Chuong 1
NHAP MON CHU NGHIA XA HOI KHOA HOC
A. MUC TIEU
1. Vé kién thie: sinh vign c6 kién thite co ban, hé théng vé su ra dbi, cdc giai
V.LLénin, Todn tip, Nxb. Tiém bp, M, 1978. 231.50. ;
‘Vign Mae - Lenin, V. 1. Linn va Qube t8 Cig sin, Nxb, Sich cin ti, Mitxco-va, 1970, Ting
Nos, t.130, a
“ [yo
(oera trong di séng kinh té - xf ho} cla thoi ky true efch mang théng Mudi, V.L.Lénin
i bao Vé, van dying va phat trién sang tao cc nguyén IY co ban cia Chit nha x8 hoi
Khoa hge trén mét sé khia canh sau:
~- Dau tranh chéng cdc trao lu phi mac xit (chi nghfa dan tay ty do, phai kink
+6, phai mée xit hop phép) nhim bio vé cha nghia Mac, mé duimg cho chi nghia Méc
thim nhép mgnh mé vio Nga;
- Ké thira nhtmg di sin ly lugn cla C.Mée vi Ph.Angghen vé chinh ding,
‘V.LLénin da xy dung ly ludn vé dang cich mang kiéu méi cia giai clip céng nhan, ve
cde nguyén tic té chite, cong link, sch luge trong ndi dung hoat déng cla dang;
- Ké thira, phat trién tu tuéng céch mang khong ngimg cila C.Méc va
Ph.Angghen, V.LLénin da hoan chinh ly ludn vé céch mang xa hi chi nghia va
chuyén chinh vO sin, céch mang din cha tu sin kiéu méi va cée diéu kign tét yéu cho
sy chuyén bién sang céich mang x4 hOi chi nghia; nhing vin dé mang tinh quy ludt
cia céch mang xa hdi chi nghia; vé dan tc va cuong Iinh dan toc, doan két va
lin minh ofa giai odp cng nhin v6i nfng din va céc ting \ép Ino dng khic; nhiing
van dé vé quan hé q ‘va chi nghia quéc t8 vé sin, quan hé céch mang xd hdi chi
nghia véi phong trio gidi phéng dan tc...
- Phat trién quan diém cba C.Méc va Ph.Angghen vé kha ning thing loi cuz
cach mang x8 hoi chi nghia, trén co sé nhing nghién ctu, phan tich vé chi nghia dé
quéc, V.I. Lénin phat hign ra quy Iugt phat trién khong déu vé kinh té va chinh trj cia
‘chi nghia tu ban trong thoi ky chi nghia dé quéc va di dén két luan: Cach mang vo
sin 6 thé né ra va thing Igi 6 mét s6 nuéc, thm chi ¢ mt nude riéng 1é, noi chi
ghia nr bin chua phai 1a phat trién nbdt, nhumg 1a khdu yéu nhét trong sqi day chuyén
turban chi nghia.
~ V.LLénin 4a danh nhiéu tam huyét lugn gidi vé chuyén chinh v6 san, xéc dinh
ban chat dan chi ciia ché 46 chuyén chinh v6 sin; phén tich méi quan hé gitta chite
‘ning théng tr] vA chite ning x4 hOi cia chuyén chinh vé sin, Chinh V.LLénin A ngubi
iu tién n6i dén pham ted hé théng chuyén chinh vé sin, bao gim hé théng cia Ding
Bonsévic lanh dao, Nha made X6 viét quan ly vat chute céng doan.
- Gan hoat dng ly luan véi thye ti&n céch mang, V.L.Lénin tryc tiép lanh dao
Dang cia giai cp céng nhdn Nga tap hgp lye lwgng ddu tranh chéng ché 46 chuyén
ché Nga hoang, tién téi gianh chinh quyén vé tay giai clip céng nhan va nhan dan lao
dong Nea.
2.2.2. Thi ky sau Céich mang Thang Mudi Nga dén 1924 (Lénin mat)
‘gay sau khi cach mang Thang Muéi Nga thing Igi, V.LLénin da viét nhiéu tac
phim quan trong ban vé nhing nguyén ly cia Chi nghia xa hGi khoa hoc trong thi ky
indi iu bidu a nhing lug diém: [ote
ee- Chuyén chinh v6 sén, theo V-LLénin, 1a m@t hinh thite nha muse méi - nha
nude dan chi, din chi 4éi véi nhimg ngudi v6 sin va néi chung nhiing nguéi khong
6 cia va chuyén chinh 46i véi giai cp tw sin. Co sé va nguyén te cao nhdt cia
chuyén chinh vé san la sy lién minh cia giai cp cOng nhén v6i giai cdp néng dan va
ton thé nan dan lao dng cing nh ede ting Ip lao dGng Khéc dui sy Ianh dgo cba
giai cdp cng nhan dé thyc hién nhiém vy co bin cia chuyén chinh v6 san 1a thi tiu
moi ché 46 ngudi béc 16t nuvi, 1a xay dung cha nghia xa hdi.
+ Va thoi kp qué d6 chin tri tie chit nghta te bén chti nghta lén chi nghia eéng
sén. Phé phén céic quan diém cita ké thi xuyén tac vé bin chit cla chuyén chinh vd
sin chung quy chi la bgo Tye, V.I.Lénin 4a chi r6: chuyén chinh v6 sin... khong phai
chi ld bgo lye 6i véi bon béc 1ot va cting khéng phi chil yéu 14 bao luc... 18 vige giai
cdp cng nhan dua ra duge va thyc hign duge kiéu té chite lao dng x hoi cao hon so
‘v6i ch nghia tu ban, dy 18 nguén sire manh, 14 diéu dim bao cho thing Igi hoan toan
va tit nhién ca chi ngha eng sin. V.L-Lénin da néu rd: chuyén chinh v6 sin 1a mot
cute din tranh kign tri, 43 méu va khéng 48 méu, beo Iye va hda binh, bing qudn sy
vi bing kinh té, bing gido dye va bing hinh chinh, chéng nhiing thé lye va nhiing tp
tue cia x hi of
= Va chd 6 dn chi, V.LLAnin khiing djoh: chi c6 din chi tw sin hole din chi
‘v6 sin (dan cht xX hoi chi nghfa), khdng c6 dén chi thudn tuy hay dan chi néi chung,
‘Sy khac nhau can ban gitta hai ché 46 dan cha nay la ché d6 dan chi v6 sn so v
‘cit ché 46 dén chi tu sin nao, cling dan chi hon gap trigu lan; chinh quyén X6 vi
vi nude cOng hda tu sn dan chi nhat thi cling dan cha hon gp trigu Lin.
~ Vé edi céch hamh chink b6 may nha mete sau khi 48 bude vao thei ky xdy
dung x4 hi méi, V.LLénin cho ring, trade hét, phai c6 mét di ngii nhimg ngudi cong
sin cach mang di duge tdi Iuyén va tigp sau la phdi c6 bO may nh nude phai tinh,
gon, khong hinh chinh, quan lieu.
Vé cong link xdy dung chit nghia xd hoi 6 muée Nga, V.1.Lénin 4% nhiéu lin
dy thao Cuong link xdy dung chii nghia xa h6i & nude Nga va néu ra nhieu lugn diém
khoa hoe de déo: Cin c6 nbiing bude qué 49 nhé trong thoi ky qué 49 néi chung lén
chit nghia x4 hOi; gitt ving chinh quyén X6 viét thyc hign dién khi héa toan quéc; xa
Gi héa nhiing tu ligu sin xudt eo ban theo huéng x8 boi chi nghia; xay dung nén
céng nghiép hign dgi; dign khi hoa nén kinh té quéc dan; cai tao kinh té tiéu néng
theo nhtmg nguyén tic xa hOi chit nghia; thre hién cach mang van héa... Bén canh
6 la vige sit dung rong rai hinh thite chil nghia tr ban nha nude dé din dan cai tién
ché 46 sé hifu ciia cdc nha tw ban hang trung va hang nhé thanh sé hitu céng céng.
Cai tgo ndng nghiép bing con duimg hop tée xa theo nguyén tie x hoi chii nghia;
xy dung nén cOng nghiép hign dai va dign khi hoa la co sé vat chat - ky thuét cla
chi nghia x4 hOi; hoc chu nghia tw ban vé ky thudt, kinh nghiém quan ly kinh té,
6 2
eaetrinh d6 gido duc; sit dung cdc chuyén gia tr san; cin phai phat trién thuong nghiép
xa hi chi nghia, Dae bigt, V.LLénin nhén manh, trong thai ky qua dé lén chit nghia
xd hi, can thiét phai phat trién kinh té hang hod nhiéu thanh phi,
V.LLénin dic bigt coi trong vin dé dan tc trong hoan cdnh dat nude 06 rit
nhiéu tc ngudi, Ba nguyén tic ec ban trong Cuong linh dan tc: Quyén binh ding dan
tc; quyén dan téc tr quyét va tinh doan két ciia giai cp v6 sin thude tit ca cée dan
tc. Giai cp v6 sin toan thé gidi va cde dn tc bi ép bite doain két lai,
Cing véi nhig céng hién hét site to 16n vé ly Lun va chi dao thyc tin céch
mang, V.LLénin con néu mét tim guong sing vé long trung thanh v6 han vdi lgi ich
ca giai cAp céng nh&n, véi ly tuéng eng sin do C.Méc, Ph.Angghen phit hign vi
Khdi xudng. Nhting diéu 46 da lam cho V.LLénin tré thinh mt thién tai khoa hoe,
‘mét lain ty kigt xudt cita giai clip céng nhdn va nbén dén lao dng toan thé
2.3. Sw véin dung va phdt trién sang tao ctia Chi nghia x@ héi khoa hoe tie sau khi
V1Lénin qua doi dén nay
= Thoi ky tir 1924 dn truée nam 1991
‘Sau khi V.1.Lénin qua ddi, di séng chinh tri thé giéi chimg kién nhiéu thay
déi. Chién tranh thé giéi Hin thir hai do cdc thé lyre dé quée phan dong eye doan gay ra
tir 1939-1945 é lai hau qua cyc ky khiing khiép cho nhan logi.
Trong phe ding minh chéng phat xit, Lin x6 gép phn quyét dinh chim ditt
chién tranh, ciru nhan logi khdi thim hoa cia chi nghia phat xit va tao diéu kign hinh
thanh hé théng xa h@i chi nghfa thé gidi, tao Igi thé so sdnh cho luc lugng hda binh, dc
1p dn tc, dn chi va chi nghia xa hoi.
‘I.Xtalin ké tue 14 ngudi lanh dao cao nhat cita Dang Céng san (b) Nga va sau 46
1a Dang C$ng san Lién X6, déng théi la ngudi anh hudng lén nhat d6i véi Quéc té II
(Quée té Cong sin) cho dén nim 1943, khi G. Di-mi-trép la Chi tich Quée té UI. Tir
nim 1924 dén nim 1953, c6 thé goi la “Thii doan Xtalin” true tiép vén dung va phat
trién Chi nghia xa hdi khoa hoc. Chinh Xtalin va Dang Céng san Lién X6 da glin ly
Jun va tén tudi cia C.Mae véi V.LLénin thnh “Cha nghia Mac - Lénin”. Trén thye
tién, trong miy thép ky bude dau xay dymg chit nghia xa hOi, voi nhing thanh qua to
gn va nhanh chéng vé nhiéu mat dé Lin X6 td thanh mot cudng quéde XA hoi chil
nghia dau tién va duy nhét trén toan clu, bude thé gidi phai thira nhén va né trong.
Cé thé néu mOt céch khai quat nhig n6i dung co ban phin anh sy van dung,
phat trign sang tao Chit nghia x8 hdi khoa hoe trong thoi
- Hi nghj dai biéu cdc Dang Cong sin va cng nhan quéc té hop tai Matxcova
thang 11-1957 da tang két va théng qua 9 qui Iuét chung cla céng cudc cai tao xa hOi
chi nghia va xy dung chi nghfa x4 hoi. Mge di, vé sau do sy phat trién cia tinh hinh
thé gi, nhting nbén thire 46 i bj lich sir vugt qua, song day cling la sy phét trién va
"7
ie
sau Libbé sung nhiéu ndi dung quan trong cho Chui nghia xa h6i khoa hoe.
~ Hoi nghi dai bigu cia 81 Ding Cong sin va céng nhén quéc +8 ciing hop &
‘Matxcova vao thang giéng nim 1960 da phan tich tinh hinh quéc té va nhiing vin dé
co ban cia thé gidi, dua ra khai niém vé “théi dai hién nay”; xdc dinh nhiém vy hing
diu cia cée Ding Cong sin va céng nhin la bio vé vi cing cé héa binh ngin chin
bon dé quéc hiéu chién phat dng chién tranh thé gidi méi; ting cuéng doan két phong
trio eng sin diu tranh cho ha bink, dn chi va chi nghia xi hOi. Hoi nghj Matcova
théng qua van kién: “Nhtng nhiém vy déu tranh chéng chi nghia 48 quée trong giai
oan hign tai va su théng nbét hinh dong cia cde Bing Cong sin, cng nhan va tit c&
cde Iye wong chéng dé quéc”. H6i nghj da Khing dinh: “Hé théng xa hoi chit nghia
thé gidi, cdc lye Iugng dau tranh chéng chit nghia é quéc nhim cai tgo xa hdi theo
chi nghia x hdi, dang quyét dink noi dung chi yéu, phuong hudng chi yéu cla
nahitag dic diém cho yéu ca sy phat tridn lich st cha xf hOi lodi ngudi trong thoi dai
ngay nay",
- Sau Hi nghj Matxcova ném 1960, hoat dng If ludn va thye tién ea ede
iing Céng sin va céng nhan duge ting euvdng hon trade. Tuy nhign, trong phong trio
‘cng sin quéc té, trén nhiing van dé co ban ciia cach mang thé gidi vn tin tai nhing
bit ding va van tiép tye dién ra cue déu tranh gay git gitta nhtmg ngudi theo chit nghia
‘Mac - Lénin véi nhitng nguéi theo chil nghia xét Iai va chil nghia gido dieu bigt phi
~ Tirndm 1991 dén nay
‘én nhting nam cuéi cia thip nién 80 dau thap nién 90 cia thé ky XX, do
nhiéu tic dng tiéu cye, phite tap tir bén trong va bén ngoai, mé hinh cia ché 49 x’ hoi
chi nghia ciia Lién x0 va Déng Au sup 46, hé théng xa hi chi nghia tan ra, chi nghia
‘x8 hi dimg trade mot thir thach di hoi phai' vot qua.
‘Trén pham vi quéc té, da din ra nhiéu chién djch tin cOng cia cdc thé thye th
dich, ring chi ngbfa x4 hi 44 cao chung... Song tir bin chat ichoa he, sing tgo, eéch
mang va nhan vén, chi nghia xi hoi mang sire séng ca qui lugt
‘va st tiép tuc c6 bude phat trién mdi.
‘Trén thé giéi, sau syp 46 cia ché 46 x8 hdi chit nghia 6 Lién x6 va Dong Au,
chi con mét s6 nude xa héi chi nghia hode nude ¢6 xu huéng tiép tue dinh huéng xi
hoi cha nghia, do van cé mt Dang Céng san lanh dgo. G cae nude nay, ly ludn Mac —
Lénin néi chung, Chil nghia xa hoi khoa hge néi riéng da duge cde Ding Céng sin
timg bude bé sung, phat trién phi hop véi béi cdnh mdi.
Ding Cong sin Trung Quéc, tir khi than Igp (1 thing 7 nim 1921) dén nay 4x
trai qua 3 thoi ky Ién: Céich mang, xay dymg va cai cdch, mé ctta. Dai hdi lin thir XVI
* Xem hp/dangcongsan.vnvtu-liev-van-kien/eacan lang-trung-uong/books
8 poecia Dang COng san Trung Quéc nim 2002 da khdi quat vé qua trinh lanh dao cia
aing nhur sau: “Dang chiing ta trdi qua thoi kj céch mang, xy dmg va cdi eich; di
mét Dang lanh dgo nhan dan phan déu gianh chinh quyén trong c& nude tré thanh
‘Dang lanh dao nhan dan nim chinh quyén trong ca nude va clm quyén lau dai; 4a tir
mot Diing lanh dao xy dung dat nude trong diéu kign chju sy bao vay tir bén ngoai va
thyc hién kinh té ké hogch, tré thanh Dang lanh dao xay dung dat nude trong diéu kién
ci cfich mé cia (bit dau tir H6i nghj Trung wong 3 khéa XI cudi nim 1978) va phat
trign kinh t€ thj trudng x hOi cha nghia”. Dang Cong sin Trung Quéc trong edi céch,
mé cita “xy dung chit nghia x& hi mang die sic Trung Quéc” kién tri phuong chim:
“chim quyén Khoa hoe, cdim quyén din chi, cim quyén theo phép Iuat; “tit c& vi nhan
ddan” “tit c& dya vao nhén dn” va thyc hign 5 nguyén tic, 5 kign ti!
Dai hi XIX (2017) véi chi dé: “Quyét thing xay dumg ton dign x8 hoi khé gid,
gidnh thing lgi vi dai chit nghia xa hi dae sic Trung Quéc thei dai moi”, da khiing
inh: Xay dung Trung Quéc tré thanh cudng quéc hign dai héa x4 hoi chi nghia gidu
mgnh, dan chi, van minh, hai hoa, tuoi dep vao nim 2050; “Nhin din Trung Quée sé
age huréng sy hanh phic va thiah vung cao hon, va din tGe Trung Quée sé e6 chd
img cao hom, ving hon trén truémg quéc 8
‘Thye ra céng cuge cai céch mé cita & Trung Quéc cling cdn nhidu vin dé cin
trao di, ban c&i, Song, qua 40 ndm thye hign, Trung Quéc da tré thinh nude thit hai
‘trén thé gidi vé kinh té va nhiéu van dé, nhdt la vé ly lun “Mot quéc gia, hai ché 49”
fing 1a vin dé cdn tiép tuc nghién ctu.
6 Vigt Nam, cong cude di méi do Ding Cong san Vigt Nam khéi xuéng va
Jinh dgo tir Dai hoi lin thir VI (1986) a thu duge nhitng thanh twu to 1én 06 ¥ nghia
{ich sit. Trén tinh thin “nhin thing vao sy that, danh gid ding sy that, néi r0 sy thét”
ang Cong sén Vigt Nam Kh6ng chi thinh c6ng trong sy nghiép xy dumg va bio vé t6
quée ma cén cé nhimg déng g6p to Im vio kho ting ly lugn cia chi nghfa Méc ~ Lénin
‘néi chung, Chi nghia xa h6i khoa hoe n6i riéng:
= D§e lap dn t0e gin lién v6i chi nghia x8 hoi la quy luét ela eéch mang Vigt
* Skign rs 1) Kin i ooi phi trién a nhiém vu quan trong sé mot chin img dit nude cia ding chm
eit in me ee i in ng
agin obs Hah ds cls Ding, hn ink hi dino i ut ks,
sing ngimg ning cao ning lye phat win nén chinh tr in chi XHCN; 3) kin tr ia vi chi dgo cia chi
ia Mac trong Tinh ve hin thi thie, khOng nai ning cao ndng lve xay cig nén vin hod tén
‘Ei chd ghia: 4) kn tpt buy rag Bi ahi, dy di nhét moi shin 8 tich eve, Khong nging
hinge ning Iv it hot, 5) Ken chin sc ngs go od inh, ep sh Hong
raging ning ao ning yc img phd i tnh inh qubeté va xy ede cng vige
Dai hot XIX Bing Céng st Trung Quée vi Sc “ay ng ly dp in in gk i
sitmh thing li vi dai CNXH dc sfc Trung Qué thoi dai méi” 4a xe dinh 8 didu lim n6 va 14 ditu
ign tr la ding g6p méi déi véi ly usin v8 CNXH de sc Trung Quée.
tt‘Nam, trong diéu kign thdi dai ngay nay;
= Két hop chit ché ngay tir déu di méi kink i moi chinh tr), lay d6i
méi kinh té lim trung tim, dong thoi 46i méi timg bude vé chinh tri, dim bao git
‘ving sy én dinh chinh tri, tao digu kign va mi trudng thudn loi dé déi méi va phat
twién kinh 1é, xa hi; thye hign gin phat trién kinh té la nhigm vy trung tém va xdy
dymg Dang 14 khéu then chét véi phat trién van héa 14 nén ting tinh thin cia xa hoi,
‘tgo ra ba try cOt cho sy phat trién nhanh va bén ving & nude ta;
~ Xay dyng va phat trién nén kinh té thj trudng djnh huéng xa hOi chi nghia,
‘ting cuémg vai trd kién tgo, quan ly ciia Nha nude. Gidi quyét ding din méi quan hé
gita ting trudng, phat trién kinh té v6i bio dim tién bd va cong bing x8 hoi. XAy
dumg phét trién kinh té phai di di véi git gin, phat huy ban sic vin héa dan toc va
bio vé moi trudmg sinh th
~ Phat huy dan chi, xy dung Nha nude phép quyén Vigt Nam xa hoi chit nghia,
i méi va hoan thign hé théng chinh tri, tig bude xy dung va hoan thign nén din
ch sbi chit nghfa bdo dim toda b9 quyén Ipc tinjo-v8 nhitn dl,
= Md ring vA phét huy Kh6i dei doin két toln din tf, phit huy sire manh ba
ip va ting Iép nhan dan, moi thinh phan dan t6c va ton giéo, moi cOng dan
‘Vigt Nam 6 trong nuée hay & mrde ngodi, tao nén sr théng nat va ding thug x8 hOi
ta0 dong luc cho tng cafe 48i méi, xy dmg va bo vé té qui
~ Mé rng quan hé di ngoai, thye hign hoi nhap quéc té; tranh tha toi da sw
dong tinh, dng hé va gidip 40 cia nhan dan thé giéi, khai thac moi kha ning 6 thé hop
‘tac nhiim myc tiéu xay dyng va phat trién dat nuéc theo dinh huéng xa hdi chi nghia,
ikét hop stte manh dn te v6i sire manh thii dai
- Gitt ving va ting eumg vai trd linh dgo cia Bing Cong sin Vigt Nam - nhin
16 quan trong hang du bao dam thing Ii cia su nghiép déi méi, hOi nhp va phét
ign dit nude.
Tir thyc tign 30 nim ddi méi, Dang Cong sin Viét Nam da rit ra m6t s6 bai hoc
6m, gp phan phat trién chi nghifa xa h6i khoa hoc trong thoi ky méiz
M6r a, trong qua trinh déi moi phai cha d@ng, khéng ngimg sang tao trén co sé
kkién dinh mye tigu de Isp din the va chi nghia x8 oi, van dung sing tao va phét tign
chi nghia Mac - Lénin, tu nrimg Hé Chi Minh, ké thira va phét huy truyén théng dan tc,
tip thu tinh hoa van hod nhén logi, van dung kinh nghiém quéc té phi hgp véi Vigt Nam.
Hai 1a, 48i moi phai lun ludn quén trigt quan diém “dan la g6c*, vi Igi ich ca
nnhdn dan, dya vio nhan dn, phét huy vai trd lam chi, tinh thin trich nhigm, ste sing
{go vi moi ngudn lye cla nbén din; phét huy site manh dodn két ton din tc.
Ba 1a, 46i méi phai toan dién, ding bé, c6 bude di phi hgp; ton trong quy lust
20
XKhach quan, xudt phat tir thuc tién, bém sét thye tin, coi trong tng két thyc tign, nghién
itu ly Iudn, tap trung gidi quyét kip thai, higu qua nhiing vin dé do thye tién dit ra.
Bén 1a, phai dt Igi ich quéc gia - dan tc lén trén hét; kién dinh dc lap, ty chi,
dng théi chi déng va tich cye hOi nh§p quéc té trén co sé binh ding, cing 04 Igi; két
hgp phat huy site manh dan tc véi stie manh théi dai dé xay dung va bio vé ving
chic T6 quéc Vigt Nam xa hoi chi nghia.
Nam la, phai thuimg xuyén ty déi méi, ny chinh dén, nding cao nang lye lanh
dgo va site chién du cia Dang; xay dug d6i ngi can b6, nhit 1a di ngO cén b6 clip
chién luge, di nang lye va phim chat, ngang tim nhigm vy; nding cao higu luc, higu
qua hogt dong cia Nha nude, Mat tran T6 qué, cde t8 chite chink tr - xa hoi va cia ca
hé théng chinh tri; ting cudmg méi quan hé mft thiét véi nhan dan.
Ngoai nhing céng hién vé ly lugn do Dang Cong sin Trung Quéc va Ding
(Céng sin Vigt Nam ting két, phat trién trong céng cue cai céch, mé ctta, déi méi va
hoi nhdp, nhdng dng gép cha Dang Céng sin Cu Ba, Ding Nhin dan céch mang Lao
vi cia phong trio ofng sin vA ofng nin quée tf cllng c6 gia tri tpo nén sx bd sung,
phat trién ding ké vao kho ting ly Iugn cia chit nghia Méc- Lénin trong thoi dai méi.
3. Déi tuyng, phuong phap va ¥ nghia cia vige nghién etru Chii nghia xi hi khoa hoe
3.1. Dé6i tugng nghién citu cila Chit nghia xd h6i khoa hoc
‘Moi khoa hoc, nhu Ph.Angghen khiing dinh, déu c6 déi tugng nghién ctu ring
la nhimg quy Iudt, tinh quy Iugt thuge khich thé nghién ciru cia n6. Dieu dé ciing hoin
toan ding véi Chi nghia x4 hdi khoa hgc, khoa hoc lay linh vye chinh tr - x hoi cha
i séng xa hoi lim khich thé nghién ciru.
Cling m6t khach thé, c6 thé c6 nhiéu khoa hoc nghién cttu. Linh vye chinh tri -
‘xd Oi la khdch thé nghién ctu ciia nhiéu khoa hoc x4 hdi khéc nhau. Su phan bigt Chi
nghia x@ hOi khoa hgc véi cic khoa hoc chinh trj- x hoi trude hét la & d6i tong
nghién ciru.
V6i ur céch 14 mot trong bs bp phn hop thinh chi ngila Mée - Lénin, Chi
nghia xd Oi khoa hoe, hoc thuyét chinh trj - xii hi, true tiép ng citu, luan chimg
sit ménh lich sir cia giai clip cOng nhan, nhOng diéu kign, nhtmg con duvmg dé giai clip
céng nhdn hoan thanh str ménh lich sir cia minh. Hon ntta, dya trén nén tang ly lugn
chung va phuong phap lun cia Triét hoc va Kink té chinh trj hoc médcxit, Chi nghia
x hi khoa hoe chi ra nhting ludn ci chinh tr- x oi r6 rng, true tiép nhit dé chime
minh, khing dinh sy thay cca chi nghfa tir bin bing eda chi nghia x8 hoi;
hing inh sir ménh lich sir cia giai cép cong nhén; chi ra nhtng con dime, cde hinh
thie va bign phap dé tién tao x4 hdi theo dinh hung xa hOi chi nghia va
cng sin eh nghia. Nhu vay, Chi nghta x8 hoi khoa hoc Ia sy tiép tye mot céch logic
triét hoe va kinh té chinh trj hoe macxit, 1a sy biéu hign trye tiép muc dich va higu lye
Gee
21chinh tri ciia chii nghia Méc - Lénin trong thye tin. Mét cdch khai quat c6 thé xem:
‘Néu nhu tiét hoe, kinh té chinh tr] hoc mécxit lun gidi vé phuong dign triét hoc, kinh
té hoc tinh tat yéu, nhimg nguyén nhin khéch quan, nhing diéu kign dé thay thé chi
nghia tu ban bing chi nghia xa hi, thi chi c6 Chi nghfa xa hi khoa hoc 14 khoa hoc
dua ra cau tra loi cho cu hoi: bing con duéng nao 4é thye hién bude chuyén bién 46.
Néi cdich khdc, Chi nghia x@ hdi la khoa hoc chi ra con durimg thy hién bude chuyén
bién tir chi nghia tur bn lén chi nghia x8 hi bling cuge ddu tranh céch mang cila giai
cép cong nhan duéi sy lanh dgo cia 46% tién phong la Bang Cong sin,
Nhu vay, Chi ngha x4 hoi khoa hoc e6 chite niing gide ng6 va huéng din giai
cdp céng nhén thye hign sit ménh lich sir cia minh trong ba thdi ky: Dau tranh lat 46
sy théng trj cla giai cp tu sin, gidnh chinh quyén; thiét lap sy théng tri cia giai cdp
‘cOng nhan, thye hign sy nghiép cai tao va xdy dung chi nghia x8 hi; phat trién chi
nghia x8 h6i tién 1én chi nghfa cng sin. Chil nghia x8 hi khoa hoc ¢6 nhigm vy co
ban 14 lugn chimg mOt cdch khoa hoe tinh tt yéu vé mat lich sir sy thay thé ciia chit
nghia tu ban bing chi nghia xa h9i gin lién voi sit ménh lich sir thé giéi cia giai cap
cng nhén, dia vi, vai trd cia quin ching do giai cp cdng nhin Kinh dgo trong cuge
iu tranh cich mang thye hign sy chuyén bién tir chi nghia tr bin, xdy dung chi
ghia xa hoi va chit nghia cong sin.
‘Chi nghia xa hoi khoa hoc lun gidi m§t céch khoa hgc vé phong huéng va
nhimg nguyén tic cia chién luge va séch luge; vé con duéng va céc hinh thie diu
tranh ciia giai cdp cng nhén, vé vai trd, nguyén tie t6 chire va hinh thie thich hop hé
théng chinh trj cia giai cp céng nhan, vé nhtng tién dé, digu kign cita cong cude cai
tao xa hoi chii nghia va xay dumg chi nghfa x8 hoi; vé nhiing qui luat, bude di, hinh
thite, phuong php cla vige té chic x hdi theo hudmg x4 hi chi nghia; vé méi quan
‘hé giin bd véi phong trao giai phéng din tc, phong trio déin chil va phong trao xa hdi
‘chi nghia trong qué trinh céch mang thé gigi
MOt nhigm vy v6 cing quan trong cila Chi nghia xi h6i khoa hoe 1a phé phén
dau tranh béc bo ning trao liu tir trémg chéng céng, chéng chi nghia x8 hoi, bao V6
si trong sing cia chi nghia Méc - Lénin va ning thanh qua cia céch mang x8 hdi
chil nghia,
Ph.Angghen, trong téc phdm “Chi nghia xa h6i tir khong tung ¢én khoa hoc”
44 khdi quét nhiém vu cia Chi nghia xi hOi khoa hoc: “Thye hign sit nghigp gidi
phéng thé giéi dy - d6 18 sit ménh lich sir cia giai cp cng nhan hign dai. Nghién cia
nhiing diéu kign lich sir va do 6, nghién ctu ngay chinh ban chat cia sy bién di dy
‘va bing cich dy lam cho giai cdp hién nay dang bj ap bite va cé sit ménh hoan thin
su nghiép dy higu rd duge nbing digu kign va ban chét su nghiép cia chinh ho - dé la
nhigm vy ctia Chi nghia x4 hoi khoa hc, su thé hign vé mat ly lug eda phong trio
2 foe.cong nbéin™.
Tir nhing Indn giai trén o6 thé khai quét, déi tugng nghién edu cia Chit nghia
xa h@i Khoa hoe: mhitng qui lugt, tink qui ludt chinh tri-xd hoi ctia qué trink phat sinh,
hinh thanh vat phdt trién cita hinh théi kinh té - xd h6i céng sin chit nghia ma giai
oan thdp la chit nghtta xd hoi; nhimg nguyén tic co ban, nhiing diéu kién, nhiing con
dudng va hinh thite, phwong phép déu tranh céch mang ciia giai edp céng nhdn va
nhdn dén lao dong nhim hign thee hoa sw chuyén bién tit chi nghia te ban len chit
nghta xd hoi va chil nghta cfg san
3.2, Phuong php nghién citu cila Chit nghta xa hpi khoa hoe
‘Chi nghia xa hdi khoa hoe sit dyng phuong phép lugn chung nhét la chi nghia
duy vat bign chimg va ch nghia duy vat lich sit ciia triét hoe Mac - Lénin. Chi e6 dua
trén phuong phép lun khoa hoe 46, Chi nghia x8 hoi khoa hoc méi lun gidi ding
din, khoa hoc vé sit ménh lich sit cia giai cp c6ng nhén, vé qua trinh phat sinh, hinh
than, phét trién cia hinh thai kinh té - xf hOi cng sin chi nghia va céc khéi niém,
pham tra, eée nOi dung khéc cia Chi nghia xi hii khoa hoe.
Trén co sé phirong phép lufn chung 46, Chit nghfa xa h6i khoa hoe die bigt chi
trong sit dmg nhiing phuomg phép nghién cia ey thé va nhimg phuomg phép c6 tinh
lien nginh, ting hop:
Phuong phép két hop lich sit va logic. Day 18 phuong php dic tring va die
bigt quan trong déi voi Chi nghia xa h6i khoa hoc. Phai trén co s6 nhing ur ligu thye
‘tin cia cdc sy tht Ijch sir ma phén tich dé rit ra nhiing nhén djnh, nhing khai quat vé
If Inn 6 Két cfu chit ch8, khoa hoe- tic Hi rit ra duge logfe eda lich sit, khong dimg
lai & sy ligt k€ sy that Ijch sit, Céc nha kinh dién cia chi nghia Méc - Lénin 4a 18
nhing tim guong mau myc vé vige sit dung phuong php nay khi phan tich lich sit
mnhan loai, dic bigt 1a vé sw phét trién cic phuong thite sin xudt... dé rit ra duge logic
ca qué trinh lich sit, cn ban 14 quy lugt mau thudin gitta lye Iugng sén xuat va quan
‘hé san xuét, gitta giai céip béc 16t va bj béc l6t, quy lugt déu tranh giai cdp din dén cic
‘cuGe cach mang xa héi va do 46, cuéi cing dau tranh giai cp tit yéu din dén chuyén
chinh v6 sin, dan dén cha nghia xa héi va chi nghia cOng san. Sau nay, chinh edi két
lun légic khoa hoe d6 di vita duge chimg minh vira la nhan t6 dan dit tiéa hanh thing.
Ii cia cach mang xi hoi chi nghfa thing Mui Nga (1917) va sau 46 la hé théng xa
héi chi nghia thé gidi ra ddi véi nhing thinh tyu khéng thé phi nhiin. Tét nhién, sy
sup d6 cia ché d6 xa héi chi nghia 6 Lién X6 va Déng Au khGng phai do cdi tét yeu
legfe iia chit nghia xi hoi, ma tri Isi, do cae ding Cong sin 6 cée nurée dé xa ri,
phan b6i cai tit yéu da duge luan gidi khoa hoc trén lap truémg chi nghia Mac - Lénin.
* Mic va Ph.Angghen, Toan tép, Nxb. CTQG, Ha NOi. 1994, 17.456Phitong phip khdo sét vA phin tich v8 mit chinh tj - 2 hoi dye tr8m ofo dida
ign kinh té - xii hoi cy thé ld phurong phip o6 tinh dc thi cia Chi nghia xf hoi khoa
hoe. Khi nghién ciru, khao sat thc té, thyc tin mot x4 hdi cu thé, dac bigt 1a trong
du kign cba thoi ky qué d§ lén ch nghfa x4 hoi, nhitng ngudi nghién etru, Khao st...
phai luon o6 st nhay bén vé chinh tr - x8 hoi trude tit ca cdc hogt dong va quan hg xa
i, trong nude va quéc té. Thuong la, trong thai dai con giai cép va dau tranh giai
cép, con chinh tri thi moi hoat dng, moi quan hé x8 hOi & cdc Tinh vic, ké cé khoa
hoe cng nghé, tri thie va sir dung tri thie, cde nguén Iye, cdc Igi ich... du e6 nhan
16 chinh trj chi phéi manh nhét, béi chinh tr] khOng thé khong dimg 6 vi ti hang di
so véi kinh 16, Khéng chti¥ phurong phép khdo sét va phén tich vé mit chinh tr - x8
di, khéng c6 nhay bén chinh trj va lép tradmg - ban linh chinh tri ving ving, khoa
hhge thi d& mo ho, lam ln, sai léch kh6n lung,
Phuong php so sinh duge sir dung trong nghién cir Chi nghia x8 hoi khoa
‘hoc nhim so sénh va lim sang t6 nhing diém tuong ding va khac bigt trén phuong
ign chinh te -2d0 hpi gita pinsong thite sin xult tr bin chi nghfa va x4 Gi chi nghta;
git céc logi hinh thé ché chinh tr] va gia ede ché 49 dan chi, dn cha tur ban chit
ghia va x hoi chi nghfa... phuong phip so sénh edn duge thye hign trong vige so
sinh eéc ly thuyét, md hinh xf h6i chi nghi
‘Cée phuomg phép c6 tinh lign ngdinh: Chi nghfa x4 hoi khoa hoc 1a mt khoa
hhge chinh trj - x hOi thude khoa hoc x8 hoi néi chung, do d, cin thiét phii sir dung
phirong phap nghién cttu cu thé cia cde khoa hoe x8 hoi khéc: nhwr phuong php
phan tich, ting hgp, théng ké, so sanh, diéu tra xd h6i hoe, so dd hod, mé hinh hod,
v.y. dé nghién ciru nhiing khia canh chinh tr) - x2 hoi cla céc m§t host dong trong mot
xa h6i cin giai cp, dic biét 1a trong chit nghia tu ban va trong chi nghia x4 hdi, trong
46 c6 thi ky qué d én chi nghia x8 hoi
‘Ngoii ra, Chit nghia x4 hi khoa hoc con gin b6 trye tiép voi phuong phap ting
‘két thye tin, nhat 18 thye tién vé chinh trj - x8 hoi dé tir 46 rit ra nhimg vin a2 ly Tuan
6 tinh qui luat cita céng cude xay dung chi nghia x4 hoi 6 mdi quéc gia cling nhu cia
‘hg thong xé h6i chit nghia.
3.3. ¥nghia ciia viée nghién citu Chi nghia xa h6i khoa hoc
+ Vé mat ly Iwan
‘Nghién cir, hoc tp va phat trién Chi nghfa xi hoi khoa hoe,vé mat ly lugn, c6
¥ nghia quan trong trang bi ahting nhén thire chinb tr - xa hGi va phyong phap Iuén
Khoa hge vé qué trinh tit yéu lich sir din dén sy hinh thanh, phét trién hinh thai kinh 16
~ xf hOi cOng sén chi nghia, gidi phéng xa héi, gidi phéng con ngudi... Vi thé, ede nha
kkinh dién cia chi nghia Mac - Lénin ¢6 ly khi xée dinh ring, Chi nghia xa hoi khoa
hhge la vi Ehi ly Iugn cia giai cép cong nhin hién dai va ding cia né dé thye hign qué
trinh gidi phong nan logi va gidi phéng ban thin minh. M@t khi giai cp ong nhén va
x
=nh lao dng khong e6 nhén the ding din va diy 4 vé chi nga x8 hoi thi khong
‘thé 06 niém tin, ly twéng va ban Tinh céch mang ving vang trong moi tinh huéng, mi
hie quanh cia lich sir va cling khéng 06 di eo 8 khoa hoc va ban linh dé vin dung
sang tgo va phét trién ding din ly Iugn vé Chai nghia xa hoi va con durimg di lén chi
nighia x8 h6i 6 Vigt Nam.
Ciing nhu triét hoc va kinh té chinh tri hoc Méc- Lénin, chi nghia xd hoi khoa
hoc kh6ng chi gidi thich thé giéi ma cn ban 1a & ché cai tao thé gidi theo qui luat tw.
nhién, phi hgp véi tién b9, vin minh. Nghién cit, hge tp Chit nghfa x hi Khoa hoc
g6p phan dinh hudng chinh trj - x8 hoi cho hogt déng thuc tign ciia Dang Céng sin,
‘Nha nude x8 hoi chil nghfa va nhan dan trong céch mang xa hoi chil nghia, trong cong
cude xy dumg chi nghia xa hdi va bao vé t6 quéc xa hoi chi nghia,
Nghien ctu, hge t@p Chi nghia xi Oi khoa hoe gitp ching ta c6 edn ett nhgn
thie Khoa hoe dé luén cinh gide, phan tich ding va du tranh chéng Iai nhimg nhén
thite sai Ich, nhding tuyén truyén chéng pha cita chit nghia dé quéc va bon phan dng
446i véi Dang ta, Nha nude, ché d6 ta; chéng chit nghia xi hi, di nguge lai xu thé va
Joi ich oa nhan dan, dan tc va nhn loai tién bd.
= Vé mat thye tién
Bat ky mot ly thuyét khoa hoc nao, dac biét 1 cdc khoa hoc x hi, ciing luén
6 khoang céch nhét dinh so véi thye tién, nhét 14 nhing dy bao khoa hoc cé tinh quy
Iuft. Nghién ctu, hoc tip Chi nghia x4 hoi khoa hoc lai cang thay r6 nhing khoang
cach 6, boi vi chi nghia x8 hOi trén thc té, cha c6 nude nao xdy dimg hoan chinh.
‘Sau khi ché 46 xa hOi chi nghfa 6 Lién X6 va Dong Au syp 6, cing véi thodi trao cia
he théng x4 hoi cha nghia thé gidi, long tin vao chit nghia xa héi va chi nghia x8 hoi
hoa hoe, chit nghia Méc - Lénin cia mt b@ phan khong nhé edn b6, ding vign ¢6
gidim sit. Dé 1a mt thyc té. Vi thé, nghién ciru, hoc tap va phat trién Chi nghia xf hoi
Khoa hoc cng Iché khiin trong tinh hinh hign nay va eiing c6 ¥ nghia chinh tri cp bach.
Chi c6 bin Tinh ving vng va sy sing suét, kign dinh chi d6ng sing tgo tim ra
nhiing nguyén nhén co ban va ban chat cia nhting sai lam, khuyét diém, khing hoang,
48 va va cla nhing thinh tyu to lin trade day cfing nh cia nhiing thanh qua d6i méi,
cai cich & céic nurée x4 hOi chi nghfa, ching ta méi 06 thé di t Iwan chuan xée
ring: khéng phai do chi nghia x4 hdi - mOt xu thé x4 hOi hod moi mat cila nhan loai;
cling khéng phai do chit nghia Mac - Lénin, Chi nghia x4 hoi Khoa he... lm eée nude
‘x hgi chi nghia khiing hodng. Trai Iai, chinh 1a do ede nude x& hi chit nghia 4a nhén
thire va hanh dong trén nhiéu vin 4é tréi voi chi nghia xf hi, trai voi chi nghia Mac -
Lénin... 48 gido digu, chi quan duy ¥ chi, bio thi, ké cd vige 46 ky, xem nhe nhing
‘thanh qua chung cia nhéin logi, trong 46 6 chi nghia tu ban; dng thdi do xuét hién
chi nghia co h6i — phan boi trong mot s6 ding Cong sin va sw phé hogi ota chii nghia
& quéc thye hign chién luge “Din bién hoa binh” da lam cho chi nghia xa h9i thé
=gidi lam vao thodi trio, Thay r6 thye chat nhimg vin dé 46 m§t céch khéch quan, khoa
hoe; ddng thoi duge minh chimg bai thanh tyu rye 16 cila su nghigp ddi mdi, cai céch
cia cde nude xé héi chi nghia, trong 4 c6 Vigt Nam, ching ta cing cling ¢6 ban lin
kién dinh, ty tin tiép tuc sw nghiép xdy dung va bo vé Té quéc theo dinh huémg xi
hoi chii nghia ma Diing va Chi tich H6 Ch Minh da Iya chon.
Do 46, vige nghién ciru hoe tip chi nghTa Méc - Lénin, ur tuéng Hé Chi Minh
wung, ly lugn chinh trj - x hindi riéng va cde Kkhoa hoc khdc... cing la vin dé
thyc tin co ban va cdp thiét. Xay dyng, chinh dén Dang, chéng moi biéu hign co héi
chi nghia, dao déng, thodi hod, bién chat trong ding va ca xa hdi, giéo duc ly luan
chinh tri - xi hi mét cach co ban khoa hoe tite 1a ta tién hanh cing ¢6 niém tin that su
448i v6i chi nghia xa hGi... cho cén bd, hoe sinh, sinh vien, thanh thiéu nién va nhin,
dan. Tat nhién diy manh céng nghiép hod, hign dai hod dit nude va mé rong hop téc
quéc té; tién hinh hoi nhgp quéc té, xy dyng "kinh té tri thie", xdy dung nén kinh té
thj trudng dinh hudng xi hoi chi nghia... dang la ning van hi lén, dng thoi cing,
6 nbting thach thie 1én 46i v6i nhan dan ta, dan tQe ta. D6 cling la tréch nhigm lich sit
crit nang né va vé vang ciia cd thé hé tré “i su nghiép xdy dung xa hdi xf hi chi
nghia, cOng sin chi nghia trén dit nuéc ta,
Chi nghia xa h6i khoa hoc g6p phin quan trong viée gido duc niém tin khoa
hoe cho nhén din vao myc tiéu, ly tuémg xa hoi chi nghia va con during di lén chit
nghia x4 hgi. Niém tin khoa hoe duge hinh thanh trén co sé nhiin thire khoa hoc va
hogt ding thyc tin. Trén co si nbn thie khoa hoc, thdng qua giéo duc, hoat dong
thy tién ma niém tin duge hinh thanb, phat trién, Niém tin khoa hge la su théng nhat
gitta nhfn thitc, tinh cdm, ¥ chi va quyét tam té thanh dOng Iye tinh than huéng con
ngudi dén hoat dong thye tién mét cach cha dng, tr giéc, sing tao vA céch mang.
cc. CAU HOI ON TAP
1, Phan tich diéu kign kinh té - x& bOi va vai trd cia C.Mée va Ph.Angghen
trong vigc hinh thinh Chui nghia xi hoi khoa hoc?
2. Phin tch vai tr cha VLLénin trong bdo vé va phat trién Chui ghia x8 hoi khoa hoc?
3. Phan tich adi twgng nghién céu cia Chi nghia x8 hi khoa hoc? So sinh véi
d6i tugng cia triét hoc?
4, Phan tich nhimg déng g6p vé ly lugn chinh tr - xi hoi ea Bang Cong sin
‘Vigt Nam qua 30 nam d6i méi?
D. TALLIBU THAM KHAO
1. B9 Gio duc va Biot (2006), Gio tein cht nba x khoalngs Nb Git ch voto.
2. Hoi ddng Trung wong chi dao bign soan giéo trinh quée gia cée mén khoa hoc Méic -
Lénin, tu tung H8 Chi Minh (2002) Gido tri Ch nghia xa hi khoa hoe; Nb CTQG, Hla Noi
26 fee