Kujdesi infermieror në Pes ekuinovarus

Pes ekuinovarusi kongenital është një patollogji e lindur e cila përfaqëson një
deformim kompleks të këmbës që mund të jetë uni ose bilateral .Takohet
afërsisht 1 në 1000 lindje dhe kryesisht me preference gjininë mashkullore .Në
50% të pacientëve deformimi është bilateral .Si faktor kryesor mendohet të jetën
: faktori mekanik që lidhet me pozicionin e fetusit në barkun e nënës ,si dhe
faktori gjenetik .
Shih figurën më poshtë .Fig 302 faqe 499
Tre elementët bazë të pes ekuinovarusit janë :

 Ekuinos
 Varus
 Adduksioni

Fëmijët me këtë diagnozë përveç deformimit të mësipërm shoqërohen edhe me

difekte të tjera si atrofi të dukshme të muskulaturës rreth pulpës së këmbës
,hipotrofi të arteries tibiale anterior .Zakonisht këmba me pes ekuinovarus është
një numër më e vogël në gjatësi dhe gjërësi me këmbën normale .Deformimi
shoqërohet dhe me torsion të brendshëm të tibies që në disa raste është mjaft i
shprehur që e detyron fëmijën të eci me këmbët (këmbën) e rrotulluara nga
brenda .
Është një patollogji të cilës i duhet kushtuar një rëndësi e veçantë .Nëse ky
deformim nuk mjekohet me kalimin e kohës ndodhin ndryshime në kockat e
këmbës dhe në moshë të rritur zhvillohen ndryshime degjenerative .Kjo si
diagnozë vërehet që në momentet e para pas lindjes nga pediatri ose mund të
dallohet nga vetë nëna në ditët në vijim .

ekografi
Trajtimi

Si të gjitha sëmundjet e tjera edhe pes ekuinovarusi kërkon një trajtim dhe
ndjekje të veçantë .Trajtimi i pes ekuinovarusit duhet të fillohet që në ditët e
para pas lindjes ,mundësisht jo mbi dy javësh përjashtuar rastet kur
diagnostikimi apo interesimi I familjarëve nuk është në nivelin e duhur .Trajtimi
bëhet nëpërmjet redresimit me gips .Rreth 2/3 e fëmijëve të lindur me këtë
diagnozë mund të korigjohen konservativisht .Trajtimi konsiston në një serial
manipulimesh korigjuse të deformimit dhe fiksimi i pozicionit të pranueshëm
korigjues (aq sa lejohet pa ushtruar forcë ) me gips .Përpara vendosjes së gipsit
mjeku bën korigjimin e deformimit ku me dorën e djathtë kap pjesën e
përparme të këmbës dhe me dorën e majtë mban të fiksuar pjesën e mbrapme
.Ndërsa këmba mbahet e pozicionuar tekniku i gipsit vendos një shtresë të hollë
pambuku ,pastja gipsin .Theksojmë se gipsi nuk bën korigjimin e këmbës ,ai e
mban këmbën të korigjuar .Ndërrimi i gipsit mund të bëhet çdo 7-14 ditë
,vonesa më e madhe nuk bën gjë tjetër veç mbajtjen e këmbës në këtë pozicion
dhe vonimin e shërimit pa përjashtuar rrezikut për qarkullimin e gjakut ,kjo si
pasojë e rritjes së shpejtë të fëmijës .Te të porsalindurit është mirë të ndërrohet
fillimisht çdo 5-7 ditë .Më vonë ndiqet një rrugë e ndërmjetme 10 ditore
,përjashto rastet kur mund të kemi rrëshkitje të gipsit ose probleme të
qarkullimit të gjakut .Në raste të tilla porosi e veçantë për familjarët: heqia e
gipsit ,mos larja e këmbës dhe sjellja në klinik për rivendosjen e gipsit
.Fillimisht gipsi mund të vendoset poshtë gjurit ,ndërsa në rastet e rrëshkitjes
vendoset mbi gju .Theksojmë që brenda etapës 3-mujore bëjmë korigjimin e
adduksionit dhe të varusit ,pastaj 3-mujorin tjetër korigjimi I ekuinusit
nëpërmjet tenotomisë .Ndërrimi I gipsit pas tenotomisë mund të bëhet për herë
të parë pas 10-14 ditësh ,pastaj mund ta zgjasim çdo 3 javë .Gjithë koha e
trajtimit mund të zgjasi 6-8 muaj ,kjo në varësi të ecurisë .Rëndësi ka që gipsi të
jetë I puthitur dhe I modeluar mirë rreth këmbës që të fiksojë kalkaneusin në
fleksion dorsal .Është mirë që pas përfundimit të imobilizimit me gips fëmijës
t`I mbajmë shina Denis –Braun ku vendosen këpucë tarsopronatore për ta
mbajtur korigjimin .Këto shina hiqen vetëm për t`I bërë ushtrime dhe lëvizje
pasive .Kur fëmija fillon të eci përdoren këpucë tarsopronatore (me vida ku
pozicioni vendoset sipas nevojës) .Asnjë herë nuk duhet tentuar për korigjime
me forcë sepse mund të shkaktojmë dëmtime sekondare .
Pes ekuinovarusi rezistent
Një këmbë quhet rezistente kur nuk kemi sukses nëpërmjet redresimit me
gips .Në këto raste rruga e zgjidhjes së problemit është ndërhyrja kirurgjikale
.Pas operacionit këmba imobilizohet me gips mbi gju me një dorsofleksion
maksimal për 6-8 javë .

Tendini I Akilit

Akilotomia (prerja e tendinit te akilit me shpim dhe me prerje totale)

Edukimi i familjarëve
Përpara aplikimit të gipsit u shpjegohet familjarëve teknikat që do të
ndërmerren për korigjimin e kësaj anomalie .Qetësohet fillimisht fëmija nëse
ai/ajo është duke qarë :nëna lejohet t`I qëndrojë te koka gjatë aplikimit të
gipsit ,mund t`I tërheqësh vëmendjen me lodrën e preferuar .
Pas aplikimit të gipsit këshillohet nëna për mbajtjen e pastër dhe të thatë të
gipsit .Të qëndrojë në spital për rreth 2 orë sidomos në fazën e parë për ndonjë
komplikacion të mundshëm .Këshillohet të shikojë herë pas here ngjyrën e
gishtërinjve si dhe pozicionin e këmbës në gips .Duhet të tregojë kujdes gjatë
bërjes së banjove në mënyrë që gipsi të mos laget .Kur fëmija rritet dhe fillon të
përplasë këmbët këshillohet vendosja e një jastëku poshtë këmbëve ,kjo për të
parandaluar plagët që mund të krijohen në thembra .Nëna duhet të shikojë
fëmijën për ndonjë plagë të shkaktuar nga gipsi në pjesën e sipërme .Pas heqies
së gipsit I trgohen ushtrimet përkatëse dhe të herë pas hershme që duhet t`I bëjë
fëmijës .Këto ushtrime konsistojnë në dorsofleksion kjo për të forcuar muskujt
si dhe për të mbajtur tendinin e akilit sa më elastik .Po ashtu edhe dhenia e
këmbës në drejtim të kundërt me pes ekuinovarusin .
Këto ushtrime janë të sukseshme kur fëmija qan .
Faqe 320

pas trajtimit