Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 4

HUKUM HAMZAH

Hamzah di dalam Al-Quran terbahagi kepada 2 jenis :


1) Hamzah Wasol (‫)همزة الوصل‬
2) Hamzah Qoto’ (‫)همزة القطع‬

 PENGERTIAN
1) Hamzah Wasol ialah :
- hamzah tambahan di awal perkataan, berupa alif dan di atasnya kepala huruf sod ‫ص‬.
- hamzah yang dibaca (dibariskan) ketika ibtida’ (permulaan bacaan) dan diabaikan
ketika wasol (pertengahan bacaan).

‫ذ‬
- dibaca (dibariskan), contohnya :
ۡ ۡ
َ ‫ٱَّل‬
‫ِين‬ َ‫ٱدع‬ ‫ٱه ِدنا‬
- tidak dibaca (digugurkan), contohnya :
ۡ ْ ۡ ‫ذ‬
َ ‫ذَٰل ِكَٱلكِت‬
‫ب‬ َٰ ‫أ ْو َٰٓلئِكَٱَّلِينَٱشَتوَا‬

2) Hamzah Qoto’ ialah :


- hamzah yang tetap ada dalam sesuatu perkataan sama ada di awal, pertengahan atau
akhir.
- berupa kepala huruf ‘ain ‫ع‬.
- dibaca dan berfungsi ketika ibtida’ (‫)ابتداء‬, wasol (‫ )وصل‬dan waqof (‫)وقف‬.

ٓ
- contohnya :
‫ذ‬ ۡ
َ ‫إِن‬
‫ك‬ َ‫يؤمِنون‬ ‫سوا َِء‬

 KAEDAH MEMBARISKAN HAMZAH WASOL


1) Baris Atas Sentiasa
Ini berlaku pada Kata Nama yang dimulakan dengan Lam Takrif (‫)الم التعريف‬. Sekiranya selepas
Hamzah Wasol itu adalah huruf Lam Takrif, maka hendaklah dibariskan dengan baris atas.
Contohnya :

ۡ ۡ ‫ذ‬ ۡ
َ‫ٱۡلمد‬ ‫ٱلرِنَٰمۡح‬ َٰ
ََ‫ٱلعل ِمني‬ َ‫ٱلصرَٰط‬
ِ

HAIRUL FAIZAL ISA UMCCED 1


* Pengecualian : Terdapat 1 perkataan di dalam Al-Quran yang tidak terikat dengan kaedah
ۡ
ini iaitu َ‫ٱِلسم‬
ِ pada ayat 11 surah al-Hujurat. Ketika ibtida’, kalimah ini boleh dibaca dengan
‫( السم‬Alismu) atau ‫( لسم‬Lismu) :
ۡ ۡ ۡ ۡ ۡ
‫ن‬ َٰ
َِ ‫َٱۡليم‬
ِ ‫د‬ ‫ع‬‫َب‬‫وق‬ ‫س‬ ‫ف‬‫َٱل‬‫م‬ ‫س‬‫َٱِل‬
ِ ‫س‬ ‫ئ‬ ِ‫ب‬
.
2) Berdasarkan Baris Huruf Ketiga
Ini berlaku pada Kata Kerja dan Kata Terbitan (Masdar). Penentuan baris Hamzah Wasol
adalah berdasarkan baris huruf ketiga yang dikira bermula daripada Hamzah Wasol.

 jika huruf ketiga berbaris depan, Hamzah Wasol dibaris hadapankan.


ٓ ۡ
Contoh : ِ ‫ٱتلَماَأ‬
َ‫وح‬
 jika huruf ketiga berbaris bawah, Hamzah Wasol dibaris bawahkan.
ٗ ٗ ْ ۡ ٗ ۡ ۡ
Contoh : َ ‫خفافاَوث ِق‬
‫ال‬ ِ َ‫ٱنفِروا‬ َ ِ ‫اَِفَٱۡل‬
‫ۡرض‬ ِ ‫ٱستِكبار‬
 jika huruf ketiga berbaris atas, Hamzah Wasol dibaris bawahkan.
ۡ
ۡ ‫ٱذه‬
Contoh : َ‫بَإ ِ ََٰلَف ِۡرع ۡون‬

3) Baris Bawah Sentiasa


Ini berlaku pada 9 Kata Nama dan 4 Kata Kerja Khusus di dalam Al-Quran. Semua kalimah ini
didahului dengan Hamzah Wasol tetapi tidak dibariskan berdasarkan 2 kaedah di atas.
Sebaliknya ia sentiasa dibaris bawahkan ketika ibtida’.
Contoh :

ۡ
BIL KATA NAMA CONTOH
ۡ
َ‫ٱسم‬ َ‫سيحَعِيس‬ ِ ‫َٱسمهَٱلم‬ ۡ ‫يب ِّشكِ َبكلِمةَم ِۡنه‬
ٖ
1
ِ
ٗ‫َٱبنَم ۡريمَوجيها‬ ۡ
َ‫ۡٱبن‬ ۡ ‫سيحَعِيس‬ ِ ‫ٱلم‬
2
ِ
َ‫ۡٱبنت‬ ۡ ‫وم ۡريم‬
َ‫َٱبنتَع ِۡمرَٰن‬
3

ۡ ۡ ۡ ‫ۡ ذ‬
َِ ‫ٱثن‬
‫ان‬ ‫انَذواَعد َٖل‬ ِ ‫صيةَِٱثن‬ِ ‫حنيَٱلو‬ ِ
4

HAIRUL FAIZAL ISA UMCCED 2


‫ۡ ۡ‬ ‫ۡ ۡ ۡ ۡ‬ ‫ذ ۡ ۡ ۡ‬
‫ٱثن َِ‬
‫ني‬ ‫نين‬
‫نيَومِنَٱلمع ِزَٱثن َِ‬ ‫مِنَٱلضأ ِنَٱثن ِ‬
‫‪5‬‬

‫ۡ ۡ‬ ‫ۡ ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ْ ذ ٓ ذ ۡ ۡ‬
‫ٱثنت َِ‬
‫ني‬ ‫نيَوأحييتناَٱثنت َِ‬
‫ني‬ ‫قالواَربناَأمتناَٱثنت ِ‬
‫‪6‬‬

‫ۡ ٌْ‬ ‫ۡ ٌْ‬
‫ٱمرؤَا‬ ‫َٱمرؤاَهلكَ‬ ‫إ ِ ِن‬
‫‪7‬‬

‫ٱمرأ ٌةَ‬
‫ۡ‬ ‫َٱمرأةٌَخاف ۡ َ‬
‫ت‬ ‫ِإَون ۡ‬
‫‪8‬‬
‫ِ‬
‫ٱمرأتَ‬ ‫ۡ‬ ‫َٱمرأتَع ِۡمرَٰنَ‬‫إ ۡذَقالت ۡ‬
‫ِ‬
‫‪9‬‬
‫ِ‬

‫ۡ ْٓ‬ ‫ذ ٗ ذ ۡ ْٓ‬
‫‪BIL‬‬ ‫‪KATA KERJA‬‬ ‫‪CONTOH‬‬
‫‪1‬‬
‫ٱقضوَا‬ ‫َلذ‬
‫غمةَثمَٱقضواَإ ِ َ‬
‫ۡ ْ‬ ‫ۡ‬ ‫ْ ۡ ْ‬
‫ٱبن َ‬
‫وا‬ ‫فقالواَٱبنواَعلي ِهم‬
‫‪2‬‬

‫ْ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ ْ ۡ ْ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬


‫ٱمش َ‬
‫وا‬ ‫وٱنطلقَٱلمَلَمِنهمَأ ِنَٱمشواَوٱص ِِب َ‬
‫وا‬
‫‪3‬‬

‫ۡ ْ‬ ‫ۡ ذ ۡ ْ ٗ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ ْ‬
‫* ٱئت َ‬
‫وا‬ ‫فأۡجِعواَكيدكمَثمَٱئتواَصفاَ‬
‫‪4‬‬

‫’‪* rujuk kaedah menyebut Hamzah Qoto‬‬

‫’‪ KAEDAH MENYEBUT HAMZAH QOTO‬‬


‫)‪1) Izhar (menjelaskan sebutan‬‬
‫‪Kaedah ini digunakan apabila Hamzah Qoto’ itu berbaris atau mati, juga tidak kira jika ianya‬‬
‫‪di awal, tengah ataupun akhir kalimah. Contoh :‬‬

‫ذ ذ ذ ٓ ُّ ۡ‬
‫‪BIL‬‬ ‫‪BARIS‬‬ ‫‪AWAL KALIMAH‬‬ ‫‪TENGAH KALIMAH‬‬ ‫‪AKHIR KALIMAH‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪Atas‬‬
‫أيُّك ۡمَأ ۡحسنَ‬ ‫جَسأله َۡم‬ ‫ف ۡو ‪ٞ‬‬ ‫زيناَٱلسماءَٱدلنيا‬
‫ۡ ۡ‬ ‫ۡ ُّ‬ ‫ذ ٓ‬
‫إَِلكَٱۡلصَ‬ ‫ِإَوَلهَِٱلنشورَ‬ ‫ِِفَٱلسما َِء‬
‫‪2‬‬ ‫‪Bawah‬‬

‫ۡ ْ‬ ‫ٓ‬ ‫ٓ‬
‫ألقواَفِيها‬ ‫ماؤك ۡمَغ ۡو ٗرا‬ ‫منَيشاءَم ِۡنَعِبا ِد َه ِ‬
‫‪3‬‬ ‫‪Hadapan‬‬

‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫نب ۡ‬


‫ئَعِباد ٓ‬
‫وبِئسَٱلم ِصيَ‬ ‫ِيَ‬
‫‪4‬‬ ‫‪Sukun‬‬ ‫‪-tiada-‬‬
‫ِ‬

‫‪HAIRUL FAIZAL ISA UMCCED‬‬ ‫‪3‬‬


2) Ibdal (‫)إبدال‬
Kaedah ini pula perlu digunakan ketika ibtida’ (memulakan bacaan) dari 6 bentuk perkataan
ini di dalam Al-Quran. Ianya dibaca secara ibdal (gantian) iaitu Hamzah Qoto’ yang telah
digantikan dengan huruf mad dan dibaca panjang 2 harakat (Mad Badal). Manakala baris
Hamzah Wasolnya ditentukan dengan melihat kepada rumah Hamzah Qoto’ itu tadi.
*PERINCIAN :
 jika rumah Hamzah Qoto’ itu berbentuk huruf ya, maka Hamzah Wasolnya dibaris
bawahkan. Contoh :

BIL KALIMAH BACAAN KETIKA CONTOH AYAT

ْ ۡ ٗ ْ ۡ ‫ۡ ذ‬ ْ ۡ
IBTIDA’
1
َ ‫ٱئت‬
‫وا‬ ‫ايتوا‬ َ‫فأۡجِعواَكيدكمَثمَٱئتواَصفا‬ ۡ
ۡ َٰ ۡ َٰ َٰ ‫ذ‬ ٞ ‫ِش‬
ۡ ِ
َ ِ ‫ٱئت‬
‫ون‬ ‫ايتون‬ ‫بَمِن‬ ‫ت‬ ‫ك‬ ِ ‫ب‬َ ‫ون‬ ‫ت‬‫َٱئ‬ ‫ت‬
ِۖ ِ ‫و‬ ‫م‬ ‫َٱلس‬‫َِف‬‫ك‬
2
ٖ ِ ِ ِ
ۡ ٓ ۡ
‫ٱئتِنا‬ ‫ايتنا‬ ‫يَٰصَٰلِحَٱئتِناَبِماَتعِدنَا‬
3

ۡ ۡ ٓ
َِ ‫ٱئ‬
‫ت‬ ‫ايت‬ َ‫تَبِق ۡرءان‬ ِ ‫اَٱئ‬ ‫ن‬ ‫ء‬ ‫لَي ۡرجونَلِقا‬
4

ۡ ۡ ۡ
‫ٱئذن‬ ‫ايذن‬ َٓ ِ ِ ‫نََلَولَتفت‬
‫ن‬ ‫ذ‬ ‫ذمنَيقولَٱئ‬
5
ِ

 jika rumah Hamzah Qoto’ itu berbentuk huruf waw, maka Hamzah Wasolnya dibaris
depankan. Contoh :

KALIMAH BACAAN KETIKA CONTOH AYAT

ۡ ‫ۡ ذ ذ‬ ۡ ‫ذ‬ ۡ
IBTIDA’

َ ‫ٱؤت ِم‬
‫ن‬ ‫اوتمن‬ َٰ
َ ‫فليؤدَِٱَّلِيَٱؤت ِمنَأمنتهۥَوَلت ِق‬
‫َٱّلل‬

- ‫ وهللا أعلم‬-

HAIRUL FAIZAL ISA UMCCED 4

You might also like