Tài liệu tổng hợp

Tác giả:
Nguyễn Thị Kim Lan
Giảng viên trường đào tạo Mỹ thuật Ứng
dụng Maacviet Arena

Biên tập:
Lê Minh An
Graphic & Web Designer của Báo Tuổi Trẻ
Sáng lập viên của Onair Production
 Hand Lettering Quotes
Sean McCabe - San Antonio, TX, USA

Mục lục
Chương 1: Chương 4:
Typography Basic Typography in press
1. Khái niệm Typography 1. Các tiêu chí quan trọng của chữ trong báo chí
2. Typeface Anatomy 2. Hệ thống cột trong báo chí
3. Typeface & font 3. Các quy định về chia cột
4. Phân loại Typeface 4. Những vấn đề về dấu của chữ
5. Typeface Designer
Chương 5:
Chương 2:
Effect for Typography
Work with Typography 1. Opacity
1. Kerning - Tracking - Line spacing 2. Khoảng trống & “less is more”
Typography Poster 2. Sketch - Rag - Cutting 3. Màu sắc
yaniv kamak - Tel Aviv, Israel 4. Hiệu ứng chữ
Chương 3:
Layout - Grid system
1. Căn lề
2. Hệ thống Grid
3. Pha trộn, thay đổi kiểu chữ tạo điểm nhấn

Chalk lettering
Olga Vasik - Chelyabinsk, Russia

Heroic Words of Wisdom

Adam Thompson - Carbondale, IL, USA
Typography
Basic

TYPOGRAPHY
Typography for designer

BASIC Khái niệm Typography

2013

Typeface Anatomy
Typeface & font
Phân loại Typeface
Typeface Designer
Page

Page
4

5
Typography
Basic
KHÁI NIỆM
TYPOGRAPHY
Người Ai Cập là những người đầu tiên nghĩ ra bảng chữ cái, nhưng vẫn
còn sự pha trộn giữa chữ cái các phụ âm và chữ tượng hình. Người Hy
Lạp với đầu óc văn chương hơn đã thêm vào các nguyên âm và đặt tên
Typography for designer
chúng, sau đó người La Mã lại tiếp tức sửa đổi bảng chữ cái và có tới
200 bảng chữ cái đã được thống kê, nhưng chỉ còn 50 trong số đó còn
được sứ dụng đến ngày nay. Ở đây chúng ta không bàn sâu về lịch sử
và xuát hiện chữ cái từ thời Ai Cập và la Mã cổ đại, mà chúng ta chỉ nói
đến giai đoạn chữ cái được đưa vào phục vụ cho việc in ấn.
2013
Loại hình Typography xuất hiện đầu tiên vào thế kỷ XV tại Đông Âu,
và thoạt đầu chúng chỉ là những con chữ bằng kim loại giúp cho công
việc in ấn, và người phát minh ra các con chữ đó là Johannes Gutenberg
(Người Đức). Nhưng trước đó thực chất chưa chính thức được biết đến
là từ những con chữ viết tay của người Trung Hoa (khoảng TK XI) là
nhứng người tạo ra những nét sơ khai nhất về loại hình nghệ thuật này.
Cho đến nay, Typography đã gần như thâm nhập vào tất cả các lĩnh vực
và loại hình (báo chí, thông tin địa chúng, các giấy tờ pháp lý, thiết kế mỹ
thuật, website, v.v..) không còn riêng trong lĩnh vực in ấn như ngày xưa,
và cách thể hiện ngày càng đa dạng và phong phú.
Page
6
Vậy Typography là gì? Có rất nhiều định nghĩa trả lời câu hỏi này,
nhưng câu trả lời dế hiểu và đầy đủ nhất là: Typography là loại hình
thiết kế lấy các chữ cái làm đối tượng khai thác, khiến các con chữ
không chỉ là công cụ truyền đạt thông in bình thường nữa mà còn
mang tính nghệ thuật cao cùng sự thể hiện có tính khoa học.
Các bạn viết chữ hàng ngày, cách bạn trình bày một bài viết chính là
Typography, nhưng cách thức trình bày và kỹ thuật tạo ra nó chỉ là
“bản năng” tự có. Nghệ thuật Typography với những kỹ thuật riêng
của mình đã tạo ra những tác phẩm không chỉ bắt mắt mà còn tạo ra
những câu chuyện, những đường đi dẫn dắt người xem đi theo con
đường mà tác giả vạch ra trong tác phẩm của mình. Có thể nói cách
thức thể hiện một tác phẩm Typography vô cùng phong phú và đa
dạng, với các kỹ thuật bao gồm việc sử dụng các kiểu chữ khác nhau,
cácc cỡ chữ to nhỏ kết hợp, sự sắp xếp vị trí, màu sắc, độ tương phản
của các chữ cái cùng sự kết hợp với hình ảnh, đối tượng hình học,
v.v.. để tạo ra một tác phẩm Typigraphy. Typography không gò bó
trong hình thức thể hiện, đó là sự sáng tạo bằng các con chữ.
Page
7
Page Typography for designer Typography
8 2013 Basic

Page
9
Typography
Basic
TYPEFACE
ANATOMY
ASCENDER
Là phần trội lên của một số chữ
thường, như là h, b, l, d, cao hơn
x-height của chữ.
APERTURE
Là phần đính kèm, nhằm giới hạn
một đường cong bên ngoài không
Typography for designer
gian chết của một số chữ như n, c,
s, chữ e thường, hoặc chữ a 2 tầng.
AXIS
Một đường tưởng tượng từ trên
xuống dứoi của chữ, chia đôi phần
2013
phía trên và dưới đường viền.
BASELINE
Là đường gốc, nó là đường tưởng
tượng nối các phần chân chữ định
hình trên 1 đường kẻ, và bất kì chữ
nào cũng nằm trên đường gốc này.
Page
10
BOWL
Là đường cong của kí tự bao
quanh đường tròn hay một phần
đường tròn (counter) của một số
chữ như c, s, b, d...
BRACKET
Là phần cong hay nêm kết nối
giữa stem và chân chữ của một số
font. Tuy nhiên không phải lúc nào
cũng xuất hiện phần kết nối này.
CAP HEIGHT
Chiều cao của chữ tính từ đường
baseline đến hết chiều cao của
chữ in hoa (không bao gồm dấu).
COUNTER
Phần đường cong hoặc đường
tròn khép kín hoặc đương không
gian giới hạn (khoảng trắng) của
một số chữ như d, o, s.
Là chiều cao cơ bản của chữ,
X-HEIGHT
thường được tính là chiều
cao của chữ x thường.
CROSSBAR
Là đường ngang nối các nét ở giữ
các chữ như A, H.
DESCENDER
Phần dư ra bên dưới của bất kì chữ
thường nào đều bắt vào 1 đường
tưởng tượng, như các chữ y, g, j, q,
p... Một số font, descender có một
số cách gọi đặc biệt.
EAR
Là phần thường được tìm thấy
ở chữ g thường, thường dùng để
trang trí cho chữ, xuất hiện phía
trên góc phải của chữ.
EYE
Gần giống với counter, phần này
là không gian khép kín xuất hiện
trong chữ e thường.
Là khoảng cách giữa các kí
KERING
tự với nhau. Tổng hợp các
khoảng cách kerning này ta
có Tracking của cả một đoạn
văn bản.
LINK/NECK
Là một đường công nối liền
phần loop và phần bowl của chữ
g thường
LOOP/LOBE
Trong chữ g 2 tầng, loop là phần
đường cong hay counter giới hạn
bởi đường baseline và được liên
kết với phần bowl của chữ bằng
link. Một số phần đường công
khép kín của các chữ p, b, l cũng
có thể gọi là loop/lobe.
TAIL
Phần trang trí cho chữ Q hoa,
hay nét cong chéo trong các chữ
K hay R.
TERMINAL
Phần cuối (thẳng/cong) của nhiều
đường mà nó không gắn chân.
Là khoảng cách các dòng văn
LEADING
bản.
Page
11
Typography
Basic
ĐƠN VỊ ĐO CỠ CHỮ
“Co”: độ cao của chữ, tính bằng đơn vị point pica (pt). 1pt = 0,351mm.
1 pica = 0,351 x 12 ≈ 4,212mm
hoặc 1 didot = 0,376mm. 1 cicèro = 12 point.
Chúng ta thường dùng các co chữ từ 5pt (1,9mm) đến 96pt (3,6mm).
Đơn giản, để biết bài viết đó sử dụng co chữ bao nhiêu, người ta dùng
thước pica để đo 12 dòng, nếu trùng vào 8 pica thì co chữ là 8, 10 pica
thì co chữ là 10, thường gọi là 10 point.
Typography for designer
TÁC ĐỘNG CỦA X-HEIGHT (CORPS CHỮ)
Chiều cao chữ được gọi là X-height, do dựa vào chiều cao của chữ x
thường làm chuẩn, và vì nó xác định co chữ nên chúng ta cần chú trọng
đến tác động của nó. Kích cỡ này thay đổi tuỳ thuộc vào kiểu chữ: Chữ
Chaparral Pro có X-height nhỏ, Times New Roman có X-height lớn
trong khi chúng được đặt ở cùng một diện tích tổng thể. Kiểu chữ có
2013
X-height lớn thường có đầu chữ và đuôi chữ nhỏ, và chữ có X-height
nhỏ thì ngược lại. Bạn cần biết điều này để không máy móc khi chọn
co chữ, không phải cứ chữ co 9 nào cũng sẽ cho cảm giác như nhau.
Page
12
TYPEFACE &
FONT
Hầu hết mọi người đều nhằm lẫn hai khái niệm này, có thể nó bắt
nguồn từ cách đặt tên thư mục “Font” của các hệ điều hành cho PC
như Windows và Mac.
TYPEFACE
Kiểu thiết kế riêng của một bộ chữ, và mỗi bộ chữ khác nhau là một
typeface khác nhau. Ví dụ: Arial là một typeface, Gill Sans là một
typeface, Adobe Caslon Pro là một typeface... Bạn có thể phân biệt sự
khác nhau cơ bản của các typeface, đó là điều tối thiểu và cốt lỗi để có
một tác phẩm typigraphy đẹp. Đôi khi có hai hay nhiều typeface, bạn
chhỉ nhìn lướt qua và cảm thấy dường như chúng không có gì khác
biệt cả. Nhưng không có bất kì hai typeface nào lưu hành chính thức
mà giống nhau. Khi gặp trường hợp như vậy, việc đầu tiên bạn làm đó
là hay viết hai chữ cái của hai typeface đó ở kích thước lớn để xem xét
so sánh, bạn sẽ có câu trả lời. Và không có một typeface nào là không
thể sử dụng, tất cả chúng đều có cách dùng và giá trị riêng. Mỗi người
đều sẽ có một vài typaface yêu thích riêng, và bạn có thể sử dụng chúng
một cách thành thạo. Nếu dùng nhiều kiểu chữ để tạo nên một tác
phẩm thật tuyệt, nếu như không thì tác phẩm của bạn sẽ trở thành một
kho chữ lộn xộn, việc sử dụng kết hợp các con chữ khác nhau thành
thạo là rất khó khăn và nó đòi hỏi tốn rất nhiều thời gian để nghiên
cứu và làm quen với một typeface. Vậy việc đầu tiên các bạn làm là hãy
sử dụng các typeface mà các bạn thích, đã sử dụng nhiều, thích và quen
dùng. Chúng ta cần chất lượng hơn số lượng.
Page
13
Typography
Basic

FONT
Là tập hợp hoàn chỉnh từ chữ cái, các biến thể của trạng thái đậm nhạt,
nghiêng, con dấu, số... của một typeface. Như vậy font là một kiểu mô
tả cho typeface, như vậy nghĩa là sao? Chúng tá lấy ví dụ cho dễ hiểu
đó là Arial cỡ chữ 12pt là một font, Arial cỡ chữ 15pt là một font, Arial
in nghiêng (Arial Italic) là một font... mỗi sự thay đổ dù nhỏ của một
typeface là một font khác nhau. Như vậy với mỗi typeface và bộ font
khác nhau của nó, ta có thể lựa chọn rất nhiều cho thiết kế của mình.

Arial
Typography for designer

Arial

Arial Arial
2013

Arial Arial

Arial Arial
Sensaway Typeface
Áron Jancsó - Budapest, Hungary
Page

Page
14

15
Typography
Basic

CÁC LOẠI Caligo Typeface Quaver - typeface design

TYPEFACE Áron Jancsó - Budapest, Hungary Sophie Brown - Newcastle, Australia

Có rất nhiều typeface và nhiều cách phân loại khác nhau, nhưng chúng
ta có thể chia các typeface hiện nay ra thành 5 loại bao gồm: Serif, San
serif, Monoface, Script, Fantasy Decoration.

SERIF MONOFACE
Serif, hay kiểu La Mã, kiểu chữ Là kiểu chữ mà độ rộng của các
Typography for designer

được đặt tên theo nét chân ngang con chữ là bằng nhau, nhìn chúng
của chữ. Thời La Mã và Garamond ta thường có cảm giác tròn và đều.
là những ví dụ phổ biến của serif.
SCRIPT
Serif được sử dụng trong hầu hết
Kiểu chữ Script là kiểu chữ viết
các tài liệu in ấn, bao gồm hầu
tay hoặc thư pháp (caligraphy).
hết các sách, báo và tạp chí. Serif
Kiểu chữ này thường khó đọc hơn
2013

thường được phân loại thành ba

nhiều so với Serif hay San Serif,
tiểu thể loại: Cổ Điển (Old Style),
chúng thường được sử dụng cho
Chuyển Tiếp (Transitional), và
logo hay các lời mời.
Hiện Đại (Modern).

SANS SERIF FANTASY DECORATION

Sans serif, xuất hiện tương đối gần Là loại chữ có hình thù đặc biệt,
đây trong lịch sử ngành thiết kế. Sự thường là các hình dạng đồ vật,
phát triển của các font sans serif rất con người, hoa văn, nhân vật
có thể bắt nguồn từ chữ Slab Serif. hoạt hình...
Sans serif phổ biến nhưng không
độc quyền sử dụng hiển thị kiểu
chữ như biển báo, tiêu đề, và các
tình huống đòi hỏi mức độ dễ đọc
trên khả năng đọc cao. Rodian Sans (Typeface) Mrs. Stretchy
Jan-Christian Bruun - Copenhagen, Denmark Agnes Natalie - Jakarta, Indonesia
Page

Page
16

17
Typography
Basic

CÁC NHÀ THIẾT KẾ

TYPEFACE
Thuật ngữ Typographer đã xuất hiện từ rất lâu trên thế giới, nó nói đến
các nhà thiết kế typeface khắp nơi trên thế giới, họ tạo ra hàng trăm
Typography for designer

kiểu chữ mới xuất hiện hàng năm phục vụ ngành quảng cáo, in ấn, báo
chí... Từ thời Trung cổ, có thể nói đến Aldus Manutius tại Venise với
kiểu Chancery ưa chuộng.

Từ đầu thế kỉ XX, ở Anh có William Moris, chủ trương phục hồi lại các
kiểu chữ thời Trung cổ. Ở Mỹ có Thomas Maithland, Daniel B.Updike,
2013

Will Bradley... Hermann Zapf người Đức nổi lên như một nhà thiết kế
chứ đương đại. Trong số các typeface ông thiết kế có Palatino, Optima,
Melior... Ngoài ra còn có thể kể đến Tom Carnasse nổi tiếng với kiểu
chữ AvantGarde. Trường phái Bauhaus, Đức tạo thành trào lưu mới
những năm 1920, và còn biết đến ngày nay như Futura.

Một họ chữ thường được đặt tên theo tên của người thiết kế. Kiểu
Caslo đặt theo tên của người khắc chữ người Anh William Caslo,
Bodoni có xuất xứ từ tên một thợ in người Ý, Giambattista Bodoni...

Aldus Manutius
Page

Page
18

19
 Work with
Typography

WORK WITH
Typography for designer

TYPOGRAPHY
2013

Kerning - Tracking - Line spacing

Sketch - Rag - Cutting
Page

Page
20

21
 Work with
Typography
Các tác phẩm Typigraphy không quy ước rằng chỉ được sử dụng một
loại chữ Serif hay Sans Serif trong toàn bộ tác phẩm, nhưng trong các
tác phẩm thường các typographer chỉ sử dụng 1 trong 2 loại chữ trên
Typography for designer
cho toàn bộ tác phảm của mình. Bởi lẽ mỗi loại chữ sẽ quy định một
ý nghĩa riêng và cảm giác khác nhau cho người đọc, cũng như người
xem. Việc kết hợp hai kiểu chữ trên, tuy chỉ là một nét nhỏ nhưng có
ảnh hưởng lớn đến cảm giác khi nhìn vào tác phẩm.
Serif: thường giúp người đọc dễ đọc và nhìn bắt mắt hơn vì lấy cảm
2013
hứng từ chữ viết tay, nếu bài viết là dòng cỡ chữ nhỏ, nếu bạn muốn
tác phẩm có sự dứt khoát, mạnh mẽ và giữ được người đọc ở lâu
hơn với bài viết thì lựa chon tốt nhất là Serif (Time New Roman là
typeface tiêu biểu cho loại chữ này).
Sans Serif: thường dùng cho các nhan đề, tiêu đề có kích thước lớn,
nhứng đoạn văn bản ngắn, cần sự chú ý của người xem, và thường được
sử dụng cho các chữ không dấu, hay các bài viết tính chất quan trọng.
Bạn là người phóng khoáng, thì Sans Serif sẽ giúp bạn thể hiện điều đó
(Arial là typeface tiêu biểu cho loại chữ này). Đây cũng là loại chữ rất tốt
cho thiết kế quảng cáo vì sự rõ ràng, sáng sủa và ít làm ảnh hưởng lấn át
cho hình ảnh.
Page
22
KERNING - TRACKING
LINE SPACING
KERNING
Chúng ta đã biết rằng Kerning là khoảng cách giữa hai đối tượng chứ
đơn lẻ, vậy Kern chính là việc điều chỉnh khoảng cách đó.
Kern chặn: là cách chúng ta đặt vị trí bắt đầu của chữ trước là vị trí bắt
đầu của chữ sau. Giữa hai chữ đôi một tạo nên khoảng cách và chúng
liên tục như vậytrong một từ.
Kern khoảng: là cách các bạn để khoảng trống giữa 2 chứ cái đôi
một. Kern khoảng được chia ra các khoảng cách khác nhau, tuỳ các
cách điều chỉnh.
Việc lựa chọn kern chặn hay kern khoảng không có một quy định hay
trường hợp áp dụng nào cụ thể mà tuỳ vào bối cảnh ta nên chọn kern
chặn hay kern khoảng, nhưng có điểm lưu ý rằng việc kern sẽ gây ra
một số lỗi nhỏ mà nếu chúng ta không để ý sẽ mắc phải.
Như vậy, ta biết kerning là công việc cần thiết chữ, nhưng bao nhiêu là
đủ? Theo tài liệu Graphic Design School (David Dabner), khoảng cách
cần thiết tối thiểu giữa hai kí tự là bằng bề rộng thân chữ I của typeface
đó, ngay cả khi hai chữ đều có nét nghiêng.
Page
23
 Work with
Typography

A Grotesk Love Affair

Ryan Atkinson, Steve de Lange -
TRACKING
Dubai, United Arab Emirates
Tracking là việc làm điều chỉnh tổng thể các khoảng cách của chiều Monotono - Cape Town, South Africa
ngang dòng chữ. Cũng như Kerning, tracking cũng chia làm 2 loại cơ
bản: tracking thường và tracking lỏng.

Một lời khuyên rằng chúng ta nên dùng tracking lỏng cho những
dòng chữ chính, chỉ nên dùng cho các yếu tố phụ như một cách tạo
tính thẩm mỹ. Tuyệt đối không dùng kỹ thuật tracking quá chặt để
tiết kiệm không gian cho tác phẩm.

LINE SPACING
Là khoảng cách giữa các dòng theo chiều đứng. Line spacing được chia
làm 4 tỉ lệ chính. Tỉ lệ ở đây được đo bằng cỡ chữ của khoảng cách
(khoảng cách dòng được tính từ baseline của dòng trên và dòng dưới).
Các bạn có thể điều chỉnh hai thông số này trong bảng Character trong
các ứng dụng Adobe Photoshop hoặc Adobe InDesign.
Typography for designer

Lorem ipsum dolor sit amet, Tỷ lệ 10/12

an quis laboramus vim, in Đây là tỷ lệ phổ biến nhất mà các
nam vide albucius definiebas, bạn có thể gặp trong rất nhiều
et nec tacimates referrentur việc sắp xếp của các chương trình
philosophia. Duo stet verear
(layout web, tạp chí, ...), khoảng
accommodare te, pro sumo
cách dòng bắng 120% cỡ chữ
offendit et. No malis oratio qui.
2013

Lorem ipsum dolor sit amet, Tỷ lệ 10/14

an quis laboramus vim, in
nam vide albucius definiebas,
et nec tacimates referrentur
philosophia. Duo stet verear
accommodare te, tale
Không gian chứ đã được nới
rộng thoải mái hơn. Đây cũng là
một tỷ lệ phổ biến

Lorem ipsum dolor sit amet, Tỷ lệ 10/16

an quis laboramus vim, in
nam vide albucius definiebas,
et nec tacimates referrentur
philosophia. Duo stet
Page
Đây là khoảng cách tối đa mà
một tác phẩm có thể có. Nếu các
bạn có ý định cho nó lớn hơn thì
hãy xem xét lỹ lưỡng vì điều đó
có thể dẫ đến những hiệu ứng
không đẹp và cảm giác khó chịu
cho người nhìn. Lúc đó tác phẩm
của bạn sẽ như các đường sọc chứ
không phải các dòng chữ

Page
24

25
 Work with
Typography

SKETCH - RAG - CUTTING

STRETCH
là việc dùng các công cụ kĩ thuật để kéo các chữ. Điều này là điều
không thể chấp nhận trong typography, hãy nhớ rằng không được kéo
giãn các chữ cái ra, làm thay đổi hình dạng cơ bản của kiểu chữ.

Điều đó một mặt sẽ thể hiện sự không tôn trọng tác giả đã tạo ra kiểu
chữ đó, và lý do thứ 2 không nên kéo chữ là lúc đó tác phẩm của bạn sẽ
trở nên mất tính chuyên nghiệp.

RAG
Khi đánh máy bất cứ một đoạn văn nào cũng sẽ tạo ra rag, Rag là phần
Typography for designer

không đồng đều của các dòng chữ nằm ở phía bên phải (nếu các bạn
căn lề bên trái ) và ngược lại.

Việc tạo ra một rag đẹp rất đơn giản và không sử dụng kĩ thuật phức
tạp mà rất đơn giản nhưng hiệu quả của một rag đẹp mang lại thì rất
lớn.
2013

Một đường rag đẹp không phải là đường rag quá thẳng và cũng
không quá giao động, chúng là đường rag có độ uốn đều, khiến
đoạn văn không bị đứt đoạn.

Việc điều chỉnh rag vô cùng đơn giản nên sau khi hoàn thiện một đoạn
văn bản, hãy dành ra một ít thời gian để cân chỉnh lại đường rag điều
đó sẽ giúp tác phẩm hoàn thiện và có tính chuyên nghiệp hơn.

CUTTING
Là kĩ thuật bạn cắt dòng chữ. Điểm lưu ý của việc cắt là bạn nên cắt
nửa dưới của dòng chữ và không nên cắt nửa trên của dòng chữ. Nếu
cắt ở nữa trên sẽ dẫn đến việc khó đọc và nhận biết bạn viết gì sẽ rất
khó. Như vậy tác phẩm dù có đạt hiệu quả thẩm mỹ đi chăng nữa
cũng không truyền đạt được thông tin.
Page

Page
26

27
 Layout
Grid System

LAYOUT
Căn lề
Hệ thống Grid
Pha trộn, thay đổi kiểu chữ tạo điểm nhấn
Typography for designer

GRID SYSTEM
2013
Page

Page
28

29
 Layout
Grid System

CĂN LỀ HỆ THỐNG GRID

Là việc chúng ta phải điều chỉnh các chữ cái đầu dòng xuất hiện tại vị
trí nào. Theo thói quen của các học viết tay trước đây, khi xuống dòng,
chúng ta phải lùi vào 1 khoảng cách nhất điwjnh mới bắt đầu viết tiếp.
Ở Typography, bạn hãy quên điều đó đi. Khi bắt đầu một dòng nào đó,
hãy để kí tự đầu tiên ngay đầu dòng chữ sát với về của khuôn chữ.
Chúng ta so sánh 2 khuôn chữ bên dưới. Các bạn có thể thấy nếu
việc căn lề lùi vào tạo khoảng sẽ tạo ra những không gian trống vô lý
khi nhìn vào tác phẩm, và nó tạo ra những mạch ngắt đoạn cho tổng
thể bài viết, việc đó khiến cho tác phẩm của bạn mất đi tính chuyên
nghiệp. Trong Typography, để tách nội dung của từng phần khác nhau
thay vì lùi vào đầu dòng, ta sẽ xuống thêm 1 hoặc 2 dòng rồi viết tiếp
Typography for designer
Hệ thống Grid là việc sắp xếp các hình vẽ minh hoạ, chữ viết và các
khoảng không (hay còn gọi là đối tượng) để điều tiết và tạo điểm
nhấn. Các đối tượng sẽ phải được sắp xếp theo nhứng quy tắc chung
để giao diện tạo ra có tổ chức và hệ thống tổng thể giúp cho việc
đọc và quan sát được thuận tiện hơn. Chúng ta có thể thấy hệ thống
Grid vô cùng quan trọng trong việc thiết kế giao diện website, thiết kế
tạp chí, cataloge...
Quy tắc hệ thống Grid được chia làm 4 cách chia: chia cột đơn (Single
Column Grid), chia cột đa (Multi-Column Grid), chia cột đa có đường
giữa (Harizontal Anchor), chia module (Modular Grid).

CHIA CỘT ĐƠN (SINGLE COLUMN GRID)

đoạn tiếp theo.
Lorem Ipsum is a dummy
text that is mainly used by the
printing and design industry. It
is intended to show how the type
2013
Lorem Ipsum is a dummy
text that is mainly used by the
printing and design industry. It
is intended to show how the type
Là cách chia phổ thông và thường thấy trong nhiều trường hợp, thường
đượ áp dụng khi làm sách. Các khối chữ được đặt trong một khối duy
nhất tại mỗi giao diện đó phải là một hình vuông góc cạnh. Các đường
màu vàng là đường tưởng tượng trong chia cột.

will look before the end product
is available.
Lorem Ipsum has been the
industry’s standard dummy text
ever since the 1500:s, when an
unknown printer took a galley of
type and scrambled it to make a
type specimen book.
Lorem Ipsum dummy texts
was available for many years on
adhesive sheets in different sizes
and typefaces from a company
called Letraset.
Page
will look before the end product
is available.
Lorem Ipsum has been the
industry’s standard dummy text
ever since the 1500:s, when an
unknown printer took a galley of
type and scrambled it to make a
type specimen book.
Lorem Ipsum dummy texts was
available for many years on
adhesive sheets in different sizes
and typefaces from a company
called Letraset.

Page
30

31
 Layout
Grid System

CHIA CỘT ĐA (MULTI-COLUMN GRID)

Là cách chia để có nhiều cột đa. Việc đặt các đối tượng vào trong các
khối cột khác nhau sẽ tao ra các cách chia cột khác nhau. Nhưng phải
lưu ý rằng cho dù bạn chia cột ra sao thì vẫn phải đảm bảo quy tắc
cân đối và đúng kích thước cho từng cột. không thể tuỳ tiện tạo nên
các cột mất cân đối. Trong cách chia này, các đối tượng trong cột nội
dung chính có thể có các tiêu đề, lời chú thích, hình minh hoạ... Loại
chia cột này áp dụng nhiều trong việc thiết kế báo, tạp chí và giữ cho
ấn phẩm được phong cách riêng đọc đáo.
Typography for designer
2013

Artworks Journal - Editorial Design and Art Direction

The Design Surgery - London, United Kingdom

SUNLIGHT | East & West Traveller magazine.

David Buglar - Vietnam
Page

Page
32

33
 Layout
Grid System

CHIA CỘT ĐA CÓ ĐƯỜNG GIỮA (HORIZONTAL ANCHOR) CHIA MODULE (MODULAR GRID)
Là việc phát triển từ chia cột đa, chúng ta có thể thấy một đường nằm Có nghĩa rằng mỗi cột và khối riêng sẽ đảm nhận việc thể hiện một
ngang tạo khoảng ngắt quãng. nội dung riêng, mục đích khác nhau, ví dụ như module phụ trách phần
chữ chính, module phụ trách phần nội dung, module phụ trách phần
ghi chú... Vùng ngang trên đỉnh để chèn các đối tượng như hình ảnh
hay tên chính.
Typography for designer
2013

Behance Portfolio Reviews :: Print Materials

¡Dale! Magazine — Editorial design Matias Corea - Brooklyn, NY, USA
Juan María Sánchez Cruces - Buenos Aires, Argentina Raewyn Brandon - New York, NY, USA
Page

Page
34

35
 Layout
Grid System

DẪN DẮT NGƯỜI XEM

Chúng ta sẽ xét tiếp đến một cách xếp khác, thoạt nhìn có vẻ được thiết
kế ngẫu hứng, nhưng thật ra sự sắp xếp hệ thống khéo léo của tác giả
đều có chủ ý, nó liên quan đến yếu tố thị giác của người xem, tạo cảm
giác dễ chịu, dễ chấp nhận.
Dẫn dắt người xem là cách bạn sử dụng sự tương phản, cách sắp xếp
hàng, sự đối xứng của các đối tượng để đứ người xem nhìn tác phẩm của
bạn theo các bạn muốn. Điều khác biệt giữa Typography và các loại hình
nghệ thuật khác: đối với loại hình nghệ thuật khác, tác giả tạo ra sản
phẩm và để người xem thoả sức tưởng tượng về hướng đi cũng như cách
tiếp cận nội dung sản phẩm, trong khi Tpography bạn sẽ phải làm sao
“định hướng con đường” khiến người xem khi nhìn vào nó sẽ vô thức đi
theo con đường mà bạn hoạch định, làm được điều đó là bạn đã thành
công lớn trong Typography.

XẾP CHỮ THẲNG ĐỨNG

Đây là một cách thể hiện phổ biến trong Typography. Có một điểm
lưu ý trong việc xếp chữ thẳng đứng là không dùng chữ thường để
xếp chữ thẳng đứng, mà chỉ sử dụng chữ in hoa. Chữ thường khi xếp
đứng sẽ tạo ra khoảng cách khác nhau giữa các dòng, gây nên sự lộn
Typography for designer

xộn cho mắt nhìn.

2013

National Portfolio Day

Nancy Palm - VA, USA
Ken Zinser - Washington, DC, USA
Page

Page
36

37
 Layout
Grid System

Xoay chữ thẳng đứng là việc các chữ cái chạy dọc theo đường gốc Điều cốt lõi của Typography không chỉ tạo những cái đẹp dễ nhìn mà
thẳng đứng. Và bạn có thể tự do sử dụng kiểu chữ. Trong việc xoay chữ nó còn phải dễ hiểu. Thiết kế Typography đã có từ rất lâu, và theo thời
có 3 loại chính sau: gian và sự phát triển của xã hội, các nhà thiết kế dần dần đã hình thành
ra hai hướng đi cơ bản: tác phẩm có tính chất nghệ thuật, có tính trừu
New York / Amsterdam — Pop Up The Clash, Formalist Designer
Show Style tượng cao và những tác phẩm có giá trị sử dụng cao. Có rất nhiều
OK200 - Amsterdam, Netherlands Allyson Leigh - Kansas City, MO, USA điểm khác nhau cơ bản giữa hai hướng đi này, nhưng khi phân tích đến
cùng thì người ta nhìn thấy rằng chúng đều nhằm mục đích đưa ra các
thông tin, các ý nghĩa bằng cách viết các chữ cái một cách bắt mắt, có
hiệu quả trong từng tình huống.
Typography for designer
2013

Editorial - Van der Rohe Insert

Helou - Cologne, Germany

Jungle Magazine
Ursula Villalba - Buenos Aires, Argentina
Page

Page
38

39
 Layout
Grid System

PHA TRỘN, THAY ĐỔI KIỂU

CHỮ TẠO ĐIỂM NHẤN
Đôi khi bạn thay đổi kích thước cho chữ cái đầu tiên sẽ tạo nên điểm
nhấn cho những dòng chữ nhỏ đằng sau nó.

SỬ DỤNG CÁC KIỂU CHỮ KHÁC NHAU Trong tiêu đề chỉ nên pha trộn tối đa 2 đến 3 kiểu chữ. Không nhất thiết
Việc sử dụng các kiểu chữ khác nhau sẽ làm cho khả năng thiết kế của các kiểu chữ được ra đời trong cùng một thời kỳ sẽ hoà hợp nhau, quan
Typography for designer

bạn phong phú thêm, sử dụng chữ Serif với kiểu chữ Sans Serif sẽ làm trọng là bản chất của kiểu chữ có hoà hợp nhau không.
tăng sự tương phản. Sử dụng sự tương phản của chữ to với chữ nhỏ
cũng sẽ làm cho các tác phẩm có hiệu quả tốt. Nói như vậy không có Kiểu chữ Roman cổ điển và kiểu chữ Roman hiện đại không thể đi chung
với nhau được dù chúng có một số điểm hơi giống nhau.
nghĩa rằng các bạn có thể dung quá nhiều kiểu chữ trong tác phẩm của
mình. Việc sử dụng các kiểu chữ khác nhau có 2 mặt: có thể có giúp cho
Kiểu chứ Sans Serif lại khác. Một kiểu Sans Serif đẹp có thể kết hợp với
bạn đạt được mục đích nếu việc chọn và đặt chữ của bạn hợp lý, nếu
2013

không sẽ tạo nên một sự rối loạn trong tác phẩm của bạn. Việc truyền
đạt thông tin tốt là đơn giản mọi thứ và tận dụng tối đa những thứ đơn
giản mà mình có, điều đó tốt hơn là tìm những thứ phức tạp và sử dụng
chúng một cách vụng về. Vậy trước khi thêm một typeface dạng mới vào
tác phẩm, bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng việc nên hay không nên sử dụng
chúng và đặt chúng vào đâu?
Nói một cách lý tưởng, chúng ta sử dụng cùng một typeface chữ cho
cùng một layout, tạo sự đa dạng băng cách thay đổi kích cỡ, độ đậm và
chọn chữ ở dạng hẹp hay rộng, hay nghiêng. Tuy nhiên thường một kiểu
chữ đơn độc khó tạo được sự phong phú do không phải ở trạng thái nào
chữ cũng đẹp như ta mong muốn, nên việc pha trộn là cần thiết.
Page
hầu hết các chữ khác. trong sự pha trộn, Sans Serif có thể được xem là kiểu
trung tính. Kiểu chữ không nên pha trộn với Sans Serif là Slab Serif (như
Cairo, Memphis, Girder, Old English...) vì cơ bản những kiểu chữ này có
kết cấu giống Sans Serif.
Không thể đưa ra quy luật cứng nhắc nào về việc kết hợp các kiểu chữ
vì việc này còn tuỳ thuộc nhiều vào khiếu thẩm mỹ của từng người. Đối
với người có khiếu và hiểu biết về chữ, thì sự kết hợp nào cũng mang lại
một hiệu quả nào đó. Tuy nhiên đây có thể là một bí quyết giúp ích cho
việc kết hợp chữ:
Các kiểu chữ kết hợp nên rất giống nhau, cùng typeface, hoặc rất khác
nhau. Kiểu gần giống nhau sẽ không mang lại hiệu quả tốt cho sự kết hợp.

Page
40

41
 Layout
Grid System

Kết hợp chữ là cách làm tốt nhất

cho thiết kế báo chí đế đem lại
sự phong phú, nhưng cần thận
trọng vì nó tạo phong cách riêng
cho tờ báo của bạn và nó không
được phép thay đổi, sửa chữa liên

Typography for designer

tục mỗi ngày.

Typography for designer

Typography for designer

Typography for designer

2013

Typography for designer

Überzeitung – Eine Liebeserklärung Typography | Computer Arts

Wolfgang Landauer - Wiesbaden, Germany Pianofuzz - Londrina, Brazil
Page

Page
42

43
Typograpohy
in press

TYPO
GRAPHY
Typography for designer

INCác tiêu chí quan trọng của chữ trong báo chí
Hệ thống cột trong báo chí
2013

Các quy định về chia cột

Những vấn đề về dấu của chữ

PRESS
Page

Page
44

45
Typograpohy
in press

CÁC TIÊU CHÍ QUAN TRỌNG

Trong thiết kế báo chí, Typography đóng vai trò vô cùng quan trọng.
Nó tạo nên phong cách riêng cho từng tờ báo và nhất là tạp chí do tính
đối tượng của nó và thói quen đọc của đối tượng mà nó phục vụ.
Typography for designer
CỦA CHỮ TRONG BÁO CHÍ
TÍNH DỄ ĐỌC CỦA KIỂU CHỮ
Đây là điều không cần bàn cãi vì chức năng cao nhất của báo chí là
phục vụ cho việc đọc và nhiệm vụ của các nhà thiết kế báo chí là làm

Chúng ta đã nói nhiều về đặc tính các kiểu chữ và cách kết hợp chúng
có hiệu quả. Những lý thuyết đó có thể áp dụng được rất nhiều cho việc
làm Typography cho các bài báo.
2013
sao để tạo điều kiện để đọc giả đọc dễ nhất, tốt nhất. Tuy nhiên đối
với một số nhà thiết kế mới vào nghề hoặc chưa nắng được kỹ năng
báo chí trong thiết kế, thì đây lại là vấn đề. Đối với người xem, nhất là
người đọc báo, sẽ không có thòi gian tìm tòi về đặc tính của kiểu chữ,
họ cần những trình thức quen thuộc để dễ tiếp thu hơn.

Vậy họ quen thuộc với điều gì?

1. Chữ in đầu dòng, còn lại là chữ thường. Không phải toàn chữ in.
2. Chữ được đọc từ trái sang phải, không phải từ trên xuống.
3. Các hàng được trình bày theo hàng ngang chứ không theo hàng dọc.
4. Các chứ cái và các từ ngữ có khoảng cách bằng nhau.

Dựa vào thói quen đó, các nhà thiết kế Typography nhiều kinh nghiệm
đưa ra một số lời khuyên sau:
Page

Page
46

47
Typograpohy
in press
a. Nên tránh các tiêu đề toàn chữ in, tiêu đề có chữ cái sắp xếp theo
kiểu bậc thang, trên đường nghiêng hay có những khoảng cách bất
thường. Đừng để kiểu chữ lấn lướt thông điệp quảng cáo. Tiêu đề
toàn chữ in còn một khuyết điểm là không tạo được khoảng trống
cần thiết cho khoang gian chữ là nhiều trường hợp làm ảnh hưởng
Typography for designer
đến ý nghĩa của câu do không phân biệt được chữ in hoa và chữ
in thường trong câu, dẫn đến việc không phân biệt được danh từ
chung và danh từ riêng.
b. Nhiều ý kiến tranh luận cho rằng chữ có chân dễ đọc hơn chữ
không chân, thật ra không có sự khác biệt quá lớn. Nhưng trong nhiều
2013
trường hợp chữ có chân tạo sự liên kết tốt hơn giữa các chữ.
Page
48
c. Không nên dùng chữ có chân cho nội dung dài in cỡ nhỏ.
d. Chứ 12 point hay nhỏ hơn khi sử dụng thường được chia thành từng
đoạn. Đầu đoạn thường được thụt vào đầu dòng hoặc được đặt khoảng
cách dòng xa hơn những dòng bình thường, có khi áp dụng cả hai.
Cách đặt chữ thụt vào đầu dòng dựa theo thói quen đọc chữ viết tay,
còn cách đặt cách xa 1 dòng tạo dáng vẻ hiện đại, ngay ngắn hơn, nhất
là đối với những đoạn ngắn và canh lề trái.
e. Dựa vào nghiên cứu về lực đọc của thị giác, các nhà thiết kế kết luận
rằng, một lần quét mắt người ta có thể đọc được từ 8 tói 10 từ (từ 35
đến 40 kí tự), từ đó có thể chọn loại cột phù hợp với kiểu chữ và số
lượng chữ. Cột chữ không nên lớn quá và cũng không nên nhỏ quá để
không làm gián đoạn mạch đọc của người xem. cột chữ thông thường
trong báo chí là 5 - 6cm là đáp ứng tiêu chí này. Nếu phải chọ loại cột
nhỏ hơn hay lớn hơn nhiều, không nên để quá dài.
Page
49
Typograpohy
in press

CANH LỀ
Các canh lề cũng mang lại hiệu quả khác nhau

a. Canh đểu: Đây là cách canh thông thường.

b. Canh trái: Cách canh giống như bản thảo của người gõ chữ. Cách này
ít được dùng cho đoạn bài quá dài, tuy nhiên nó đem lại một số thuận
lợi cho người đọc, như khoảng cách giữa các từ sẽ đồng đều hơn tạo sự
dễ đọc hơn. Các tạp chí chuyên đề cũng hay chọn loại canh lề này để tạo
thêm cá tính cho phong cách riêng của mình. Nhìn chung, cách này tạo
dáng vẻ thân thiện với người đọc ở một mức độ bài không quá dài.
Typography for designer

c. Canh phải: Đây là vấn đề khác biệt. Người đọc dò tìm vị trsi nối tiếp
của dòng trên khó khăn hơn nên tốc độ bị chậm hẳn lại. Nhưng đôi
khi với phần lời ngắn hoặc 1 số vị trí phù hợp, Canh phải có thể mang
lại hiệu quả. Nhưng nhìn chung cần phải thận trọng và dè dặt với loại
canh lề này.
2013

d. Canh giữa: Trong đoạn ngắn, cách trình bày này cũng khá hiệu quả,
đặt biệt khi cần dáng vẻ cổ điển hoặc trang trọng. Sắp hàng kiểu này
thường tao ra những dòng chữ ngắt hàng đột ngột, và đối xứng nhau
bằng một trục thẳng đứng, tạo cảm giác các dòng bị ngắt ý và tạo ra
một cách nhìn mới trong từng dòng, vì thế trong Typography, đường
thẳng đó được gọi là đường cắt giác quan.

e. Không canh lề: Hiệu ứng nhìn nghiêng một đoạn bài chắc chắn sẽ
có cá tính, ví dụ tạo ra một hình dạng địa lý, mặt người,... Tuy nhiên
kiểu này không nên lạm dụng, để giữ dáng vẻ ngay ngắn cho tổng thể
trang vì nó dễ gây phản tác dụng.
Page

Page
50

51
Typograpohy
in press
CÁCH CHÍ CỘT CÓ HỆ THỐNG TRONG BÁO CHÍ
Trong thiết kế báo chí, ta đã biết việc chí cột là cần thiết, vì như đã nêu
trên, người đọc khó có thể đọc được một đoạn bài với cách trình bày
cột chữ quá rộng hay quá hẹp, nhưng chia như thế nào trong cả tờ báo
là một vấn đề.
Một số tờ cháo chọn cách chia 3 cột, 4 cột hay 5 cột cho cả tờ báo,
Typography for designer
nhưng cũng có một số tờ chia thành nhiều loại cột để tạo sự thoáng
cho mắt nhìn, để tạo phong cách riêng... Thường thì tạp chí chọn
cách này nhiều hơn vì nhu cầu tạo phong cách của họ nhiều hơn và
có nhiều không gian hơn. Các báo của Châu Âu cũng hay chọn cách
này để tạo dáng vẻ thanh lịch, nhẹ nhàng và thể hiện được rõ ràng
hơn cấp độ thông tin.
2013
Dù chia cột nhiều hay chia theo nhiều cất độ, cũng cần có một hệ
thống lưới chuẩn cho cột gọi là cột dọc cơ sở. Cắch chia này tạo ra
những cột nhỏ đơn vị cho trang báo và cả tờ báo, mỗi cột báo lớn
nhỏ khác nhau đều dựa trên nguyên tắc là gồm mấy cột nhỏ đơn vị.
Cách làm này được giữ để tạo cái nhìn ngay ngắn về thị giác và tính
hệ thống của cả tờ báo mà vẫn sinh động, không cứng ngắc. Các cột
nhỏ nhất thường dùng cho chú thích hay những cột nội dung ngắn
bổ sung cho nội dung bài.
Page
52
CÁC QUY ĐỊNH VỀ CHIA CỘT
Các cột cơ sở phải được quy định trước và được tôn trọng trong tất cả
các trang báo. Để cấu trúc tờ báo vừa ổn định vừa mềm dẻo, cho phép
đa dạ hoá về kích cỡ và số lượng cột, nên chia trang báo tành nhiều cột
cơ sở nhỏ (có nhiều mẫu số khác nhau). Ví dụ một trang báo có 12 cột
cơ sở sẽ cho phép tổ chức trang báo thành 2, 3, hoặc 4 cột.
- Trương hợp chia 2 cột, mỗi cột có 6 cột cơ sở.
- Trương hợp chia 3 cột, mỗi cột có 4 cột cơ sở.
- Trương hợp chia 4 cột, mỗi cột có 3 cột cơ sở.
Cột cơ sở còn giữ cho hệ thống khi đặt chữ, ảnh minh hoạ, hình minh hoạ,
và chú thích ảnh. nó còn được sử dụng khi cần tạo khoảng trống giữa bài
chính và box minh hoạ cho bài, hay khoảng trống giữa bài và minh hoạ.
Nếu có thể, quảng cáo khi gần bài viết, cũng nên đặt trên nền các cột cơ sở.
Cột cơ sở phải được quyết định khi tạo file mẫu. Không có quy định
bắt buộc nào về số lượng cột cơ sở. Điều quan trọng duy nhất để cho tờ
báo của bạn rõ ràng về hệ thống, tạo cảm giác dễ chịu cho người đọc,
và giữa được bản sắc riêng, đó là bạn phải đưa ra nhứng lựa chọn ban
đầu để sau đó áp dụng trong tất cả các số báo.
Page
53
Typograpohy
in press
Typography for designer
2013

Hệ thống chia cột của tờ báo này chia làm 15 cột cơ sở, trong đó: Cột
cho tin ảnh cấp I là 15 cột, tin cấp 2 là 3 cột, tin chuyên mục là 3 cột,
manchette báo là 5 cột, banner trên cùng là 10 cột...
Page

Page
54

55
Typograpohy
in press

NHỮNG VẤN ĐỀ
VỀ DẤU CỦA CHỮ
CÁC YẾU TỐ THỊ GIÁC TRONG TYPOGRAPHY
Ngoài việc xử lý khoảng cách giữa các từ, các chữ và các dòng của bài, - Nhiều nhà thiết kế để dấu ngoặc kép ra ngoài đường canh lề, tạo cảm
còn phải quan tâm đến một khía cạnh quan trọng khác khi dùng chữ giác hàng chữ đó được canh lề thật sự từ chữ cái chứ không từ dâu câu.
cỡ lớn là khoảng cách quang học, hơn là quảng cách cơ học.

- Khi canh lề tiêu đề, như khi canh trái cho các hàng, nên tính đến
những ảo giác quang học. Ví dụ như nét chân phía trái của chữ A có
Typography for designer

thể hơi nhô ra khỏi đường dọc canh trái một chút.
- Đối với công việc thiết kế nhanh của báo ngày, công việc cân chỉnh
thủ công các chữ cái còn có thể lướt qua, nhưng với tạp chí có một đối
tượng độc giả ổn định, hiểu biết thì cần phải chú trọng công đoạn này
để đáp ứng ngày càng cao nhu cầu của họ.
2013

- Với các nhà thiết kế chữ mới làm quen với công việc này, nên nắm
thuần thục 2 - 3 kiểu chữ với đầy đủ tính chất, đặc điểm nhận dạng của
nó, cùng các dạng biến thể của nó, để tìm ra bí quyết cho cách sử dụng.
Ví dụ như bạn tìm hiểu thật kĩ một kiểu Serif cổ điển, một kiểu Serif
chuyển tiếp và một kiểu Sans Serif trung bình đúng chuẩn, tập kết hợp
nhuần nhuyển chúng với nhau. Khi đã nắm vững tất cả các cách dùng
này, bạn sẽ tập thêm một vài kiểu Serif đặc biệt khác như loại co hoặc
giãn hơn. Không nên sử dụng, đi lướt qua quá nhanh và quá nhiều kiểu
chữ mà bạn không hiểu rõ chúng.
Page

Page
56

57
Typograpohy
in press

BỎ DẤU
Chữ Quốc ngữ là một loại chữ gốc Latinh mà từ cách đến viết đều khá
phức tạp do có sử dụng nhiều dấu, đó cũng là thách thức lớn cho các
nhà thiết kế báo chí, về mặt thẩm mỹ, cũng như giải quyết về không
gian, diện tích cho chữ.

Cho đến nay chưa có sách nào quy định rõ ràng về việc bỏ dấu trong thiết
kế chữ tại Viẹt Nam, chỉ có một vài nhà thiết kế báo chí, do yêu cầu công
việc của mình đã tìm cách khắc phục những bộ dấu được số hoá khá to.

Thập niên 80, đầu những năm 90 do máy tính chỉ mới vừa được cập nhật
và chưa đáp ứng nhiều cho ngành thiết kế, in ấn nên người thiết kế vẫn
phải sử dụng nhũng biện pháp thủ công cho công việc của mình như dán
những mẫu tự in sẵn, vẽ thêm dấu vào và đem đi chụp lại theo kích cỡ
cần thiết cho trang báo. Sau đó, khi quy trình được tiến thêm một bước
là nội dung và tiêu đề được số hoá, Hoạ sĩ Hoàng Ngọc Biên, nhà thiết kế
Typography for designer

sách, báo nổi tiếng thời kì này vẫn chủ trương vẽ những kiểu dấu riêng
của mình vì các bộ dấu quá to, làm mất vẻ thẩm mỹ của các tiêu đề lớn.
Những dấu của ông khá nhỏ, với các dấu sắc, huyền được kết cấu khá
gọn, chặt chẽ với các dấu còn lại, và có độ nghiêng khoảng 150.

Những năm sau đó, hoạ sĩ Nguyễn Văn Vinh đã tiến thêm một bước là
2013

vẽ dấu cho các bộ font riêng của mình, mà chúng ta thường gọi là font
Nguyễn Văn Vinh.

Ngày nay công việc thiết kế dấu trên máy tính không còn là vấn đề nan
giải với những ứng dụng hỗ trợ rất tốt cho người thiết kế. Vấn đề ocnf
lại là các yếu tố về thẩm mỹ, phong cách và hiệu ứng thị giác mà các
dấu đó mang lại mà thôi. Đầu tiên chúng ta hãy xét về kích
cỡ của dấu:

- Dấu của bộ font Baskerville này

khá to, tuy nhiên dấu sắc lại ở khá
cao khi đánh dấu đôi, dù đây là
một font đẹp, nó sẽ ít được dùng
làm tiêu đề nếu như không có sự
chỉnh sửa về kích thước dấu.
Page

Page
58

59
Typograpohy
in press

Theo tài liệu của Lille, chữ dành

cho titre, surtitre, sous-titre là từ
14 đến 96pt, và ta cũng đã biết

Ngôn ngữ
ở trên, leading tốt nhất cho các
dòng tăng từ 2pt cho đến 6pt so
với corn chữ, mà dễ chịu nhất cho
text là 2pt và cho titre là 4pt.

thiết kế
Nhìn 2 dòng chữ bên cạnh với
corp chữ 72 và leading 76, ta thấy
Typography for designer

chữ Baskerville Bold vẫn không

ổn định bộ dấu. Dòng chữ dưới là
font Helvertica Bold có vẻ ổn hơn.

Ngôn ngữ
Như vậy, nếu không có điều kiện
vẽ lại dấu, bạn cần phải lựa chọn
2013

cẩn thật các kiểu chữ vì rất ít font

có được độ lớn của dấu tốt khi
leading đã thích hợp. Nếu chỉ vì

thiết kế
dấu mà bạn để leading lớn hơn
mức cần thiết, bạn sẽ thấy ngay sự
thưa thớt của các hàng.

Như vậy, chữ dùng làm text (từ

- Dấu của bộ font Minion Pro là
bộ font được thiết kế khá tốt, có
thể dùng ngay khi chưa chỉnh sửa.
Page
5 - 12pt) chỉ cần đặt tiêu chí là
rõ ràng, dễ đọc và phù hợp đối
tượng, còn từ 14pt trở lên cần
xem xét về dấu.

Page
60

61
Typograpohy
in press

Co 60 Co 52 Co 60, dấu 52, dấu sắc đưa xuống

thấp bên phải, giữa dấu mũ.

Hai font Helvertica Bold và Time

New Roman có dấu thu nhỏ từ
Typography for designer

bộ dấu sắn có bằng cách giảm đi

8pt, vị trí chỉnh sửa lại hợp lý hơn
để tránh chạm vào nhau giữa hai
hàng, bằng cách theo đường hàng
ngang của độ cao Cap-line. đây là
cách cho dấu an toàn vào tương
đối ổn về mặt tỷ lệ và thị giác. Với
2013

những font có thể dùng làm tiêu

đề nhỏ hoặc surtitre, như thế này,
không nên làm dấu nhỏ hơn.
Page

Page
62

63
Typograpohy
in press

Với font Fujiyama Light Plain, tỷ Kiểu của dấu:

lệ giữa dấu lại thể hiện khác. Ta
thấy dấu font chứ corp 72 và bộ
dấu corp 42 khi kết hợp với nhau
đem lại cái nhìn hài hoà dễ chịu.
Như vậy, từ những bộ font có
sắn dấu, ta khó có thể tìm được
Typography for designer
Chúng ta đã nói về tỷ lệ và vị trí
của dấu, Vấn đề tiếp theo quyết
định vẻ đẹp của dấu là chúng thể
hiện có đồng phong cách với dấu
Co 72pt hay không?

một tỷ lệ chung để có thể thu nhỏ
chúng một cách khuôn mẫu, mà
phải xét cấu trúc của từng kiểu
chữ, tương quan với độ mạnh
của nét và cụ dấu không nên nhô
cao hơn đường Cap-line. Những
2013
Khi cảm thấy bộ dấu có vẻ chưa
ổn, bạn có thể tách riêng từng
dấu và phóng ta chúng lên để
xem chúng được thiết kế dựa trên
những nguyên tắc nào.
Co 42pt

dấu kép phía trên nên được đưa

về bên trái hoặc bên phải của dấu
phía dưới. ngoài ra khoảng cách
của dấu đến chữ cũng cần được
quan tâm để đảm bảo cho việc
đọc được. Khoảng cách đó tối
thiểu phải bằng khe hở nhỏ nhất
trong cấu tạo chữ.

Co chữ 72pt
Co dấu 42pt Multicolore FREE Font
Ivan Filipov - Plovdiv, Bulgaria
Page

Page
64

65
 Effects for
Typograpohy

Paris | New Typeface

EFFECT
Moshik Nadav - New York,
NY, USA

FOR Opacity
Khoảng trống & “less is more”
Typography for designer

Màu sắc
Hiệu ứng chữ

TYPO
2013

GRAPHY
Page

Page
66

67
 Effects for
Typograpohy

OPACITY KHOẢNG
Opacity là việc bạn làm mờ các đối tượng, đây là một kỹ thuật vô cùng
hữu ích, nó sẽ làm cho tác phẩm của bạn không bị nhàm chán và có TRỐNG &
tinhd chuyên nghiệp hơn, một cách đơn giản mà hiệu quả thì rất lớn.
Opacity sẽ là cho tác phẩm của bạn đặc biệt có chiều sâu hơn nhờ các “LESS IS
MORE”
lớp mờ dần.

Opacity là việc bạn làm mờ các

đối tượng, đây là một kỹ thuật vô
cùng hữu ích, nó sẽ làm cho tác
phẩm của bạn không bị nhàm
chán và có tính chuyên nghiệp
hơn, một cách đơn giản mà hiệu
quả thì rất lớn. Opacity sẽ là cho
Typography for designer

tác phẩm của bạn đặc biệt có

chiều sâu hơn nhờ các lớp mờ
dần.
2013

Ogaki Typeface Winter Jazz Festival

Áron Jancsó - Budapest, Hungary Kesley Bassini - New York, NY, USA
Page

Page
68

69
 Effects for
Typograpohy

La Marseillaise
Lynn van den Berg - Alkmaar,
Netherlands
Adrien Burnet - Marseille,
France

SỬ DỤNG MÀU
Màu là công cụ không thể thiếu trong thiết kế. Nó có thể làm tăng
cường ý nghĩa bằng việc sử dụng màu hợp lý. Quan trọng nhất trong
Typography for designer

việc sử dụng màu đó là sự tương phản. Sự tương phản là khái niệm

không có giới hạn của màu trong tự nhiên, sự lựa chọn các màu đối
lập sẽ tạo nên sự tương phản cho các cách thiết kế. Tuy nhiên phải tạo
ta sự tương phản hài hoà với bức tranh, phải có sự kết hợp màu, kiểu
chữ và kích thước để tạo nên ấn tượng. Các bạn nên lưu ý rằng trong
Typigraphy, hiệu ứng màu Gradient không được sử dụng, bởi tính
mạch lạc và dứt khoác là điều tối quan trọng. Và hãy bắt đầu công việc
2013

đổ màu bằng cách xác định màu nền trước. Việc tập Typography là là
bắt đầu với 2 gam màu đối lập mà bạn thích trước. Sau khi đã thành
thạo một số cách sử dụng màu đối lập, hãy thêm vào trong tác phẩm
của bạn một số điểm nhấn bằng cắc màu đặc biệt. Và cuối cùng mới
nên sử dụng các màu phức tạp vào tác phẩm.
Page

Page
70

71
 Effects for
Typograpohy

HIỆU ỨNG CỦA CHỮ

Các con chữ ngoài việc sử dụng làm việc truyền đạt thông tin, nó còn
có một tác dụng lớn khác đó là tạo ra hiệu ứng trang trí cho những tác
phẩm Typography rất hiệu quả. Các loại chữ thường được dùng làm
hiệu ứng typèace bạn có thể sử dụng như: Linotype Decoratio PI, WM
Designs, Lower Ornaments, Mutlu Ornamental...

Chúng ta có thể sử dụng chúng bằng cách chỉnh size chúng lớn hơn và
xoay tạo các dáng và hình thì đặc biệt.
Typography for designer
2013

Active Perception
Josh Lambert - Brooklyn, NY, USA
Page

Page
72

73