FIL 113
ISYUNG PERSONAL AT ISYUNG
PANLIPUNAN
Ano ang pagpapakahulugan mo sa salitang
isyu?
Ang isyu ay usapin, argumento, mga
paksa o usapin na kailangan na pagtuunan ng
pansin para maresolba o masulusyonan.
Isyung Personal - Ito’y nagaganap sa pagitan
ng isang tao at ilang malalapit sa kanya.
Mga Halimbawa:
 Pagkakulong saa droga.
 Problemang Pinansyal.
 Ang pagkawala ng mahal sa buhay.
 Pagkahumaling sa sugal.
 Problema sa pamilya.
Isyung Panlipunan - Ito ay suliranin na
nakakaapekto hindi lamang sa isang tao kundi
sa lipunan sa kabuoan.
Mga Halimbawa:
 Matinding trapik sa ating mga kalye.
 Korapsyon sa pamahalaan.
 Pagtaas ng presyo ng mga bilihin o
Implasyon.
 Ang pagkalat ng droga sa lipunan.
 Problema sa basura.
Mayroon din namang iilang pangyayari na
maituturing na isyung panlipunan subalit
makikita ang epekto sa personal na buhay ng
isang tao.
KONTEKSWALISADONG KOMUNIKASYON
SA FILIPINO
KABANATA 1: Ang Pagtataguyod ng Wikang
Pambansa sa mas Mataas na Antas ng
Edukasyon at Lagpas pa.
“Bakit inaalis/inalis ang Filipino sa New General
Education (NGEC) ng bansa?”
(Bernales, et al., 2019) - Mahaba at masalimuot
ang pakikibaka para sa wika at bayan. Nitong
Mga nakalipas na panahon, ang pakikibakang
ito ay lalo pang umigting at umiigting.
PSLLF at Tanggol Wika - Magkabalikat sa
paggigiit na manatili ang Filipino bilang sabjek
ay bilang wikang panturo sa antas tersyarya.
Taong 2013 - sa pangunguna ng Tanggol Wika
ipinaglaban ang pagpapanatili sa asignaturang
Filipino sa antas ng kolehiyo.
1. Mga Kaganapan sa Pakikipaglaban ng
Wikang Filipino
-CHED MEMO ORDER (CMO) Blg. 20, Serye
2013 - sa bisa nito wala na ang Filipino bilang
sabjek sa kolehiyo
-Kom. Patricia Licuanan - ang lumagda sa
CMO, na noo’y Punong Komisyoner ng CHED
MGA ASIGNATURANG MANANATILING
ITUTURO SA KOLEHIYO
(2018 - 2019, simula ng pagtuturo ng mga ito)
1. Pag-unawa sa Sarili / Understanding thee Self
2. Pagpapahalaga sa Sining / Art Appreciation
3. Mga Babasahin Hinggil sa Kasaysayan ng
Pilipinas / Reading in Philippine History
4. Siyensya, Teknolohiya at Lipunan / Science,
Technology and Society.
5. Ang Kasalukuyang Daigdig / The
Contemporary World
6. Malayuning Komunikasyon / Purposive
Communication
7. Matematika sa Bagong Daigdig / Mathematics
in the Modern World
8. Etika / Ethics
Mga Unibersidad at Institusyong Pangwika
na Naglabas ng Resolusyon
PSLLF
-National Teacher’s College
-Pamantasang De La Salle-Maynila
-Mindaanao State University - Iligan Institute of
Technology
-Unibersidad ng Pilipinas - Manila
KATAGA
-Unibersidad ng Santo Tomas
-Technological University of the Philippines
FEU
-League of Filipino Students
KATAGA
-Unibersidad ng Santo Tomas
-Technological University of the Philippines
SAN BEDA COLLEGE
-Alliance of Concerned Teachers
ANAKBAYAN
-National Commission for Culture and the Arts
2. Mga Paninindigan ng PSLLF ng Pananatili
ng Filipino sa Antas ng Kolehiyo
-SAPAGKAT, sa kasalukuyang kalakaran sa
antastersyarya ay may anim (6) FILIPINO sa
batayang edukasyon;
-SAPAGKAT, sa antas tersyarya nagaganap at
lubhang nalilinang ang intelektuwalisasyon ng
FILIPINO sa pamamagitan ng pananaliksik,
malikhaing pagsulat, pasasalin, pasalitang
pangmadla at kaalamang pangmidya;
-SAPAGKAT, sa antas na ito ng karunungan,
higit na dapat mapaghusay ang gamit at pagturo
ng / sa FILIPINO dahil na rin sa mga kumukuha
ng mga kurso sa pagtuturo at mga kaugnay na
kurso.
-SAPAGKAT, dahil sa pagpapaunlad ng K-12
Basic Education Curriculum, mawawala na sa
antas tersyarya ang FILIPINO at sa halip ay
ibababa bahagi ng mga baitang 11 at 12;
-SAPAGKAT, ang panuklang PURPOSE
COMMUNICATION na bahagi sa batayang
Edukasyon sa tersyarya ay hindi malinaw kung
ituturo sa Ingles o Filipino.
-SAPAGKAT, ang panukalang tatlumpu’t anim
(36) na yunit ng batayang edukasyon mula sa
Komisyon sa Lalong Mataas na Edukasyon
(CHEd) ay minimum lamang kung kaya’t maari
pang dagdagan hanggang anim (6) pang yunit.
3. Mga Mahahalagang Argumento kung Bakit
Dapat Manatili ang FILIPPINO bilang
Asignatura sa Kolehiyo (PSLLF)
Una, Department Order No. 25 Series of
1974 ng Department of Education, Culture ans
Sports (DECS) ay ngayo’y operatibo at may bisa
mula baitang 4 hanggang antas tersyarya
Alinsunodsa kautusan, kinakailangang
gamitin wikang panturo ang FILIPINO sa mga
sumusunod:
a. Social Studies / Social Sciences
b. Music
c. Arts
d. Physical Education
e. Home Economics
f. Practical Arts
g. Character Education
Ikalawa, pagpapalawak sa paggamit ng
FILIPINO bilang wikang panturo sa kolehiyo ay
alinsunod din sa Artikulo IV, Seksyon 2 ng 1987
Konstitusyon
Ikatlo, mas dapat ituro ang FILIPINO sa
kolehiyo.
4. Ang Pagkatatag ng Tanggol Wika
-Itinatag ang Tanggol Wika noong Hunyo 21,
2014
- Dahi sa kawalang-aksyon ng CHEd ay upang
patatagin ang boses ng mga nagtatanggol sa
wika na ang pawang miyembro ay mga guro
mula sa iba’t ibang unibersidad gaya ng DLSU,
UP-D, ADMU, at PUP.
5. Mga Panawagan ng TANGGOL WIKA
a. Panatilihin ang pagtuturo ng asignaturang
Filipino sa bagong General Education
Curriculum (GEC) sa kolehiyo;
b. Rebisahan ng CHEd Memo Orer 20, Series of
2013;
c. Gamitin ang wikang FIlipino sa pagtuturo ng
iba’t-ibang asignatura; at
d. Isulong ang makabayang edukasyon
Sa pangunguna ni Dr. BIENVENIDO
LUMBERA at ng mahigit 100 na mga
propesor at iskolar noong Abril 15, 2015
Pagsampa ng iba’t-ibang kaso sa kataas
taasang hukuman o korte suprema sa bansa.
Nagpirma ng petisyon ang Tanggol Wika na
nilagdaan ng mga nagmamahal sa Wikang
Filipino.
Abril 21, 2015 - Naglabas ang Korte Suprema
ng Temporary Restraining Order. Kinatigan ng
nasabing hukuman ang mga argumentong
nakatala sa nasabing petisyon.
Taong 2018 - tuluyang tinggal ng Korte
Suprema ang asignaturang Filipino at Panitikan
sa Antas ng kolehiyo.
Tanggol Wika - batay sa naging desisyon ng
Korte Suprema na nagbibigay-laya pa rin sa
mga unibersidad na magdagdag ng mga
asignatura gaya ng Filipino habang wala pa ang
pinal na desisyon ng Korte Suprema tungkol sa
motion for reconsideration isinampa noong
Nobyembre 2018.
Ang Paanukalang Batas Bilang 8954 o Batas
na Nagtatakda ng Hindi Bababa sa Siyam (9)
na yunit ng Asignaturang Filipino noong
Enero 30, 20119 - Marso 5, 2019 ay pinagtibay
na (denied with finality) ng Korte Suprema ang
desisyon nitong tanggalin ang mga asignaturang
Panitikan at Filipino sa antas ng kolehiyo.
B. Kahalagahan ng Filipino nilang Disiplina
at Wika ng Edukasyon at Komunikasyon sa
Pilipinas
1. Mga Pag-aaral sa kakayahan ng Filipino
bilang Disiplina at Wika ng Edukasyon
UP-DILIMAN (1968 - 1969)
-Sinimulang gamitin ang wikang Filipino bilang
wikang panturo
- Nagsimula bilang eksperimento sa kolehiyo ng
Sining at Agham (Departamento ng Pilosopiya,
Sosyolohiya, Kasaysayan)
-Napatunayan na higit na nakauunawa ang mga
mag-aaral ng knailang mga pinag-aaralan.
-Napatunayan sa isinagawang eksperimento na
higit na epektibo ang pagtuturo ng Aghan-
Panlipunan gamit ang wikang Filipino sapagkat
higit na nagkakaunawaan ang mga mag-aaral at
guro (Tiamson-Rubin, 1993: mula sa Bernales.
Et al., 2019)
Pamantasang De La Salle-Maynila
-Dr. Emerita S. Quito - pinagunahan nito ang
pagsasa-Filipino ng pagturo ng Pilosopiya
bunsod na isang pangyayari noong magpunta
siya sa Vienna taong 1962
Ateneo De Manila f. Hindi PINAUNLAD, hindi NAPAUNLAD at
-Padre Roque Ferriols, S.J - siya ang nanguna hindi MAPAPAUNLAD ng pagsandig sa
sa pagtuturo ng Pilosopiya gamit ang wikang WIKANG DAYUHAN ang EKONOMIYA ng
Filipino sa naturang pamantasan bansa.

-Nakapaglathala din siya ng mga babasahin sa PAGPILI NG BATIS O HANGUAN NG

Pilosopiya na nasusulat sa wikang Filipino.
Ilang Mahahalagang Argumento Kung Bakit
Dapat Manatili ang Filipino Bilang Wika ng
Edukasyon at Asignatura sa Kolehiyo atvsa
mas Mataas na Antas (San Juan, 2018)
IMPORMASYON
Primaryang Batis
Ang pangunahing pinagmulan ay may
direktang kaugnay dito. Ito rin ay naglalaman ng
mga impormasyon na galing mismo sa bagay o
taong pinag-usapan sa kasalakuyan

a. Ang FILIPINO ay DISIPLINA, ASIGNATURA, Mga Halimbawa:

bukod na LARANGAN NG PAG-AARAL at hindi  Dyaryo
simpleng WIKANG PANTURO lamang.  Mga Letrato
 Mga Liham
b. Para maging epektibong wikang panturo ang  Mapa
Filipino, kailangan ituro ito at linangin din ito  Likhang Sining (ginagawa sa panahon ng
bilang asugnatura. pagkaganap ng pangyayari)

c. Sa ibang bansa, may espasyo rin sa Sekondaryang Batis

kurikulum ang sariling wika bilang asignatura, Nagpoprodyus sa matagal na panahon
bukod pa sa pagiging wikang panturo nito. pagkatapos ng pangyayari. Karaniwang
gumagamit ng pangunahing batis bilang
d. Pinag- aralan din sa ibang bansa ang Filipino sanggunian.
- at may potensyal itong maging nangungunang
wikang global - kaya lalong dapat itong pag- Mga Halimbawa:
aralan sa Pilipinas.  Dyaryo
 Mga Libro
e. Multilinggwalismo ang kasanayan akma sa  Dyornal
siglo 21.  Pananaliksik at iba pa.
Iba’t ibang Paraan sa Pahango ng Batis ng
Impormasyon
PAGTALA
Ang pag-iisa-isa ng mahahalagang
impormasyon kinalap o kinuha sa iba’t ibang
sanguunian katulad ng aklat, diyaryo, maagsin
at iba pa.
PAGGAMIT NG INTERNET
Ang internet ay isang sistema na
ginagamitan nang buong mundo upang
mapagkonekta ang mga kompyuter o grupo ng
mga kompyuter.
DEBRIEFT
Matapos ang pagkuha ng mga
impormasyon ay maaaring umpisahan na ang
pagkakaroon ng diskusyon hinggil sa mga
impormasyon na nakalap.
MGA KONEKSIYON
Magiging malinaw ang pananaliksik kung
malalaman ang koneksiyon nito sa buhay.
HANGUANG ELEKTRONIKO O INTERNET
Maituturing ang internet ngayon bilang isa
sa pinakamalawak at pinakamabilis na
haanguan ng mga impormasyon o datos. Sa
isang pindot lamang ng daliri ay may mayamang
impormasyon ka nang makukuha. Ang
teknolohiyang ito ay bunga ng kumbinasyon ng
serbisyong postal, teelpono, at silid-aklatan. Sa
internet ay maaari ka ring magpadala ng liham-
elektroniko o e-mail sa alin mang panig ng
mundo.
ILANG PAYO HINGGIL SA KAWASTUHAN SA
PAGGAMIT INTERNET
Ang web page URL na nagtatapos sa
.edu, .org, .com, .gov ay may kanikaniyang
kahulugan.
1. Ang .edu ay mula sa institusyon ng
edukasyon o akademiko
2. Ang .org ay nangangahulugang mula sa
isang organisasyon.
3. Ang .com ay mula sa komersyo o bisines.
4. Ang .gov ay nangangahulugang mula sa
institusyon o sangay ng pamahalaan.
SINO ANG MAY AKDA?
Mahalagang malaman kung sino ang
may-akda ng isang impormasyon sa internet
nang sa gayo’y masuri kung ang impormasyon
ay wasto at kumpleto.
ANO ANG LAYUNIN?
Alamin ang layunin ng may akda kung
bakit naglunsad o naglabas ng website. Nais
bang magbahagi ng impormasyon o magbenta
lamang ng produkto? Alalahaning napaluwang
ng pagpasok ng mga impormasyon sa internet.
PAANO INILALAHAD ANF IMPORMASYON?
Ang teksto ba ay pang-advertising o
opinyon lamang? Alamin din kung may bias at
prejudice ang teksto.
MAKATOTOHANAN BA ANG TEKSTO?
Alamin kung opisyal o dokumentado ang
teksto. Pag - aralan kung ang pagkakasulat ay
maayos o kung wasto ang baybay at gramatika.
ANG IMPORMASYON BA AY
NAPAPANAHON?
Mainam kung ang impormasyon ay
napapanahon. Marapat na nakalagay ang petsa
ng pinakahuling revisyon ng akda nang sa
gayon ay malaman kung ang akda ay bago o
hindi.
KALAGAYAN NG MUNDO SA PANAHON NG
COVID-19
Mga Bansang Lubos na Naapektuhan ng
Pandemya o Covid-19:
INDIA
-January 30, 2020 - First Case, a girl student
from Wuhan, China
-March 24 - Lockdown / Enhance Community
Quarantine
-June 2, 2020 - Reopening
-After 22 days, June 28, 2020 - 585,000 covid
cases and 17,000 deaths
-TOTAL CASES AS OF NOW: 33.9 MILLION
- TOTAL NUMBER OF DEATHS: 450K
PHILIPPINES
-January 21, 2020 - A 44 years old Male and 38
years old Female has a cough and sore throat
-March 16 - Enhance Community Quarantine
-TOTAL CASES: 2,654,450
-Active - 146,063
-deaths - 39,505

Para sa iyo ano ang pagpapakahulugan mo sa COLOMBIA

salitang “Kalusugan”? - February 26, 2020 - 19 years old Female from
Milan
SULIRANIN -March 2, 2020 - She was seen at Santa Fe
Sobrang dami ng pasyente kaya’t Hospital
nagresulta ito ng kakulangan ng pasilidaad at -Total cases - 4,965,867
hindi sapat ang pondo para sa gamot. -Deaths - 126,487

PAGSUBOK
Hindi lahat ng may sakit ay maaring
masuri sa oras na ito.
GAWAING PANGKOMUNIKASYON NG MGA
PILIPINO
EKSPRESYONG LOKAL
TSISMISAN
PULONG-BAYAN
UMPUKAN
PAGBABAHAY-BAHAY
TALAKAYAN
•TSISMISAN
- Batay sa etimolohiya nito, galing sa salitang
kastila na "chismes" na tumutukoy sa kaswal na
kumbersasyon tungkol sa buhay ng ibang tao na
ang impormasyon ay maaaring totoo o madalas
ay hindi....
- Ayon kay Dr. Frank McAndrew (2008) ng Know
College, nilinaw niya na ang tsismis ay hindi
palaging negatibo. Ito ay positibo rin.
Katunayan, binanggit niyang hindi talaga
maiiwasan ang ganitong gawain sapagkat batay
sa mga pag-aaral, ito ay likas at normal na
bahagi ng buhay ng tao.
•UMPUKAN
- isang gawaing pangkomunikasyon na
kinabibilangan ng dalawa o higit pang kalahok
kung saan ang bawat isa ay nagbabahaginan ng
impormasyon....
•TALAKAYAN
- tumutukoy sa pagpapalitan ng kuro-kuro ng
mga kalahok sa nasabing usapan na binubuo ng
tatlo o higit pang katao.
•PAGBABAHAY-BAHAY
-Kalimitan itong ginagawa sa mga sitwasyong
nangangailangan ng impormasyon ang isang
indibidwal o organisasyon ukol sa kalagayan o
sitwasyon ng komunidad gamit ang pagtatanong
tanong.......
•PULONG-BAYAN
- isinasagawa ng publiko at mga kinauukulan....
- SA KULTURANG Pilipino, ang pulong bayan
ay isang pangkomunikasyong Pilipino na
isinasagawa kung may nais ipabatid ang mga
kinauukulan tungkol sa kasalukuyang kalagayan
ng komunidad.
•EKSPRESYONG LOKAL
- Ito ay mga parirala o pangungusap na
ginagamit ng mga tao sa pagpapahayag ng
damdamin o pakikipag-usap na ang kahulugan
ay hindi ang literal na kahulugan ng bawat salita
at hindi maiintindihan ng
mga ibang taong hindi bihasa sa lenggwahe.