M AT E R I A L I T Y & D E S I G N
Τα τελευταία χρόνια, η αρχιτεκτονική
πηγαίνει σε…άλλο επίπεδο, μιας και πει-
ραματίζεται με νέα υλικά και συστήματα ενώ
νέες τάσεις και καινούριες σχεδιαστικές προσεγ-
γίσεις κάνουν την εμφάνισή τους. Ταυτόχρονα,
προσπαθεί να βάλει και αυτή το λιθαράκι της
στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος,
προωθώντας μία πιο περιβαλλοντική και ανθρω-
ποκεντρική αρχιτεκτονική κουλτούρα.
Μαζί με αυτές τις τάσεις, και έχοντας -μεταξύ
άλλων- ως στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας
και τη μείωση των εκπομπών CO2 στο περιβάλ-
λον, έχει αναπτυχθεί και το εθνικό πρόγραμμα
«Εξοικονομώ», το οποίο αναβαθμίζει ενεργειακά
τόσο τμήμα του κτιριακού μας αποθέματος όσο
και την ποιότητα ζωής των ωφελούμενων. Ποια
η σχέση του όμως με την αρχιτεκτονική;
Η ανακαίνιση βγαίνει
κερδισμένη
Η Μαρίνα Ματιάτου, Αρχιτέκτων Μηχανικός Π.Π.
και Αναστηλώτρια Ε.Μ.Π. από το γραφείο B&M
Architecture and Design, σχολιάζει τη σχέση
των προγραμμάτων τύπου «Εξοικονομώ - Αυτο-
νομώ» με την ανακαίνιση κατοικιών λέγοντας
πως «το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» ως εργαλείο
του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το
Κλίμα, προβλέπει την ανακαίνιση τουλάχιστον
600.000 κατοικιών έως το 2030. Η επίτευξη του
συγκεκριμένου στόχου συμβάλλει σημαντικά στη
ριζική αναβάθμιση του γηρασμένου κτιριακού
αποθέματος της χώρας, δίνοντας ταυτόχρονα
μία ώθηση στον κατασκευαστικό τομέα ο οποίος
παρουσίασε ύφεση την περασμένη δεκαετία.
Πώς το «Εξοικονομώ»
Μέσω του προγράμματος εξοικονομούνται
πόροι οι οποίοι στη συνέχεια, πολλές φορές, δια-
τίθενται για την υλοποίηση άλλων εργασιών -στα
πλαίσια μιας μερικής ή και ολικής ανακαίνισης».
αναβαθμίζει
Ο Πέτρος Βερικούκης, Αρχιτέκτων Μηχανικός
του γραφείου Very Design, τονίζει ότι το «Εξοι-
κονομώ – Αυτονομώ» έπαιξε καταλυτικό ρόλο
την αρχιτεκτονική;
στην τόνωση του κλάδου της ανακαίνισης. «Ο
κλάδος των ανακαινίσεων καταγράφει ισχυρές
επιδόσεις τα τελευταία χρόνια, ειδικά με την
άνοδο των βραχυχρόνιων μισθώσεων αλλά και
σε όλη τη διάρκεια του 2020, παρά την κρίση
της πανδημίας και τα δύο lockdown. Το διευρυ-
μένο πρόγραμμα «Εξοικονομώ» λειτουργεί ως
καταλύτης και δημιουργεί νέα ζήτηση για κατα-
Ένα εθνικό πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης θέτει νέα δεδομένα για την σκευαστικές – επισκευαστικές εργασίες. Είναι
εγχώρια αρχιτεκτονική, φέρνοντας αλλαγές στον κλάδο της ανακαίνισης -και πολλές οι περιπτώσεις που ιδιοκτήτες οι οποίοι
έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα αποφασίζουν
όχι μόνο. Τι λένε, όμως, οι ίδιοι οι αρχιτέκτονες γι’ αυτό; «με την ευκαιρία» να ανανεώσουν ριζικά την
ιδιοκτησία τους. Σε αυτό το γεγονός συμβάλλει
ΤΗΣ ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΔΑΪΛΑ ιδιαίτερα το αυξημένο ποσοστό επιχορήγησης
που φτάνει μέχρι και το 95%», υπογραμμίζει.
1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2021
Της ίδιας απόψης είναι και ο Ιωάννης Χωμα-
τάς, Αρχιτέκτων Μηχανικός της τεχνικής εται-
ρείας μελετών και κατασκευών HOMEATUS. «Το
πρόγραμμα «Εξοικονομώ» επηρεάζει σημαντικά
τον κλάδο των ανακαινίσεων, καθώς χρηματο-
δοτεί μια σειρά εργασιών και προϊόντων που
συμβάλλουν τόσο στην ενεργειακή όσο και στην
αρχιτεκτονική αναβάθμιση της κατοικίας. Ποια
είναι η συμβολή του προγράμματος; Δίνει ένα
σημαντικό οικονομικό κίνητρο στον ιδιοκτήτη
να προχωρήσει σε μερική ή ολική ανακαίνιση
της κατοικίας του, χρηματοδοτώντας επιπλέον
εργασίες. Οι σημαντικότερες εργασίες που
καλύπτονται από το πρόγραμμα είναι η τοποθέ- Μαρίνα Ματιάτου, Αρχιτέκτων
τηση του συστήματος εξωτερικής θερμομόνω- Μηχανικός-Αναστηλώτρια,
σης, που συμβάλλει στη σωστή θερμομόνωση B&M Architecture and Design
και υγρομόνωση του ακινήτου, η αντικατάσταση
των κουφωμάτων με νέα κουφώματα που δια-
θέτουν ενεργειακά τζάμια, υψηλής ηχομόνωσης
και θερμομόνωσης, καθώς και η τοποθέτηση
σύγχρονων συστημάτων ψύξης-θέρμανσης,
όπως είναι οι αντλίες θερμότητας και οι λέβητες
αερίου συμπύκνωσης, που έχουν μεγαλύτερη
διάρκεια ζωής και προσφέρουν καλύτερη από-
δοση στη θέρμανση και την ψύξη της κατοι-
κίας.», δηλώνει χαρακτηριστικά.
Ποιοτική αναβάθμιση και
βιωσιμότητα των κτιρίων
Τα προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ - Αυτο- Πέτρος Βερικούκης, Αρχιτέ-
νομώ» αναβαθμίζουν -μεταξύ άλλων- ποιοτικά κτων Μηχανικός, Very Design
το κτιριακό απόθεμα της χώρας, ενώ συμβάλ-
λουν και στη βιωσιμότητά του. «Δεδομένου
ότι οι κατοικίες αποτελούν έναν από τους πιο
σημαντικούς καταναλωτές ενέργειας στην
χώρα, καθώς αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο
μέρος του κτιριακού αποθέματος, μέσω του
«Εξοικονομώ» ενισχύονται με παροχή κινήτρων
για αντικατάσταση μη αποδοτικών ενεργειακά
συστημάτων θέρμανσης, ψύξης κλπ. με νέα
πιστοποιημένα συστήματα -καθώς επίσης και
για χρήση τεχνολογιών ΑΠΕ. Έτσι, το κόστος
θέρμανσης και ψύξης μειώνεται ενώ ταυτό-
χρονα αναβαθμίζεται ενεργειακά το κτιριακό
απόθεμα. Η θερμομόνωση, η αντικατάσταση
κουφωμάτων και οι άλλες παρεμβάσεις που
προβλέπονται, εξοικονομούν ενέργεια και μειώ-
νουν τις εκπομπές ρύπων γενικά, βελτιώνοντας
με αυτόν τον τρόπο την ποιότητα και την βιωσι-
μότητα του εγχώριου κτιριακού αποθέματος»,
δηλώνει χαρακτηριστικά η Μαρίνα Ματιάτου
(B&M Architecture and Design).
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Πέτρος
Βερικούκης (Very Design). Όπως τονίζει, «είναι
γνωστό ότι το κτιριακό απόθεμα στην Ελλάδα
είναι ενεργειακά γερασμένο. Η πλειονότητα των
2
M AT E R I A L I T Y & D E S I G N
Ιωάννης Χωματάς, Αρχιτέκτων
Μηχανικός HOMEATUS
Ηλίας Ψαθάς, Μηχανολόγος
Μηχανικός/Founder Green
ECDC Innovation
3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021
κατοικιών έχουν κατασκευαστεί πριν το 1980,
όταν οι απαιτήσεις για μέτρα θερμομόνωσης
ήταν ανύπαρκτες. Ακόμα και σε μεταγενέστε-
ρες οικοδομές, η μελέτη θερμομόνωσης δεν
εφαρμόστηκε, ή ήταν ανεπαρκής με συμβατικά
υλικά παρωχημένης τεχνολογίας. Αυτό σημαίνει
ότι παραπάνω από τις μισές κατοικίες δεν δια-
θέτουν απολύτως κανένα μέσο θερμομόνωσης.
Με την υλοποίηση στοχευμένων ενεργειακών
παρεμβάσεων (θερμομόνωση κελύφους, ενερ-
γειακά κουφώματα, αντλία θερμότητας, ηλιακός
θερμοσίφωνας κλπ.), το ποσοστό εξοικονόμη-
σης ενέργειας ξεπερνάει το 50%. Γίνεται κατα-
νοητό ότι τέτοιου είδους προγράμματα είναι
αναγκαία και μάλιστα απαιτείται γενναία αύξηση
του προϋπολογισμού τα επόμενα χρόνια, ώστε
να μπορέσουμε να καλύψουμε ένα αξιοπρεπές
ποσοστό του κτιριακού αποθέματος».
Από την πλευρά του, ο Ιωάννης Χωματάς
(HOMEATUS) προκρίνει (και) τη διατήρηση
μέρους της εγχώριας αρχιτεκτονικής κληρο-
νομιάς -ως αποτέλεσμα της ανακαίνισης και
της αναβάθμισης των κτιρίων. «Η ανακαίνιση
που επιτυγχάνεται συμβάλλει και στην αρχιτε-
κτονική αναβάθμιση του ακινήτου, καθώς τα
υλικά που διατίθενται στην αγορά προσφέρουν βασισμένο στην εποχή της ανεξέλεγκτης ανοι- τας πρωτίστως στην οροφή και ακολούθως θερμότητας αέρα - νερού χαμηλών θερμοκρα-
απεριόριστες αρχιτεκτονικές δυνατότητες κοδόμησης σε πόλεις όπου η πολεοδομία ήταν στους τοίχους αποτελούν τον βέλτιστο τρόπο σιών σε συνδυασμό με ενδοδαπέδια θέρμανση
και επιλογές και το ακίνητο αποκτά υπεραξία. απλά θεατής. Το φαινόμενο αυτό έχει αρχίσει για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και έξυπνα συστήματα διαχείρισης, επιτυγχά-
Έτσι, παλιές και αξιόλογες, αρχιτεκτονικά, να αντιστρέφεται. Νέα εργοτάξια εμφανίζονται ⊲ Ψηφιακά συστήματα και τεχνολογίες που νοντας εξαιρετική εξοικονόμηση ενέργειας»,
κατοικίες ανακαινίζονται και αναβαθμίζονται, παντού. Βλέπουμε ιδέες νέων φιλόδοξων αλλά συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας: καταλήγει.
διατηρώντας ένα μέρος της αρχιτεκτονικής και παλαιότερων έμπειρων αρχιτεκτόνων οι έξυπνου φωτισμού, έξυπνης διαχείρισης του Από την πλευρά του, ο Ιωάννης Χωματάς
κληρονομίας της χώρας μας. Τέλος, σημαντικό οποίοι εστιάζουν σε ένα νέο μοντέλο σύγχρο- συστήματος θέρμανσης/ψύξης και απομα- (HOMEATUS) στέκεται στα υλικά δηλώνοντας
όφελος της ανακαίνισης που επιτυγχάνεται νης αισθητικής που αγκαλιάζει την επιστήμη κρυσμένου ελέγχου (π.χ. έξυπνοι αισθητήρες πως «χρησιμοποιούνται πιστοποιημένα και ποι-
μέσω του προγράμματος είναι η αύξηση της των ΑΠΕ και των συστημάτων ενεργειακής διαρροής, υγρασίας). οτικά υλικά επώνυμων εταιρειών, με μεγάλη
εμπορικής αξίας του ακινήτου και η ενίσχυση απόδοσης κτιρίων. Το «Εξοικονομώ – Αυτο- Ο Πέτρος Βερικούκης (Very Design) ξεχωρίζει αντοχή στον χρόνο, τα οποία, εκτός από την
της οικονομικής δραστηριότητας της αγοράς», νομώ» φιλοδοξεί να αντιστρέψει το κλίμα στις και αυτός υλικά και συστήματα. «Η κατάλληλη εξοικονόμηση %ενέργειας σε μεγάλα ποσοστά
υπογραμμίζει. παλαιότερες κατασκευές. Οι παλαιότερες κατα- επιλογή των δομικών υλικών προϋποθέτει καλή (έως 60% - 70%), εξασφαλίζουν αντοχή της
Για τον Ηλία Α. Ψαθά, Διπλ. Μηχανολόγο σκευές ομορφαίνουν εξωτερικά με σύγχρονα γνώση των ιδιοτήτων και της συμπεριφοράς κατοικίας στις καιρικές συνθήκες και έχουν
Μηχανικό, ΜSc Παραγωγή και Διαχείριση συστήματα θερμοπρόσοψης, θωρακίζονται με τους καθώς και του περιβάλλοντος στο οποίο χαμηλό κόστος συντήρησης. Αυτό βοηθά τον
Ενέργεια, Founder Green ECDC Innovation, νέα κουφώματα και επιτέλους κλιματίζονται με βρίσκεται η κατασκευή. Για την εξωτερική θερ- ιδιοκτήτη του ακινήτου να έχει άμεσο οικονο-
«την τελευταία εικοσαετία, η οικοδομική δρα- ενεργειακά αποδοτικά συστήματα». μομόνωση επιλέγουμε εξηλασμένη/διογκωμένη μικό όφελος και να επιτυγχάνεται γρήγορα η
στηριότητα στη χώρα μας αντιμετωπίζει γραφιτούχα πολυστερίνη, ή πετροβάμβακα ο απόσβεση της επένδυσης».
σοβαρά προβλήματα λόγω των οικονομικών Τι υλικά και συστήματα οποίος προσφέρει επιπλέον ηχομόνωση και Τέλος, ο Ηλίας Ψαθάς (Green ECDC Innovation)
προβλημάτων στα οποία έχει οδηγήσει μια προτιμούν οι αρχιτέκτονες; πυραντίσταση. Ο τελικός σοβάς αποτελείται ξεχωρίζει τα θερμομονωτικά υλικά και συστήματα
γενικότερη πορεία άγνοιας του ενεργειακού από οργανικά επιχρίσματα, ακρυλικά – σιλι- που βασίζονται στις ΑΠΕ. «Σε αυτό το δύσκολο
αποτυπώματος στο περιβάλλον, ανορθολογικής Η Μαρίνα Ματιάτου (B&M Architecture and κονούχα, κοκκομετρίας 1.00 με 1.50 ανάλογα έργο, πρέπει όλος ο κατασκευαστικός κόσμος να
διάθεσης ευρωπαϊκών και εθνικών κονδυλίων Design) προκρίνει διάφορα συστήματα, όπως: με το αισθητικό αποτέλεσμα που επιθυμούμε. αναλάβει τις ευθύνες του. Η Green ECDC Innova-
και γενικότερων κοινωνικοοικονομικών ζητη- ⊲ Σύγχρονα κουφώματα αλουμινίου και συστή- Όλα τα υλικά (κόλλα, θερμομονωτικές πλάκες, tion αναλαμβάνει τη μελέτη και κατασκευή έργων
μάτων. Τα προβλήματα αυτά μετέτρεψαν την ματα σκίασης και αερισμού, με τα οποία μει- ενισχυτικός σοβάς, πλέγμα, τελικός σοβάς) θα από το πρώτο πρόγραμμα Εξοικονομώ. Εξασφα-
Ελλάδα σε παράδειγμα ενεργειακά φτωχής ώνουμε σημαντικά τις ενεργειακές απώλειες. πρέπει να αποτελούν μέρος ενός συστήματος λίζουμε την ουσιαστική αναβάθμιση κατοικιών
χώρας, βασισμένης σε έντονα ρυπογόνες πηγές ⊲ Συστήματα θέρμανσης (Αντλίες Θερμότητας, το οποίο είναι πιστοποιημένο σύμφωνα με τα βασισμένη σε νέα υλικά θερμομόνωσης και Η/Μ
ενέργειας, μιας χώρας όπου μια βόλτα στους Λέβητες Φ.Α.), ψύξης και παροχής ζεστού καθορισμένα ευρωπαϊκά πρότυπα. Όσον αφορά συστήματα βασισμένα κυρίως στις ΑΠΕ όπως
δρόμους της φανερώνουν την παλαιότητα του νερού χρήσης με υψηλούς δείκτες απόδοσης, τα ενεργειακά κουφώματα, τα αρχιτεκτονικά αντλίες θερμότητας και ηλιακά συστήματα, αλλά
κτιριακού δυναμικού. Παλαιότητα η οποία γίνε- μειώνοντας έτσι τις ενεργειακές καταναλώ- συστήματα αλουμινίου με τριπλή υάλωση συν- και καθαρές μορφές ενέργειας όπως το φυσικό
ται αισθητικά ενοχλητική λόγω της πλήρους σεις των κτιρίων δυάζουν εξαιρετικούς συντελεστές θερμομόνω- αέριο. Έτσι μπορούμε να εγγυηθούμε ένα αισθη-
έλλειψης συντήρησης, θέρμανσης η οποία ⊲ Συστήματα θερμομόνωσης, επενδύοντας σε σης (Uw<1.5 W/m2K) με minimal αισθητική. Τέλος, τικά και λειτουργικά άρτιο αποτέλεσμα», δηλώνει
καταστρέφει τα δομικά στοιχεία ενός τοπίου χαμηλότερους συντελεστές θερμοπερατότη- για το σύστημα θέρμανσης προτείνουμε αντλία χαρακτηριστικά. 
Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2021 4