JU „MSŠ“ Banovići

Šk.Godina:2021/2022

PRAKTIČNA NASTAVA

Odjeljenje:Im2 Datum: Nastavnik:

Grupa:II 12.11.2021 Suad Salihbašić
OBILJEŽAVANJE TAČKALOM, BUŠENJE PROBOJCEM
1.1 Obilježivač ili tačkalo
Obilježivačem ili tačkalom obilježavamo mjesto gdje treba bušiti otvor ili pomoću
njega obilježavamo male tačke po ocrtanim linijama. Prilikom obilježavanja, tačkalo
se stavi u kosi položaj, vrh se stavlja na odgovarajuću tačku, tačkalo uspravi u
vertikalan položaj i udarcem čekića vrši se ocrtavanje. Radi sigurnijeg držanja
tačkala, ruka koja ga drži treba da bude oslonjena na materijal ili podlogu.

Sl. 1. Tačkalo ( 5 x 150 mm,prečnik 5mm i dužina 150mm)

Sl. 2. Obilježivač ili tačkalo ( u kosom i vertikalnom položaju)

1.2 Bušenje probojcem ( probijačem)
Probijač je ručni alat za probijanje limova, a to je ručna obrada koja služi za izradu
otvora kružnog ili drugog zatvorenog oblika. Ručni probijači služe za probijanje kod
vrlo grubih radova zato što su provrti manje preciznosti i sa ostacima viška materijala,
a sa druge strane blago deformirani ( promjena oblika).
Pri izradi provrta ( rupa) probijanjem, alat je izložen dvijema suprotnim silama. Sila
probijanja mora biti veća od sile otpora.
Probijači mogu biti:
 Valjkasti probijač,
 probijač za provrte,
 probijač sa prstenastim vrhom,
 specijalni probijač.
Valjkasti probijač prikazan na slici.

Sl.1.2.1. Valjkasti probijači

Sl.1.2.2. Probijač za provrte

 Sl. 1.2.3. Probijač sa prstenastim vrhom

Probijač sa prstenastim vrhom je čelični alat za pravljenje prstena sa prihvatom za

stezni trn, prečnika 22mm i 31mm. Koristi se za urezivanje prstena i rupa na
pločama, najčešće se primjenjuje za: pjenu, karton, kožu, gumu, vlakna, plastiku i
olovo.Izrađuje se od materijala krom(hrom) vanadija.
U specijalne probijače spadaju probijači sa raznim dimenzijama,veličinom i oblicima
kao što su prikazani na slikama.

Sl. 1.2.4. Specijalni probijači za rupe od 3mm do 20mm

 Sl. 1.2.5. Probijač sa štitnikom sa prečnikom od 19mm i dužinom od 400mm

Sl. 1.2.6. Distantni probijač za čelični lim sa kugličnim ležajem

2. Bušenje
Bušenje mozemo pronaći u mašinstvu, građevinarstvu, u rudarstvu i geologiji.
Bušenje u mašinstvu, je oblikovanje materijala odvajanjem čestica, kojim se izrađuju
i obrađuju cilindrične rupe (uvrti i provrti) u predmetu ili obratku od kovine, drveta,
plastike i slično (bušilica). Primjenjuju se i nemehanički postupci, bušenja npr: sa
pomoću lasera, plazme, ultrazvuka, elektronskog snopa i drugog.
Bušenje u građevinarstvu, je izrada rupa, jama i bušotina u betonu, opeki, kamenu i
drugim građevinskim materijalima stijeni i tlu (zemlji). Za izradu bušotina za miniranje,
injektiranje, sidrenje i slično koriste se udarne ili udarne-rotacijske bušilice ili bušeći
agregati sa pneumatskim ili hidrauličnim pogonom, na posebnim skelama ili kao
samohodne bušilice sa nekoliko krakova.
Bušenje u rudarstvu i geologiji, je izrada jama i bušotina u zemljinoj kori radi
pronalaženja i iskorištavanja mineralnih sirovina: rude, nafte, prirodnog gasa, vode.
Više o bušenju i o vrstama bušenja, govorit ćemo u narednim časovima.
Sadržaj:
Obilježavanje tačkalom, bušenje
probojcem............................................................0
1.1 Obilježivač ili tačkalo............................................................................................1
Slika 1. Obilježivač ili
tačkalo...................................................................................1
Slika 2. Obilježivač ili tačkalo (u kosom i vertikalnom
položaju)..............................1
1.2 Bušenje probojcem (probijačem)........................................................................2
Slika 1.2.1. Valjkasti
probijači..................................................................................2
Slika 1.2.2. Probijač za
provrte................................................................................2
Slika 1.2.3. Probijač sa prstenastim
vrhom.............................................................3
Slika 1.2.4. Specijalni
probijači................................................................................3
Slika 1.2.5. Probijač sa
štitnikom.............................................................................4
Slika 1.2.6. Distantni probijač za čelični lim sa kugličnim ležajem..........................4
2. Bušenje..............................................................................................................4