Wojny nowożytne w Niderlandach i Rzeszy

1. Rozstrzygnij, czy podane zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Zapisz przy każdym z nich
właściwą literę: P (prawda) lub F (fałsz).

Zdanie Prawda/Fałsz
Na mocy skierowanego przeciwko księciu Alby porozumienia katolicko- Prawda
protestanckiego z 1572 r. władzę w Niderlandach oddano w ręce Wilhelma
Orańskiego.
W porozumieniu nazywanym pacyfikacją gandawską mieszkańcom Prawda
Niderlandów zagwarantowano swobody wyznaniowe i wolność handlu
oraz zapowiedziano wspólną walkę katolików i protestantów
niderlandzkich przeciw Hiszpanom.
Zawarcie unii: w Arras i Utrechcie doprowadziło do rozłamu między Prawda
katolikami a protestantami w Niderlandach.
Trwałym skutkiem konfliktu w Niderlandach było powstanie w 1581 r. Fałsz
Republiki Zjednoczonych Prowincji, obejmującej wszystkie prowincje
niderlandzkie.

2. Wymień skutki społeczne wojny trzydziestoletniej. Skorzystaj z tekstu źródłowego oraz

informacji zamieszczonych na s. 76 podręcznika.

Niemcy leżały odłogiem. Liczba ludności spadła z 21 do około 13 milionów. Śmierć poniosło
od jednej trzeciej do połowy mieszkańców. Całe miasta – jak na przykład Magdeburg – legły
w ruinach. Całe okręgi zostały pozbawione ludzi, bydła, zapasów żywności. Handel
całkowicie zamarł. Trwający przez całe pokolenie okres łupiestwa, głodu, chorób i
społecznego zamętu doprowadził do tak wielkiego zniszczenia, że książęta musieli przywrócić
pańszczyznę, ograniczyć swobody miast i unicestwić wszelki postęp, jaki się dokonał w
minionym stuleciu. Jurność hiszpańskich, szwedzkich, włoskich, chorwackich, flamandzkich i
francuskich żołnierzy spowodowała zmianę składu rasowego ludności. Kultura niemiecka
została poddana takim cierpieniom, że sztuka i literatura przeszły teraz całkowicie pod
wpływy zagranicznej mody – zwłaszcza przychodzącej z Francji.

Źródło: N. Davies, Europa: rozprawa historyka z historią, tłum. E. Tabakowska, Kraków 2002, s. 611.
3. Przedstaw postawy uczestników wojny trzydziestoletniej, które napiętnował
w swojej piosence Jacek Kaczmarski.
Jacek Kaczmarski, Koniec wojny trzydziestoletniej, 1991 r.
– Wydzieraliśmy oczy palcami – Tak jest!
– Przegryzaliśmy gardła zębami – Tak
jest!
– Przez trzydzieści lat bez wytchnienia
Zabijaliśmy w sobie sumienia! – Tak jest!
– Zdobywaliśmy twierdze i miasta! – Tak
jest!
– Wyżywaliśmy się na niewiastach! – Tak
jest!
– Niemowlęta na halabardach
Poznały, co gniew i pogarda!
– W wypełnionych ciałami okopach
Tak rodziła się Europa! – Tak jest!
Stratowaną dziedziną Bawarów
Oddział wlecze się osobliwy:
Maruderzy spod wszelkich sztandarów,
Jeden bliźni drugiemu, bo żywy.
Przy ognisku katolik z kalwinem,
Z mrocznym gnostykiem i ateistą
Na plebanii zdobytym winem
Z zawodowym dzielą się sadystą.
Pordzewiały im szczątki pancerzy,
Dawne rany ropieją aż miło.
Długo w noc się kłócą – kto w co wierzy
I o co w tym wszystkim chodziło.
– O msze, o odpusty, o świętych! – Tak
jest!
– O nadania! O sakramenty! – Tak jest!
– O szalbierstwa i nadużycia!
– O wieczny spór o sens życia! – Tak jest!
[...]
Źródło: J. Kaczmarski, Wojna postu z karnawałem,
Warszawa 2001.