(GD655-5)

Greyder
Makina Sistemleri

Konu 6-1
İş Ekipman Hidroliği
Bu konuda GD655-5 Greyder İş Ekipmanı Hidroliği , İş
ekipman hidrolik kumandasında kullanılan Hidrolik
Sistem ve Parçaları incelenecektir.

Komatsu Ltd.
Tokyo, Japonya
Yayım Yılı © 2012 Tüm Hakları Haklıdır.

Eğitim Sunumu(İş Ekipmanı)

Yayım Yılı © 2012 Media # SE-001196-01-E
Hidrolik Sistemin Çalışması

Hidrolik sistem parçaları ve devre şaması ,özetleyeceğimiz kısım kırmızı renkle yukarıda çerçevelenmiştir.İş ekipmanı olarak
adlandırdığımız bu parçaların diğer bazı bölümlerini diğer konuda ayrıntılı olarak göreceğiz. Bu tip devre şemaları kullanılarak konunun
anlaşılması çok daha kolaydır. Şemada çık detay var,sonra devamını göreceğiz. Küçük kare içinde renklendirilen
kısımda,Saddle(semer)anlamına gelen bıçak kaldırma şasesi işaretlenmiştir. Operatör eğime göre pim yuvasını değiştirerek çalışma
pozisyonunu düzeltir.

Sayfa 2 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Sistemin Çalışması
Bir önceki sayfada verilen hidrolik devrenin şema ile basit görünümü
yandadır.Devredeki birçok detay kolay anlamanız için çıkarılmıştır.Şema ön-
Direksiyon
Bıçak Kaldırma Silindiri (sağ) Silindiri anlatımı için. 9 farklı iş ekipman kumandası,bıçak sağ kaldırma silindiri ile
Teker Yatırma başlayıp, riper veya tırmık kumandası ile biter. 10uncu fonksiyon bıçak
şasesinin konum pimine aittir. Burada verilen 10 fonksiyona ait parçaları
Bel-Kırma Açı Değişimi
hidrolik devrede bulun. Shop manuali kullanarak büyük ölçekli devre
Bıçak Şasesi Konum Değişimi şemasında da inceleyin.
Direksiyon
Bıçak Kaldırma Silindiri(sol) Valfi Hidrolik Sistem Kapalı Devre Yüke Duyarlı Sistemdir (CLSS). Değişken
Riper veya Tırmık deplasmanlı hidrolik pompa, her iki hidrolik iş ekipman devresi ve direksiyon
Bıçak Yatırma devresi için öncelik valfine yağ gönderir.
Bıçak Kaydırma
10uncu fonksiyon bank pimleri içindir,
Ön SOL-SAĞ Arka SAĞ-SOL fren ve fan pompası çalıştırılarak
Fren Fren kullanılır.
Valf pompa tarafına monteli olup,
Kontrol basınç kontrollüdür.PC fonksiyonu
Valfi yağ akışını,pompa çıkış basıncına
Fren Yağ Fren Yağ bağlı olarak sınırlandırır. Diğer bir
Dağıtım Dağıtım deyimle, PC fonksiyonu basınç
Borusu Borusu arttığında pompa debisini azaltır,
Regülatör Bank Pimi basınç düştüğünde de debiyi arttırır.
Valfi u
Fren Valfi fi
Pompa akışı ana kumanda valfine
Park Freni Fren gelir, kumanda valfi bu akışı 9 farklı
Akümülatörü iş ekipmanı kumandasında kullanır.
Öncelik Valfi

Park Freni ve
Şarj Valfi
Bank Valfi
Kontrol Valfi

Fren ve Fan Pompası

Hidrolik Tank

Sayfa 3 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Sistem Parçalarının Yeri
Hidrolik
Bazı hidrolik parçaların yerleri
şekilde gösterilmiştir. Hidrolik tank
şanzıman üst kısmına,makinanın
sağ tarafına monte edilmiştir.
Hidrolik pompa tankın alt kısmına ,
tork konverter havzingi PTO
tarafına takılıdır. Öncelik valfi
Değişken makina ön tarafına pompa arka
Deplasmanlı kısmına montelidir.
Pistonlu LS basınç düzenleme valfi,
operatör kabini alt-döşemesinin
Ana Kumanda Pompa altına montelidir. İki adet bel-kırma
Valfi silindiri, arka ve ön şase arasına
şekildeki gibi takılıdır. Bel-kırma
Bel-Kırma fonksiyonu da diğer 9 fonksiyon
Silindirleri kumandası gibi kumanda valfinden
kontrol elilmektedir. Bel-kırma
silindirleri aktif edildiğinde ön ve
arka şase birbirinden farklı
doğrultuda çalışır. Son olarak,
şasenin önüne monteli ana hidrolik
kumanda valfini görmektesiniz, iş
ekipman kumandası 9 fonksiyonu
için kontrol valf bölümlerini içerir.

Öncelik
Valfi

LS Basıncı
Düzenleyici Valfi

Sayfa 4 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Sistem Parçalarının Yeri

Sol Bıçak
Kaldırma Silindiri
Sağ Bıçak
Kaldırma Silindiri

Görünüşü
Bank Pim
Çıkarma
Silindiri

Fırdöndü

Daire
Döndürme
Teker-Yatırma Görünüş Motoru
Silindiri

Bıçak Yatırma
Bıçak Şasesi Silindiri
Kaydırma
silindiri Bıçak-Yana
Kaydırma Silindiri

Sayfa 5 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Sistem Parçalarının Yeri
Silindirler ve hidromototlar , iş ekipmanlarını çalıştıran aktüatörlerdir.Aktüatörler yağı hidrolik
pompadan ana kontrol valfi vasıtasıyla alır. Bıçak gövdesini taıran BANK silindir pimleri yağ
akışını fren ve fan pompası vasıtası ile yapar. Bank pimleri ,operatör kabininden aldığı sinyal
koumutu ile çıkar veya girerler. Bu operatöre kaldırma braketini çevirme imkanı verir, kaldırma
braketine( saddle)eğer de denir. Şevde açılı çalışma yapılma durumunda kaldırma braketine
hareket vermeye yarar.
Sağ-sol bıçak silindirleri, bıçak şasesi(moldboard)u kaldırma indirmeye yarar . Bıçak
akümülatörleri, bıçak üzerinde süspansiyon sağlar, tesfiye sırasında bıçağı şok-darbelerden
korur. Operatör kabininden bir sviç sinyali komutu ile çalıştırılır.
Deve-boynu( drawbar) konum değiştirme silindiri sağa-sola, makinaya ilave açı verme imkanı
sağlar.
Bıçak kaydırma silindiri, bıçağı istenilen erişime göre sağa-sola kaydırmaya yarar. Bu operatöre
ilave açılı çalışma yapma imkanı sağlar.
Bıçak yatırma silindiri(tilt Güç silindiri de denir), bıçağın aşağı-yukarı yatmasına imkan verir. Bu
bıçak kesici uçlarına farklı zeminlere göre açı vermeye yarar.
Ön-teker yatırma silindirleri,süspansiyon yatırma özelliğini harekete geçirmeye imkan sağlar, ön
tekerleri sağa-sola yatırır. Bu açılı çalışma durumlarında dönüş çapını azaltarak kazı gücünü
artırır.
Son aktüatör daire dönüş motorudur. Bu hidrolik motor, daire dönüş dişlisi ile kavraşıp, bıçağı
çeşitli açılarda döndürmeye yarar.
Bu şekilde kısaca fırdöndü şeklinde Türkçe ifade edilmiştir, bıçak devresi yağ akışının transferi
ile daire dönüş dişlisinin çevrilmesini sağlar. Fırdöndü( swivel )hidrolik şeması verilmeyecek.

Sayfa 6 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Sistem Parçalarının Yeri

Hidrolik Tank

Bıçak Lift Silindiri

Banka Pim Silindiri

Hidrolik Pompa
Bıçak akümülatörü

Daire Dönüş Motoru Tahrik Kutusu

Bıçak Şasesi Kaydırma Silindiri

Makinanın sağ tarafından bakıldığında,bazı ana hidrolik

parçaları makina üzerindeki yerlerinde resimde görmektesiniz.
Ana Kontrol Valfi Kapak açıldığında hidrolik tank,pompa ve ana kontrol valfine
kolayca ulaşabilirsiniz.

Sayfa 7 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Sistem Parçaları

LS Düzenleme Valfi

Öncelik Valfi
Bıçak Yatırma Silindiri

Makinaya sol taraftan bakıldığında,öncelik valfinin yeri kapağın hemen

altındadır. Kapı cam yıkama kompartmanı kapağı açıldığında, LS
Düzenleme Valfine kolayca ulaşılır. Bıçak kaldırma silindiri koruyucu
Bıçak Kaydırma Silindiri
kapağın altındadır.

Sayfa 8 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Pompanın Çalışması
. Komatsu LPV90 değişken deplasmanlı pistonlu pompa
f
POMPA GİRİŞİ POMPA BASINCI
TEST TAPASI

KONTROL(SERVO)
BASINCI ÖLÇÜM TAPASI
POMPA EMİŞ
HATTI

TAHLİYE
TAPASI

TAHLİYE
TAPASI

VALFİ

POMPA GİRİŞ
BASINCI

VALFİ TAHLİYE
LS GİRİŞ BASINCI
HAVA- ALMA TAPASI

Sayfa 9 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Pompanın Çalışması
. Servo valf
Yay Spul Piston
PC Valfi

Valf

Levye

LS Valfi
Kontrol Valfine
Debi Artar Debi Azalır Pompa Basıncı

Yük Basıncı
Pompa

Motor
Valfi
C-C Görünüşü

Pleyt

Sayfa 10 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Pompanın Çalışması
Şekilde servo valfin sağdan görünüşü verilmiştir.İki kademeli bir valf olup,PC Valfi ve LS Valfini de
kapsar. Sol görünüş resimli olarak verilmiştir. Servo ve swash pleyt, pompanın iç kısmındadır. PC
Valf bağlantısı ayrıca şekilde gösterilmiştir. Bir bilya ile yataklanmış swash pleyt ayrıca gösterilmedi.
Servo içindeki yay, debiyi azaltmak için swash pleyti minimum açıya iter. Çünkü swash pleyt
PC kolu ile bağlantılıdır, PC valf içindeki spul itilir. Pompa basıncı PC valf pistonu ve spulunu iterek,
B ve C girişlerini açar, servoya basınçlı yağ göndererek, swash pleyt açısını azaltır. Levye PC
valfin yayını iter, C ve D girişlerini birleştirir , servo yağı tanka-geri emilir, swash pleyt açısını arttırır.
Gerçek çalışmada, spul, servo, yaylar, ve kol, sinyalin reaksiyonu ile birlikte hareket eder.
Resimde LS şematik olarak sembolle gösterilmiştir. LS Valf iki sinyal alır. Birinci sinyal pompa
basıncı ve PP ile gösterilir. Diğer sinyal, yük basıncı PLS ile gösterilir, ana kumanda valfi üzerinden
gelir. PP ve PLS sinyalleri, LS valfinin birer tarafına gelir. LS valfin yay tansiyonu fabrikada 24
kg/cm2 ( 341 PSI ) ye ayarlanır. PP ve PLS sinyali arasındaki basınç farkı yay tansiyonundan az ise,
spul sola hareket eder.Eğer basınç farkı yay gücünden fazlaysa, spul sağa hareket eder. LS spulu
da birlikte hareket eder.
Kırmızı renkli pompa yağı, yeşil renkli hidrolik tank yağı, sarı renkli akış; tanktan pompaya kadar
gider. PC ve LS valfinin servo’ya ne miktarda debi göndereceği ,gaz verme ile etkilenir.

Sayfa 11 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Öncelik Valfinin Çalışması
Pompadan
T girişi 0,65 gelen yağ 0,90
Tanka Orifis Relif Spul ‘’P’’ girişi Orifis
gider Valf

Öncelik valfi bir yüke duyarlı valftir,Direksiyon ve iş ekipman

LS fonksiyonlarının her ikisine de düzgün olarak hidroliki cevap
Girişi verir.Valf, yalnız veya direksiyonla birlikte diğer fonksiyonla
kullanıldığında ; minimum 1 LT/dk. debiyle her durumda
direksiyona öncelik verir. Relif valf basıncı ,silindirleri
Yay korumak amacıyla, 155 kg/cm2(2,204 PSI) a ayarlanır.
Spul yay yüklemeli , CF girişi pompa debisi direksiyon
EF Çıkışı Ana CF Çıkışı önceliklidir. Spul iç pasajlerının her ikisi de basınçlıdır.
Kumanda Valfine Direksiyona Şekilde iç pasajdaki spulun her iki yanında farklı orifisler
gider gider gösterilmiştir. Direksiyon sistemi yüksek debi talep
ettiğinde,basınç farkıyla spul sola hareket eder. Bu ana
kumanda valfinin EF portundaki yağı gerçek çalışmada,
spulun hızla hareketiyle,istenen akış yönünde dengede
tutarak direksiyon ve iş ekipmanının birlikte çalışmasını
sağlar.

Sayfa 12 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

LS Düzenleyici Valfin Çalışması

Süzgeç Ana
valfe

Çek valf

Pompa servo Pompa servo

valfine valfine

Basınç Düşürme
valfi Direksiyon Valfinden Direksiyon Valfinden
(Pompa girişi) ( LS girişi )

Sayfa 13 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

LS Düzenleyici Valfin Çalışması
LS regülatör valfi valve devrede çok özel bir işleve sahiptir. Bu valf mevcut olmasaydı,iş
ekipmanının çalışması mümkün olmaz, direksiyon kullanıldığında pompa akışı dururdu.
Büyük oranda yağ akışı unloader valf içinden geçerek enerji durdurulur. LS regülatör valfi
unloader valfe sinyal göndererek akışı azaltır, ona kapanmasını söyler. Pompa akışı unloader
valf üzerinden tanka boşaltılır. Unloader valften henüz bahsedilmeyecektir, fakat yeri ana
kumanda valfi üzerinde , iş ekipmanı valflerine yakındır.
Öncelik valfi, direksiyon ve iş ekipmanı kullanılıyorken yağ akışını düzenlemekte idi. Her iki
yöne dönüşte veya herhangi bir iş ekipmanı kullanılırken , LS basınç sinyali, pompa akışını
kontrol eder. Direksiyon kullanıldığında, direksiyon basıncı Pcf, LS regülatör valfine yönlenir,
valf basıncını 8 kg/cm2 e düşürür. Bu 8 kg/cm2 sinyalin unloader valfe gönderilmesi
sebebiyle, unloader valfin yayı onun spulunu kapatır. Pompa debisi ana kumanda valfinin ölü-
tarafına geçer, LS basınç farkı ile direksiyon devresine giden akışı düzenler. Direksiyon
devresi LS sinyali, ki bu LS st olarak gösterilir, şatıl valf vasıtasıyla LS regülatör valfi içine
girer , pompa kontrolünü yönlendirir.
Hatırlayın mekik(şatıl) valfin , iş ekipmanı için LS sinyali ,direksiyon ve iş ekipmanı birlikte
kullnıldığında, yüksek olan LS sinyali mekik valfini kapatır, zıt yöndeki LS sinyalini kapatır. Bu
yüksek LS sinyali ile , pompa kontol edilir, ve debi buna göre ayarlanır.
LS regülatör valfi içinde bir çek-valf vardır.Bu çek-valf direksiyon ve iş ekipmanı PP
sinyallerini ayırır.

Sayfa 14 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Ana Kontrol Valfinin Çalışması

ve
Ana Relif
Çek-Valfi
Sağ
Bıçak-
Kaldırma Teker
Yatırma
Deve-boynu
kaydırma
Bel-Kırma
ve
- (bıçak
yatırma)
Daire
dönüş
Bıçak
Sol
Kaydırma
Bıçak-
Kaldırma
Opsiyonel
Merkezi
emniyet Veya Tırmık
Mekanik ve Relif
Çalıştırmalı Spul

Sayfa 15 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Ana Kontrol Valfinin Çalışması
Şekilde ana kontrol valfini görmektesiniz. Bu valf iş ekipmanı kontrolleri için yağa
yön verir. Unloader valf şekilde üstte gösterilmiştir. Ayrıca Relif valf ve LS Bypass
valfleri de gösterilmiştir. Unloader Valf iş ekipmanı kullanılmadığında her zaman
pompa yağını iletir. Bu her zaman yağ var demektir, bu levyelerin çabuk cevap
verebilmesi içindir. Unloader valf yağı tanka geri gönderir. Bu az debili ve düşük
basınçlı yağ, enerji kaybı olmaması içindir. Bu valfi ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.
Ana kumanda valfinin diğer tarfında da merkezi emniyet ve unloader valve, veLS
relif valf vardır. Bu üçüncü orta bölümde, tank girişi, LS sinyalleri, PP sinyalleri
vardır. Bu bölümü de inceleyeceğiz.
Ana Kontrol valfi üzerinde İş ekipmanı kumandasına ait dokuz ayrı kademe vardır.
Bu valfler operatör kabinindeki iş ekipman kumanda levyeleri vasıtası ile mekanik
çalıştırmalıdır. Üstte pilot çek-valfi gösterilmektedir. Bu dokuz valflerden yedisi, iş
ekipman valfleridir. Bunlar Pilot çek valfleri, drift(sızıntı)-kontrol valfleri, silindir
kaçak yağı sınırlama, ve iş ekipman valfleri’dir.
Ana kontrol valfi şeması bitişik sayfada incelenecektir.

Sayfa 16 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

 Ana Kontrol Valfinin Çalışması

Sayfa 17 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

 Ana Kontrol Valfinin Çalışması

Ana kontrol valfinin şematik görünümünü incelemektesiniz, solda unloader valf görülüyor. Daha
net görülmesi için valfin yarısı gösterilmiştir.Diğer yarısı bitişik sayfadadır.
Valf bounca iki adet iç yağ galerisi(kanalı)vardır. Biri tank hattıdır. T1 girişi şekilde üsttedir. Diğeri
pompa hattıdır. P1 portu, üst köşededir.
Bu görünümün altında üç ayrı galeri verilmiştir. Diğer biri T1 tank galerisi üst köşededir. Tank
kanalı üstünde Pp yağ hattı vardır. Üst sağda gösterilen yağ galerisine iş makina kontrol valflerinin
kompanzasyon valfleri takılıdır.Valfin dışında Pp kanalı, şekilde üstte gösterilmiştir. Süzgeç Pp
kanalı içindedir.Üçüncü kanal Ls yağ kanalıdır. Bu kanal her kompanzasyon valfinin karşısındadır.
Ls girişi sağ-alt köşede gösterilmiştir. Solda Ls kanalına bitişik, unloader, ve Ls Bypass valfe
bağlantılıdır. Ls Bypass valfinin filre maçlı bir süzgeci vardır. Ls Bypass Ts portuna tank kanalına
açıktır.
Tekli valfler orta valf dilimine yardım eder. Her valf bir spulla çalışır, spulların solunda basınç
kompansatörleri vardır, pilot çek-valfleri de spulun solundadır. Pilot çek-valflerde mevcut yağ akışı
A ve B ‘dedir. Buradaki hortumlarla, iş ekipman aktüatörlerine bağlıdır.
Ana relif valf sistemi aşırı basınçtan korur.

Sayfa 18 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Ana Kontrol Valfinin Çalışması

Sayfa 19 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Ana Kontrol Valfinin Çalışması

Yukarıda şeklin ikinci yarısında önceki şemadaki referans noktaları ile Ts ve Ls port’ları ile ,Pp
port’u ikinci defa gösterildi. Bu üç port valfin ortasında gösterilmiştir.
Tek-tek valf dilimlerini ;spulları ,basınç kompansatörleri ve pilot çek-valfleri ile birlikte görmektesiniz.
İki valf diliminde pilot çek-valfi yoktur. Bunlardan biri daire dönüş motoruna aittir. Daire dönüş
motor devresinde pilot çek-valf yoktur.Bıçak kaydırma devresinde de pilot çek-valf yoktur. Bir
önceki devre şemasında gösterilmeyen iki emniyet-emiş valfi gösterilmiştir. Emniyet-emiş valfleri
bıçak kaydırma devresini ‘’nötr’’de iken ani şoklardan korur.
Sağda merkezi emniyet ve LS relif valfi’ni görmektesiniz. Merkezi emniyet valfi, bıçak kaldırmada,
bıçak yatırmada, ve riper kullanılırken sistemi ani şoklardan korur. LS relif valfi, LS devresi azami
basıncını sınırlar, ana relif basıncını az altında tutar. Bir aktüatör tam aşağıda iken ve birlikte
çalışmalarda, LS relif basıncı ,aktüatörün basınç kompansatörünce hissedilir, bu nedenle
aktüetörü hala harekette tutar.
İki adet basınç boşaltma valfi vardır, normalde kapalı durumdadırlar. Bu valfleri sağ alt köşede
görmektesiniz. Bu valfler bir anahtar ile elle çalıştırılabilir bu yöntem pek kullanılmaz. Bıçak ve
riperin indirilerek havasını-almak için kullanılır.

Sayfa 20 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Ana Kontrol Valfinin Çalışması
. Tank, PP ve LS – Valf Bölümleri
Ana valfin orta dilimini görmektesiniz. PP sinyali, LS sinyali ve tank akışı, devrenin
önemli kısmıdır.

Gözlü
Süzgeç Sinyali

Sinyali
Sayfa 21 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E
Ana Kontrol Valfinin Çalışması

. Unloader Valf
. Ana Relif Valf
. LS Bypass Valfi
Valf dilimlerine
Sinyali
pompa akışı

Ana
Relif

Sinyali Pompa
Sayfa 22 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E
Ana Kontrol Valfinin Çalışması

Pompa yağı ana valfin her iki tarafına da gönderiliyor. Unloader ana relif ve , LS Bypass, yerleri
ana valfin sonundadır . Kesit ile şemayı kıyaslayın. Pompa yağı, operatör aktüatörleri kumanda
etmediğinde her zaman unloader spuluna gelir. Çünkü pompa swash pleyti, hiç bir zaman
mutlak sıfır konumuna gelmez. Yağ her zaman aktüatörleri çalıştırmak için hazırda bulunur.
Aktüatör çalıştığında LS sinyali yoktur. Bu unloader spulunun değişmesiyle pompa yağı tanka
döner. Tabii ki minimum debi, 34 kg/cm2(484 PSI)düşük basınçtadır. Bu enerji tasarrufu sağlar.
Şemada unloader spul konumunu görmektesiniz. Yay denge konumunda, tanka yağ akışı bloke
edilir, tek-tek valflere giden pompa yağ basıncı düşer. Giriş yağı basıncı yay odasına yardım
eder, pompa çıkış basıncı, spulun zıt tarafında dengelenir. Unloader spulunun diğer iki konumu
tanka yağ sızdırılmasına imkan verip basıncı düşürür. İlk konumda yağ tanka geri döner,bu
Unloader spulu kumanda basıncına çabuk cevap vermek için, tanka ve iş ekipmanına
göndermek içindir.
Unloader spulunu değiştirmek ve LS Bypass ile tanktan geri emiş için LS sinyalini görmektesiniz.
LS Bypass unloader spulunun sık-sık hareketiyle devirme dilimini hareket ettirir. Bu yolla LS
basıncı Operatör iş ekipmanı çalışmasını bitirince unloader valfçe emilir.
Ana relif valf, sistemi 239 kg/cm2 (3,400 PSI) basınçta sınırlar.

Sayfa 23 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Ana Kontrol Valfinin Çalışması
Bıçak Lift-Tilt ve Valf dilimlerine
Riper Silindirlerinden pompa akışı

. Merkezi Emniyet Valfi

Siyali

. LS Relif Valfi
BASINÇ ALMA TAPASI

Basınç
Düşürme
Spulu

Süzgeç

Merkezi
Relif Emniyet

Pompa
Sayfa 24 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E
Ana Kontrol Valfinin Çalışması
Ana valfin diğer taraftaki bölümünü görmektesiniz. Burada merkezi emniyet valfi, LS Relif valfi
vardır. Tek-tek valf bölümlerindeki pompa akış basıncını düşürmek için yağ süzgeçte temizlenip
tanka geri döner.
LS reif basıncı 202 kg/cm2, (2,873 PSI)ayarlıdır. Bu ana relif valf basıncını az altındadır. LS Relif
valf iki Bu basınç sistemdeki tüm kompansatörlerce hissedilir, tüm iş ekipmanlarının basıncının
düşmesini önler. LS Relif valf ayar basıncı ana reliften az düşüktür, bu daha az basınç basınç
kompansatörlerince hissedilir. Pompa yüksek basıncı sistem ana relif valfince kontrol edilir.
Merkezi emniyet valfi iş ekipmanını ani şoklardan korur; örneğin, makina yürütülüyorken,
istenmeyen bir çarpılmada herhangi bir silindire gelen şok yüklerin, silindire ve valfe zarar vermesini
önler. Merkezi emniyet valfi, bir veya birkaç devrenin emniyetini sağlar. Bu emniyet valfi bıçak
kaldırma-indirme ve riper devresini şok yüklerden korur.
Valfin bir bölümünde basınç düşürme valfi gösterilmektedir. Bu valf normalde kapalıdır. Bir
anahtarla elle de çalıştırılır. Sistemdeki havayı boşaltmak için nadiren kullanılır.

Sayfa 25 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Ana Kontrol Valfinin Çalışması
. Bıçak Kaldırma Valfi
Bıçak Lift Silindiri Bıçak Lift Silindiri
Piston Girişi Kafa Kısmına

Çek-Valf

Çek-Valfi

Spul
Kademe

Kompanzasyon Kompanzasyon Basıncı

Basınç Düşürme valfi akış kontrol valfi
Sayfa 26 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E
Ana Kontrol Valfinin Çalışması
Bıçak kaldırma-indirme iki kademelidir. Her ikisi de şekilde gösterilmiştirValfin üzerinde pilot çek-valfi
gösterilmiştir. Pilot çek-valfi, iş ekipmanı kullanılmadığı zaman silindir limit spulu popeti içindir. Altta
pilot çek-valfi, merkezi emniyet valfinin bir kısmı olarak gösterilmiştir.
Valfin alt kısmında basınç kompansatörü vardır. Pompa yağı valf dilimine ve basınç
kompansatörünün akış kontrol valfine girer. Basınç kompansatörünün pilotu açılır, ana spula yağ
geçmesine izin verir, üç kanalı doldurur. Ana spul yayla merkezlenir, yağ daha ileri gitmeez. Şekilde
ana spulsağa hareket etmiş olarak gösterilmiştir. A potuna gelen yağ, pilot çek-valfinindir. Pilot çel
valfi ile kanal arasındaki basınçlı yağ, konum değişimi için, A ve B portlarına geçmesine izin verir.
Şekilde A portundak basınçlı yağ, tank yağı, geri dönüş B portu gösterilmiştir.
Bıçak lift valfi bıçak yüzdürme konumu için kademelidir. Ana strok sağa hareket ettirildiğinde, kebin iç
kısmına monteli kademe detenti aksi hareket eder. Yukarıda spulun bu birinci durumu gösterilmiştir.
Eğer spul sağa hareket ettirilirse, yay kuvveti ile kademe bilyası, spulu kilit konumnda tutar. Bu
konumda A ve B portları, kanala açılır, bıçak kendi ağırlığı ile serbest hareker eder.

Sayfa 27 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Ana Kontrol Valfinin Çalışması

. Bıçak Kaldırma Valfi– şematik sembolü

Valf dilimlerine giden
pompa yağı

Kompanzasyon Basıncı Kompanzasyon

Düşürme Valfi Basıncı Akış
Kontrol Valfi

Pilot Çek-Valfi

Kompanzasyon Basıncı
Kompanzasyon Basıncı
Merkezi Emniyet Valfine

Sayfa 28 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Ana Kontrol Valfinin Çalışması

Bıçal lift silindirini görmektesiniz. Ana spulun sağa doğru hareketiyle pompa yağı valfe A
portuna girer. Spulun sola hareketiyle de yağ B portuna geçer.Operatör kabinindeki
kumanda levyelereinin hareket ettirilmesiyle bıçak kaldırma-indirme hareketi olur. Bıçak
lift valf spulununsağa hareketiyle bıçak kaldırılır,spulun sola hareketiyle bıçak indirilir.
Bıçak yanlarında tek-tek veya birlikte kaldırılıp indirilebilir.

Sayfa 29 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Ana Kontrol Valfinin Çalışması

. Basınç Kompanzasyonu
Kompanzasyon Girişi Kompanzasyon Çıkışı

Sayfa 30 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Ana Kontrol Valfinin Çalışması
Her valf dilimine monteli bir kompanzasyon valfi vardır. Tüm kompansatörler LS ve PP kanallarına
açıktır. Bu yükü hissetmeye yarar. Şekilde sağda gösterilen yük soldakinden yüksektir. Her iki devre
de ayni anda çalıştırılırsa,soldaki daha önce hareket eder. Pompa soldaki yükü daha çabuk
algılar,dolayısıyla soldaki daha çabuk hareket eder. Basınç kpompansatörleri bunun
gerçekleşmesini engeller.
Basınç kompansatörleri ,birbirini iten sola veya sağa iten iki spulludurŞekil 1 de basıncı düşük
kompansatörşekil 2 de basıncı yüksek kompansatörü görmektesiniz. Pompa akışı iki kompansatöre
de geliyor,ayni anda hareket ediyorlar. Sağdaki basınç kompansatörü spulu sağa itiliyor. Sağda
yüselmesi istenen yük basıncıyla spul sağa itiliyor. Sağdaki PP ve LS basınç sinyalleri, soldaki
kompansatör tarafından hissediliyor. Soldaki kompansatör sola itiliyor. Bu soldaki aktüatöre giden
yağı sınırlandırıyor, bunun için her iki aktüatör de ayni hızda hareket ediyor.
Diğer tüm iş ekipmanı dilimlerinde bu aynidir. Sadece bir dilim farklıdır.Şimdi bunu inceleyeceğiz.

Sayfa 31 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Ana Kontrol Valfinin Çalışması
. Bıçak Kaydırma
Farklı silindirleri şok yüklerden koruyan emniyet
falflerini görmüştük. Makinada kullanılan özel emniyet
valfleri vardır. Bunlardan biri bıçak kaydırma silindiridir.
Bu silindirin emniyet vakfi basıncı, 245 kg/cm2( 3,485
PSI)dır. Bu basınç,merkezi emniyet valfi ayar değerinden
düşüktür. Bıçak kaydırma silindiri ekstra bir emniyete
gereksinim duyar.
Bir diğeri de riper devresi emniyet-emiş valvidir. Emniyet
emiş valfi basıncı 175 kg/cm2(2,489 PSI)a ayarlıdır.

Özel Emniyet Özel Emniyet

Tarafı Tarafı
Sayfa 32 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E
Hidrolik Aktüatörlerin Çalışması
. Hidrolik Silindirler

Sembol
görünüm

Kafa

Sayfa 33 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Aktüatörlerin Çalışması
Basınçlı yağ silindirin bir tarafına gelir, rodunu açar veya kapatır. Bir tarafa hareket
verirken,yön kontrol valfi arasından, diğer tarafı tanka boşalır.
Bel-kırma silindirini şematik görmektesiniz. Silindir portlarına pompalama şekli pek
karşılaşılan değildir. Bir tarafı basınçlanmış silindir, diğer silindirin rod tarafını
basınçlandırır. Bu diğer rodu aksi yönde çıkartır. Bu yolla silindirler hangi yöne
açılacaksa,eşit miktarda açılır. Her iki silindirin piston tarafına yağ pompalandığında, bel-
kırmanın tamamlanması için,rod tarafına nazaran daha fazla debi gerekir. Bu bir yöne
hızlı bel-kırma sonucudur.

Sayfa 34 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Aktüatörlerin Çalışması
. Akümülatör
Azot doldurma valfi

Özellikleri:
Kullanılan Gaz: Nitrojen
Gaz Miktarı: 1,000 cm3
Gaz Şarj Basıncı:
20±1.0kg/cm2 (20°C de)

Bıçak Lift
Silindirine

Kontrol
Valfinden

Akümülatöre

Sayfa 35 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Aktüatörlerin Çalışması
Bıçak lift silindirinde,riperleme esnasında oluşabilecek şok yüklerden bıçağı korumak
için akümülatör kullanılır. Her iki bıçak silindiri için iki akümülatör devresi vardır. Bunlar
operatör kabinindeki bir düğme(sviç)ile kumanda edilir. Bu sviçin gönderdiği elektrik
sinyali akümülatöre takılı sensör tarafından algılanır. Solenoid spulu hareket ederek,azot
gazını silindir rod tarafına açar. Akümülatörün içindeki azot gazı silindirin rod tarafını
yastıklar. Azot gazı akümülatör spulunun diğer tarafa iter. Bu şok-önleme fonksiyonu,
bıçak üzerindeki aşınma ve kazımaları önler.

Sayfa 36 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Aktüatörlerin Çalışması

. Daire Dönüş Motoru

. Daire Dönüş Dişli muhafazası
. Daire kaydırma kavraması
Yay Şim Boşaltma
Tapası
Disk Kurt ağzı
dişli
Pleyt
Kurt
ağzı
çember

Daire Yağ
dişlisi dolum
Pinyon Hidrolik tapası
Kurt Ağzı
Dişli
Kesiti

Sayfa 37 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Aktüatörlerin Çalışması

Daire dönüş motoru düşük devirli,yüksek torklu bir ge-rotor motorudur. Bu motor is
sembolle sağ üst köşede gösterilmiştir.Sağdaki resimde kurt ağzı dişli ile tahrik edilen
motor gösterilmiştir.
Kurt ağzı dişli ayni ağızlı çemberi çevirir, kavrama paketi değişen titreşim disk ve
pleytleri yardımıyla çemberi döndürerek, daire dişlisi muhafaza şaftını kurt ağzı dişliyle
kavraştırır. Titreşim disk ve pleytlerinin yükü ,yaprak yay ile, kavrama paketini zorlar.
Kavrama paketi ,muhafazaya doldurulan gres yağı gücü ile her zaman yük altındadır.
Çıkış şaftı pinyonu ile daire dönüş dişlisi döndürülür. Ne zaman motor çalışsa daire
dişlisi bıçağı döner, daire dişlisi ve bıçak operatör tarafından konumlandırılır.
Greyder tesviye için yürütülürken, bıçağı büyük parçalara çarpması pek görülmez. Bu
çarpmalar bıçağa ve makinaya ciddi hasar verir. Bu nedenle daire dönüş motoru
kutusuna kavrama paketi konmuştur. Titreşim disk ve pleytleri, çarpmayı sönümler,
makinanın göreceği hasarı azaltır. Kavrama disk ve pleyt ayarı şaftın üstündeki şimlerle
ayarlanır.

Sayfa 38 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Aktüatörlerin Çalışması

. Kaldırma braketi (sele)

. Bank pimleri

Giriş Holü Yatak

Bank Pim
Silindiri

Şaft
pimi

Sayfa 39 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Aktüatörlerin Çalışması
Kaldırma braketi(sele), bıçak ve şasesini,ön şasesnin yanında zeminde konumlandırır.
Bazan da atlarda kullanılan(sele)olarak adlandırılır. Kaldırma braketi bank pimleri,
braketi birlikte dndüren parçaları kilitler. Her iki bank pimi hidrolik silindirlidir. Sağ üst
köşede sembolle gösterilmiştir. Operatör kabinindeki sviç kumandası ile basınçlı yağ
silindire gelir. Silindiri geri çeker. Kaldırma braketinin döndürülebilmesine izin verir. Lift
silindirleri yardımıyla çektirilen bıçal şasesi konumlandırılır. Kaldırma braketi üzerinde
10 delik vardır; bunlar 5 er adet braketin her iki tarafındadır. Operatör istediği açıyı
bulunca, banka pimini yine sviç yardımıyla yerine sabitler. Solda normal çalışmasını
görmektesiniz.
Daha önce pimlere fren sistemi yağının geldiğini göstermiştik. Şimdi iş ekipmanı
devresine göz etalım.

Sayfa 40 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Basınç Testi

. İş Ekipmanı Yağ Basıncı

. Unloader basınç ölçümü
. Aktüatör relif basıncının ölçümü

İş Ekipmanı Test Alma Tapası

Sayfa 41 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Basınç Testi
Makinayı düz bir zeminde park ederek,vites kolunu ‘’park konumuna’’alın.Resimde üst sağ tarafta
gösterildiği gibi,makinanın sol tarafındaki bu kapağın altında ‘’iş ekipman’’test tapalarından basınç
ölçümü yapılır. Kapak sökülerek test tapaları buraya bağlanır.
•Test için yağ harareti, 45o - 55o C, (113o - 131o F) olmalıdır.
•Test değerleri,Shop Manual’in standart değerler tablosunda 20.bölümde verilmiştir.
•Ayrıca Shop Manual ‘in 30. bölümünde Test ve ayarlar için tavsiyeler bulunur.
•Unloader basıncı, levye nötr’de iken alınır.
•Unloader basıncı fabrikada ayarlanır, siz ayarlayamazsınız. Alınan basınç ile spesifik(özel) değer
kıyaslanır ve arıza bulmada yardımcı olur.
•İş ekipman basınçları tek-tek silindirlerden, daire dönüş motorundan, bayıltılarak, ana relif
basıncında alınır.
•Merkezi emniyet valfi, ve ayrı-ayrı emniyet valflerinin basınçları da arıza bulmak için ölçülür.
•300 kg/cm2(4,267 PSI)lik saatler kullanın. (basınca uygun kalibrasyonu yapılmış,doğru ölçüm
yapan saatler kullanın.)
•Relif valflerin ayarı: ayarın doğruluğundan emin olununca tamamlanmalıdır.

Sayfa 42 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Basınç Testi

. LS Fark Basıncı

Tapası Tapası

Sayfa 43 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Basınç Testi
LS Fark basıncının ölçümü için iki farklı test ölçüm tapası vardır. Bunlar pompa servo
valfi üzerindedir. Şanzımanın sağ tarafındaki kapağı sökün, Şekilde solda gösterildiği
gibi iki test tapası bağlayın.
•Yağ sıcaklığı test için,45o - 55o C(113o - 131o F)olmalıdır.
•Test değerleri Shop Manual ‘in 20.bölümünde standart değerler tablosunda verilmiştir.
•Test rehberi Shop Manual ‘in 30.bölümünde Test ve Ayarlar Bölümündedir.
•Pompa basıncı ile aktüatörün yük altındaki basıncı kıyaslanır. Fark yaklaşık 25 kg/cm2,
(355 PSI)dır.
•Test tam gaz devrinde (ful RPM), iki kontrol levyesi nötr’de, ve levye çalıştırıldığında, iş
ekipmanı işlev yaparken, tam strok’ta alınır.
•Basınç saati 300 kg/cm2(4,267 PSI)lik olmalıdır. (basınca uygun kalibrasyonu
yapılmış,doğru ölçüm yapan saatler kullanın.)
•Servo valfin ayarı, ayarın doğruluğundan emin olununca tamamlanmalıdır.

Sayfa 44 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Basınç Testi

. Bank Pim Basıncı

m
Silindiri

Sayfa 45 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Basınç Testi
Bank Pimi Silindiri sistem basıncı, akümülatörlere fren yağ basıncı ile sağlanır.
Akümülatör basıncı alınırken, fren pedalının pompalanması çok önemlidir. Bank pim
silindiri basıncını almak için başlangıçta çok önemlidir.
•Yağ sıcaklığı 45o - 55o C(113o - 131o F)olmalıdır.
•Test değerleri Shop Manual ‘in 20.bölümünde standart değerler tablosunda verilmiştir.
•Test rehberi Shop Manual ‘in 30.bölümünde Test ve Ayarlar Bölümündedir.
•Test tam gaz devrinde(ful RPM), bank pim sviçi devredeyken, Sviçle pim çıkarılıp yapılır.
Bank pim sviçi operatör kabininde sağ kumanda konsolunda camlı kapak içindedir.
•Test saati 300 kg/cm2(4,267 PSI)olmalıdır. (basınca uygun kalibrasyonu yapılmış,doğru
ölçüm yapan saatler kullanın.)

Sayfa 46 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Çevrim Zamanı Testi
Kategori

Servis
Değer
Sıra Ölçüm Şartları Ünite (yeni sınır
değeri
makina)
İş Ekipman

Hidrolik yağ sıcaklığı

Bıçak KALDIR
Hızı

Motor tam gazda

Kaldırma Bıçak kalkık,Silindir saniye
Hızı sol/sağ silindir ayrı-ayrı İNDİR

Sayfa 47 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Çevrim Zamanı Testi
Çevrim zamanı testi Shop Manual 20’in 20 bölümündedir. Değwerler listede
verilmiştir. Dokuz farklı iş ekipman değeri,bunlara ait çevrim zamanı ile listede
vardır. Bıçak kaldırma zamanı, örnek olarak şekilde verilmiştir. Ölçümü motor tam
RPM’gazda, tetin doğru yapılması açıklanmıştır. Bıçak her iki taraftan ayrı ayrı 350
mm. kaldırılıp/indirilir. Bunun için standart değer tabloda 2.7 saniyedir. İzin verilen
limit değer de tabloda gösterilmiştir. Bıçak kaldırma için, servis limit değeri 4
saniyedir. Shop manualde çevrim zamanları verilmiştir. Doğruyu
gösteren,kalibrasyolu saatler kullanın.
Düzgün test arıza bulmaya yartdımcı olur. İş ekipmanının çalışmasından şüphe
edildiğinde bu tet yapılır.

Sayfa 48 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Kaçak(Sızıntı) Testi

Yeni makina Servis

Sıra Ölçüm Durumu standart
limiti
değeri

Makina standart değerleri tablosu

Sayfa 49 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

Hidrolik Kaçak(Sızıntı) Testi
Silindir kaçak testi değerleri standart değerler tablosunda mevcuttur. Yukarıdaki şekilde örnek
olarak gösterilmiştir. Sağda kaçak testi değerler tablosu gösterilmektedir.
The drift recommendations are only given for the blade lift cylinders. Two tests are recommended.
Silindir yüksüz iken yapılır. Sağ ve sol bıçak silindiri zeminden kaldırılır. Yaklaşık 10 dakika sonra
yeni bir silindir 10 mm.kaçırır. Aşırı miktar 20 mm.dir.
İkinci kaçak testi; bıçak silindirleri zeminden tam kaldırılır. Yeni bir makinada 10 dakikada:20 mm
kaçırır. Aşırı miktar 35 mm.dir.
3üncü bir test,silindir iç kaçak testi olarak listede gösterilmiştir. Bir taraf silindir hortumunun kaçağı
ile olan bu arıza çok sık olmaz. İç kaçaktan şüphelenilen silindir rodu tam açılır; relif değerine
getirilir; Piston etrafındaki yağ kaçağı bir kaba biriktirilir. Yeni makinada standart değer 3 cm3/dak.
dır. Sayfada soldaki indekse bakın. Shop manual 30.bölümünde hidrolik sistem silindir kaçak testi
açıklanmaktadır.

Sayfa 50 Eğitim Sunumu(İş ekipmanı) Yayın No # SE-001196-01-E

 Machine Systems
GD655-5 Motor Grader

Konu 6-1
İş Ekipman Hidroliği
Sonu
Bu bölümde GD655-5 greyderde iş ekipman hidroliği incelendi.
Eğer konular iyice anlaşıldıysa diğer konuya
geçilmesi,anlaşılmayan konular için tekrar dikkatlice okunması
tavsiye olunur. Komatsu Ltd.
Tokyo, Japonya
Yayım Yılı © 2012 Tüm Hakları Haklıdır.

Eğitim Sunumu(İş Ekipmanı)

Yayım Yılı © 2012 Media # SE-001196-01-E