Univerzitet u Tuzli

Mašinski fakultet
Proizvodno mašinstvo
Tehnologija rezanja II

GRAFIČKI RAD

Student: Asistent:
Pamuković Nejra II-11/15 Mirzet Suljkanović, ass.
Sadržaj:
1. UVOD..............................................................................................................................................4
2. ODREĐIVANJE MJERA PRIPREMKA.................................................................................................6
2.1 Materijal...................................................................................................................................6
2.2 Izbor dodataka za obradu.........................................................................................................6
2.3 Računske mjere pripremka.......................................................................................................6
3. REDOSLIJED OPERACIJA I ZAHVATA................................................................................................6
4. IZBOR TEHNOLOŠKOG SISTEMA.....................................................................................................7
4.1 Izbor mašina alatki....................................................................................................................7
4.2 Izbor alata.................................................................................................................................8
5. IZBOR REŽIMA OBRADE..................................................................................................................8
5.1 Preporučene vrijednosti...........................................................................................................8
5.2 Funkcije obradljivosti..............................................................................................................16

Popis slika:
Slika 1. Stezanje 1...................................................................................................................................4
Slika 2. Stezanje 3...................................................................................................................................4
Slika 3. Stezanje 5...................................................................................................................................4
Slika 4. Stezanje 6...................................................................................................................................4
Slika 5. Izrada žlijeba koturastim glodalom............................................................................................5
Slika 6. Izrada žlijeba vretenastim glodalom..........................................................................................5
Slika 7. Izrada otvora..............................................................................................................................5

1. UVOD
Prilikom izrade datog dijela koristit ćemo postupke glodanja i bušenja.
 U prvom stezanju ćemo obraditi površinu AxB = 120x70 [mm] na
mjeru C = 67,1 [mm] (kao što je prikazano na slici 1), a zatim u
drugom stezanju suprotnu stranu dijela, tako da je konačna
dimenzija C = 65 [mm].

Slika 1. Stezanje 1

U trećem stezanju obrađuje se površina C x B = 65 x 70 [mm] na

mjeru A = 107,1 [mm]( kao na slici 2.), a zatim u četvrtom stezanju
suprotna površina na konačnu dimenziju A = 105 [mm].

Slika 2. Stezanje 3

U petom stezanju obrađujemo površinu A x C = 105 x 65 [mm] na

mjeru B = 62,6 [mm] ( kao na slici 3.), dok ćemo u šestom stezanju
obraditi suprotnu površinu na konačnu dimenziju B = 60 [mm].

Slika 3. Stezanje 5

U šestom stezanju ćemo još obraditi površinu 105-

(30+10)x65 na stvarnu mjeru 25,9 [mm] ( kao na slici
4. ), a zatim finim postupkom glodanja istu površinu
ćemo obraditi na konačnu mjeru 24 [mm].

Slika 4. Stezanje 6
 Nakon toga slijedi izrada žlijeba debljine 1 [mm] i širine 10 [mm]
vretenastim glodalom (slika 5. ).

Slika 5. Izrada žlijeba koturastim glodalom

Nakon toga, izrađujemo žlijeb dimenzija 20 x 35 [mm] dubine 8 [mm]

vretenastim glodalom. (slika 6.)

Slika 6. Izrada žlijeba vretenastim glodalom

Kao zadnja obrada vrši se zabušivanje, izrada otvora prečnika 10 [mm] i na kraju proširivanje otvora
na prečnik 14 [mm]. (slika 7.)

Slika 7. Izrada otvora

2. ODREĐIVANJE MJERA PRIPREMKA

2.1 Materijal
Za dati materijal Č.1731 iz tab. 1.1.2 bira se:
Rm = 850 [MPa], HB = 243
Pripremak: ugljenični čelik, vruće valjan

2.2 Izbor dodataka za obradu

Saglasno zadatim klasama za kvalitet površina, iz tab. 2.1.3, određuje se broj i vrsta potrebnih
zahvata za svaku površinu, pa se iz tab. 4.3.2 biraju potrebni dodaci:

- δ1A = 2,1 [mm] (za b = 60 [mm], l = 65 [mm], h = 105 [mm]);

- δ1B = 2,6 [mm] (za b = 65 [mm], l = 105 [mm], h = 60 [mm]);
- δ1C = 2,6 [mm] (za b = 60 [mm], l = 105 [mm], h = 65 [mm]);
- δ2B = 2,5 [mm] (za b = 60 [mm], l = 105 [mm], h = 24 [mm]);

2.3 Računske mjere pripremka

Na osnovu izabranih dodataka za obradu i nominalnih mjera gotovog dijela, dobijaju se računske
mjere pripremka, kao:

Ar = A + 2* δ1A = 105 + 2 * 2,1 = 109,2 [mm]

Br = B + 2* δ1B = 60 + 2 * 2,6 = 65,2 [mm]
Cr = C + 2 * δ1C = 65 + 2 * 2,5 = 70 [mm]

Računske mjere poprečnog presjeka pripremka se standardizuju na prvi veći presjek saglasno tab.
4.4.2a, pa imamo:

AS x Bs = 120 x 70
Dakle, po jednom gotovom dijelu, mjere pripremka iznose:
AS x Bs = 120 x 70 [mm], C = 80 [mm]

3. REDOSLIJED OPERACIJA I ZAHVATA

Operacija 1

- Stezanje 01
Zahvat 01. Grubo glodanje površine 120x70 na mjeru 65 [mm], odnosno stvarnu mjeru 67,5
[mm]
 - Stezanje 02
Zahvat 02. Grubo glodanje površine 120x70 na mjeru 65 [mm]
- Stezanje 03
Zahvat 03. Grubo glodanje površine 65x70 na mjeru 105 [mm], odnosno stvarnu mjeru 107,1
[mm]
- Stezanje 04
Zahvat 04. Grubo glodanje površine 65x70 na mjeru 105 [mm]
- Stezanje 05
Zahvat 05. Grubo glodanje površine 105x65 na mjeru 60 [mm], odnosno stvarnu mjeru 62,6
[mm]
- Stezanje 06
Zahvat 06. Grubo glodanje površine 105x65 na mjeru 60 [mm]
Zahvat 07. Izrada žlijeba širine 10 [mm] i debljine 1 [mm]
Zahvat 08. Grubo glodanje površine 105-(30+10)x65 na mjeru 24 [mm], odnosno stvarnu
mjeru 25,9 [mm]
Zahvat 09. Fino glodanje površine 105-(30+10)x65 na mjeru 24 [mm]
Zahvat 10. Grubo čeono glodanje žlijeba 20x35 na dubinu 8 [mm]

Operacija 2

Zahvat 11. Zabušivanje

Zahvat 12. Bušenje otvora Ø10 [mm]
Zahvat 13. Proširivanje otvora proširivačem Ø14 [mm] na dubinu proširivanja 8 [mm]

4. IZBOR TEHNOLOŠKOG SISTEMA

U ovom slučaju tehnološki sistem sadrži obradni sistem glodanja i bušenja.

4.1 Izbor mašina alatki

Iz tab. 6.1.8 bira se univerzalna glodalica 6P81 sa sljedećim tehničkim karakteristikama:

- Mjere radnog stola LS x BS 1000 x 250 [mm]

- Dužina hoda uzdužnog kretanja 630 [mm]
- Broj stepeni uzdužnog pomoćnog kretanja ms 16
- Oblast regulisanja uzdužnog pomoćnog kretanja 25-800 [mm/min]
- Dužina hoda poprečnog pomoćnog kretanja 200 [min]
- Broj stepeni poprečnog pomoćnog kretanja m s 16
- Snaga pogonskog motora glavnog kretanja P M = 5,5 [kW]
- Broj stepeni mn 16
- Oblast regulisanja brojeva obrtaja 50-1600 [o/min]

Faktor geometrijske promjene prijenosnika za glavno kretanje univerzalne glodalice dobija se iz:

φn = (nmax / nmin ) 1/mn-1 = (1600/50)1-15 = 1,259 ; pa se usvaja iz tab. 6.2.1a da su brojevi obrtaja saglasni
sa izvedenim redom R20/2, sa faktorom geometrijske promjene φ = 1,25.
Na isti način dobijeno je da brzine pomoćnog kretanja odgovaraju osnovnom redu R10, sa faktorom
geometrijske promjene φs = 1,25 (tab. 6.2.2a)
Iz tab. 6.1.7 bira se radijalna bušilica RB-40 SP ''Livnica Kikinda'' sa sljedećim tehničkim
karakteristikama:

- Snaga pogonskog motora PM = 3 [kW]

- Broj stepeni mn 8
- Oblast regulisanja brojeva obrtaja 50-2440 [o/min]
- Broj stepeni ms 8
- Oblast regulisanja koraka 0,05-0,3 [mm/o]
- Konus za prihvat alata MK4
- Hod pinole glavnog vretena 270 mm

Faktor geometrijske promjene prijenosnika za glavno kretanje radijalne bušilice dobije se iz:

φn = (nmax / nmin ) 1/mn-1 = (2440/50)1-7 = 1,742 ; pa se usvaja iz tab. 6.2.1a da su brojevi obrtaja saglasni
sa izvedenim redom R20/2, sa faktorom geometrijske promjene φ = 1,6.
Na isti način dobijeno je da koraci odgovaraju osnovnom redu R10, sa faktorom geometrijske
promjene φs = 1,25 (tab. 6.2.2a).

4.2 Izbor alata

- Zahvat 01 – valjkasto dvodjelno glodalo (Tab. 5.8.2)
- Zahvat 02 – valjkasto dvodjelno glodalo (Tab. 5.8.2)
- Zahvat 03 – valjkasto dvodjelno glodalo (Tab. 5.8.2)
- Zahvat 04 – valjkasto dvodjelno glodalo (Tab. 5.8.2)
- Zahvat 05 - valjkasto dvodjelno glodalo (Tab. 5.8.2)
- Zahvat 06 - valjkasto dvodjelno glodalo (Tab. 5.8.2)
- Zahvat 07 – koturasto glodalo za žljebove (Tab. 5.8.6)
- Zahvat 08 - valjkasto glodalo (Tab. 5.8.1)
- Zahvat 09 – valjkasto glodalo (Tab. 5.8.1)
- Zahvat 10 – vretenasto glodalo (Tab. 5.8.7)
- Zahvat 11 – zabušivač (Tab. 5.7.1a)
- Zahvat 12 – zavojna burgija sa MK držačem (Tab. 5.7.2e)
- Zahvat 13 – proširivač (Tab. 5.7.3a)

5. IZBOR REŽIMA OBRADE

5.1 Preporučene vrijednosti
Zahvat 01 - Grubo glodanje površine 120x70 na mjeru 65 [mm], odnosno stvarnu mjeru 67,1 [mm]

Dubina rezanja, a = 80 – 67,1 = 12,9 [mm] usvaja se i = 4 pa je dubina rezanja

a = 12,9 / 4 = 3,2 [mm]

Izbor koraka. S obzirom da se radi o prethodnoj obradi, to se korak može odrediti isto kao za zahvate
sa klasom kvaliteta N9, pa je prema Tab. 2.3.4 (nastavak 1) za prečnik glodala D = 125 [mm] i R a = 6,2
[μm], Rz = 24,4 [μm] i s = 3,494 [mm/o], odnosno za broj zuba Z = 12, korak s z = 0,26 [mm/z]
 Izbor brzine rezanja i određivanje broja obrtaja. Prema Tab. 8.4.2 (nastavak 6) za dubinu
rezanja a = 1 – 8, HB = 248 i korak sz = 0,26 [mm/z], bira se kvalitet BČ S4 i nominalna brzina rezanja v n
= 30 [m/min].

Određivanje broja obrtaja:

1000∗v 1000∗30
n= = = 76,43 [o/min]
π∗D 3,14∗125
n = 90 [o/min] (Tab. 6.2.1a)

gdje se, poslije standardizacije, saglasno Tab. 6.2.2a dobija:

vs = sz * n * z = s * n = 3,494 * 90 = 314,46 [mm/min]

vs = 310 [mm/min]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat iznosi (Tab. 3.4.1 (nastavak 1))

l+l 1+l2
tg = * i ; l1 = √ a∗( D−a ) +3 ; l2 = 3
Vs

65+30,41+3
tg = = 0,317 [min]
310

Specifična snaga, za ovaj zahvat, za tup alat, iz Tab. 8.7.1 iznosi p = 0,064 [kW/cm 3/min],
pa se potrebna snaga računa kao:

a∗b∗vs 3,2∗65∗314,46
P= *p= * 0,064 = 4,18 [kW] > PM * η = 5,5 * 0,8 = 4,4 [kW]
1000 1000

Zahvat 02 - Grubo glodanje površine 120x70 na mjeru 65 [mm]

Dubina rezanja, a = 67,1 – 65 = 2,1 [mm]

Izbor koraka. S obzirom da se radi o prethodnoj obradi, to se korak može odrediti isto kao za
zahvate sa klasom kvaliteta N9, pa je prema Tab. 2.3.4 (nastavak 1) za prečnik glodala D = 125 [mm] i
Ra = 6,2 [μm], Rz = 24,4 [μm] i s = 3,494 [mm/o], odnosno za broj zuba Z = 12, korak s z = 0,26 [mm/z]

Izbor brzine rezanja i određivanje broja obrtaja. Prema Tab. 8.4.2 (nastavak 6) za dubinu
rezanja a = 1 – 4, HB = 248 i korak sz = 0,26 [mm/z], bira se kvalitet BČ S4 i nominalna brzina rezanja v n
= 30 [m/min].

Određivanje broja obrtaja:

1000∗v 1000∗30
n= = = 76,43 [o/min]
π∗D 3,14∗125
n = 90 [o/min] (Tab. 6.2.1a)
 gdje se, poslije standardizacije, saglasno Tab. 6.2.2a dobija:

vs = sz * n * z = s * n = 3,494 * 90 = 314, 46 [mm/min]

vs = 310 [mm/min]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat iznosi (Tab. 3.4.1 (nastavak 1))

l+l 1+l2
tg = * i ; l1 = √ a∗( D−a ) +3 ; l2 = 3
vs

65+19,06+3
tg = = 0,280 [min]
310

Specifična snaga, za ovaj zahvat, za tup alat, iz Tab. 8.7.1 iznosi p = 0,064 [kW/cm 3/min],
pa se potrebna snaga računa kao:

a∗b∗vs 2,1∗65∗314,46
P= *p= * 0,064 = 2,7 [kW] < PM * η = 5,5 * 0,8 = 4,4 [kW]
1000 1000

Zahvat 03 - Grubo glodanje površine 65x70 na mjeru 105 [mm], odnosno stvarnu mjeru 107,1 [mm]

Dubina rezanja, a = 120-107,1 = 12,9 [mm] usvaja se i=5 pa je dubina rezanja a=12,9/5=2,58 mm

Izbor koraka. S obzirom da se radi o prethodnoj obradi, to se korak može odrediti isto kao za
zahvate sa klasom kvaliteta N9, pa je prema Tab. 2.3.4 (nastavak 1) za prečnik glodala D = 125 [mm] i
Ra = 6,2 [μm], Rz = 24,4 [μm] i s = 3,494 [mm/o], odnosno za broj zuba Z = 12, korak s z = 0,26 [mm/z]

Izbor brzine rezanja i određivanje broja obrtaja. Prema Tab. 8.4.2 (nastavak 6) za dubinu
rezanja a = 1-4, HB = 248 i korak sz = 0,26 [mm/z], bira se kvalitet BČ S4 i nominalna brzina rezanja v n
= 21 [m/min].

Određivanje broja obrtaja:

1000∗v 1000∗21
n= = = 53,5 [o/min]
π∗D 3,14∗125
n = 56 [o/min] (Tab. 6.2.1a)

gdje se, poslije standardizacije, saglasno Tab. 6.2.2a dobija:

vs = sz * n * z = s * n = 3,494 * 56 = 195,66 [mm/min]

vs = 200 [mm/min]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat iznosi (Tab. 3.4.1 (nastavak 1))
 l+l 1+l2
tg = * i ; l1 = √ a∗( D−a ) +3 ; l2 = 3
vs

65+18,68+3
tg = = 0,4 [min]
200

Specifična snaga, za ovaj zahvat, za tup alat, iz Tab. 8.7.1 iznosi p = 0,064 [kW/cm 3/min],
pa se potrebna snaga računa kao:

a∗b∗vs 2,58∗65∗200
P= *p= * 0,064 = 2,21 [kW] > PM * η = 5,5 * 0,8 = 4,4 [kW]
1000 1000

Zahvat 04 - Grubo glodanje površine 65x70 na mjeru 105 [mm]

Dubina rezanja, a = 107,1–105 = 2,1 [mm]

Izbor koraka. S obzirom da se radi o prethodnoj obradi, to se korak može odrediti isto kao za
zahvate sa klasom kvaliteta N9, pa je prema Tab. 2.3.4 (nastavak 1) za prečnik glodala D = 125 [mm] i
Ra = 6,2 [μm], Rz = 24,4 [μm] i s = 3,494 [mm/o], odnosno za broj zuba Z = 12, korak s z = 0,26 [mm/z]

Izbor brzine rezanja i određivanje broja obrtaja. Prema Tab. 8.4.2 (nastavak 6) za dubinu
rezanja a = 1 – 4, HB = 248 i korak sz = 0,26 [mm/z], bira se kvalitet BČ S4 i nominalna brzina rezanja v n
= 30 [m/min].

Određivanje broja obrtaja:

1000∗v 1000∗30
n= = = 76,43 [o/min]
π∗D 3,14∗125
n = 90 [o/min] (Tab. 6.2.1a)

gdje se, poslije standardizacije, saglasno Tab. 6.2.2a dobija:

vs = sz * n * z = s * n = 3,494 * 90 = 314,46 [mm/min]

vs = 310 [mm/min]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat iznosi (Tab. 3.4.1 (nastavak 1))

l+l 1+l2
tg = * i ; l1 = √ a∗( D−a ) +3 ; l2 = 3
vs

65+18,68+3
tg = = 0,279 [min]
310

Specifična snaga, za ovaj zahvat, za tup alat, iz Tab. 8.7.1 iznosi p = 0,064 [kW/cm 3/min],
pa se potrebna snaga računa kao:

a∗b∗vs 2,1∗65∗310
P= *p= * 0,064 = 2,58 [kW] < PM * η = 5,5 * 0,8 = 4,4 [kW]
1000 1000

Zahvat 05 - Grubo glodanje površine 105x65 na mjeru 60 [mm], odnosno stvarnu mjeru 62,6 [mm]
 Dubina rezanja, a = 65 – 62,6 = 2,4 [mm]

Izbor koraka. S obzirom da se radi o prethodnoj obradi, to se korak može odrediti isto kao za
zahvate sa klasom kvaliteta N9, pa je prema Tab. 2.3.4 (nastavak 1) za prečnik glodala D = 125 [mm] i
Ra = 6,2 [μm], Rz = 24,4 [μm] i s = 3,494 [mm/o], odnosno za broj zuba Z = 12, korak s z = 0,26 [mm/z]

Izbor brzine rezanja i određivanje broja obrtaja. Prema Tab. 8.4.2 (nastavak 6) za dubinu
rezanja a = 1 – 4, HB = 248 i korak sz = 0,26 [mm/z], bira se kvalitet BČ S4 i nominalna brzina rezanja v n
= 27 [m/min].

Određivanje broja obrtaja:

1000∗v 1000∗27
n= = = 68,78 [o/min]
π∗D 3,14∗125
n = 71 [o/min] (Tab. 6.2.1a)

gdje se, poslije standardizacije, saglasno Tab. 6.2.2a dobija:

vs = sz * n * z = s * n = 3,494 * 71 = 248,07 [mm/min]

vs = 250 [mm/min]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat iznosi (Tab. 3.4.1 (nastavak 1))

l+l 1+l2
tg = * i ; l1 = √ a∗( D−a ) +3 ; l2 = 3
vs

65+21,81+3
tg = = 0,359 [min]
250

Specifična snaga, za ovaj zahvat, za tup alat, iz Tab. 8.7.1 iznosi p = 0,064 [kW/cm 3/min],
pa se potrebna snaga računa kao:

a∗b∗vs 2,4∗65∗250
P= *p= * 0,064 = 3,02 [kW] < PM * η = 5,5 * 0,8 = 4,4 [kW]
1000 1000

Zahvat 06 - Grubo glodanje površine 105x65 na mjeru 60 [mm]

Dubina rezanja, a = 62,6 – 60 = 2,6 [mm]

Izbor koraka. S obzirom da se radi o prethodnoj obradi, to se korak može odrediti isto kao za
zahvate sa klasom kvaliteta N9, pa je prema Tab. 2.3.4 (nastavak 1) za prečnik glodala D = 125 [mm] i
Ra = 6,2 [μm], Rz = 24,4 [μm] i s = 3,494 [mm/o], odnosno za broj zuba Z = 12, korak s z = 0,26 [mm/z]

Izbor brzine rezanja i određivanje broja obrtaja. Prema Tab. 8.4.2 (nastavak 6) za dubinu
rezanja a = 1 – 4, HB = 248 i korak sz = 0,26 [mm/z], bira se kvalitet BČ S4 i nominalna brzina rezanja v n
= 30 [m/min].

Određivanje broja obrtaja:

 1000∗v 1000∗30
n= = = 76,43 [o/min]
π∗D 3,14∗125
n = 80 [o/min] (Tab. 6.2.1a)

gdje se, poslije standardizacije, saglasno Tab. 6.2.2a dobija:

vs = sz * n * z = s * n = 3,494 *80 = 279,52 [mm/min]

vs = 280 [mm/min]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat iznosi (Tab. 3.4.1 (nastavak 1))

l+l 1+l2
tg = * i ; l1 = √ a∗( D−a ) +3 ; l2 = 3
vs

65+19,06+3
tg = = 0,310 [min]
280

Specifična snaga, za ovaj zahvat, za tup alat, iz Tab. 8.7.1 iznosi p = 0,064 [kW/cm 3/min],
pa se potrebna snaga računa kao:

a∗b∗vs 2,6∗65∗280
P= *p= * 0,064 = 2,44 [kW] > PM * η = 5,5 * 0,8 = 4,4 [kW]
1000 1000

Zahvat 07 - Izrada žlijeba širine 10 [mm] i debljine 1 [mm]

Dubina rezanja: a = 1 [mm]

Izbor koraka. Za koturasto glodalo za žljebove, usvaja se prema Tab.8.4.1 ( nastavak 14 ) za

dubinu rezanja a = 1 [mm], HB = 248, maksimalni preporučeni korak s z = 0,13 [mm/z].

Izbor brzine rezanja i određivanje broja obrtaja. Prema Tab. 8.4.1 ( nastavak 14 ) za dubinu
rezanja a = 1 [mm], HB = 248 i korak sz = 0,13 [mm/z], bira se kvalitet BČ S4 i nominalna brzina rezanja
vn = 37 [m/min].

Određivanje broja obrtaja:

1000∗v 1000∗37
n= = = 1178,34 [o/min]
π∗D 3,14∗125
n = 1100 [o/min] (Tab. 6.2.1a)

gdje se, poslije standardizacije, saglasno Tab. 6.2.2a dobija:

vs = sz * n * z = s * n = 0,13 * 1100 * 12 = 1716 [mm/min],

ali kako je za izabranu mašinu vsmax = 800 [mm/min], ta vrijednost se usvaja kao mjerodavna.

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat iznosi (Tab. 3.4.1 (nastavak 1))

l+l 1+l2
tg = * i ; l1 = √ a∗( D−a ) +3 ; l2 = 5
vs
 65+15+5
tg = = 0,11 [min]
280

Specifična snaga, za ovaj zahvat, za tup alat, iz Tab. 8.7.1 iznosi p = 0,05 [kW/cm 3/min],
pa se potrebna snaga računa kao:

a∗b∗vs 1∗65∗800
P= *p= * 0,05 = 2,6 [kW] < PM * η = 5,5 * 0,8 = 4,4 [kW]
1000 1000

Zahvat 08 - Grubo glodanje površine 105-(30+10)x65 na mjeru 24 [mm], odnosno stvarnu mjeru 25,9
[mm]
Dubina rezanja, a = 40 – 25,9 = 14,1 [mm], usvajamo i = 5 pa je dubina rezanja
a = 14,1 / 5 = 2,82 [mm]

Izbor koraka. S obzirom da se radi o prethodnoj obradi, to se korak može odrediti isto kao za
zahvate sa klasom kvaliteta N9, pa je prema Tab. 2.3.4 (nastavak 1) za prečnik glodala D = 125 [mm] i
Ra = 6,2 [μm], Rz = 24,4 [μm] i s = 3,494 [mm/o], odnosno za broj zuba Z = 12, korak s z = 0,26 [mm/z]

Izbor brzine rezanja i određivanje broja obrtaja. Prema Tab. 8.4.2 (nastavak 6) za dubinu
rezanja a = 1 – 4, HB = 248 i korak sz = 0,26 [mm/z], bira se kvalitet BČ S4 i nominalna brzina rezanja v n
= 30 [m/min].

Određivanje broja obrtaja:

1000∗v 1000∗30
n= = = 76,43 [o/min]
π∗D 3,14∗125
n = 80 [o/min] (Tab. 6.2.1a)

gdje se, poslije standardizacije, saglasno Tab. 6.2.2a dobija:

vs = sz * n * z = s * n = 3,494 * 80 = 279,52 [mm/min]

vs = 280 [mm/min]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat iznosi (Tab. 3.4.1 (nastavak 1))

l+l 1+l2
tg = * i ; l1 = √ a∗( D−a ) +3 ; l2 = 3
vs

65+21,56+3
tg = = 0,319 [min]
280

Specifična snaga, za ovaj zahvat, za tup alat, iz Tab. 8.7.1 iznosi p = 0,064 [kW/cm 3/min],
pa se potrebna snaga računa kao:

a∗b∗vs 2,82∗65∗280
P= *p= * 0,064 = 3,28 [kW] < PM * η = 5,5 * 0,8 = 4,4 [kW]
1000 1000

Zahvat 09 - Fino glodanje površine 105-(30+10)x65 na mjeru 24 [mm]

Dubina rezanja, a = 25,9 - 24 = 1,9 [mm]

Izbor koraka. S obzirom da se radi o prethodnoj obradi, to se korak može odrediti isto kao za
zahvate sa klasom kvaliteta N9, pa je prema Tab. 2.3.4 (nastavak 1) za prečnik glodalan D = 125 [mm]
i Ra = 6,2 [μm], Rz = 24,4 [μm] i s = 3,494 [mm/o], odnosno za broj zuba Z = 12, korak s z = 0,26 [mm/z]

Izbor brzine rezanja i određivanje broja obrtaja. Prema Tab. 8.4.2 (nastavak 6) za dubinu
rezanja a = 1 – 4, HB = 248 i korak sz = 0,26 [mm/z], bira se kvalitet BČ S4 i nominalna brzina rezanja v n
= 30 [m/min].

Određivanje broja obrtaja:

1000∗v 1000∗30
n= = = 76,43 [o/min]
π∗D 3,14∗125
n = 80 [o/min] (Tab. 6.2.1a)

gdje se, poslije standardizacije, saglasno Tab. 6.2.2a dobija:

vs = sz * n * z = s * n = 3,494 * 80 = 279,52 [mm/min]

vs = 280 [mm/min]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat iznosi (Tab. 3.4.1 (nastavak 1))

l+l 1+l2
tg = * i ; l1 = √ a∗( D−a ) +3 ; l2 = 3
vs

65+18,29+3
tg = = 0,308 [min]
280

Specifična snaga, za ovaj zahvat, za tup alat, iz Tab. 8.7.1 iznosi p = 0,064 [kW/cm 3/min],
pa se potrebna snaga računa kao:

a∗b∗vs 1,9∗65∗280
P= *p= * 0,064 = 2,21 [kW] < PM * η = 5,5 * 0,8 = 4,4 [kW]
1000 1000

Zahvat 10 - Grubo čeono glodanje žlijeba 20x35 na dubinu 8 [mm]

Dubina rezanja: a = 8 [mm], usvaja se i = 2 pa je dubina rezanja
a = 8 / 2 = 4 [mm]

Izbor koraka. Za vretenasto glodalo za žljebove, usvaja se prema Tab.8.4.1 ( nastavak 7 ) za

dubinu rezanja a = 4 [mm], HB = 248, maksimalni preporučeni korak s z = 0,3 [mm/z].

Izbor brzine rezanja i određivanje broja obrtaja. Prema Tab. 8.4.1 ( nastavak 14 ) za dubinu
rezanja a = 4 [mm], HB = 248 i korak sz = 0,3 [mm/z], bira se kvalitet BČ S4 i nominalna brzina rezanja
vn = 27 [m/min].

Određivanje broja obrtaja:

1000∗v 1000∗27
n= = = 429,9 [o/min]
π∗D 3,14∗20
n = 420 [o/min] (Tab. 6.2.1a)
 gdje se, poslije standardizacije, saglasno Tab. 6.2.2a dobija:

vs = sz * n * z = s * n = 0,3 * 420 * 8 = 1008 [mm/min],

ali kako je za izabranu mašinu vsmax = 800 [mm/min], ta vrijednost se usvaja kao mjerodavna.

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat iznosi (Tab. 3.4.1 (nastavak 1))

l+l 1+l2
tg = * i ; l1 = √ a∗( D−a ) +3 ; l2 = 5
vs

35+8+5
tg = = 0,06 [min]
800

Specifična snaga, za ovaj zahvat, za tup alat, iz Tab. 8.7.1 iznosi p = 0,05 [kW/cm 3/min],
pa se potrebna snaga računa kao:

a∗b∗vs 4∗20∗800
P= *p= * 0,05 = 3,2 [kW] > PM * η = 5,5 * 0,8 = 4,4 [kW]
1000 1000

Zahvat 12 – Bušenje otvora Ø10 [mm]

Za klasu kvaliteta N9 i nazivni prečnik Ø10 [mm], prema Tab. 2.1.2 slijedi da je klasa
tolerancije IT13. Na osnovu klase tolerancije IT 13 i prečnika otvora Ø10 [mm], iz Tab. 2.1.4 usvaja se
bušenje datog otvora sa jednom brurgijom prečnika D = 14 [mm].

Geomerija alata: ϕ = 118o ; γ = 27o ; α = 14o (Iz Tab. 5.12.1f, 5.12.1g, 5.12.1h)

Izbor koraka. Za dati materijal prema Tab. 8.3.1 (nastavak 1) bira se korak s = 0,14 [mm/o] i
materijal alata BČ S3, pa se na osnovu Tab. 6.2.2a standardizuje mjerodavan korak
s = 0,14 * 0,88 = 0,123 [mm/o] => so = 0,125 [mm/o]

Izbor brzine rezanja i određivanje broja obrtaja. Prema Tab. 8.3.1 (nastavak 1) za grupu 1.9 i
HB=248 bira se nominalna brzina rezanja v n = 19 [m/min]. Prema Tab. 5.12.2c bira se period
postojanosti T = 25 [min].

Određivanje broja obrtaja vrši se preko:

v = vn * 0,75 = 19 * 0,75 = 14,25 [m/min]

1000∗v 1000∗14,25
n= = = 453,82 [o/min]
π∗D 3,14∗10
n = 450 [o/min] (Tab. 6.2.1a)

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat iznosi (Tab. 3.3 ):

l+l 1+l2
tg =
n∗s

8+4,4 +3
tg = = 0,27 [min]
450∗0,125
 Specifična snaga, za ovaj zahvat, za tup alat, iz Tab. 8.7.1 iznosi p = 0,059 [kW/cm 3/min],
pa se potrebna snaga računa kao:

π∗D 2∗s∗n 3,14∗102∗0,125∗450

P= *p= * 0,059 = 0,26 [kW] > PM * η = 3 * 0,8 = 2,4[kW]
4000 4000

5.2 Funkcije obradljivosti

Zahvat 01 - Grubo glodanje površine 110x65 na mjeru 65 [mm], odnosno stvarnu mjeru 67,1 [mm]

Kada se radi o prethodnom zahvatu provjerava se korak s obzirom na dozvoljeni ugib vratila
glodala:
1
110∗E∗I∗f max
Sz <
[ l 3∗C F∗b∗ ( q21 +q 22 ) ( 1+ ε 2 )
√ ] 1−x

Za ovaj zahvat se usvaja valjkasto glodalo D x B x d 2 = 100 x 100 x 40 [mm] (Tab. 5.8.1) i vratilo
glodala d x l = 40 x 310 [mm].

CF = CK1*kFV*kFγ = 1430 * 1,234 * 1 = 1764,62 [MPa] (Tab. 9.3.2a, 9.3.2b i 9.3.2c)

Konstanta brzine rezanja i parametri obradljivosti za tehnološku brzinu rezanja su:

CV = 55, i = 0,45, x = 0,3 , y = 0,2 , q = 0,1 , u = 0,1 , m = 0,33 (Tab. 9.3.1a)
kv = kvM = 1 (Tab. 2.3.1b)

Specifična sila rezanja i parametri obradljivosti:

Cp = 682 [MPa], xo = 0,86 , yo = 0,72 , qo = 1,0 , io = 0,86 (Tab. 9.3.3a)
kFM = 1 (Tab. 6.3.3b)
1
110∗2,2∗105∗5,24∗104∗0,2
Sz <
[ 3 2 2 2
310 ∗1764,62∗67,1∗√ ( 0,64❑ +0,32❑) ( 1+0,35 ) ] 1−0,16
= 0,12 [mm/z]

Dalje se računaju brojevi obrtaja:

CV ∗D i 55∗1000,45
Cn = = = 21,30
1800,33∗2,90,3∗67,10,1∗120,1
u

T m∗a x∗b q∗¿∗z ¿

320∗C 0∗k v 320∗21,30∗1

nA = y = = 127,5 [o/min]
D∗s z 100∗0,120,2

1,91∗107∗P M ∗η 1,91∗107∗3∗0,8
nM = 1−i x0 y q = = 87,3
C p∗D ∗a ∗s z ∗b ∗z∗k FM 682∗1001−0,86∗7,90,85∗0,120,72∗67,10,1∗12∗1
[o/min]
 S obzirom da je nM<nA usvaja se broj prolaza i = 2 pa je

a = 2,9/2 = 1,45 [mm]; n = 90 [o/min]

Sada se dobija brzina pomoćnog kretanja kao:

Vs = n*sz*z = 90*0,11*12 = 118,8 [mm/min]

Usvaja se brzina pomoćnog kretanja vs = 110 [mm/min].

Provjera snage rezanja:

C p∗a x0∗s yz∗bq∗z∗k FM∗π∗n 682∗1,450,86∗0,110,72∗77,10,1∗12∗1∗π∗90

P= = = 1,7 [kW] <
D i−1∗60∗106 1000,86−1∗60∗106
PM*η = 4,4 [kW]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat:

65+23,9+3
tg = 2* = 1,53 [min]
110

Zahvat 02 - Grubo glodanje površine 110x65 na mjeru 65 [mm]

Kada se radi o prethodnom zahvatu provjerava se korak s obzirom na dozvoljeni ugib vratila
glodala:
1
110∗E∗I∗f max
Sz <
[ l 3∗C F∗b∗ ( q21 +q 22 ) ( 1+ ε 2 )
√ ] 1−x

Za ovaj zahvat se usvaja valjkasto glodalo D x B x d 2 = 100 x 100 x 40 [mm] (Tab. 5.8.1) i vratilo
glodala d x l = 40 x 310 [mm].

CF = CK1*kFV*kFγ = 1430 * 1,234 * 1 = 1746,62 [MPa] (Tab. 9.3.2a, 9.3.2b i 9.3.2c)

Konstanta brzine rezanja i parametri obradljivosti za tehnološku brzinu rezanja su:

CV = 55, i = 0,45, x = 0,3 , y = 0,2 , q = 0,1 , u = 0,1 , m = 0,33 (Tab. 9.3.1a)
kv = kvM = 1 (Tab. 2.3.1b)

Specifična sila rezanja i parametri obradljivosti:

Cp = 682 [MPa], xo = 0,86 , yo = 0,72 , qo = 1,0 , io = 0,86 (Tab. 9.3.3a)
kFM = 1 (Tab. 6.3.3b)
1
110∗2,2∗105∗5,24∗104∗0,2
Sz <
[ 3 2 2 2
310 ∗1746,62∗65∗√ ( 0,64❑+0,32❑) ( 1+0,35 ) ] 1−0,16
= 0,12 [mm/z]
Dalje se računaju brojevi obrtaja:

CV ∗Di 55∗1000,45
Cn = = = 20,55
1800,33∗2,10,3∗650,1∗120,1
u

T m∗a x∗b q∗¿∗z ¿

320∗C 0∗k v 320∗21,34∗1

nA = y = = 123,12 [o/min]
D∗s z 100∗0,120,2

1,91∗107∗P M ∗η 1,91∗107∗3∗0,8
nM = = = 91,2 [o/min]
C p∗D 1−i∗a x 0∗s yz ∗bq∗z∗k FM 682∗1001−0,86∗2,10,85∗0,11 0,72∗650,1∗12∗1

S obzirom da je nM<nA usvaja se broj prolaza i = 2 pa je

a = 2,1/2 = 1,05 [mm]; n = 85 [o/min]

Sada se dobija brzina pomoćnog kretanja kao:

Vs = n*sz*z = 85*0,12*12 = 122,4 [mm/min]

Usvaja se brzina pomoćnog kretanja vs = 110 [mm/min].

Provjera snage rezanja:

C p∗a x0∗s yz∗bq∗z∗k FM∗π∗n 682∗1,050,86∗0,120,72∗65 0,1∗12∗1∗π∗90

P= = = 1,98 [kW] <
D i−1∗60∗106 100 0,86−1∗60∗106
PM*η = 4,4 [kW]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat:

65+23,9+3
tg = 2* = 1,28 [min]
110

Zahvat 03 - Grubo glodanje površine 65x65 na mjeru 70 [mm], odnosno stvarnu mjeru 72 [mm]

Kada se radi o prethodnom zahvatu provjerava se korak s obzirom na dozvoljeni ugib vratila glodala:
1
110∗E∗I∗f max
Sz <
[ l 3∗C F∗b∗ ( q21 +q 22 ) ( 1+ ε 2 )
√ ] 1−x

Za ovaj zahvat se usvaja valjkasto glodalo D x B x d 2 = 100 x 100 x 40 [mm] (Tab. 5.8.1) i vratilo
glodala d x l = 40 x 310 [mm].

CF = CK1*kFV*kFγ = 1430 * 1,234 * 1 = 1764,62 [MPa] (Tab. 9.3.2a, 9.3.2b i 9.3.2c)

 Konstanta brzine rezanja i parametri obradljivosti za tehnološku brzinu rezanja su:
CV = 55, i = 0,45, x = 0,3 , y = 0,2 , q = 0,1 , u = 0,1 , m = 0,33 (Tab. 9.3.1a)
kv = kvM = 1 (Tab. 2.3.1b)

Specifična sila rezanja i parametri obradljivosti:

Cp = 682 [MPa], xo = 0,86 , yo = 0,72 , qo = 1,0 , io = 0,86 (Tab. 9.3.3a)
kFM = 1 (Tab. 6.3.3b)
1
110∗2,2∗105∗5,24∗104∗0,2
Sz <
[ 3 2 2 2
310 ∗1764,62∗82∗√ ( 0,64❑+0,32❑) ( 1+0,35 ) ] 1−0,16
= 0,12 [mm/z]

Dalje se računaju brojevi obrtaja:

CV ∗Di 55∗1000,45
Cn = = = 33,53
1800,33∗20,3∗650,1∗120,1
u

T m∗2x ∗bq∗¿∗z ¿

320∗C 0∗k v 320∗33,53∗1

nA = y = = 166,84 [o/min]
D∗s z 100∗0,110,2

1,91∗107∗P M ∗η 1,91∗107∗3∗0,8
nM = = = 250,25 [o/min]
C p∗D 1−i∗a x 0∗s yz ∗bq∗z∗k FM 682∗1001−0,86∗20,85∗0,10,72∗650,1∗12∗1

Zahvat 04 - Grubo glodanje površine 65x60 na mjeru 70 [mm]

Kada se radi o prethodnom zahvatu provjerava se korak s obzirom na dozvoljeni ugib vratila glodala:
1
110∗E∗I∗f max
Sz <
[ l 3∗C F∗b∗ ( q21 +q 22 ) ( 1+ ε 2 )
√ ] 1−x

Za ovaj zahvat se usvaja valjkasto glodalo D x B x d 2 = 100 x 100 x 40 [mm] (Tab. 5.8.1) i vratilo
glodala d x l = 40 x 310 [mm].

CF = CK1*kFV*kFγ = 1430 * 1,234 * 1 = 1764,62[MPa] (Tab. 9.3.2a, 9.3.2b i 9.3.2c)

Konstanta brzine rezanja i parametri obradljivosti za tehnološku brzinu rezanja su:

CV = 55, i = 0,45, x = 0,3 , y = 0,2 , q = 0,1 , u = 0,1 , m = 0,33 (Tab. 9.3.1a)
kv = kvM = 1 (Tab. 2.3.1b)

Specifična sila rezanja i parametri obradljivosti:

Cp = 682 [MPa], xo = 0,86 , yo = 0,72 , qo = 1,0 , io = 0,86 (Tab. 9.3.3a)
kFM = 1 (Tab. 6.3.3b)
1
110∗2,2∗105∗5,24∗104∗0,2
Sz <
[ 3 2 2 2
310 ∗1764,62∗80∗√ ( 0,64❑ + 0,32❑) ( 1+0,35 ) ] 1−0,16
= 0,12 [mm/z]
 Dalje se računaju brojevi obrtaja:

CV ∗Di 55∗1000,45
Cn = = = 31,2
1800,33∗20,3∗650,1∗120,1
u

T m∗a x∗b q∗¿∗z ¿

320∗C 0∗k v 320∗31,2∗1

nA = y = = 142,25 [o/min]
D∗s z 100∗0,120,2

1,91∗107∗P M ∗η 1,91∗107∗3∗0,8
nM = = = 135,72 [o/min]
C p∗D 1−i∗a x 0∗s yz ∗bq∗z∗k FM 682∗1001−0,86∗20,85∗0,10,72∗650,1∗12∗1

S obzirom da je nM<nA usvaja se broj prolaza i = 2 pa je

a = 2/2 = 1 [mm]; n = 120 [o/min]

Sada se dobija brzina pomoćnog kretanja kao:

Vs = n*sz*z = 120*0,1*12 = 144 [mm/min]

Usvaja se brzina pomoćnog kretanja vs = 140 [mm/min].

Provjera snage rezanja:

C p∗a x0∗s yz∗bq∗z∗k FM∗π∗n 682∗10,86∗0,10,72∗650,1∗12∗1∗π∗80

P= = = 1,7 [kW] < PM*η =
D i−1∗60∗106 100 0,86−1∗60∗106
4,4 [kW]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat:

65+15,42+3
tg = 2* = 0,85 [min]
140

Zahvat 05 - Grubo glodanje površine 70x65 na mjeru 60 [mm], odnosno stvarnu mjeru 62,1 [mm]

Kada se radi o prethodnom zahvatu provjerava se korak s obzirom na dozvoljeni ugib vratila glodala:
1
110∗E∗I∗f max
Sz <
[ l 3∗C F∗b∗ ( q21 +q 22 ) ( 1+ ε 2 )
√ ] 1−x

Za ovaj zahvat se usvaja valjkasto glodalo D x B x d 2 = 100 x 100 x 40 [mm] (Tab. 5.8.1) i vratilo
glodala d x l = 40 x 310 [mm].

CF = CK1*kFV*kFγ = 1430 * 1,234 * 1 = 1764,62 [MPa] (Tab. 9.3.2a, 9.3.2b i 9.3.2c)

Konstanta brzine rezanja i parametri obradljivosti za tehnološku brzinu rezanja su:

CV = 55, i = 0,45, x = 0,3 , y = 0,2 , q = 0,1 , u = 0,1 , m = 0,33 (Tab. 9.3.1a)
kv = kvM = 1 (Tab. 2.3.1b)
 Specifična sila rezanja i parametri obradljivosti:
Cp = 682 [MPa], xo = 0,86 , yo = 0,72 , qo = 1,0 , io = 0,86 (Tab. 9.3.3a)
kFM = 1 (Tab. 6.3.3b)
1
110∗2,2∗105∗5,24∗104∗0,2
Sz <
[ 3 2 2 2
310 ∗1764,2∗42,1∗√ ( 0,64❑ + 0,32❑) ( 1+0,35 ) ] 1−0,16
= 0,12 [mm/z]

Dalje se računaju brojevi obrtaja:

CV ∗Di 55∗1000,45
Cn = = = 15,6
1800,33∗2,90,3∗42,10,1∗120,1
u

T m∗a x∗b q∗¿∗z ¿

320∗C 0∗k v 320∗15,6∗1

nA = y = = 100,63 [o/min]
D∗s z 100∗0,130,2

1,91∗107∗P M ∗η 1,91∗107∗3∗0,8
nM = 1−i x0 y q = = 95,41
C p∗D ∗a ∗s z ∗b ∗z∗k FM 682∗1001−0,86∗2,90,85∗0,10,72∗42,10,1∗12∗1
[o/min]

S obzirom da je nM<nA usvaja se broj prolaza i = 2 pa je

a = 2,9/2 = 1,45 [mm]; n = 90 [o/min]

Sada se dobija brzina pomoćnog kretanja kao:

Vs = n*sz*z = 90*0,12*12 = 129,6 [mm/min]

Usvaja se brzina pomoćnog kretanja vs = 130 [mm/min].

Provjera snage rezanja:

C p∗a x0∗s yz∗bq∗z∗k FM∗π∗n 682∗2,90,86∗0,10,72∗42,10,1∗12∗1∗π∗90

P= = = 2,2 [kW] < PM*η
D i−1∗60∗106 100 0,86−1∗60∗106
= 4,4 [kW]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat:

65+15,42+3
tg = 2* = 1,2 [min]
130

Zahvat 06 - Grubo glodanje površine 70x65 na mjeru 60 [mm]

Kada se radi o prethodnom zahvatu provjerava se korak s obzirom na dozvoljeni ugib vratila
glodala:
 1
110∗E∗I∗f max
Sz <
[ l 3∗C F∗b∗ ( q21 +q 22 ) ( 1+ ε 2 )
√ ] 1−x

Za ovaj zahvat se usvaja valjkasto glodalo D x B x d 2 = 100 x 100 x 40 [mm] (Tab. 5.8.1) i vratilo
glodala d x l = 40 x 310 [mm].

CF = CK1*kFV*kFγ = 1430 * 1,234 * 1 = 1764,62 [MPa] (Tab. 9.3.2a, 9.3.2b i 9.3.2c)

Konstanta brzine rezanja i parametri obradljivosti za tehnološku brzinu rezanja su:

CV = 55, i = 0,45, x = 0,3 , y = 0,2 , q = 0,1 , u = 0,1 , m = 0,33 (Tab. 9.3.1a)
kv = kvM = 1 (Tab. 2.3.1b)

Specifična sila rezanja i parametri obradljivosti:

Cp = 682 [MPa], xo = 0,86 , yo = 0,72 , qo = 1,0 , io = 0,86 (Tab. 9.3.3a)
kFM = 1 (Tab. 6.3.3b)
1
110∗2,2∗10 5∗5,24∗104∗0,2
Sz <
[ 3 2 2 2
310 ∗1764,62∗40∗√( 0,64 ❑+0,32❑ ) ( 1+ 0,35 ) ] 1−0,16
= 0,12 [mm/z]

Dalje se računaju brojevi obrtaja:

CV ∗D i 55∗1000,45
Cn = = = 21,6
1800,33∗2,10,3∗40 0,1∗120,1
u

T m∗a x∗b q∗¿∗z ¿

320∗C 0∗k v 320∗22,4∗1

nA = y = = 123,44 [o/min]
D∗s z 100∗0,130,2

1,91∗107∗P M ∗η 1,91∗107∗3∗0,8
nM = = = 113,4 [o/min]
C p∗D 1−i∗a x 0∗s yz ∗bq∗z∗k FM 682∗1001−0,86∗2,10,85∗0,10,72∗400,1∗12∗1

S obzirom da je nM<nA usvaja se broj prolaza i = 2 pa je

a = 2,1/2 = 1,1 [mm]; n = 110 [o/min]

Sada se dobija brzina pomoćnog kretanja kao:

Vs = n*sz*z = 110*0,12*12 = 158,4 [mm/min]

Usvaja se brzina pomoćnog kretanja vs = 165 [mm/min].

Provjera snage rezanja:

C p∗a x0∗s yz∗bq∗z∗k FM∗π∗n 682∗2,10,86∗0,10,72∗400,1∗12∗1∗π∗90

P= = = 1,9 [kW] < PM*η =
D i−1∗60∗106 1000,86−1∗60∗106
4,4 [kW]
Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat:

65+20,23+3
tg = 2* = 1,61 [min]
165

Zahvat 07 - Izrada žlijeba širine 10 [mm] i debljine 1 [mm]

Kada se radi o prethodnom zahvatu provjerava se korak s obzirom na dozvoljeni ugib vratila
glodala:
1
110∗E∗I∗f max
Sz <
[ l 3∗C F∗b∗ ( q21 +q 22 ) ( 1+ ε 2 )
√ ] 1−x

Za ovaj zahvat se usvaja koturasto glodalo D x B x d 2 = 60 x 10 x 22 [mm] (Tab. 5.8.1) i vratilo

glodala d x l = 22 x 310 [mm].

CF = CK1*kFV*kFγ = 1430 * 1,234 * 1 = 1764,64 [MPa] (Tab. 9.3.2a, 9.3.2b i 9.3.2c)

Konstanta brzine rezanja i parametri obradljivosti za tehnološku brzinu rezanja su:

CV = 55, i = 0,45, x = 0,3 , y = 0,2 , q = 0,1 , u = 0,1 , m = 0,33 (Tab. 9.3.1a)
kv = kvM = 1 (Tab. 2.3.1b)

Specifična sila rezanja i parametri obradljivosti:

Cp = 682 [MPa], xo = 0,86 , yo = 0,72 , qo = 1,0 , io = 0,86 (Tab. 9.3.3a)
kFM = 1 (Tab. 6.3.3b)
1
110∗2,2∗105∗5,24∗104∗0,2
Sz <
[ 3 2 2 2
310 ∗1826,3∗75∗√ ( 0,64❑+ 0,32❑ ) ( 1+0,35 ) ] 1−0,16
= 0,12 [mm/z]

Dalje se računaju brojevi obrtaja:

CV ∗D i 55∗600,45
Cn = = = 28,63
1800,33∗10,3∗650,1∗120,1
u

T m∗a x∗b q∗¿∗z ¿

320∗C 0∗k v 320∗28,63∗1

nA = y = = 250,6 [o/min]
D∗s z 60∗0,120,2

1,91∗107∗P M ∗η 1,91∗107∗5,5∗0,8
nM = = = 321,20 [o/min]
C p∗D 1−i∗a x 0∗s yz ∗bq∗z∗k FM 682∗601−0,86∗10,85∗0,120,72∗650,1∗12∗1

Usvaja se n = 250 [o/min]

Sada se dobija brzina pomoćnog kretanja kao:

Vs = n*sz*z = 250*0,12*12 = 330 [mm/min]

Usvaja se brzina pomoćnog kretanja vs = 320 [mm/min].

Provjera snage rezanja:

C p∗a x0∗s yz∗bq∗z∗k FM∗π∗n 682∗10,86∗0,120,72∗650,1∗12∗1∗π∗320

P= = = 4,1 [kW] < PM*η =
D i−1∗60∗106 600,86 −1∗60∗10 6
4,4 [kW]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat:

65+20,23+3
tg = = 0,77 [min]
320

Zahvat 08 - Grubo glodanje površine 70-(30+10)x65 na mjeru 24 [mm], odnosno stvarnu mjeru 25,9
[mm]

Kada se radi o prethodnom zahvatu provjerava se korak s obzirom na dozvoljeni ugib vratila glodala:
1
110∗E∗I∗f max
Sz <
[ l 3∗C F∗b∗ ( q21 +q 22 ) ( 1+ ε 2 )
√ ] 1−x

Za ovaj zahvat se usvaja valjkasto glodalo D x B x d 2 = 100 x 100 x 40 [mm] (Tab. 5.8.1) i vratilo
glodala d x l = 40 x 310 [mm].

CF = CK1*kFV*kFγ = 1430 * 1,234 * 1 = 1764,64 [MPa] (Tab. 9.3.2a, 9.3.2b i 9.3.2c)

Konstanta brzine rezanja i parametri obradljivosti za tehnološku brzinu rezanja su:

CV = 55, i = 0,45, x = 0,3 , y = 0,2 , q = 0,1 , u = 0,1 , m = 0,33 (Tab. 9.3.1a)
kv = kvM = 1 (Tab. 2.3.1b)

Specifična sila rezanja i parametri obradljivosti:

Cp = 682 [MPa], xo = 0,86 , yo = 0,72 , qo = 1,0 , io = 0,86 (Tab. 9.3.3a)
kFM = 1 (Tab. 6.3.3b)
1
110∗2,2∗10 5∗5,24∗104∗0,2
Sz <
[ 3 2 2 2
310 ∗1764,62∗40∗√( 0,64 ❑+0,32❑ ) ( 1+ 0,35 ) ] 1−0,16
= 0,12 [mm/z]

Dalje se računaju brojevi obrtaja:

CV ∗D i 55∗1000,45
Cn = = = 13,8
1800,33∗14,10,3∗650,1∗120,1
u

T m∗a x∗b q∗¿∗z ¿

320∗C 0∗k v 320∗13,8∗1

nA = y = = 65,20 [o/min]
D∗s z 100∗0,130,2
 1,91∗107∗P M ∗η 1,91∗107∗3∗0,8
nM = 1−i x0 y q = = 51,22
C p∗D ∗a ∗s z ∗b ∗z∗k FM 682∗1001−0,86∗14,10,85∗0,130,72∗650,1∗12∗1
[o/min]

S obzirom da je nM<nA usvaja se broj prolaza i = 5 pa je

a = 14,1/5 = 2,82 [mm]; n = 50 [o/min]

Sada se dobija brzina pomoćnog kretanja kao:

Vs = n*sz*z = 50*0,12*12 = 72 [mm/min]

Usvaja se brzina pomoćnog kretanja vs = 75 [mm/min].

Provjera snage rezanja:

C p∗a x0∗s yz∗bq∗z∗k FM∗π∗n 682∗2,820,86∗0,130,72∗65 0,1∗12∗1∗π∗90

P= = = 3,1 [kW] < PM*η
D i−1∗60∗106 100 0,86−1∗60∗106
= 4,4 [kW]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat:

65+20,23+3
tg = 5* = 4,1 [min]
75

Zahvat 09 - Fino glodanje površine 70-(30+10)x65 na mjeru 24 [mm]

Kada se radi o prethodnom zahvatu provjerava se korak s obzirom na dozvoljeni ugib vratila glodala:
1
110∗E∗I∗f max
Sz <
[ l 3∗C F∗b∗ ( q21 +q 22 ) ( 1+ ε 2 )
√ ] 1−x

Za ovaj zahvat se usvaja valjkasto glodalo D x B x d 2 = 100 x 100 x 40 [mm] (Tab. 5.8.1) i vratilo
glodala d x l = 40 x 310 [mm].

CF = CK1*kFV*kFγ = 1430 * 1,234 * 1 = 1764,62 [MPa] (Tab. 9.3.2a, 9.3.2b i 9.3.2c)

Konstanta brzine rezanja i parametri obradljivosti za tehnološku brzinu rezanja su:

CV = 55, i = 0,45, x = 0,3 , y = 0,2 , q = 0,1 , u = 0,1 , m = 0,33 (Tab. 9.3.1a)
kv = kvM = 1 (Tab. 2.3.1b)
 Specifična sila rezanja i parametri obradljivosti:
Cp = 682 [MPa], xo = 0,86 , yo = 0,72 , qo = 1,0 , io = 0,86 (Tab. 9.3.3a)
kFM = 1 (Tab. 6.3.3b)
1
110∗2,2∗105∗5,24∗104∗0,2
Sz <
[ 3 2 2 2
310 ∗1764,62∗75∗√ ( 0,64❑ +0,32❑) ( 1+0,35 ) ] 1−0,16
= 0,11 [mm/z]

Dalje se računaju brojevi obrtaja:

CV ∗Di 55∗1000,45
Cn = = = 20,4
1800,33∗1,90,3∗650,1∗120,1
u

T m∗a x∗b q∗¿∗z ¿

320∗C 0∗k v 320∗20,4∗1

nA = y = = 119,4 [o/min]
D∗s z 100∗0,10,2

1,91∗107∗P M ∗η 1,91∗107∗3∗0,8
nM = 1−i x0 y q = = 131,3 [o/min]
C p∗D ∗a ∗s z ∗b ∗z∗k FM 682∗1001−0,86∗1,90,85∗0,10,72∗650,1∗12∗1

Usvaja se n = 130 [o/min]

Sada se dobija brzina pomoćnog kretanja kao:

Vs = n*sz*z = 130*0,11*12 = 154,2 [mm/min]

Usvaja se brzina pomoćnog kretanja vs = 150 [mm/min].

Provjera snage rezanja:

C p∗a x0∗s yz∗bq∗z∗k FM∗π∗n 682∗1,90,86∗0,10,72∗65 0,1∗12∗1∗π∗90

P= = = 2,2[kW] < PM*η =
D i−1∗60∗106 100 0,86−1∗60∗106
4,4 [kW]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat:

65+17,5+3
tg = = 0,88 [min]
150

Zahvat 10 - Grubo čeono glodanje žlijeba 20x35 na dubinu 8 [mm]

Kada se radi o prethodnom zahvatu provjerava se korak s obzirom na dozvoljeni ugib vratila
glodala:
1
110∗E∗I∗f max
Sz <
[ l 3∗C F∗b∗ ( q21 +q 22 ) ( 1+ ε 2 )
√ ] 1−x
 Za ovaj zahvat se usvaja vretenasto glodalo D x L x d 2 = 20 x 104 [mm] (Tab. 5.8.1) i vratilo
glodala d x l = 20 x 310 [mm].

CF = CK1*kFV*kFγ = 1430 * 1,234 * 1 = 1764,62 [MPa] (Tab. 9.3.2a, 9.3.2b i 9.3.2c)

Konstanta brzine rezanja i parametri obradljivosti za tehnološku brzinu rezanja su:

CV = 55, i = 0,45, x = 0,3 , y = 0,2 , q = 0,1 , u = 0,1 , m = 0,33 (Tab. 9.3.1a)
kv = kvM = 1 (Tab. 2.3.1b)

Specifična sila rezanja i parametri obradljivosti:

Cp = 682 [MPa], xo = 0,86 , yo = 0,72 , qo = 1,0 , io = 0,86 (Tab. 9.3.3a)
kFM = 1 (Tab. 6.3.3b)
1
110∗2,2∗105∗5,24∗104∗0,2
Sz <
[ 3 2 2 2
310 ∗1764,62∗35∗√ ( 0,64❑+0,32❑ ) ( 1+0,35 ) ] 1−0,16
= 0,13 [mm/z]

Dalje se računaju brojevi obrtaja:

CV ∗D i 55∗20 0,45
Cn = = = 4,11
1800,33∗8 0,3∗350,1∗80,1
u

T m∗a x∗b q∗¿∗z ¿

320∗C 0∗k v 320∗4,11∗1

nA = y = = 96,5 [o/min]
D∗s z 20∗0,13 0,2

1,91∗107∗P M ∗η 1,91∗107∗5,5∗0,8
nM = 1−i x0 y q = = 114,24 [o/min]
C p∗D ∗a ∗s z ∗b ∗z∗k FM 682∗201−0,86∗80,85∗0,140,72∗35 0,1∗8∗1

Usvaja se n = 110 [o/min]

Sada se dobija brzina pomoćnog kretanja kao:

Vs = n*sz*z = 110*0,13*8 = 120,6 [mm/min]

Usvaja se brzina pomoćnog kretanja vs = 120 [mm/min].

Provjera snage rezanja:

C p∗a x0∗s yz∗bq∗z∗k FM∗π∗n 682∗8 0,86∗0,14 0,72∗350,1∗12∗1∗π∗110

P= = = 4,27 [kW] < PM*η
D i−1∗60∗106 20 0,86−1∗60∗106
= 4,4 [kW]

Glavno vrijeme obrade za ovaj zahvat:

 35+20,23+3
tg = = 0,58 [min]
120

Zahvat 12 – Bušenje otvora Ø10 [mm]

Izbor koraka. Korak kod operacije bušenja mora da zadovolji uslov:

kc
S0 < ( 42∗C M∗k M ) 1/y
*D
3− x
y ;

kc = 300 [MPa] – dozvoljeni napon materijala burgije

Tab. 9.2.2a => CM = 345 [MPa]; y = 0,8 ; x = 2,0
Rm
Tab. 9.2.2b => kM = ( 750 ) 0,75
= 1,098

300 3−2
S0 <( 42∗345∗1,098 ) 1/0,8
* 10 0,8 = 0,131 [mm/o]

Za ϕs = 1,25 iz Tab.6.2.2a usvaja se standardni posmak s o = 0,125 [mm/o]

Izbor broja obrtaja u odnosu na postojanost alata.

Iz Tab. 5.12.2c bira se period postojanosti alata T = 45 [min].

Iz tabela 9.2.1.a, 9.2.1.b, 9.2.1.c biramo koeficijente:

CV = 7

xo = 0.4

yo = 0.7

m = 0.2
μo = 1

320∗7∗1∗1,05
nA = 1−0,4 = 1182,93 [o/min]
10 ∗450,2∗0,1250,7

Izbor broja obrtaja u odnosu na iskorištenje snage alatne mašine.

9,55∗10 6∗P M∗η 9,55∗106∗3∗0,85

nM = = = 4982,13 [o/min]
C M∗D x∗S y∗k M 345∗102∗0,1250,8∗1,05

Usvaja se standardni broj obrtaja n = 1100 [o/min]

Glavno mašinsko vrijeme obrade:

L
tg = ; L = l + l 1 + l2
n∗s

D ϕ
l = 16 [mm]; l1 = ctg + (0,5 – 2 ) = 4,5 [mm]; l2 = 0,5 – 2 = 1 [mm]
2 2

21,5
tg = = 0,16 [min]
1100∗0,125

Snaga bušenja:

C M∗D x∗s y∗k M∗π∗n 345∗102∗0,1250,8∗1,05∗π∗1100

PM = = = 0,12 [kW]
30∗106 30∗106

Zahvat 13. – Proširivanje otvora Ø10 [mm] na Ø14 [mm]

Izbor koraka. Za slučaj proširivanja ostajemo pri istom izabranom koraku s o = 0,125 [mm/o].

Izbor broja obrtaja obzirom na postojanost alata.

D−D 2 14−10
a= = = 2 [mm]
2 2

320∗16,3∗1,05
nA = 1−0,3 = 848,23[o/min]
14 ∗300,3∗0,1250,5∗20,2

Izbor broja obrtaja u odnosu na iskorištenje snage alatne mašine.

9,55∗106∗P M∗η 9,55∗106∗3∗0,85

nM = x y z0 = = 2354,24 [o/min]
C M∗D ∗S ∗k M∗a 900∗14 2∗0,1250,8∗1,05∗20,2
Usvaja se standardni broj obrtaja n = 800 [o/min]

Glavno mašinsko vrijeme obrade:

L
tg = ; L = l + l 1 + l2
n∗s

D−d ϕ
l = 8 [mm]; l1 = ctg + (0,5 – 2 ) = 2 [mm]; l2 = 1 - 3 = 2 [mm]
2 2

12
tg = = 0,12 [min]
800∗0,125

Snaga proširivanja:

C M∗D x∗s y∗a z 0∗k M ∗π∗n 900∗14 2∗0,1250,8 2 0,9∗1,05∗π∗800

PM = = = 0,3[kW]
30∗106 30∗106