Pojawia się on w II części Dziadów jako widmo młodzieńca, podążającego za Zosią, która

odrzuciła miłość i w IV części Dziadów jako rozmówca księdza( Pustelnik i Gustaw) jest on
właściwym bohaterem utworu „Dziady”
„Ujrzeć ją znowu, poznać się, rozłączyć
I com ucierpiał , to cierpieć co roku
I jakem skończył, zakończyć.”

Kompozycja fragmentaryczna

Fragmentaryczność świadczy o otwartości dzieła, jest to jakby dzieło nie skończone, gdyż autor
miał zamiar dopisać kolejne części.
Fragmentaryczność, otwartość i muzyczność to podstawowe cechy utworu. Są tu fragmenty,
które przypominają arię, czyli śpiew wykonywany przez chór. Istnieją też arie w wykonaniu
Guślarza, dlatego też możemy stwierdzić, że Mickiewicz skomponował tekst na wzór opery.

19.10.2020r.

Lekcja

Temat: Cierpienia, miłość w „IV cz. Dziadów”.

1. Młodzieniec, Pustelnik, Gustaw

Akcja dramatu rozgrywa się w Dzień Zaduszny, w domu księdza wówczas to zjawił się u unickiego
księdza, na plebanii tajemniczy gość Pustelnik, szybko okazuje się, że jest to Gustaw, dawny uczeń
gospodarza. Przybysz jest w strasznym stanie i dziwnie się zachowuje. Wygląd:
„Jak strach albo rozbójnik, co to mówią w bajce,
Z różnych kawałków sukmany,
Na skroniach trawa i liście,
Wytarte płótno, przy pięknej kitajce?
Jaka to na sznurku blacha?
Różne paciorki, wstążek okrajce?,
Dalibóg, waspan wyglądasz na stracha”

Pustelnik opowiada o swoim cierpieniu, został porzucony przez ukochaną, która wybrała
bogatszego i bardziej utytułowanego mężczyznę( nawiązanie do roku 1821, kiedy to odbył się ślub
Maryli Wereszczakówny z Wawrzyńcem Puttkamerem). Ksiądz został obarczony przez Gustawa
odpowiedzialnością za jego stan, gdyż proponował mu do czytania „Książki Zbójeckie” - Nowa
Heloiza- Rousseau i Cierpienia Młodego Wertera- Goethego. Ksiądz słyszy od Gustawa gorzkie
oskarżenie:
„Ty mnie zabiłeś, Ty mnie nauczyłeś czytać”
„Ty dla mnie ziemię zrobiłeś, piekłem i rajem, a to jest tylko ziemia”

Przyczyną stanu ducha Gustawa jest nieszczęśliwa miłość, bohater mówi:

„Kto miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy i noc ma spokojną i dzień nietęskliwy.
Jedna tylko iskra jest w człowieku, raz tylko w młodocianym zapala się wieku.”
 Pustelnik przedstawia dzieje swojej miłości, będącej dziełem samego Boga. To on spoił
ludzkie dusze jako dzieło boskie uczucie ma niezwykłą siłę, która wiąże dwoje ludzi na zawsze.
Gustaw za życia został przebity ostrzem broni, którą są oczy kobiety. Swoje miłosne doświadczenia
przejął z literatury, czytał „Książki Zbójeckie” o szalonych kochankach i o wielkiej, tragicznej
miłości (Nowa Heloiza-Rousseau, Cierpienia Młodego Wertera- Goethego). Lektury młodych lat
ukształtowały jego osobowość, nauczyły go marzycielstwa.

Teoria dusz bliźniaczych

Miłość według romantycznych kochanków jest zrządzeniem Boga. Ma wymiar metafizyczny.
Bliźniacze dusze kochanków są połączone nadprzyrodzonym łańcuchem, którego nie można
rozerwać, można w nim jedynie przeciąć jego ziemskie ogniwo i rozdzielić w ten sposób ludzi w
ten sposób przeznaczonych. Jednak bliźniacze dusze i tak odnajdą się po śmierci.

(Na początku „IV.części Dziadów” bohaterem jest Pustelnik, tu jeszcze nie wiemy, że to jest Gustaw)

2. Kobieta- romantyczna kochanka. Idealizacja miłości i kobiety.

„Kobieto! Puchu marny!ty wietrzna istoto!

Postaci twojej zazdroszczą anieli,
A duszę gorszą masz, gorszą niżeli!…
Przebóg! Tak ciebie oślepiło złoto!

Kobieta jest niestała w uczuciach, jest jak wiatr, jak puch( piękna, delikatna). Kochanek podkreśla
jej piękno zewnętrze, ale zawraca uwagę też na jej wnętrze. Kobieta potrafi sprawić, że mężczyzna
czuje się szczęśliwy, ale też potrafi też zadać ból i cierpienie. Wybrała ona bogactwo, honory,
zaszczyty, a odrzuciła miłość.

3. Polemika racjonalisty z romantykim( Księdza z Gustawem)

Zdaniem księdza, Gustaw to człowiek doświadczony chorobą, Ksiądz mu współczuje, ale mówi,
że wiele ludzi jest w jeszcze gorszej sytuacji. Ksiądz wygłasza rację rozumu, mówi że czas goi
rany, Ksiądz głęboko wierzy w Boga, pogodził się z jego wolą ze śmiercią swej małżonki, dzieci,
rodziców. Wierzy, że w tym wszystkim co zsyła nam Bóg objawia się jego potęga i tajemnica.
Ksiądz w rozmowie z byłym uczniem(Gustawem) prezentuje postawę racjonalną, rozsądną,
usiłuje uspokoić młodego szaleńca. U nieszczęśliwego kochanka emocje i namiętności dawno już
wzięły górę na rozumem. Gustaw prezentuje postawę romantyczną, nie może pogodzić się z
rozstaniem z ukochaną.

Racjonalistyczna postawa Księdza przejawia się również w jego niechęci do Obrzędu

Dziadów. Ksiądz mówi, że kościół nakazuje mu oświecać ludzi, tępić zabobony i zwyczaje
pogańskie. Gustaw jako romantyk przychodzi do Księdza w imieniu dusz zmarłych i prosi o
przywrócenie Obrzędu Dziadów.

4. Gustaw- samobójca-polski Werter

Samobójcą był Upiór, bohater wiersza, którym Mickiewicz poprzedził „II część Dziadów”.
Gustaw- Upiór z „IV części Dziadów”, także popełnia samobójstwo, przebija się sztyletem, jest ono
jednak bezskuteczne, bo Gustaw nie jest realnym bytem, zmarł z miłości wiele miesięcy temu. Jego
los jest powtórzeniem losu Wertera. Samobójstwo Gustawa było wyrazem niezgody na istniejący
stan rzeczy.
 20.10.2020r.

Lekcja

Temat: Filozofia „Dziadów”

Pierwsza godzina- miłości od 21:00 do 22:00

Druga godzina- rozpaczy od 22:00-23:00
Trzecia godzina- przestrogi od 23:00-24:00

„O luba! zginąłem w niebie,

Kiedym raz pierwszy pocałował ciebie!”

Pierwsza godzina miłości

Pustelnik opowiada dzieje swej tragicznej miłości, mówi, że żył marzeniami. Tęsknił za idealną
miłością, piękną kobietą. Odnalazł swą duszę bliźniaczą, ale ją utracił. Takiego sposobu
postrzegania świata nauczyły go „Książki Zbójeckie”(Nowa Heloiza-Rousseau, Cierpienia
Młodego Wertera- Goethego). Dzieci w domu Księdza postrzegają go za człowieka obłąkanego.
Ksiądz podkreśla, iż jest to człowiek „Zdrów na twarzy, lecz w sercu głębokie ma rany”. Przyszedł
z gałązką jodły, Pustelnik mówi, że jest to gałąź cyprysowa, otrzymał ją od ukochanej na
pożegnanie w trakcie ostatniego spotkania. Pustelnik wspomina o teorii dusz bliźniaczych- dwoje
kochanków wielkim uczuciem łączy sam Bóg. Ludzie nie są w stanie rozdzielić ogniw łańcucha tej
miłości. Po śmierci, dwie dusze bliźniacze odnajdą się i będą razem.
W godzinie miłości zawarty jest spór światopoglądowy(romantyka- Pustelnika/Gustawa i
racjonalisty-Księdza)
Pustelnik mówi także o trzech rodzajach śmierci:
Pierwszy rodzaj śmierci- fizyczna
Drugi rodzaj śmierci- rozłączenie dusz bliźniaczych(porzucenie Gustawa przez Marylę)
Trzeci rodzaj śmierci- śmierć wieczna/ potępienie
W pierwszej godzinie miłości, bohater wspomina swoją ukochaną, jej ślub z innym
mężczyzną, chwile rozstania. Mówi o swoich uczuciach, o wielkiej tragedii miłosnej.

Druga godzina-rozpaczy

Pustelnik ujawnia tu swoje imię(Gustaw), okazuje się, że jest dawnym uczniem Księdza. Tutaj pada
oskarżenie względem księdza „Ty mnie zabiłeś, Ty mnie nauczyłeś czytać”. Gustaw wzorował się
na Nowej Heloizie i Cierpieniach Młodego Wertera, postrzeganie miłości podobnie jak Wertera
doprowadziła go do samobójstwa. W godzinie rozpaczy wspomina szczęśliwe chwile spędzone z
ukochaną, spotkania w altanie:
„Altano, mego szczęścia kolebko i grobie, Tum poznał, tum pożegnał!…ach! Com
uczuł w tobie…”
Wspomina też moment rozstania w altanie oraz ostanie słowa „Bądź zdrowa”. W godzinie rozpaczy
Gustaw wspomina ślub, weselne przyjęcie ukochanej. Opisuje też swoje życia po weselu, ogromne
cierpienie, duchowe katusze.Spowodowała je kobieta-anioł
 „ Kobieto puchy marny, Ty wietrzna istoto…”
Godzina rozpaczy kończy się ponownym samobójstwem Gustawa, młodzieniec przebija się
sztyletem. W godzinie rozpaczy, Gustaw rozpacza nie tylko na niepowodzeniem miłosnym, ale
także nad rozczarowaniem ideowym. Neguje rozum jako jedyną możliwość poznania świata.
„ Każdy cud chcesz tłumaczyć, biegaj do rozumu…
Lecz natura, jak człowiek ma swe tajemnice,
Które nie tylko chowa przed oczyma tłumu,
Ale żadnemu księdzu i mędrcom nie wyzna!”

Trzecia godzina przestrogi

Jest refleksją o charakterze filozoficznym, Gustaw ubolewa nad wadami tego świata, obserwuje rój
motyli i ciem, krążących koło świecy. W godzinie tej pojawia się przestroga względem Gustawa.
Jest to rodzaj kary, która spotkała kochanka. Jeśli niebiańskie szczęście jest dane człowiekowi za
życia( czyli miłość), to opóźniona zostanie jego droga do szczęścia wiecznego.
„Bo słuchajcie i zważcie u siebie, że według Bożego rozkazu, że według Bożego rozkazu, kto za
życia choć raz był w niebie, tam po śmierci nie trafił od razu”
„Bo kto na ziemi rajskie doznawał pieszczoty

Romantycy wrażają przekonanie o istnieniu idealnej miłości, wierzą w teorię dusz bliźniaczych.
Gustaw jest przekonany, ze swoją bliźniaczą dusze odnalazł już na ziemi. Bohater zatracił się w
miłości żył życiem ukochanej, nie potrafił samodzielnie egzystować dlatego po śmierci również
musi cierpieć nie ma swojego życia staje się tylko cieniem ukochanej kobiety.

Z 4 części Dziadów wynika wniosek że istotą egzystencji jest cierpienie ktore nie ma granicy
miedzy żywymi a umarłymi.

23.10.2020r.

Lekcja

Temat: ,,Widziałem Wschód w miniaturze" - sonety krymskie.

W 1823 roku A.M za działalność spiskową w towarzystwie filomatów i filametów został

aresztowany i po procesie skazany na zesłanie w głąb Rosji. W październiku 1824r Mickiewicz na
zawsze opuszcza Litwie i wyjeżdża do Petersburga. W grudniu wyrusza do Odessy aby objąć
posade nauczyciela w liceum, wprawdzie posady tej nie otrzymał ale nawiązał stosunki towarzyskie
z najwybitniejszymi rodzinami Odeskimi miedzy innymi z rodziną generała Witta. Pobyt w
Oddesie (kilku miesięczny od lutego do listopada 1825r) zaowocował cyklem sonetów miłosnych
przepojonych erotyzmem zwanych sonetami odeskimi. W towarzystwie generała Witta jego
otoczenia Mickiewicz odbył romantyczną wyprawę na Krym trwającą 2 miesiące. Poeta był
zafascynowany orientalną kulturą Wschodu i sam chciał się poddać wszystkim wrażeniom i
wpływom tej kultury. Sonety Krymskie ukazały się w Moskwie w 1826r.

Stepy Akermańskie

1. Kim jest podmiot liryczny?

To romantyczny bojarzer podróżnik emigrant PIELGRZYM którego ojczyzną jest Litwa mimo że
zachwyca się przyrodą i krajobrazem krymskim to jednak bardzo tęskni za swoją ojczyzną.

2. Jakie myśli snuje podmiot liryczny?

Obraz stepu wyzwala w nim uczucia i reflekcje takie jak

- tęsknota za ojczyzna

- samotność

- smutek

-poczucie wyobcowania (alienacja)

- czuje się odizolowany od świata

W wielkiej ciszy chciały usłyszeć glos z Litwy ale nikt go nie wola

3. Jakie środki artystyczne pomogły przedstawić poetycki obraz stepu?

Podróż po stepie odbywa się na granicy dnia i nocy. Przedstawione są tu dwojakiego rodzaju
odczucia podmiotu lirycznego, który odbiera świat zmysłami (najpierw za pomocą wzorku a gdy
zapada zmrok za pomocą słuchu)

Za pomocą wzorku( dzień)

-powódź kwiatów

-koralowe ostrowy burzanu

-łąki szumiące, trawy zielone

-przestwór stepu

-gdy zapada zmrok nie może znaleźć drogi ani purchanu który byłby punktem orientacyjnym na
stepie

-patrzy na gwiazdy które mogłyby stać się jego przewodniczkami

- w oddali widzi błyszczący Dniestr oraz zapaloną latarnie morską

Za pomocą słuchu (noc)

-słyszy będący w oddali sznur ciągnących żurawi

- słyszy motyla kołyszącego się na trawie

- słyszy węża prześlizgającego się między ziołami

,,Stójmy- jak cicho!- słyszę ciągnące żurawie,

 Których by nie dościgły żrenice sokoła;

Słyszę, kędy się motyl kołysa na trawie,

Kęy wąz śliską piersią dotyka się zioła.

W takiej ciszy!- tak ucho natężam ciekawie,

Że słyszałbym głos z Litwy- Jedźmy, nikt nie woła."

Dźwięki dochodzące w nocy są delikatne, subtelne, dzięki panującej ciszy słychać każdy szmer.

Zasadą kompozycyjną jest metafora czyli przenośnia pojawia sie tu bowiem skojarzenie
wędrówki przez step z żeglugą po oceanie.

,,Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu,

Wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi,

Śród fali łąk szumiących, śród kwiatów powodzi,

Omijam koralowe ostrowy burzanu''

Środki stylistyczne
Metafora- wpłynąłem na suchego przstwór oceanu ( wskazanie na bujność, rozległość, bezkresność
stepu)

Oksymoron- epitet sprzeczny suchy przestwór oceanu

Metafora- wskazanie na rozległość

Inwersja- szyk przestawny, wpłynąłem na suchego przestwór suchego oceanu
Hiperbola- przestwór oceanu
Epitet- koralowe ostrowy, szumiące łąki
Animizacja i porównanie- wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi

W tym świecie widziadeł i dźwięków, człowiek czuje się samotny, chciałby usłyszeć miły, znajomy
głos, lecz jest to niemożliwe, wówczas początkowa radość z zanurzenia się w świecie natury
przekształca się w beznadziejny smutek.

„ Cisza morska”

Tryptyk morski stanowią trzy sonety: „Cisza morska”, „Żegluga”, „Burza”

Statek delikatnie dryfuje po spokojnym morzu, na okręcie panuje nastrój beztroski, radości,
szczęścia „ Majtek wytchnął, podróżne rozśmiało się grono.”Nie ma wiatru, spokojna woda
porównana została do marzącej o szczęściu młodej narzeczonej. Niewielka fala pojawia się
niezwykle rzadko, po czym woda znów się uspokaja. Statek delikatnie kołysze się „jak gdyby
przykuty łańcuchem”
Cisza panująca na zewnątrz jest jednak tylko pozorna, pod wodą bowiem czycha okrutny i
niebezpieczny polip, w każdej chwili gotowy do ataku. Jest on najbardziej aktywny w chwilach
ciszy, spokoju, natomiast podczas burzowej pogody śpi. Podobnie bywa z człowiekiem, dręczące
nas przykre wspomnienia( hydra pamiątek) uaktywniają się w chwilach beztroski i spokoju.

„Żegluga”

Zrywa się wiatr, okręt zaczyna coraz szybciej płynąć. Wzmagający się wiatr sprawia, że okręt
wyrywa się spod kontroli, zaczyna się dąsać(animizacja, personifikacja), nurkować oraz lecieć
wysoko w stronę nieba. Staje się ptakiem, który wiatr chwyta pod swe skrzydła.
W części refleksyjno- filozoficznej podmiot liryczny podkreśla, iż jest zauroczony podróżą,
stając na dziobie okrętu czuje się człowiekiem wolnym jak ptak, szczęśliwym, jest zauroczony
podróżą, mimo iż wszystko wskazuje na to, iż nadciąga burza na morzu.

„Burza”

W czasie morskiej podróży, po okresie ciszy i spokojnej żeglugi okrętem zrywa się wiatr,
pasażerów zastaje burza „Zdarto żagle, ster prysnął, ryk wód, szum zawiei”. Fale na morzu stają się
tak wysokie, że przypominają mokre góry. Podróżni są przerażeni, żegnają się z życiem, załamują
się, płaczą. Żegnają się z najbliższymi, padają sobie w objęcia. Tylko jeden podróżny jest spokojny
i obojętny na wszystko, nie jest zdolny do reakcji takiej jak inni. Nie potrafi się modlić, nie ma się z
kim żegnać.
Obraz burzy jest niezwykle realistyczny, aby go uprawdopodobnić Mickiewicz zastosował krótkie,
urywane zdania np. ryk wód, szum zawiei(zadania eliptyczne), dynamiczne czasowniki określające
ruch, np. Zdarto żagle, ster prysnął, wicher zawył, liny zerwały się. Mickiewicz zastosował tu
instrumentacje głoskową. Nastrój burzy, szturmu oddaje nad frekwencja głosek twardych, takich
jak „r”, „ż”. Poeta wykorzystał też onomatopeje np. ryk, jęki.

„Widok gór ze stepów Kozłowa”

Mickiewicz w tym sonecie odchodzi od konwencji gatunku, utwór bowiem został skomponowany
w formie dialogu, rozmowie prowadzonej przez pielgrzyma(człowieka podróżującego po Krymie) i
Mirzę(przewodnika szlachcica tatarskiego). Pielgrzym rozpoczyna dialog opisując krajobraz w
oddali. Dostrzega tam górę pokrytą „morzem ludu”. Ten wysoki szczyt, poruszony białym
śniegiem, swoim kształtem przypomina tronu z zamrożonej chmury, przeznaczonej dla anioła. Góra
ta jest tak wysoka, że sięga nieba i gwiazd. Stok góry w czasie zachodu słońca, sprawia wrażenie
jakby stał w płomieniach. Szczyt ten staje się być latarnią, zapaloną przez Allaha na niebie. Cały
ten monolog to pytania Pielgrzyma do towarzysza podróży Mirzy. Mirza odpowiada, że był kiedyś
na szczycie, gdzie panuje wieczna zima, stamtąd wiele rzek bierze swój początek. Góra jest tak
wysoka, że jej szczytu nie widać nawet z lotu ptaka, bo przysłaniają go chmury. Mirza mówi, iż ten
szczyt do Czatrydah. Na to tylko Pielgrzym reaguje westchnieniem „Aa!!”
Sonet ten prezentuje nam majestatyczną górę, która wznosi się na Krymie, to najwyższy
szczyt w paśmie gór krymskich. Poeta maluje wspaniały obraz góry, dzięki użyciu licznych
środków stylistycznych, przeważają tu hiperbole, np. „morze lodu przypominające ścianę”, „diwy z
ćwierci lądu dźwignęli te mury”, „tron z zamrożonej chmury dla aniołów”
Czatyr- dah- oznacza górę-namiot.
 „Bakczysaraj”(dosł. Pałac ogrodów)

W sonecie tym pojawia się obraz ruiny, w której widać jeszcze ślady dawnej świetlności, potęgi,
chwały. To wymarłe, opustoszałe miasto Bakczysaraj, przez kilka wieków było stolicą Chanów
krymskich z dynastii Girajów. Obecnie, miejsce to jest zniszczone, ściany pokryła pnąca się
roślinność, między ruinami porusza się szarańcza, zwierzęta. Miasto, które niegdyś było symbolem
potęgi, piękna, zmieniło się w ruinę, zostało dotknięte ręką czasu. Zniszczenie nie uległa jedynie
fontanna haremu. Siła natury niszczy dzieła rąk ludzkich, one przemijają, przemijają również
wartości takie jak potęga, chwała, miłość. W Bakczysaraju ocalała jedynie fontanna Haremu,
źródło które wciąż szybko płynie, świadczy to o potędze natury, o trwałości dzieł natury.

„Bakczysaraj w nocy”

W utworze zostało opisane stare miasto Bakczysaraj, w chwili zapadającego zmierzchu, wieczorem
wierni rozchodzą się ze świątyń do domów, słychać jeszcze gasnące odgłosy modlitwy i śpiewu.
Miasto pogrąża się w całkowitej ciszy, obserwujemy zatem krajobraz nocą, na tle nieba widoczny
jest księżyc „srebrny król nocy”- peryfraza, omówienie. Widzimy również wiele jasnych gwiazd
oraz samotny biały obłok sunący jak biały łabędź po przestworzach-porównanie. W oddali widać
olbrzymie, granitowe skały, porównane do szatanów, czasem niebo przecina też jasna, szybka
błyskawica, częsty element krajobrazu krymskiego.

„Grób Potockiej”

Maria Potocka to niewolnica jednego z hanów krymskich. Na Krymie znajduje się jej pomnik,
postawił go Han kochający swoją niewolnicę. Pielgrzym zauważa podobieństwo miedzy sobą, a
Marią Potocką, obawia się tego, że jego grób może być na Krymie z dala od ojczyzny i bliskiej mu
kultury. Uczuciem dominującym jest tu samotność podmiotu lirycznego, który tęskni za ojczyzną
za rodakami i za mową polską.

„Pielgrzym”

Sonet zbudowany jest w formie lirycznego monologu, tytułowego pielgrzyma, który tęskni za
krajem ojczystym. Silne, uczuciowe związki człowieka z ojczyzną, podkreślone zostały przez
kontrastowe zestawienie bogatego i urokliwego krajobrazu krymskiego oraz trzęsawisk, bagien i
lasów Litwy.
W dwóch pierwszych strofach, ukazany jest kontrast pomiędzy obrazem Krymu „U stóp
moich kraina dostatków i kresy, a skromnymi lasami Litwy, odległej i niedostępnej dla pielgrzyma
ojczyzny. Podmiot liryczny targany jest uczuciami nostalgii( tęsknoty za ojczyzną), miłością do
ukochanej i tęsknotą za ukochaną. Melancholia, niemożność powrotu do kraju, wrażliwość na
piękno natury ojczystej, wspomnienie młodzieńczej miłości powodują, że zaciera się granica tych
uczuć, w pewnym momencie trudno jest jasno określić czy Pielgrzym mówi o tęsknocie za
ukochaną czy ojczyzną.
 Nazwanie podmiotu lirycznego Pielgrzymem ma na celu podkreślenie jego tułaczki,
poniewierki, ujawnia też cechy samotnej wędrówki po świecie, dążenie do poznania świata i jego
tajemnic.

„Ajudah”

To wysunięty w morze, garbaty przylądek, który przypomina niedźwiedzia leżącego na przednich

łapach i pijącego wodę. Pod tę górę podpływa spieniona woda, uderzając i skały, te fale czasami
srebrzą się albo mienią kolorami tęczy. Zalewają przylądek i zabierają ze sobą całe jego bogactwo,
muszle, perły i korale. Czytając sonet myślimy o wzgórzu, na którym siedzi samotny poeta, patrzy
na morze i rozmyśla, po wielu smutnych, burzliwych chwilach odnalazł radość i spokój. Z
wewnętrznych burz emocji, namiętności( czego odzwierciedleniem w utworze są spienione fale,
rodzi się poezja, która przynosi poecie sławę i czyni go nieśmiertelnym.

(motyw nieśmiertelności twórcy, dzięki sile swej poezji, sławie Horacy- Exegi monumentum aere
perennius” „Non omnis moriar”- Nie wszystek umrę. Tym mocnym akcentem, kończy poeta
liryczne dzieje Pielgrzyma.)

Apostrofa o „Poeto Młody” odnosi się zarówno do samego Mickiewicza jak i do Gustawa
Olizara, który porzucił rodzinę i zamieszkał w wilii, na Krymie w pobliżu oligarchu. Był
nieszczęśliwie zakochany, został odrzucony przez swoją wybrankę, Mickiewicz podróżując po
Krymie odwiedził swojego przyjaciela.
„Ajudah” jest to już ostatni sonet XVIII.

CECHY SONETU:

• Sonet to gatunek o ustalonej budowie, ma 14 wersów

• Główne rodzaje sonetów:

WŁOSKI

- pierwsza zwrotka- 4 wersy

- druga zwrotka- 4 wersy
- trzecia zwrotka- 3 wersy
- czwarta zwrotka- 3 wersy

Dwie pierwsze zwrotki mają charakter opisowy, natomiast trzecia i czwarta zwrotka refleksyjno-
filozoficzny

FRANCUSKI

• pierwsza zwrotka- 4 wersy

• druga zwrotka- 4 wersy
• trzecia zwrotka- 4 wersy
• czwarta zwrotka- 2 wersy
zwrotka dwuwersowa- dystych
zwrotka trzywersowa- tercyna
zwrotka czterowersowa- kwartyna

30.10.2020r.
Lekcja

Temat: Romantyczne cechy sonetów krymskich.

Sonety krymskie stanowią cykl 18 utworów, w którym przewodnim motywem jest podróż po
egzotycznym Wschodzie. Poeta spisał wrażenia z podróży, ale nie jest to reporterska relacja, lecz
poetycko przetworzona wizja natury, czyli stepu, morza, gór, ruin, grobów. To poetycki, liryczny
notatnik poety, w którym wyrazicielami myśli i uczuć autora są dwaj bohaterowie Mirza i
Pielgrzym. Obraz Krymu jest wyraźnie orientalny czyli wschodni. Poeta jest zachwycony egzotyką
przyrody, wyraża podziw dla jej piękna, jest oniemiały wobec potęgi gór. Aby zobrazować piękno
Krymu, poeta sięgnął po różne środki artystycznego wyrazu:

PERSONIFIKACJA

- „okręt dąsa się”- „Żegluga”

- „gwiazdy przewodniczki łodzi”- „Stepy Akermańskie”
- „zawstydziło się licem rubinowym zorze”-„Bakczysaraj w nocy”
- „żagle drzemią”- „Cisza morska”
- „wiatr zaledwie muśnie”- „Cisza morska”

ANIMIZACJA(OŻYWIENIE)

- „wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi”- „Stepy Akermańskie”

- „okręt przewala, wznosi się”- „Żegluga”
- „wicher zawył”- „Burza”

HIPERBOLA

- „przestwór oceanu”- „Stepy Akermańskie”

- „morze lodu”- „Widok gór stepów Kozłowa”

PORÓWNANIA

- „wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi”- „Stepy Akermańskie”

PERYFRAZA/OMÓWIENIE

- „srebrny król nocy”- „Bakczysaraj w nocy”

APOSTROFA

- „O Poeto Młody”- „Ajudah”

- „O morze, o myśli”- „Cisza morska”
- „Litwo”- „Pielgrzym”

ELIPSA/ ZDANIE ELIPTYCZNE

-„ryk wód”- „Burza”

-„ szum zawiei”-„Burza”
-„zdarto żagle”- „Burza”

ONOMATOPEJE

- „Aa!!”- „Widok gór ze stepów Kozłowa”

- ryk, jęki- „Burza”

INSTRUMENTACJA GŁOSKOWA

- „szum zawiei, złowieszcze jęki”- „Burza”

Z sonetów wyłania się dwoisty obraz Pielgrzyma, który z jednej strony jest zauroczony podróżą, a z
drugiej strony tęskni za ojczyzną, jest smutny.

Egzotyczna przyroda budząca podziw jest tłem dla oddania uczuć podmiotu mówiącego. Z sonetów
wyłania się dwoisty obraz Pielgrzyma. Z jednej strony jest zauroczony przyrodą, a z drugiej strony
jest smutny, tęskni za ojczyzną.

Kreacja podmiotu lirycznego

1. Zachłyśnięty, zauroczony przyrodą turysta, lubujący się niebezpieczeństwie i ryzyku, (np.

„Burza”)
2. Romantyczny filozof natury, rozważa problemy przemijania ludzkiej egzystencji,
podkreśla kruchość dzieł człowieka(np. Bakczysaraj)
3. Człowiek targany tęsknotą za ojczyzną. Często ulega nastrojom melancholii, zadumy.
Dręczy go „hydra pamiątek”. Czuje się samotny, jest smutny, gdyż nie może wrócić do
ojczyzny ( „Cisza morska”, „Pielgrzym”, „Stepy Akermańskie”)
4. Cechy romantyczne sonetów krymskich:
- Mickiewicz dążył do pełnego oddania kolorytu lokalnego
( przyroda, ubiór regionalny, religia, zwyczaje)
- orientalizm(Mirza wprowadza Pielgrzyma w kulturę orientu)
- podkreśleniu egzotyki służy język, np. pojawiają się słowa niezrozumiałe, chylad- turecka
sukienka honorowa, słowa nazywające elementy stroju, turban- męskie nakrycie głowy
- pojawiają się elementy rytuałów religijnych, zwroty do Allaha, pojawia się nazewnictwo
odnośnie świątyń- dżihad- meczet, izan- modlitwa, menor- wieżyczka na meczecie.
Cechą wschodnią-orientalną jest też kojarzenie pewnych zjawisk, przedmiotów z
kamieniami szlachetnymi, np. „zawstydziło się licem”, „rubinowym zorze” albo „srebrny
król nocy”, „obłok po safirowym żegluje przestworze”, „złotem ma malowane krańce”-
„Bakczysaraj” „rubinowe morowy, złote ananasy”- „Pielgrzym”.

02.11.2020

Lekcja

Temat: Geneza Konrada Wallenroda Adama Mickiewicza.

Konrad Wallenrod powstał w latach 1825-1827, w czasie pobytu Mickiewicza na zesłaniu w

Rosji, utwór ukazał się w Petersburgu w 1828 roku.

Na powstanie utworu miały wpływ:

1. Zasłyszana historia o Polaku, który był szpiegiem w Armii Rosyjskiej, na rzecz Polski,
został schwytany i stracony.
5. Aresztowania z 1823 roku, procesy, zesłania.
6. Pobyt Mickiewicza w Rosji, kontakty z inteligencją rosyjską.
7. Spotkanie Mickiewicza z dekabrystami- Konrad Rylejew, Michał Bestużew
(Dekabryści- Rosjanie, którzy wystąpili przeciwko władcy-carowi 14 grudnia 1825 roku na
placu w Petersburgu. Po rosyjsku grudzień- diekabr)

Mickiewicz chciał w Konradzie Wallenrodzie odpowiedzieć na pytania o charakterze

patriotycznej i moralnej np. Jak skutecznie walczyć z tyranią? Jak powinien się bronić
niewielki ilościowo naród przed potężnym wrogiem? Jak w takiej sytuacji powinna się
zachować jednostka? Ze względu na cenzurę, autor, szukał odpowiedzi na te pytania w
formie zakonspirowanej, w tym celu posłużył się kostiumem historycznym. Pod płaszczem
wydarzeń średniowiecznych, przemycił Mickiewicz w utworze treści aktualne czyli
działalność tajnych organizacji spiskowych w Warszawie przed wybuchem powstania
listopadowego. Owocem ich działania będzie noc listopadowa(wybuch powstania
listopadowego).
Pełny tytuł:Konrad Wallenrod. Powieść historyczna z dziejów litewskich i pruskich.
Czas akcji obejmuje wydarzenia z II połowy XIV wieku, np.
wybór na wielkiego mistrza zakonu), panowanie historycznego Konrada Wallenroda,
zburzenie Kowna przez krzyżaków, klęska Litwinów na polach Rudawy.
Miejsca akcji: Kowno, Malbork

Mickiewicz sięgnął do średniowiecza, ulubionej epoki romantyków, do dziejów dawnej

Litwy, przedstawiając dramatyczną, pełną napięcia opowieść o losach tajemniczego mistrza
krzyżackiego- Konrada Wallenroda.

HISTORYZM MASKI

Wydarzenia zostały celowe przeniesione do epoki średniowiecza, które miało być maską
służącą do ukazania ważnych problemów swojej współczesności. Konrad Wallenrod to
przebrany w krzyżacki płaszcz, współczesny Mickiewiczowi spiskowiec, typu Piotra
Wysockiego czy Waleriana Ukasińskiego. Wówczas gdy wybuchło powstanie listopadowe
mówiono „słowo stało się ciałem, a Konrad Wallenrod belwederem”.
Poemat ten w okresie romantyzmu traktowano, jako instruktażowy utwór o podziemnej
walce z caratem. Mickiewicz w utworze tym ukształtował tzw. spiskowy kodeks etyczny.
Chciał uwolnić spiskowców z poczucia niemoralnego działania z powodu wzięcia udziału w
organizacjach tajnych, spiskowych. To działanie niehonorowe, podstępne jest moralne gdy
nie ma żadnego, innego sposobu, aby osiągnąć cel, np. zwyciężyć w walce z wrogiem .

3.11.2020r.

Lekcja

Temat: Dzieje Konrada Wallenroda.

1. Porwanie, dzieciństwo i młodość spędzona wśród wrogów.

Konrad był Litwinem, porwanym przez krzyżaków z płonącego miasteczka, jego ojciec
zginął. W pamięci bohatera, pozostał jedyny przerażający krzyk matki. W zakonie nadano
mu nowe imię Walter Alf. Chłopca polubił wielki mistrz krzyżacki- Winrich, który został
jego ojcem chrzestnym. Młody Litwin był dobrze traktowany w zakonie, powoli zapominał
o swej ojczyźnie.

2. Przyjaźń z Halbanem.

Halban to litewski pieśniarz(wajdelota) wzięty w młodości do niewoli. Zaprzyjaźnił się z

Walterem Alfem, aby wzniecić w jego sercu na nowo miłość do Litwy. Opowiadał o
ojczystym kraju, przywoływał zatarte wspomnienia. Zatrzymał na początku Konrada, gdy
ten chciał uciekać na Litwę. Zasugerował mu, aby jak najlepiej wykorzystał czas pobytu w
zakonie. Bardzo ważne było to, aby chłopiec nauczył się sztuki walki od krzyżaków. Halban
także zwrócił uwagę, że pozytywny skutek, można uzyskać, walcząc za pomocą podstępu:
„Tyś niewolnik, jedyna broń niewolników- podstępy. Zostań jeszcze i przejmij sztuki
wojenne od Niemców, staraj się zyskać ich ufność, dalej obaczym, co począć”
3. Przybycie na Litwę z Halbanem i małżeństwo z Aldoną.

Bierze udział w walkach z krzyżakami. Podczas wojny zakonu z Litwą, Walter Alf
przechodzi na stronę Litwy. Przybywa do Kowna i zatrzymuje się na dworze księcia
Kiejstuta. Zakochuje się w córce Aldonie, bierze z nią ślub „Walter kochał swą żonę, lecz
miał duszę szlachetną, szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie .” U
boku Kiejstuta, bohatersko, ale bez skutecznie walczy z krzyżakami, którzy z roku na rok,
co raz bardziej przesuwali się w głąb Litwy. Walter bardzo chciał pomoc swojej ojczyźnie,
znał doskonale militarne i taktyczne możliwości Niemców, wiedział dobrze, że w otwartej
walce, Litwini nie są w stanie stawić im czoła, wobec tego Walter zwierza się żonie
„Jeden sposób Aldono, jeden pozostał Litwinom, skurczyć potęgę zakonu, mnie ten
sposób wiadomy, lecz nie pytaj dla Boga”
„Stokroć przeklęta godzina, w której od wrogów zmuszony, chwycę się tego spo-
sobu”

W rozmowie z Kiejstutem mówi:

„Wiem ja sposób jedyny, straszny, skuteczny, niestety”

Po druzgocącej klęsce Litwinów na polach Rudawy, Walter postanawia opuścić swoją żonę
i zemścić się na krzyżakach. Przeżywa wewnętrze rozterki, jest rozdarty, między miłością
do żony, a miłością do kraju. Zdecydowanie dąży do celu, chociaż brzydzi się kłamstwem,
podstępem.

4. Powrót do zakonu z Halbanem, ukrycie podstępu i zdrady.

Poświęca swoje szczęście osobiste, powraca do zakonu, wyjeżdża do Palestyny na wyprawę

wojenną z Konradem Wallenrodem, jako jego giermek. Niebawem, Konrad ginie w
tajemniczych okolicznościach.Walter Alf podejrzewany jest o jego zabójstwo, ucieka do
Hiszpanii, gdzie pod nazwiskiem Konrada Wallenroda zdobywa sławę, walcząc w Hiszpanii
z Maurami( Walter Alf przybiera maskę Konrada Wallenroda)

5. Wybór na mistrza krzyżackiego

W Malborku przyjął śluby zakonne, został doceniony przez krzyżaków za swoje bohaterskie
czyny w Hiszpanii, zostaje wielkim mistrzem zakonu, nakazuje wówczas krzyżakom
modlitwę, pokutę, karze ich za łamanie ślubów. Chodzi codziennie pod wieżę, w której
pustelnicze życie wiedzie Aldona.(Aldona po wyjeździe męża z Litwy, wstąpiła do
klasztoru).

6. Uczta

W dniu patrona zakonu św. Jerzego odbyła się uczta zorganizowana przez Konrada
Wallenroda, który zaprosił na nią licznych gości. Jednym z uczestników był książę Witold,
który zdradził swój kraj, Litwę i stał się sprzymierzeńcem zakonu. Podczas uczty najpierw
Halban śpiewa pieśń Wajdeloty o roli i zadaniach w poezji ludowej. Później wygłasza
powieść Wajdeloty, czyli opowieść o losach Konrada. Sam Konrad śpiewa balladę
Alpuhara. Jest to pieśń o wodzu pogańskich Maurów, który bronił się w twierdzy Alpuhara.
Atakują go Hiszpanie(czyli chrześcijanie) zdając sobie sprawę, że nie obroni swojego
małego narodu przed przerażającą siłą wroga, postanawia użyć podstępu. Zarażony dżumą,
przybywa do Hiszpanii, oddaje się w ręce wroga, twierdząc, że chce przyjąć wiarę w Boga
wówczas zadowoleni Hiszpanie, uściskali, ucałowali walecznego honorowego wodza. W
ten sposób zostali zarażeni dżumą. Wódz Maurów w krótkim czasie zniszczył potęgę
wroga. Użył podstępu i zdrady.

7. Zemsta na krzyżakach i samobójcza śmierć.

Konrad wyprawił się z zakonem na wielką wojnę z Litwą i tak nieudolnie poprowadził
wojska krzyżackie, że doprowadził do wielkiej przegranej zakonu. Był przekonany, że nie
ma innego wyjścia, że to jedyny sposób na pokonanie krzyżaków.

Po przegranej, Konrad przybył pod wieżę, do Aldony i poprosił aby z nim uciekła na Litwę.
Kobieta jednak odmówiła, zdecydowała, że zostanie w wieży. Jej zdaniem zdarzenia, które
miały miejsce zmieniły ich oboje, zmieniły ich oboje, tak, że już nie mogą być razem.
Zakon zdemaskował Konrada jako zabójcę Konrada Wallenroda i sprawdzę zguby wojsk
zakonnych. Tajny trybunał, skazał go na śmierć. Konrad żegna się z Aldoną, mówi że przed
śmiercią da jej znak, zgaśnie wówczas lampa. Konrad wypija truciznę, gdy słyszy
nadciągające kroki rycerzy. Podaje kielich z trucizną Halbanowi, ale ten chce żyć i nieść
pieśń „o Konradzie Wallenrodzie”. Bohater przed śmiercią wyznaje rycerzom, że jest
dumny z klęski zakonu. Upadając potrącił lampkę, znak dla Aldony. Później z wieży
słychać było przerażający krzyk kobiety, umierającej z rozpaczy:
„I w tej chwili przebił wieży ściany, krzyk nagły, mocny, przeciągły, urwany, z czyjej to
piersi? Wy się domyślicie, a kto by słyszał, odgadnąłby snadnie, że piersi z których taki jęk
wypadnie, już nigdy więcej nie wydadzą głosu. W tym głosie, całe ozwało się życie.”

Lekcja

Temat: Konrad Wallenrod- rzecz o tragizmie zdrady w powieści poetyckiej Adama

Mickiewicza.

1. Motto Konrada Wallenroda

„Macie bowiem wiedzieć, że są dwa sposoby walczenia…trzeba być lisem i lwem”.
Jeżeli nie ma innego wyjścia, trzeba walczyć za pomocą zdrady, podstępu. Trzeba być
przebiegłym, podstępnym, sprytnym jak lis, aby z czasem stać się lwem(czyli mieć siłę, aby
pokonać wroga).

2. Brak szans na zwycięstwo

We wstępie do utworu, autor przedstawia nam sytuację, w jakiej znajduje się Litwa od lat
będąca w konflikcie z zakonem krzyżackim. Mickiewicz zwraca uwagę na oszacowanie sił
wrogich sobie obozów.
 Litwini Krzyżacy
odzież ze skóry niedźwiedzia zbroja
łuki strzelby, działa
piechota jazda konna

Z siłami rozłożonymi w ten sposób, zwycięstwo w otwartej walce nie jest możliwe, trzeba
użyć podstępu.
Konrad do Aldony:
„Jeden sposób Aldono, mnie ten sposób wiadomy, lecz nie pytaj dla Boga, stokroć przeklęta
godzina, w której od wrogów zmuszony chwycę się tego sposobu“.

3. Konrad Wallenrod jest postacią tragiczną, porzuca dom rodzinny, kochającą żonę,
aby wszystkie swe siły, oddać służąc ojczyźnie.
„Szczęścia w domu nie znalazł, bo nie było w ojczyźnie.”

4. W czym pojawia się konflikt moralny w odniesieniu do Konrada

Wallenroda:

A) Nie ogranicza się tylko do wyboru między szczęściem rodzinnym(ukochaną Aldoną), a

służbą dla kraju.
B) Tragizm Konrada wyraża się w bolesnym konflikcie sumienia. Będąc rycerzem
średniowiecznym i chrześcijaniem, nie może znieść myśli, że walczy podstępem, a nie
jak przystało na rycerza czyli honorowo, otwarcie. Podstępna ukryta walka napawa go
wstrętem i obrzydzeniem, niszczy go, bohater cierpi:
„Choć jeszcze Młody, już włos miał siwy i zwiędłe jagody, napiętnowany starością
cierpienia”.
C) Walka jaką podejmuje Konrad jest całkowicie sprzeczna z etosem rycerskim, z
kodeksem honorowym z zasadami chrześcijańskimi.
D) Z zasadami chrześcijańskimi kłóci się łamanie zasady miłości bliźniego, złamanie
przysięgi małżeńskiej, kierowanie się rządzą zemsty.
E) Bohater żyje ze świadomością splamienia honoru, wie że spowodował nieszczęście
ukochanej Aldony.
F) Choć Konrad spełnił swoją misję, doprowadził do upadku zakonu, to jednak nie uważa
się za zwycięzcę. Jego sumienie bowiem nigdy nie zaaprobowało takiej formy działania.
G) Konrad jest bohaterem prawdziwie ludzkim, cierpi, przeżywa dramat miłości o czym
świadczą jego rozmowy z zamkniętą w wieży Aldoną.
5. Tragizm Konrada, jest tragizmem wojowników walczących o wolność. Utwór
ukazuje jak wielkich poświęceń wymaga walka o wolność, często trzeba w niej
poświęcić nie tylko życie, ale także sumienie, honor, dobre imię.

Wallenrodyzm
- to metoda działania za pomocą fałszywej maski.
- polega na osłanianiu rzeczywistych, wrogich intencji pozorami wiernej służby
- to działanie za pomocą podstępu, zdrady w imię wartości wyższych
- bohater jest rozdarty wewnętrznie między ojczyzną, a rodziną
- plami swój honor i poświęca szczęście osobiste na rzecz ojczyzny

6.11.2020r.

Lekcja

Temat: Konrad Wallenrod jako bohater romantyczny.

1. Konrad Wallenrod jako bohater bajroniczny.

- rozdarty wewnętrznie (Konrad między miłością do Aldony a miłością do ojczyzny).

(Giaur między miłością do Leili a nienawiścią do Hasana).
- miłość romantyczna( jedyna w życiu) (Konrad zakochany w Aldonie)( Giaur w Leili)
nieszczęśliwa, niespełniona, kończy się tragicznie np. śmiercią jednego z kochanków
- buntownik skłócony ze światem, indywidualista, chce zmienić zastany świat z którym
się nie zgadza. Buntuje się przeciwko zastanej rzeczywistości.(Konrad buntuje się,
przeciwko temu, że zakon chce sobie podporządkować słabą Litwę, dlatego próbuje
pokonać zakon).(Giaur buntuje się przeciwko konwenansom społecznym)
- anonimowość, tajemniczość( nie znamy litwińskiego imienia Konrada)( nie znamy
imienia Giaura- giaur oznacz niewierny)
- samotny, wyalienowany, wędrowiec, uciekinier, zbrodniarz o tajemniczej przeszłości.
(Giaur zabił Hassana), ( Konrad Wallenrod zabił Konrada Wallenroda(tego
prawdziwego))
- walka o wolność, dumny nie żałuje tego, co zrobił

Bajronizm to:

- konstrukcja bohatera literackiego(cechy bohatera)

- konstrukcja utworu literackiego
- zgodność biografii autora z jego twórczością
(Bajron również wyjechał walczyć o wolność Grecji.)

Konstrukcja utworu- to powieść poetycka:

-fragmentaryczność
-achronologiczność
-tajemniczość, pewne elementy są niedopowiedziane
-subiektywizm

2. Konrad Wallenrod jako bohater romantyczny:

- romantyczna miłość- w Giaurze na drodze szczęśliwej miłości stanął Hassan, Konrad

natomiast wybrał miłość dla ojczyzny/ Giaur umiera śmiercią naturalną, Konrad popełnia
samobójstwo

Ewolucja bohatera w twórczości Adama Mickiewicza:

- Gustaw- nieszczęśliwy kochanek, bohater werterowski, jego losy kończą się

samobójstwem
- Konrad Wallenrod- bohater tragiczny, gdyż musi działać niezgodnie z własnym
sumieniem i etosem rycerskim. To nieszczęśliwy kochanek, ale przede wszystkim
bojownik sprawy narodowej. Patriotyzm, poświęcenie dla ojczyzny jest u niego na
pierwszym miejscu, a miłość schodzi na dalszy plan.

6.11.2020r.

Lekcja

Temat: Rola poezji w życiu narodu na podstawie Konrada Wallenroda( analiza i

interpretacja pieśni Wajdeloty).

1. Wajdelota pieśniarz i kapłan.

- Wajdeloci przekazywali z pokolenia na pokolenie dzieje przodków,

historię narodową.
- Nauczali wiary przodków, sprawowali opiekę moralną nad ludem
- Strzegli zgodności życia z religią.
- W czasie wojny, pieśniami zagrzewali lud do walki.
- Byli pieśniarzami, kapłanami, poetami.

2. Halban- Tyrteusz(poeta grecki).

- Halban jest nieodłącznym towarzyszem Konrada, kształtuje jego charakter i

osobowość.
- Rozbudza chęć zemsty, nienawiść do krzyżaków.
- To dzięki niemu Konrad nie zapomina o Litwie i zawdzięcza mu poczucie
narodowej tożsamości.
- Stary ludowy pieśniarz, pobudza Konrada do działania, rolę tyrtejskiej pieśni pełni
tu Pieśń Wajdeloty-pieśń tyrtejska
- Halban jest więc dla Konrada opiekunem, nauczycielem, przyjacielem i głosem
sumienia.
- Rola jaką odgrywa Halban, powoduje że urasta on do rangi symbolu poezji
strzegącej narodowej tradycji oraz pobudzającej ducha narodowego.

3. Rola pieśni gminnej(Pieśń Wajdeloty).

„O wieści gminna! Ty arko przymierza między

Dawnymi i młodszymi laty”
Poezja jest łącznikiem między pokoleniami, elementem łączącym minione wieki ze
współczesnością, jest przekazywana z pokolenia na pokolenie.
Pieśń gminna(ludowa) została porównana do arki przymierza(do ozdobnej skrzyni, w
której Żydzi przechowywali tablicę z 10 przykazań)
Arka przymierza była świadectwem przymierza ludzi z bogiem.
Wobec tego pieśń gminna-ludowa jest nośnikiem zasad etycznych, moralnych.
Symbolizuje tradycję, historię. Wskazuje człowiekowi drogę.

„Arko! tyś żadnym nie złamana ciosem,

Póki Cię własny twój lud nie znieważy”
Pieśń ludowa(przekazywana w formie ustnej) jest niezniszczalna, będzie trwała
dotąd, dopóki będzie szanował ją lud i przekazywał z pokolenia na pokolenie.

„O pieśni gminna, Ty stoisz na straży

Narodowego pamiątek kościoła.”
Poezja jest nośnikiem tradycji, wiary, wartości, zasad moralnych. Jest strażnikiem
wszystkiego, co w narodzie święte.

„Płomień rozgryzie malowane dzieje,

Skarby mieczowi spustoszą złodzieje,
Pieśń ujdzie cało.”
Obrazy przedstawiające wydarzenia historyczne, mogą spłonąć. Cenne narodowe
pamiątki, mogą zostać skradzione, pieśń ludowa pozostanie, jest niezniszczalna.

Pieśń ludowa powinna utrwalać w pamięci potomnych wydarzenia historyczne,

wielkie narodowe czyny, bohaterów narodowych.

4. Kreacyjna funkcja poezji.

Halban nie wypija trucizny z rąk Konrada, gdyż chce przekazać prawdę o jego losach
następnym pokoleniom.

12.11.2020r.

Lekcja

Temat: Konrad Wallenrod jako powieść poetycka.

1. Zerwanie z łańcuchem przyczynowo-skutkowym (to znaczy, że kolejna scena

nie musi być logicznym następstwem sceny ją poprzedzającej).

- niejasność, zawiłość, niedopowiedzenia, tajemniczość, fragmentaryczność.

2. Achronologiczność- zburzenie chronologii utworu.

-kolejne sceny nie są ukazane w sposób chronologiczny, autor wraca w licznych

retrospekcjach do wydarzeń które miały miejsce wcześniej, niż opisane i jest to tzw.
inwersja czasowa fabuły.

3. Synkretyzm gatunkowy- współistnienie w utworze różnych gatunków literackich,

np. pieśń Wajdeloty, powieść Wajdeloty, ballada Alpuhara.

4. Synkretyzm rodzajowy- mieszanie elementów różnych rodzajów literackich, np:

epiki- występuje fabuła, narrator. Najwięcej cech epickich ma powieść Wajdeloty

liryki- subiektywizm, powieść poetycka pisana wierszem, przedstawia uczucia
Konrada, element liryczny- pieśń Wajdeloty
dramatu- zawiera monologi, dialogi np. z Aldoną zamkniętą w wieży.

12.11.2020r.

Lekcja

Temat: Geneza „III części Dziadów” Adama Mickiewicza.

1. Dlaczego Mickiewicz napisał „III część Dziadów”?

A. Utwór powstał jako swego rodzaju autorehabilitacja, Mickiewicz nie mógł

pogodzić się z tym, że nie wziął udziału w powstaniu listopadowym, dręczyły go
wyrzuty sumienia. „Dziady" miały pełnić rolę swoistego zadośćuczynienia całemu
narodowi polskiemu, który walcząc o wolność nie był wspomagany przez swego
wielkiego wieszcza.
B. Mickiewicz chciał złożyć hołd, tym wszystkim którzy zginęli w powstaniu lub
walczyli i w związku z tym dotknęły ich represje ze strony władz carskich.
C. Mickiewicz chciał podjąć walkę za pomocą pióra(swej twórczości). Pragnął
przedstawić sprawę polską przed sądem Europy.

Przedmowa: (streścić) „Polska od pół wieku przedstawia widok…..

13.11.2020r.

Lekcja

Temat: Przemiana głównego bohatera- prolog.

1. Miejsce akcji prologu.

Wilno, ul. Ostrobramska- Klasztor Księży Bazylianów, przekształcony w więzienie.

Wydarzenia dzieją się w celi więźnia.
Więzień śpi oparty na oknie. Obok niego pojawia się Anioł Stróż. Zmarła matka,
prosiła go o opiekę nad synem. Anioł nie raz zstępował z nieba do ich cichej chatki,
zabierał duszę chłopca do nieba, czasami też gorzko nad nim płakał. Przygotowywał
do cierpienia.
Więzień właśnie zbudził się(minęła noc) rozpoczyna refleksję na temat snu.
Jest to zjawisko tajemnicze, niezbadane, niewyjaśnione. Nikt nie wie, czym jest sen,
jest przestrzenią gdzie doczesność styka się z tym co nadprzyrodzone.
W tej scenie pojawia się też Anioł, Anioł który podkreśla, że więzień został z
woli Boga oddany w ręce nieprzyjaciół. Odzyska wolność, jednak więzień wie, co to
znaczy być wolny z łaski Rosjan. Odzyska jedynie wolność fizyczną, natomiast jego
dusza i psychika będą zniewolone. Ów więzień pozostanie jednak na zawsze
śpiewakiem, poetą. Poezja będzie jego bronią, której nikt mu nie zabierze.
W chwili napięcia emocjonalnego więzień pisze na ścianie łacińskie słowa:
„Zmarł Gustaw, narodził się Konrad,
Stało się to z woli Boga najlepszego i najwyższego
Stało się to 1 listopada 1823 roku w czasie kiedy duchy zmarłych chodzą po
świecie.”
Okazuje się, że ów więzień to Gustaw- bohater IV części Dziadów( w II części
Dziadów pojawił się jako Upiór podążający za Pasterką. A zatem w więzieniu,
Gustaw, romantyczny kochanek, przeistoczył się w Konrada( w patriotę, bojownika
sprawy narodowej)

Imię Konrad zaczerpnął od Konrada Wallenroda- w celu podkreślenia swego

patriotyzmu.

Scena przemiany bohatera rozgrywa się na granicy dnia i nocy, rzeczywistości i snu,
w sferze boskiej. W taką właśnie noc, może się ujawnić niezwykła władza
człowieka., dlatego prolog kończy się hymnem pochwalnym na temat natury
ludzkiej, podkreśla, że jeśli tylko człowiek chce, to może osiągnąć niezwykłą moc.
To właśnie czuje w sobie bohater.

13.11.2020r.

Lekcja

Temat: Historie współczesne przedstawione w scenie więziennej- w scenie I.

SCENA I

1. Czas i miejsce spotkania. Bohaterowie

Scena I rozgrywa się w więzieniu, gdzie znajdują się aresztowani( wileńska młodzież
należąca do filomatów i filaretów.
Rzecz dzieje się w Noc wigilijną o północy. Więźniowie spotykają się w celi
Konrada. Pozwala im na to strażnik, kapral, poczciwy Polak, choć w rosyjskiej
służbie, dawny legionista i katolik. Łaskawym okiem patrzący na więźniów.
Wszystkie postacie, pojawiające się w tej scenie są autentyczne. Wszyscy są
znajomymi, przyjaciółmi Mickiewicza. Są to, np: Jakub Jagiełło, Adolf
Januszkiewicz, Żegota( Ignacy Domeyko), Antoni Frejend, Jan Sobolewski, Tomasz
Zan, Feliks Kułakowski, Adam Suzin, Jan Jankowski, ksiądz Lwowicz,. Więźniem
jest również Konrad.

2. Nocne rozmowy w celi Konrada.

A. Opowiadanie Żegoty. / Ignacy Domejko jeden z filomatów

Żegota jest jednym z więźniów, który niedawno został aresztowany nie wie z jakiego
powodu. Był gospodarzem, mieszkał na wsi, hodował owce i woły. Słyszał o
śledztwie prowadzonym w Wilnie. Ludzie w jego okolicy byli przestraszeni, bali się,
tego że w każdej chwili mogą zostać aresztowani. Każdy głośniejszy dźwięk budził w
nich lęk i przerażenie. Żegota jako więzień jest zdziwiony nową sytuacją, wręcz
naiwny w swojej wierze, że bez oskarżenia i obrony, nie można skazać niewinnego
człowieka. Współwięźniowie Żegoty są innego zdania, wiedzą ilu niewinnych ludzi
już zginęło i ilu pojechało kibitkami na Sybir. Tomasz wyjaśnia Żegocie:
„Bronić się daremnie-
I śledztwo, i sąd cały toczy się tajemnie,
Nikomu nie powiedzą, za co oskarżony,
Ten co nas skarży, naszej ma słuchać obrony;
On gwałtem chce nas karać- nie uniknie kary.”

PROPOZYCJA TOMASZA

Tomasz(Zan) wychodzi z propozycją , aby kilka osób przyjęło całą winę na siebie.
Mają to być Ci, którzy nie posiadają rodzin, dzieci i nikt ich nie będzie opłakiwał.
Tomasz również chce się znaleźć w tej grupie. Uważa, że jako przywódca, powinien
poświęcić siebie, aby uratować innych więźniów, ludzi młodych, którzy po wyjściu z
więzienia, mogliby zając się dalszą działalnością patriotyczną. Więźniowie nie
zgadzają się na to, chcą dotrwać razem do końca.

B. Warunki więzienne.

Więźniowe zostali aresztowani bez podania przyczyny, winy. Warunki panujące w

więzieniu są nieludzkie. Okna zabite są deskami, nie wiadomo więc, kiedy jest dzień
a kiedy noc. Więźniowie nie otrzymują listów, nie mają kalendarza. Nie mają
styczności ze światem zewnętrznym, cele są małe, ciemne, ciasne. Wszędzie panuje
pleśń, wilgoć, więźniowie są głodni, posiłki są niestrawne. Więźniowie chorują, ale
nie ma tam opieki lekarskiej:

„Tydzień nic nie jadłem,

Potem jeść próbowałem, potem z sił opadłem;
Potem jak po truciźnie czułem bóle, kłucia,
Potem kilka tygodni leżałem bez czucia.
Nie wiem, ile i jakiem choroby przebywał,
Bo nie było doktora, co by je nazwał.
Wreszcie jam wstał, jadł znowu i do sił przychodził,
I zdaje mi się, żem się do tej strawy zrodził.”

Takie warunki panujące w więzieniach były celowe, służyły temu, aby złamać
więźniów i zmusić ich do mówienia.

C. Opowiadanie Jana Sobolewskiego o wywozie studentów ze Żmudzi na Sybir.

Jan Sobolewski opowiada o tym, co zobaczył, kiedy chodził na przesłuchanie do

ratusza. Był świadkiem wywożenia studentów na Sybir. Wsród zesłańców byli nawet
mali chłopcy. Wszyscy mieli ogolone głowy i nogi okute kajdanami i łańcuchami.
Wsród nich było nawet 10-letnie dziecko, które nie mogło unieść ciężarku łańcucha.
Miało zakrwawione nogi.
Jan spostrzegł swego przyjaciela Janczewskiego, który zmienił się, bardzo źle
wyglądał, jednak dzięki cierpieniu, jego twarz nabrała szlachetnych rysów:
„Wywiedli Janczewskiego- poznałem, oszpetniał,
Szczerniał, schudł, ale jakoś dziwnie wyszlachetniał.
Ten przed rokiem swawolny, ładny chłopczyk mały.
Dziś poglądał z kibitki, jak z odludnej skały.”

Janczewski zauważył Sobolewskiego lecz nie dostrzegł stojącego za nim kaprala.

Bardzo ucieszył się z uwolnienia Sobolewskiego.
Janczewski został tu przedstawiony jak prawdziwy patriota.W momencie
odjazdu kibitki, zdjął z głowy kapelusz, podniósł rękę i 3-krotnie wykrzyknął:

„Jeszcze Polska, nie zginęła!”

Postać Janczewskiego zasługuje na najwyższe uznanie, stąd np. w

tekście zestawienie Janczewskiego z cesarzem czyli Napoleonem.

Sobolewski wspomina także Wasilewskiego, który nie umiał o własnych siłach

wejść do kibitki, upadł, ale próbował się podnieść. Cierpienia Wasilewskiego można
porównać do męki Chrystusa umierającego na krzyżu, niewinnie skazanego na
śmierć, do drogi krzyżowej podczas której Chrystus kilkakrotnie upadał. W
opowieści Sobolewskiego, martyrologia- męczeństwo narodu polskiego zyskuje
najwyższą rangę. Mickiewicz zestawił naród polski, cierpiący niewinnie z męką
Chrystusa niewinnie skazanego na śmierć.

Mesjanizm- „Polska Chrystusem narodów”

Polska ma do wypełnienia szczególną misję, ma cierpieć nie tylko za swój, ale także
za inne narody europejskie, gdy miara cierpienia wypełni się, Polska odzyska
wolność.

D. Bajka Goreckiego.

Opowiada ją Żegota. Gdy Bóg skazał Adama i Ewę na wygnanie z raju, nie chciał by
zginęli z głodu, rozkazał więc aniołom rozsypać na drodze ziarno. Adam, przeszedł
obok niego obojętnie. Szatan natomiast pomyślał, że Bóg nie uczynił tego bez celu,
chcąc przechytrzyć Pana, zrobił w ziemi rów i wsypał do niego ziarna i przykrył
ziemię. Wiosną ku jego zdumieniu, ziarna wydały plon, wyrosło z nich zboże.
Znaczenie metaforyczne: Bajka Goreckiego pełni rolę przypowieści ewangelicznej,
owa parabola tłumaczy, że na przykładzie Polski realizuje się zasada tego świata
czyli śmierć i ponowne narodzenie. Oddanie życia za ojczyznę jest potrzebne,
przyczynia się bowiem w przyszłości do odzyskania wolności. Przypowieść
podkreśla też, że nie można ukryć pragnienia wolności. Im większe są represje
wroga, akcja wyniszczania narodu polskiego, tym silniejszy jest opór patriotów.

3. Metafizyczne znaczenie prześladowania Polaków.

Władze carskie dokonują czynów godnych Heroda, Mickiewicz zestawia cierpienia

młodych ludzi, dzieci z rzezią niewiniątek. Celowo, poeta nie eksponuje
wcześniejszej działaności patriotycznej filomatów i filaretów, podkreśla tym samym
ich niewinność, wszyscy czują się niewinni, sądzą że przyczyną ich aresztowań jest
Nowosilcow, a przyczyną prześladowań system carski. Ich cierpienia są przejawem
chwilowego zwycięstwa zła nad dobrem.

18.11.2020r.

Lekcja

Temat: Martyrologia Polaków w III części Dziadów.

1. Historia Cichowskiego opowiadana przez Adolfa w salonie warszawskim

- scena VII

Adolf w salonie warszawskim opowiada historię życia Cichowskiego. Był to

przystojny. Był to przystojny, wesoły towarzyski młodzieniec. Kochany przez dzieci.
Po ślubie został aresztowany, upozorowano jego samobójstwo, zostawiając płaszcz
nad brzegiem Wisły w Warszawie. Ludzie mówili jednak, że on żyje. Krążyły jednak
pogłoski, że podczas śledztwa poddawany jest okrutnym torturom.
„ Lecz nie wiedzieć kto szerzył w Warszawie powieści,
Że on żyje, że męczą, że przyznać się wzbrania
I że dotąd nie złożył żadnego wyznania;
Że mu przez wiele nocy nie dozwalano
Że pojono opijum, nasyłano strachy,
Larwy; że łoskotano w podeszwy, pod pachy”
Żona cały czas starała się o jego uwolnienie, ale bez skutecznie. Po latach śledztwa,
przywieziono go potajemnie, w nocy do domu, a żonę zmuszono do podpisania
dokumentu, że jej mąż wrócił zdrowy z Belwederu.
Cichowski, choć torturowany okrutnie, nikogo nie wydał, po powrocie do
domu, wciąż wydawało mu się, że rozpocznie się śledztwo, musiał uważać, aby
nikogo nie wydać:
„Na klamki trzask, on myśli zaraz idą śledzić”

Krzyczał zawsze:

„Nic nie wiem, nic nie powiem”

Po powrocie z więzienia, Cichowski zmienił się nie do poznania, był blady,

opuchnięty. Powodem tego, były warunki więzienne, wilgoć panująca w celach,
niestrawne posiłki, tortury.

„Utył , ale to była okropna otyłość:

Wydęła go zła strawa i powietrza zgniłość;
Policzki mu nabrzmiały, pożółkły i zbladły,
W czole zmarszczki pół wieku, włosy wszystkie spadły."

Pobyt w więzieniu, pozostawił też ślad w jego oczach:

„Bo na tém oku była straszliwa powłoka.[35]

Źrenice miał podobne do kawałków szklanych,
Które zostają w oknach więzień kratowanych,[36]
Których barwa jest szara jak tkanka pajęcza,
A które, patrząc z boku, świecą się jak tęcza:
I widać w nich rdzę krwawą, iskry, ciemne plamy,[37]
Ale ich okiem na wskróś przebić nie zdołamy.”

2. Cierpienie Jana i poniżenie pani Rollison- scena VII(Pan senator)

Jan, syn pani Rollison, był nieletnim uczniem, wileńskiego gimnazjum, udzielał
lekcji i w ten sposób zarabiał na życie. Pomagał nie widomej matce, opiekował się
nią. Został okrutnie pobity w czasie śledztwa (300 batów) lecz nikogo nie wydał.
Niewidoma pani Rollison, przychodzi do senatora Nowosilcowa z panią Kmitową i
prosi go o łaskę dla jej jedynego syna. Błaga również pannę, która towarzyszy
senatorowi. On obiecuje, że zajmie się sprawą jej syna, jednak wspólnie z doktorem i
pelikanem, obmyślają plan pozbycia się chłopaka.

„Rollison od dni wielu cierpi pomieszanie;

Chce sobie życie odjąć, do okien się rzuca,
 A okna są zamknięte...
On chory na płuca;
Nie należy w zamknioném powietrzu go morzyć;
Rozkażę mu więc okna natychmiast otworzyć.”

Doktor i Pelikan, postanawiają otworzyć okno w celi Rollisona, ale upozorować

próbę jego samobójstwa, zrozpaczona matka, dowiadując się o tym, przerywa bal u
senatora i rzuca na niego przekleństwo.

19.11.2020r.

Lekcja

Temat: Głośne śpiewy w celi więziennej- scena I.

W wigilijny wieczór w celi więziennej, więźniowe będą śpiewać kolędy i pieśni.

Młodzież wileńska to patriotyczna grupa, która wyrastała w atmosferze filomackiej
solidarności i przyjaźni, o postawie patriotycznej, odwadze, antycarskich nastrojach,
świadczą śpiewane przez więźniów pieśni.

1.Pieśń bluźniercza Jankowskiego.

Bluźniercza pieśń Jankowskiego dedykowana jest księdzu Lwowiczowi, Jankowski

podkreśla, że dopóki żyje Nowosilcow i car, trudno uwierzyć, że Polakom sprzyja
Bóg, Maryja. Jankowski nie wierzy w opatrzność, opiekę Matki Bożej:

„Póki cała carska szyja

Jezus Maryja,
Póki Nowosilcow pija,
Jezus Maryja
Nie uwierzę że nam sprzyja
Jezus Maryja.”

Konrad, jako czciciel Maryi, sprzeciwił się Jankowskiemu. Nie pozwolił bluźnić
imienia Maryi. Jego protest jest odbiciem, powszechnego na Litwie kultu Matki
Boskiej Ostrobramskiej.
Protest Konrada poparł Kapral, opowiadając historię wojenną, która zdarzyła
się gdy walczył jako legionista pod Napoleonem w Hiszpanii. Żołnierze francuscy
opowiadali dowcipy i bluźnili imię Maryi. W jej obronie stanął Kapral. Rano
zobaczył iż wszyscy Francuzi mają odcięte głowy. Kapral, jako jedyny ocalał, a w
swej czapce żołnierskiej znalazł kartę z napisem:

"Vivat Polonus, unus defensor Mariae!

Niech żyje Polak, jedyny obrońca Matki Boskiej!"

2. Pieśń szydercza Feliksa(Kółakowskiego)

Jest pełna szyderstwa i kpiny, trafia do serc więźniów. Feliks przedstawia się jako
wierny poddany rosyjskiego cara. Będzie pracować w kopalniach syberyjskich, mając
nadzieję, że z wydobytego kruszcu, zrobi ktoś topór, którym będzie można zabić
cara. Jeżeli będzie na wygnaniu, pojmie córkę tatarską za żonę, aby w kolejnym
pokoleniu zrodził się Palen na cara( Piotr Pahlen), to spiskowiec, który doprowadził
do zamordowania cara Pawła I. W swoim ogródku siał będzie len i konopie, mając
nadzieje, że ktoś z tych nici zrobi szarfę na cara. (Jeden z carów został uduszony
szarfą od munduru.)

3. Pieśń zemsty Konrada

Nasycona jest żądzą zemsty, Konrad jako upiór chce wszystkich rodaków przemienić
w upiory, aby wspólnie zaatakować znienawidzonego wroga.

„Potem pójdzie, krew wroga wypijem

Ciało jego rozrąbiem toporem,
Ręce, nogi goździkami przybijem,
By nie powstał i nie był upiorem”

Konrad jako poeta może stworzyć pieśń zemsty taką, która poruszy naród i wzbudzi
w nim żądzę zemsty na wrogu.

4. Kompozycja sceny więziennej- sceny I.

- synkretyzm rodzajowy

a) plan dramatyczny- rozmowy bohaterów w celi więziennej, budowanie napięcia

b) plan epicki- np. Opowiadanie Sobolewskiego
c) plan liryczny- np. uczucia bohaterów, płacz, humor, opis przeżyć
d) muzyczność dzieła- występowanie pieśni i partii śpiewanych
 20.11.2020r.

Lekcja

Temat: Spór Konrada z Bogiem w celi bazyliańskiej(scena II- Wielka Improwizacja).

Adam Mickiewicz scenie II nadał tytuł „Improwizacja”. Nazwa Wielka improwizacja

pochodzi od uczonych, którzy badali i wyjaśniali ten tekst. Wielka improwizacja
wypełnia całą scenę II, natomiast Mała improwizacja to tekst znajdujący się pod
koniec sceny I. Jedna i druga miała miejsce w celi więziennej. Konrad nie był
biernym uczestnikiem spotkania towarzyskiego więźniów w scenie I, przeżywał ich
opowieści i współczuł prześladowanym, szukał w myślach przyczyn tego stanu
rzeczy. Pod koniec sceny I, więźniowe rozbiegli się do swoich cel, Konrad został
sam, jego emocje wybuchły, wówczas zaczyna się Wielka Improwizacja.

1. Improwizacja-wyjaśnienie pojęcia

Utwór poetycki, który powstał spontanicznie, pod wpływem natchnienia. Stan

psychiczny, który zadecydował o powstaniu utworu.

2. Mała Improwizacja(scena I)

Bohater unosi się nad ziemią(motyw lotu- to motyw ikaryjski, pojawił się już w
„Odzie do Młodości”. Bohater mówi o swoich możliwościach poznania przyszłych
dziejów Polski. Lecąc nad ziemią, spogląda na nią z góry, widzi, że spełnia się
przepowiednia księgi proroctw, księgi Sybilli. Konrad jest orłem na niebie, który
sokolim okiem przejrzy wszystkie boskie wyroki i plany. Obok niego, nagle pojawił
się drugi ptak, ogromny kruk, ma duże czarne skrzydła, zasłania nimi całe niebo.
Kruk, to symbol pychy, zła, plącze myśli Konrada i niszczy jego wolę.

3. Wielka Improwizacja( scena II)

Konrad pozostawiony sam w celi więziennej po długim milczeniu, zaczyna Wielką

Improwizację. Będzie to monolog bohatera wypowiedziany w stanie poruszenia,
któremu towarzyszyło poczucie wielkiej mocy twórczej.Jest to wypowiedź pełna
ekspresji i poetyckiego uniesienia. Wielka Improwizacja powstała prawdopodobnie w
trakcie jednej nocy.

SAMOTNOŚĆ-INDYWIDUALIZM

„Samotność-cóż po ludziach, czy-m śpiewak dla ludzi?

Gdzie człowiek, co z mej pieśni całą myśl wysłucha?”
Jako poeta czuje się bardzo samotny, nikt go nie rozumie. Nie są mu potrzebni ludzie,
gdyż on nie śpiewa dla nich. Nie ma bowiem człowieka, który do końca zrozumiałby
istotę jego pieśni. Człowiek samotnym czyni go też indywidualizm twórczy

„Język kłamie głosowi, a głos myślą kłamie”

Wyrażenie siebie samego( uczuć, myśli, stanu duszy, jest niemożliwe, trudno jest
ubrać swoje myśli w słowa)

Improwizacja jest eksplozją natchnienia, dramatem, jest szukaniem słów, nazywanie

gdyż nie do wyrażenia w słowach jest ekstaza twórcza.

Romantyczna apoteoza poezji

Śpiewak- poeta- kreator

„Pieśni ma, tyś jest gwiazdą za granicą świata”.

Bohater swoją pieśń wysyła w zaświaty, przekracza granicę świata realistycznego,

pieśń zostaje wysłana do świata duchowego, metafizycznego. Mamy tutaj łączność
dwóch światów, a poeta jako wybitna jednostka ma zdolność objawiania prawd
niedostępnych rozumowi.

„Ty Boże, Ty naturo, dajcie posłuchanie-

Godna to Was muzyka i godne śpiewanie-
Ja mistrz”

„Taka pieśń jest siłą, dzielność,

Taka pieśń jest nieśmiertelność”

Konrad wpada w szał poetycki i wygłasza hymn na cześć poety, kreatora, który
posiada moc tworzenia podobnie jak Bóg stwarzający świat. Ma świadomość własnej
potęgi, nazywa siebie mistrzem, którego twórczości nie powstydziłby się sam Bóg.
Konrad czuje się jak Bóg, poruszający ciała niebieskie, jego poezja jest
muzyką gwiazd, na które on kładzie swe ręce i porusza kosmosem za pomocą ruchów
dłoni. Tę muzykę sfer niebieskich(muzykę kosmosu), można utożsamić z dźwiękami
towarzyszącymi powstawaniu nowych światów. Tak więc Konrad sprzeciwia się
porządkowi świata stworzonego przez Boga i niczym demiurg kreuje własny
wszechświat. Tę część kończy prowakacyjne pytanie skierowane do Boga:

„Ja czuję nieśmiertelność, nieśmiertelność tworzę,

Cóż Ty większego mogłeś stworzyć Boże?”
Jego poezja jest nieśmiertelna, czyni nieśmiertelnym też samego poetę,
nieśmiertelność tak zrównuje Konrada z Bogiem.

Świadomość własnej potęgi

„Depce Was wszyscy poeci,

Wszyscy mędrce i proroki,
Których wielbi świat szeroki”

Konrad czuje się kimś wyjątkowym, niezwykłym, wybitną jednostką, przewyższającą

mędrców, proroków, poetów.

„Tak!- czuły jestem, silny jestem i rozumny

Nigdym nie czuł, jak w tej chwili-
Dziś mój zenit, moc moja dzisiaj się przesili,
Dziś jest chwila przeznaczona,
To jest chwila Samsona”

Konrad czuje przypływ mocy twórczych, ma świadomość że nadszedł czas

konfrontacji z Bogiem- chwila Samsona, chwila wyjątkowa.
Samson- to mocarz, który zniszczył wroga, ale i sam poniósł śmierć. Moment
największego triumfu bohatera jest też chwilą jego śmierci.

Konfrontacja z Bogiem- Konrad rozpoczyna dialog z Bogiem

„I mam je, mam je, mam- tych skrzydeł dwoje,

I dojdę po promieniach uczucia- do Ciebie”

Konrad czuje, że posiada skrzydła, dzięki którym może przekroczyć granicę naszego
świata, unieść się wysoko i dolecieć do Boga. Czuje, że ma prawo rozmawiać z
Bogiem, nie tylko ze względu na poczucie tytanicznej mocy, ale także przez wzgląd
na swoją szlachetność i miłość do narodu. Ogłasza się rzecznikiem narodu.
 „Ta miłość nie na jednym spoczęła człowieku
Nie na jednej rodzinie, nie na jednym wieku”

„Ja kocham cały naród!- objąłem w ramiona

Wszystkie przeszłe i przyszłe pokolenia
Przycisnąłem tu do łona”

„Chcę go dźwignąć, uszczęśliwić,

Chcę nim cały świat zadziwić”

„Chcę czuciem rządzić, które jest we mnie;

Rządzić jak Ty wszystkimi zawsze i tajemnie:-
Co ja zechcę, niech wnet zgadną,
Spełnią, tym się uszczęśliwią,
A jeżeli się sprzeciwią,
Niechaj cierpią i przepadną.
Niech ludzie będą dla mnie jak myśli i słowa”

Pragnie rządzić uczuciami, chce szczęścia narodu, żąda od Boga władzy absolutnej
nad wszystkimi ludźmi. Chce mieć władzę nawet nad ludzkimi myślami. Jest to
władza tyrańska, despotyczna, sprawi, że ludzie będą szczęśliwi, ale stawia warunki,
wymaga bezwzględnego posłuszeństwa, rozpiera go pycha:

„Daj mi rząd dusz!

Ja chcę mieć władzę jaką Ty posiadasz,
Ja chcę duszami władać, jak Ty nimi władasz”

Coraz niecierpliwej Konrad domaga się od Boga władzy rządu dusz.

Milczenie Boga, potęguje gniew Konrada. Zarzuca Bogu brak serca, brak
miłości, nieczułość na cierpienie(jest to bluźnierstwo).

„Kłamca, kto Ciebie nazywał miłością,

Ty jesteś tylko mądrością”

„Zawsze rządzisz, zawsze sądzisz,

I mówią, że Ty nie błądzisz”.

Pada kolejne bluźnierstwo z ust Konrada, Bóg rządzi w sposób zimny, wyrachowany,
tylko osądza człowieka, a nie stara się go zrozumieć. W tym momencie Bóg popełnia
błąd.
Konrad natomiast jest bardzo wrażliwy, kieruje się sercem, uczuciami:

„Dałeś mnie najkrótsze życie i najmocniejsze uczucie”

Milczenie Boga sprawiło, że Konrad wyzywa go na pojedynek, Konrad chce stoczyć
z Bogiem pojedynek na serca, chce się mierzyć na uczucia a nie na rozumy( jak w
pojedynku Boga z szatanem)

Milczysz(…)Wyzywam się uroczyście(…) Ja wydam Tobie krwawszą

bitwę niżli Szatan, On walczył na rozumu, ja wyzwę na serca”

Konrad poświęca się za naród, cierpi:

„ Ja i ojczyzna to jedno
Nazywam się Miljon- bo za miliojny,
Kocham i cierpię katusze.
(…) Czuję całego cierpienia narodu”

Odczuwa cierpienia całego narodu, wszystkich ludzi.

Bóg mimo próśb i gróźb Konrada, nie odzywa się:

„Milczysz- jam Ci do głębi serce me otworzył”

Konrad otworzył się przed Bogiem, opowiedział mu o sobie, a Bóg nadal milczy.
Konrad jest bliski nazwania Boga carem świata, ale słowo car dopowiada za niego
szatan.
„Krzyknę, żeś Ty nie ojcem świata, ale Diabeł mówi carem”
Gdyby Konrad nazwał Boga carem, to tym bluźnierstwem ostatecznie zabiłby swoją
duszę. Konrad upada zemdlony. Duchy z prawej i lewej strony walczą o jego duszę.
Duchy złe( z lewej strony) chcą zawładnąć duszą Konrada, a dobre(z prawej strony)
pragną ją uratować.

26.11.2020r.

Lekcja

Temat: Egzorcyzmy księdza Piotra- scena III.

Od wiecznego potępienia ratuje Konrada ksiądz Piotr, który przychodzi do jego celi i
odprawia egzorcyzmy, wypędza złe moce z duszy bohatera. Jest jeden sposób na
pozbycie się diabła z duszy Konrada- to modlitwa.
Duszę Konrada ratuje modlitwa Ewy i wstawiennictwo Aniołów- Archaniołów,
którzy wymieniają zalety Konrada:
1. Wielkość uczuć, poświęcenie dla narodu, miłość do narodu
2. Konrad jest obrońcą i czcicielem Maryi, aniołowie doceniają jego pobożność.

To przyczynia się do ocalenia Konrada.

26.11.2020r.
Lekcja

Temat: Konrad jako Prometeusz, Samson i Szatan.

1. Konrad jako Prometeusz.

Postawa Konrada jest postawą prometejską. Istotą prometeizmu jest bowiem:

A) Poświęcenie dla ludzi
B) Bunt, przeciwko systemowi wartości( Bogu, bogom), który toleruje zło i
cierpienie.

Druga interpretacja mitu prometejskiego, wskazuje na Prometeusza, który ma moc

kreacji tworzenia. Prometeusz bowiem ulepił człowieka z gliny i z łez i przez to stał
się równy Zeusowi, naraził się na jego gniew. Wobec tego Konrad jest demiurgiem,
stwórcą, kreatorem, może uważać się za równego Bogu.

Żądania Zarzuty
„Daj mi rząd dusz” „Kłamca, kto Ciebie nazywał
miłością, Ty jesteś tylko
mądrością”
„Ja chcę mieć władzę jaką Ty „Zawsze rządzisz, zawsze
posiadasz” sądzisz”
„Ja chcę duszami władać, jak Ty „I mówią, że Ty nie błądzisz”
nimi władasz”
„Krzyknę, żeś Ty nie ojcem
świata, ale Diabeł mówi carem”
Dzieła Boskie nie przekraczają dzieł Konrada, dziełka Konrada są nieśmiertelne.

2. Konrad jako Samson.

- Poczucie własnej potęgi, łączy Konrada i Samsona. Samson obdarzony był

największą, nadludzką siłą. Konrad natomiast mówi o potędze swojej poezji i
miłości. Podkreśla nieśmiertelność swojej poezji, jej siłę oddziaływania.
Nieśmiertelna poezja czyni też nieśmiertelnym jej twórcę. Wielka Improwizacja była
eksplozją natchnienia poetyckiego Konrada, największym jego dziełem po
wygłoszeniu którego upadł zemdlony.
Moment największego triumfu Samsona( czyli zwycięstwo ) stało się momentem
jego klęski, śmierci, podobnie omdlenie Konrada po Wielkiej Improwizacji.

3. Konrad jako szatan.

Szatan zawładną duszą Konrada w scenie II(Wielkiej Improwizacji) dlatego w scenie

III będą potrzebne egzorcyzmy.
- Konrad jako szatan bluźni przeciw Bogu, chce walczyć z Bogiem
Diabły otaczają duszę bohatera.

PRACA DOMOWA!!!!

-Wizja poety i poezji Wielkiej Improwizacji( od myślników)

1.12.2020r.
Lekcja

Temat: Mesjanizm narodowy Polaków-scena V(Widzenie księdza Piotra).

W scenie V widzimy cele księdza Piotra, który modli się leżąc krzyżem, uświadomił
sobie swoją nicość, marność wobec Boga, jego postawa jest pełna pokory i
pobożności.

„Panie! czymże ja jestem przed Twoim obliczem?

Prochem i niczem;
(…)Ja, proch, będę z Panem gadał.”

(Konrad również chciał rozmawiać z Bogiem, ale jego postawa była pełna dumy i
pychy)

Widzenie księdza Piotra

Po klęsce Konrada (w scenie II), Mickiewicz nie chciał pozostawić Polaków w
przekonaniu, że nie mamy już żadnej szansy na odzyskanie utraconej
niepodległości. Ta nadzieje została przedstawiona w symbolicznym widzeniu
księdza Piotra.

Część 1

Dotyczy lat, w których rozgrywa się akcja dramatu, rozpoczyna się od słów:
„Tyran wstał Herod,
Panie cała Polska młoda,
wydana w ręce Heroda”
(Herod- car, nawiązanie do rzezi niewiniątek)
Mamy tu obraz, prześladowanej młodzieży wileńskiej, wywożonej na północ,
na Syberię. Widzimy długie, białe drogi(drogi krzyżowe, mające związek z
cierpieniem Polaków), po których jadą kibitki ze skazańcami.Męczeństwo
młodych Polaków zostało zestawione z cierpieniem Chrystusa, z jego drogą
krzyżową( nawiązanie do mesjanizmu). Polska to ukrzyżowany Chrystus.
Ksiądz zwraca się z pytaniem do Boga czy wyraża zgodę na to, aby
śmierć poniosło tylu młodych Polaków.
W dalszej części wizji sennej księdza Piotra, widzimy jedno dziecko,
któremu udało się uciec z kibitki, to przyszyły obrońca i wskrzesiciel narodu,
Mickiewicz nadaje mu tajemnicze imię czterdzieści i cztery.

„Patrz!- ha!- to dziecię uszło- rośnie- to obrońca!

Wskrzesiciel narodu-
Z matki obcej; krew jego dawne bohatery,
A imię jego będzie czterdzieści i cztery”

Część 2

Nawiązuje do sytuacji politycznej, po klęsce powstania listopadowego,

przedstawia obraz męczeństwa narodu polskiego, ukazany analogicznie do
cierpienia Chrystusa na krzyżu. Chrystus był Mesjaszem dla całej ludzkości,
Polska ma spełnić podobną rolę wobec narodów europejskich.
„Krzyż ma długie, na całą Europę ramiona”
W myśl tej teorii, Polska jest Chrystusem narodów- mesjanizm, gdy miara
cierpienia wypełni się, Polska tak jak Chrystus zmartwychwstanie i odzyska
wolność. Za nim to jednak nastąpi, musi cierpieć, naród polski ukrzyżowany,
zakrwawiony i w cierniowej koronie został wybrany na mękę i pośmiewisko.
Dźwiga na ramionach krzyż, u stóp którego stoi zapłakana matka-
wolność( motyw Stabat Mater Dolorosa- stojąca matka bolejąca pod
krzyżem). Maryja to matka- wolność, która opłakuje tragedię swojego narodu.
W drodze krzyżowej narodu polskiego, rolę Heroda pełni car Mikołaj I.
Żołdacy pojący Chrystusa żółcią i octem, to Prusy(Borus) i Austria(Rakus).
Najgroźniejszy z żołdaków jest Moskal czyli Rosja. Chrystusa będzie sądził
Gal(Francja), która miała być sojusznikiem Polski, ale umyła ręce od naszych
spraw(piłatyzm- zrzucenie odpowiedzialności na innych. Gal(Francja)- to piłat)
II część kończy się śmiercią Chrystusa(narodu polskiego) na krzyżu.

Część 3

Zawiera przepowiednię przyszłych dziejów Polski, ma charakter profetyczny-

proroczy. Ukształtowana została na podobieństwo proroctw biblijnych ze
Starego Testamentu. Ważną rolę odgrywa tu liczba trzy.
„Jak trzy słońca błyszczą jego trzy źrenice”
Chodzi tu zapewne o naród polski podzielony na trzy zabory oraz o rozdzielone
przez zabory trzy bratnie kraje Polskę, Litwę i Ruś.
W końcowej części widzenia, poeta wraca do wizji wskrzesiciela, nazywa
go namiestnikiem wolności na ziemi. Powtórnie określa go tajemniczym
imieniem czterdzieści i cztery.
a)Być może jest to Konrad, bohater „III części Dziadów”
b)Być może ta tajemnicza liczba wywodzi się z żydowskiej kabały i oznacza
imię Adam. Ponowne przyjście Adama na ziemię, oznacza nadejście Mesjasza.
Ojcowie kościoła nazywali Chrystusa drugim Adamem.

Dopisać: kolejne punkty(symbolika biblijna)

W III części widzenia mamy obraz zmartwychwstałego Chrystusa(wolnej

Polski). Chrystus unosi się do nieba, a na cały świat spada biała szata, która jest
symbolem wolności. W tle słychać śpiew pieśni wielkanocnych.

2.12.2020r.

Lekcja
Temat: Prowidencjalizm i mesjanizm w „III części Dziadów”(scena V-
Widzenie księdza Piotra).

1. Prowidencjalizm( łac. providentia- opatrzność) To pogląd głoszący opiekę

opatrzności bożej nad światem i wpływ Boga na dzieje społeczeństw.

2. Mesjanizm- cierpienia Wasilewskiego, scena V(Widzenie księdza Piotra)

To religijna wiara w zbawiciela, który pojawi się na ziemi, po okresie katastrof
i nieszczęść, by wybawić cierpiącą ludzkość od zła, zbawicielem może być
jednostka lub wybrana zbiorowość( np. naród).
Mesjanizm łączy się z oczekiwaniem na wielką przemianę, mającą
nastąpić w życiu ludzkości i nadejście królestwa bożego na ziemi.

Dokończyć notatkę z mesjanizmu

Cichy bohater romantyczny

Cichy, ale silny poprzez swoją wiarę, pobożność, jest to ksiądz Piotr w „III
części Dziadów” i ks. Robak w „Panu Tadeuszu”.

teodycea- zajmowała się wyjaśnieniem sprzeczności między istnieniem zła na

świecie, a wszechmocą i dobrocią Boga.

3.12.2020r.
Lekcja

Temat: Pan Senator we śnie( scena VI- Widzenie senatora).

1. Jawi się Pan Senator.

Senator pojawia się w scenie VI, widzimy tu sypialnię Nowosilcowa.

Nowosilcow śpi, a nad jego łożem uwijają się diabły. Czekają na jego duszę.
Jest też sam książę piekielny(Belzebub).

2. Widzenie Senatora.

Senator widzi przez sen rozporządzenie, które podpisał sam car. Zgodnie z
rozporządzeniem, Nowosilcow otrzyma order, 100 tys rubli i tytuł książęcy.
Później jawi nam się sala w pałacu cara.Prawie wszyscy nie nawidzą Senatora,
ale kłaniają mu się, czują przed nim respekt. Słychać szemrania. Senator w
łasce, w łasce, w łasce. Nowosilcow czuje się dobrze, tylko w atmosferze, gdy
wszyscy go podziwiają i zazdroszczą mu, ale o to zjawia się car, który go
lekceważy, nie patrzy na niego. Senator zauważa, że wszyscy się od niego
odwracają, czuje, że już umarł. Wokół słychać szmer towarzystwa, Senator
wypadł z łaski, z łaski, z łaski…

4.12.2020r.
Lekcja

Temat: Potwór i jego zgraja. Pan Senator na jawie(scena VIII).

Scena VIII nosi tytuł „Pan Senator”. Akcja sceny VIII dzieje się w Wilnie, w
pałacu Nowosilcowa.

Kolejna sekwencja tematyczna w tej scenie to:

1. Nowosilcow wyraża swoje niezadowolenie, że Księżna zawiodła i nie

przyjdzie dzisiaj na bal. Senator narzeka, że ma tutaj dużo pracy, wciąż
przychodzą do niego krewni uwięzionych i proszą o widzenie z nimi, o
uwolnienie ich. Senator chciałby jak najszybciej zakończyć śledztwo i
wyjechać z Wilna do Warszawy, gdyż tutaj ma same kłopoty. Uważa, że
wszystkie zeznania zostały już spisane.
2. Historia kupcy Kanissyna. Kupiec Kanissyn pragnie zwrotu pieniędzy, które
pożyczył od niego Senator. Nowosilcow jednak znalazł sposób na natrętnego
wierzyciela. Można pod jakiś pozorem aresztować syna kupca, posądzić go o
udział w spisku, wina i paragraf na pewno się znajdą.
3. Młody Rollison dostał na śledztwie 300 batów, został okrutnie zbity, ale
przeżył i ku zdziwieniu Senatora, nikogo nie wydał. Pani Rollison i Pani
Kmitowa czekają na wizytę u Senatora, o którą zabiegały już wiele dni. Dziś
jednak przyszły w niestosowną porę, gdyż niebawem rozpocznie się bal.
Matka, błaga senatora, aby choć ksiądz Piotr mógł pójść z sakramentem, do
uwięzionego syna. Nowosilcow zgadza się.
4. Doktor sugeruje, że wszystkie studencie spiski mają poparcie księdza
Czartoryskiego. Doktor ma na to pisemne dowody. Senator chętnie je
przejrzy, ale Doktor też wydaje mu się podejrzany.
5. Potwór i jego zgraja. Całe towarzystwo nacechowane jest złem, tylko Bóg
może rozstrzygnąć, kto jest sprawiedliwy. Ksiądz Piotr zapowiada
interwencje Boga, ale nikt mu nie wierzy. Tymczasem wbiegają damy,
będzie bal. Muzyka gra Menueta z opery „Don Juan” Mozarta.
 4.12.2020r.

Lekcja

Temat: Na balu u Senatora( scena VIII).

1.Uczestnicy balu.

Niektórzy uczestnicy balu są pełni fałszu, obłudy. Scena ta ukazuje carskich

urzędników, polską i rosyjską arystokrację zabiegającą o względy Senatora.
Polska młodzież przybyła na bal, ale nie tańczy, jest pełna pogardy dla
zdrajców.

2. Postać Starosty.

To postać pozytywna, przyszedł na bal sam, nie zabrał żony, ani córki. Stary,
polski szlachcic, nie uległ atmosferze dworu Nowosilcowa, nie chce wejść w
jego łaski, kontrastuje ze służalcami cara i Senatora.

3. Kompozycja sceny w stylu opery.

Scena wykazuje duże podobieństwo ze stylem opery(scena śpiewana).

Wskazują na to krótkie wypowiedzi postaci, częste powtórzenia tych samych
kwestii oraz podział na lewą i prawą stronę sceny. Romantycy uważali operę za
bardzo ważną sztukę, gdyż była przykładem romantycznej integracji
sztuk(integracji muzyki, słowa, a nawet plastyki, np. dekoracje sceniczne,
kostiumy).

4. Z prawej strony sceny wsród młodzieży(patriotów).

Młody filareta Justyn Pol, nie może znieść scen rozgrywających się na balu.
Planuje zamach na Senatora:
„Chcę mu, scyzoryk mój w brzuch wsadzić lub zamalować w pysk”
Bestużew powstrzymuje go:
„Cesarz ma u nas liczne psiarnie, cóż że ten zdechnie pies”
Bestużew(dekabrysta) stwierdza, że śmierć Senatora wcale nie poprawi
sytuacji Polski, służalców cara i systemu carskiego jest bowiem w Polsce wielu.
Surową ocenę systemu carskiego, poeta celowo włożył w usta Rosjanina
Bestużewa, jedno z przyjaciół moskali, jednego z dekabrystów( Bestużew
przebywał w 1823 roku w Warszawie i w Wilnie dla uzgodnienia współpracy z
tajnymi, polskimi organizacjami)
 Ten świat zasługuje na potępienie, zło jest tak silne, że potrzebna jest
ingerencja Boga, którą zapowiada ksiądz Piotr.

5. Aria Komandora z opery „Don Juan- Mozarta” zapowiedzią kary,

niepokojących wydarzeń.

Nagle zmienia się muzyka, aria komandora jest posępna, ponura, wywołuje
zaniepokojenie wśród gości. Robi się ciemno, nadchodzi burza, nagle słychać
głos za drzwiami, bo pani Rollison biegnie po schodach, nazywa Senatora
tyranem, chce za wszelką cenę wejść na bal, żaden lokaj nie jest w stanie jej
zatrzymać.
Okazało się, że służby policyjne skorzystały z pomysłu Doktora,
otworzono okno w celi Rollisona i więzień wyskoczył z III piętra na bruk.
Wszyscy uczestnicy balu usłyszeli uderzenie, okazało się, że Doktor
zginął od uderzenia pioruna, który dziwnym trafem ominął wszystkie
piorunochrony i wytropił mężczyznę w ostatnim pokoju. Uśmiercił Doktora i
stopił jego srebrne ruble w biurku.
To zdarzenie wywołuje strach, goście rozchodzą się.
Zmieszany Senator zezwala na wiezienie się Księdza z rannym Rollisonem.
Gdy Ksiądz wychodzi z sali balowej, widzi prowadzonego na
przesłuchanie Konrada od którego dostaje pierścionek. Pieniądze pozyskane z
jego sprzedaży ma ofiarować biednym i przeznaczyć na mszę za dusze
czyścowe.

(Prototypem postaci Doktora był August Becu(czyt. Beki), ojczym Słowackiego, donosił na
młodzież wileńską).

6. Patrioci i kosmopolici w scenie VIII- Pan Senator.

STRONA LEWA STRONA PRAWA

(KOSMOPOLICI) (PATRIOCI)
POSTACIE -Rosjanie, Polacy, zdrajcy,
Doktor Pelikan
-Kilku starych Polaków,
młodzi patrioci, Justyn Pol,
Michał Bestużew, Ksiądz
Piotr, Pani Rollison
 STRONA LEWA STRONA PRAWA
(KOSMOPOLICI) (PATRIOCI)
POSTAWA -sprytni karierowicze, -pełni godności, zrozpaczona
zdrajcy, służalcy Cara i Pani Rollison obrzuca
Senatora Senatora przekleństwami
-Doktor zbiera dowody -pełen gniewu i chęci zemsty
spiskowej działalności chce zabić Senatora.
Czartoryskiego i Lelewela

7. Przypowieści księdza Piotra.

Ksiądz Piotr, przed opuszczeniem balu u Senatora opowiada mu dwie

przypowieści
Pierwsza przypowieść

Podróżnicy idący w upale, zasnęli w cieniu pod murem, chcieli odpocząć,

wśród nich był pewien zbójca, gdy wszyscy spali, objawił mu się anioł, zbudził
go i powiedział, że za chwilę runie mur. Tak też się stało, wszyscy zginęli,
zbójca jedynie dziękował Bogu za ocalenie. Wówczas anioł powiedział:
„Ty najwięcej zgrzeszyłeś!kary nie wymi nie wyminiesz,
Lecz ostatni najgłośniej, najhaniebniej zginiesz”

Zbójcy, nie ominie śmierć, będzie ona jeszcze bardziej haniebna.

Druga przypowieść

Pewien wódz rzymski, pokonał wojska potężnego króla i wielu jego

wojowników wziął do niewoli. Wszystkich żołnierzy kazał zabić, ale króla,
jego otoczenie dostojników wysokich rangą oficerów pozostawił przy życiu.
Zamierzali oni podziękować za to, ale jeden z żołnierzy wyprowadził ich z
błędu, zwycięski wódz pozostawił ich przy życiu, aby zaprowadzić ich do
Rzymu i tam chełpić się zwycięstwem. Będą prowadzeni w łańcuchach, a
potem oddani w ręce kata, zginą śmiercią haniebną.
 Przypowieści te odnoszą się do postawy Senatora Nowosilcowa,
powodzenie Zbrodniarzy jest bowiem tylko chwilowe, później poniosą oni
zasłużoną karę, zginą śmiercią haniebną.

Przypowieści te odnosiły się do Senatora, ale ich nie zrozumiał, albo nie
chciał zrozumieć. Myślał, że Ksiądz mówi od rzeczy, więc pozwolił mu odejść.

8.12.2020r.
Lekcja

Temat: Polskie kontrasty w salonie warszawskim.Towarzystwo stolikowe i

towarzystwo przy drzwiach(scena VII).

Scena VII przedstawia towarzyskie spotkanie w jednym z salonów

warszawskich. Towarzystwo podzielone jest na dwa kręgi: przy
stoliku(stolikowe) i towarzystwo przy drzwiach. Kiedy Adolf opowiada o
Cichowskim, większość osób gromadzi się wokół niego.

Towarzystwo Towarzystwo
stolikowe przy drzwiach

“Lawa zimna i twarda, sucha i plugawa” „wewnętrzny ogień”

Przedstawiciele
-wysocy urzędnicy carscy, np. Szambelan, - to patrioci, noszą autentyczne imiona i
damy, wysocy oficerowie, arystokracja, nazwiska np. Piotr Wysocki, to młodzi i
hrabia, generałowie, literaci czyli ludzie starzy Polacy.
wolni, elita intelektualna Warszawy lat 20
XIX wieku, bywalcy salonów

W jakim języku rozmawiają?

- mówią po francusku - mówią po polsku

O czym rozmawiają?
-poruszają tematy błahe, - rozmawiają o prześladowaniach Polaków,
-rozmawiają o balach, chwalą np. Adolf opowiada o Cichowskim,
Nowosilcowa, który słynie z organizowania mówią o sytuacji politycznej kraju, o
wspaniałych, wystawnych bankietów, dzięki terrorze, despotyzmie, tyrani,
niemu kwitnie życie towarzyskie w wypowiadają się negatywnie na temat
warszawskich salonach arystokracji. Piotr Wysocki, mówi:
„Nasz naród jak lawa, „Nasz naród jak lawa,
Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa
Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi
Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi…" Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi..."

Słowa Wysockiego wyrażają opinie o narodzie polskim. Nasz naród jest jak wulkaniczna
góra, zbocza góry pokryte są lawą, twardą skorupą, zimną, plugawą. Ta zewnętrzna
warstwa lawy symbolizuje Polaków, którzy dopuścili się zdrady narodu, zostali
służalcami cara i systemu carskiego. Wewnątrz wulkanu panuje niepokój, wnętrze
fascynuje ogromem i potęgą ognia. Gorące wnętrze wulkanu, to symbol patriotycznych
uczuć polaków, miłości do ojczyzny.

POEZJA
- Rozmawiają o poezji francuskiej, która - Głoszą postulat poezji, mówiącej o
zbudowana jest wedle norm i reguł martyrologii Polaków, o męczeństwie.
klasycznych. Literatura powinna mieć narodowy
- Krytykują ówczesną poezję polską, charakter. Powinna rozbudzać w polakach
uważają, że nie powinno się poruszać w miłość do ojczyzny.
poezji tematu męczeństwa więzionej - Stoją po stronie poezji romantycznej.
młodzieży, gdyż jest on zbyt świeży.
Lepiej pisać poezję „ o sadzeniu grochu”
jest to aluzja do poematu „Ziemiaństwo”
Kajetana Koźmiana.
- Akceptują tylko poezję klasyczną,
sentymentalną, podkreślają nasze
upodobanie do scen lekkich.
„Sławianie, my lubim sielanki”
- Zdaniem jednego z literatów w naszym
narodowym charakterze kryje się niechęć do
scen brutalnych. Nie należy więc pisać o
sprawach aktualnych, trzeba zachować
dobry smak w poezji.

POSTAWA
- Arystokracja jest przychylna Carowi i
Senatorowi, ponieważ nie chce stracić
swej pozycji, władzy, swego znaczenia.
Robi to wyłącznie dla własnych korzyści.
Zgadza się na zaistniałą sytuację. Jest
tchórzliwa.
- Krytykuje poezję romantyczną. Nie
zgadza się na poruszaniu w niej
aktualnych tematów.
- Stanowisko literatów i arystokracji
bulwersuje młodych patriotów. Ich reakcja
jest pełna gniewu i agresji. Są oburzeni,
gardzą wszystkimi, którzy zgadzają się na
aktualny stan rzeczy, potępiają ich. Są
patriotami, gdyż podjęli walkę z przemocą i
bezprawiem.

9.12.2020r.
 Lekcja

Temat: Noc dziadów(scena IX)

W tej ostatnie scenie, Mickiewicz powrócił do konwencji Dziadów jako obrzędu.

Nawiązał nią do II i IV części Dziadów. Widzimy tu cmentarz, kaplicę, Guślarza,
kobietę, która chce się spotkać, tylko z jednym duchem. Pamięta, jak zjawił się po jej
weselu.
„ Chcę jednego widzieć ducha, tego co przed laty wielu, zjawił się po mym weselu”
Guślarz prosi kobietę, aby wypowiedziała imię tego mężczyzny, a on na pewno się
zjawi. Duch jednak nie przychodzi, Guślarz domyśla się iż mężczyzna albo zmienił
wiarę, albo zmienił imię.
W końcowej części sceny widzimy pędzące na północ kibitki, w jednej z nich
młody więzień, ma pierś zbroczoną krwią i wiele ran na całym ciele. Na czole ma
tylko jedną kropelkę krwi, wyraz swego męczeństwa. W scenie tej widzimy też
widmo Doktora, którego palą rozżarzone dukaty, srebro. Widmo to musi cierpieć, był
służalcem cara i senatora, robił to dla własnych korzyści.

10.12.2020r.

Lekcja

Temat: Problematyka ustępu III części Dziadów.

III część Dziadów

1. Pierwszy fragment- „Przedmowa”

2. Prolog
3. Akt 1
- Składa się z 9 scen
• Scena I(Scena więzienna)
• Scena II- „Improwizacja”( Wielka Improwizacja)
• Scena III-(Egzorcyzmy księdza Piotra)
• Scena IV- „Dom wiejski pode Lwowem"( Widzenie Ewy)
• Scena V- „Cela księdza Piotra”
• Scena VI(Widzenie Senatora)
• Scena VII(Salon Warszawski)
• Scena VIII „Pan Senator”
• Scena IX „Noc Dziadów”
Dalej następuje „Ustęp” podzielony na sześć części:

1) Droga do Rosji
2) Przedmieścia stolicy
3) Petersburg
4) Pomnik Piotra Wielkiego
5)Przegląd Wojska
6) Oleszkiewicz

Ustęp to jak gdyby drugi akt utworu. Ta część to nie dramat, ma charakter epicki. To
pamflet wymierzony w cara.
Ustęp jest nawiązaniem do podróży Mickiewicza do Rosji, przedstawia stosunek
poety do cara i do narodu rosyjskiego.
Pielgrzym Konrad podróżuje do Rosji, gdzie człowiek musi żyć w warunkach
urągających ludzkiej godności.

„Droga do Rosji"

W tym fragmencie Mickiewicz wypowiada się na temat carskiej tyranii. Widzimy

białe drogi, zasypane śniegiem, po których jadą kibitki na Sybir. Wiozą skazańców,
w miejsca na tyle odległe, żeby nie mogli zagrażać interesom caratu. Naród rosyjski
jest tak samo uciemiężony jak naród polski, nadejdzie jednak dzień, kiedy naród
sprzeciwi się swoim ciemiężycielom.

„Pomnik Piotra Wielkiego”

Przewodnikiem Pielgrzyma po mieście jest Oleszkiewicz. Opowiada o powstawaniu

pomnika cara Piotra I na wzór posągu Marka Aureliusza w Rzymie. Spokój i
życzliwość rzymskiego władcy kontrastuje tu z szalonym pędem cara na koniu.
Pędzący rumak tratuje wszystko co stanie mu na drodze. Car nie zważa na nikogo,
jest uosobieniem niszczącej siły, która w końcu musi ponieść klęskę. Triumf cara,
jest jednak tylko pozorny, nie ma przyszłości.

„Przegląd Wojska”

Bezwzględność cara, tyrania, brak poszanowania dla własnego i innych narodów

ujawnia się po przeglądzie wojska, którego dokonał sam car.
Na placu, po skończonych manewrach wojskowych pozostały trupy stratowanych
żołnierzy i ranni. Obraz stosunków panujących w carskiej Rosji dopełnia opowieść o
żołnierzu, który zginął nie na polu walki, ale zamarzł pilnując pańskiego futra,
którym nie odważył się okryć.

(Przewodnikiem Pielgrzyma był Oleszkiewicz, przewidział, że nadejdzie powódź w

Petersburgu w 1824 roku.)

Po „Ustępie” następuję wiersz:

„Do przyjaciół Moskali”

Wiersz jest wyrazem hołdu złożonego rosyjskim dekabrystom, przyjaciołom

Rosjanom. Utwór wyraża stosunek autora do narodu rosyjskiego, który pod rządami
cara, cierpi nie mniejsze katusze niż naród polski.
Wiersz wyraża przekonanie, że tylko współpraca uciemiężonych narodów
Polaków i Rosjan, może przynieść oczekiwane efekty, czyli obalenie cara.

11.12.2020r.
Lekcja

Temat: „Dziady” Adama Mickiewicza jako dramat romantyczny.

Dramat klasyczny Dramat romantyczny

1. Zachowa 1. Zerwanie z
nie jedności klasycznych: czasu, trzema jednościami klasycznymi:
miejsca, akcji czasu, miejsca, akcji:
czasu: np. Prolog- 1823 rok, powódź petersburska-1824r.
miejsca: akcja dzieje się w różnych miejscach np. salon
warszawski, więzienie- ul. Ostrobramska-Wilno, salon
senatora
akcji: wątek walki o wolność, wątek realistyczny, wątek
wielkości poety i poezji
 Dramat klasyczny
2.Sceny, które wynikają jedna z
drugiej
3. Kompozycja zamknięta
-jednolitość konwencji(jeżeli tragedia,
to utrzymana w tonie podniosłym-
zasada stosowności- jednej konwencji-
zasada dekoru
4. Zasada mimesis
5.tematyka zaczerpnięta z mitologii
6. ————————————
7. brak scen zbiorowych
8. łatwy do wystawienia na scenie, ma 8. Niesceniczny charakter dramatu, trudny do
charakter sceniczny
Dramat romantyczny
2.Sceny luźnie, nie wynikają jedna z
drugiej(kompozycja luźna, fragmentaryczna), brak
ciągu przyczynowo-skutkowego, każda scena może
stanowić odrębną całość
3.Kompozycja otwarta
- złamanie zasady dekoru- obok scen poważnych,
podniosłych mamy sceny lekkie. Sceny poważne
przeplatają się z lekkimi. Sceny poważne dotyczące
męczeństwa-martyrologii Polaków, opowieści pisane w
stylu lekkim- opowieść Kaprala o Francuzach
4.Przeciwne sposoby przedstawiania świata(realizm i
fantastyka), czyli złamanie zasady mimesis.
Wprowadzanie na scenę duchów, diabłów(szekspiryzm)
5. Problematyka narodowa
(Ludowość-Obrzęd Dziadów, ludowa moralność, ludowe
poczucie sprawiedliwości- wierzyli w to, że wraz z winą
będzie kara)
6. nawiązanie do średniowiecznych moralitetów,
misteriów(np. obraz męki Chrystusa, drogi krzyżowej
Chrystusa w widzeniu księdza Piotra.)
7. Sceny zbiorowe- spotkanie w celi więziennej Konrada,
bal u Senatora, salon warszawski
wystawienia na scenie, ze względu na sceny zbiorowe.
9. muzyczność dzieła, występowanie partii śpiewanych,
przejętych z opery, występowanie chóru
10. Synkretyzm rodzajowy
-występowanie elementów epickich: opowieść
Sobolewskiego, opowieść Adolfa o Cichowskim w salonie
warszawskim
- występowanie
elementów lirycznych: Wielka Improwizacja(scena II)
- Występowani
e elementów dramatu: ukaranie Doktora(scena VIII)-
napięcie dramatyczne, wejście Pani Rollison na bal,
która obrzuca wyzwiskami Senatora.