10

Learning Activity Sheet in

FILIPINO 10
Kwarter 4 – MELC 14
Pagpapahayag sa Sariling Paniniwala at Pagpapahalaga Gamit
ang Angkop na mga Salitang Hudyat sa Pagpapahayag ng
Saloobin/Damdamin

DIVISION OF NEGROS
OCCIDENTAL

1
FILIPINO 10
Learning Activity Sheet (LAS) Week 4
Unang Edisyon, 2021

Inilimbag sa Pilipinas
Ng Kagawaran ng Edukasyon
Dibisyon ng Negros Occidental
Cottage Road, Bacolod City

Isinasaad ng Batas Republika 8293, seksiyon 176 na “Hindi maaaring magkaroon ng

karapatang-ari (sipi) sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaang naghanda ng gawain kung
ito’y pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.”

Ang Filipino 10 Learning Activity Sheet (LAS) na ito ay inilimbag upang magamit ng mga
Paaralan sa Dibisyon ng Negros Occidental.

Walang bahagi ng aklat na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag s anumang porma nang
walang pahintulot sa Kagawaran ng Edukasyon, Dibisyon ng Negros Occidental, Rehiyon 6-
Kanlurang Visayas.

2
 Bumuo sa Pagsusulat ng Learning Activity Sheet - Filipino 10

Mga Manunulat: Reena B. Desamparado

Hydie V. Esponilla
Gregoria T. Jarangue
Mercy Grace G. Lo
Rosenie O. Ong
Renilen C. Tingson

Tagasuri: Analita T. Batisla-on

Division of NEGROS OCCIDENTAL Management Team:

Marsette D. Sabbaluca, CESO VI

Schools Division Superintendent

Juliet P. Alavaren, Ph.D.

Education Program Supervisor I, Filipino

MABUHAY!

Ang Filipino 10 Learning Activity Sheets (LAS) na ito ay nabuo sa pamamagitan ng sama- samang
pagtutulungan ng Sangay ng Negros Occidental sa pakikipagtulungan ng Kagawaran ng Edukasyon,
Rehiyon 6 - Kanlurang Visayas at sa pakikipag-ugnayan ng Curriculum and Learning Management
Division (CLMD). Inihanda ito upang maging gabay ng learning facilitator, na matulungan ang ating
mga mag-aaral na makamtan ang mga inaasahang kompetensi na inilaan ng Kurikulum ng K to 12.

Layunin ng LAS na ito na gabayan ang mga mag-aaral na mapagtagumpayan nilang masagot ang
mga nakahanay na mga gawain ayon sa kani-kanilang kakayahan at laang oras. Ito ay naglalayon
ding makalinang ng isang buo at ganap na Filipino na may kapaki-pakinabang na literasi habang
isinasaalang-alang ang kani-kanilang pangangailangan at sitwasyon.

Para sa mga learning facilitator:

Ang Filipino 10 Learning Activity Sheet (LAS) na ito ay binuo upang matugunan ang
pangangailangan ng ating mga mag-aaral sa larang ng edukasyon, na patuloy ang kanilang pagkatuto
kahit na sila ay nasa kani-kanilang mga tahanan o saan mang bahagi ng learning center sa kanilang
komunidad.

Bilang mga learning facilitator, siguraduhing naging malinaw ang mga panuto sa mga gawaing iniatas

3
 sa kanila. Inaasahan din na patuloy nating masubaybayan ang pag-unlad ng mga mag-aaral (learner’s
progress).

Para sa mga mag-aaral:

Ang Filipino 10 Learning Activity Sheet na ito ay binuo upang matulungan ka, na mapatuloy ang
iyong pagkatuto kahit wala ka ngayon sa iyong paaralan.

Pangunahing layunin ng LAS na ito na mabigyan ka ng makahulugan at makabuluhang mga gawain.

Bilang aktibong mag-aaral, unawain nang mabuti ang mga panuto ng bawat gawain

4
 Kuwarter 4, Linggo 4

Pangalan ng Mag-aaral:_____________________________________
Grado at Pangkat: _____________________ Petsa: ________________________

FILIPINO 10 GAWAING PAMPAGKATUTO NO. 14

Pagpapahayag sa sariling paniniwala at pagpapahalaga gamit ang angkop
na mga salitang hudyat sa pagpapahayag ng saloobin/damdamin

I. Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Layunin: Naipapahayag ang sariling paniniwala at pagpapahalaga gamit ang angkop na mga
salitang hudyat sa pagpapahayag ng saloobin/damdamin (F10WG-IVD-e-80)

II. Panimula (Susing Konsepto)

Sa araling ito ay pag-uusapan ang tungkol sa kakaibang karanasan ng isang
dalagang walang ibang hangad kundi ang katahimikan at kapayapaan ng kanilang
angkan maging ang paglaya sa kinasasadlakang kamalasan ng buhay, ito ay si Juliana
o kilala bilang si Huli.
Sinisimbolo ni Huli ang mga kababaihang saan mang sulok ng mundo na
handang gawin at isakripisyo ang lahat upang mabigyan lamang ng kaligtasan at
katarungan ang mga minamahal sa buhay. Inilarawan si Huli na maganda, mahinhin,
mabait subalit malungkuting dalaga. Marahil dahilan ang kinalalagyan o sinapit ng
kanyang pamilya.
Napakahalaga sa mga Pilipino ang puri at dangal, sukat na tumbasan ito ng
buhay kung kinakailangan. Ang kalinisan ng pagkatao ay laging iniuugnay sa
mabuting gawi at pagpapataas ng karangalan. Masusubukan sa araling ito ang iyong
sariling pananaw at pagpapahalaga sa buhay. Ipapahayag mo ito sa pamamagitan ng
paggamit ng mga salitang nagpapahayag ng saloobin at damdamin.

Paraan ng Pagpapahayag ng Emosyon o Damdamin

1. Mga Pangungusap na Padamdam – Ito ay mga pangungusap na nagpapahayag ng
matinding damdamin o emosyon. Ginagamitan ito ng tandang padamdam (!)
Halimbawa:
 Nakupo, hindi ko maaatim na patayin ang inosenteng sanggol na ito!
 Ang sakit malamang ang sariling anak ang pumaslang sa ama!
2. Maiikling Sambitla – Ito ay mga sambitlang iisahin o dadalawahing pantig na
nagpapahayag ng matinding damdamin.
Halimbawa:
 Aray! Nasugatan ako ng patalim.
 Wow! Ang bango ng ulam natin ngayon.
3. Mga Pangungusap na Nagsasaad ng Tiyak na Damdamin o Emosyon ng Isang
Tao – Ito’y mga pangungusap na pasalaysay kaya’t hindi nagsasaad ng matinding
damdamin, ngunit ito ay nagpapakita ng tiyak na damdamin o emosyon.
Halimbawa:
Kasiyahan: Napakasayang isipin na may isang bata na namang isinilang sa
mundo.
Pagtataka: Hindi ko lubos maisip kung bakit ipatatapon ng isang magulang ang
isang walang kamalay-malay na sanggol.
Pagkalungkot: Masakit isiping ang mag ama ay ang nagharap sa isang
pagtutunggali.
Pagkagalit: Hindi dapat kinikitil ang buhay ng isang sanggol.
Pasang-ayon: Tama ang naging desisyon ng pastol na hindi patayin ang bata.
Pagpapasalamat: Mabuti na lamang at nakapag-isip ang pastol.
4.  Mga Pangungusap na Nagpapahiwatig ng Damdamin sa Hindi Tuwirang Paraan
–    Ito ay mga pangungusap na gumagamit ng matatalinghagang salita sa halip
na tuwirang paraan.
Halimbawa:
 Kumukulo ang dugo ko kapag naiisip ko ang mga magulang na pinababayaan
ang mga anak.
(Ibig sabihin ng kumukulo ang dugo ay galit na galit.)

5
III. Mga Sanggunian
Corazon G. Magbaleta at Cid V. Alvarez, et.al (2006). El Filibusterismo, Valenzuela City:
JoEs P.H. Inc.
https://epikongpersiyanoblog.wordpress.com/paraan-ng-pagpapahayag-ng-emosyon-o-
damdamin/

IV. Mga Gawain

Gawain 1: Pagpapahayag ng Saloobin
Panuto: Ibigay ang mga aral o pagpapahalaga na itinuro o natutunan mula sa iyong mga
nakatatanda sa inyong pamamahay tungkol sa pagpapahalaga sa mga babae.

1. __________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
2. __________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
3. __________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Gabay na Tanong:
1. Mula sa mga aral na iyong ibinigay sa itaas anong aral ang tumatak sa iyong
isipan? Bakit?
2. Sa iyong palagay ano ang nararapat na taglayin ng isang dalagang Pilipina?

Gawain 2: Pagsasanay/ Aktibidad

Basahin at unawaing mabuti ang bahagi ng kabanata 30.

Kabanata 30 : Si Huli

Kumalat kaagad sa buong San Diego ang pagkamatay ni Kapitan Tiyago at

ang pagkabilanggo ni Basilio. Ang pagkakadakip kay Basilio ang labis na ipinagdamdam
ng mga tao, at matagal na naging paksa ng usapan. Ang pinakamahabang parusang
maaaring igawad kay Basilio ay maaari siyang itapon at patayin habang naglalakbay.
Ang iba naman ay nagpapalagay na tiyak na bibitayin siya.
Ang masamang kapalarang sinapit ni Basilio ay ipinagpalagay ni Hermana
Penchang na isang parusa sa kaniya ng Diyos sapagkat hindi raw nito isinasawak ang
mga daliri sa agua bendita na nakagagaling ng mga sakit. Isasawak lamang ang mga
daliri at pagkaraan ipupunas sa bahaging masakit sa katawan at maglalaho na ang
sakit.
Gayunpaman, marami sa mga lalaki ang hindi naniniwalangang sinapit ni
Basilio ay parusa ng Diyos. Hindi sila naniniwala sa mga himagsikan at mga paskin. Sa
kanilang sariling pagsusuri ang nangyari ay bunga ng paghihiganti ng mga prayle dahil
sa pagkakatubos ni Basilio kay Huli na anak ng tulisang mahigpit na kalaban ng isang
malakas na korporasyon.
Ipinamamalita ni Penchang na mabuti na lang at pinalayas niya si Huli. Ayon
sa kanya kung hindi niya ginawa iyon malamang magalit sa kanya ang mga prayle. Ayaw
niyang pagalitan siya ng mga ito. Pero, ang totoo labis na ipinagdamdam ng manang ang
pagkakatubos ni Huli. Hinayang na hinayang siya. Inaako siya nito sa pagdarasal at
pag-aayuno.
Nang matanggap ni Huli ang balita kay Hermana Bali hindi ito naniwala.
Ngunit, nang sumumpa ang matanda na totoo ang ibinalita nito, nawalan ng malay ang
dalaga. Patay na si Kapitan Tiyago na tanging kumakalinga kay Basilio. Dahil sa kanya
kaya nabilanggo ang binata. Kaya karapatan lamang, ani ni Huli na iligtas niya si
Basilio. Nakaisip siya ng paraan, pero naisip pa lamang niya ito ay nangingilabot na
siya. Si Pari Camorra ang makakatulong sa kaniya. Minsan na niyang napatunayan ang
pagtulong ng pari. Nang dakpin ang kaniyang Ingkong, upang palitawin ang kanyang
ama, si Pari Camorra ang tumulong upang makalaya ang matanda. Gayunpaman, hindi
nasiyahan ng pasalamat ang pari at sa halip ay humingi pa ito ng iba pang kapalit. Ito
ang dahilan kung bakit magmula noon ay nangingilag na si Huli sa pari.
Ang dalaga rin ang dahilan sa pagkakabogbog ni Pari Camorra sa mga

6
 binatang nanghaharana sa kaniya isang gabi. Kaya ang mga mapaghinala ng di
maganda sa dalaga ay madalas na nagpaparungit dito. Kung gugustuhin niya kahit na si
Kabesang Tales ay mapapatawad. Magmula noon, si Huli ay naging malungkutin na.
Minsan ay itinanong niya kay Hermana Bali kung napupunta sa impiyerno ang mga
nagpapatiwakal. Ang sagot ng manang ay walang sala, kaya hindi nito itinuloy ang balak
ng pagkitil sa sariling buhay.
Sa pagkakabilanggo ni Basilio, ang kanyang kamag-anak ay nag-ambagan para
ito ay makalaya, ngunit ang kanilang naipon ay hindi man lang umabot sa P30.00. Dahil
dito, si Hermana Bali ay umisip ng higit na mainam na paraan. Sila ay sumangguni sa
tagasulat ng bayan pero ito ay walang nagawa at sa halip sila ay itinuro sa Hukom
Pamayapa. Sinabi naman ng hukom na wala siyang magagawa. Ipinayo niyang kay Pari
Camorra sila lumapit. Ipinalagay ni Hermana Bali na iyon ang nararapat, kaya handa
siyang sumama sa dalaga sa bahay ng pari. Pero ayaw ni Huli na magtungo sa
kumbento.
Nang mga sumunod na araw at gabi, laging nangangamba si Huli at umaasa
sa isang himala. Isang araw, nabalitaan na lamang ng dalaga na ang lahat ng bilanggo
ay lumaya. Tanging si Basilio na lamang ang hindi. Ito raw ay ipatatapon sa Carolinas.
Dahil dito nagdesisiyon siya na magtungo na sa kumbento at magpapasama siya kay
Hermana Bali.
Mabigat ang mga paa ni Huli nang magpunta sila ng manang sa kumbento.
Nang nasa pinto sa sila, ayaw na naman ni Huli na pumasok. Nanginginig ang buo
niyang katawan sa nerbiyos. Binatak at itinulak siya ng manang papasok sabay sabing
kapag hindi humingi ng tulong si Huli kay Pari Camorra ay mapapahamak si Basilio.
Kinagabihan, paanas na pinag-uusapan ng mga tao ang nangyari sa
kumbento ng hapong iyon. Isang dalaga ang tumalon sa bintana ng kumbento at isang
matandang babae naman ang lumabas na nagtitili na parang baliw. Ang mga tao ay
ingat na ingat na magsabi ng mga pangalan kung sino ang dalaga at ang matandang
iyon.
Pagkaraan noon, isang matandang lalaki na galing sa kanayunan ang
kumatok sa pintuan ng kumbento na tinatanuran ng mga sacristan. Ang matanda ay
sumigaw nang malakas, inuumpog ang ulo sa pintuan hanggang palayasin siya sa
pamamagitan ng mga palo at tulak. Ang matanda ay nagpunta sa bahay ng
gobernadorsilyo, Hukom Pamayapa, Tinyente Mayor ngunit ang lahat ng mga ito ay nasa
kumbento. Dahil dito ang matanda ay nagbalik sa pinagmulang nayon at umiiyak na
parang batang paslit.
Sa sinapit ng matanda ang mga lalaki ay napakagat-labi, samantalang ang
mga babae ay napapadaop-palad. Isang matandang babaeng namamayat at nag-aayuno
ang napadasal na sa harap ng Diyos, at sinabing walang mayaman, walang mahirap,
walang maputi at maitim. Idinugtong naman ng kaniyang asawa na kung ang Diyos na
kanilang sinasamba ay hindi isang huwad, sila rin ang una-unang hindi naniniwala sa
kaniya. Nang gabing iyon may pitong prayle na galing sa kanugnog na bayan ang
nagpunta sa kumbento upang magpulong.

Mga Batayang Tanong

Bigyang diin ang pagpapaliwanag ng mga katanungan sa ibaba gamit ang angkop na mga
salitang hudyat sa pagpaaphayag ng saloobin/damdamin at isulat ito sa iyong sagutang papel.

a. Paano nakaapekto sa buhay ni Huli ang mga suliraning dinadanas niya sa mga
sumusunod na tauhan?

Basilio:
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

Hermana Penchang:
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

Padre Camorra:
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

b. Mula sa naging karanasan ni Huli sa kabanatang binasa anong damdamin ang

namutawi sa iyo? Ilahad ito.
c. Kung ikaw ang kaibigan ni Huli ano ang maipapayo mo sa kanya upang maiwasan ang

7
 ganitong pangyayari?
d. Laganap ba sa kasalukuyan ang tinamong karanasan ng dalagang si Huli? Patunayan
ito.
e. Ano sa tingin mo ang dahilan kung bakit lumalaganap ang suliraning ito?

Gawain 3: Pagpapahayag ng Saloobin/Damdamin

Panuto: Basahin ang pahayag sa ibaba at ilahad ang iyong saloobin o damdamin gamit
ang angkop na mga salitang hudyat sa pagpapahayag ng saloobin/damdamin.

“Ang kahinaan ni Huli bilang babae ang nagpalakas sa kaniya, kundi man
sa lupa ay may puwang siya sa itaas.”

Sagot:
Sumasang-ayon ako na….
_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

Batayan sa pagbibigay ng puntos (Rubrik)

Lebel/
Dimensyon 5 puntos 3 na puntos 1 puntos

Pagpapahayag ng Napakaangkop ang Angkop ang mga Magulo at hindi

saloobin/damdamin mga salitang ginamit salitang ginamit sa gaanong malinaw
sa pagpapahayag ng pagpapahayag ng ang mga salitang
saloobin/damdamin saloobin/damdamin ginamit sa
sa sagot na ibinigay sa sagot na ibinigay pagpapahayag ng
saloobin/damdamin
sa sagot na ibinigay
Gamit ng wika Walang mali sa May isa o dalawang May tatlo o higit
(baybay. Bantas) pagkakasulat mali sa pang mali sa
pagkakasulat pagkakasulat

ISKALA NG PUNTOS INTERPRETASYON

9-10 Napakahusay
6-8 Mahusay
2-4 Hindi gaanong mahusay

VI. Repleksyon
Anong aral ang binigyang diin sa binasang akda?

VII. Susi sa Pagwawasto

1. Mga Panuto

2. Pagsasanay/Aktibidad nakadepende sa
sagot ng mga
mag- aaral
3. Mga Batayang Tanong 8
9