1.

Genel bir C programının yapısı

Başlık (Header) Dosyaları

Fonksiyon tanımlamaları
Global değişkenler
main ( )
{
Lokal değişkenler
Sabitler
Program gövdesi ve fonksiyonları
}
fonk ( )
{
}

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

 2. Değişkenler

C programında değişkenlerin genel prototipleri aşağıda verildiği gibidir.

değişken tipi değişken_1, değişken_2,...,değişken_n;

C’de kullanılan değişken tipleri aşağıda sıralanmıştır.

a) char tipi değişken

-128 ile +127 arasındaki tam sayı işlemlerinin yapılabilmesinde kullanılır.

Bellekte 1 baytlık alan kullanılır. Örnek;

char x,y,z;
char sayi;
char rakam;

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

b) int tipi değişken

Bu tip değişkenler -32768 ile +32767 arasındaki tamsayı değerleri için

kullanılır. Bellekte 2 byte 16 bitlik alan kaplar. Örnek;

int x,y,z;
int boy, sayı;

c) float tipi değişken

Bu tip değişkenler ±3,4E-38 ile ± 3,4E+38 aralığındaki işlemlerde kullanılır.

Bellekte 4 byte 32 bitlik alan kaplar. Örnek;

float x,y,z;
float boy, sayı;

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

d) double tipi değişken

Bu tip değişkenler ±1.7E-308 ve ±1,7E+308 aralığındaki işlemlerde kullanılır.

Bellekte 8 byte 64 bitlik alan kaplar. Örnek;

double x,y,z,r;
double sonuç, toplam;

e) unsigned tip tamlayıcı

char ve int tipi tam sayı değişkenleri için kullanılır. Değişkenlerin sadece
pozitif tanımlanması gereken durumlarda kullanılır.

unsigned char x,y,z; 0-255 arasında değer alabilir.

unsigned int x,y,z; 0-65535 arasında değer alabilir.

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

f) long tip tamlayıcı

int ve float ve double tipi değişkenlerinin aralıklarının artırılması için

kullanılır.

long int x,yz; 4 bayt, -214 748 3648.....+214 748 3647

unsigned long int x,y,z; 4 bayt, 0................+4294967295

long float x,yz; 8 bayt, ±1.7E-308 ......... ±1,7E+308

long double x,y,z; 10 bayt, ±3,4E-4932 .... ± 3,4E+4932

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

Örnek 1.

#include<stdio.h> printf("c'nin değeri=%u\n",c);

#include<conio.h> printf("d'nin değeri=%ld\n\n",d);
void main()
{ printf("e'nin değeri=%f\n",e);
clrscr(); printf("f'nin değeri=%lf\n",f);
char a; float e; printf("g'nin değeri=%lf\n",g);
int b; long float f;
unsigned int c; double g; }
long int d;

a=10; e=12.2;
b=270; f=12.333;
c=50000; g=233.1111111;
d=2000000000;

printf("a'nin değeri=%d\n",a);
printf("b'nin değeri=%i\n",b);
C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN
 3. Program içerisindeki konumlarına göre değişkenler

a) Lokal değişkenler. //Örnek program

Sadece tanımlandığı fonksiyonun içerisinde
değer alabilen değişkenlerdir. Diğer fonksiyonlar fonk1( );
içerisinde bu değişkenler kullanılamaz. int a;
main( ) .
b) Global değişkenler. {
Ana ve yardımcı fonksiyonların dışında a=11;
tanımlanır. Bütün fonksiyonlarda bu değişkenler int b=10;
kullanılabilir. fonk1 ( );
}
fonk1 ( )
{
a=12;
int c=0
}

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

Örnek 2. /*Lokal ve global değişkenlere örnek*/

#include<stdio.h>
#include<conio.h>
void fonk1();
int a,b,c;
void main()
{
clrscr();
a=10;
b=50;
fonk1();
printf(" a=%d b=%d c=%d",a,b,c);
}
void fonk1()
{
c=a*b;
}

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

 4. Sabitler

Program başlangıcında tanımlanırlar ve program içerisinde değiştirilemezler.

define
Başlık dosyalarından sonra tanımlanır. Program içerisinde değiştirilemez.

#define sabit_ismi sabitin alacağı değer yada ifade

#define PI 3.14
const
Başlık dosyalarından sonra tanımlanır. Program içerisinde değiştirilemez.

const sabit_tipi sabit_ismi sabitin alacağı değer;

#const float PI=3.14;

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

Örnek 3-4

#include<stdio.h> #include<stdio.h>
#include<conio.h> #include<conio.h>

#define PI 3.14 #define carp(a,b) (a*b)

void main() void main()
{ {
clrscr(); clrscr();
float r,alan,cevre; int x,y,z;
r=1.5; x=99;y=3;
alan=PI*r*r; z=carp(x,y);
cevre=2*PI*r; printf("Çarpım=%d",z);
printf("daire alanı = %5.2f\n",alan); getche();
printf("daire çevresi=%5.2f", cevre); }
getche();
}

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

Örnek 5-6.

#include<stdio.h> #include<stdio.h>
#include<conio.h> #include<conio.h>
void main() #define YAZ printf("z= %d\n",z)
{ void main()
clrscr(); {
int x,y,z; clrscr();
x=14;y=3; int x,y,z;
z=x+y;printf("toplama=%d\n",z); x=15;
z=x-y;printf("çıkarma=%d\n",z); y=6;
z=x/y;printf("bölme=%d\n",z); z=x+y;YAZ;
z=x*y;printf("çarpma=%d\n",z); z=x-y;YAZ;
z=x%y;printf("mod=%d",z); z=x/y;YAZ;
getche(); z=x*y;YAZ;
} z=x%y;YAZ;
}

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

 5. C’de kullanılan karakterler

C programlamada kullanılan bazı özel yazım elemanları şunlardır;

a) Alfanümerik karakterler

Küçük harfler :a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

Büyük harfler: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

b) Rakamlar

01 2 3 4 5 6 7 8 9

c) Alt çizgi:(-)

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

 d) Özel karakterler

’ ’ boşluk , virgül ! ünlem . nokta

; noktalı virgül : iki nokta üst üste ‘ tırnak “ çift tırnak
( sol parantez ) sağ parantez [ sol köşeli parantez ] sağ köşeli parantez
{ sol küme } sağ küme | duvar / slaş
\ ters slaş ~ tilda + artı # diyez
% yüzde & ve ^ şapka * yıldız
- eksi = eşit < küçük > büyük

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

 e) Özel isimler

asm auto break case cdecl

char const contiune default do
double else enum extern far
float for goto huge if
int interrupt long near register
return short signed sizeof static
struct switch typedef union unsigned
void volatile while

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

 f) İsimlendirme kuralları

1) Değişkenin ilk harfi mutlaka alfanumerik karakter yada alt çizgi ile
başlamak zorundadır.
2) Değişken ismi içerisinde Türkçe (ç, ğ, vb.) karakterler ve özel
karakterler kullanılmaz.
3) Küçük karakterler ile büyük karakterler birbirinden bağımsızdır.
Örneğin (Son, SON, SON,son,sON).
4) İsmin uzunluğu 32 karakteri aşmamalıdır.
5) Özel isimler ve C’de kullanılan programlama komutları değişken ismi
olarak atanamazlar

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

Örnek.7.

Doğru Yanlış Nedeni

1ab ..........................
_ab ..........................
ab1 ..........................
long ..........................
BX\C ..........................
Sayı ..........................
printf ..........................
Kök ..........................

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

 6. Aritmetik İşlem Operatörleri

1) İkili Operatörler
+ Toplama operatörü
- Çıkarma operatörü
* Çarpma operatörü
/ Bölme operatörü
% Mod operatörü sadece tam sayılarda kullanılır. Örnek olarak (10%3)
kalanı verir. Sonuç 1’dir.

x=x+1; x+=1;
x-=1; x=x-1;
x+=y+z x=x+(y+z);
x-=y+z; x=x-(y+z);
x∗=y; x=x∗y;
x/=y x=x/y
x%=y x=x%y;

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

 2) Tekli (Unary)Operatörler

C’de 4 adet tekli operatör kullanılır: Tam ve gerçel sayılarda kullanılır.

- Herhangi bir sayının –1 ile çarpımıdır.

+ Bu operatör etkisizdir.

-- Değişkenin değerini 1 eksiltir.

++ Değişkenin değerini 1 arttırır.

-- ve ++ operatörleri değişken sağ ve sol tarafına göre farklı işlevleri

vardır.

a++; a--;
a=a+1; a=a-1;
a+=1; a-=1;

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

Örnek.8

# include (stdio.h>
#include (conio.h>
main ( )
{
clscr ( );
int a,b,c;
a=4
b=5
c=++a+b;
print f (“a%d b%d c%d”, a,b,c);
}

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

3- Bit Seviye operatörleri

& VE(AND) operatörü

Örnek 9.
| VEYA(OR) operatörü #include<stdio.h>
#include<conio.h>
^ ÖZEL VEYA (XOR) operatörü void main()
~ DEĞİL (NOT) operatörü {
clrscr();
>> Sağa kaydırma operatörü int x,y,z;
x=54;y=15;
<< Sola Kaydırma operatörü z=x|y;
printf("z=%d\n",z);
getche();
}

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

 7. İlişkilendirme operatörleri

İki değer karşılaştırılır yanlış (0) doğru (1) olarak değer üretir.

> büyüktür a=2 b=10 c=5

>= büyük veya eşittir. a>b 0 (YANLIŞ)

< küçüktür. a>=2 1 (DĞRU)

<= küçük veya eşittir. b!=c 1 (DOĞRU)

== eşittir. 10= =b 1 (DOĞRU)

!= eşit değildir. c<=4 0 (YANLIŞ)

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

// Çift Ters Slaş: Bulunduğu satırın program içerisinde iptal edilmesinde
kullanılır. Bu satırın program çalışmasına etkisi yoktur.

/∗ ifade ∗/ Programla ilgili açıklama ve notların yazılmasında kullanılır.

Run ve Compile işlemlerinde bu satırlar işlem görmezler.

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN

 8. C’ de kullanılan başlık(header) dosyalar

Programda kullanılacak komutlarla ilgili kütüphanelerin belleğe yüklenmesini

sağlar.

#include<dosya ismi> yada

#include “Dosya İsmi” şeklinde ifade edilir.

Kullanacağımız bazı başlık dosyaları ve fonksiyonları aşağıda verilmiştir:

stdio.h: printf, scanf, getchar, putchar, gets, puts (Ekran kontrol)

conio.h: getchar, getch, clrscr (Ekran kontrol)
stdlib.h: atof, atol, exit (String)
string.h: strlen, strchr, strcpy (String)
math.h: sin, cos, exp, pow (Mat)
time.h: clock, ctime, time. (zaman)
graphics.h: line, rectangle, circle, ellipse (Grafik)

Toplam 29 header dosyası mevcuttur.

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN
 Kaynaklar

• Kemal YARCI, Programlama (C dili), Yüce Yayınları.

• Hakan ERDUN, Fehmi DEMİRALP, Turbo C Programlama Dili, Beta
Yayınları.
• Alparslan GÜRSOY, Özgen GÜLMEN, C Programlama Dili.
• Şevki DEMİRBAŞ, Oğuz ÜSTÜN, Nihat ÖZTÜRK, BELTEK kursu
C/C++ ders notları, Gazi Üniversitesi.

C Programlama Dili Ders Notları Dr. Oğuz ÜSTÜN