Combine 067

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 63

‫ر‪ :‬ا زات‬ ‫ا با‬

‫اص ا زات‬
‫‪.‬‬ ‫ا ءا ي‬ ‫و‬ ‫ا زات‬ ‫‪-١‬‬
‫ت ا ‪ #‬دة‪.‬‬ ‫‪-٢‬ا زات أ‪ ,-.‬ا ‪ +‬ط )( '&‪$%‬‬
‫م ‪123‬‬ ‫‪< # -٣‬ج ا زات )‪56 %7 &8 +9' :‬‬
‫‪,A‬ھ ‪ 56‬ا ء ?>=‪.‬‬
‫‪ $6 -.-٤‬ا زات أ‪ $6 -. () ,%- ' D‬ا ‪ #‬اد ا ‪$C8A‬‬
‫وا > ‪.$87‬‬
‫ا‪E +‬‬
‫ن‬ ‫ط ن واص ا زات ا‬ ‫دا‬
‫و‬
‫ت‬ ‫رف ا ط &‪ $%‬ا ‪#‬وة ا !ط "! و دة ا‬
‫ا ط = ا ‪#‬وة ÷ ا‬
‫و د ا و دة ا دو ! ط ھ )‪Pascal (Pa‬‬
‫ل‬ ‫ا‬
‫ر‬ ‫ل &‪ $%‬وة ‪ %‬و ن وا د !ط "!‬ ‫و رف ا‬
‫‪.‬‬ ‫ر‪ ,‬نا‬
‫=‪1Pa‬‬
‫ي‬ ‫ا‪E +‬ا‬
‫ا ط ا ‪0‬وي ھوا ط ا !ط وا ط ا واء‬
‫ا ‪0‬وي‪ .‬و د ‪ $‬ا ‪ !" # #‬ا ن ودر‪0‬‬
‫ا رارة و ظروف ا ط‪#‬س‬
‫ط ا ‪0‬وي وا ط ‪ 0‬ز ا رو ر‬ ‫‪#‬سا‬
‫ـ ‪1atm‬‬ ‫ط ا ‪0‬وي ا ‪#‬‬ ‫ا‬ ‫د‬
‫ي‬ ‫و ‪1‬ات ا ‪ E +‬ا‬
‫ط " ود ن ا ز‪ 5‬ق‬ ‫وي‬ ‫ا ط ا ‪0‬وي ا ‪#‬‬
‫ر أو ‪ % ٧٦‬ر "‪%‬د در‪0‬‬ ‫ار ‪! ٧٦٠ " 6‬‬
‫‪.‬‬ ‫رارة ;‪6‬ر ‪5‬وي "‪%‬د وى ط< ا ر‬
‫ط‬ ‫وي‬ ‫ط ا ‪0‬وي ا ‪#‬‬ ‫و ‪ %‬أ را‬
‫‪mmHg٧٦٠‬‬
‫!ط وا ط‪ " $‬ود‬ ‫طا‬ ‫ر ز‪ 5‬ق ھو ا‬ ‫ث !‬
‫ن ا ز‪ 5‬ق ار ‪ ! ١ " 6‬ر‬
E + ‫ات ا‬1 ‫ و‬:'

• 1 torr = 1mmHg
• 1atm = 760mmHg
• 1atm = 1 torr
• 1 atm = 101325Pa
• 1atm = 1.101325X105 Pa
• Kpa = 1000Pa
• 1atm = 1.101325x102 KPa
‫)‪ -‬ل ‪١-١٠‬‬
‫‪#‬ل ا ط ا ‪0‬وي دا ل ط ‪5‬رة ط ر ‪ C‬أ" ا ‪0‬و ‪ً B‬را"ن‬
‫ا ط ا ‪0‬و ‪ ،‬ذا ‪ D‬د أن دل ا ط دا ل ‪;#‬ورة‬
‫ا ط ‪0‬و )‪( atm‬‬ ‫ا ‪C‬ر ن‪.‬‬ ‫ا ط ‪5‬رة‬
‫دا ل ‪;#‬ورة ا ط ‪5‬رة اذا ‪%‬ت راءة ا رو ر وي‬
‫‪688mmHg‬؟‬
‫ا ل‪:‬‬
‫∵‪1atm = 760 mmHg‬‬
‫ ‬
‫ط =‬ ‫∴ا‬
‫= ‪0.905atm‬‬
‫‪ D‬ن'‬
‫‪$0 ,‬‬ ‫‪ $ B‬ن‪K‬ز ‪ %‬ب"‬ ‫» ط‬
‫"! أن ‪ #‬در‪ 0‬ا رارة ‪« B‬‬
‫‪Pα‬‬ ‫‪P=KX‬‬
‫أ رى‬
‫ط ‪ K‬ز و ‪ B , $ 0‬ت در‪0‬‬ ‫;ل رب‬
‫‪. B‬‬ ‫ا ز وي‬ ‫ا رارة و‬
‫‪PV = K‬‬
‫ر ‪ M -I‬ي ‪ L‬ك‬ ‫‪ D‬ن‬
‫ط‪ B‬ت ‪ %‬ب‬ ‫‪ %‬ن‪K‬ز ت‬ ‫‪0‬م‬
‫طرد ‪ ,‬در‪ 0‬ا رارة ا ط!‪ ! #‬ز‬
‫‪vαT‬‬ ‫=‬ ‫ون أ و درو‬
‫»"‪%‬د ‪ B‬وت ا ط ودر‪ 0‬ا رارة ‪ C‬ن ‪0‬م أي ‪ K‬ز‬
‫‪ %‬ب طرد ‪" ,‬دد و‪D‬ت ذ ك ا ز«‬
‫‪Vαn‬‬
‫) ل وا ‪ () 1‬ا ز ا ‪ 56 5 -#‬ا ‪,O‬وف ا &‪(STP) $L %‬‬
‫> وي ‪. , ٢٢.٤١٤‬‬
‫ا ‪,O‬وف ا &‪ : $%L %‬در‪, $Q‬ارة ‪ S) ,?T‬ي و‪ Q E R‬ي ‪١‬‬
‫‪ D‬ن ا زات ا ‪PV= nRT $% -#‬‬
‫‪ B‬ل ‪٢ - ١٠ :‬‬
‫دا ‪!C‬ور د ا ر ت )‪ K ( S F6‬ز"د م ا !ون وا را‪ 5‬و‪ K‬ر‪ C‬ل‪ .‬ا ب‬
‫ا ط ـ )‪ (atm‬ا !ط "ن طر ق )‪ ( 1.82mol‬ن ھذا ا ز ‪ C‬و" ء‬
‫د‪ ( 5.43L) $ 0 %‬و"‪%‬د ‪.450C‬‬
‫ا ل‪:‬‬
‫ب‬ ‫‪ D $%Q‬ظ ور ر ‪ C‬واص ا ز ‪ % %% C‬دم د ا ز ا ‪B‬‬
‫ا ط و " دة ر ب د ‪%‬ون ا زات ا ‪; % B‬ل "!‬
‫=‪P‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬
‫=‪P‬‬
‫‪.‬‬
‫‪P = 8.75atm‬‬
‫‪ B‬ل ‪٣.١٠‬‬

‫!‪0٧.٤ $‬رام ن ا‪ D‬و‪%‬‬ ‫ا ب ا ‪0‬م ! ر ا ذي‬


‫"‪%‬د )‪(STP‬‬
‫ا را‬
‫‪ :‬ا ‪0‬م ا ذي ! ول وا د ن ا ز ا ‪%" B‬د‬
‫)‪( STP‬؟ و "دد ا و‪D‬ت ا و‪0‬ودة ‪0 ٧.٤ C‬رام ن‬
‫ا‪ Q‬و‪ %‬؟‬
‫ا‬
‫ل ‪0‬م )‪(22.4 L‬‬ ‫ر‪ C‬أن ا ول ا وا د ن ا ز ا ‪B‬‬
‫دام ا ! ا و !ـ ‪ % ( 17.03g) = NH3‬ب‬ ‫"‪%‬د ‪ STP‬و‬
‫‪-:‬‬ ‫! ل ا و ‪T‬ت‬
‫‪grams of NH3→moles of NH3→liters of NH3 at STP‬‬
‫‪0‬م ا ‪ %‬در "ن طر ق‬ ‫ذك ط‬
‫ ‬ ‫! ‪.‬‬
‫‪V=7.4g NH3 X‬‬ ‫‪X‬‬
‫‪.‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬
‫‪=9.73L‬‬
‫ا ‪#‬ق‪Q :‬ن ‪0٧.٤‬رام ن ا ‪ %‬در أ ل ن ! ا و ‪ C‬ون‬
‫أل ن‪ ٢٢.٤‬ر وھذا دل أن ا ‪0 %‬‬ ‫‪%" 0‬د ا ظروف ا ‪#‬‬
‫أ"‪T‬ه ‪%‬ط‪#‬‬
‫‪ D‬ن دا ن‬
‫ل ‪ K‬ز‪.‬‬ ‫وط ا ‪0‬ز ‪5‬‬ ‫ا ط ا ! ز ‪ W‬ن ا زات وي ‪ 0‬وع ا‬
‫‪PT= P1 +P2 +P3 …..‬‬
‫! ون ‪ i‬ر ط ‪,‬‬ ‫إذا إ وى ‪%‬ظ م "! أ ‪B‬ر ن ‪ K‬ز ن ‪ZC‬ن ا ط ا ‪0‬ز‪5‬‬
‫ا ط ا ! وا ط ‪:‬‬
‫‪P" = X" .P#‬‬

‫‪$%‬‬
‫= ‪Xi‬‬ ‫را و ‪:‬‬ ‫ث ‪ Xi‬ا‬
‫&‪$‬‬
‫! زات "! ا وا‬ ‫"'‪" '#،‬دد و‪D‬ت ا ون ‪ i‬و"دد ا و‪D‬ت ا !‬
‫)‪ -‬ل‪٤.١٠:‬‬
‫وي ز ‪ W‬ن ا زات "! ‪ ٤.٦‬ول ن ا ‪ %‬ون ‪ ٠.٧٤‬ول‬
‫ن ا‪Q‬ر‪0‬ون و‪ ٢.١٥‬ول ن ا ز ‪%‬ون‪ .‬ا ب ا ط ا ‪0‬ز‪5‬‬
‫ل ‪ K‬ز"‪%‬د ‪ B‬وت در‪ 0‬ا رارة اذا "! ت ان ا ط ا !‬
‫وي ‪(atm) ٢‬‬
‫ا ل‪ :‬ا ط ا ‪0‬ز‪ 5‬ل ‪ K‬ز وي ;ل رب ا ‪0‬ذر‬
‫ذا ا ز ‪ C‬ا ط ا !‬ ‫ا و‬
‫‪PNe = XNe .PT‬‬
‫)(‪$‬‬ ‫‪-..‬‬
‫= ‪X Ne‬‬ ‫=‬ ‫‪=0.607‬‬
‫)(‪$‬‬ ‫)‪$*+ $,‬‬ ‫‪-.. /.0- /./1‬‬
‫ ل‬-# ‫ا‬ :'
PNe = 0.607X2 =1.21atm
PAr =XAr .PT
=0.10X2 = 0.2atm
Pxe =Xxe .PT
=0.293X2= 0.586atm
‫ ل ا وط‬, 0 !" ‫ ل‬% 0\‫ق ن ; ا‬# !
. ! ‫ ون وي ! ط ا‬C ‫ ! زات‬5‫ز‬0 ‫ا‬
‫‪ D‬ن ‪,Q‬ھ م‬

‫ن ا ط ودر‪0‬‬ ‫“ ت ا ظروف ‪6%‬‬


‫ا رارة ‪ C‬ن ر" ا‪ %‬ر ا ز ‪ %‬ب "‬
‫! ا و “‬ ‫‪ ,‬ا ‪0‬ذر ا ر‬
‫‪% #‬ون ‪0‬رھ م ‪ %T‬ر‬ ‫ھذه ا ;‬ ‫و‬
‫و ر "‪ %‬ر‬
‫‪2‬‬
‫=‬ ‫‪2‬‬ ‫• ‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪ -‬ل‪٥.١٠‬‬
‫‪ %‬ر ‪ K‬ز ل ‪ T‬راق ون ‪#C‬ط ن ا ر ون‬
‫ز ن ‪١.٥‬د ‪#‬‬ ‫وا درو‪ 0‬ن ن ‪T‬ل ‪0‬ز‬
‫ط ودر‪ 0‬رارة ‪$% C‬‬ ‫ن‬ ‫و ت ا ظروف ‪6%‬‬
‫‪0‬م وي ن ‪ K‬ز ا روم ‪ %T‬ر ن‬ ‫جا‬
‫‪T‬ل ا ‪0‬ز ‪ ٤.٧٣ 6%‬د ‪ #‬ا ب ا ! ا و‬
‫! ز ا ‪ 0‬ول وا رح ھو ھذا ا ز‪.‬‬
‫'‪ -) :‬ل ‪٥ -١٠‬‬
‫‪-:‬‬ ‫ا را‬
‫ر" ا‪ %D‬ر ھ "دد ا ‪0‬ز ‪ 5‬ت ا رة ‪T‬ل ز ن ن‬
‫واذا ا رق ا‪ %D‬ر ز ن طو ل ‪ C‬ذا ‪ %‬أن ا ر"‬
‫‪ ,‬ا ز ن ا ‪T‬زم‬ ‫ط ‪ ، 5‬ذا ‪ C‬ن ا ر" ‪ %‬ب "‬
‫‪-:‬‬ ‫ا د‬ ‫‪ %T‬ر‪ ،‬و ن‬
‫‪2‬‬
‫• ‪= = M2/M1‬‬
‫‪2‬‬
‫ر ! ز ‪ ١‬و ‪!"٢‬‬ ‫ث ‪t1, t2‬ھ ا ز ن ا‪D‬زم ‪%T‬‬ ‫•‬
‫ا وا‬
‫ا‬
‫ـ ‪Ar‬‬ ‫نا ! ا و‬
‫‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬
‫=‬ ‫•‬
‫‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9. /‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪7‬‬
‫( =‪M‬‬ ‫‪)2 x 159.8 g/mol‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪=16.1 g/mol‬‬
‫! ر ون ‪ ١٢.٠١‬و ! درو‪ 0‬ن ‪١.٠٠٨‬‬ ‫و ون ا ! ا و‬
‫‪ C‬ز ھو ا ‪ B‬ن‬
‫ا دي‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ءا‬ ‫ا‬

‫‪١‬‬
‫ت ‪Hydrocarbons‬‬ ‫رو‬ ‫ا‬
‫م‬ ‫ت ون ن ا ر ون وا درو ن ط‪ ،‬و‬ ‫• ھ ر‬
‫ن‪:‬‬ ‫ت إ‪"# $‬ن أ‬ ‫ھذه ا ر‬
‫ر و ت ا) " ‪ :‬ھ ر ت ‪ - .‬وي ‪$*+‬‬ ‫‪ .١‬ا درو‬
‫ا ز ن‪ ،‬أو ‪ *-‬ز ن‪.‬‬ ‫و‪+‬‬

‫ر ت ‪ -‬وي ‪$*+‬‬ ‫‪ .٢‬ا درو ر و ت ا)رو ‪ :‬ھ‬


‫و‪ +‬ز ن وا‪-‬دة أو أ ‪1‬ر‪.‬‬

‫‪٢‬‬
٣
‫ت ‪Alkanes‬‬ ‫ا‬
‫) ‪ -‬وي ‪ $*+‬أ‪$#5‬‬ ‫• َرف ‪ 8‬ھ درو ر و ت ‪َ 7‬‬
‫دد ا و ود‬ ‫نرط‬ ‫‪+‬دد ن ذرات ا درو ن ا‬
‫ن ذرات ا ر ون‪.‬‬
‫• ا) ت ذات ‪ - ،CnH2n+2 + : #‬ث ‪n=1,2,3….‬‬
‫"ردة‬ ‫زھ ھو أ ‪ -‬وي ‪ $*+‬روا ط ھ‬ ‫وأھم‬
‫ط‪.‬‬

‫‪٤‬‬
٥
‫ت ‪Cycloalkanes‬‬ ‫أ‬ ‫ا‬

‫ذرات ا ر ون ‪ 7‬ل‬ ‫‪#‬ل‬ ‫تا‬ ‫رف ا)‬ ‫•‬


‫‪ ،‬و‪: #‬‬ ‫ت ا ‪*-‬‬ ‫ت أو ا)‬ ‫*وأ‬ ‫‪ *-‬ت‬
‫ھو‬ ‫‪ - CnH2n‬ث …‪.n=3,4,5‬وأ ط ا ن ‪*-‬‬ ‫ا‬
‫ا ذي ‪ -‬وي ‪ ٣‬ذرات ر ون ‪.‬‬ ‫ا رو ن ا ‪*-‬‬

‫‪٦‬‬
‫رو ن‬ ‫و ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ھ‬

‫‪٧‬‬
‫ت ‪Alkenes‬‬ ‫ا‬
‫ر ون ‪ -‬ر ون ‪ B 1‬وا‪-‬دة‬ ‫ت ‪ $*+‬را ط‬ ‫• ‪ -‬وي ا)‬
‫‪ $*+‬ا)‪5‬ل‪.‬‬
‫‪ - ،CnH2n‬ث …‪.n=2,3,4‬‬ ‫• ا‪ :#‬ا‬
‫‪ B‬ھ‬ ‫• أ ط ا) ت ھو ا‪ * 1D‬ن أو ا‪ 1 D‬ن و‪ C : #‬ا‬
‫‪.C2H4‬‬

‫‪٨‬‬
‫ت ‪Alkynes‬‬ ‫ا‬
‫ر ون‪ -‬ر ون‬ ‫‪ -‬وي ‪ $*+‬را ط‬ ‫• ھ ا ر تا‬
‫‪ 1F1‬وا‪-‬دة ‪ $*+‬ا)‪5‬ل‪.‬‬
‫ھ ‪ - ،CnH2n-2‬ث ‪.n=2,3,4..‬‬ ‫• و‪ : #‬ا‬
‫ت ھو ا) * ن أو ا‪ 1 D‬ن‬ ‫• أ ط رب ‪G‬‬
‫و‪ C : #‬ھ ‪C2H2‬‬

‫‪٩‬‬
‫تا ظ‬ ‫ا‬
‫ن ا ز ‪ B‬ت‪ ،‬ؤو‬ ‫و‪ +‬ت ‪-‬ددة ن ا ذرات‬ ‫ھ‬
‫‪M B‬‬ ‫ا " ‪F+‬ت ا‬ ‫‪+‬ن ‪L‬واص ا ز ‪ B‬ت و‪+‬ن *و‬
‫"س‬ ‫و‪ +‬ا "‬ ‫‪ N‬رھ ن ا ز ‪ B‬ت ‪ .‬و ‪" M‬س ا‬
‫‪ B‬ا زة ‪: ،‬ض ا ظر ‪+‬ن‬ ‫ا " ‪F+‬ت ا‬ ‫ا طر‬
‫‪ -‬م ا زيء ا ر ط ‪ .C‬و * دول ن أھم‬
‫ا ر تا و ‪.‬‬ ‫و‪ +‬ت ا وظ "‬ ‫ا‬

‫‪١٠‬‬
‫و‬ ‫ا ما‬ ‫و‬ ‫ا‬
‫أ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫اط‬
‫ا وظ‬ ‫ا وظ‬

—X
CH3CH2Br CH3Cl R—X ‫ھ د‬ ‫ ل ا !و‬#‫ھ دات ا‬
(X: F, Cl, Br, I)

CH3CH2OH CH3OH R—OH ‫ا ' درو‬ ‫و‬ —OH ‫و&ت‬ ‫ا‬

CH3CH2OCH2CH3 CH3OCH3 R—O—R′ ‫— او‬O— ‫ا& رات‬

‫ا رو ل‬ ‫و‬
CH3CHO HCHO R—CHO —CHO ‫ دھ دات‬#‫ا‬
( )‫)طر‬
‫ا رو ل‬ ‫و‬
CH3CH2COCH3 CH3COCH3 R—CO—R′ —CO— ‫و ت‬ ‫ا‬
( ‫)و ط‬

CH3COOH HCOOH R—COOH ‫ا رو ل‬ ‫و‬ —COOH ‫ضا رو‬ #‫ا‬

CH3CH2COOCH3 CH3COOCH3 R—COO—R′ ‫— ا ر‬COO— ‫ا& رات‬


#‫ ت ا‬,
‫ا رو‬

CH3CH2CH2COBr CH3COCl R—COX ‫ض‬ ‫— ھ د‬COX ‫ض‬ #‫ھ دات ا‬


‫ض‬

CH3CONH2 HCONH2 R—CONH2 ‫— أ د‬CONH2 ‫ا& دات‬

CH3NHCH3 CH3NH2 R—NH2 ‫— أ ن‬NH2 ‫ت‬ &‫ا‬

١١
‫‪1/16/2021‬‬

‫ل ا ــ‬ ‫ا‬
‫ا ذرات و ا ز ت و ا و ت‬

‫‪١‬‬

‫ا م‪:‬‬
‫ظر دا ون ا ذر ‪.‬‬ ‫‪ -‬م ا را ت ا‬
‫ا * أدت إ ' ا‪ & #‬ف ا‪ # $‬رو ت وا "وذج ا ووي ذرة‪.‬‬ ‫‪- -‬ف ا ‪ ,‬رب ا ر‬
‫‪ -‬و‪-‬ف ‪ 0‬ا ذرة "ن ‪ 2‬ث ا ‪0‬رو و ت وا و رو ت وا‪ # $‬رو ت وا ‪ 0‬ر ‪/‬ن ا ‪ .‬رب‬
‫ا &‪ 2‬ت ا ‪6#‬ر‪ 0‬و‪ #‬ل ھذه ا ‪ " ,‬ت دون ا ذر ‪.‬‬
‫‪ 0‬ر ‪/‬ن ا ر‪ #‬ب دون ا ذري‬ ‫"‪ 7‬ا ر‪.‬م ا ذري ور‪.‬م ا ‪#‬‬ ‫‪ -‬ا ‪9‬دم ا ر"وز ا ‪" #‬‬
‫"ن ا ظ ر‪.‬‬
‫‪ 2 -‬ب ا وزن ا ذري ‪-‬ر "ن ‪ #‬ل ا ذرات ا ;رد و" ر ا ط‪0‬‬
‫و رة‪.‬‬
‫‪- -‬ف ‪ #‬ف م ظ م ا ‪-‬ر * ا ‪,‬دول ا دوري ‪ 2‬ب ا دد ا ذري وا & ‪ * <0‬ا " دة ا ‪" #‬‬
‫ا وك ‪ "" ،‬أدى إ ' رات وا ‪ / ",‬ت‪.‬‬
‫‪2 -‬د د "وا‪ 7.‬ا " دن وا ; زات * ا ‪,‬دول ا دوري‪.‬‬
‫‪ " -‬ز ‪ 0‬ن ا "واد ا ‪,‬ز وا "واد ا و "ن ‪ 2‬ث ‪#‬و ‪. 6‬‬
‫‪ " -‬ز ‪ 0‬ن ا ‪ @ -‬ا ‪,‬ر ‪ 0‬وا ‪ @ -‬ا ‪,‬ز ‪.‬‬
‫"‪ A‬ل ر‪ 0 #‬ت ا ‪,‬ز ت‪.‬‬ ‫‪ -‬و‪-‬ف ‪ ; #‬ا ‪9‬دام ا ‪ @ -‬ا ‪,‬ز وا ‪ @ -‬ا ‪# 6‬‬
‫‪ -‬و ‪ # E‬ف &‪#‬ل ا و ت ‪/‬ن طر ق ‪ #‬ب أو ‪C‬دان ا‪ # $‬رو ت وا ‪9‬دام ا ‪,‬دول ا دوري ‪0‬ؤ‬
‫‪ 2&0‬ت‬
‫أ و ت "& ر‪. #‬‬
‫‪ -‬ا‪ #‬ب ا ‪ @ -‬ا ‪,‬ر ‪" 0‬ر‪ 0#‬ت ا و ‪ 0 ،‬ظر إ ' &‪ 2‬ت أ و ت "‪#‬و ‪. 6‬‬
‫ا * ‪"2‬ل ا "‪. 6‬‬ ‫أو ا‪ #‬ب ا ‪ F -‬ا ‪" #‬‬ ‫‪ -‬ا‪ #‬ب ا م "ر‪#‬ب أ و * ‪ 0‬ظر إ ' ا ‪ F -‬ا ‪" #‬‬
‫وا ‪ "2‬ض‪.‬‬ ‫"ر‪ 0#‬ت ‪ H‬ر ا و ا ‪A‬‬ ‫‪ -‬ا م أو ‪ 0 #‬ا ‪ @ -‬ا ‪" #‬‬

‫‪٢‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1/16/2021‬‬

‫ھ ا ذرات‬ ‫ز ا‬ ‫"و ت ا دة ا ر‬ ‫دم دا ون ‪#‬ر‬


‫‪:‬‬ ‫وو'& ا روض ا‬
‫ظر دا ون‬
‫‪ +‬ا ذرات‬ ‫رة دا‬ ‫ت‬ ‫ر ن‬ ‫‪" -١‬ون ا ‪#‬‬ ‫ا ذر‬
‫‪ .‬ا‪ -‬م وا"‬ ‫‪/#‬‬ ‫ر ا وا‪-‬د‬ ‫‪ -٢‬ا ذرات ‪ .‬ا ‪#‬‬
‫ر ا‪12‬رى‬ ‫و ا ‪1‬واص و ‪ 1‬ف ‪3‬ن ذرات ا ‪#‬‬
‫أ‪3‬داد‬ ‫ر و "ون‬ ‫‪" -٣‬ون ا ر" ت ن ذرات أ" ر ن ‪3‬‬
‫‪--‬‬ ‫ا ذرات ‪3‬ددا‬

‫ر"ب "ون ن ‪ X‬و ‪Y‬‬ ‫ر‪Y‬‬ ‫ذرات ‪3‬‬ ‫ر‪X‬‬ ‫ذرات ‪3‬‬
‫‪٣‬‬

‫‪-‬دث ن ‪3‬دم‬ ‫‪+‬و‪2‬‬ ‫ا دة ‪2‬‬ ‫ون ‪ -‬ظ ا دة‬


‫وي ‪ #‬ل ا ‪ F‬زات‬ ‫ا ‪&9‬ب و ا ‪ , #‬ن‬ ‫"ن ا ‪&9‬ب ‪J‬ن ‪#‬‬ ‫ل ‪ / :‬د ا‪ 2‬راق ‪#‬‬
‫و ا ر" د و ا " ء ا‬
‫‪9‬‬ ‫ر ا "و‬ ‫ن ا ر"ب ‪ - 9‬وي ‪ + 3‬ا ‪#‬‬ ‫ا‪ #‬تا ‪1‬‬ ‫با‬ ‫ون ا‬
‫‪/‬‬ ‫با"‬
‫ل ‪ :‬اذا ‪ 2 0 ".‬ل ‪ /‬ت "ن ‪ H‬ز ‪ * A‬أ‪ #‬د ا ‪#‬ر‪0‬ون ا ذي م ‪ 2‬رھ "ن‬
‫‪#‬ر‪0‬ون و ا ‪ , #‬ن ‪#‬ون ‪# * 0 A‬ل ا ت‬ ‫"‪ -‬در "‪J ; 9‬ن ا ‪ 0‬ا ‪#‬‬

‫‪ 1‬ف ا ر" ت ‪3 .‬دد ا ذرات ا ‪-‬دة ن "ل وع‬


‫ل‪:‬‬ ‫ب‬ ‫ون ا‬
‫ن ‪ :‬ا "ر ون‬ ‫ا "‬
‫‪1 : 1‬‬
‫ن‬ ‫‪ 1‬ذرة "ر ون & ‪ 1‬ذرة أ"‬ ‫أول أ" د ا "ر ون‬ ‫ا '‪3‬‬
‫‪CO‬‬

‫‪1 : 2‬‬ ‫ن‬ ‫‪ 1‬ذرة "ر ون & ‪ 2‬ذرة أ"‬ ‫أ" د ا "ر ون‬
‫‪CO2‬‬

‫‪٤‬‬

‫‪2‬‬
‫‪1/16/2021‬‬

‫رة ھ ا‪ " 2‬رو ت و ا رو و ت و ا و رو ت‬ ‫ت‬ ‫"ون ا ذرة ن‬ ‫ـ ــ ا ذرة‬


‫و‪,‬د ا واة * "ر‪#‬ز ا ذرة‬
‫و ‪#‬ون ‪.‬طرھ ‪ F-‬ر ‪,‬دا‬
‫و ‪ 2‬وي ‪ ' /‬ا ‪0‬رو و ت‬
‫و ا و رو ت‬

‫دور ا ‪ #‬رو ت ‪ 0‬ر‪ /‬ھ‬


‫* "دارات ‪2‬ول ا واة‬

‫‪٥‬‬

‫ر‪.‬‬ ‫ھو ز وع ا ذرة و ل ‪3‬دد ا رو و ت ‪ .‬واة ذرة ا ‪#‬‬


‫و ‪#‬دد ا‪ " 2‬رو ت ‪ .‬ا ذرة ا ‪ #‬د ‪.‬‬ ‫و "ون‬
‫ا ‪#‬دد ا ذري )‪(Z‬‬
‫ر‪.‬‬ ‫واة ذرة ا ‪#‬‬ ‫وع ‪3‬دد ا رو و ت وا و رو ت ‪.‬‬ ‫ھو‬ ‫)‪(A‬‬ ‫ا ‪#‬دد ا "‬

‫‪X‬‬
‫‪A‬‬
‫‪/‬دد ا و رو ت = ا دد ا ‪ – * #‬ا دد ا ذري‬
‫‪Z‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪A‬‬ ‫=‬ ‫‪N‬‬
‫‪Z‬‬

‫‪٦‬‬

‫‪3‬‬
‫‪1/16/2021‬‬

‫س ا ‪#‬دد ا ذري و " ‪ 1 /‬ف ‪3 .‬دد ا "‬ ‫‪/‬‬ ‫ا ذرات ا‬ ‫ا ظـ ر‬

‫ظ ر ا ‪ /‬درو ن‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1H‬‬ ‫ھ درو ن‬
‫‪3‬‬
‫‪1H‬‬ ‫ر وم‬ ‫‪1H‬‬ ‫د و ر وم‬
‫ل‪:‬‬
‫‪2‬دد ‪/‬دد ‪#‬ل "ن ا ‪0‬رو و ت و ا و رو ت و ا ‪ #‬رو ت " *‪:‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪199‬‬ ‫‪17‬‬
‫ج‪80Hg -‬‬ ‫ب‪80Hg -‬‬ ‫أ ‪8O -‬‬

‫ا ‪-‬ــل‪:‬‬
‫ا دد ا ذري )‪/‬دد ا ‪0‬رو و ت( = ‪ 8‬و ا دد ا ‪) * #‬ا ‪0‬رو و ت ‪ +‬ا و رو ت( = ‪17‬‬ ‫أ‪-‬‬
‫و ‪/‬دد ا ‪ #‬رو ت ‪8‬‬ ‫‪/‬دد ا و رو ت = ‪9 = 17 – 8‬‬
‫ا دد ا ذري )‪/‬دد ا ‪0‬رو و ت( = ‪ 80‬وا دد ا ‪) * #‬ا ‪0‬رو و ت ‪ +‬ا و رو ت( = ‪199‬‬ ‫ب‪-‬‬
‫‪٧‬‬ ‫‪/‬دد ا و رو ت = ‪ 119 =199 – 80‬و ‪/‬دد ا ‪ #‬رو ت ‪80‬‬
‫ج‪ -‬ا دد ا ذري )‪/‬دد ا ‪0‬رو و ت( = ‪ 80‬و ا دد ا ‪) * #‬ا ‪0‬رو و ت ‪ +‬ا و رو ت( = ‪200‬‬
‫و ‪/‬دد ا ‪ #‬رو ت ‪80‬‬ ‫‪/‬دد ا و رو ت = ‪120 =200 – 80‬‬

‫ن أو أ‪A#‬ر ر ‪0‬ط‬ ‫‪ 9‬أو "ن ذرات ‪- /‬ر ن ‪1‬‬ ‫ھو ‪ 7",‬ذر ن ‪ ' /‬ا ‪.‬ل "ن ذرات ا ‪-‬ر‬ ‫ا ز‪B‬‬
‫‪ 0‬ب‪0A‬‬ ‫‪0‬روا‪0‬ط ‪" #‬‬
‫‪#‬ون "ن ذر ن ‪C‬ط و "‪#‬ن ان ‪#‬ون " & ‪A" 60‬ل ا ‪ , #‬ن ‪ O2‬و ا ‪ 6‬درو‪ ,‬ن ‪H2‬‬ ‫ا ز ت‬
‫أو "‪ ; 9‬ا ذرات "‪A‬ل ‪ #‬ور د ا ‪ 6‬درو‪ ,‬ن ‪ HCl‬و اأول أ‪ #‬د ا ‪#‬ر‪0‬ون ‪CO‬‬ ‫ا ذرات‬

‫‪C‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪Cl‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪O O‬‬

‫‪#‬ون "ن أ‪A#‬ر "ن ذر ن "ن ذرات ا ‪-‬ر ; < "‪A‬ل ا وزون ‪O3‬‬ ‫ا ز ت ‪#‬ددة‬
‫أو "ن ‪- /‬ر "‪A" ; 9‬ل ا " ء ‪ H2O‬و ا "و ‪NH3‬‬ ‫ا ذرات‬

‫‪H‬‬
‫‪O‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪O‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪O‬‬

‫ھو ‪,‬زيء "‪#‬ون "ن ‪- /‬ر ن ‪ 1‬ن أو أ‪A#‬ر ‪A" ) 0 A 0 0‬ل ا " ء و ‪ * A‬أ‪ #‬د ا ‪#‬ر‪0‬ون ‪( CO2‬‬ ‫ا ر"ب‬
‫‪-2‬ظ أن ‪" :‬ل ا ر" ت ھ ز ت و "ن ت "ل ا ز ت ر" ت‬
‫‪٨‬‬

‫‪4‬‬
‫‪1/16/2021‬‬

‫‪0‬‬ ‫• ھو ذرة أو "‪",‬و‪" /‬ن ا ذرات ‪"2‬ل &‪" 2‬و‪ 0,‬أو‬ ‫ا ــون‬
‫‪ 2‬ث ;‪C‬د أو ‪ #‬ب ا ‪ #‬رو ت "‪ 0A 7‬ت ‪/‬دد ا ‪0‬رو و ت‬ ‫‪#‬ون "ن ‪W9‬ل ; ‪W/‬ت ‪" #‬‬ ‫•‬

‫‪#‬ون ‪0 0‬ب ‪C‬د ا ‪ #‬رون أو أ‪A#‬ر "ن ذرة " د‬ ‫ا " ون ھو أ ون "و‪,‬ب ا &‪2‬‬
‫→ ‪Na‬‬ ‫‪Na+ + e-‬‬
‫‪11 p‬‬ ‫‪11 p‬‬
‫‪11 e‬‬ ‫‪10 e‬‬

‫ب ا ‪ #‬رون أو أ‪A#‬ر ا ' ذرة " د‬ ‫‪#‬ون ‪0 0‬ب ا‪#‬‬ ‫ب ا &‪2‬‬ ‫ھو أ ون‬ ‫ون‬ ‫ا‬
‫→ ‪Cl + e-‬‬ ‫‪Cl-‬‬
‫‪17 p‬‬ ‫‪17 p‬‬
‫‪17 e‬‬ ‫‪18 e‬‬

‫"‪#‬ن أن ;‪C‬د ا ذرة أو ‪ #‬ب أ‪A#‬ر "ن ا ‪ #‬رون ‪Mg2+, Fe3+, S2-, N3- :‬‬

‫"‪#‬ن أن ‪#‬ون ا و ت " ددة ا ذرات ‪OH- , NO3-, NH4+ :‬‬

‫" ل ا زات ‪#‬و ن " و ت أ" ا ‪ .C‬زات " ل ‪#‬و ن أ و ت‬

‫‪٩‬‬

‫‪9‬دام ا ر"وز ا ‪" #‬‬ ‫‪9‬دم ‪ 0‬ر ‪/‬ن ر‪ #‬ب ا ‪,‬ز ت أو ا و ت ‪0‬‬ ‫•‬ ‫ـ‪ D‬ا "‬ ‫ا‬
‫‪2‬دد ب ا ‪-‬ر ا " ‪2‬دة * ا ‪,‬زيء‬ ‫•‬
‫‪ 0‬ن ا دد ا د‪ .‬ق "ن ذرات ‪#‬ل ‪- /‬ر * ا ‪,‬زيء‬ ‫‪D‬ا ز‬ ‫ا‬
‫ا وزون‬ ‫ا ء‬ ‫ن‬ ‫ا "‬ ‫ا ‪ /‬درو ن‬ ‫ا زيء‬

‫‪O3‬‬ ‫‪H2O‬‬ ‫‪O2‬‬ ‫‪H2‬‬ ‫ا ز‬ ‫ا‬

‫& ر ا ر‪.‬م ا ; * ا ' ‪/‬دد ذرات ا ‪-‬ر و ‪2‬ذف ا ر‪.‬م ‪" 1‬ن ا ‪F -‬‬ ‫•‬
‫‪-‬ر ا وا‪2‬د ‪W-Y " 0‬ت )"‪A‬ل ا ‪ , #‬ن و ا وزون(‬ ‫"' ا ‪,‬ز ت ا "‪; 9‬‬ ‫•‬
‫‪9‬دم ا " ذج ‪/‬ط ء ‪-‬ور ‪6 /‬‬ ‫"‪#‬ن رؤ ‪6‬‬ ‫ن ا ‪,‬ز ت‬ ‫ذج ا ز‬ ‫ا‬
‫‪/‬ل ا ء و ل ا "رات ‪ .‬ا ‪ #‬د ا ‪C‬‬ ‫•‬ ‫وذج "رات‬
‫أو ز ر" ت‬ ‫"ون ا ذرات ن ا ‪I1‬ب أو ا ‪ C‬ك ا ‪G‬ب و ل ا روا ط ‪#‬‬ ‫•‬ ‫و ' ن‬
‫‪ 9 I‬ا زوا ن ا ذرات ا زوا ‪ .‬ا ز ت ا ‪G G-‬‬ ‫•‬
‫ء‬ ‫ب ‪ -‬م ا "رة & ‪ -‬م ا ذرة )‬ ‫"ون "رات " ‪ /‬س ا ‪ -‬م و ‪2‬‬ ‫•‬
‫ا ‪ /‬درو ن(‬
‫"ل ذرة ون ‪-‬دد‬ ‫•‬
‫وذج ‪+‬ء‬
‫‪ /'#‬و ‪ 2‬رى ا روا ط‬ ‫ل ا ذرات "رات ورة‬ ‫•‬ ‫ا 'ء‬
‫‪ 9‬ظ‪/‬ر‬ ‫ب ‪ -‬م ا "رة & ‪ -‬م ا ذرة ذ ك ‪K.‬ن ه<ا ا و< ‪ "M‬ر د‬ ‫•‬
‫‪١٠‬‬ ‫ا‪C 1‬ف ‪ -‬م ا ذرات ‪3‬ن ‪/'#‬‬

‫‪5‬‬
‫‪1/16/2021‬‬

‫ا ز‬ ‫ا‬
‫ا‬ ‫ا‬

‫وذج "رات‬
‫و ' ن‬

‫وذج ‪+‬ء‬
‫ا راغ‬

‫‪١١‬‬

‫و ‪ 0‬ن ‪- /‬ر ا "ر‪#‬ب * أ‪ 0‬ط ‪/ 0‬دد ‪6 0 2 2-‬‬ ‫ھ* أ‪ 0‬ط ا ‪ @ -‬ا ‪" #‬‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫‪ 2‬ث ‪- 9‬ر ا دد ا ; * * ا ‪ F -‬ا ‪,‬ز ا ' ا‪ 0‬ط ‪/‬دد ‪E 2-‬‬
‫ط‬ ‫أو ا‬
‫‪ 0‬رو‪ #‬د ا ‪ 6‬درو‪ ,‬ن ‪ H2O2‬أ" ا ‪ F -‬ا ‪,‬ر ‪HO *6 0‬‬ ‫ل ‪ :‬ا ‪ F -‬ا ‪,‬ز‬
‫"ر‪#‬ب ا ‪ 6‬دراز ن ‪ N2H4‬أ" ا ‪ F -‬ا ‪,‬ر ‪NH2 *6 0‬‬ ‫ا ‪ F -‬ا ‪,‬ز‬

‫* ‪ A#‬ر "ن ا ‪,‬ز ت ‪#‬ون ا ‪ F -‬ا ‪,‬ز ھ* ; ‪ 6‬ا ‪ F -‬ا ‪,‬ر ‪A" 0‬ل‪:‬‬
‫ا " ء ‪ H2O‬و ا "و ‪ NH3‬و‪ * A‬أ‪ #‬د ا ‪#‬ر‪0‬ون ‪CO2‬‬

‫‪:‬‬ ‫ن"‬ ‫ول ا‬ ‫ا ز‬ ‫ل ‪ :‬أ" ب ا‬

‫ا ‪-‬ل ‪ :‬و‪,‬د أر‪ 70‬ذرات ‪ H‬وذرة ‪#‬ر‪0‬ون و ا‪2‬دة و ذرة أ‪ , #‬ن وا‪2‬دة‬
‫‪ ; # E‬ار ‪ 0‬ط ا ذرات‬ ‫‪ CH4O‬و ‪ # 6 #‬ب ‪ CH3OH‬و‬ ‫‪#‬ون ا ‪ F -‬ا ‪,‬ز‬

‫‪:‬‬ ‫ن"‬ ‫" ورو‪.‬ورم ا‬ ‫ا ز‬ ‫ل ‪ :‬أ" ب ا‬


‫‪CHCl3‬‬ ‫ا ‪-‬ل ‪:‬‬

‫‪١٢‬‬

‫‪6‬‬
‫‪1/16/2021‬‬

‫روز ‪N2O‬‬ ‫و"وز ‪ C6H12O6‬ج‪ -‬أ" د ا‬ ‫ن ‪ C2H2‬ب‪-‬‬ ‫ز ت ‪ :‬أ‪ -‬أ‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ل ‪ :‬أ" ب ا‬

‫أ‪ " C0 C2H2 -‬ا ر‪.‬م ا ; * ‪-2 2 ' /‬ل ‪ ' /‬ا ‪ F -‬ا ‪,‬ر ‪CH : 0‬‬ ‫ا ‪-‬ل ‪:‬‬
‫ب‪ " C0 C6H12O6 -‬ا ر‪.‬م ا ; * ‪-2 6 ' /‬ل ‪ ' /‬ا ‪ F -‬ا ‪,‬ر ‪CH2O : 0‬‬
‫‪-2‬ظ ا < و ‪# 3 ' / " .‬ون ا ‪ C2H4O2 ,‬وھ* ت أ‪ 0‬ط ‪F -‬‬
‫ج‪ N2O -‬ا ‪ F -‬ا ‪,‬ر ‪ 0‬ھ* ; ‪ 6‬ا ‪ F -‬ا ‪,‬ز ‪ N2O‬ن ا ر‪ .‬م ا ; ھ* أ‪ 0‬ط أر‪ .‬م ‪2 2-‬‬
‫‪2‬ل‬
‫‪ #‬ن ‪C8H10N4O2‬‬ ‫أ‪ #‬ب ا ‪ F -‬ا ‪,‬ر ‪0‬‬ ‫‪ ;0‬ك‪:‬‬
‫; ‪. 6‬‬ ‫ھ* ا ‪ @ -‬ا ‪,‬ر ‪0‬‬ ‫‪ D‬ا ر" ت‬
‫ا و‬
‫‪Na+‬‬ ‫ا ‪" 0 -‬ن ‪ #‬ور د ا ‪-‬ود وم ‪ ' /NaCl‬أ‪/‬داد " و "ن ا ‪ #‬و ت‬ ‫‪ 2‬وي ا‬
‫او ا ‪,‬ر ‪0‬‬ ‫و ا و ت ‪" Cl-‬ر ‪ 0 #0& * 0‬ور ‪ AWA‬ا ‪ 0‬د و ‪0‬ذ ك ‪#‬ون ا ‪ F -‬ا و‬
‫ھ* ‪.NaCl‬‬
‫أي ر"ب أ و "ون ‪ #‬دل "‪/‬ر‬
‫وع ‪ -I‬ا و ت(‬ ‫وع ‪ -I‬ا " و ت =‬ ‫) * أي و‪2‬دة ‪# F -‬ون‬
‫أي أن ‪ -I‬ا " و ت ‪ -I +‬ا و ت = ر و ‪9Z‬ذ ا و ت ر ب و &‪#‬ل ‪ 0‬وري "‪2‬دد‪.‬‬
‫‪Na+‬‬ ‫‪Cl-‬‬

‫" ور د ا ود وم‬ ‫" و ت ا ود وم و أ و ت‬ ‫ود وم‬ ‫ورات " ور د ا‬


‫‪١٣‬‬ ‫ا ب‬ ‫س‬ ‫ا " ور ‪.‬‬

‫‪70‬‬

‫‪ D‬ا ر" ت‬
‫وي ‪ -I‬ا ون‬ ‫" ون ب أن‬ ‫‪K.‬ن ا ر م ا‬ ‫‪ #‬د "‪/‬ر‬ ‫‪#‬ل ا‬ ‫ا و‬
‫وي ‪ -I‬ا " ون‬ ‫‪ P‬ون ب أن‬ ‫و ار ما‬

‫و ‪' C.‬رورة و'& أر م‬ ‫ون‬ ‫اذا " ت ا ‪ -I‬ت ‪ .‬ا " ون و ا‬

‫ا‪+‬أ ط‬ ‫ر ا‪2‬ر م ا‬ ‫ب ا‪1‬‬

‫رو د ا و وم ؟‬ ‫ا و‬ ‫ل ‪ :‬أ" ب ا‬
‫ر ط " ون ا و وم ‪ & K+‬أ ون ا روم ‪Br-‬‬ ‫‪ .‬ر"ب رو د ا و وم ا و‬ ‫ا ‪-‬ل‪:‬‬
‫‪KBr‬‬ ‫وع ا ‪ -I‬ت = )‪ 0 = (+1) + (-1‬و "ون ا‬

‫ود د ا ز ك؟‬ ‫ا و‬ ‫ل ‪ :‬أ" ب ا‬


‫ا ‪-‬ل ‪ . :‬ر"ب ود د ا ز ك ا و ر ط " ون ا ز ك ‪ & Zn2+‬أ ون ا ود ‪I-‬‬
‫وع ا ‪ -I‬ت = )‪+1 = (+2) + (-1‬‬
‫وع ا ‪ -I‬ت وي ر ‪' .‬رب ‪ -I‬ا ون ‪2 .‬‬ ‫و ‪#‬ل‬
‫‪ZnI2‬‬ ‫و "ون ا‬

‫‪١٤‬‬

‫‪7‬‬
‫‪1/16/2021‬‬

‫" د ا و وم؟‬ ‫ا و‬ ‫ل ‪ :‬أ" ب ا‬


‫ا ‪-‬ل ‪ :‬ا " ون ‪ Al3+‬وا ون ‪O2-‬‬
‫وع ا ‪ -I‬ت = ])‪0 = (+6) + (-6) = [2x(+3) +3 x (-2‬‬
‫" د ا و وم ھ ‪Al2O3 :‬‬ ‫ا و‬ ‫"ون ا‬

‫ا ر" ت‬

‫ا ر" ت ا و‬ ‫أو‪2‬‬
‫‪1M‬ذ " و ت‬ ‫‪NH4+‬‬
‫ء أ ون ا و وم‬
‫‪ /‬ن أ ء ‪ 3‬رھ‬ ‫ا ‪ #‬دن أ‬

‫) ل ‪(NaCl‬‬ ‫ا ر" ت ا و ا‬ ‫‪3‬د‬


‫ود وم‬ ‫‪ " +‬ور د ا‬ ‫ود وم( و‬ ‫)" ور د( ‪ " 9#‬ون ا ‪#‬دن )ا‬ ‫"ون ا‪ 2‬م ا ول أ ون ‪# 2‬د‬

‫‪ ") S‬ور د(‬ ‫‪ +‬ا ون ‪1M‬ذ ا زء ا ول ن ا‪ 2‬م )" ور( و ' ف ‪ 9‬ا ‪G‬ط& ) د(‬
‫‪ :‬رو د ا و وم ‪ ، KBr‬ود د ا ز ك ‪ ، ZnI2‬أ" د ا و وم ‪.Al2O3‬‬ ‫أ‬
‫ت ) د ( ‪#‬ض ا و ت ا ‪. # I‬‬ ‫ن ا دول ا‬

‫ل أ ون ا ‪ /‬درو" د ‪ OH-‬و‬ ‫ر ‪1‬‬ ‫‪ -‬وي ‪3 + 3‬‬ ‫) د( ‪#‬ض ا و ت ا‬ ‫‪1‬دم‬


‫وم ‪ KCN‬وھ ر" ت ‪C‬‬ ‫دا و‬ ‫وم ‪ LiOH‬و‬ ‫د ‪ . CN-‬ر" ت ھ درو" د ا‬ ‫ا‬
‫‪١٥‬‬ ‫‪ -2‬وا ‪ 3 C + 3 /‬ر‪.‬‬

‫ط ‪ 0 7‬ض ا " دن ‪#‬و ن أ‪A#‬ر "ن وع "ن ا ‪ #‬و ت‬


‫‪ 0‬ر‪ .‬م ا رو"‬ ‫ا ‪2‬د د ‪#‬ون ‪ Fe2+‬و ‪ Fe3+‬و ‪9‬دم ظ م وك "‬
‫‪-‬د د )‪(III‬‬ ‫‪-‬د د )‪(II‬‬

‫‪ " +‬ور د ‪-‬د د)‪(III‬‬ ‫‪ " +‬ور د ‪-‬د د)‪ (II‬و ‪ -‬وي ‪ Fe3+ ' / FeCl3‬و‬ ‫‪ -‬وي ‪ Fe2+ + 3 FeCl2‬و‬

‫ز )‪(II‬‬ ‫‪ +‬أ" د ا‬ ‫‪ -‬وي ‪ Mn2+ + 3 MnO‬و‬


‫ز )‪(III‬‬ ‫‪ +‬أ" د ا‬ ‫‪ Mn3+ + 3 Mn2O3‬و‬
‫ز )‪(IV‬‬ ‫‪ +‬أ" د ا‬ ‫‪ Mn4+ + 3 MnO2‬و‬

‫‪١٦‬‬

‫‪8‬‬
‫‪1/16/2021‬‬

‫‪١٧‬‬

‫ل‪:‬‬

‫‪١٨‬‬

‫‪9‬‬
‫‪1/16/2021‬‬

‫ا ر" ت ا ز‬

‫'& ا م ا ‪ #‬ر ا‬ ‫" ‪ .‬ا ر" ت ا و ا‬


‫‪ 9#‬ا م ا ‪ #‬ر ا ول‬ ‫' ‪ .‬ا ‪ 9‬ا ‪G‬ط& ) د( م‬
‫أ ــ‬
‫‪SiC‬‬ ‫"ون‬ ‫"ر د ا‬
‫‪HCl‬‬ ‫" ور د ا ‪ /‬درو ن‬
‫‪HBr‬‬ ‫رو د ا ‪ /‬درو ن‬
‫‪SO3‬‬ ‫‪ C‬أ" د ا " ر ت‬
‫‪CO‬‬ ‫أ‪ -‬دي أ" د ا "ر ون‬
‫‪CO2‬‬ ‫أ" د ا "ر ون‬
‫‪SO2‬‬ ‫أ" د ا " ر ت‬
‫‪N2O4‬‬ ‫ا رو ن‬ ‫ر ‪ 3‬أ" د‬

‫‪.‬د ‪2‬ذف ا ‪ 0‬د )أ‪ -‬دي( ‪-‬ر ا "و‪,‬ود ‪ ' /‬ا ر‬


‫"‪ '" PCl3 WA‬ث " ور د ا و ور و س ث " ور د أ‪ -‬دي ا و ور‬

‫‪١٩‬‬

‫ل‪:‬‬

‫ا ‪-‬ل ‪:‬‬

‫ل‪:‬‬

‫ا ‪-‬ل ‪:‬‬

‫‪٢٠‬‬

‫‪10‬‬
‫ھ‬ ‫و‬
‫ت‬ ‫ا ‪،‬إ‬ ‫إ‬ ‫اد ا‬ ‫لا‬ ‫‪،‬‬ ‫تا‬ ‫ا‬
‫(‪.‬‬ ‫)‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫(و‬ ‫) ر‬

‫ت )ث ‪ ,-‬ا ‪ #‬ه وا ) ( ' & ‪ $ %‬ا اد ا ‪!" #‬‬ ‫(‪ :‬ھ‪,‬‬ ‫)‬ ‫ت‬ ‫أـ‬
‫‪ 3‬ظ‪0‬وف ا ‪. (0#‬‬ ‫‪ !4‬ا اد ا‬ ‫ا ? "! أن ) "‪ <=:( $‬ا ;‪0" 9:‬ة أ‪06‬ى‬
‫‪:‬‬ ‫? ا ر "‪ $‬ا < )رو‪ ,- E ! F‬ا ‪ :‬د ا‬ ‫‪ ,- @ A"04‬ا ? ( < وا ) ‪ B",‬ل‪:‬‬

‫‪H2 + F2‬‬ ‫‪2HF‬‬

‫‪.‬‬ ‫وا‬ ‫ھنا‬ ‫ا‬ ‫دث‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫(‪ :‬ھ‬ ‫)‬ ‫ت ر‬ ‫بـ‬
‫ن‪.‬‬ ‫و ر ز ‪ %‬ا ل‪ " #‬ن !‬
‫د ا ! رو ن‪:‬‬ ‫أ‬ ‫ز ر‪#‬‬ ‫‪ #‬ن ز ' ! أ د ا ! رو ن و‬ ‫' ل‪ :‬ا ل ا‬

‫)‪N2O4 (g‬‬ ‫)‪2NO2 (g‬‬


‫‪: Chemical Equilibrium‬‬ ‫ان ا‬ ‫•ا‬

‫‪،‬‬ ‫‪ +‬وا‬ ‫لا‬ ‫ل ن ا‬ ‫ر‬ ‫وى !دھ‬ ‫ا‬ ‫‪ -‬ھو ا‬ ‫ا زان ا‬


‫' ‪ # #‬رور ا و;ت‪.‬‬ ‫و ا!‬ ‫‪ 9# :‬ء را ز ا واد ا‬

‫ون‬ ‫ا زان !د‬ ‫ل ‪+‬‬ ‫• ون ا‬


‫ل‬ ‫دل ا‬ ‫‪ +‬و‬ ‫لا‬ ‫دل ا‬
‫‪+‬‬ ‫ا‬

‫‪+‬‬ ‫لا‬ ‫دل ا‬ ‫‪=+‬‬ ‫لا‬ ‫دل ا‬

‫ا واد‬ ‫ب ط‪#‬‬ ‫ت ا زان )‪ ,(K‬و ‪#‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ن ا زان ا‬ ‫م ا ‪ #‬ر ن ھذه ا‬


‫ل( أو ‪ #‬ظ‪4‬وط ا ز‪ 4 ) -‬زات(‪.‬‬ ‫م ا ‪ #‬ر !" إ ‪ #‬و ر )‬ ‫ا‬
‫د ا ! رو ن )‪(N2O4‬‬ ‫أ‬ ‫ز ر‪#‬‬ ‫د ا ! رو ن) ‪ (NO2‬و‬ ‫ز'! أ‬ ‫‪#‬ن‬ ‫لا‬ ‫ل‪ :‬ا‬
‫)‪N2O4 (g‬‬ ‫)‪2NO2 (g‬‬

‫قو‬ ‫ز ‪ NO2‬و!‪!# %‬‬ ‫ون ‪ ،%‬أ‬ ‫ز ‪N2O4‬‬


‫ر ا ل ‪" #‬و ‪ :‬ن‬ ‫ث ن ‪#‬‬
‫ا "واء ا وث‪.‬‬ ‫ن رؤ ‪# %‬و>وح‬
‫ن ا "واء‪! ،‬دھ ظ"ر ا ّون‬ ‫; رورة ر‬ ‫رو ن ‪ّ N2O4‬م ‪"!9‬‬ ‫‪A‬ذا ن ھ! ك‬
‫ا ‪ !ّ #‬و ھذا ! و ن ز ‪ -‬ت ‪ NO2‬و زداد در ا ّون !د ا رار ك ‪ + ّ N2O4‬ا و‪D‬ول‬
‫ن ! ظ أي ‪ 4‬ر ‪ +‬در ا ّون‪.‬‬ ‫ا‪ ّ E‬زان‪ # ،‬ث ‪ #‬د ھذه ا‬ ‫إ‪+‬‬

‫]‪K = [NO2] 2 / [N2O4‬‬

‫! ظ أنّ ر;م ا سّ ‪2‬‬


‫‪ [NO2] 2‬و ھو‬
‫ا ‪D9‬ود ‪ %#‬أ!‪%‬‬
‫ا ‪ P‬ا د‬
‫)‪: The equilibrium constant (K‬‬ ‫ت ا" زان ا!‬ ‫‪.٣‬‬
‫ر"‪A‬ه ‪ K‬او ‪Kc‬‬
‫‪ 3( G‬ا‪A H‬ان ‪ @ I K‬و )ة‬

‫) ا‪Aّ H‬ان‪.‬‬ ‫وا ‪#‬‬ ‫اد ا‬ ‫‪0 ! ( J‬ا‪ A E‬ا‬ ‫; رة !‬ ‫ھ‬


‫اد ا ‪ #‬و ‪ -0" < " ?E‬ع‬ ‫‪0O ?L‬ب ‪0‬ا‪ A E‬ا‬ ‫'ا; ‪M‬ھ‬ ‫‪،‬‬ ‫; رة ! ‪ ?L‬ا‬ ‫ھ‬
‫اد‬ ‫‪0‬ا‪ A E‬ا‬ ‫<‬ ‫زو ‪ ،‬و ‪ T;%‬ا ‪40%‬‬ ‫‪ F‬د ‪ ,-‬ا ‪ :‬د ا‬ ‫‪ ,R-‬ا‬ ‫وي ا ‪ J0‬ا‬ ‫ة‬
‫م‪.‬‬ ‫) ا‪A H‬ان ‪ ,-‬ا‬ ‫ا‬
‫‪aA + bB ↔ cC + dD‬‬ ‫ل‬ ‫‪+‬ا‬ ‫‪-‬‬ ‫!د ط‪ #‬ق ; !ون ا‪ E‬زان ا‬

‫‪:‬‬ ‫د ا‬ ‫‪+‬ا‬
‫! ‪D‬ل‬
‫ث‪:‬‬
‫ت‬ ‫•]‪ [A‬و]‪ [B‬ا را ز ا و ر‬
‫!وا ‪Q‬‬ ‫•]‪ [C‬و]‪ [D‬ا را ز ا و ر‬
:١ ‫ل‬

N2O4(g) ↔ 2NO2(g) ! "#


E ٢٥C° ‫ارة‬0 F‫) در‬ 0 ٢ @ :X ‫ ا ء‬- ‫ان‬A &‫) ا‬ ‫ دة‬F ‫اد ا‬ ‫ ت ا‬E 3 E ‫ان اذا‬A &‫ ا‬3( G ‫ا‬
4
N2O4 = 8.54 x 10-2 mol
NO2= 2.82 x 10-2 mol

:‫ل‬$!‫ا‬
‫ ب أو" را ز ا" زان‬$'
[N2O4] =8.54 x 10-2 mol / 2L = 4.27 x 10-2 mol/L
[NO2]=2.82 x 10-2 mol / 2L = 1.41 x 10-2 mol/L
‫ت ا زان‬# ' ‫ب‬ ! ‫'م‬
K = [NO2] 2 / [N2O4] =(1.41 x 10-2 mol/L) 2/ (4.27 x 10-2 mol/L)

K= 4.66 x 10-3 mol/L


‫ر ا! ‪' +‬س‬ ‫‪ .٢‬ا" زان‬ ‫'‪ -‬م ا زان إ!‪ .١ :.‬ا" زان ا! ‪' +‬س‬
‫‪ (١‬ا زان ا! ‪' +‬س‬
‫ا ز ‪-‬‬ ‫‪!+‬سا‬ ‫ت و ا !وا ‪ Q‬و ودة‬ ‫!س ! أن ا‬ ‫•ا‪ E‬زان ا‬
‫‪: 9#‬‬ ‫د ا ! رو ن ا ذي أ‪a‬ذ! ه‬ ‫لأ‬ ‫' ل‪:‬‬

‫)‪N2O4(g) ↔ 2NO2(g‬‬
‫ل ھو‪:‬‬ ‫' ‪#‬ت ا‪ E‬زان "ذا ا‬
‫‪ #‬ث أن ‪ ! Kc‬أ!‪ّ %‬م ا ‪ #‬ر ن‬
‫ا ّرا ز ‪ #‬ول ل ر‪.‬‬
‫ا "' &‪:%‬‬ ‫ان‬ ‫‪ (٢‬ا‬
‫ا& ‪A‬ان‬ ‫ا ^ زات )‪- (g‬‬ ‫)‪ - O& ( (l‬ا‬ ‫ا \ ; )‪ (s‬أو ا‬ ‫• )" ‪ 4‬ن ا& ‪A‬ان ( ! " اد ] ? ا‬
‫( & ‪A‬ان _ ‪ 0‬ا ‪.I #‬‬ ‫‪ -‬ھ`ه ا‬
‫‪ J ,-‬ن ا& ‪A‬ان‪ A E0 ) .‬ا ^ زات ‪4‬‬ ‫و ا \ ; ‪ <" ( G‬ا‪` < ّ E 3 6‬ا ‪& a‬‬ ‫اد ا‬ ‫• ‪0‬ا‪A E‬ا‬
‫‪.( M -‬‬
‫ل ‪:٣‬‬
‫‪:‬‬ ‫د ت ا‪d‬‬ ‫أ ب ‪ #‬ر ' ‪#‬ت ا‪ E‬زان‬

‫‪1.‬‬ ‫]‪Kc = [ CO2‬‬

‫‪2.‬‬ ‫‪Kc‬‬

‫‪3.‬‬

‫‪4.‬‬
‫‪ .٤‬ا!‪5‬وا ل ا! ؤ رة ‪ 2‬ا" زان‪:‬‬
‫ة ‪Le Chatelier’s principle . # /0‬‬ ‫‪- -٤.١‬‬
‫م‬ ‫ا ر ز‪ ،‬ا >‪4‬ط‪ ،‬ا‬ ‫دث ‪ 4‬ر‬ ‫ل !د‬ ‫‪#! +‬ؤ ا ه ا‬ ‫د‬ ‫• ; !ون ‪Le Chatelier‬‬
‫ا رارة‪.‬‬ ‫او در‬
‫ا زان ن ذا ك ؤدي ا ‪ +‬ازا‬ ‫ل‬ ‫‪+‬‬ ‫‪ +‬ا!‪ %‬اذا ‪#‬ذل "د ‪ a‬ر‬ ‫!ص ھذا ا ‪! 9‬ون‬ ‫•‬
‫ا ه ‪ a‬ف ھذا ا "د‪.‬‬ ‫ل‬ ‫ا‬
‫وا ل و ھ ‪:‬‬ ‫ت ‪ #‬ر‪#‬‬ ‫‪+‬ا‬ ‫نا 'ر‬ ‫"د ا!‪%‬‬ ‫!‬ ‫•‬

‫ا زان‬ ‫ل ن‬ ‫‪ #‬دا‬ ‫ا‬ ‫ا ر ز‬ ‫‪:‬‬ ‫‪ 4‬ر‬


‫ا >‪4‬ط‬
‫ا م‬
‫او‬
‫ا رارة‬ ‫در‬
‫‪ -٤.٢‬ا! ‪ 7‬ر ‪ 2‬ا! ر ز‬

‫ه ا ذي ‪ 9‬ل ن ر ز‬ ‫‪ !%‬وا‬ ‫ل‬ ‫ا زان ن ا‬ ‫ل‬ ‫! ا‪+‬‬ ‫اذا ا> ت دة‬


‫ا دة ا > ‪.‬‬
‫ل‪:‬‬ ‫ز ا " درو ن ا ‪ +‬ا‬ ‫' ل !د ا>‬

‫)‪H2 (g) + I2 (g) ↔ 2HI (g‬‬

‫ا زان د دة‪ ،‬و اذا ا> ! ‪HI‬‬ ‫‪D! +‬ل ا ‪+‬‬ ‫ن ھو ا ‪-‬د‬ ‫ر ا‪ +‬ا‬ ‫ل نا‬ ‫ون ا‬
‫! و ض ا !‪9‬ص‬ ‫‪ !%‬وا‬ ‫ل‬ ‫ن ‪ HI‬ن ا‬ ‫ب‬ ‫ر‪ .‬و اذا م‬ ‫ل! وا‬ ‫‪%‬ا‬
‫ر ز ‪HI‬‬
‫‪ -٤.٣‬ا! ‪ 7‬ر ‪ 2‬ا!‪79‬ط‪:‬‬

‫ا‪ a‬ف دد و ت ا !وا ‪ Q‬ن‬ ‫ت ا ز! ‪ 4 #‬ر ا >‪4‬ط ‪9‬ط‬ ‫‪'h‬ر ا‬


‫‪ :‬ا واد ا و ودة‬ ‫ا >‪4‬ط ؤ'ر ‪+‬‬ ‫ث ان ا ‪ 4‬ر‬ ‫ت‬ ‫دد و ت ا‬
‫ل‪.‬‬ ‫ا! ء ا‬

‫ل '‪$‬و دد ا! و"ت ا"‪:‬ل‬ ‫'د ز دة ا!‪79‬ط ‪ <+‬ا!‬

‫ه‬ ‫! و ا! ج ز د ن ا و! ‪ ،‬و ! س ا‬ ‫لا‬ ‫‪%‬ا‬ ‫!د ز دة ا >‪4‬ط‬ ‫'‬


‫!د ‪ a‬ض ا >‪4‬ط‪.‬‬

‫)‪N2 (g) + 3H2 (g) ↔ 2NH3 (g‬‬


‫‪ -٤.٤‬ا! ‪ 7‬ر ‪ 2‬در‪ +‬ا!‪$‬رارة‪:‬‬

‫ت‪:‬‬ ‫ھ! ك !و ن ن ا‬
‫رارة )‪ (Exothermic Reactions‬و ھذه ون " ا ‪ 4‬ر‬ ‫ت ط ردة‬ ‫•‬
‫‪.#‬‬ ‫وى ا راري )‪ " (ΔH‬ذا ;‬ ‫ا‬
‫ون‬ ‫ھذه ا‬ ‫رارة )‪ (Endothermic Reactions‬و‬ ‫ت ‪D‬‬ ‫•‬
‫و ‪.#‬‬ ‫وى ا راري )‪ " (ΔH‬ذا ;‬ ‫ا‬ ‫ا ‪4‬ر‬
‫ت‪.‬‬ ‫‪#‬ر ا رارة أ د ا‬ ‫رارة ‪،‬‬ ‫ت ا ز! ا ‪D‬‬ ‫ا‬ ‫•‬
‫‪#‬ر ا رارة أ د ا !وا ‪.Q‬‬ ‫رارة ‪،‬‬ ‫ت ا ز! ا ط ردة‬ ‫ا‬ ‫•‬

‫‪ 4‬ر‪.‬‬ ‫ا رارة ن ; م ‪ Kc‬او ‪Kp‬‬ ‫در ا ‪ j‬رة ا ‪ +‬ا!‪! %‬د ‪ 4‬ر در‬ ‫‪-‬‬
‫رارة ( او ا د ا !وا ‪) Q‬‬ ‫لا ص‬ ‫ا‬ ‫ت)‬ ‫‪! -‬د ا ‪ #‬ر ا رارة ا د ا‬
‫ا ‪ 4‬ر‬ ‫در !‬ ‫ل‬ ‫ها‬ ‫ن ا !‪#‬ؤ ‪#‬‬ ‫رارة (‬ ‫ل ال ط رد‬ ‫ا‬
‫ا ر ز‪.‬‬
‫‪ 45 -٤.٥‬ا ‪03‬ا‪:(Catalysts) 2‬‬

‫ه ا زان‬ ‫‪+‬ا‬ ‫زة‬ ‫واد ا‬ ‫س ھ! ك أي ' ر‬


‫ل‬ ‫ا‬ ‫‪ +‬ز دة ر‬ ‫ل‬ ‫‪# -‬ل ا!"‬ ‫ا‬
‫ل‬ ‫ا‬ ‫م ؤدي ا>‬ ‫و‪ j# .‬ل‬ ‫ھ ن ‪ j#‬ل‬ ‫ا‬
‫ا زان‪.‬‬ ‫ر ‪ :‬ا و‪D‬ول ا ‪+‬‬ ‫زة ا ‪+‬‬ ‫ا‬
‫ت ا" زان‬ ‫‪$‬ـ ! ا" زان‬ ‫ا!‪5‬وا ل ا! ؤ رة‬

‫ن‬ ‫!زاح ! و ا‬ ‫ت‬ ‫ز دة ر ز ا‬

‫ر‬ ‫!زاح ! و ا‬ ‫ز دة ر ز ا !وا ‪Q‬‬

‫‪4‬ر; ‪%‬‬ ‫ر‬ ‫!زاح ! و ا‬ ‫ت‬ ‫!‪9‬ص ر ز ا‬


‫ن‬ ‫!زاح ! و ا‬ ‫!‪9‬ص ر ز ا !وا ‪Q‬‬
‫وي‬ ‫!د ا‬ ‫!زاح ! و ا ه دد ا و ت ا ;ل‬ ‫ز دة ا >‪4‬ط‬
‫ؤ'ر‬
‫! زح ! و ا ه دد ا و ت ا 'ر‬ ‫!‪9‬ص ا >‪4‬ط‬

‫‪9‬ل ; ‪%‬‬ ‫رارة‬ ‫ط رد‬ ‫ا رارة‬ ‫ز دة در‬

‫زداد ; ‪%‬‬ ‫رارة‬ ‫ص‬


‫زداد ; ‪%‬‬ ‫رارة‬ ‫ط رد‬ ‫ا رارة‬ ‫!‪9‬ص در‬

‫‪9‬ل ; ‪%‬‬ ‫رارة‬ ‫ص‬


‫وا ا م ‪:‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -‬واز ا د ت ا‬
‫ل ا ! راق‪.‬‬ ‫ط ‪ ،‬وا ! ل ‪ ،‬و وا‬ ‫‪ -‬ا ؤ وا ا ل ا‬
‫‪ ! -‬ب ( ' ا&وزان‬
‫ا و ‪.-‬‬ ‫‪,‬دام‬ ‫‪! -‬و ل ‪+‬رام إ ) ول وا ول إ ) ‪+‬رام‬
‫‪! -‬و ل دد ا ‪.‬ز ت إ ) و ت وا و ت إ ) دد ا ‪.‬ز ت ا ‪, -‬دم دد أ‪/‬و‪ .‬در‪.‬‬
‫ا و وا وزن ا ‪.‬ز ‪.-‬‬ ‫ر ب نا‬ ‫‪ ! -‬ب ا ( ‪ 1‬ا ‪.‬ر وا ‪.‬ز‬

‫‪١‬‬
‫‪Atomic Mass‬‬ ‫ا ر‬ ‫ا‬
‫ا ذرة و!دة ا ل ا ذر )‪.(amu‬‬ ‫وزن ا ذري ( وھ‪-‬‬ ‫ا ذر ) رف أ!‬ ‫• ا‬
‫ذرة‬ ‫ا ‪ -‬دل ; ط ‪ ١/١٢‬ن‬ ‫ا ذر ھ‪ -‬ا‬ ‫ان ون ا‬ ‫وا ق‬
‫ن ا رو و ت و ذ ك @ ?‬ ‫ا ر ون )‪ (١٢‬و ! وي ذرة ظ ر ا ر ون )‪) (١٢‬‬
‫ن ا و رو ت ‪.‬‬
‫ا ذرة ) ا دد ا ذي ! و ‪ A‬ن رو و ت و و رو ت ‪.‬‬ ‫• و د‬

‫ا ر ‪Average Atomic Mass‬‬ ‫ا‬


‫ا ذر‬ ‫أن ‪,D‬ذ ‪ -/‬ا ! ن و ط ا‬ ‫(ر ‪/‬‬ ‫ا ذر‬ ‫• إذا أرد ‪ C‬س ا‬
‫ا و‪.‬ود ا ط ‪ -‬ل ن ا ر ون ‪-‬‬ ‫ظ ر ا (ر ‪E/ ، .‬ذا ت‬
‫ا ذر‬ ‫‪١٢‬وا ر ون ‪١٣-‬ھ‪ ) -‬ا ر ب )‪ (98.90%‬و) ‪ G (1.10%‬ا م أن ا‬
‫ر ون ن‬ ‫ا ذر‬ ‫ر ون – ‪١٣‬ھ‪E/ (13.00335 amu) -‬ن و ط ا‬
‫! ? &‪:-‬‬
‫ر ون ا ط ‪= -‬‬ ‫ا ذر‬ ‫• و طا‬
‫‪(0.9890) (12.00000 amu )+ (0.0110 ) ( 13.00335 amu ) = 12.01 amu‬‬

‫‪٢‬‬
‫ل ‪١.٣‬‬

‫ن‬ ‫) ‪ (30.91%‬ا ‪I‬‬ ‫(و‬ ‫) ‪69.09%‬‬ ‫!س‬ ‫ا ذر‬ ‫• أ! ب و ط ا‬


‫)‬ ‫ظ ري ا ! س ھ‪-‬‬ ‫(ر وا ل ا ذر‬ ‫ا&‪C‬واس ‪ J‬ر إ ) ا و‪/‬رة ا‬
‫ا ر ب ‪ 62.93amu‬و ‪64.9278 amu‬‬
‫و! ب‬ ‫ا ذر ! ب و‪/‬ر ‪ A‬ا‬ ‫• ا& را ‪? : .‬م ل ظ ر ‪ -/‬و ط ا‬
‫ا ظر‬ ‫ا ذر ن ‪K,‬ل أ ‪ .‬د ! (ل ;رب‬ ‫ھ ل ظ ر ‪ -/‬و ط ا‬
‫ا و‬ ‫و‪/‬ر ا ‪.‬ز و س‬
‫• ا !ل ‪! :‬ول او ا ب ا و ا ) ور و د ذ ك ‪.‬د ھ ل ظ ر ‪ -/‬و ط‬
‫ا ذر‬ ‫!(ول ) و ط ا‬ ‫ا ذر @م ‪ G .‬ھذه ا ھ ت‬ ‫ا‬

‫•‬ ‫‪( 0.6909 ) (62.93 amu) + ( 0.3091 ) ( 64.9278 amu ) = 63.55 amu‬‬

‫ا‬ ‫‪ 3.2‬د أ درو وا‬


‫‪Avogadro s Number and the Molar Mass of an Element‬‬
‫) و ت أو ) ذرات ‪،‬أو ‪.‬ز ت ‪ ،‬او‬ ‫ا دة ا ! و‬ ‫• ا ول ‪ :‬ھو‬
‫? ا و‪.‬ودة ; ط ‪ ( 0.012 Kg) 12 g -/‬ن‬ ‫‪ .‬ت أ‪,‬رى ( دد ا ذرات‬
‫ظ ر ر ون – ‪12‬‬
‫• دد أ‪/‬و‪ .‬درو )‪ ( NA‬ھو ا دد ا !‪ -I I‬ذرات ‪ 12g -/‬ن ر ون – ‪12‬‬
‫‪NA = 6.0221415 X 1023‬‬ ‫دد أ‪/‬و‪ .‬درو ھ‪-‬‬ ‫• وا ‪ I‬ا !‬

‫‪٣‬‬
‫ل ‪3.2‬‬
‫دد ا و ت ا و‪.‬ودة ‪23.3 g /mol Zn -/‬‬ ‫•‬
‫ا و ل ‪ Zn‬ھ‪65.39g /mol -‬‬ ‫ا‬ ‫•‬
‫ا !ل ‪:‬‬ ‫•‬
‫ا و‬ ‫دد ا و ت )‪ =(n‬ا وزن ‪.‬رام ‪ /‬ا‬ ‫•‬

‫‪n = 23.3 / 65.39 = 0.356 mol Zn‬‬

‫@ ل ‪3.3‬‬

‫ذرة ‪ ;/‬وا!دة ن ا ‪.‬را ت‬ ‫• أ! ب‬


‫• ا !ل ‪:‬‬
‫دد ا و ت )‪ = (n‬دد ا ذرات )‪ /(N‬دد ا‪/‬و‪ .‬درو )‪= 6.022 X 1023 /١ = (NA‬‬ ‫‪ ! -١‬ب او‬
‫‪1.66 X‬‬ ‫‪10-22‬‬
‫)‪= 107.9 x 1.66 X 10-22= (M‬‬ ‫دد ا‬ ‫)‪ = (m‬دد ا و ت )‪x (n‬‬ ‫‪ ! -٢‬ب ا‬
‫‪1.792x‬‬ ‫‪10-22g‬‬
‫او ‪, )/‬طوة و ا!دة‬
‫•‬ ‫‪= (1 Ag atom /6.022x 1023) x g/1mol Ag=1.792x 10-22g‬‬

‫‪Molecular Mass‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 3.3‬ا‬


‫وزن ا ‪.‬ز ‪ ( -‬ھ‪ . -‬وع ل ا ذرات ) و!دات ‪( amu‬‬ ‫) رف أ ;‬ ‫ا ‪.‬ز‬ ‫ا‬ ‫•‬

‫ل‬ ‫ط‬ ‫"!ز ت ا‬ ‫ب ا وزن ا !ز‬ ‫• در ب ‪"#‬‬


‫‪H2, O2, HCl , H2O , NH3 , CO2 , CO , CH4,C2H6, SO2, NaCl , MgCl2‬‬

‫‪18 amu = 2 ( 1 amu ) + ( 16 amu ) = H2O‬‬ ‫ا ‪.‬ز‬ ‫ا‬ ‫•‬

‫ل ‪٣.٤‬‬ ‫•‬
‫• ا ب ا ل ا و ) وا دات ‪ ( amu‬ل‬
‫أ د ا ر ت ) ‪( SO2‬‬ ‫• )أ( –‬
‫ن ‪C8 H10 N4 O2‬‬ ‫• )ب ( – ا‬
‫رب‬ ‫ا ‪.‬ز‬ ‫(ر ؤ ف ا‬ ‫• ا& را ‪ : .‬ف ‪ G .‬ا ل ا ذر‬
‫• ا !ل ) أ ( ھ ك ذر ‪ O‬وذرة وا!دة ‪. -/ S‬زيء ‪SO2‬‬
‫‪ SO2‬ا ‪.‬ز = ‪64.07amu = 2 ( 16.00 amu) + 32.07amu‬‬ ‫ا‬
‫‪C8 H10 N4 O2‬‬ ‫) ب ( ھ ك @ ‪ -‬ذرات ‪ C‬و ‪J‬رة ‪ H‬وار ‪ N ,‬و ا@ ن ‪ -/ O‬ا ‪ /‬ن ذ ك ‪E/‬ن‬
‫ا ‪.‬ز ھ‪-‬‬
‫‪8 ( 12.01 amu ) + 10 ( 1.008 amu ) + 4 ( 14.01 amu ) + 2 ( 16.00 amu ) = 194.20 amu‬‬

‫‪٤‬‬
‫! ل ‪٣.٥‬‬
‫دد و ‪ A‬ا ‪ -‬و‪.‬د ‪-/‬‬ ‫) 'ز اط ‪، -‬‬ ‫ا @ ن )‪ (CH4‬ھو ا ون ا ر‬ ‫•‬
‫‪ 6.07g‬ن ا @ ن‬
‫ا& را ‪ ! : .‬ج !و ل ا ‪.‬را ت ا ) و ت‬ ‫•‬
‫ا و‬ ‫ب ا ذي !ول ا ‪.‬را ت ا ) و ت ھو ا‬ ‫ل ا !و ل ا‬ ‫ا !ل ‪:‬‬ ‫•‬
‫ا و ‪ @ CH4‬ن = ) ‪16.04 g = 12.01g +4 ( 1.008 g‬‬ ‫ا‬ ‫•‬
‫‪1mol CH4 = 16.04 g CH4‬‬ ‫•‬
‫ل ا !و ل ) و!دة ا ‪.‬رام ‪ -/‬ا ‪ I‬م وو!دة ا ول ‪ -/‬ا ط‬ ‫‪.‬ب ان ‪ J‬ل‬ ‫•‬
‫‪• 1mol CH4 / 16.04 g CH4‬‬
‫‪• 6.07 g CH4 x 1mol CH4 / 16.04 g CH4 = 0.378 mol CH4‬‬

‫! ل ‪٣.٦‬‬
‫ا ر }‪{ (NH2)2CO‬ا ! '& ‪ %‬م ‪ #‬د زرا ! ‪.‬‬ ‫‪25.6g‬‬ ‫دة‬ ‫ا‬ ‫د ذرات ا رو‬ ‫•‬
‫‪60.06g‬‬ ‫ر ھ‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫ا *)‬ ‫•‬
‫ذرات ھ رو‬ ‫‪,‬ت ھ رو‬ ‫‪,‬ت ا ر‬ ‫‪+‬ا ت ا ر‬ ‫•‬
‫و‪+12‬ي ا *& ب د ‪ .‬وا‪ -‬ة‬ ‫•‬

‫‪ 34‬ات‬ ‫او‬ ‫•‬


‫•‬ ‫‪ = 25.6 g/60.06 g = 0.4262mol‬د ‪,‬ت ا ر‬
‫•‬ ‫‪, = 0.4262 x 4 = 1.7 mol‬ت ھ رو‬
‫•‬ ‫‪ = 1.7 x 6.022 X 1023 = 1.03 x 1024 H atom‬ذرات ھ رو‬

‫‪٥‬‬
‫ت د ٍة ‪ ،‬أو و; ‪U‬‬
‫و‪ِ X‬‬ ‫ر‪ Y‬ف )‬ ‫) )‪Mass spectrometry‬ھو ‪X ! ٌ I‬‬ ‫ط فُ ا‬
‫ٍ ? إ ) ‪ ? !J‬ن‬ ‫ت و‪ C‬س‬‫رھ إ ) أ و ٍ‬ ‫‪ ،‬ن ‪K,‬ل‬ ‫‪ِ J‬ل و ا ‪.‬ز ت ا‬
‫‪K,‬ل ‪ ?.‬ز ط ف ا‬
‫و د ‪.‬ز ت ‪!J‬و‬ ‫) ‪D‬نا ر تا‬ ‫د دأ ل ط ف ا‬
‫‪-/‬‬ ‫و;‪ G‬ا‬ ‫‪ -/‬ط ف ا‬ ‫? إ ) ‪. . ? !J‬رى ا‬ ‫و‪ C‬س‬
‫? !ز إ رو (‪،‬‬ ‫ا ‪ ?.‬ز‪ ! ،‬ث ‪ D‬ن ا ر ت طرق ‪K@ ) ,‬‬
‫‪? !J‬ذه ا ‪.‬ز ت ن !ر ھذه‬ ‫ا‬ ‫‪ J‬ل ا& و ت ا ‪!J‬و ‪ ! .‬ب‬
‫ا& و ت ; ن !‪I‬ول ?رو ' ط‬

‫(' ت ‪Percent Composition of Compounds‬‬ ‫ي‬ ‫ا (*ا‬

‫" ل ‪( #‬ر ا ر ب م ا (ول ‪ ' "#‬ن &‪%‬ل ‪$‬‬ ‫ا و‬ ‫• ا‬


‫ول وا د ن ا ر ب ‪ +"#‬ا " ا و " ر ب و ن م ا *رب‬ ‫" ا ‪( ,‬ر‬
‫ا‬
‫‪ " x n‬ا ‪( ,‬ر ا و‬ ‫•‬
‫ا ر ب ا و "‪( ,‬ر = ا " ا و " ر ب ‪100 % X‬‬ ‫•‬
‫ل ‪٣.٧‬‬
‫ل ن ‪H , P, O‬‬ ‫ا ر با و ا‬ ‫ض ا ‪1 1‬ور ك )‪ ( H3PO4‬ا! ب‬ ‫•‬
‫‪ -/‬ھذا ا ر ب‬
‫‪-‬‬ ‫(ره‬ ‫ا و‬ ‫ا‬ ‫)‪ ( H3PO4‬ا و ھ) ‪ 97.99 g‬وا‬ ‫• ا !ل ‪:‬‬
‫‪• %H = 3 (1.008g)H /97.99g ( H3PO4) x 100% = 3.086 %‬‬
‫‪• % P = 30.97g P / 97.99g ( H3PO4) x 100% = 31.61%‬‬
‫‪• % O = 4 (16.00g) O / 97.99g ( H3PO4) x 100% = 65.31%‬‬

‫‪٦‬‬
: ‫ل‬ ‫ط‬ ‫ا !ز ت ا‬ ‫ (ر‬# ‫ل‬ ‫ا و‬ ‫با‬ "# ‫• در ب‬
H2, O2, Hcl , H2O , NH3 , CO2 , CO , CH4,C2H6, SO2, NaCl , MgCl2

Writing Chemical Equations + ‫ت ا‬,‫د‬ ‫ ا‬- (

٧
‫‪Balancing Chemical Equations +‬‬ ‫د‪,‬ت ا‬ ‫از‪ .‬ا‬

‫‪:‬‬ ‫و‪, I/‬طوات ا&‬ ‫ا‬ ‫ط ‪ G‬ا ‪ I‬م وزن ا د‬ ‫•‬


‫‪ ? .‬وا ب ( '? ا ‪.‬ز ا (! ! ‪ -/‬ا طر‪ /‬ن‬ ‫‪K‬ت وا وا‬ ‫‪! -١‬دد ا‬ ‫•‬
‫)ا ر ب‪.‬‬ ‫ا& ر وا& ن ن ا د‬
‫?دف واة دد ا ذرات ن ل‬ ‫‪K‬ت ‪,‬‬ ‫ر‬ ‫‪ -٢‬ا دأ وزن ا د ‪,‬‬ ‫•‬
‫(ر ‪ )/‬طر‪ -/‬ا د ‪.‬‬
‫‪ -٣‬ا !ث ن ا (ر ا ‪ -‬ظ?ر رة وا!دة ‪I/‬ط ‪ K -/‬طر‪ -/‬ا د ! ث ون‬ ‫•‬
‫و ‪ K -/‬ا طر‪ /‬ن ‪.‬‬ ‫دد ذرا ?‬
‫و ن ا ذرات ‪-/‬‬ ‫‪ D -٤‬د أن وزن ا د م ‪ J‬ل ا (! ‪ U‬وان د ك أ داد‬ ‫•‬
‫ل طرف (ر ‪. A‬‬

‫‪٨‬‬
: ‫ ل‬.‫ج وزن‬ ‫ت‬ ‫وم ا ط ب وز ' إذا‬5 ‫ت‬6‫ د‬, ‫ط‬ ‫ددة و‬, " ‫• أ‬
• Na + Cl2 NaCl
• H2 + O2 H2O
• H2 + I 2 HI
• HCl + NaOH NaCl + H2O
• H2SO4 + NaOH Na2SO4 + H2O
• Mg + HCl MgCl2 + H2
• Mg + FeSO4 MgSO4 + Fe
• KClO3 KCl + O2
• Fe + HCl FeCl3 + H2
• C2H6 + O2 CO2 + H2O

You might also like