Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang

Unang Markahan – Modyul 4: Ang Matalinong Pagpapasya

Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi ang sinuman sa anumang akda ng Pamahalaan ng
Pilipinas. Gayunpaman, kailangan na may pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o
brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa
modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang
malikom ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi
inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang
anumang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda.

Walang anumang bahagi ng nilalaman nito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anumang paraan nang walang pahintulot sa kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Dibisyon ng Lungsod ng Pasig.

Komite sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat: Ernesto D. Tabios
Editor/Tagasuri: Arnaldo A. Santos at Nora Hernandez
Tagasuring Teknikal: Ernesto D. Tabios
Tagaguhit: Ernesto D. Tabios
Tagalapat: Ernesto D. Tabios
Tagapamahala: Ma. Evalou Concepcion A. Agustin
OIC-Schools Division Superintendent
Aurelio G. Alfonso EdD
OIC-Assistant Schools Division Superintendent
Victor M. Javeña EdD
Chief, School Governance and Operations Division and
OIC-Chief, Curriculum Implementation Division

Education Program Supervisors

Librada L. Agon EdD (EPP/TLE/TVL/TVE)

Liza A. Alvarez (Science/STEM/SSP)
Bernard R. Balitao (AP/HUMSS)
Joselito E. Calios (English/SPFL/GAS)
Norlyn D. Conde EdD (MAPEH/SPA/SPS/HOPE/A&D/Sports)
Wilma Q. Del Rosario (LRMS/ADM)
Ma. Teresita E. Herrera EdD (Filipino/GAS/Piling Larang)
Perlita M. Ignacio PhD (EsP)
Dulce O. Santos PhD (Kindergarten/MTB-MLE)
Teresita P. Tagulao EdD (Mathematics/ABM)
Inilimbag sa Pilipinas, Kagawaran ng Edukasyon – Pambansang Punong Rehiyon
Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig
 Araling Panlipunan 9
Unang Markahan
Modyul para sa Sariling Pagkatuto
Ang Matalinong Pagpapasya
Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 9 ng Modyul
para sa araling Ang Matalinong Pagpapasya!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang idinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig na
pinamumunuan ng Nanunuparang Pinuno-Tanggapan ng Pansangay na
Tagapamanihala, Ma. Evalou Concepcion A. Agustin, sa pakikipag-ugnayan sa
Lokal na Pamahalaan ng lungsod sa pamumuno ng butihing Punong Lungsod, Kgg.
Victor Ma. Regis N. Sotto, upang matulungang makamit ng mag-aaral ang
pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan
ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Inaasahan na sa pamamagitan ng modyul na ito, ang mga mag-aaral ay

makauugnay sa pamamatnubay at malayang pagkatuto ng mga gawain ayon sa
kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral
na makamit ang mga kasanayang pang-ika-21 siglo lalong-lalo na ang 5 Cs
(Communication, Collaboration, Creativity, Critical Thinking and Character) habang
isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa pangunahing teksto, makikita ang pinakakatawan ng

modyul sa loob kahong ito:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala at
estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan 9 ng Modyul para sa araling

Ang Matalinong Pagpapasya!

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan.

Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-
aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa
pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

MGA INAASAHAN
Sa bahaging ito malalaman mo ang mga dapat mong
matutuhan pagkatapos mong makumpleto ang modyul.

PAUNANG PAGSUBOK
Dito masusukat ang dati mo nang kaalaman at mga dapat mo
pang malaman sa paksa.

BALIK-ARAL
Dito masusukat ang iyong matutuhan at naunawaan sa mga
naunang paksa.

ARALIN
Tatalakayin sa bahaging ito ang aralin batay sa kasanayang
pampagkatuto. 

MGA PAGSASANAY
Sa bahaging ito, pagbibigay ng guro ng iba’t ibang pagsasanay
na dapat sagutin ng mga mag-aaral.

PAGLALAHAT
Sa bahaging ito ibunuod ang mahahalagang konsepto na dapat
bigyang-halaga.

PAGPAPAHALAGA
Sa bahaging ito ay titiyakin kung ang mga kasanayang
pampagkatuto ay naiuugnay at nailalapat sa inyong mga
pagpapahalaga.
 PANAPOS NA PAGSUSULIT
Dito masusukat ang mga natutuhan ng mga mag-aaral.

MGA INAASAHAN

Sa modyul na ito, inaasahang matututunan mo ang sumusunod:

1. Nahihinuha ang kahalagahan ng ekonomiks sa pang-araw-araw na
pamumuhay bilang isang mag-aaral;
2. Natutukoy ang kahalagahan ng ekonomiks bilang sandigan sa pagbuo
ng matalinong pagpapasya bilang isang mag-aaral; at
3. Nakabubuo ng mga batayan sa pagbuo ng matalinong pagpapasya
bilang isang mag-aaral.

PAUNANG PAGSUBOK
Panuto: Basahing mabuti ang mga pangungusap. Isulat ang
TAMA kung wasto ang isinasaad ng bawat pangungusap at MALI naman kung
hindi wasto.
1. Mas makabubuti kung uunahin muna nating matugunan ang
ating kagustuhan kaysa pangangailangan.

2. Ang cost-benefit analysis ay ang pagtimbang sa maaaring

maging opportunity cost at opportunity benefit ng gagawing desisyon.

3. Ang trade off ay ang pagsasakripisyo ng isang bagay upang

makamit ang isa pang bagay.

4. Ang marginal thinking ay hindi maisasagawa ng mag-aaral kung

hindi siya nakapag-aral ng Ekonomiks.

5. Ang trade off at opportunity cost ay mahalagang konsepto sa

dapat matutunan upang maging matalino sa pagdedesisyon.

BALIK-ARAL
Econo-Puzzle
Isulat ang wastong salita na mabubuo mula sa mga jumbled letters sa bawat
bilang. Ang mga salitang mabubuo ay may kinalaman sa mga tinalakay sa
nagdaang paksa. Pagkatapos ay isulat ang mabubuong pangunahing salita sa
ibaba gamit ang mga letra na may numero sa ibaba.
 ARALIN
Ang Matalinong Pagpapasya
Maraming tao ang naghahangad ng pag-unlad sa buhay. Hindi ituturo ng
ekonomiks kung paano maging mayaman o kumita ng maraming pera lalo na sa
mabilis na paraan, subalit maaari kang maturuan ng ekonomiks na makabuo ng
mga matalinong desisyon upang matupad mo ang iyong mga mithiin sa buhay. Ang
mga konsepto ng trade off at opportunity cost ang una mong magiging hakbang
upang makagawa ng mas magandang desisyon.
Karaniwan na sa isang tao na manghinayang matapos ang trade off. May
mga tao na tumitingin sa opportunity cost kung kailan tapos nang mamili at
magdesisyon. Madalas sinasabi natin ang katagang “kung ito na lang sana ang
pinili ko, di sana…” kapag tayo ay nanghihinayang. Mahalaga na tumingin muna
sa opportunity cost bago magdesisyon. Ito ang tinatawag na cost-benefit analysis,
o ang pagtimbang sa maaaring maging opportunity cost at opportunity benefit ng
gagawing desisyon. Binabawas muna ang opportunity cost sa opportunity benefit
upang makita kung efficient ba ang gagawing desisyon. Kapag mas maraming
pakinabang ang makukuha mula sa pagpili, o mas higit ang opportunity benefit
kaysa opportunity cost, nangangahulugan na ang ginawang pagpili ay matalinong
pagpapasya o marginal thinking. Sa pagpili ng kurso sa kolehiyo, sa pagbili ng
bagong cellphone, sapatos, at damit, importanteng tingnan din ang benepisyo ng
bawat options upang malaman kung ano ang handa mong isakripisyong value ng
mga pagpipilian. Basahin ang komiks sa kasunod na pahina:
 Ang komiks ay nagpapahayag na kailangan munang isaalang-alang ang
opportunity cost bago gumawa ng desisyon. Inaalam muna dapat ang value na
maaaring mawala kung mas pipiliin natin ang iba pang bagay.
Sa pagnenegosyo, bago magdesisyon ang entrepreneur, siya ay gumagawa
muna ng pag-aaral kung saan sila mas makatitipid sa kanilang gastusin sa
pagnenegosyo habang kumikita ng mas malaki. Binabawas muna ang posibleng
production cost (gastusin sa produksiyon) sa posibleng profit (kita o tubo) ng
negosyo upang matukoy kung positibo o negatibo ang maaaring maging resulta ng
gagawing desisyon.
Mahalagang isagawa ang marginal thinking at cost-benefit analysis upang
maging maayos at masagana ang magiging takbo ng ating buhay. Kahit sa mga
simpleng paraan o gawain maaaring maging efficient. Ang pagre-review habang
kumakain sa time ng recess, o kaya nama’y paggawa ng face mask gamit ang
lumang damit ay mga halimbawa nito. Dapat ding mas bigyang halaga ang
pangangailangan kaysa kagustuhan. May pagkakataong bumibili tayo ng mga
bagay na di naman natin nagagamit, o walang pangmatagalang gamit para sa atin.

Kung titingnan natin ang loob

ng iyong bag, ano-ano sa mga
nasa loob ang hindi mo madalas
nagagamit?

MGA PAGSASANAY
Cost-Benefit Analysis:
Basahing mabuti ang sitwasyon at sagutin ang mga katanungan.
1. Si Toby ay nagdesisyong magtrabaho sa isang grocery store nang 5 oras
kada gabi dahil kailangan niyang kumita ng pera para makatulong sa pamilya.
Kapansin-pansin na bumaba ang kanyang grades. May iba pa bang pagpipilian si
Toby? Ano ang opportunity cost at opportunity benefit ng kanyang ginawang
desisyon? Ano ang maaaring gamiting mga alternatives upang mapababa ang
opportunity cost at madagdagan ang kanyang opportunity benefit?
 PAGLALAHAT
Concept Map
Magbigay ng mahahalagang salita, konsepto o kaisipan na naglalarawan sa
marginal thinking o matalinong pagdedesisyon. Isulat ang inyong sagot sa loob ng
mga kahon at bilog.

PAGPAPAHALAGA
Ang kasunod na mga sitwasyon ay may kinalaman sa pandemyang
nagaganap sa kasalukuyan. Isulat kung anong pagtugon ang iyong imumungkahi
sa ganitong mga sitwasyon.
1. Hindi pinahihintulutang lumabas ng bahay ang mga batang nasa 21 pababa
ang gulang alinsunod sa batas sa panahon ng pandemya. May sapat kang pera at
kailangan mong bumili ng mga gamit sa eskuwela gaya ng ballpen, papel, ruler, oil
pastel at pambura dahil gagawa ka ng proyekto na ipapasa pagkatapos ng limang
araw gamit ang Messenger.
2. Dahil sa pandemya, ang mga mag-aaral ay binigyan ng tablet upang
magamit sa kanilang pag-aaral habang hindi pa sila maaaring pumasok sa
paaralan. Sa isang modyul, may pinapasagutan sa iyo ang guro na kailangang
ipasa sa Messenger subalit wala naman kayong internet connection sa bahay. Ito ay
isang uri ng essay ngunit wala rin kayong computer o laptop upang doon ka mag-
type ng iyong mga sagot para ipasa sa iyong guro.

PANAPOS NA PAGSUSULIT
Basahing mabuti ang mga pangungusap. Isulat ang TAMA kung
wasto ang isinasaad ng bawat pangungusap at MALI naman kung hindi wasto.
1. Ang pagsasaalang-alang sa opportunity cost ay dapat iwasan sa
pagsasagawa ng marginal thinking.

2. Ang cost-benefit analysis ay ang pagbawas ng opportunity cost

sa opportunity benefit upang matukoy kung wasto ba ang gagawing desisyon.

3. Mas makabubuti kung uunahin muna nating matugunan ang

ating pangangailangan kaysa kagustuhan.
 4. Ang trade off ay hinaharap ng lahat ng tao kung kaya mahalaga
ang matalinong pagdedesisyon upang magamit nang efficient ang limitadong
pinagkukunang-yaman.

5. Ang marginal thinking ay hindi maisasagawa ng mag-aaral kung

hindi siya nakapag-aral ng Ekonomiks.

GABAY SA PAGWAWASTO

Paunang Pagsubok Balik-Aral

1. MALI 1. TRADE OFF
2. TAMA 2. OPPORTUNITY COST
3. TAMA 3. INCENTIVES
4. MALI 4. MARGINAL THINKING
5. TAMA 5. KAGUSTUHAN
6. SELF ACTUALIZATION
7. PHYSIOLOGICAL
8. PANGANGAILANGAN
Pangunahing Salita: EKONOMIKS

Pagsasanay (Cost-Benefit Analysis)

Ang sagot ng mga mag-aaral sa gawaing ito ay maaaring magkakaiba. Ang
kanilang kasagutan ay nakabatay sa kanilang opinion at pagkakaintindi sa
binasang modyul

Paglalahat
Maaaring magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral.
Pagpapahalaga
Ang sagot ng mga mag-aaral sa gawaing ito ay maaaring magkakaiba. Ang
kanilang kasagutan ay nakabatay sa kanilang opinion at pagkakaintindi sa
binasang modyul

Panapos na Pagsusulit
1. MALI
2. TAMA
3. TAMA
4. TAMA
5. MALI

SANGGUNIAN

Balitao, Bernard R., Buising, Martiniano D., Garcia, Edward D.J., De Guzman,
Apollo D., Lumibao Jr., Juanito L., Mateo, Alex P., at Modejar, Irene J.
Ekonomiks, Modyul para sa Mag-aaral. Department of Education, 2015.
Econlib. “Margins and Thinking at the Margin.” The Library of Economics and
Liberty. https://www.econlib.org/library/Topics/College/margins.html )
accessed June 1, 2020).

Kenton, Will. “Cost-Benefit Analysis.” Investopedia, June 23, 2019.

https://www.investopedia.com/terms/c/cost-benefitanalysis.asp