulvarı / Yaşar Caddesi / İnkılap Sokağı vb.
•Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb. yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar.
Dolmabahçe Sarayı / Çankaya Köşkü / Horozlu Han / Ankara Kalesi / Galata Köprüsü
Beyazıt Kulesi / Zafer Abidesi / Bilge Kağan Anıtı vb.
•Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyişte, yer adının ilk harfi büyük yazılır.
Hisar’dan / Boğaz’dan / Köşk’e vb.
•Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.
Millî Kütüphane / Çocuk Esirgeme Kurumu / Atatürk Orman Çiftliği / Çankaya Lisesi
Şen Market / Yeşilay Derneği / Emek İnşaat / Bakanlar Kurulu
•Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.
Medeni Kanun / Türk Bayrağı Tüzüğü / Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği vb.
•Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz.
Milliyet gazetesi / Türk Dili dergisi / Halı Dokuyan Kızlar tablosu vb.
•Yer adlarında ilk isimden sonra gelen ve deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci
isimler büyük harfle başlar.
•Ağrı Dağı / Çanakkale Boğazı / Dicle Irmağı / Ege Denizi / Fırat Nehri / Van Gölü vb.
 YAZIM KURALLARI
•Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar.
Cumhuriyet Bayramı / Miraç Kandili / Anneler Günü / Öğretmenler Günü vb.
•Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelimenin ilk harfi
büyük yazılır.
Türk Dili Kurultayı / Türkçenin Kullanımı Bilgi Şöleni / Karamanlı Türkçesi Çalıştayı vb.
•Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.
Kurtuluş Savaşı / Millî Mücadele / Cilalı Taş Devri / İlk Çağ / Lale Devri / Cahiliye Dönemi
Servetifünun Dönemi’nin / Tanzimat Dönemi’nde vb.
•Özel adlar ve onlardan türetilen sözcüklere ek olarak dil, din, ırk, mezhep adları ve onlardan
türetilen sözcükler de büyük harfle başlar.
Türkçeleştirmek / Müslümanlık / Kemalizm / Avrupalılaşmak / Alevi / Fransızca vb.
•Para birimleri büyük harfle başlamaz.
avro / dinar / dolar / lira / kuruş vb.
•Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlar.
Okullar genellikle eylülün ikinci haftasında… / Kurulu toplantılarını perşembe günleri… vb.
•Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar ve sadece ay adları yazıyla
yazılabilir.
29 Mayıs 1453 Salı günü / 29 Ekim 1923 / Festival 25 Haziran’da başlayacak vb.
 YAZIM KURALLARI
Bitişik Yazılan Kelimeler
•Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözleri sona getirilirse bitişik yazılır.
ayakaltı / bilinçaltı / gözaltı (gözetim) / akşamüstü / ayaküstü / gerçeküstü / ikindiüstü / arkaüstü
olağanüstü / suçüstü / akşamüzeri / yolüstü vb.
•Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır.
güneybatı / güneydoğu / kuzeybatı / kuzeydoğu
•Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır.
başbakan / başçavuş / başeser / başhekim / başkahraman / başkomutan / başköşe /
başöğretmen / başparmak / başrol / başsavcı vb.
•Topluluğun yöneticisi anlamındaki başı sözüyle oluşturulan belirtisiz isim tamlamaları birleşir.
aşçıbaşı / binbaşı / elebaşı / onbaşı / ustabaşı / yüzbaşı vb.
•Ağa, baba, anne, bey, efendi, hanım, nine vb. sözlerle kurulan kelimeler birleşir.
ağababa / ağabey / beyefendi / hanımefendi / paşababa / büyükanne / anneanne vb.
•Gelenekleşmiş olan belirsizlik sıfat ve zamirleri birleşir.
biraz / birçok / birkaç / birtakım / herhangi / hiçbir
•Kesinlikle anlamında ayrı yazılır, büyük ihtimalle veya belki anlamında birleşik yazılır.
Bir yerde herhâlde köfte filan kızartılıyordu. / Ahmet Bey, her hâlde buraya gelmek zorundadır.
 YAZIM KURALLARI
Ayrı Yazılan Kelimeler
•Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, tek,
çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.
alt yazı / üst küme / ana bilim dalı / ana dili / ön söz / ön yargı / art niyet / arka plan / yan etki
karşı görüş / iç tüzük / dış hat / orta kulak / küçük harf / sağ bek / peşin hüküm / bir hücreli
iki anlamlı / tek hücreli / çift ayaklılar vb.
•Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.
ahlak dışı / çağ dışı / kanun dışı / olağan dışı / ceviz içi, hafta içi, yurt içi / aklı sıra / ardı sıra vb.
•Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.
deri altı / su altı / toprak altı / böbrek üstü bezi vb.
•“şey” kelimesi daima ayrı yazılır.
her şey / bir şey / hiçbir şey
 YAZIM KURALLARI
Alıntı Kelimelerin Yazımı
•Çift ünsüz harfle başlayan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır.
gram / gramer / gramofon / grup / Hristiyan / kral / kredi / kritik / plan / pratik / problem
propaganda / prova / kravat / psikoloji / slogan / stil / stüdyo / trafik / tren vb.
Ancak tıraş, kılavuz ve kulüp kelimelerinde bu durum istisnadır.
•İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü
konmadan yazılır.
alafranga / apartman / biyografi / elektrik / gangster / orkestra / paragraf vb.
•İki ünsüzle biten Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır.
film / form / lüks / modern / natürmort / psikiyatr / slayt / teyp vb.
•Batı kökenli alıntıların içindeki ve sonundaki “g” ünsüzleri olduğu gibi korunur.
öge/ etnografya / biyografi / diyagram / dogmatik / paragraf / program / diyalog / katalog vb.
Ancak fotoğraf, coğrafya ve topoğraf kelimelerinde g’ler, ğ’ye döner.
 YAZIM KURALLARI
Kısaltmaların Yazımı
•Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır.
cm’yi / kg’dan / mm’den / g’a / kr’un (kuruşun) / m2ye (metrekareye) / cm3e (santimetreküpe)
•Ancak kısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen
eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır.
ASELSAN’da / BOTAŞ’ın / NATO’dan / UNESCO’ya vb.
•Numara sözünün kısaltması da kelime gibi okunduğundan getirilecek olan ek okunuşa göre
getirilecektir.
No.lu / No.suz
•Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla gelen ekler kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek
noktadan sonra, kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır.
vb.leri / yy.ın / Alm.dan / İng.yi / Doç.in
•Ekler elementlerin simgelerine değil adlarına getirilir.
Au’ya (Değil) - altına / Fe’ye (Değil) - demire vb.
•Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısaltmanın son harfinin okunuşu
esas alınır.
BDT’ye / TDK’den / THY’de / TRT’den
• Aidat • Cop • Rençper • Tazyik • Yapboz AYRI
• Koreografi • Metot • Herkes • Teneffüs • Gitgide YAZILAN
• Konservatuvar• Mide • Sarımsak • Kılavuz • Yılbaşı • Art arda
• Alüminyum • Doküman • Hristiyan • Tentürdiyot • Kalemtıraş • Aç açına
• Kravat • Nergis • Sezaryen • Klinik • Yüksekokul • Her gün
• Amblem • Deodorant • Izdırap • Tribün • Rastgele • Açık öğretim
• Kurdele • Orijinal • Stajyer • Koordinasyon • Zeytinyağı • Hoş geldin
• Antrenman • Direkt • İddia • Tespih • Yeşilzeytin • Açık oturum
• Lanet • Piyanist • Sürpriz • Kupür • Yeşilsoğan • Hoşça kal
• Laubali • Enstrüman • İade • Klişe • Karakaş • Başa baş
• Aperitif • Entelektüel • Silüet • Küsur • Düzyazı • Kuru yemiş
• Laboratuvar • Eşofman • İllüzyon • Tribün • Morötesi • Baş başa
• Abdest • Pardösü • Şofben • Tehdit • Kızılötesi • Sağ ol
• Asfalt • Plan • İnisiyatif • Konteyner • Metrekare • El âlem
• Acayip • Fasulye • Şaibe • Unvan • Katsayı • Yurt içi
• Maydanoz • Prim • Kapüşon • Üstat • Binbir • Kara yolu
• Motosiklet • Fondöten • Şnitzel • Vejetaryen • Başkaldırma • Yıl dönümü
• Aerobik • Priz • Kamuflaj • Zarafet • Peribacası • İkide bir
• Mozaik • Gangster • Şoför BİTİŞİK • Soyağacı • Üst üste
• Branda • Restoran • Kavanoz YAZILAN • Şamaroğlanı • Uç uca
• Maşallah • Hafriyat • Tasvir • Akşamüstü • Masabaşı • Deli fişek
• Cıva • Rötuş • Kapitülasyon • Tekdüze • Otuzbeşlik
• Menü • Halüsinasyon • Tirbuşon • Yanardağ • İkibuçukluk
YAZIM KURALLARI
YAZIM KURALLARI

Cevap D
 SÖZEL MANTIK
•Tablolarda yer almayan fazlalık, veriler tablonun yanına anlaşılır şekilde not edilmelidir.
•Öncüllerde verilen bilgilerin tamamı, sorunun çözümüne başlamadan ilk başta anlaşılır bir şekilde
not edilmelidir.
•Soruda hazır tablo varsa tekrar şema ya da tablo yapmaya gerek yoktur. Veriler bu tablo üzerine
işlenmelidir.
•Kesinlik ve olasılık kavramlarına dikkat edilmelidir.
•Verilere uygun işaretleme sistemi (√ ya da -) veya kontrol kelimeleri (Var ya da Yok)
kullanılmalıdır.
•Beraber, birlikte verilenler için (+), yan yana gelmemesi gerekenler, ayrı verilenler için (X) işareti
kullanılabilir.
•Aynı özellikte olanlar ortak gruplara alınıp değerlendirilmelidir.
•Uygun şema ya da tablo oluşturulup çıkarılan veriler düzgünce yerleştirilmelidir.
•Gün, ay, yıl vb. zaman anlamı içeren sorularda zaman dilimleri sabit yani nesnel bilgilerdir. Bu
nedenle tablo oluşturmada sütun olarak kullanılabilir yani tablonun üst kısmına işlenebilir.
•Sıralama sorularında (yarışma, yarış, mülakat vb.) 1.’den başlayıp kişi sayısı kadar numara
ekleyerek tablo yapılabilir.
•Sıralama sorularında “önce” ile “hemen önce” sözleri arasında ve “sonra” ile “hemen sonra”
sözleri arasında büyük bir fark vardır. Bu noktaya çok dikkat etmek gerekir.