ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΦΗΓΗΣΗ

1. Διαβάστε το απόσπασμα από του βιβλίου της Αρχαίας Ιστορίας για

τον Μ.Αλέξανδρο:
Στα 336 π.Χ., μετά τη δολοφονία του Φιλίππου, ο πρωτότοκος γιος του
Αλέξανδρος γίνεται βασιλιάς της Μακεδονίας σε ηλικία είκοσι
ετών.Μόλις καταλαμβάνει το θρόνο της Μακεδονίας ο Αλέξανδρος,
συγκαλεί ξανά το Συνέδριο της Κορίνθου. Ονομάζεται από αυτό
«στρατηγός αυτοκράτορας» των Ελλήνων. Κατόπιν τακτοποιεί με
ταχύτητα τις πολιτικές εκκρεμότητες στην Ελλάδα και απερίσπαστος
αρχίζει να προετοιμάζει την εκστρατεία εναντίον της Περσίας. Από το 336
π.Χ. βασιλιάς της Περσίας ήταν ο Δαρείος ο Γ’ ο Κοδομανός, ικανός
ηγέτης, ο οποίος προσπαθεί να αναδιοργανώσει το περσικό κράτος. Ο
Αλέξανδρος, γνωρίζοντας τις δυσχέρειες του Δαρείου, επιταχύνει την
εκστρατεία. Ξεκινά από την Πέλλα το 334 π.Χ. με μία μέτρια στρατιωτική
δύναμη που δεν ξεπερνούσε τους 40.000 άνδρες. Διαβαίνει τον
Ελλήσποντο και αντιμετωπίζει σε πρώτη φάση τους Πέρσες στον Γρανικό
ποταμό (334 π.Χ.). Οι Πέρσες ηττώνται και ο Αλέξανδρος γίνεται κύριος
της Μικράς Ασίας. Η δεύτερη σύγκρουση ανάμεσα στο στρατό του
Αλέξανδρου και τους Πέρσες πραγματοποιείται στην πεδιάδα της Ισσού
(333 π.Χ.). Οι Έλληνες νικούν και πάλι. Οι Πέρσες με τον ηττημένο Δαρείο
υποχωρούν στα ενδότερα του κράτους τους και ο Αλέξανδρος, αφού
καταλαμβάνει τη Φοινίκη, εισβάλλει στην Αίγυπτο.Εκεί ιδρύει την πρώτη
από τις πόλεις, στις οποίες θα δώσει το όνομά του, την Αλεξάνδρεια.
(Αρχαία Ιστορία, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ. Η ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

α) Να συμπληρώσετε τον πίνακα που ακολουθεί με στοιχεία που θα

αντλήσετε από το κείμενο.
ΤΟΠΟΣ
ΧΡΟΝΟΣ
ΠΡΟΣΩΠΑ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
ΕΝΑΡΞΗΣ
ΑΦΗΓΗΣΗΣ
ΕΞΕΛΙΞΗ
ΑΦΗΓΗΣΗΣ
ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΒΑΣΗ
ΑΦΗΓΗΣΗΣ
β)Να ορίσετε το είδος της αφήγησης του κειμένου .

γ)) Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις που αφορούν στο χρόνο της
αφήγησης :
 Ποιο είναι το χρονικό πλαίσιο εξέλιξης των γεγονότων; (παρόν-
παρελθόν- μέλλον)
 Ποιος είναι ο κυρίαρχος χρόνος των ρημάτων που χρησιμοποιούνται;
Δώστε παραδείγματα. Πώς αιτιολογείτε τη συγκεκριμένη επιλογή του
αφηγητή ; Τι προσδίδει στο κείμενο;
2.Διαβάστε τον προσεκτικά το μύθο του Αισώπου και σημειώστε τη δομή του, τα μέρη
του, όπως παρουσιάζονται στο σχήμα που σας δίνεται στη θεωρία παρακάτω.

Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας μικρός βοσκός. Κάθε μέρα έπαιρνε το κοπάδι με τα
πρόβατα του και ανέβαινε στον λόφο έξω από το χωριό, για τα βοσκήσει στα πράσινα
λιβάδια. Στον ίδιο λόφο πήγαιναν κι άλλοι βοσκοί από το χωριό με τα πρόβατά τους, που
ήταν πιο μεγάλοι και έμπειροι από τον μικρό βοσκό.

«Πρέπει να προσέχεις τα πρόβατα σου», του έλεγαν οι μεγαλύτεροι βοσκοί. «Να κάθεσαι
άγρυπνος και να τα φυλάς κάθε στιγμή, γιατί από το βουνό κατεβαίνουν λύκοι και τρώνε τα
αφύλακτα κοπάδια». «Αν δεις κάποιον λύκο να πλησιάζει, θα τρέξεις και θα φωνάξεις με
όλη τη δύναμη της φωνής σου

Λύκος, λύκος! και τότε εμείς, που είμαστε κοντά, θα έρθουμε να τον κυνηγήσουμε και να
τον διώξουμε μακριά».

Ο μικρός βοσκός δεν έδινε σημασία στα λόγια των μεγαλύτερων. Καθόταν κάτω από ένα
δέντρο και έπαιζε τη φλογέρα του και όταν βαριόταν πήγαινε έψαχνε στα δέντρα και
έκλεβε τα αυγά από τις φωλιές των πουλιών. Οι άλλοι βοσκοί τον μάλωναν όταν τον
έβλεπαν και του έλεγαν πως δεν πρέπει να κλέβει τα αυγά των πουλιών, γιατί από αυτά τα
αυγά γεννιούνται μικρά πουλάκια που ομορφαίνουν τη φύση με τα χρώματα και τα
κελαηδίσματα τους. Ο μικρός βοσκός όμως δεν έβαζε μυαλό. Αντί να φυλάει το κοπάδι του,
όπως τον είχαν συμβουλέψει οι μεγαλύτεροι βοσκοί, κοιτούσε μόνο πώς να περάσει την
ώρα του, μέχρι να δύσει ο ήλιος και να γυρίσει πάλι στο χωριό.

Μια μέρα, μην έχοντας τι να κάνει, σκέφτηκε να σκαρώσει μια φάρσα στους άλλους
βοσκούς. Ανέβηκε σε ένα βράχο πάνω στον λόφο και άρχισε να φωνάζει προς την
κατεύθυνση του χωριού «Λύκος! Λύκος! Βοήθεια συγχωριανοί! Βοήθεια!». Οι άντρες του
χωριού άρπαξαν ό,τι βρήκαν μπροστά τους και έτρεξαν στον λόφο να βοηθήσουν τον νεαρό
βοσκό, που μόλις τους είδε άρχισε να γελάει με το πάθημά τους. Οι άλλοι βοσκοί έφυγαν
θυμωμένοι με το αστείο του και τον προειδοποίησαν ότι δεν είναι σωστό να τους τρομάζει
λέγοντας ψέματα.

Ο νεαρός βοσκός δεν έδωσε σημασία και δύο μέρες μετά άρχισε πάλι τα ίδια καμώματα.
«Λύκος! Λύκος!» φώναζε. «Τρέξτε συγχωριανοί, βοήθεια!». Πάλι οι συγχωριανοί έτρεξαν
πάνω στον λόφο να σώσουν τον μικρό βοσκό και το κοπάδι του από τους λύκους και πάλι
έφυγαν θυμωμένοι με τον νεαρό βοσκό για το ψέμα του και την αγωνία που τους
προκάλεσε. Ο νεαρός βοσκός επανέλαβε την φάρσα του και τρίτη φορά και πάλι οι άλλοι
βοσκοί έτρεξαν στον λόφο να τον βοηθήσουν. Εκείνος κάθε φορά ξεκαρδιζόταν στο γέλιο
και εκείνοι έφευγαν νευριασμένοι που τους τρόμαζε με τα ψέματά του.

Να, όμως, που μια μέρα μια μεγάλη αγέλη πεινασμένων λύκων όρμησε στο κοπάδι του
νεαρού βοσκού και άρχισε να τρώει τα πρόβατα του. Κατατρομαγμένος ο βοσκός πήδηξε
πάνω στον βράχο και άρχισε να φωνάζει με όλη τη δύναμη της φωνής του: «Λύκος! Λύκος!
Βοήθεια! Τρέξτε! Οι λύκοι τρώνε τα πρόβατα μου! Βοηθήστε με συγχωριανοί! Σας λέω
αλήθεια! Βοήθεια! Τρέξτε! Είναι αλήθεια!». Κανείς όμως δεν πήγε για τον βοηθήσει, αφού
όλοι νόμιζαν ότι ήταν πάλι μια από τις φάρσες του και ότι ήθελε πάλι να τους κάνει να
τρέξουν πάνω στον λόφο για να γελάσει μαζί τους. Εκείνη τη φορά η μόνοι που γέλασαν
ήταν οι λύκοι, που ανενόχλητοι έφαγαν όλα τα πρόβατα του νεαρού βοσκού.

Ο μικρός βοσκός γύρισε στο χωριό τρομαγμένος και ταπεινωμένος.

 Α Χώρος:
Χρόνος:
Πρόσωπα:
Κατάσταση από την οποία ξεκινά η αφήγηση:

Β. Εξέλιξη της αφήγησης και η έκβασή της:

Γ. Η λύση: η κρίση του αφηγητή για το νόημα της ιστορίας:

«Αλεπού και σταφύλια»

Μια αλεπού πεινασμένη είδε πάνω σ’ ένα δέντρο πλεγμένη μια κληματαριά γεμάτη χοντρόρωγα, κατακίτρινα
σταφύλια. Τα ζήλεψε και πολύ επιθυμούσε να τα δοκιμάσει, μα πώς ν’ ανεβεί. Οι αλεπούδες δεν είναι γατιά, να
πιάνου νται με τα νύχια τους και ν’ ανεβαίνουν όπου τους γουστάρει. Ωστόσο, δοκίμασε κάμποσες φορές
Πιάστηκε από ’δω, πιάστηκε από ’κει, τίποτα δεν κατάφερνε. Καθότανε μόνο κάτω, σήκωνε τα μάτια της στα
σταφύλια, τα κοίταζε καλά κι ο καημός τους την έτρωγε. Στα κατατελευταία απελπισμένη, για να παρηγορηθεί,
κορόιδεψε η ίδια τον εαυτό της:

– Δε βαριέσαι, δεν πειράζει, ας πάμε παρακάτω... Εξάλλου αυτά δεν τρώγου-

νται. Αγίνωτα είναι ακόμη...

Τα σταφύλια, ακούοντάς τη, μοιάζανε να την ειρωνεύονται· να την περιγελούν.

– Ακούς εκεί... Είμαστε, λέει, αγίνωτα!... Εμείς, κυρα-αλεπού, αγίνωτα δεν είμαστε. Γλυκά σαν το μέλι είμαστε.
Μα αφού δε μας φτάνεις, τι να πεις... μας λες αγίνωτα, για να ξεγελάσεις την ανημποριά σου!...

(διασκευή: Έλλη Αλεξίου)

Η δομή του κειμένου

Α. Τόπος:

Χρόνος:

Ήρωες:

Κατάσταση από την οποία ξεκινά η αφήγηση:

Β. Η εξέλιξη της αφήγησης:

Η έκβαση της αφήγησης:

Γ. Η λύση: η κρίση του αφηγητή για το νόημα της ιστορίας:

 3. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ : ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Κείμενο : Η μητέρα συχνά

εργάζεται

Με την πάροδο των ετών παρατηρούμε ότι όλο και περισσότερες γυναίκες σ' όλα τα
κράτη του κόσμου, της Ευρώπης και στη χώρα μας συμμετέχουν ενεργά στην αγορά
εργασίας, διεκδικώντας επαγγελματική απασχόληση. Αυτό σημαίνει ότι, καθώς η
μητέρα βρίσκεται πολλές ώρες στη δουλειά, η φροντίδα για το σπίτι και τα μέλη της
οικογένειας απαιτεί αλλαγές: οι παραδοσιακοί ρόλοι αναθεωρούνται, οι ευθύνες
μοιράζονται, όλοι χρειάζεται να αναλάβουν δουλειές, ώστε το σύστημα της
οικογένειας να συνεχίσει να λειτουργεί αποτελεσματικά ως προς τις ανάγκες που
υπάρχουν.

Οι γονείς αναγκάζονται να δουλεύουν ολοένα και περισσότερο σε εργασίες, που

γίνονται σταδιακά όλο και πιο απαιτητικές. Οι συνθήκες των μεγαλουπόλεων δεν είναι
ιδιαίτερα φιλικές για τους κατοίκους τους. Ο βιοπορισμός, πιθανόν, να εξαντλεί τους
ανθρώπους και τις δυνάμεις τους. Η υπερένταση, οι συγκρούσεις και το άγχος
αποτελούν καθημερινό μέρος της ζωής στη σημερινή εποχή. Έτσι, γυρίζουν στο σπίτι
κουρασμένοι, χωρίς ψυχικά και σωματικά αποθέματα. Η ενασχόληση με τα παιδιά
τους μετατρέπεται σε μια σειρά από ενέργειες ρουτίνας. Τα συναισθηματικά
προβλήματα των εφήβων παίρνουν, συχνά, τη μορφή μπελά για τους γονείς, που
προσπαθούν να τελειώσουν τη μέρα τους, χωρίς άλλες συγκρούσεις και βάσανα σαν
εκείνα που αντιμετώπισαν στη δουλειά τους. Οι έφηβοι αισθάνονται ότι
παραμελούνται και ότι τα προβλήματά τους μένουν χωρίς απάντηση, λύση ή και
στήριξη από τους μεγάλους. Η άρνηση, η σιωπή, η αναβολή, η έλλειψη σεβασμού
γεννούν προβλήματα που συσσωρεύονται και, όταν δεν αντιμετωπίζονται έγκαιρα και
ουσιαστικά, οδηγούν τους εφήβους σε παραπτωματική συμπεριφορά.

Ωστόσο, η επαγγελματική δραστηριότητα της μητέρας δεν είναι απειλητική για την
ισορροπία και τη συνοχή της οικογένειας. Η εργαζόμενη μητέρα ενισχύει οικονομικά
την οικογένεια, αλλά και η ίδια μέσα από τη δουλειά της αισθάνεται δραστήρια και
πιο ολοκληρωμένη, κάτι που έχει θετική επίπτωση και στην ισορροπημένη σχέση με
τα παιδιά της.

Γονείς: όταν τα πράγματα… δεν πάνε καλά, ενημερωτικό φυλλάδιο του

ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό
Ινστιτούτο, 2000

Από το σχολικό βιβλίο

Α. Σημειώνουμε τις λέξεις – φράσεις κλειδιά του κειμένου και αποδίδουμε το

νόημα των παραγράφων με πλαγιότιτλους

1η:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

2 η:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3 η:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Β. 2. Αναδιατυπώνουμε το περιεχόμενο του κειμένου στηριζόμενοι στους

πλαγιότιτλους,
αλλά με τέτοιο τρόπο, ώστε να δημιουργείται ένα ενιαίο κείμενο .

Αποφεύγουμε όσο μπορούμε την αντιγραφή – αυτό σημαίνει ότι έχουμε κατανοήσει
καλά το περιεχόμενο , ώστε να είμαστε σε θέση να το αποδώσουμε με το δικό μας λόγο
.

Προσέξτε παρακάτω τις διαρθρωτικές λέξεις- φράσεις με τις οποίες γίνεται η

μετάβαση από τη μία παράγραφο στην άλλη και το ρόλο των ρημάτων :

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το κείμενο αναφέρεται στην εργασία της μητέρας και τις επιπτώσεις της σε ολόκληρη
την οικογένεια . Συγκεκριμένα διαπιστώνεται ότι η γυναικεία επαγγελματική
δραστηριότητα των τελευταίων χρόνων έχει επιφέρει αναδιάταξη των ρόλων στην
οικογένεια με αναθέσεις ευθυνών σε όλα τα μέλη. Στη συνέχεια ο συγγραφέας
προβληματίζεται αναφορικά με την πολύωρη εργασία των γονέων και τις συνέπειές της
στη σχέση τους με τα παιδιά . Επισημαίνει την ψυχική εξάντληση των γονέων και την
αδυναμία επικοινωνίας τους με τους εφήβους , γεγονός που μπορεί να οδηγήσει τους
τελευταίους σε παραπτωματική συμπεριφορά . Ολοκληρώνοντας ο συγγραφέας
προβάλλει τις θετικές για την οικογένεια συνέπειες της γυναικείας εργασίας
υποστηρίζοντας ότι συντελεί στην προσωπική ισορροπία της μητέρας, στοιχείο που έχει
θετικό αντίκτυπο και στη σχέση με τα παιδιά της .