Sagutin ang mga sumusunod na tanong ukol sa Barayti at Baryasyon ng Wika.

1. Ano-ano ang mga dahilan ng pagkakaroon ng iba't ibang barayti ng wika?

Ang mga dahilan ng pagkakaroon an uri o barayti ng wika dahil sa pagkakaiba ng

bawat indibidwal. Dahil sa pagkakaroon ng maraming wika nagkaroon ng iba’t-
ibang baryasyon nito. Nakakaapekto din ang heograpiya, antas ng edukasyon,
okupasyon, edad,  kasarian at pangkat etniko na ating kinabibilangan. Ang wika ay
bahagi ng kultura at kasaysayan ng bawat lipunan at lugar. Ito rin ay maituturing
na simbolismo para sa pagkakakilanlan ng bawat indibidwal
Ang pagkakaiba ng wika sa isang lugar ay dahil sa heograpika ng ating mundo, ibat
ibang lahi ang ating pinagmulan, kultura, edukasyon, ibat ibang tao ang
nakakasalamuha kaya nagkakaiba iba ang mga wika. Dahil na rin sa nilakihan nating
komunidad kung ano ang kinalakihan na natin galing sa ating mga ninuno ay iyo na
rin naman ang ating magagamit sa pagdating ng mga araw. ibat ibang paniniwala at
ibat ibang pinagmulan ngunit isa lamang ang pagkakapareho natin, kahit ibat ibang
wika ang ating gamitin tayo ay nagkakaisa pa rin dahil pinagbubuklod tayo ng bawat
isa. Ang tanging layunin natin ay maipahayag ang nais nating sabihin at makipag
komunikasyon sa iba.

2. Bakit nagkakaroon ng homogeneous at heterogeneous na wika?

Ang pagiging homogenous o heterogenous ng isang wika ay tumutukoy sa

pagkakaroon ng iisang porma o estandard na anyo nito o kaya tumutukoy sa
pagkakaroon ng iisang porma  o kaya ay pagkakaroon ng iba't ibang porma o
barayti. Ang pagkakaroon ng homogeneous at heterogeneous na wika ay isa lamang
na dahilan ng pagkakaiba ng ating mga lahi sa buong mundo at sa ating bansang
pinanggalingan.

3. Magbigay ng tig lilimang (5) halimbawa ng bawat barayti ng wika (Idyolek, Etnolek,
dayalek, sosyolek, ekolek, Pidgin, Creole at Register)

Idyolek
Ang idyolek ay tumutukoy sa natatanging paraan ng pagsasalita ng isang indibidwal.
Maaaring bigyan niya ito ng isang kakaibang pagbigkas o hindi naman kaya ay paggamit ng
salita na siyang nakatutulong upang malaman ng mga tao na siya lamang ang natatanging
nagsasalita nito sa paraang kanyang napili. Madalas, kapag narinig natin ang mga salitang
ito ay nalalaman na agad natin kung sino ang nagsalita.
 Ang ilan sa mga halimbawa ay ang mga sumusunod:

1. "Excuse me po" ni Mike Enriquez

2. "Magandang gabi, bayan" ni Kabayan Noli de Castro
3. "Alam niyo ba na..." ni Kim Atienza
4. “Aha, ha, ha! Nakakaloka! Okey!Darla” ni Kris Aquino
5. ”To the highest level na talaga itoh!” ni Ruffa Mae Quinto

Etnolek
Ang etnolek ay tumutukoy sa pagkakaiba ng mga katutubong wika at ng mga etnikong
nagsasalita nito.
Mayroong dalawang klase nito:

 Etnolek base sa syntax ng wika

 Multiethnolect

Halimbawa ng etnolek ang sumusunod:

1. Panghihiram ng salita - Ang paghiram natin ng salitang credit card mula sa mga
banyaga
2. Vakkul- Pantakip sa ulo
3. Bulanon- full moon
4. Kalipay- tuwa o ligaya
5. Palangga- mahal o minamahal

Dayalek
Ang dayalek ay ang barayti o pag kakaiba iba ng wika. Mayroong dalawang uri ng
dayalek: ang rehiyonal na dayalek at ang dayalek sa loob ng isang wika mismo.
Ang halimbawa nito ay ang mga sumusunod:

1. Magkain tayo sa mall- (Tagalog- Bisaya)

2. Kumain tayo sa mall- (Tagalog sa Maynila)
3. Ala e, ang bait naman niya!- (Tagalog ng Batangas)
4. Kainam-naman ng ugali niya- (Tagalog Nueva Ecija)
5. Ang bait niya eh- (Tagalog Pangasinan)
 Sosyolek
Sosyolek ang pagkakaiba sa paraan ng pagsasalita ng mga tao depende sa kung saang
sosyal na estado sila kabilang.
Halimbawa ang mga sumusunod:

1. Gay Linggo - "Hay naku ka gurl, nakakajines ka"

2. Internet language - "Lmk, hm, lol"
3. Taglish - "Naisip ko kasi na what if magtravel na lang tayo?"
4. Indiana Jones- nang- indyan
5. Juli Andrew- Mahuli

Ekolek
Ito ay tumutukoy sa mga salita, kataga, o mga pararila na ginagamit ng bawat
miyembro ng pamilya sa loob ng bahay. Ito ay ang mga nakasanayang tawag sa bawat
miyembro, bahagi ng tahanan, o kanilang mga gawain sa loob ng bahay.

Narito ang ilang halimbawa ng barayiti ng wika na ekolek:

1. Nanay – mom – inay – nanay – mudra – mamshie

2. Tatay – dad – itay – tatay – pudra – pappy
3. Lababo – batalan – hugasan – urungan
4. bunso – baby – beh
5. lola – apo – inay – mamu – granny – inang – mommy lola

Pidgin
Ito ay tumutukoy sa wika na nabubuo mula sa dalawang wika na walang
pagkakapareho.
Halimbawa ng Pidgin:
Taglish
 1. Grabe naman so init naman here. (Grabe naman, napakainit naman rito.)
2. I don’t like nga sabi! (Ayaw ko nga, sabi!)
3. You’re so funny talaga! (Nakakatawa ka talaga)
4. You make pili na sa mga dress here. (Pumili ka na sa mga damit dito.)
5. There is baha outside because of the ulan! (May baha sa labas dahil sa ulan!)

Barok na Filipino

1. Ako bigay sa iyo discount pag bili ka dami. (Ako’y magbibigay sa iyo ng discount
kapag bumili ka nang marami.)
2. Ako punta muna banyo sakit tiyan ko. (Ako ay pupunta muna sa banyo dahil masakit
tiyan ko.)
3. Mas galing ako sa iyo sayaw. (Mas magaling akong sumayaw sa iyo.)
4. Saan ikaw punta kagabi ikaw bigla nawala? (Saan ka nagpunta kagabi at bigla ka na
lang nawala?)
Gusto ko punta Baguio init dito Manila. (Gusto kong pumunta sa Baguio dahil ang
init dito sa Manila.)

Creole
Ang creole ay isang wika na sinasabing likas at nagmula sa mga salitang pidgin.
Halimbawa ng Creole:
1. Mi nombre – Ang pangalan ko
2. Yu ting yu wan, a? – Akala mo espesyal ka o ano?
3. I gat planti kain kain abus long bikbus – Marami akong uri ng mga hayop sa gubatan.
4. Di donde lugar to? - taga saan ka?
5. Buenas noches. - magandang gabi

Register
Ang Register ay maituturing bilang isang variety ng wika. Nagkakaiba ang kahulugan
ng salita depende sa paraan ng paggamit nito. Ginagamit ang mga salitang kabilang sa
register bilang bahagi ng mga teknikal o siyantipikong larangan. Bawat larangan ay
maaaring gumamit ng parehong salita subalit maaring magka-iba sa kahulugan nito.

Narito ang ilan sa mga halimbawa:

1. Kapital - Sa larangan ng pinansyal, ito ay nangangahulugang puhunan. Subalit sa
larangang heograpiya, ito ay tumutukoy sa kabisera ng isang lugar.
2. Bato - Sa larangang medikal, tumutukoy ito sa isang sakit. Samantala sa larangan ng
heolohiya, ito ay tumutukoy sa bagay na natatagpuan sa kalupaan.
3. Monitor - Sa larangan ng teknolohiya, ito ay tumutukoy sa isang kagamitang bahagi
ng kompyuter. Samantala sa pangkalahatan, ito ay isang terminong nasa wikang
Ingles na nangangahulugang bantayan, manmanan, o obserbahan.
4. Followers/ subscribers - terminong register na ginagamit sa Internet o social media
5. Prototype - terminong register na ginagamit sa paggawa ng software sa computer