UNIVERZITET U ZENICI

Mašinski fakultet u Zenici

Odsjek: Održavanje

IZRADA 3D MODELA FOSTER INHALATORA

U SW-U
Seminarski rad

Predmetni profesor: Predmetni asistent:

doc.dr.sc. Josip Kačmarčik v.as.mr. Anel Baručija

Student: Anes Hajdarević

Zenica, 2020.
SADRŽAJ

1. UVOD.....................................................................................................................................3
2. FOSTER INHALER...............................................................................................................4
3. PRINCIP RADA INHALATORA..........................................................................................5
4. NAČIN IZRADE....................................................................................................................6
5. POSTUPAK MJERENJA INHALATORA............................................................................8
6. IZRADA 3D MODELA INHALATORA...............................................................................9
Izrada tijela........................................................................................................................9
Izrada spremnika..............................................................................................................12
Izrada poklopca................................................................................................................13
7. ZAKLJUČAK........................................................................................................................14

2
 1. UVOD

Astma je hronična upalna bolest disajnih puteva (bronha). Najčešći simptomi astme su: napadaji
suhog kašlja, pritisak u prsnome košu, osjećaj nedostatka zraka uz mogući zvuk fućkanja i
buđenje usred nedostatka zraka i kašlja. Danas na raspolaganju imamo tri vrste uređaja za
inhalacijsku terapiju: MDI (metered dosepressurized inhaler) inhaler aerosola, te u ovu grupu
spada Foster inhaler, DPI (dry powder inhaler) inhaler suhog praha i nebulizere –inhaleri ili
elektroraspršivači. Putem MDI-inhalera se mogu primjenjivati i lijekovi kao male čestice.
Smanjivanjem veličine čestica postiže se dublji ulaz lijeka u disajni sistem i manje zaustavljanje
lijeka u gornjim disajnim putevima.

Kako se ispravno koristi inhaler?

Potrebno je slijediti sljedeće korake: skinuti poklopac s usnika, osiguravajući da usnik nema
prašine, držati inhalator uspravno i dobro ga promućkati. Nježno izdahnuti, nagnuti glavu malo
unazad. Staviti usnik u usta i zatvoriti usne oko njega. Početi polahko i duboko udisati kroz usta,
a istovremeno snažno pritiskati spremnik da bi se aktivirao jedan pufer lijeka. Nastaviti disati
polako i duboko. Izvaditi inhalator iz usta, zadržavajući dah oko 5 sekundi. Lagano izdahniti
kroz nos, te vratiti poklopac. Ako je potrebno ponoviti postupak, savjetuje se pričekati oko
minutu prije ponovo uradimo istu proceduru.

Slika 1. Ilustracija pravilnog korištenja pumpice

 2. FOSTER INHALER

Foster je inhalacijska otopina pod pritiskom napunjena u spremnik i primjenjuje se pomoću plastičnog
inhalatora. Otopina se inhalira (udiše) kroz usta i na taj način stiže izravno u pluća. Sadrži dvije djelatne
tvari: beklometazondipropionat i formoterolfumarat dihidrat.
Ove dvije djelatne tvari primijenjene zajedno olakšavaju disanje i ublažavaju simptome astme kao što su
kratkoća daha, piskanje u plućima i kašalj.

Foster se primjenjuje za redovito liječenje astme u odraslih bolesnika kod kojih:

•  se astma ne može primjereno kontrolirati upotrebom inhalacijskih kortikosteroida i kratkodjelujućih

bronhodilatatora koji se uzimaju „po potrebi“ ili

•  astma dobro reagira na liječenje i kortikosteroidima i dugodjelujućim bronhodilatatorima.

Slika 2. Različiti dizajni Foster inhalatora

Održavanje inhalatora je poprilično jednostavno, a ljekari smatraju da je najbitnije održavanje nastavka

za usta. Preporučuje se njegovo redovno čišćenje, jedanput sedmično, kako pri inhaliranju lijeka ne bi
došlo do unosa stranih čestica. Preporučuje se brisanje suhom krpicom sa vanjske i unutarnje strane, uz
izbjegavanje vode ili neke druge tekućine za čišćenje.
 3. PRINCIP RADA INHALATORA

Foster inhalator, kao što je već spomenuto, spada u MDI skupinu inhalera, te kao takav ima veoma
jednostavan i praktičan princip rada.Kod uvakvih uređaja je od krucijalne važnosti da budu praktični i
jednostavni za rukovanje jer se najčešće koriste u periodu pogoršanja disajnih sposobnosti
bolesnika.Tada u većini slučajeva, posebno kod mlađe i starije populacije, nastupa panika, pa je veoma
bitno da se uređaj može brzo aktivirati i pružiti potrebno olakšanje. Primjenom potrebnog intenziteta sile
na spremnik u kojem se nalazi otopina dolazi do aktiviranja uređaja te se oslobađa jedna odmjerena doza
inhalacije, koja sadrži lijek koji je rastvoren ili suspendiran u potisnom gorivu. Razlaganje goriva u
kapljice zatim bude popraćeno brzim isparavanjem tih kapljica. Na ovaj način dolazi do stvaranja
aerosola koji se sastoje od čestica lijekova reda veličine mikrometar. Inhalacija pogonjena raspršivačem
krečući se velikim brzinama kroz otvor u donjem dijelu tijela inhalatora, dolazi do usnog otvora
bolesnika.
Ukoliko se Foster inhaler bude čuvao na preporučenoj temperaturi, tj. na sobnoj temperaturi(< 25°C),
navedeni postupak ćemo moći ponoviti 180 puta.

Slika 3. Komponente pumpice

 4. NAČIN IZDRADE

Pored velikog broja kompanija koje se bave proizvodnjom komponenata inhalatora, jedna je posebno
izdvaja, a to je H&T PRESSPART. Fabrike za proizvodnju dijelova posjeduje u Velikoj Britaniji,
Njemačkoj, i Španiji, dok prodajne radnje ima širom SAD-A, Kine, Urugvaja itd.

H&T PRESSPART inženjeri koriste najzastupljeniju metodu proizvodnje tijela inhalatora, a to je tzv.
injection moulding metoda, odnosno injekcijsko presovanje. Injekcijsko presovanje polimera ciklički je
postupak praoblikovanja ubrizgavanjem polimernih tvari potrebne smicajne viskoznosti iz jedinice za
pripremu i ubrizgavanje u temperiranu kalupnu šupljinu. Prvo je potrebno konstruisati kalupe za tijelo i
poklopac inhalera. Nakon sto se ubrizgavanje polimernog materijala završi, potrebno ga je ohladiti, te se
tako dobivaju potrebne komponente.

Slika 4. Prikaz postupka injekcijskog presovanja

Bočice (spremnici) sa otopinom se najčešće proizvode od tankih slojeva aluminijuma, a po potrebi i od

nehrđajućih čelika. Prvo se aluminij reže u kružne oblike odgovarajućeg radijusa, a zatim slijedi proces
utiskivanja odrezanih komada u pripremljene kalupe, te se tako dobija osnovni oblik bočica. Daljni
proces se nastavlja dodavanjem gornjeg dijela spremnika, i postavljanjem cjevčice. Na posebnoj mašini
se vrši utiskivanje odgovarajuće otopine, a to je u našem slučaju beklometazondipropionat i
formoterolfumarat dihidrat.
Kao i kod procesa modeliranja, i u ovom slučaju na kraju još preostaje samo sklapanje dijelova u finalni
produkt.
H&T PRESSPART nudi jedinstveni postupak plazme, za tretiranje unutrašnje površine spremnika sa
otopinom. Ovaj postupak osigurava da se aktivni sadržaj lijeka ne lijepi za zid spremnika. Ovim
postupkom je rješen problem koji se često sreće u mnogim drugim limenkama MDI, te se na ovaj način
osigurava da pacijent dobije ispravnu dozu lijeka.

Slika 5. Proizvodi kompanije H&T PRESSPART

5. POSTUPAK MJERENJA INHALATORA
Nakon rastavljanja inhalatora na njegove 3 osnovne komponente, mjerenje je započeto sa
spremnikom. Uz pomoć pomičnog mjerila (tzv.šublera) sam izmjerio veliki prečnik
spremnika, a zatim i njegovo suženje. Nakon toga je izvršeno mjerenje dužine cjevčice, kao
i njen prečnik.

Mjerenje tijela inhalatora je bilo nešto složenije. Prvo je izvršeno mjerenje njegove širine, tj.
lukova. Zatim je izmjerena dužina prednje strane inhalera, a zatim dužina zadnje strane.

Nakon toga je izvršeno mjerenje udaljenosti prednje strane poklopca od tijela inhalatora.

Na kraju je uslijedilo jednostavno mjerenje poklopca, njegove širine, i visine odnosno

najvećeg rastojanja lukova na suprotnim stranama poklopca.

Vršeno je i mjerenje debljine stijenke zidova, iako se taj podatak mogao naći i na stranici
kompadije H&T PRESSPART.

Dimenzije pomičnog mjerila su znatno veće od unutrašnjeg otvora inhalatora, pa je za

mjerenje dimenzija raspršivača u otvor inhalatora ubačen uski lenijar.
6. IZRADA 3D MODELA FOSTER INHALATORA
Za izradu 3D modela Foster inhalatora cjelokupno modeliranje je bilo potrebno podijeliti na tri dijela:
modeliranje tijela inhalatora, bočice (spremnika), te poklopca.
Modeliranje tijela inhalatora je započeto jednostavnom skicom u Top ravnini. 2D geometrija ove skice se
sastoji od linija i lukova i dobijena je upotrebom funkcije Sketch koja se nalazi u okviru istoimene trake
sa alatima. Odmah zatim je bilo potrebno kotirati skicu, što je predstavljalo jednostavnu proceduru
upotrebom funkcije Smart Dimension. Skica je nešto drugačija od one koja nam je potrebna. Razlog
tome je lakše postavljanje dodatne ravnine u nastavku modeliranja, nakon čega ćemo konačni željeni
oblik dobiti odstranjivanjem materijala.

Slika 6. Početna skica u Top plane

 Sljedeći korak je bio označavanje skice te korištenje funkcije Extruded Boss/base, kojom na potrebnu
dužinu izvlačimo skicu u prostor te dobijamo njen 3D oblik.

Slika 7. Upotreba funkcije Extruded Boss/Base

Za modeliranje donjeg dijela tijela, bilo je potrebno postaviti ravninu pod odgovarajućim uglom u
odnosu na prethodno modelirani dio. Koristio sam traku sa alatima Features, a unutar nje funkciju
Reference geometry koja osim ravnina za crtanje, služi i za postavljanje osa, koordinatnog sistema,
tačaka ... Nakon navedenog postupka uslijedilo je ponovno korištenje funkcije Sketch, kojom je nacrtana
jednostavna skica linija i lukova, a koja je zatim izvučena u prostor korištenjem već spomenute Extruded
Bos/base funkcije.

Slika 8. Modeliranje donjeg dijela inhalatora

Za odstranjivanje viška materijala poslužio sam se funkcijom Extruded cut koja se nalazi u okviru alatne
trake Features. Prethodno opisanim postupkom dobio sam puni oblik tijela inhalatora, te je preostalo još
samo da upotrebom funkcije Shell odstranim unutrašnji materijal, te na taj način dobijem ljuskasti oblik
dijela, sa debljinom zidova od 1.5 mm. Već ustaljenim postupkom i identičnim funkcijama izvršeno je i
modeliranje najbitnijeg dijela tijela inhalatora, tj. rasprščivaća kroz koji se stlačena otopina prenosi do
disajnih organa bolesnika.

Slika 9. Funkcija Extruded Boss/Base - up to next

Uslijedilo je modeliranje spremnika tj. bočice koja u sebi sadrži otopinu za inhalaciju. Nakon odabira
Front ravnine, bilo je potrebno kreirati jednostavnu skicu koja se sastojala od nekoliko pravih linija, koje
smo pomoću funkcije Revolved Boss/base izvukli u prostor oko njene uzdužne ose simetrije.

Slika 10. Upotreba funkcije Revolved Boss

Potom, bilo je potrebno odstraniti materijal na jednoj strani bočice što je, nakon kreiranja nove skice,
jednostavno urađeno korištenjem funkcije Revolved cut. Uslijedilo je skošenje ivica korištenjem funkcije
Fillet, te smo modeliranje bočice završili urezivanjem otvora u cjevčici koja služi za prenos otopine iz
spremnika do raspršivača. Na kraju je preostalo izmodelirati najjednostavniju komponetnu Foster
inhalatora - poklopac. Jednostavnu skicu u Right ravnini smo extrudirali u prostor na potrebnu dužinu, a
nakon toga odstranili unutrašnji višak materijala. Modeliranje poklopca je završeno dodavanjem detalja
na njegovoj prednjoj strani, koji je u obliku kruga urezan u materijal, te predstavlja ništa do estetski
detalj.
 Slika 11. Modeliranje poklopca

Nakon 3D modeliranja dijelova Foster inhalatora i završavanja posljednjih detalja, uslijedilo je sklapanje
dijelova. Sklapanje dijelova se ostvaruje pomoću Assembly, te se konačni predmet kreira dodavanjem
dijelova i njihovog smještanja u sklop. Za osnovni (nepokretni) dio je odabrano tijelo inhalatora. Dijelovi
koji se dodaju pojavljuju se kao komponente koje se povezuju pomoću veze (mate). Mate povezuje
površine i ivice komponenti jedne u odnosu na drugu.

Slika 12. Prikaz završnog modela

7. ZAKLJUČAK
Primarna svrha Foster inhalatora, i svih drugih MDI inhalatora je da u što kraćem
vremenskom periodu dostave potrebnu dozu lijeka, i tako spriječe astmatične
napade.Farmaceutska industrija ne mari previše za dizajnom navedenih pumpica, nego
prednost daje što jednostavnijem rukovanju i upotrebi uređaja. Zbog toga su inženjeri
dizajneri znatno ograničeni pri uvođenju inovacija, a to se može potvrditi činjenicom da već
duži niz godina MDI inhaleri nisu znatno promjeniti svoj dizajn i oblik.Vođen ličnim
iskustvom znam da ni korisnici ovih lijekova ne mare previše za izgledom inhalatora.MDI-i
širom svijeta olakšavaju svakodnevne aktivnosti svim uzrastima, baš onako kako to tvrdi
slogan H&T PRESSPART kompanije, koji glasi „Making Every Breath Count“.