CHEMIA / FIZYKA / MATEMATYKA

OD ATOMU DO KRYSZTAŁU
Zgodny z programem nauczania: CHEMIA (poziom podstawowy i rozszerzony)
Treści
W skład większości przedmiotów, z którymi mamy do czynienia wchodzą
kryształy. Nawet takie substancje, które na pierwszy rzut oka nie kojarzą
się z kryształami maja budowę krystaliczną np. metale.

Cele
Uczeń dowiaduje się jak zbudowany jest atom, dlaczego atomy łączą się i
tworzą regularne struktury krystaliczne. Uczeń klasyfikuje kryształy do
określonego układu krystalograficznego na podstawie analizy elementów
symetrii kryształu (praca z modelami kryształów).
Prezentacja wybranych własności optycznych kryształów.
Forma zajęć: Warsztaty. Czas: 90 minut (w tym 15 min. prezentacja multimedialna i 75
min. zajęcia praktyczne)
Prowadzący: Dr hab. Joanna Komorek, joanna.komorek@polsl.pl, tel. 32 237 20 96

MIEĆ czystą MIEDŹ

Zgodny z programem nauczania: CHEMIA (rozszerzony)
Treści
Treść wykładu zawiera informacje na temat reakcji utleniania i redukcji
oraz ich praktycznego wykorzystania w przemysłowym otrzymywaniu
metali. Przykładem jest otrzymywanie miedzi elektrolitycznej o wysokim
stopniu czystości. Jak uzyskuje się czystą miedź z surowców krajowych?
Cele
Uczeń rozróżnia pojęcia utleniacz reduktor, systematyzuje swoją wiedzę
w zakresie reakcji utleniania i redukcji oraz korzystania z szeregu
elektrochemicznego metali, co potwierdza zaplanowaniem i wykonaniem
odpowiednich doświadczeń. Zapoznaje się praktycznie z procesem
elektrolizy wykorzystywanym m.in. w technologiach elektro wydzielania i
elektrolitycznego oczyszczania metali. Uczeń poznaje schemat ideowy
przemysłowego otrzymywania miedzi.

Forma zajęć: Wykład (czas: 45 min.)

Warsztaty z elementów elektrochemii (czas: 60 lub 90 min.)
Prowadzący: Dr inż. Monika Kujawska, monika.kujawska@polsl.pl , tel. 32 400 30 68

POWRÓT DO MENU
NATURALNE SORBENTY W SŁUŻBIE CZŁOWIEKA
Zgodny z programem nauczania: CHEMIA
Treści
Wykład pokazuje zastosowanie naturalnych sorbentów takich jak węgle
aktywowane, minerały ilaste czy też inne sorbenty na bazie surowców
naturalnych w życiu codziennym. Podczas prezentacji wyjaśnione zostaną
mechanizmy procesów adsorpcji i absorpcji, a także ich praktyczne
przykłady które spotykamy na co dzień. Przedstawione zostaną także
przykłady minerałów ilastych i ich budowa, która sprzyja procesom
pochłaniania zanieczyszczeń.
Cele
Uczeń będzie w stanie dowiedzieć się jak powstają sorbenty, które maja
zastosowanie w życiu codziennym. Omawiane sorbenty to np. lekarstwa na
ból brzucha na bazie minerałów ilastych i węgli aktywnych, wkłady masek
gazowych, filtry do wody czy też popularne „żwirki dla kotów”. Uczeń
będzie też w stanie rozróżnić proces adsorpcji od absorpcji i wyjaśnić jakie
własności materiałów mogą wpłynąć na ich zastosowanie jako sorbentów.
Forma zajęć: Wykład z pokazem. Czas: 45 minut
Dr hab. inż. Marcin Lutyński, prof. PŚ, marcin.lutynski@polsl.pl
Prowadzący: tel. 32 237 24 87

INŻYNIERIA MINERALNA
Zgodny z programem nauczania: CHEMIA
Treści
Przedmiotem zajęć jest wprowadzenie w zakres przeróbki minerałów
ze szczególnym uwzględnieniem rozdziału ziarn różnych minerałów –
uzyskiwanie produktów o wysokiej koncentracji minerałów
użytecznych.
Cele
Część praktyczna warsztatów na Hali Technologicznej Przeróbki
Kopalin
- Rozdział grawitacyjny różnokolorowych ziarn w ośrodku wodnym.
- Rozdział grawitacyjny różnokolorowych ziarn w cieczach ciężkich.
- wzbogacanie na stole koncentracyjnym materiału modelowego
z dużą zawartością pirytu (imitacja wzbogacania złota)
- klarowanie wody flokulantami

Prezentacja multimedialna 20 min

Forma zajęć:
+ pokaz rozdziału ziarn różnych minerałów
Prowadzący: Dr inż. Jan Szpyrka; jan.szpyrka@polsl.pl , tel. 32 237 27 87

POWRÓT DO MENU
AC/DC – czy to jest niebezpieczne? (rzecz o bezpieczeństwie elektrycznym)
Zawiera elementy przedmiotu FIZYKA i przedmiotów kierunkowych dla techników elektrycznych

Treści
Zagrożenia powodowane użytkowaniem instalacji elektrycznych, działanie prądu
na organizm, ochrona przeciwporażeniowa.
Cele
Uczeń poznaje najczęstsze przyczyny wypadków elektrycznych i zasady
bezpiecznego użytkowania instalacji i urządzeń elektrycznych. Przeprowadzane w
ramach zajęć pomiary rezystancji ciała pozwalają zidentyfikować warunki
szczególnego zagrożenia porażeniowego.
Forma zajęć: Wykład połączony z pomiarami – prezentacja multimedialna. Czas: 45-60 min.
Prowadzący: dr inż. Sergiusz Boron, sergiusz.boron@polsl.pl , tel. 32 237 19 91

STRUKTURA POWIERZCHNI – JAK TO ZMIERZYĆ I OPISAĆ?

Zgodny z programem nauczania: GEOGRAFIA, MATEMATYKA
Treści
Treść wykładu zawiera informacje na temat opisu struktury geometrycznej
powierzchni. Uczeń poznaje do czego wykorzystywane są podstawowe
parametry statystyczne. Przedstawiona zostanie technika pomiaru
struktury powierzchni oraz sposób analizy obrazu.
Cele
Uczeń poznaje parametry służące do opisu struktury geometrycznej
powierzchni. Ma możliwość poznania praktycznego wykorzystania
podstawowych równań statystyki.
Forma zajęć: Wykład – prezentacja multimedialna. Czas: 45 min.
Prowadzący: Dr inż. Patrycja Jarczyk, patrycja.jarczyk@polsl.pl, tel. 32 237 29 35

Z ELEKTRONIKĄ ZA PAN BRAT

Zgodny z programem nauczania: FIZYKA
Treści
Urządzenia elektroniczne są powszechnie stosowane w życiu codziennym. Do ich
budowy służą elementy konstrukcyjne: przewodzące prąd, izolacyjne,
magnetyczne oraz półprzewodnikowe. Jakie są ich własności i jak je stosować
w przykładowych rozwiązaniach?
Cele
Uczeń poznaje podstawowe elementy elektroniczne ich własności, symbole
graficzne i oznaczenia oraz techniki wytwarzania płytek drukowanych. W trakcie
zajęć będzie miał możliwość lutowania elementów prostego układu
elektronicznego i sprawdzenia jego działania.
Forma zajęć: Warsztaty. Czas: 90 min.
Prowadzący: Dr inż. Andrzej Nowrot, andrzej.nowrot@polsl.pl, tel. 32 237 16 88
Dr inż. Roman Pilorz, roman.pilorz@polsl.pl, tel. 32 237 18 99
Mgr inż. Krzysztof Kuliński, krzysztof.kulinski@polsl.pl, tel. 32 237 20 22

POWRÓT DO MENU
ZABAWA Z OPTOELEKTRONIKĄ
Zgodny z programem nauczania: FIZYKA
Treści
Zastosowanie podczerwieni w nauce i technice, termowizja. Widmo
światła. Powiązanie barwy światła emitowanego przez obiekty z ich
temperaturą. Elementy optoelektroniczne – diody LED, lasery,
fotorezystory, fotodiody.
Cele
Uczeń zostanie zapoznany z wybranymi, podstawowymi własnościami fal
elektromagnetycznych ze szczególnym uwzględnieniem zakresu
podczerwieni i światła widzialnego. Jednym z punktów zajęć będą pomiary
kamerą termowizyjną różnych obiektów oraz fragmentów powierzchni
ludzkiego ciała. Przedstawione zostaną medyczne aspekty zastosowania
termowizji.
Forma zajęć: Wykład połączony z pokazami i aktywnym udziałem uczniów. Czas: 45 min
Prowadzący: Dr inż. Andrzej Nowrot, andrzej.nowrot@polsl.pl, tel. 32 237 16 88

CZY MOŻNA PRZEKROCZYĆ GRANICĘ WYTRZYMAŁOŚCI ?

Zgodny z programem nauczania: FIZYKA, MECHANIKA
Treści
W ramach wykładu omówione zostaną podstawowe pojęcia dotyczące
wytrzymałości materiałów. Zaprezentowane zostaną metody
wyznaczania parametrów wytrzymałościowych. Wytłumaczone
zostanie pojęcie warunku wytrzymałościowego.
Cele
Uczeń rozumie pojęcie wytrzymałości. Zna metody jej wyznaczania.
Potrafi opisać podstawowe własności wytrzymałościowe materiałów
konstrukcyjnych. Rozumie, jak złożony stan naprężenia wpływa na
osiągnięcie granicy wytrzymałości.
Forma zajęć: Wykład – prezentacja multimedialna. Czas: 45 min.
Prowadzący: dr inż. Marek Jendryś, marek.jendrys@polsl.pl. , tel. 32 237 29 59

MIKROSKOP METALOGRAFICZNY – BUDOWA I ZASTOSOWANIE

Zgodny z programem nauczania: NAUKA O MATERIAŁACH
Treści
Mikroskopy metalograficzne aktualnie powszechnie wykorzystuje siew celu
pozyskania wiedzy z zakresu inżynierii materiałowej, jak i też kontroli jakości w
przedsiębiorstwach. Dlatego też ich stosowanie w obecnych czasach w rozwiązywaniu
różnego typu zagadnień jest powszechne. Treść warsztatu obejmie praktyczną
prezentację możliwości mikroskopu metalograficznego, w szczególności zostanie
przedstawiona mikrostruktura różnego typu stali, staliw i żeliw sferoidalnych.
Przybliżone zostanie także zagadnienie wykonywania zgładów metalograficznych.
Cele
Uczeń pogłębia wiedzę na temat technik mikroskopowych. Uczeń nabywa praktycznej
wiedzy na temat sposobów popyskowania wiedzy na temat budowy mikrostruktury
materiałów metalicznych.
Forma zajęć: Warsztaty – prezentacja praktyczna mikroskopu. Czas: 15 min.

Prowadzący: Dr inż. Andrzej N. Wieczorek, andrzej.n.wieczorek@polsl.pl, tel. 32 237 21 80

POWRÓT DO MENU
BADANIA WŁAŚCIWOŚCI WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH MATERIAŁÓW
Zgodny z programem nauczania: FIZYKA, MECHANIKA
Treści
Świat, który nas otacza, zbudowany jest z różnego rodzaju
materiałów. Dzięki nim możemy tworzyć zarówno mikroskopijne
elementy jak i monumentalne obiekty, które są świadectwem
rozwoju ludzkiej cywilizacji. Nie byłoby to możliwe bez poznania
właściwości fizycznych, a w szczególności wytrzymałościowych
materiałów oraz opracowania metod i narzędzi służących do badania
tych właściwości.
Cele
Uczeń poznaje po pojęcia związane z wytrzymałością materiałów i
metodami oznaczania ich parametrów wytrzymałościowych. W
ramach warsztatów uczniowie będą mieli możliwość zapoznania się z
aparaturą badawczą oraz wykonania podstawowych badań
wytrzymałościowych różnych materiałów przy użyciu metod
niszczących i nieniszczących.
Forma zajęć: Wykład – prezentacja multimedialna. Czas: 30 min.
Warsztaty w małych grupach (max. 10 osób). Czas: 45 min.
Prowadzący: Dr inż. Grzegorz Dyduch, grzegorz.dyduch@polsl.pl,
tel. 32 237 14 70

KOLOROWY ŚWIAT CIEPŁA. ZABAWY Z TERMOWIZJĄ

Zgodny z programem nauczania: FIZYKA
Treści
Omówienie pojęcia termowizji. Przedstawienie podstawowej budowy oraz
omówienie zasady działania kamery termowizyjnej. Prezentacja dokonywania
pomiarów rożnych elementów otoczenia, w tym przedmiotów, budynków,
organizmów żywych. Przedstawienie wyników pomiarów temperatury w
zależności od powierzchni. Dokonywanie pomiarów w sposób bezdotykowy
oraz za pomocą dotykowego termometru laboratoryjnego wraz z
porównaniem wyników. Wykonywanie pomiarów temperatury obiektów za
pomocą kamery przez uczniów

Cele
Zaprezentowanie uczniom jednego z ciekawszych urządzeń pomiarowych
jakie stworzył człowiek, a tym samym wzbudzenie ciekawości ucznia
zagadnieniem termowizji. Wyjaśnienie, jak poprzez rejestrowanie na
odległość niewidocznego dla ludzkiego oka różnic promieniowania
podczerwonego, tworzy się jego obraz temperaturowy. Zaprezentowanie
termogramów wykonanych przez uczniów wraz z ich omówieniem

Forma zajęć: Pokaz, zajęcia praktyczne. Czas: 45 min.

Prowadzący: dr hab. inż. Krzysztof Filipowicz, krzysztof.filipowicz@polsl.pl
dr inż. Mariusz Kuczaj, mariusz.kuczaj@polsl.pl

POWRÓT DO MENU
POWIETRZE WEWNĘTRZNE - WŁASNOŚCI I PRZEMIANY POWIETRZA
Zgodny z programem nauczania: FIZYKA
Treści
Człowiek spędza w pomieszczeniach (mieszkaniach, miejscach pracy,
środkach transportu itp.) nawet ok. 97% czasu swojego życia. Dlatego z
punktu widzenia komfortu życia, pracy i oddziaływania na zdrowie bardzo
ważne są własności powietrza wewnętrznego, znajdującego się w
pomieszczeniach. Powietrze to podlega ciągłym przemianom: ogrzewaniu,
ochładzaniu, nawilżaniu, mieszaniu.
Jak przemiany te wpływają na stan powietrza i jego własności? Jak wpływa
to na samopoczucie osób, które przebywają w pomieszczeniach? W jaki
sposób można te zmiany analizować? Na zajęciach przedstawione zostaną
metody pomiarowe określenia stanu powietrza w pomieszczeniach.
Wykorzystane zostaną przyrządy pomiarowe, podstawowe wzory
pozwalające określić własności fizyczne powietrza oraz zależności
występujące pomiędzy nimi (m.in. równanie Clapeyrona). Wyjaśnione
zostaną, powodujące negatywne skutki, zjawiska wykraplania się wody z
powietrza oraz niekorzystnego nadmiernego osuszania powietrza.
Cele
Zajęcia mają na celu zapoznać uczniów z podstawowymi własnościami
gazów i powietrza oraz zjawiskami, które mają istotny wpływ na zmianę
tych własności. Uczniowie poznają równanie Clapeyrona oraz potrafią
wykorzystać wykres Molliera do przedstawienia prostych przemian
powietrza.

Forma zajęć: Prezentacja multimedialna i warsztaty z czynnym uczestnictwem uczniów

(90 min)
Prowadzący: dr inż. Zenon Różański, zenon.rozanski@polsl.pl, tel. 32 237 14 40
dr inż. Paweł Wrona, pawel.wrona@polsl.pl, tel. 32 237 13 25
dr inż. Grzegorz Pach grzegorz.pach@polsl.pl

CZY DA SIĘ PRZEWIDZIEĆ RUCH PŁYNU?

Zgodny z programem nauczania: FIZYKA, MECHANIKA
Treści
Tematyka warsztatów obejmuje podstawowe informacje dotyczące
mechaniki płynów i ich występowania w życiu codziennym i działalności
przemysłowej oraz działalności będącej przedmiotem zainteresowań
naukowców w wielu dyscyplinach. Na zajęciach podjęta zostanie próba
odpowiedzi na pytanie: Czy da się przewidzieć ruch płynu?
Cele
Uczeń wie czym jest płyn i potrafi wskazać obszary życia codziennego, w
których występuje. Potrafi wymienić podstawowe zasady opisujące
przepływ płynu. Uczeń poznaje narzędzie inżynierskie do symulowania
zjawisk związanych z przepływami płynów.
Forma zajęć: Wykład połączony z warsztatami. Czas: 45 min.
Prowadzący: Dr inż. Magdalena Tutak, magdalena.tutak@polsl.pl

POWRÓT DO MENU
WSTRZĄSY, TĄPNIĘCIA I TRZĘSIENIA ZIEMI.
CZYM SĄ I CZYM RÓŻNIĄ SIĘ TE ZJAWISKA?
Zgodny z programem nauczania: GEOGRAFIA, FIZYKA
Treści
Media niemal co miesiąc przekazują informacje o wstrząsach, tąpnięciach
lub trzęsieniach ziemi, często myląc te zjawiska ze sobą. Czym zatem są?
Warto to wiedzieć, tym bardziej że niejednokrotnie ich skutkiem są
zniszczenia i śmierć ludzi.

Cele
Uczniowie uzyskują podstawową wiedzę o omawianych zjawiskach
z punktu widzenia mechaniki górotworu i skał. Zostają wyjaśnione
w przejrzysty sposób pojęcia wstrząsów, tąpań i trzęsień ziemi oraz
pojęcia je definiujące na poziomie wiedzy uczniów szkół średnich.
Uczniowie zyskują praktyczną wiedzę zrozumienia i rozróżnienia tych
zjawisk. Wprowadzone też zostają zupełne podstawy wiedzy
o wytrzymałości skał i odniesieniu jej do wytrzymałości innych
materiałów. Końcowa część zajęć jest poświęcona kilku
najtragiczniejszym w skutkach trzęsieniom ziemi. Opcjonalnie wykładowi
może towarzyszyć wprowadzenie podstawowych z omawianych treści,
pojęć w języku angielskim.
Forma zajęć: Wykład – prezentacja multimedialna uzupełniona komentarzami
tablicowymi i filmami wideo. Czas 45-90 minut (w zależności od
wprowadzenia j. angielskiego).
Prowadzący: Dr inż. Krzysztof Tomiczek, krzysztof.tomiczek@polsl.pl, tel. 32 237 21 69

POWRÓT DO MENU