Logika dla informatyków

Ćwiczenia. Algebra zbiorów

Teoria


Elementy teorii mnogości (teorii zbiorów)

Zbiór – pojęcie pierwotne teorii zbiorów (Georg Cantor 1845 – 1918); intuicyjnie jest to nieuporządkowany
zestaw różnych obiektów, czy też kolekcja niepowtarzających się komponentów bez wyróżnionej kolejności.

Każdy zbiór jest jednoznacznie wyznaczony przez jego składowe (elementy).

Zbiory (zwykle) oznaczamy dużymi literami, natomiast jego elementy małymi literami.

W teorii mnogości (teorii zbiorów) wprowadza się relację ∈ należenia (przynależności) do zbioru oznaczaną
zmodyfikowaną małą literą alfabetu greckiego 𝜀 (epsilon).

Fakt, że element a należy do zbioru B zapisujemy symbolicznie: 𝑎 ∈ 𝐵,

natomiast fakt, że element b nie należy do zboru B zapisujemy: 𝑏 ∉ 𝐵 (równoważnie ¬(𝒃 ∈ 𝑩))

Wśród zbiorów wyróżniany zbiór pusty (oznaczenie Æ – litera alfabetu norweskiego)

Używamy symboli

=, Ì, Ë, Í, Æ, W, Ç, È, \, A1 (A‘), ÷ (∆), P(A)

oraz spójników logicznych

¬, ∨, ∧, →, ↔ .
Działania na zbiorach

• Sumą zbiorów A i B nazywa się zbiór tych elementów, które należą choć do jednego ze zbiorów
𝐴 ∪ 𝐵 = {𝑥 ∈ Ω ∶ 𝑥 ∈ 𝐴 ∨ 𝑥 ∈ 𝐵}.


• Iloczynem zbiorów A i B nazywa się zbiór tych elementów, które należą jednocześnie do obu zbiorów
𝐴 ∩ 𝐵 = {𝑥 ∈ Ω ∶ 𝑥 ∈ 𝐴 ∧ 𝑥 ∈ 𝐵}.


Działania na zbiorach

• Różnicą zbiorów A i B nazywa się zbiór tych elementów, które należą do zbioru A i nie należą do zbioru B
𝐴 \ 𝐵 = {𝑥 ∈ Ω ∶ 𝑥 ∈ 𝐴 ∧ 𝑥 ∉ 𝐵}.


• Dopełnieniem zbioru B (w przestrzeni W) nazywa się zbiór tych elementów, które nie należą do zbioru B
𝐵 1 = {𝑥 ∈ Ω ∶ 𝑥 ∉ 𝐵 } = Ω \ 𝐵.
 (𝐵′)

Działania na zbiorach

• Różnicą symetryczną zbiorów A i B nazywa się zbiór tych elementów, które należą do jednego i tylko jednego
ze zbiorów
𝐴 ∆ 𝐵 = (𝐴 \ 𝐵) ∪ (𝐵\𝐴) (𝐴 ÷ 𝐵)

Prawa (własności) algebry zbiorów
• przemienność sumy zbiorów A È B = B È A
• przemienność iloczynu zbiorów A Ç B = B Ç A
• łączność sumy zbiorów (A È B) È C = A È (B È C)
• łączność iloczynu zbiorów (A Ç B) Ç C = A Ç (B Ç C)
• rozdzielność iloczynu względem sumy zbiorów
A Ç (B È C) = (A Ç B) È (A Ç C)
• rozdzielność sumy względem iloczynu zbiorów
A È (B Ç C) = (A È B) Ç (A È C)
• prawa idempotentności A È A = A, A Ç A = A
• prawa identyczności A È Æ = A, A Ç Æ = Æ
• prawo podwójnego dopełnienia (A')' = A
• prawa dopełnienia A È A' = W, A Ç A' = Æ
W' = Æ, Æ' = W
• prawa de Morgana dla zbiorów (A Ç B)' = A' È B'
(A È B)' = A' Ç B'
Para nieuporządkowana {𝒂, 𝒃}
to zbiór dwuelementowy złożony z dwóch (różnych) elementów; nie zawiera w sobie informacji o kolejności
swoich elementów, tj. {𝒂, 𝒃} = {𝒃, 𝒂}

Para uporządkowana (𝒂, 𝒃)
to zbiór dwuelementowy, zawierający informacje o kolejności elementów, tzn. (𝑎, 𝑏) ≠ (𝑏, 𝑎).
W teorii mnogości definiuje się go zwykle jako zbiór dwuelementowy: (𝑎, 𝑏) = {{𝑎}, {𝑎, 𝑏}}.

Iloczyn kartezjański (𝑨 × 𝑩)
zbiorów A, B nazywa się zbiór wszystkich par uporządkowanych, których pierwszy element należy do zbioru A
a drugi do zbioru B. (𝐴 × 𝐵 = {(𝑥, 𝑦): 𝑥 ∈ 𝐴, 𝑦 ∈ 𝐵})
I
Jeśli 𝐴 = 𝐵 to 𝐴 × 𝐴 oznaczamy jako 𝐴 .

Zbiór potęgowy 𝑷(𝑨) (𝟐𝑨 )
zbioru A to rodzina wszystkich podzbiorów zbioru A.

Moc zbioru (|A|, lub card(A))
dla zbioru skończonego A, to liczba jego elementów.
|𝐴 × 𝐵| = |𝐴| ∙ |𝐵|
|𝑃(𝐴)| = 2|P|

W zadaniach z teorii zbiorów będziemy starać się najpierw określić uniwersum (Ω), a potem mówić o zbiorze
elementów tego uniwersum.

Zbiory – przykłady
{1, 2, 3}
{n Î ℕ } = {0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, ...}
{n Î ℕ: n jest liczba parzystą} = {0, 2, 4, 6, 8, ...}
{(–1)n: n Î ℕ } = {–1, 1}
{{1}, {1,2}} ≠ {1, 2}
(1, 2) = {{1}, {1,2}}
{n Î ℕ: 5 | n (n dzieli się przez 5) } = {5, 10, 15, 20, ...}
{n Î ℕ: n jest liczbą pierwszą} = {2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, ...}
{n Î ℕ: n +1 jest liczbą pierwszą} = {1, 2, 4, 6, 10, 12, 16, 18, 22, ...}
{2n +1 : n Î 𝒫} = {5, 7, 11, 15, 23, 27, ...}
P({0,1,2}) = {Æ, {0}, {1}, {2}, {0, 1}, {0, 2}, {1, 2}, {0, 1, 2}}

Niech
𝐴 = {1,2,3,5}, 𝐵 = {1,3,4}, Ω = {1,2,3, … }.
Wówczas:
𝐴 ∪ 𝐵 = {1,2,3,4,5} 𝐴 ∩ 𝐵 = {1,3, }
𝐴 ∖ 𝐵 = {2,5} 𝐵 ∖ 𝐴 = {4}
1 1
𝐴 = {4,6,7,8, … } 𝐵 = {2,5,6,7,8, … }
𝐴 ÷ 𝐵 = {2,4,5} 𝐵 ÷ 𝐴 = {2,4,5}