-

Ö NSÜ Z YERİNE
Aynı gü zel dil ve anlatımla kaleme alınmış ü çü ncü gerilla anı
kitabı…Dışarıdan okuyacak birisi gibi değ il de aynı ateşin, aynı
sıcağ ın kenarında ve içinde olanları o anlara gö tü recek gü zel bir
çalışma. Olayların zincir halklarından ilerleyip ü lkemizin dö rt
tarafını gö receksiniz.
Bir insanın bedeni gibi ele alınmış bu olaylar, aynı zamanda
gerçek olaylar. Ü lkenin son patikasında biten olaylar gö nü l ve
pratikte kazanılmış bir savaşın da bir belgesi durumundadır. Bu
anıların gerçeği ve ciddiyeti kadar, ü lkemizin doğ a şartları içinde
kar, yağ mur dinlemeden değ er emekçileri olan Seyit, Berxwedan
ve Gü lan yoldaşların çabaları çalışmaya eklenmiş onunla pekişmiş
bir değ er biçimi olmaktadır.
Çalışmaya damgasını vurmuş sadelik ve yalın anlatım
okuyanı, anlatanın yanına gö tü rü yor oradan da olayın içinde yol
aldırıyor. Kitapta o zamanların şartları ve insanını gö receksiniz.
Uzun bir emek ve çabadan sonra bu çalışmada demlenmiş bir dil
hemen gö ze çarpmaktadır. Belki de kitabın olaylar dışındaki bir
ö zeliğ i de bu olmaktadır. Olay ve kitap arasında bu anlamda
kenetlenmiş, bir biri içinde erimiş bir ilişki biçimi vardır.
Çok aşırı bir anlatıma kaçılmamış olmasına rağ men içindeki
insanların ruhunu gö rü rsü nü z. Anlatım ve insanların iç dü nyasında
ü lke ve yoldaş sevgisini gö rü rsü nü z. Anlatılan şey insanın kendisi
olmaktadır. Kızgın bir savaşın içinde insanların her şeyi insanı
koyduğ u bir merkez…
Olaylar ve zaman buna hizmet etmekte, bunun etrafında
dö nmektedir. Her anı bir insanla başlar başka bir insanla son
bulmaktadır. Mekan ve zaman insanla başlar onunla devam eder.
Belki de bu hareketin ö zgü nlü ğ ü ve rengi budur ve bu çalışma onu
başarmıştır.

9
 SİS

Numan AMED

10
 Erzurum’da Hareketli Savaş Denemesi

Anılar hayatı yaratanlara aittir. Onların yaşayarak

yarattıkları anıları, onlarla birlikte yaşadığ ımız anıları anlatmak
boynumuzun borcudur. Ama onların olmayışı bü yü k bir acı verdiğ i
de inkar edilemez. Çü nkü anıları yaratanların çoğ u şu an
yanımızda değ il. Bize sadece anıları kaldı. Birde yü reğ imizin en
gü zel yerindeki yerleri…
Onların yokluğ unu yaşarken, onların anılarını anlatmak
insanı zorlanıyor. Çü nkü o gü zel gü nlere, anlam dolu, arkadaşlık,
yoldaşlık, paylaşımın sınırsızca yaşandığ ı zamanlara geri dö nü yor
insan. Gerçi onları her an, her yerde yaşıyor ve yaşatmaya
çalışıyoruz. Yü reğ imizin en gü zel yerinede onlara ayrılmış olan
yerde hep var olacaklar. Çü nkü yü reğ imiz onlarsız olamıyor. Ama
yinede insan anlatmaya bir yerlerden başlamalı. Yaşadıklarımızı,
yaşanılanlar yarınlara ancak anlatılarak, yazılarak aktarılabilir. O
yü zden de bir yerlerden başlayıp anlatmak gerekir. Yazmak en
gü zelidir ama hakkını veremeyiz diye o gü nleri yaşayan insanlar
nedense kalemi ellerine almaktan korkuyorlar. Ondan dolayı bize
anlatmak kalıyor. Anlatılınca yazanlarda olur. Şu an sizlerin yaptığ ı
gibi. Anlatacağ ım şey bir anıdan çok bir sü reçtir. Ama kısa bir
dö nemdir. Aslında gerillada en kısa dö nemlere bile birçok ö mü r
sığ ıyor. Biz kısa diyoruz. Ama normal insanlar için yıllar
uzunluğ unda bir zaman dilimini ifade eder.
94 yılı savaş tarihimizde ö nemli bir dö nemi ifade ediyor.
Çü nkü ü lke geneline yayılan ve yıl boyu imha operasyonları sü rdü .
Dü şman gü çleri aylarca arazide kaldı. Adeta Kü rdistan’ı yeniden

11
 SİS

işgal girişimi başlatılmıştı. Tü rkiye Cumhuriyetinin başta ABD,

İngiltere olmak ü zere uluslar arası gü çlerden aldığ ı destekle
Kü rdistan’ı yeniden işgal planının devreye soktuğ u yıldı. Bu plan
ancak gerillanın imha edilmesiyle başarılabilirdi. O yü zden Kü rtler
adına dağ lara çıkmış, bedeli kan, can olan ö zgü rlü k için ö lü mü ne
yıllar sonra yeniden direnmeye başlayan silahlı gü çleri olan
gerillanın imha edilmesi gerekiyordu. Çü nkü gerilla imha
edilmeden uluslar arası gerici, sö mü rgeci gü çlerin planlarının
tutmayacağ ı biliniyordu. Tabii bu plan gö rü nü rde gerillayı
hedefliyordu. Ama hedeflenen sadece gerilla olmadığ ı operasyon
gü çlerinin Kü rdistan’ı yakıp, yıkmaya virane çevirmeye
başlamalarıyla ortaya çıktı. Biz gerillaya bu yeniden işgal
girişimine karşı bir gö rev dü şü yordu. Oda; dü şman ü lkemizi
yeniden işgal etmek istiyorsa bizde ona karşı direnerek bu
hevesini kursağ ında bırakmaktı. Direnerek bunu sağ lamaya
çalışacaktık. Vurulup dü şene kadar direnecektik. Gö zlerimizle
dü şmanın yeniden ü lkemizi işgal ettiğ ini gö rmeyeceğimize dair
yü reğ imizde, beynimizde ant içtik. Ve dağ larımızın zirvelerindeki
mevzilerimize çekildik. Sadece mevzilerimize çekilmenin de
yetmediğ ini gö rdü k. Harekete geçmemiz gerekiyordu. Dü şman’ın
topyekun saldırıları gü ndemimize yeni savaş taktiklerini
sokmuştu. Bu taktiklerin başında ise hareketli savaş geliyordu.
Ancak hareketli savaşla dü şmanın saldırılarını durdurabilirdik.
Hareketli savaş dü şman gelip araziye girebilirdi. Hatta tepeleri de
tutabilirdi. Ama arazide ona rahat bırakmamaktı bizim işimizdi.
Yani çıktığ ı arazide sağ ından dö nü p, solundan dö nü p vurmakta
bizim işimizdi. Ki bizde buna hareketli savaş deniliyordu.
94 yılı, Ağ ustos sonu Eylü l başlarıydı. O sü reçte temel taktik
hareketli savaşı geliştirmekti. Çü nkü dü şmanın çok yoğ un, yaygın
bü yü k gü çlerle başlayıp aylarca sü ren operasyonlar gelişiyordu.
Dü şmanın bu taktiğ ine hareketli savaşla cevap vermek istiyorduk.
Hareket, dü şmanın bu taktiğ ine karşı bö yle bir taktik geliştirmek
istiyordu. Biz gerillaya da uygulaması kalmıştı. Bizim de amacımız
Orta Eyalet diğ er bir adı Erzurum Eyaleti olan Eyalette hareketli

12
savaşı geliştirmekti. Taktik geliştirmekten ö nce denemelerini
yapmaya çalışıyorduk. Erzurum eyaleti kü çü k bir eyalet olduğ u
için, çok fazla kimse o taktiğin geliştirilmesi beklentisi içersinde
değ ildi. Bunu başarmak hem bizim açımızdan hem de genel
açısından bir sü rpriz olurdu.
94 operasyonlarından sonra dü şman araziden çekildi.
Merkezlere sıkışıp kalmıştı. Dolaysıyla dü şman yokluğ unu
yaşıyorduk denilebilir. Çü nkü dü şman arazide kalmamıştı. Kolay
kolay operasyona da çıkmıyordu. Kendi karakollarına hapsolmuş
bir durumu yaşıyorlardı. Ya gidip karakollarında vuracaktık ya da
dü şmanı araziye çekip vuracaktık. Onun da dışında dü şmanla
arazide veya başka bir yerde karşılaşmak zordu. Hareketli savaş
taktiğ i de dü şmanı araziye çekip çok geniş alanlarda değ işik eylem
taktikleriyle darbelemekti. Bir anlamda onu tuzağ a çekmeydi.
Gerillada geliştirilen temel taktiklerden biri hareketli savaş
taktiğ iydi. Dü şman merkezleştikçe onu merkezinden hareket
ettirip vurma taktiğ iydi bir nevi. Bö yle bir deneme için Bingö l’ü n
Yedisu ilçesi ü zerinde bir planlama yaptık. Bö yle bir denemeye
girişmek için gü ce ihtiyaç vardı. O yü zden Eyalet karargahı o
dö nemde bö yle bir deneme için gü ç arttırdı. Karargah zaten
normalde 60-70 kişilik gü çle kalabalıktı. Bö yle bir deneme için sayı
biraz daha arttırıldı. Bö lgelerden de ö nemli oranda gü ç alındı.
Planlama hem merkeze girme, tepelerini vurmak ü zere esasta da
dü şmanı araziye çekme ü zerine yapılmıştı. Dü şmanın ü zerine gidip
tepelerini vurmaya çalışmak, araziye çıkarmak için tahrik edici bir
girişim olacaktı. Eylem planımız, Manga eylem tarzını gö sterip
araziye çektikten sonra kapsamlıca vurma ü zerine kuruluydu.
Bu planlama çerçevesinde kalabalık bir gü çle Şehit Xebat
dediğ imiz alandan Adaklı-Kiğ ı-Yedisu ü çgenine geçtik. Yedisu’ya
daha yakın bir yerde konumlandık. Çü nkü planlamamız Yedisu’ya
yö nelikti. Gerekli ö rgü tlenmeler, planlamalar, hazırlıkları yaptık.
Alan tuttuk. İlk eylem yapılması gereken yerleri belirledik.
Eylemden sonra başlayabilecek kapsamlı operasyonun bizim
denetimimizde olması için tutuğ umuz alanın coğ rafyasını komple

13
 SİS

denetime aldık. Alana yaklaşık 150-200 kişilik kalabalık bir

arkadaş grubuyla gitmiştik. Alanda gü nlerce bekledik. Bir iki
girişimimiz de oldu. Ama dü şman bir tü rlü araziye çıkmadı.
Tepelere dö nü k girişimlerimiz oldu, merkeze dö nü k girişimler
oldu ama ona rağ men dü şman araziye çıkmadı. Muhtemelen fark
etmiş olabilir diye dü şü ndü k. Biz o girişimlerde bulunurken
dü şmanın da Yedisu dışında bir hareketliliğ i başladı. Gü ç yığ ınağ ı
yapıyordu. Fakat onu çok fazla değ erlendirmedik. Biz bir taraftan
dü şmanı araziye çekmeye çalışıp darbe vurmayı dü şü nü rken
meğ er dü şmanda çok kapsamlı bir operasyonla eyaleti işgal etmek
istiyor. Hareketlilik dediğ imiz şey meğ er bunun hazırlıklarıymış.
Dü şman araziye çıkmayınca tekrar Şehit Xebat alanına geri
çekildik. Bazı bö lge gü çleri de kendi yerlerine gö nderildi. Biz Şehit
Xebat alanına doğ ru gelirken ö ncü lerden gelen habere gö re
dü şmanın gitmekte olduğ umuz alanı tuttuğ unu yö nü ndeydi. Bir iki
gü n ö nce gelip alanı, alanın stratejik yerlerini tuttuğ u şeklindeydi
haberler. O zaman dü şmanı çok fazla takma yoktu. Dü şman arazide
varsa bizde gider yakınlarında bir yerde kalırız diyorduk. O vadide
ya da tepede iken bizde diğ er bir vadi ya da yamaçta kalırız
diyorduk. Ve dü şü ndü klerimizi de yapıyorduk. Bu genel eyaletlerin
yaklaşımıydı.
Alana geri dö ndü k. Alana vardığ ımızda dü şmanın araziye
çıkıp en stratejik yerlerin hemen hemen tamamını tutuğ unu
gö rdü k. Bö yle bir durumda o stratejik alana girmemiz bü yü k risk
taşıyordu. Bundan dolayı bizde Zozanla (Yayla) ormanlık alan
arasında kalan bir noktamız vardı, oraya gittik. Dü şman ağ ırlığ ını
ormanlık alanlar ile sarp araziye vermişti. Bizim kaldığımız yer
biraz operasyonun dışında kalan bir yerdi. Yaylaların başladığ ı
arazi parçasında bir vadi boş kalmıştı. Bizde orada kaldık.
Bö lgelerin gü çleri yerlerine gö nderilmesine rağ men hala 70-80
civarında arkadaş kalmıştık. Ö yle bir operasyonda bu gü ç oldukça
fazla sayılırdı. Hatta sayımız daha da fazla olabilir. Gü ndü z olunca
tepelerden dü şmanı izlemeye, hareketlerini takip etmeye başladık.
Ne yapmak istediğ ini çok fazla anlayamadık. Gü cü mü z fazla olduğ u

14
için kü çü k birimlerle eylem yapmayı da istemedik. Bir sü re
operasyon alanının dışında kalacak bir şekilde bir yere çekildik.
Çü nkü hazırlık sorunlarımız da vardı. Alt yapı sorunlarımız vardı.
Biraz hazırlık yaptıktan sonra alanın içlerine dö nmek istedik.
O kalabalık gü çle yaylalarda kalmak bü yü k risk taşıyordu.
Dezavantajlı da olsa yaylalarda kalıp dü şmanın gelip bulmasını
bekleyeceğ imize sert ve gü zel arazinin içine girip dü şmanın içinde
kendimize yer açmamız gerekiyordu. Dü şman hala arazideydi.
Kademeli olarak arazi arama tarama için araziye yayılıyordu
bazen. Daha ö nce kaldığ ımız vadilerden birine girip yerleştik.
Gü cü mü z mevzilendirildi. Araziye dağ ıtıldı.
Bu sü reçlerde ben hep tepelerdeydim. Zorlu bir sü reçti.
Çü nkü çok ciddi alt yapı sorunlarımız vardı. Birde tam karşımızda
çıplak bir şekilde duran dü şman gerçekliğ i vardı. O zaman
dü şmanın gerek muhaberesinde, gerekse araziye çıkarılan
gü çlerden imha amaçlı ve eyaleti işgal amaçlı geldiğ ini yeni
anlamaya başladık. Dü şmanın içinde olan vadiye girip
yerleştiğ imiz gü nü n sabahı saat dokuz sıralarında dü şmanın
hareketliliğ i bize doğ ru başladı.
O dö nemde muhabereye bakıyordum. Muhaberecilerin yeri
tepelerdi. O yü zden hep tepelerdeydim. Muhaberecilik tepelerde
yaşamak demekti. Dü şman telsizlerini takip etmek, hareketlerini
izlemek muhaberecilerin gö reviydi. Bir nevi arkadaşlarının yaşamı
hem tepede alınacak gü venlik hem de dü şman muhaberesini takip
eden muhaberecilere emanettir. Muhaberecilerin gö revlerini
doğ ru yapması birçok kaybın da ö nü ne geçebilir. Zaten o amaçla
belirlenir. Dü şmanın içindeki bir vadiye ulaşıp mevzilendiğ imiz
gece yine tepedeydim. Ve sabaha kadar da dü şman telsizlerini
takip etmiştim. Sabah sekizde dü şmanı takip etmesi için telsizi bir
arkadaşa devir ettim biraz uyuyayım dedim. Aldığ ımız bilgileri de
direk eyalet komutanına veriyorduk. Dü şman hareketliliğ i
hakkındaki bilgileri anında iletiyorduk. Saat dokuz sıralarında
muhabereyi devir ettiğ im arkadaş beni kaldırdı. Dü şmanın
hareketliliğ i hakkında bilgi verdi.

15
 SİS

Telsizi elime alır almaz dü şmanın koordinatları verdiğ ini

anladım. Bizim bir avantajımız vardı. Oda elimizdeki dü şmanın
askeri haritasının elimizde olmasıydı. Haritayı, 94 yazının başında
Bingö l’de bir tepeyi dü şü rdü ğ ü mü zde bir yü zbaşının ü zerinden
dü şmanın askeri haritasını (koordinat haritasını) kaldırmıştık.
Koordinatları gö steren bir haritanın elimizde olması çok
ö nemliydi. Dü şman telsizden bas bas bağ ırarak koordinatları
veriyordu. Telsizi dinleyen diğ er arkadaşta çok fazla
anlamadığ ından umursamamıştı. Ona gö re dü şman şifreli
konuşuyordu. Koordinatların verildiğ ini anlayınca telsizi hemen
ondan aldım. Dü şmanın verdiğ i koordinatları yazmak istedim ama
kalem bulamadım. Kalem bulamayınca ilk etapta yere taşla verdiğ i
koordinatları yazmaya çalıştım. Dü şman muhaberesini bitirince
arkadaşlarla bağ lantı kurup dü şmanın verdiğ i koordinatları eyalet
komutanına verdim. Koordinatları verdikten sonra daha beş
dakika geçmeden arkadaşlar bize çağ rı yaptı.
Arkadaşlar dü şmanın bize doğ ru geldiğ ini bizim
gö rmediğ imiz yerden kendini karargahın ü zerine bırakacak
şekilde geldiğ ini sö ylediler. Verilen koordinatlardan anladıklarını
sö ylediler. Orada da tepeciler vardı. O tepede de o gü n ü ç kadın
arkadaş vardı. Asıl tepeciler biz olduğ umuz için oraya çok fazla
ö nem verilmemişti. Yani normalde arazi yapısına gö re dü şmanın
kendini bırakacağ ı ilk yer bizim tuttuğ umuz tepeydi. En stratejik
yeri biz tutmuştuk. Yine bizim biraz ilerimizde bir takım arkadaş
daha vardı. Ama dü şman oradan da değ il de karargahın ü stü nde az
sayıda arkadaşın tuttuğ u tepeden bize doğ ru geliyordu. Arkadaşlar
bize bu bilgiyi verdiler. Dü şman ya taktik yapmıştı ya da araziyi
bilmediğ i için oradan inmeye çalışıyordu. Arkadaşlar bu bilgiyi
verdikten sonra bir koordinat için koordinatta net misiniz diye
sordular. Bir kez daha baktım. Verdiğ im koordinat doğ ruydu.
Koordinatları yeniden kontrol ettiğ imi ve verdiğ im koordinatların
doğ ru olduğ unu sö yledim.
Bizim bulunduğ umuz tepeye dü şman haritasında şeytan
dağ larının zirvesi deniliyordu. Dağ ların kendisine de Bandozlar

16
denir. Bu dağ lara, biz ve bizden ö nceki isyancı Kü rtler tarafından
ise Bandoz’lar deniliyor. Kuş uçmaz kervan geçmez denilen tü rden
dağ lardır. Asi, sarp başları dik gö kyü zü ne deler gibi heybetli
duruşlarıyla bilinen, tanınan dağ lardır. Yaz kış zirvelerinden kar
eksik olmaz. Bandozların ana kolundan birinde zirveye yakın bir
yerdeydik. Diğ er arkadaşlar ise Bandozların Çavreşlere uzanan ana
sırtta mevzilenmişlerdi. Karargah ise kaldığ ımız vadide kale
dediğ imiz bir mağ ara var orada kalıyordu. Onun ü stü nde kışın
tutuğ umuz bir tepe vardı. Daha çok gö zetleme amacıyla kullanılan
bir tepedir. Oraya daha çok gö zcü leri çıkarıyorduk. O tepeye yine o
amaçla ü ç arkadaş çıkarılmıştı. Kısa bir sü re sonra o tepedeki
arkadaşlar dü şmanın alt taraftan onlara doğ ru gitmekte olduğ unu
sö ylediler. Dü şman oraya sadece alttan gidebiliyordu. Bizim
tuttuğ umuz tepeye ise hem aşağ ıdan hem de yukarıdan
gelebiliyordu. Bizim tepeye doğ ru gelmesi durumunda mutlaka
gö rü rdü k. Çü nkü bize gö rü nmeden o tepeye çıkması imkansızdı.
Fakat diğ er tarafı yani karargahın ü stü ndeki ve kadın arkadaşların
tutuğ u tepeyi gö remiyorduk. Dü şmanın o tepeye doğ ru gideceğ i
anlaşılınca arkadaşlar anında gerekli takviyeleri yaptılar. Artık
dü şmanın gelmesi bekleniyordu.
Kadın arkadaşların bulundukları yerden karargahla direk
bağ lantı kurulamıyordu. Çü nkü bulundukları tepe çok arkaya
dü şü yordu. Bundan dolayı karargahla bağ lantıları bizim
ü zerimizden oluyordu. Bir sü re sonra yeniden bize çağ rı yaptılar.
O gü n o tepenin tepe komutanlığ ını Newal adında Urfalı, 92
katılımlı eyalete Haziran ayında gelen arkadaş yapıyordu. Gü çlü bir
arkadaştı. Daha sonra 96 yılında Dersimde şehit dü ştü . Değ erli,
yiğ it bir arkadaştı. Unutulmaması gereken bir arkadaştı.
Yaşamında, savaşçılığ ında, emekçiliğ inde ö rnek bir arkadaştı. O
zaman manga komutanıydı. Dü şmanın bu seferki bağ lantıda
dü şmanın onlara yaklaştığ ını sö yledi. Onlara giden takviye ise
daha ulaşmamıştı. Oysa çoktan ulaşması gerekiyordu. Takviye
olarak giden arkadaşlara çağ rı yaptık, yerlerini bulamadıklarını
sö ylediler. Onlara aracılık yaparak onları telsizden gö rü ştü rdü k.

17
 SİS

Bu bağ lantıdan kısa sü re sonra takviyeye giden arkadaşlar onlara

ulaştılar. Takviye de ulaştıktan sonra artık arkadaşları dü şmana
beklemeye başladılar. Bu durumda hem alan ü zerindeki hakimiyeti
sağ lamak için gö zetleme hem de muhaberede gerekli bağ lantıları
sağ lama boyutundaki gö rev de bize kaldı. Kalenin ü stü ne gelen
dü şman kolu ü ç buçuk, dö rt sıralarında tepecilerle karşılaştı. İlk
karşılaşmada arkadaşlar çok etkili bir şekilde vurdular. İlk vuruşta
çok sayıda asker ö ldü . Ama arkadaşlar 8 cenazeyi denetimlerine
aldı. Dü şman arkadaşların denetimine aldıkları cenazeleri
alamıyordu. Akşama kadar o cenazeleri alamadılar. Karanlıkla
birlikte kobraların desteğ iyle cenazeleri ancak alabildiler.
Dü şman orada darbe yiyince bu kez dikkatlerini daha çok
kenar yani coğ rafyanın yumuşak alanları ü zerine kaydırdı. Arazide
boşluklar aramaya başladı. Darbe yemeden çıkıp bizi
darbeleyebileceğ i yerleri arıyordu. Dikkatlerinin ü zerine kaydığı
yerlerden biri de bizim bulunduğ umuz tepeydi. Çü nkü
bulunduğ umuz tepeye çıkmak çatışmanın çıktığ ı yerden çok daha
kolaydı. O yü zden akşama doğ ru bu kez dü şman gü çleri her
taraftan bize doğ ru gelemeye başladı. Akşama doğ ru bize doğ ru
hareket etmeye başladı. Çü nkü daha ö nce çıkmayı denediğ i yerde
bü yü k darbe yemişti. O yü zden iyi dü şü nü p hesap yaparak çıkması
gerekiyordu. Akşama doğ ru çıkmaya başlamasını bö yle
yorumladık. Arazinin geçit veren her yerinden, yö nü nden bize
doğ ru kollar biçiminde gelmeye başladılar. Gazyan denilen
Yedisu’dan gelen bir vadi olan yerin sırtından da bir kol gelerek
Bandozun zirvesine doğ ru çıkmaya başladı. Arkadaşlar o kolu
vurun dedi. Vurma gö revi bizim gruba verildi. Bir grup arkadaşı
yollarını kesmek için gö nderdik. Arkadaşların onlara doğ ru
gittiğ ini gö rü nce ilerlemediler. Aramızdaki vadinin ö bü r tarafında
durdular. Bize doğ ru gelen ve en fazla yakınlaşan kolu vurduk.
Çatışma başladı. Çatışma akşama kadar normal bir şekilde sü rdü .
Kayıp ve yaralı vermedik. Akşam olunca Bandozların zirvesinden
şehit Xebat alanına inmeyi planladık. Fakat alan hakkında hiçbir
bilgimiz yoktu. Alanda ne var ne yok bilmiyoruz. Bu durumda

18
çatışmayı gö ze alarak gidiyoruz demekti. O saatten sonra yumuşak
coğ rafya da kalmamızın bir anlamı kalmamıştı. Ö yle bir arazide
kalmak kayıp vermek demekti. Orada kayıp vermektense çatışarak
kayıp vermeyi gö ze alabileceğ imiz bir alana gitmek daha iyidir
diye dü şü nerek Şehit Xebat alanına gitmeye karar verdik. Ama
ondan ö nce Eyalet Komutanı arkadaş bizimle bağ lantı kurdu.
Bağ lantı kurmanın amacı gideceğ imiz yolu kontrol etmemiz içindi.
Bu gerilla kurallarından biriydi. Gidilecek yol ö nceden kontrol
edilirdi. Ve grup yola çıkmadan ö nce ö ncü ler çıkarılırdı. Ö nden
giden arkadaşlar gidilecek yolu kontrol ederler, gidilecek yolu
denetimlerine alırlardı. Ve dü şmanın olması durumunda gruptan
ö nce onlar dü şmanla çatışmaya girip grubu kurtarırlardı.
Eyalet komutanı arkadaş bağ lantı kurarak geçiş hattı
hakkında bilgi istedi. Daha ö nce hiç kullanmadığ ımız bir yolu
kullanmak istiyorduk. O yoldan hiç gitmemiştik. Geçmeyi
dü şü ndü ğ ü mü z yer Bandozların zirvesinden geçip kendini vadiye
bırakıyordu. Yol diyorum ama çok fazla yol da değ il. Yani
kullanılan bir yol yok. Ama gerilla için her yer yol olduğ u için ona
da diyorum. Aslında geçmeyi dü şü ndü ğ ü mü z yerin yol verip
vermeyeceğ ini de bilmiyorduk. O yü zden eyalet komutanı arkadaş
oranın yol verip vermediğ ini, kendimizi oradan vadiye bırakabilir
miyiz diye soruyordu. Tabii muhaberemizin tamamı şifrelerle
oluyordu. Bir de zirvede, boğ azda bir şey olmadığ ını soruyordu.
Tabii zirvede ve boğ azda bir şey olmadığ ına emindik. Çü nkü orayı
yani zirve ve boğ azı gü n boyu izlemiştik denetimimizdeydi.
Boğ azda ve zirvede bir şey yok ama diğ er yü zü nde ne var ne yok
bilmiyoruz diye Eyalet Komutanı Fikret arkadaşı cevapladım.
Hava kararmak ü zereydi. Karanlığ ın kahramanlarının yola
çıkma vaktiydi. Gece gerillanın zamanıydı. Gecelerin efendilerinin
yola çıkma zamanıydı. Ondan dolayı arkadaşlar ö nden gitmek için
bir grup arkadaş gö nderdiler. Onlarla bizim tepe grubundan da iki
arkadaş gidecekti. Bizim gruptan bir arkadaşla birlikte ben gitmek
istiyordum. Ancak Fikret arkadaş benim kalmam gerektiğ ini,

19
 SİS

çü nkü tepede de gü venliğ in iyi bir şekilde alınması gerektiğ ini

sö ylemişti.
Arkadaşlar gidip dö ndü ler. Gideceğ imiz yolu iyice keşif
etmişlerdi. Hiçbir şey olmadığ ını anlayınca geri dö ndü ler ve hiçbir
şey olmadığ ını sö ylediler. Normal koşullarda çok kısa bir
mesafedir. Yani en fazla bir ya da bir buçuk saatlik bir yoldu.
Kalabalık bir gruptuk. Yorgunluk erzak yokluğ undan dolayı açlıkta
vardı. Birde dikkatli, duyarlı bir şekilde gittiğ imizden ö tü rü ancak
ertesi gü n sabah gitmemiz gereken yere ulaşabildik. Grubun sonu
hava tam aydınlanınca ancak ulaşabildi. Ama derin vadiye
ulaşmıştık. Gü çlü araziye ulaşmıştık. Artık orada hiçbir şeyden
korkumuz yoktu. Arazi bile kendi başına bizi koruyabilirdi. Bundan
dolayı rahat bir nefes aldık. Zaten geçtiğ imiz yolda dü şman
olmadığ ı için dü şmanla karşılaşmadık. Gittiğ imiz yer Bandozların
ö bü r yü zü ydü . Bandozların zirvesinde bir takımlık arkadaş kaldı.
Yaklaşık yirmi arkadaş gü venlik için orada kaldı. O arkadaşlar ana
zirveyi tutmak için orada kaldılar. Çü nkü bizim temel savunma
hattımız orasıydı. Onların biraz alt tarafında yani boğ az dediğ imiz
yerde de bir mangalık arkadaş mevzilendirildi. Bizde onların biraz
aşağısındaki vadide kalacaktık. Boğ azdaki manga ile ana bizim
kaldığ ımız yer arasında da yaklaşık bir saatlik bir uzaklık vardı.
Boğ azda bıraktığ ımız manga havanın aydınlanmasıyla birlikte
yerini almaya çalışırken dü şman karşılaştı. Arkadaşlar dü şmanı
vurduktan sonra geri çekilerek bize doğ ru geldiler. Arkadaşlar bize
ulaştılar ve durum hakkında bilgi verdiler.
Zirvedeki arkadaşlar neredeyse her ağ acın dibinde bir
manga kadar asker olduğ u bilgisini verdiler. Yani çok sayıda gü ç
yığ mışlardı oraya. Tabii boğ azda kalan arkadaşlar kısa bir
temastan boğ azımı bırakıp gelince hemen ü st tarafımızdaki kü çü k
ama çatışma uygun sırta bir grup arkadaşı gö zetleme amacıyla
oraya çıkarmaya karar verdik. Çü nkü tü m gü ç olarak dar sık
ormanlıklı bir vadiye girmiştik. Çatışmaya uygun bir yerdi.
Kayalıklı bir vadiydi. Oraya bir gö zetleme birimi gö nderdik. O
arkadaşların da gidişiyle gelişleri bir oldu. Oranın da dü şman

20
tarafından tutulduğ unu, sırtın her tarafında askerlerin ateş
yaktığ ını sö ylediler. Bu durum bulunduğ umuz yerin dü şman
tarafından kuşatıldığ ını gö steriyordu. Ve dü şmanla aramızda en
fazla iki yü z ile ü ç yü z metre kadar bir mesafe kalmıştı. İç içe
girmiş sayılıyorduk. Arkadaşların verdiğ i bilgiye gö re ü s
tarafımızdaki sırtta yaklaşık bine yakın asker vardı. Az sayıda gü ç
değ ildi. Daracık bir alan bize kalmıştı. Arkadaşlar oradan da geri
geldikten sonra Eyalet Komutanımız Şehit Fikret arkadaş bize
fedai bir birim lazım dedi. Dö rt arkadaş ö ne çıktı. Fikret arkadaş
olurda dü şman ü stü mü ze gelirse bu arkadaşlar diğ er gü cü n
kurtarılması için fedaice çatışacak. Yani bu arkadaşlar grubun
kurtulması için kendini feda edecek. Onlar çatışırken diğ er gü çte
geri çekilecek dedi. Arkadaş içinde olduğ umuz durumda en iyi
planlamanın bu olduğ unu dü şü nerek ö yle bir planlama yapmıştı.
Dü şmanın ü zerimize gelmesi durumunda arkadaşların
kurtulması için kendilerini feda etmek için gö nü llü dö rt arkadaş
istenince ilk ö ne çıkan Agit arkadaş oldu. Daha sonra hemen
hemen arkadaşların hepi eline kaldırdı. Ama Fikret arkadaş ilk
ellerini kaldıran Agit arkadaş ile bir tane daha erkek ve iki de
bayan arkadaşı gö stererek heval sizler çıkın dedi. Ardından onlara
çıkmaları için bir yer gö sterdi. Arkadaşlar gö sterilen yere çıktılar.
Bü tü n bu olaylar, gelişmeler yarım saatlik zaman zarfında
yaşanıyor.

Biz noktada bu hazırlıkları yaparken havanın

aydınlanmasıyla birlikte Bandozların zirvesindeki arkadaşlarla
dü şman arasında çatışma başladı. Bandozlar zirvesine dö rt sırt
çıkıyor. Dü şman her dö rt sırttan arkadaşlara doğ ru çıkmaya
başlıyor. O kadar bü yü k ve kapsamlı bir gü çler dü şman
arkadaşlara yö neliyor. Ayrıca dö rt kobrada da durmadan zirvede
arkadaşların mevzilerinin olabileceğ ini dü şü ndü ğ ü yerleri
vuruyordu. Tepeyi gö ren her yere de 57’lik havanları kurmuş ve o
havanlarla da tepeyi dö vü yorlardı. Ama tepe her yere hakim, ü stü

21
 SİS

geniş ve yamaçları sarptır. Sırtlar dışındaki diğ er yerleri geçit

veriyor.
Gerillacılıkta araziyi iyi kullanırsa, iyi mevzilenirse, dü şmana
arazide açık kapı bırakması hiçbir zaman kayıp vermez. Tabii
bundan arazi yapısının da elverişli olup olmaması da ö nem arz
ediyor. Bandoz dağ ları kendi başlarına avantajdır. Arkadaşlar arazi
avantajını iyi hesaplayarak mevzilenmişlerdi. Çü nkü bulundukları
tepe her yere hakim olması bü yü k bir avantajdı. Ama çıplaktı.
Zirvesinde çok eskiden kalma gü zel ve kayalarla yapılmış mevziler
vardı. Yö re halkı bu mevzilerin Ruslardan kaldığını sö ylü yorlardı.
Tepede çatışmaya giren arkadaşların avantajlarından biri de
buydu. Bu mevziler dü zenli ordular tarafından yapılan mevzilerdi.
Dü şman sadece sırtlardan çıkabiliyordu. Oda arkadaşların
denetimi altında olduğ u çıkamıyorlardı. Ama dü şman vazgeçmek
istemiyordu. Akşama kadar bü tü n gü cü yle tepeye yü klendi. O
dö nemdeki en gelişkin tekniğ ini sonuna kadar kullandı. Çatışma
akşama kadar devam etti. Arkadaşlar akşama kadar çatıştılar.
Dü şmanın bü tü n saldırılarına cevap verdikleri gibi saldırılarını
pü skü rttü ler. Arkadaşlar tepeyi bırakmadı. Canları pahasına,
ö lü mü ne direnerek tepeyi savundular. Akşama kadar sü ren
çatışmada 8 arkadaş şehit dü ştü . Tabii Bandozları anlatırken Şehit
Bager’i anmamak bü yü k bir haksızlık olur. Onsuz Bandozları
anlatmak esas parçasını eksik bırakmak olur. Dr. Bager olarak
biliniyordu. Ve zaten Doktordu da. Serhatlı bir arkadaştı. Oda 90’lı
yıllarda katılmıştı. İşte orada akşama kadar gö sterdiğ i gö rkemli bir
direnişle yedi arkadaşla birlikte şehit dü ştü . Bager arkadaş o gü n
akşama kadar arkadaşlara moral kaynağ ı oluyor. Dü şmanın tepeyi
dü şü rememesinde en belirgin rol oynayan arkadaşlardan biridir.
Belirleyici bir biçimde rol oynuyor. Dü şman çok vahşiyane bir
tarzda tepeye yö neliyor. Dö rt bir yandan ve yü zlerce askerle
tepeye saldırıyor. Birde ayrıca gü n boyu kobralar, 57’lik havanlar,
yakın merkezlerden atılan toplarla durmadan tepeyi vuruyor. Bu
tekniğ e rağ men arkadaşlar dü şmanı tepeye sokmadı. Karadan tek
bir dü şman askeri tepeye giremiyor. Arkadaşların direnişi

22
dü şmanın ilerlemesi için bü yü k bir engel oluyor. Dü şman bu engeli
aşamayınca başka hiçbir tarafa yö nelemiyor.
Aslında arkadaşlar akşamda o tepeyi bırakmayacaklardı.
Ama cephaneleri kalmadığı için arkadaşlar tepeyi bırakıp
gelmelerini sö ylediler. Her arkadaşta sadece 15 mermi kadar
cephane kalmıştı. Bager arkadaşla birlikte şehit dü şen sekiz
arkadaş dışındaki arkadaşlar gelip bize ulaştılar. Her tarafın
dü şman tarafından tutulduğ unu ö ğ rendik. Zaten gü nü bü yü k bir
çatışma ve direnişle geçirmiştik. Daha sonra o tepeye şehitler
abidesi adını verdik. Tepede çatışan arkadaşlarda gelip ulaştıktan
sonra Fikret arkadaş arkadaşlardan nereye gidebiliriz, ne
yapabiliriz, nasıl mevzilenebiliriz diye gö rü ş almaya başladı. Ya da
nasıl gü cü mü zü buradan çıkarabiliriz diye sorularla arkadaşlardan
gö rü ş alıyordu. Arkadaşların genel gö rü şü kendimizi yamaçlara
verip gizlenelim şeklinde oldu. Ancak aynı zamanda dü şmanın bizi
bulması durumunda çatışabileceğ imiz yerleri seçmemiz gerektiğ i
konusunda fikir birliğ ine vardık. Yamaçları kullanalım gö rü şü çıktı.
Çü nkü dü şman ya zirvededir ya da vadileri kullanıyordu. Aldığ ımız
karar doğ rultusunda hareket etmek için o daracık yerden çıkıp
araziye yayıldık. Bizde belli yerlerde arazi tuttuk. En stratejik
yerde bizim manga tepeci olarak kaldı. Diğ er arkadaşlar biraz daha
yamaçlarda kaldılar. Sabah olunca dü şmanı izlemeye başladık. Biz
normalde bir ö nceki gü nden daha fazla çatışmalı, hareketli ve
dü şmanın daha çok saldırganlaşarak ü zerimize geleceğ ini
bekliyorduk. Ama bir sü re dü şmanı izleyip takip ettikten sonra
ö yle olmadığ ını gö rdü k. Bir ö nceki gü ne gö re bile daha az ve sınırlı
hareket ettiğ ini gö rdü k. Saat on bire kadar ö yle gö rü ndü . Saat on
birden sonra dü şman hareketliliğ i her tarafta gö rü lmeye başladı.
Ancak biz dü şmanın biraz arka tarafına dü şmü ştü k. Zaten ö yle
planlayarak hareket etmiştik. Dü şman gü çleri daha çok çatışmanın
yaşandığ ı alana kaymıştı. Durum bö yle olunca biz arka tarafına
dü ştü k. Yani arkasına sarkmış olduk. Ama hala dü şmanın
içindeydik. Dü şmanla iç içe sayılıyorduk. Manga olarak
bulunduğ umuz yer dü şman hareketliliğ ini izleyebileceğ imiz, genel

23
 SİS

araziye hakim olduğ umuz bir yerdi. Kısa bir sü re sonra alana
yoğ un helikopter gidiş gelişleri başladı. Operasyonun yayılması
olabilir mi diye dü şü nü rken çok seri bir şekilde inip
kalkmalarından operasyon gü cü nü geri çekmek için çalıştıklarını
anladık. O gü cü n hepsini akşama kadar çektiler. Dü şman
hareketliliğ i kalmayınca iki arkadaşı eyalet komutanının yanına
gö ndererek, dü şmanın geri çekildiği haberini verdim. Ama eyalet
komutanı arkadaşı ikinci dü nya savaşı gibi bir çatışma yaşadık. O
kadar gü ç nasıl bir gü nde çekildi. Taktik yapmış olabilirler. O
yü zden siz yinede yerinizde kalın ve duyarlı olun diye bir talimat
gö ndermişti. O gecede o tepede kaldık. Ama biraz daha
rahatlamıştık. Çü nkü arazide gö rü nü rde dü şman kalmamıştı.
Dü şman gü cü gö zlerimizin ö nü nde çekilmişti. Bundan dolayı
yanımdaki arkadaşlara duyarlı olalım ama rahat yatalım dedim.
Sabah kalkıp araziyi keşif ettiğ imde dü şman yoktu. Ö ğ le saatlerine
kadar bekledik. Ö ğ le saatlerinde aşağ ıya arkadaşların yanına inip
dü şmanın çekildiğini sö yledik.
Aslında dü şmanın o geri çekilişi operasyonun orada bitmesi
demekti. Tabii bizim alana yö nelik başlayan operasyonun
bitmesiydi. Oysa meğer arkadaşların yoğ un olarak bulunduğ u
alanlara 35 bin kişilik gü çle çok yoğ un bir şekilde operasyon
başlatmıştı. Operasyon Karlıova’nın sınırından Pü lü mü r’e kadarki
geniş bir alanı kapsıyordu. Adaklı, Kığ ı, Yedisu olarak bilinen ara
bö lgeyi tamamen kapsamıştı. Ü s ve hareket alanlarımız olan bu
yerlerin tamamını kuşatmışlardı adeta. Tabii bunları daha sonra
ö ğ rendik. Çü nkü daha farklı yerlerde de arkadaşlar çatışmaya
girmişlerdi. Yoğ un temaslar yaşanmıştı. Biz sadece bizim karargah
ve çevresinde gelişen boyutuyla yaşadık. Diğ er alanlarda ciddi
çatışmalar yaşanmıştı. Operasyon uzun bir sü re devam etti.
Akşam olunca toplanıp başka bir alana geçecektik. Fikret
arkadaş hareket etmek için içtima’a geçince kısa bir konuşma
yaptı.
Farklı bir yerde Şehit Harun arkadaş onlar çatışmaya
girmişlerdi. Onların grubundan da dö rt arkadaş şehit dü şmü ştü .

24
Dü şmanın hedefi bulunduğ umuz alanı işgal edip bizi hazırlıksız
yakalayıp ciddi darbe vurmaktı. Tabii alana yö nelik diğ er bir
hedefleri de insansızlaştırmaktı. Yakıp, yıkarak viraneye
dö nü ştü rmekti. Bu ikinci hedeflerine gerçekleştirdiler. Çü nkü
alandaki kö yleri yakıp yıktılar. Kö yleri boşalttılar. Alanda sadece
biz kaldık. Bunları daha sonra ö ğ rendik. Dü şman bu operasyonu
Botan’dan ö zel savaş gü çleri ve tugaylarıyla başlatıp oradan Amed,
Serhat ve Erzurum’dan sonra Dersime kaydırmak istiyordu. Ve
planladığ ı gibi de yü rü tmü ştü . Dü şman o operasyonuna roma
harekatı adını vermişti. Çü nkü geçip gittiğ i yeri yakıp, yıkıp kü l
ediyordu. Dü şman gü çlerinden bir kol bir kö ye girdiğ inde ü stlerine
şimdi ne yapalım diye telsizden bilgi verdiklerinde ü stlerin verdiğ i
cevap roma faaliyetine devam edin diye talimat veriyordu.
Çü nkü gerçekten girmedikleri yer bırakmadılar. Daha ö nce
dü şmanın hiç girmediğ i yerlere bu sefer girmişti. Bu operasyonda
her yere girdi ve gö rdü ğ ü yer şeyi yaktı. Silahtan ziyade askerin
yanında benzin vardı. Galonlara doldurulmuş benzin taşıyorlardı
yanlarında.
Kobralar yangın çıkarıcı roketler kullanıyorlardı. Savaş
uçakları naplm bombalarını kullanıyordu. Bunu gö rmeyenler,
yaşamayanlar bu kadar da olur mu diye sorabilirler. Anlatılanlar
inandırıcı gelmiyor olabilir. Çü nkü haksız savaşların yü rü tü ldü ğ ü
dü nyanın hiçbir coğ rafyasında bö yle bir şey olmamıştı. Askerin
meyve ağ acına çıkıp benzin dö kü p aşağ ıya inerek ateşe verdiğ ini
gö zlerimizle gö rdü k. Bir meyve ağ acının bile kalmasına izin
vermek istemiyorlardı. Kü rtlere dü şmanlığ ı bu denli ilerlemişti.
Derinleşmişti. Bir meyve ağ acına bile tahammü ller kalmamıştı. Bu
operasyonla o dü zeyde Kü rdistan yakıldı. Arazinin yü ksek yerinde
yani tepelerde olduğ um için dü şmanın bu vahşetlerinin çoğ unu
gö rdü m. Neden bu kadar vahşet diye soruyor insan kendi kendine.
Aslında sorunun cevabı kendi içinde saklıdır. Çü nkü yapılanlar
Kü rdistan’daki dü şman gerçekliğ ini gö steriyordu. Bize bunu iyi his
ettiriyordu. Buda kinimizi, ö fkemizi arttırıyordu. Alanda bulunan
bü tü n kö yler boşaltıldı. Yakıldı. Tek bir ev bırakılmadı. Bir çıban

25
 SİS

gibi kendi okullarını yakmadan ayakta bıraktılar. Halkın kutsal

yerleri olan din inançlarını yerine getirdiğ i yerler de yani camiler
bile yakıldı. Operasyon gü çlerinin geçtiğ i alanda hiçbir şey hiçbir
yer ayakta bırakmadılar.
Dinik denilen bir kö y var. Bu kö yü n Tü rkçesi Tuzlucadır. O
kö yde bir evin içersinde hayvanlar ve insanlar olmasına rağ men
ateşe veriyorlar. Askerler ilk etapta insanların da dışarıya
çıkmasına engel olmaya çalışıyor. Ama kadınlar, çocuklar zor bela
kendilerini dışarıya atıyorlar. Evleri o şekilde yakılıyor. Buna bazı
arkadaşlarımız bizzat tanık olmuşlardı. Kö ye yakın bir tepeden
dü rbü nle izlemişlerdi. Bu ö rnek vahşet derecesinin kü çü k bir
ö rneğ idir. Bu sadece gö rü lebilen, duyulabilen bir şeydi. Bunun için
onlarca, yü zlerce, binlerce olay yaşanmıştır.
Yakma, yıkma, yok etme, ortadan kaldırma operasyonuydu.
Bizim hareketli savaş denememiz onların bu bü yü k
operasyonlarının geliştirdiğ i dö neme denk geldi. Bu deneme
gü çlerimizin toplu olmasına neden olmuştu. Kimi yerlerde bü yü k
kayıplar verildi. Ancak bizim eyalette ciddi kayıplarımız olmadı.
Aslında kaybımız bir arkadaş dahi olsa bü yü ktü r. Ama dü şmanın
yeniden istila etme niyetiyle bü yü k bir gü çle geliştirdiğ i
operasyona gö re dü şü nü lü rse çok bü yü k kayıplar vermedik. Ama
dü şmana çok bü yü k darbeler vuruldu. Kayıpları çoktu. Erzurum
yani orta eyalette hiç beklenmediğ i bir direnişle karşılaştı. O kadar
bü yü k gü çle ve tü m eyaleti kapsayan yakıp yıkma hareketi
biçiminde sü ren operasyonda toplam 12 arkadaş şehit dü ştü . Yani
kayıplarımız yok denecek kadar azdı. Ama şehit dü şen arkadaşlar
çok nitelikli arkadaşlardı.
Sekiz arkadaş Bondoz tepesinde şehit dü ştü . Dö rt arkadaşta
başka bir yerde. Birkaç arkadaşta yaralanmıştı. Operasyondan
sonra aldığımız bilgiler operasyon boyunca yaşanan çatışmalarda
vurulan asker sayısının yü zü n ü zerinde olduğ u yö nü ndeydi.
Aslında kayıpları belki daha fazlaydı. Çü nkü adamlar sü rü tarzında
tepelere saldırıyordu. Arkadaşlarda sü rü şekilde gelen askerlere
çok kola bir şekilde vurabiliyordu. Dü şman kendince en rahat ele

26
geçirip işgal edeceğ i eyalet olarak bizim eyaleti hesaplamıştı. Fakat
arkadaşların direnişiyle en fazla darbelenen eyaletlerden biri oldu.
Arkadaşlar apansız bir mü cadeleyle dü şman ciddi bir şekilde
darbeledi.
Operasyonun bitiminde sonra geri çekilirken Adaklı’dan
Karakoçan ü zerinden Dersime kayma biçiminde oldu. Tabii bu geri
çekilme sırasında da arkadaşlar Adaklı Karakoçan arasında da
attıkları pusuda iki cemse imha ettiler. Gü ndü z ortası o kalabalık
operasyon gü cü nü n içersinde o iki revü hedeflenip imha edildi. O
iki revü dan tek bir asker kurtulamadı. Ve arabaları da uçuruma
yuvarlandı.
Geldiler. Bekledikleri sonuçların aksine sonuçlarla geri
dö ndü ler. Vurmaya gelmişlerdi. Ama kö tü bir şekilde vurularak
geri dö ndü ler. Ummadıkları, beklemedikleri direnişlerle
karşılaştılar. Ama bir noktada amaçlarına ulaştılar. Oda gerillanın
bü tü n alanlarına girmeleriydi. Ve alanı insansızlaştırmalarıydı.
Bu operasyon 15 gü n sü rdü . Ağustos sonunda başlayıp Eylü l
ortalarına kadar sü rdü .
Şehit Fikret bu olaya ilişkin Eylü lde sekizlerin tü rkü sü diye
uzun bir şiir yazdı.
Dü şmanı İskender’in ordusuna arkadaşları da Ali’nin kılıcına
benzetiyordu şiirde.

Agit arkadaş koordinatö r Agit olarak biliniyordu. 92 yılında

gerillaya katılmıştı. Gü çlü bir arkadaştı. Yiğit bir insandı. 95
sonbaharında Amed Merkez’de Rodi arkadaşla birlikte şehit
dü ştü ler. İkisi de birbirinden yiğit, cengaver insanlardı. Onlar
ö lü mden değ il ö lü m onlardan korkuyordu. Zaten merkeze gidip
eylem gerçekleştirme fikride onlarındı. Çü nkü içlerinde dü şmana
kusmak için bü yü k ö fkeleri vardı. Her fırsatta bu ö fkelerini kusmak
için en ö ne atılıyorlardı. Çoğ unlukla ö fkelerinin azda olsa bir
parçasını kusarak başarıyla dö nü yorlardı. Bu dağ larda ö lü mden
değ il ö lü mü n onlardan korkması gerektiğ ini sö yleyen ve o şekilde

27
 SİS

de yü rü yen yiğ it, gö zü nü budaktan sakınmayan binlerce Kü rt

çocuğ undan sadece ikisiydi. Çü nkü onlar gibi niceleri topraklarına
bereket oldular. Ve hala da olmaya devam ediyorlar.
Agit arkadaşla beraber katılmıştık. O ana kadar da hep
beraber kalmıştık. O dö nemin arkadaşlarının katılımları, duruşları,
fedakarlıklarını anlatacak sö z bulmakta zorlanıyor insan. Heyecan
ve coşkuları, bağ lılıklarını insan hatırladıkça anılarını anlatırken
yaşadığı ağır duygusallığ ın nedenini anlayabiliyor. Ve insan hep bu
soruyu kendine soruyor o insanları neden bu gü ne kadar
getiremedik, onları neden koruyamadık? O arkadaşları anlatmak,
yazmak ö yle kolay bir şey değ il. Bu yü zden ben birey olarak hiçbir
zaman o gü cü ve o hakkı kendimde gö remiyorum. Gö revimdir.
Mecburiyetim var. Ama yapamıyorum. Çü nkü onların
yiğ itliklerinin, kahramanlıklarının, fedakarlıklarının hakkı
verilmeli. Onların haklarını vermeden onları anlatmaya çalışmak
onlara haksızlık olur diye dü şü nü yorum.

Rênas Amed

28
 İntikam Haftası…

95-96 yılı kışına bü yü k bir gü ç, moral, hazırlık ve gelecek

bahar umutlarıyla girilmişti. Kış boyunca bahar aylarında
yapılacak atılım ve çıkış için gece gü ndü z demeden, kar çamur
demeden, yağ mur fırtına demeden erzaksızlık, zorluk demeden
bü yü k bir moral, kararlılık ve azimle hazırlanmıştık. Sonunda kış
bitti bahara çıktık. Ama henü z yapraklar açmadığ ı için bahara
çıktığ ımızı sö yleyemiyorduk. Çü nkü dü şman baharın başından
yapraklar açılana kadarki sü re içinde en geniş, yaygın ve bü yü k
gü çlerle operasyonlar başlatıyordu. Ve biz de genelde bu dö nemde
yapılan operasyonlarda kayıp veriyorduk. Biz bahara gü çlü bir
çıkış için hazırlık yaparken, dü şman da boş durmamıştı. Oda bahar
aylarında bize bir darbe vurmak için hazırlık yapmıştı. Yaptığ ı
hazırlıkların bilgisi bize geliyordu. Ama kar kış gü nlerinde kolay
kolay operasyon yapmayacaklarını tahmin ediyorduk. Dü şmanın
29
 SİS

hazırlıklarına ilişkin aldığ ımız bilgileri dikkate alarak

eğitimlerimizi hızlandırdık. Bahar başında da bitirip konferans
hazırlıklarımızı başlamıştık.
Mart ayının sonunda Eyalet konferansını da yaptıktan sonra
gü çler bö lgelerine geçmişti. Ancak bilgiler dü şmanın Lice’ye
durmadan gü ç yığınağ ı yaptığ ı yö nü ndeydi. Gelen bilgiler arasında
dü şmanın Lice’de halktan Katır, At ve Eşek gibi binek hayvanları
ağır silahları araziye taşımak için toplamaya başladığ ı da vardı.
Dü şmanın bu hazırlıkları Şehit Remzi alanı dediğ im alana yö nelik
ciddi bir operasyon hazırlığ ı içinde olduğ unu gö steriyordu. Şehit
Remzi Amed’in dü şman tarafından insansızlaştırılan bö lgesiydi.
Arazisi çok geniş ve gü zel vadileri vardı. O yü zden başta karargah
olmak ü zere eyalet gü cü mü zü n bü yü k bir kısmının ü slendiğ i alan
oluyordu. Dü şmanın bu alana yö nelik operasyon hazırlığ ını
yapmasının nedeni de buydu. Bundan dolayı daha tam bahar
gelmeden, yapraklar henü z açılmadan gü çlerimiz hareket geçti. Bir
yandan gelecek dü şmanı karşılama hazırlıkları yapılırken ö te
yandan da dü şman hareketliliğ i takip ediliyor, alanda kalan tek
kö yden dü şmanın yö nelik taktiğ i ve tarzının anlaşılması için bilgi
alınmaya çalışılıyordu. Mart sonuna kadar bö yle sü rdü . Dü şman ha
bu gü n çıktı ha yarın çıkacak tarzında bir bekleyişle Mart ayıda
geçti. Yaprakların açılmasına biraz daha yaklaştık diye
dü şü nü yorduk. Çü nkü yaprakların açılması dü şmanın her tü rlü
yö nelimi etkisizleştirmemize yardımcı olarak en temel
silahlarımızdan biriydi. Dü şmanın gö zlerinden bizi sakınıyor,
koruyordu. O yü zden yaprak deyip geçemiyorduk. İnsan gerilla
olmadan yaprakların açılmasının ö nemini bilmiyordu. Sadece
doğ anın yeşil tonlarına eklenmiş ve gü zelleştiren bir şey olarak ele
alıyordu. Ama gerilla olunca yaprakların açılması çıplak bir insanın
giydirilmesi gibi oluyordu. Bü yü k bir ihtimalle dü şmanın hedefi
şehit Remzi olacak şekilde bir operasyonun başlayacağ ını
biliyorduk ve bekliyorduk. Ama neden başlamadı diye
dü şü nmeden de edemiyorduk. Sonunda 5 Nisan gü nü daha sonra
Tü rk Ordu Yetkilileri tarafından yapılan açıklamaya gö re 40 bin

30
kişilik bir askeri gü çle Şehit Remzi alanına yö nelik bir operasyon
başlattılar. Operasyonun başlangıç tarihinin 5 Nisan olmasının ö zel
bir anlamı vardı. 5 Nisan’da Mustafa Kemal Amed’e gelmişti.
Mustafa Kemal’in Amed’e geldiğ i gü nü operasyonu başlatma gü nü
yapmaları Amed’i bir kez daha askeri zor, baskı, şiddetle teslim
alma anlamına geliyordu.
Operasyon 23 Nisan’a kadar sü rdü . Operasyonda Eyalet
Komutanımız Cemal (Mahmut Gü l) arkadaş dahil çok sayıda
arkadaş şehit dü ştü . Yaşanan şahadetlerin bir kısmı dü şmanla
çatışmalarda olurken, bü yü k bir bö lü mü Nisan ayı olmasına
rağ men karda donma sonucu oldu.
Operasyonun bitiminden sonra 11 Nisan 1999 yılında
Sason’da şehit dü şen Amed (Ferdi Ö zgen) arkadaş Eyalet
komutanlığ ı gö revini ü stlendi. Amed arkadaş Cemal arkadaşın
şahadetinden çok etkilenmişti. Normalde Amed arkadaşın
mensubu olduğ u Atmanki Aşireti ile Cemal arkadaşın mensup
olduğ u Badiki aşireti arasında bir kan davası da yaşanmıştı. Ama
ona rağ men her iki arkadaş uzun yıllar birlikte gerillacılık
yapmıştı, aynı yö netimde yer almışlardı. Aşiretleri arasındaki kan
davası onların ulusal kurtuluş mü cadelesinde yer almalarını
etkilememişti. Aksine birlikte oldukları aynı çatışmalarda her ikisi
de diğ erine bir şey olmasın diye daha fazla çaba sarf etmişti. Cemal
arkadaşın şahadetini Amed yoldaşa bildirmeye gittiğ imizde Gorse
dağının tepesinde sırtını bir kayaya dayamış, gece Amed’in
ışıklarının gö rü ndü ğ ü yerde oturmuş dü şü nü rken onu bulmuştuk.
“Heval mü saade var mı” diye sorduğ um da: “yalnız mısın?” diye
sorarak cevap vermişti. “Evet yalnızım” diye cevap verip ona
dö nü p bakınca; gö zlerinin ağ lamaktan kan çanağ ında dö ndü ğ ü nü
gö rdü m. Amed arkadaş, Cemal arkadaşın şahadetinden bu denli
etkilenmişti. O yü zden işe yaşanan şahadetlere anlam verilmesi,
onların intikamını almaktan başka bir seçeneğ imizin olmadığ ını
eyalet gü cü ne anlatmak için eyaletin bü tü n bö lgelerinde
gerçekleştirdiğ i toplantılarla başladı. Bu toplantılarda Mayıs ayının
ilk haftasını intikam haftası olarak ilan edilme, bu hafta içinde

31
 SİS

bü tü n bö lgelerin eylem yapması kararı alındı. Bundan dolayı her

bö lgenin ö nü ne eylem yapma gö revi konuldu. Her gü ç eylem
yapmalıydı. Eylem yapmayan gü ç eyalette oportü nistle
damgalanacaktı. Çü nkü bu eylemler yü zyıllardır halkımıza kan
kusturan dü şmandan ve yine savaşımımızın başlamasından bu
yana şehit arkadaşlar ile ö zelde ise Atmacalar adıyla
gerçekleştirilen son operasyonda Amed’de şehit dü şen
arkadaşların intikamlarını almak için yapılacaktı.
Bu eylemlerde temel hedef ilçe merkezlerine baskın yapma,
dü şman tedbirlerinin çok fazla olduğ u ilçelere de girilip ilçe
merkezinde dü şmana darbe vurma biçimindeydi. Buna gö re
girilmesi ve baskın yapılması gereken beş ilçe belirlendi. Amed’in
Lice, Hazro, Hani, Kulp yani Pasur ve Piran’dı. Lice, Pasur, Piran
ilçelerinde dü şmanın tuttuğ u ve tanklarla korumaya çalıştığ ı
tepelere baskın yapılacaktı. Hani ile Hazro’ya girilerek ilçe merkezi
içinde dü şman vurulacaktı. Ayrıca 2005 yılında Erzurum Eyalet
Komutanı iken Şehit dü şen Serxwebun arkadaşın bö lü ğ ü dü şmanın
Fis kö yü ile Karaz ilçesi arasında tutuğ u ve tankla korumaya
çalıştığ ı Siya Hacê tepesini vuracaktı. Akdağ bö lge gü cü de Avnik
karakolu tepesini vuracaktı.
Bö lgeler buna gö re dü zenlendi. Takviye yapılması gereken
yerlere takviyeler yapıldı.
Eyalette yapılan bu dü zenlemeler aynı zamanda partiden
mü dahale ve takviye gelene kadar devam edecekti. Dü zenlemeye
gö re, 97 yılında Erzurum Eyaletinde Bö lge Komutanı iken Şehit
dü şen Mustafa (Sabahattin Eriş) arkadaş Şehit Remzi ve Genç
taraflarında kalacaktı. Sinan Arkadaş 4. Bö lge dediğ imiz bu gü nkü
adıyla Şehit Brusk bö lgesine gidecekti, Dorşin alanına da Pasur’da
yapılacak baskın için Amed arkadaş geçecekti; Pasur onun
memleketiydi. Ve daha ö nce defalarca Pasur’un içine eyleme
gitmişti. Eylemden sonra Eyalet komutanlığ ı karargahıyla hareket
edecekti.
Yapılan dü zenlemelere gö re arkadaşlar bö lgelerine gidip
eylem hazırlıklarına başladı. Hazırlık gü cü n motive edilmesi ve

32
keşfin yapılmasından ibaretti. Tabii bü tü n bö lgeler en kısa sü rede
bu hazırlıklarını tamamlamalıydı. Çü nkü her an eyleminizi
gerçekleştirin talimatı Amed arkadaş tarafından verilebilirdi.
Eylemler aynı gecede eş zamanlı gerçekleştirilecek şekilde
planlanmıştı. Tabii eylemler gerçekleştirildiğ inde bunu anladık.
Eylemler gerçekleşmeden ö nce arkadaş yapısı tarafından bu
durum bilinmiyordu. Her gü ç sadece kendisi eylem yapacak
şekilde bir bilgi vardı.
Bü tü n gü cü hazırlıklarını tamamladı. Eylem grupları
belirledi. Eyleme gidecek arkadaşlarla toplantılar yapıldı. İntikam
haftasının eylemi, eylemleri için artık sadece eyalet
komutanlığ ından talimatın gelmesini bekleniyordu. Ö fke ile
bilenmiş, nefretle dolmuş, atmacalar operasyonunda şehit dü şen
arkadaşlarının intikamını almak için, eyleme gitmek için heyecanla
bekleyen arkadaşların beklediğ i talimatın gelmesiydi. Arkadaşlar
bir an ö nce eyleme gitmek için sabırsızlanıyorlardı adeta. Çü nkü
Cemal, Hogir, Hebun, Avareş, Ozan, Rojin, Cemşit, Muhammed,
Jiyan, Reşat, Zeynep, Darıstan, Rozerin, Nedim ve adını
yazamayacağ ım onlarca arkadaşın bu eylemlerle intikamı
alınacaktı. Acıları dinmez. Ama bir nebzede olsa hafifletilecekti. O
yü zden arkadaşlar eylem gü nü ve saatinin gelmesini iple
çekiyorlardı, bunun için sabırsızlanıyorlardı.

6 Mayıs…

6 Mayıs gü nü Eyalet Karargah Komutanlığ ından gü çlere

şifreli bir şekilde hazırlıklarını yaptığ ınız eyleminizi gerçekleştirin
diye bir talimat geldi. 6 Mayıs rastgele seçilmiş bir tarih değ ildi.
Deniz’lerin idam edildiği gü nü n tarihiydi. Amed arkadaş bu tarihi
bilinçli olarak seçmişti. İntikam haftasında dü şmana vurulacak
darbe aynı zamanda Deniz’lerin de intikamı olsun demek istemişti
adeta. Tabii ilk etapta bu tarihin bilinçli bir şekilde seçildiğ ini
arkadaşların çoğ u anlamadı. Ancak eylemden sonra
gerçekleştirilen toplantıda eylem tarihinin neden 6 Mayıs olarak

33
 SİS

belirlendiğ ini arkadaşlar anladı. Amed arkadaştan Talimat

geldikten sonra bö lge gü çleri daha ö nce hazırlığ ını yaptığ ı,
yaklaştıkları hedeflerine yö nelik eylem gerçekleştirmek için
harekete geçtiler. Eylemlerin dışında kalacak gü çler daha
gü venlikli yerlere gö nderildi. Çü nkü eylemlerden sonra dü şman
operasyona çıkacaktı. Şehit Mustafa eylem grubuyla Lice’ye, Şehit
Serxwebun Karaz’ın Siya Hacê tepesine, Şehit Sinan bir grubu
Hani’ye, bir grubu da Piran’a gö nderdi kendisi de koordinede kaldı.
Amed arkadaşın kendisi ise bir grupla memleketi olan
Pasur’a hareket ederken, şehit Kendal gü çlerinden de bir grubu
Hazro’ya gö nderdi. Gecenin bir saatinde Amed ilçelerinin beşinden
birden silah sesleri yü kselmeye başladı. Hebun arkadaşın
koordinesinde Hani, Serxwebun arkadaşın komutasında Karaz,
Sinan arkadaşın koordinesinde Piran, Mustafa arkadaşın
komutasında Lice ve Amed arkadaşın komutasında Pasur
ilçesinden mermi sesleri yü kselmeye başladı. İlçelerden yü kselen
silah sesleri atmacalar operasyonunda şehit dü şen arkadaşlarının
intikamlarını almak isteyen gerillaların gerçekleştirdiğ i
eylemlerden yü kselen silah sesleriydi. Bü yü k bir hırs, ö fke ile bir
sü re ö nce keşfini yaptıkları tepelere, ilçe merkezlerine yö nelik
eylem gerçekleştiriyorlardı. Çü nkü arkadaşlarının intikamını
alıyorlardı. Arkadaşlarının intikamını almak için ant içmişlerdi.
Dü şman gü çlerinin yaşadıkları bü yü k panik telsiz seslerinden
yü kselen çığ lıklardan, bas bas bağ ırıp yardım istemeyen
seslerinden anlaşılıyordu. Çaresizce birbirlerini yardıma
çağ ırıyorlardı. Ama hiçbir gü cü nü yardımına başka bir yerden
asker de gidemiyordu. Çü nkü arkadaşlar her şeyi dü şü nmü ş ona
gö re tedbir almışlardı. Arkadaşların hedefledikleri yerlere yardım
gidecek yolları da tutmuşlardı. Yaklaşık iki saat kadar durmadan
Amed’in Hani, Pasur, Lice, Piran ve Hazro tepeleri ile Karaz’a bağ lı
Siya Hacê tepesinden silah sesleri kesilmeden geldi. Eylem
boyunca arkadaşlar telsizden hiç konuşmadılar. Sadece eylem
koordineleri eylemi koordine etmek için talimatlarını verdi. Silah
seslerinin kesilmeye başlamasıyla grupların kol komutanlarının

34
telsizleri ö nce devreye girdi. Ardından kollardan kopuk birimleri
telsizlerinden sesler yü kselmeye başladı. Birim sorumluları
tekmillerini kol komutanlarına, kol komutanları eylemlerinin
tekmillerini eylem koordinelerine aktarmaya başladılar.

Gözler Amed Arkadaştaydı

Eylem grupları eylemlerini gerçekleştirdikten sonra aynı

gece noktalarına ulaştı. Ama bazı gruplar gece yarısı bazı gruplarda
sabaha karşı ulaşmaları gereken yerlere ulaşmıştı. Verilen
tekmillere gö re herhangi bir kayıp yoktu. Ancak henü z tam olarak
ne olup olmadığ ı konusunda net bir bilgi yoktu. Fakat Pasur’a girip
oradaki tim tepesini vuran grubun komutanı Yılmaz arkadaşın sesi
çıkmıyordu. Onun yerine yardımcısı telsizi almıştı ve tekmili de o
veriyordu. Ertesi gü n Amed arkadaş telsizden eyalet gü cü nü n
hepsine seslendi. Telsizde yaptığ ı konuşmada arkadaşların
gerçekleştirdikleri eylemlerin başarılı olduğ unu ancak hala
arkadaşlarımızın intikamını almadığ ımızı sö ylü yordu.
Konuşmasının sonunda birde şifre vermişti. Amed arkadaşın
verdiğ i şifreye gö re şehit Remzi alanında yapılacak ve toplantıya
eyalet gü çlerinin bü yü k bir bö lü mü nü çağırıyordu.
Eylemlerden birkaç gü n sonra artık operasyonun olmayacağ ı
kesinleşince, eyalet gü cü mü zü n bü yü k bir bö lü mü Amed arkadaşın
şifreden verdiğ i Şehit Remzi alanında toplandı. Bu arkadaşların
tamamına yakını intikam haftası eylemlerinde yer almışlardı.
Eylem grupları eylemlerde kaldırdıkları silahlarla gelmişlerdi.
Sabah keşfi yapıldı. Arazide dü şman olmadığ ı anlaşılınca toplantı
başladı. Amed arkadaş, toplantıya arkadaşların eylemde kaldırdığ ı
silah, malzemelerle gelmesini sö yledi. Arkadaşlar eylemde
kaldırdıkları malzemeleri getirip toplantının yapılacağ ı alanın bir
kö şesine bırakıp belirlenen yerlerine oturdular. Arkadaşların
bıraktıkları malzemelerden bir yığ ın oluştu. Çok sayıda silah,
cephane, çanta ve daha başka malzemelerde vardı. Toplantıya
gelen arkadaşların hepsi oturmuş toplantının başlamasını

35
 SİS

bekliyorlardı. Gö zler Amed arkadaştaydı. Toplantıda yapacağ ı

değ erlendirmeler merak ediliyordu.

Amed Arkadaşın Yüzündeki Yarım Sevinç

Toplantı başladı. Toplantıyı başlatan Amed arkadaşın

yü zü nde yarım, kırık bir sevinç vardı. Yü zü ndeki sevincin yarım,
kırık olmasının nedenleri çok farklıydı. Yü zü ndeki sevinç yarımdı
çü nkü çok sayıda arkadaşımızı yitirmiştik. Yarımda olsa yü zü nde
bir sevinç beliriyordu. Çü nkü intikam haftası kapsamında
gerçekleştirilen eylemlerde bir nebze de olsa acılarımızı hafifleten
eylemlerle arkadaşlarımızın intikamı alınmıştı. Eylemlerin
yapıldığ ı gece telsizlerin birçoğ unun birden harekete geçmesinden,
birçok hedefe yö nelik birden eylemler gerçekleştirildiğ ini
anlıyorduk. Ancak eylemlerin kapsamının bu kadar geniş olduğ unu
anlayamamıştık. Amed arkadaş intikam haftası kapsamında
başlatılan eylemliklerin ve aynı gecede gerçekleştirilen eylemlere
ilişkin bilgi vererek toplantıyı başlattı. Ama daha ilk sö zleri
boğ azında dü ğ ü mlenir gibi oldu. Sağ ına soluna bakıp gelen baharı
selamlar gibiydi. Ama bir o kadar da hü zü nlü bakıyordu açan
yapraklara. Çü nkü yapraklar çok değil bir ay kadar ö nce açsaydı
operasyonlarda bu kadar arkadaş şehit dü şmezdi. O yü zden
bahara biraz ö fke biraz da hü zü n ile bakıyordu. Bu hü zü nlü ve
ö fkeli bakışlarla birkaç dakikalığ ına çevresini bakındıktan sonra:
“Heval hepinizin bildiğ i gibi Nisan ayında şehit dü şen
arkadaşlarımızın intikamını almak için intikam haftası ilan
etmiştik. Arkadaşlar bu hafta kapsamında altı ilçe merkezine girdi.
Pasur’a giden grup tim tepesini vurdu. Arkadaşlar tepeden yedi
tane M27 melez silahı kaldırdı. Grubun başında giden Yılmaz
arkadaş geri çekilme sırasında tepede saklanan bir asker
tarafından vurularak şehit dü ştü . Arkadaşlar o askeri de vurup
ö yle geri çekiliyorlar. Lice’ye giden grup Cum boğ azının altındaki
Tugay’ın ü stü ndeki tepeyi vurdular. Arkadaşlar o tepeden de dö rt
tane G3, bir tane bomba atar çok sayıda çanta ve diğ er malzemeleri

36
kaldırdılar. Ayrıca tepedeki Doçka’yı sö kü p getiremedikleri için
imha etmişlerdir. Burada hiçbir kaybımız ve yaralımız yoktur. Bir
grubumuz da Hani merkezine girdi. Burada vurulacak bir tepe
olmadığ ından arkadaşlar şehrin merkezine girip dü şmanın
çıkmasını ve çıkan dü şmanı vurmaya planlamışlardı. Arkadaşlar
şehir merkezine girer girmez dü şman panzerlerle ilçenin içinden
tü r atmaya başlıyor. Arkadaşlar da Hani’nin çıkışında bir panzeri
B7 ile vurarak imha ediyorlar. Burada silah vb malzemeleri
kaldırma fırsatı bulamamışlar. Buradaki arkadaşlar da sağ lam bir
şekilde geri çekiliyorlar. Piran’a giden grubumuzda Piran’ın
içindeki Tim tepesini hedefledi. Tepeyi tü mden dü şü rememişse de
tepeyi bü yü k oranda etkisiz hale getiriyor. O arkadaşlarda tepeden
ü ç silah, iki dü rbü n, ü ç çanta kaldırdılar. Hazro’ya da bir grup
arkadaş girmişti. Orada da bir sü re ilçe merkezinde dü şman
çatışıyorlar. Dü şmana kayıp verdirip geri çekiliyorlar. Ayrıca
Hazro’ya bağ lı Heyderaka kö yü ndeki petrol kuyularını arkadaşlar
hedefliyor. Kuyuları ateşe veriyorlar. Buradaki arkadaşlarda yaralı
ve şehit vermeden geri çekiliyorlar. Ayrıca Sexwebun arkadaşın
gü cü nden bir grup arkadaş’ta Karaz’a bağ lı Siya Hacê tepesini
hedeflemişler. Tepedeki askerler tanklarını bırakıp kaçıyorlar.
Arkadaşlar tankı ele geçiriyorlar. Yarım saat kadar tankın etrafında
dö nü yorlar. Birkaç tane el bombası atıyorlar. Tankı nasıl
kullanacaklarını bilmedikleri için bırakıp geri çekiliyorlar. Bir grup
arkadaşta Dara Hênê’ye bağ lı Avnik Karakolu tepesini
hedefliyorlar. O tepede etkili bir şekildi vuruluyor. Arkadaşlar
tepede yedi askerin cenazesinin ü zerine gidiyor. Altı silah, bir tane
de mayın dedektö rü arkadaşlar kaldırıyorlar.
Arkadaşlar intikam haftası kapsamında ö nü mü ze
koyduğ umuz hedefleri vurduk. Arkadaşlarımızın intikamını
almaya çalıştık. Ü lkemizin, halkımızın ve savaşımızın başladığı
gü nden bu yana şehit dü şen yoldaşlarımızın intikamını almaya
çalışıyoruz. Buna ö mrü mü z yetmez. Ancak biz yaşadığımız sü rece
onların intikamını alma yeminiyle hareket edeceğ iz.

37
 SİS

Şehit dü şen arkadaşlarımızın intikamını almak, katledilen

atalarımızın, dedelerimizin intikamını almak boynumuzun
borcudur. Zaten halkımızı bu zulü mden kurtarmak için dağ lara
çıkmadık mı? Ö nderlik halkımızı bu acıdan, bu zulü mden, bu
sö mü rü den kurtarmak için partiyi kurmadı mı? Ö zgü rlü k savaşı
halkımızın, tarihimizin, kü ltü r ve kimliğ imizin ü zerindeki baskı,
zulü m ve sö mü rü yü kaldırmak için başlattık. O yü zden her tü rlü
katliamın intikamını almak bizim gö revimizdir. Bunu yerine
getirmemenin hesabını tarih bize sorar. Onun için şehit dü şen
arkadaşlarımızın şahsında başlattığ ımız intikam haftası eylemleri
gerçekte tarihin tozlu sayfaları arasında kalmış zulü m, baskı,
sö mü rü ve kimliksizleştirmenin intikamıydı. Yine sö mü rü ü zerine
kurulu sö mü rü sistemi tarafından katledilen devrimcilerin
intikamıydı.
Heval eylemlerimizi 6 Mayıs gecesi başlattık. 6 Mayıs tarihini
rastgele seçmedik. O gü n Denizlerin, Hü seyinlerin, Yusufların idam
edildiğ i gü ndü . İntikam haftası kapsamında gerçekleştirdiğ imiz
eylemlerle aynı zamanda almak istediğimiz onların da intikamıydı.
İlan ettiğ imiz intikam haftasıyla bazı eylemler
gerçekleştirdik. Ama intikam almak bir gü nle, bir haftayla, bir ayla,
bir yılla sınırlı olmadığ ını bilmemiz gerekir. Bu yılı ve ö zgü rlü ğ ü
sağ layan kadar bu tempo ile çıkışımızı sü rdü rmeli, eylemlerimizi
gerçekleştirmeliyiz. Bö yle yaparsak başarı bizim olur. Yapamazsak
bir yılı daha başarısız geçirdiğ imiz tarih sayfalarına geçecek. Tarih
karşısında suçlu duruma dü şmek istemiyorsak her gü nü , her
haftayı, her ayı intikam almak için geçirmeli ona gö re mü cadeleye
yü klenmeliyiz” dedi. Ardından arkadaşlara eylemler ve sü rece
ilişkin değ erlendirmeleri olan varsa yapabilir diyerek sö z hakkını
arkadaşlara verdiyse de konuşan olmadı. Çü nkü zaten
konuşulması gerekenleri Amed arkadaş sö ylemişti. Ayrıca bu
sadece gerçekleştirilen eylemlerin toplantısı değ ildi. Zaten her
eylem grubu kendi içinde eylem toplantısını yapmış,
gerçekleştirdikleri eylemi değ erlendirmiş, eleştirilmesi gereken
hususları eleştirmişlerdi.

38
 Amed arkadaş sö zlerini bitirmeye doğ ru giderken yeniden
dö nü p etrafına baktı. Yeşeren doğ aya, açan yapraklara hayıfla
baktı. Gö zleri doldu. Bahar gelmişti. Ama birçok arkadaşımız yeni
gelen baharı gö rememişti. Onların yerine baharı yaşamak bir yü k
gibi bize kaldı. Birde intikamlarını almak ve emanetlerini yarınlara
ulaştırmak da bir gö rev olarak bize kaldı. Amed arkadaş bir şey
belirtmek isteyen yoksa toplantımızı bitireceğ iz. Ama hepimiz
burada birbirimize arkadaşlarımızın, halkımızın, yiğ it
devrimcilerin intikamlarını alma sö zü nü vererek kalkıp
alanlarımıza gideceğ iz. Amed arkadaşın sö zlerinin bitirmesinin
ardından Şehit Remzi vadisi sloganlarla inlemeye başladı. Yer gö k
sloganlarla inliyordu adeta. Arkadaşlar avazları çıktığ ı kadar
haykırıyordu. Toplantı bitmişti. Toplantıdan sonra bazı bö lgelerin
gü çleri aynı gece bazıları da bir gece daha Şehit Remzi vadisinde
kaldıktan sonra bö lgelerine geçti. Ve o yılın sonbahar aylarına
kadar Amed arkadaş eyalet komutanlığı gö revini yü rü ttü .
Arkadaşlar da Amed arkadaşa verdikleri sö zlerini tuttuklarını
gö stermek için sonbahar aylarına kadar durmadan eylem yaptılar.
Her bö lge, her birlik, her birim kendi çapında eylem gerçekleştirdi.
Gerçekleştirilen bu eylemlerle o yıl savaş çok kızgın geçti. Çü nkü
her eylemden sonra dü şman operasyona çıkıyordu, bu kez de
arkadaşlar araziye çıkan dü şmanı vuruyordu. Arkadaşların bu
saldırılarının ardından gü n boyu sü ren sert ve kızgın çatışmalar
yaşanıyordu. Tabii dü şman arkadaşlardan darbe yiyince acısını
ormanlardan çıkarıyordu. Her darbeden sonra Amed eyaletinin bir
dağında ya da bö lgesinde ormanları ateşe vererek geri çekildi.
Yıl sıcak ve sert geçmişti. Ama bahar aylarında verdiğ imiz
kayıplardan sonra kış aylarına kadar hemen hemen hiç kayıp
vermedik.
96 yılı da Amed Eyalet’inin savaş tarihine bu şekilde geçti.

Farkında Olmadan Tarihe Yö n Veren Olaylarda Yer Almak

39
 SİS

Hareketin ilk yıllarıydı. Grubun oluştuğ u yıllardı. Grup

oluşumundan sonra atılması gereken adımların arayışlarının
olduğ u, mü cadelenin Kü rdistan’a yayılmasının nasıl olacağ ı, nasıl
olması gerektiğ inin çabalarının olduğ u ilk yıllarıydı. En çokta
ö nderlik bö yle bir çaba içersindeydi. Gece gü ndü z durmadan
mahalleye gidip geliyor, toplantılar yapıyor, arkadaşlarla
gö rü ştü ğ ü gü nler, aylar ve yıllardı. Ancak bu hareketliliğ in en fazla
gö rü ldü ğ ü yer harekete o dö nemde merkezlik yapan Tuzluçayırdı.
Ö nderlik, 76 yılından itibaren mahalleye sü rekli gidip
gelmeye başladı. Yıl boyunca sü rekli gidip geldi. Bazen toplantı
yaptı, bazen biz yeni toplanan gençlere Kü rdistan tarihine ilişkin o
gü nü n bilgileriyle eğ itim verdi. Yoğ un ve ciddi bir çalışmayla
geçiyordu zaman. Bir yıl ö yle bitti.
Tü rkiye’de 77 yılında ö nemli olaylar yaşandı. İstanbul
Taksim’de 1 Mayıs katliamı gerçekleştirilmişti. Solun kendi
içindeki çatışmaları iyi bir şekilde değ erlendiren faşistler 1 Mayıs
katliamını gerçekleştirmişlerdi. Solun kendi içindeki bu çelişki ve
çatışmalar suni çelişki ve çatışmalardı. Bazı gruplar Sovyet yanlısı
bazı gruplarda Çin yanlısıydı. Onların birbirlerini suçlamalarıyla bu
çelişki ve çatışmalar başlamıştı. Bu çatışmalar devletin ve devletin
desteklediğ i katliamcı gü çlerin işine yarıyordu. Bu katliamla bir
yandan solda korku, panik ü zerine kurulu bir mesaj veriliyordu ö te
yandan da devrimcileri kucaklamak isteyen devlet dışı kesimler
sindirmek isteniyordu.
Aynı yıl yani 77 yılı Mayıs ayında Haki arkadaş da Antep’te
katledildi. O sırada ortaokul son sınıfa gidiyordum. Haki arkadaşın
katledildiğ i gü nden birkaç gü n sonra okuldan geldim. Kazım
arkadaş onlar evdeydiler. Kazım arkadaşla birlikte evde
Hacettepe’de ö ğ renci olan arkadaşlar da vardı. Beni gazete almaya
gö nderdiler. Gidip milliyet gazetesini alıp geldim. Haki arkadaşın
şehit dü ştü ğ ü nü duymuşlardı. Ama gazetenin ne yazdığını merak
ediyorlardı. Haki arkadaşın şahadeti milliyet gazetesinde kü çü k bir
haber olarak verilmişti. O sü reçte Ankara’da da bir olay yaşanmıştı.
Bu olay Haki arkadaş katledilmeden kısa bir sü re ö nce de yaşanmış

40
olabilir. Ama o sü rece denk gelmişti. Ankara’nın dikimevinin alt
tarafındaki bir mahallede oturan ö ğ renci arkadaşlar vardı. O
ö ğ renci arkadaşların yaşadığ ı mahallede bir olay olmuştu.
Mahallede Mehmet Albay adındaki bir faşist vurulmuştu. Bu şahıs
azılı bir faşistti. Mehmet Albay Abdullah Çatlının yakın arkadaşıdır.
Orada da pilot’un evi vardı. Mehmet Albay’ın vurulduğ u silah
pilotun evine bırakılıyor. Olaydan birkaç gü n sonra yanında başka
silahlarla birlikte silah bizim eve getirildi. Silahları Pilotun kendisi
getirdi. Ü ç silahtı. Ü çü de kirli silahlardı. Biri o olayda kullanılmıştı
diğ er ikisi de daha farklı olaylarda kullanılan silahlardı. O silahlarla
yakalanan biri ya idam alırdı ya da mü ebbet hapis cezası alırdı.
Çü nkü birçok eylemde kullanılan silahlardı.
Bizim ev deşifre olmuştu. O yü zden çocuk halimle hiç kimse
bana sö ylemeden silahları alıp çok fazla deşifre olamayan
arkadaşların evine bıraktım. Silahları bıraktığ ım ev bizim eve gö re
daha az deşifre olmuştu. İkinci gü n gece yarısı evimiz basıldı. Albay
Kemal diye bir adam vardı. Daha sonra İzmir emniyet mü dü rü
oldu, ondan sonra Ordu valisi oldu. Albay Kemal, ö zel harekâ tçıdır.
70’lerin başında Tü rkiye’den ABD’ye ö zel harekat eğitimi için
gö nderilen bir grup var o grup içersinde yer alan kişilerden biriydi.
Ankara’da DAL (Derin Araştırma Laboratuarı) diye bir yer var.
DAL ö zel sorgu merkezidir. Albay Kemal DAL’ın kurucusudur. Ö zel
olarak da bize karşı operasyonlar yü rü ten ekibin başındaydı. Onun
ekibi gece yarısı evi bastı. Kapıyı kırarak içeri girdiler. Evi aradılar.
Didik didik ettiler. Silahları arıyorlardı. Bir de misafir var mı diye
soruyorlardı.
Evde 70’li yıllarda dağ ıtılan bildiriler, kitaplar, dergiler vardı.
Bildiri, dergi, kitapların olduğ u yeri de aradılar. Gö rmelerine
rağ men almadılar. Onlar hakkında soru bile sormadılar. Bundan
dolayı silah ve arkadaşları aradıklarını anladık. Aramayı
bitirdikten sonra gittiler. Ertesi gü n bir başka evi bastılar. Basılan
ev Haki arkadaşın şahadetine adı karışan Mehmet Uzun adındaki
şahsın eviydi. O zaman bizimle birlikte hareket ediyordu. O evin
bahçesinde bir silah bulunmasına rağ men evden kimseyi gö zaltına

41
 SİS

almadılar. Bu baskınlar ortalığ ın karıştığ ını gö steriyordu. Polisin

yö nelimleri arttı. Ve giderek daha da artıyordu. Bundan sonra
biraz daha dikkatli, duyarlı ve titiz olmak gerekiyordu. Bu
baskınlarla kitaplarda okuduğ umuz devrimcilik başladı dedik
kendi kendimize. Tabii biz yeni katılanlar artık kendimizi gerillaya
hazırlıyoruz. Her sabah kalkıp spor yapıyoruz, soğ uk suyla
yıkanıyoruz. Dokuz on kişilik bir arkadaş grubuyla bunu
yapıyoruz. Haydar Altun, Mü min Ağ cakaya adındaki arkadaşlar da
var bizim bu grupta. Operasyonlar ve baskınlar durmadan devam
etti.
Mayıs ayının son gü nlerini yaşıyorduk. Yani bahar ve
devrimciler için bü yü k bir anlam ifade eden mayıs ayının sonlarına
doğ ru gelmiştik. Bizim Tuzluçayır’da 8. Koğ uş diye adlandırdığ ımız
bir yer vardı. Ankara Merkez Kapalı cezaevinde solcuların kaldığ ı
koğ uşun numarası olduğ u için, biz de o arsa gibi yere o ismi
vermiştik. 8. Koğ uş dediğ imiz yerin ö zelliğ i şu;Tuzluçayır’da
erenler kahvesi var. Erenler kahvesinden aşağ ıya doğ ru inerken
bazı iki ü ç katlı evler vardı. Yine bina inşa edilecek yer vardı. Yani
arsalar vardı. Arsaların bazılarına taşlar yığ ılmıştı. Yine bazılarında
temeller atılmıştı. Bizim 8. Koğ uş dediğ imiz yer de temel atılmış
bir yerdi. Atılan temel taşlarının ü zerine oturup konuşuyorduk.
Tartışmalar yü rü tü yorduk. Oraya sadece biz toplanmıyorduk.
Bizim dışımızda da bazı gruplar gelip oturuyordu. Toplantılar
yapıyordu, tartışmalar yü rü tü yorlardı. İşte Mayıs sonlarına doğ ru
orada oturmuş bekliyorduk. Bir şeyler konuşup tartışmak için
oradaydık. Ben, Şahin Kılavuz, Mü min Ağcakaya, Haydar Altun’la
birlikte yaklaşık 10 kişi vardık. Başlayan operasyon ve baskınların
yarattığ ı bir hava da vardı. Ö nderlik geldi. Nereden geldiğ ini de
gö rmedik. Hepimiz bir birimize baktık. Niye geldi ki diye
meraklanmaya başladık. Onun için korkuyorduk. Çü nkü mahalle
neredeyse polis ablukası altındaydı. Ya bir şey olursa diye
kaygılanıyorduk. Birbiri için kendi feda etmenin en ö nde olduğ u
gü nlerdi. Ö yle bir ruh ve bağ lılık vardı. Kendimiz için değ il
ö nderlik için kaygılanıyorduk. Bizim gibi yü zlercesi yetişir ama

42
ö nderlikler kolay kolay çıkmaz. Kaygımız korkumuz ondandı.
Benim okuldan Dersim’li Metin adında bir arkadaşım vardı. Metin,
Karasu arkadaşın kaldığ ı evin ev sahibiydi. Ö rgü tlemeye
çalıştığ ımız biriydi. Metin benim ne olduğ umu biliyordu. Sabah
kalkınca evin çevresinde şü pheli şeyler gö rü yor. Hemen gelip bize
haber verdi. Metin’in verdiğ i bilgilerde bizde var. Ö nderlik oraya
yani Karasu arkadaşın kaldığ ı eve gitmek için gelmiş. Ama oradaki
durumu bilmiyor. Ö nderliğ in sezgileri birde ihtiyatlılığ ı her zaman
gü çlü ydü . Beni çağırdı. Git oraya ne var ne yok. Bir bak kontrol et
gel dedi. Ö nderliğ in bu sö zleri ü zerine yola çıktım. Bü yü k bir gü ven
ve gururla gidiyorum. Çü nkü ö nderlik bana bir gö rev vermiş. Gidip
yerine getirip gelmem gerekiyor diye dü şü nü yorum.
Gidip kontrol edip gelmem gereken yeri yani Karasu
arkadaşın evinin olduğ u yeri iyi biliyordum. Birde Metin arkadaşın
bana verdiğ i bilgiler vardı, ondan dolayı biraz daha tedbirli
gidiyorum. Direk asfalt yoldan gitmedim. Ara sokaklardan geçerek
gitmeyi planladım. Gidip bakmam gereken ve Karasu arkadaşın
oturduğ u yer Tek Mezar denilen bir mahalleydi. Oraya yakın bir
yerde bizim akrabalar vardı. Bizim akrabaların oradan geçtim.
Onların olduğ u yerin çevresinden dolanarak gittim. Gö ren olursa
akrabalarımın yanına geldim diyecektim. Evi gö receğ im bir yere
varıp oradan evi gö zetlemeye başladım. İşaretler polislerin eve
girdiğ ini gö steriyordu. Sivil polis olduğ u için hiç belli etmemeye de
çalışıyorlardı. Birkaç gü n evimizin basılmasından dolayı
avantajlıydım. Çü nkü o ev baskını sırasında baskına gelen
polislerin hepsini tanıdım. Yani onları yakından gö rmü ş ve
yü zlerini nerede gö rü rsem tanıyacaktım. Eve girilmişti ama bir
baskın havası da yoktu. Hiçbir şey yokmuş, hiçbir şey olmamış gibi
gittiğ im gibi koşarak gidip eve girmedim. Eve biraz daha hakim
olan bir yere çekilerek oturup evi izlemeye başladım. Ama hiçbir
yerden gö rü nmeyecek, dikkat çekilmeyecek bir şekilde
konumlandım. Durumu netleştirip gidip bilgi vermem gerekiyordu.
O yü zden iyi izlemem gerekiyordu. Bunun bilincindeyim. Baktım
evin ö nü nden arabalar da gidip gelmeye başladı. Arabalardan

43
 SİS

birinde Albay Kemal’i gö rdü m. Onların operasyon arabaları

farklıydı. Normal polis arabaları gibi değ ildi. Eskiden kullanılan
dolmuş taksilerden birini karakol gibi kullanıyorlardı. O da çıkıp
geldi.
Arabalar kapının ö nü nden geçen caddeden bir iki tü r
attıktan sonra, gelip kapıda durdular. Albayın ekibi Karadenizliydi.
Onların çoğ u bizim eve yapılan baskında yer aldıkları için
tanıyordum. Arabadan onların da yani o ekibin de indiğini gö rdü m.
Arabadan indikten sonra etrafa sarmaya başladılar. Polis
arabalarının evin ö nü nden durmadan hareket etmesi, yine
polislerden bazılarının arabalardan inip evin etrafını sarmaya
başlaması ve en ö nemlisi de bize yö nelik gerçekleştirilen
operasyonların sorumluluğ unu yapan Albay Kemal’i gö rmem evin
basıldığ ı ve çevresinde karakol kurduklarında netleştim. Yani
benim için durum netleşti. Karasu arkadaşın kaldığı ev basılmıştı
ve evin etrafı da kuşatılmıştı. Durumu bö yle tam netleştirdikten
sonra geldiğ im yoldan geri dö nmeye başladım. Dö nü şte biraz daha
dikkatli olmaya başladım. Şaşırtmalı gidiyorum. Takip edilip
edilmediğ imi anlayacak şekilde gidiyorum. Arada bir bazı yerlerde
durup izlenip izlenmediğ ini anlamak için oyalanıyordum. Takip
edilmediğ imi anlayınca buluşma yerine gittim.
Buluşma yeri ö nderliğ in beni kontrol için gö nderdiğ i 8.
koğ uşun orası olarak vermedi. Onun dışında bir yer verdi. Yeni
buluşma yeri her sabah spor yaptığ ımız yere yakın bir yer
verilmişti. Buluşma yeri olarak verilen yer aynı zamanda top
oynana bir alandı. Mahallenin gençleri gelip orada top
oynuyorlardı. Bizde top oynamak istediğ imiz zaman oraya
gidiyorduk. Top araziden aşağı gitmesin diye tahtadan çitler
çekilmişti. Gidip kontrol edip gelmem birkaç saatlik zaman aldı.
Oraya yaklaşınca takip edilmediğ imi netleştirmek için bir kez daha
dö nü p dolaştım. Arkamda kimsenin olmadığını anlayınca
ö nderlikle arkadaşların olduğ u yere gittim. Ö nderlik beni
beklerken oradaki arkadaşlarla sohbet etmeye başlamıştı.
Yanlarına vardığ ım gibi ö nderlik ne olup olmadığ ını sordu. Bende

44
orada gö rdü klerimi ö nderliğ e aktarmaya başladım. “Abi Albayın
ekibi orada. Baskın var. Evin etrafını polisler sarmış. Karasu
arkadaş eğer evde ise evde mahsur kalmış herhalde” diye bilgi
verdim. Verdiğ im bilgileri dinledi. Buluşma yerine arkadaşlar top
da getirmişlerdi.
Ö nderlik o zamanda top oynamayı seviyordu. Polis arabaları
da gidip geliyordu. Dikkat çekmesin diye iki takım oluşturup top
oynamaya başladık. Biraz topta oynadıktan sonra ö nderlik gitti.
Tabii o zaman bu durumun ö nemini bilmiyordum. Bunun
ö neminin farkına 88 yılında Çanakkale cezaevindeyken vardım. O
zaman bize iki tane Serxwebun geldi. Şehit dü şen Burhan Çiftçi
adında bir arkadaş vardı. Dergilerin gelişini o ö rgü tlemişti.
Dergileri bir biçimde içeri aldık. O sayıların birinde ö nderlik parti
tarihini anlatırken o olayı da anlatmıştı. “Ben bu olayı biliyorum”
dedim. O zamana kadar olayın ciddiyetini kavrayamamıştım. Olaya
bir devrimcinin yaptığ ı normal bir gö rev gibi yaklaşıyordum.
Herhangi bir militanın, herhangi bir devrim taraftarının yerine
getirmesi gereken gö revdi. Ben bö yle bir gö revi yerine getirme
tutkusuyla yerine getirmiştim. İşte dergi de okuyunca ö nemini fark
ettim. Ondan sonrada benzer birçok olay yaşadık. Mesela bir
yerden bir yere giderken arkadaşlardan ö nce gidiyorduk. Bir şey
olması durumunda bize olsun diyorduk. Arkadaşların kurtulması
için çatışmalara girdiğ imiz de oldu. Devrimcilikti ve bunlar
devrimcilik için yapılıyordu. Ancak burada sö z konusu olan
ö nderlikti. Ve herkesin yapabileceğ i, yapacağ ı bir gö revdi. Dergide
olayı okuduktan sonra farkında olmadan bu kadar ö nemli bir
gö rev mi yapmışım diye kendi kendime sormadan edemedim. O
zaman 1993 yılında Kızıltepe’de GAP eyalet sorumlusu iken şehit
dü şen Celal Ö zalp arkadaş vardı. Olayı okuyunca bana dikkatli
dikkatli baktı. Ve “vay be farkında olmadan tarihe yö n veren bir
olayda yer almışsın” dedi.
Devrimci bir gö rev, devrimci bir sorumluluktu. Yerine
getirilmesi gereken bir gö revdi.

45
 SİS

Harun-Cemal Şerik-arkadaş

Botan’da Başlayıp, Dersim, Güneybatı, Amanoslar

ve Doğu Kürdistan’a Kadar Uzanan Yol

46
 Binboğ aların eteklerinde doğ up bü yü dü m. O dağ ların
bü yü sü yle geçti çocukluk yıllarım, yıllarımız. Çü nkü oralarda
devrimcilik yapan ağabeylerimiz ve ablalarımız vardı. Devrimciliğ i
de onlardan ö ğ rendik. Çü nkü bir gü n onlar gibi olmak istiyorduk.
Ve o yü zden bir an ö nce bü yü yü p onlar gibi silahlı olarak
Binboğ alara, Engizeklere, Nurhaklara çıkıp devrimcilik yapmak
için can atıyorduk.
Çocukluğ umuz bu ve bunun gibi birçok hayalle sü slenerek
bü yü yorduk. O yü zden Çocukluk hayallerimden biri Binboğ alara
silahla çıkmaktı. Çü nkü o zaman anladığ ımız kadarıyla devrimcilik
yani elde silah dağ larda savaşmak, var olan zulme ve zalimlere
karşı savaşmak demekti. O yü zden hayallerimizden biri de bu
savaşa, savaşlara katılmaktı.
Bü yü dü k. Devrimci dü şü ncelerle tanıştık. Taşlı sopalı
kavgalara katıldık. Gö zlerimiz ö nü nde halkımız katliamlarda
geçirildi. Sonunda kendimizi her tü rlü haksızlıktan, zalimlerden,
işbirlikçilerden, ihanetçilerden intikam alma hareketi olan PKK
hareketinin içinde bulduk. Çü nkü ö zgü rlü ğ ü n ateşi dağ larda
yanmıştı. Dağ larda bir avuç insan tarafından yakılmıştı.
Beyinlerimizde, yü reklerimizde ve ü lkemizin orta yerinde kurulan
dü şman karakollarına bu ateşin etrafından kalkıp gelerek
baskınlar yaptılar. Ve o baskınlarda birlikte dağ lardaki ateş sayısı
da giderek arttı. Ö zgü rlü ğ e koşanların sayısı da artmıştı.
İşte bö yle ateşten yılların yaşandığ ı ve savaşın zirveye çıktığ ı
92 yılında harekete katıldım. Bir yıl sonra da ö nderlik sahasına
geçtim.
Bir yıl kadar da ö nderlik sahasında kaldım. Bir yıl kadar
ö nderliğ in eğitiminden geçtim. Eğ itim sonunda ö nerimi Gü neybatı
eyaletine yaptım. Ama Ö nderlik ö nce gerillacılığ ın daha etkin,
yetkin yine gerillacılığ ın mekanı, savaşın merkezinin Botan
olduğ unu bir sü re kalıp tecrü be aldıktan sonra Gü neybatı
Eyaletine gitmem durumunda daha iyi olacağ ını sö yledi.
47
 SİS

Yıl 1994. Mevsimlerden bahar. Aylardan Mayıstı.

Bir grup arkadaşla yola çıktık. Birlikte yola çıktığ ımız
arkadaşların çoğ u tecrü beli, pratik sahibi arkadaşlardı. Yılların
gerillalarıydı. Yaşları çok fazla bü yü k değ ildi. Ama yaşam ve
tecrü beleri bü yü ktü . Direnişçi ve yiğ it insanlardı. Harekete,
dağ lara, ü lkemize, halkımıza bü yü k bir tutkuyla bağ lı olan
arkadaşlardı. Benim yaşayacağ ım zorlukları da tahmin ediyorlardı.
İlk adımlarımı cesaretle atmam, yine ağ ırlıklarımı atmam için
bü yü k destek sunuyorlardı. O arkadaşların hepsi farklı
zamanlarda, tarihsel kesitlerde, farklı mekâ nlarda şehit dü ştü ler.
İşin en kö tü yanı onlarının hepsinin isimlerini hatırlamamaktır.
Aslında hepsinin yü z hatları, gü lü şleri, bakışları gö zlerimin
ö nü nde. Ama adlarını şu an hatırlayamıyorum. Yılların ve kızgın
savaşın bizde yarattığ ı unutkanlıktan olsa gerek. O arkadaşlardan
isimlerini hatırladığ ım arkadaşlardan biri Hamza arkadaştı.
Arkadaş saha yaralı gelmişti. Bir sü re eğ itimde kaldıktan sonra
yaraları da daha tam iyileşmeden Botan’da onun gibi arkadaşlara
ihtiyaç olduğ u için geri dö nü yordu. Yaralı olmasına rağ men
benimle ilgileniyor ve yardım ediyordu. Çü nkü dağ a ve dağ da ilk
adımlarımı atıyordum. Gerillacılığ a ve gerillacılıkta ilk adımlarımı
atıyordum.
O yoldaşların bana yaklaşımları sadece bana değ il, yeni
katılıp zorlanan, alışma, uyum sağ lama sorunlarını yaşayan her
arkadaşa gerçek yoldaşlıkla yaklaşarak yardımcı oluyorlardı. Buda
gerillanın kuralları, ilkeleri, yaşam duruşları, ö nderlik felsefesinin
gereklerini yerine getirme çabalarıydı. Çü nkü biz yoldaşlığ ı
ö nderlikten ö ğ rendik. Ve ö ğ renmeye de devam ediyorduk. Pratiğ e
çıkmak ö nderlikten ö ğ rendiklerimizi uygulamaktı.
Botan yolculuğ umuz benim için biraz zorlu geçiyordu. Çü nkü
sivil yaşamdan kalma ciddi ağ ırlıklarım vardı. O yü zden ö nce
onlardan kurtulmam gerekiyordu. Başkan’ın Botan’a gitmemi
istemesinin nedenlerinden biri de bu olsa gerek diyordum kendi
kendime. Botan’a ulaşınca bir dö nem ağ ırlıklarımdan kurtulmak
için ağ ır sporlar yaptım. Arkadaşlar bu durumuma şaşırıyordu.

48
Ama ben bü yü k bir kararlılık ve azimle kısa sü re içinde 90 kg
ağırlıktan 60 kg’ye dü ştü m.
Kısa sü rede gö sterdiğ im çaba ve yoldaşlarımın yardımlarıyla
yaşama, dağ a uyum sağ ladım. Çü nkü kısa sü rede yapmak
istediklerim, istediklerimiz vardı. Oda dü şmanla hesaplaşmaktı. Bu
hesaplaşma uzun sü reli yaşama ve dü şü nme biçiminde değ ildi.
Ö nderliğ e, partiye bü yü k bir inanç oluşmuştu bende. Ö nderliğ in,
partinin çabalarına karşılık kendimi, kendimizi borçlu his
ediyorduk. O yü zden kısa sü rede birkaç etkili darbe vurmak her
gerillanın olduğ u gibi benim de bü yü k bir isteğ imdi. Sert savaş
yıllarıydı. O yü zden kendime en fazla bir yıllık bir ö mü r biçmiştim.
Biçtiğ im bu kısa ö mü r sü resinde dü şmanla hesaplaşmak
istiyordum.
Zorlu bir yü rü yü şü n ardından Botan’a ulaştık. Botan’da
henü z birkaç gü nü mü z geçmişti ki başka bir yerdeki bir çatışmada
bir arkadaş yaralanmıştı. O arkadaşın tedavi ihtiyacı vardı.
Bulunduğ umuz koşullarda da tedavi edilmesi zordu. Çü nkü
yaraları ciddiydi. Arkadaş tedavisi için Gü ney’e geçirilmesi
gerekiyordu. Onun için ö nce Besta’dan Cudi’ye geçirilmesi
gerekiyordu. O arkadaşın geçirilmesi gö revini bizim arkadaşlar
aldı. Onun için bizimle bir toplantı yapıldı. Toplantıda bu kutsal
gö rev için bir grup arkadaşın gö revlendirilmesi gerektiğ i belirtildi.
Bu gö rev için benimde içinde olduğ um bir grup arkadaş kendimizi
ö nerdik. 8 kişilik bir grup olarak belirlendik. Dağ ve savaş
koşullardır yaşadığ ımız. Onun için o arkadaşı taşımak için elimizde
her hangi bir aracımız da yok. Bizden ö nceki arkadaşların
yaptıkları gibi bizde arkadaşımızı sırtımızla taşıyacağ ız. Onun
iniltilerini yıllarca kulaklarımızda çınlayacak. Belki daha
ulaştırmamız gereken yere ulaştırmadan herhangi birimizin
sırtındayken şehit dü şecek. O acıdan inlerken bizde ona acılarını
dindirmek için yapabilirsek ü lkemizin gü zelliklerini,
arkadaşlığ ımızın gü zelliklerini, yoldaşlığ ımızı ö zgü rlü ğ ü n gü zelliğ i
anlatacağ ız. Çok zaman kaybetmeden yola çıktık. Yaralanan bir
bayan arkadaştı. Gü zelce gerillanın taşıma sedyesi olan ve Darbest

49
 SİS

dediğ imiz araları Şutıkle ö rü len iki ağ açtan oluşan bir sedye
yaptık. Her seferinde iki arkadaşın alıp omuzlarında taşıdığ ı bir
şekilde yol alıyorduk.
Bir akşam ü zere yola çıkmıştık. O gece sabaha kadar
yü rü dü k. Sabahın ilk ışıklarıyla Cudi ile Besta arasında kalan bir
yere ulaşmıştık. Araziyi tanıyan arkadaş bizi bir yere gö tü rerek
orada kalabileceğ imizi sö yledi. Kalacağ ımız yer çok sık olmasa da
ormanlık bir dere kenarıydı. Amacımız gü nü orada geçirdikten
sonra gece yine yolumuza devam etmekti. Yorulmuştuk. O yü zden
de arkadaşlar dinlenmek için oldukları yere uzandılar. Bir arkadaş
nö bete çıkarıldı. Bende olduğ um yere uzanmıştım. Ama daha
uyumamıştım. Etraftan seslere gelmeye başladı. Seslerin
gelmesiyle birlikte doğ rulup sesin geldiğ i yö ne doğ ru bakmaya
başladım. Ama gö zlerime inanamadım.
Çü nkü dü şman askerlerinin yanımıza kadar sokulduğ unu
gö rdü m. Yanımdaki arkadaşlara ses çıkarmamak için dokunarak
kalkın dü şman geldi dedim kısık bir sesle. Daha arkadaşlar
kafalarını kaldırmadan askerler bizim olduğ umuz yeri gö rdü ler.
Arkadaşlar daha tam toparlanamamışlardı. Ben kalkarken silahımı
da almıştım. Ama ne yapacağımı bilmiyordum. Dü şmana karşı
savaşmaya gelmiştik. Ama nasıl savaşacağ ımı bilmiyordum. Bu
konuda bir tecrü bem yoktu. Henü z bir eğ itim de almamıştım. Bir
an ne yapsam iyi olur, ne yapmam gerekir diye dü şü nmeye
başladım. An diyorum ama bu andan da ö te kısa bir zaman
dilimidir. Çü nkü gerillada her şey çok hızlı bir şekilde gelişiyor.
Komutanımız olan Karker arkadaş “elindeki silahtır
karşındaki da dü şmandır ne duruyorsun vursana” diye seslendi
bana. Komutanımız talimatını verdikten sonra tetiğ e asıldım.
Silahın ateşlenmesiyle elimin tetiğ e gitmesi arasında birkaç saniye
geçmişti sadece. Ama bana yıllar geçti gibi geldi. Çü nkü ilk kez
dü şmanı vuruyordum. İlk mermi patladıktan sonra rahatladım.
Bana sanki yıllardır dü şmana karşı savaşıyormuşum gibi gelmeye
başladı.

50
 Dü şman etrafımızı sarmıştı. Diğ er arkadaşlar da silahlarını
alıp mevzilendiler çatışma başladı. Mevzilenme dediğ im de ö yle
taşlardan, kayalardan mevzi yapma biçiminde değ il. Kendi
etrafımızda birbirini savunma temelinde bir çember oluşturduk.
Çü nkü etrafımız kuşatılmıştı. Durumumuz fazla iyi değ ildi. Ama
gerilla olarak bir fedai topluluğ u olduğ umuz, ö nderlik
felsefesinden hareketle son mermilerimize kadar direnecektik. Ne
sağ dü şmana teslim olacaktık ne de kolay kolay ö lü me teslim
olacaktık. Son mermimize kadar yaşamanın ve kurtulmanın
koşullarını yaratmaya çalışacaktık. Çok fazla kurtulma şansımız da
gö rü nmü yordu. O zaman iyi çatışmamız gerektiği, dü şmana ağ ır
darbeler vurmamız gerektiğ i şeklinde dü şü nü yorduk hepimiz. Bu
dü şü ncelerle çatışmayı sü rdü rü rken, o sırada biraz uzağ ımızda
yaptığ ımız Darbestin ü zerinde yatan yaralı arkadaşa dö ndü m.
Sanki birileri bana ona bak demişti.
Yanına bırakılan bombasının elinde ve pimini çekmekle
uğ raştığ ını gö rdü m. Onu ö yle gö rü nce “ne yapıyorsun Heval”? diye
bağ ırmayla birlikte yerimi de değ iştip yanına gittim. Bomba daha
elindeydi ve pimini de çekmişti. Bombanın patlamaması için sıkıca
elini tuttum. Henü z bomba da kullanmamıştım. Ama teorik
eğitimini almıştık. Bombanın nasıl patladığ ını, piminin nasıl
çekildiğ ini biliyordum. Bü tü n bunları dikkate alarak yavaşça
bombayı elinden aldım. Yanından beş metre kadar uzaklaştıktan
sonra, bize en yakın olan dü şman gü çlerinin ü zerine fırlattıktan
sonra yanına dö ndü m. Yanında patlayıcı madde olarak başka bir
şeyin olup olmadığ ını sordum. “Elimdeki tek şey olan bombayı da
aldın” diyerek çok kızdığ ını belli ediyordu. “Hiç korkma Heval, hiç
bir şey olmayacak ve hepimiz kurtulacağ ız. Hem de dü şmana ağır
darbeler vurarak bu çemberi kıracağ ız” dedim. Aslında
kurtulacağımıza dair çok fazla bir umudum da yoktu. Tam da o
sırada grup sorumlumuz arkadaş da yanımıza geldi ve ne var diye
sordu. Herhalde o arkadaşın elinden bombayı gö rmü ştü ya da
orada bir şey olduğ unu fark etmişti. Bir şey yok diye cevap
vereceğ im bir anda telsizden ses geldi. Heval Heval, Açık Cihaz,

51
 SİS

Açık Cihaz diye çağ rı yapılıyordu. “Heval Karker, telsizden çağ rı

var” dedim. Karker arkadaş “bizi çağırmıyorlar” dedi. “Ö nemli değ il
sen yine de cevap versen iyi olur” dedim. Arkadaş cevap verdi.
Birkaç gü n ö nce Adil arkadaşın o civarda olan bö lü ğ ü nde iki gü n
kadar durup dinlendikten sonra geçmiştik. O yü zden çağ rı yapan
sesin onun sesi olduğ unu anladım. “Kimsiniz, orada ne
arıyorsunuz, durumunuz nedir?” diye sordu. Karker arkadaş Adil
arkadaşın sorduğ u sorulara cevap verdi. Ayrıca etrafımızın
sarıldığ ını ama o ana kadar hiçbir kayıp ve yaralı vermediğ imizi
sö yledi. Adil arkadaş durumu anlayınca çok gü r ve kendinden emin
bir sesle, “merak etmeyin, kendinizi bırakmayan size çok yakın bir
yerdeyiz. Sadece birkaç dakika daha dayanın biz şimdi mü dahale
etmeye geleceğ iz” dedi.
Bazen bir ses yetiyor yaşama yeniden dö nmek için, ya da
yaşamın kö klerine sarılmak için. Tabii bu ses yoldaşının sesiyse
fazlasıyla yetiyor.
O sesi duyunca durum bir anda tersine dö ndü . Zaten
moralimiz dü şmemişti ama Adil arkadaşın sesini de duyunca daha
da yü kseldi. Karker arkadaş tü m arkadaşlara duyurmak için
“yerlerinizi sağ lamlaştırın, birkaç dakika içinde arkadaşlar bize
ulaşıyor” diye bağ ırarak durumu aktardı. Sakın kendinizi
bırakmayın diye uyarmayı da ihmal etmedi.
Adil arkadaşın telsizden gelip kayalıklarda yankılanan gü r
sesini o yaralı arkadaş da duymuştu. O sesi duyduktan sonra
sedyeden ilk defa kafasını kaldırıp bizlere baktı. Birkaç dakika
içinde farklı yerlerden de silah sesleri gelmeye başladı. Bu silah
sesleriyle birlikte ü zerimizdeki dü şman baskısı da giderek
zayıflamaya başladı. Ü zerimizdeki baskınının zayıflamasının
nedeni telsiz konuşmalarını dinlemiş ve ona gö re tedbirlerini
almaya başlamaları neden olmuştu. Çü nkü bir bö lü k arkadaş
birkaç koldan gelmişti. Silah sesleri giderek arka tarafımızdan daha
yoğ un gelmeye başladı. Bu da çatışmanın orada yoğ unlaştığ ını
gö steriyordu. Çatışma bir sü re yoğ un bir şekilde devam etti.
Çatışma orada yoğ unlaşınca bizim çatışmamız durdu. Çü nkü

52
dü şman bizim olduğ umuz taraftan geri çekildi. Arkadan onları
kuşatmaya başlayan arkadaşlara karşı kendilerini savunmak
zorunda kalmışlardı. Arkadaşlar birçok yerde gü venlik almışlardı.
Birkaç tepeyi tutmuşlardı. İki arkadaş da yanımıza kadar geldi.
Durumumuzu sordular. O kadar yakından ve ağ ır silahlar
kullanılmasına rağ men hiçbir arkadaşımız yara almamıştı. Gelen
arkadaşlar Heval Adil’in yaralı arkadaş varsa onlara
gö ndermemizi, gü venliğ imizi aldıklarını yerimizden hareket
etmememiz şeklindeki talimatını getirmişlerdi. Ayrıca vereceğ i
habere gö re hareket etmemiz gerektiğ ini sö ylemişti. Yerimizde
kaldık. Ö ğ lene kadar Heval Adil’in verdiğ i talimattan ö tü rü
yerimizde kaldık. Ö ğ leden sonra Heval Adil birkaç arkadaşla
birlikte çıkıp yanımıza geldi. Çü nkü dü şman arkadaşların etkili
vuruşlarına dayanamayıp geri çekilmişti.
Bizde oradan çıkıp Heval Adil onların kaldığ ı noktaya geçtik.
O gü n onların yanında kaldık. Ertesi gü n bizim gruptan iki arkadaşı
çıkarıp yerine bö lü ğ ü nden iki arkadaş bize verdi. O şekilde
yolumuza devam ederek o arkadaşı sağ lam bir şekilde tedaviye
gö nderilmesi için Cudi’ye ulaştırdık. Arkadaşı ulaştırdıktan sonra
sağ lam bir şekilde geri yerimize dö ndü k.
Bu olayla arkadaşlığ ın gü çlü bağ larına tanıklık ettim. Ve bu
dağ larda arkadaşlarla yaşamın yarattığ ı gü cü gö rdü m.

X X X

Botan’da iki buçuk yıl kaldım. Kaldığ ım yıllar içinde savaş ve

gerillacılık konusunda bü yü k ders, tecrü be, deneyim aldım. İlk
mermi, ilk ders, ilk tecrü beyi orada aldım. Çok değ erli yoldaşları
bü yü k komutanları tanıdım. Onların mü cadelelerine, ö lü mle dalga
geçmelerine, halka, ü lke topraklarına bağ lılıklarına tanıklık ettim.
Birlikte kaldık. Onlardan çok şey ö ğ rendik. Yaşam hikayeleri ile
kahramanlıklarına tanıklık ettik. Bü yü k ve kahramanca

53
 SİS

mü cadelelerini gö zlemledim. Bu bende bü yü k bir gü ç oluşturdu.

Oradan Dersime geçtim.
Dersimde de iki buçuk yıl kadar kaldım. Orada da gü zel ve
her biri bir roman, bir film konusu olabilecek değ erde anılarım
oldu. O yıllarda Dersimde bü yü k kayıplar vermiştik. Çok sayıda
arkadaş şehit dü ştü .
Dersim bambaşkaydı. Dersime gitmek için 95 yılında yoğ un
operasyonların yaşandığ ı bir sü reçte yola çıktık. Koşullar çok
zorlayıcıydı. O yü zden dö rt aydan daha fazla sü ren bir yolculukla
ancak Dersime ulaşmıştık. Arkadaşların yü kleri ağ ırdı. Hepimizin
yü kü cephaneydi. Çü nkü o zaman Dersim’de cephane sorunu vardı.
Çok az bir kısmı da olsa cephane sorununu karşılamak için
yü kü mü zü cephane yapmıştık. Her arkadaş taşıyabildiğ i kadar
almıştı. Dö rt aylık yolculuk boyunca çok şey yaşadık. O yolculuk
kendi başına bile bir kitap konusudur. Ama hepsini anlatmaktan
çok bazı kesitlerini vermek istiyorum. Yaşadığımız ve bende yer
edinen anılardan biri gece gö zleri gö rmemesine rağ men Dersime
gelmek için kendini dayatarak bizimle yola çıkan bir bayan
arkadaşın gö sterdiğ i iradeydi.
Bu bayan arkadaş Haftanin’de bizim grubu katıldı. Erzurum
Eyaletine gidecekti. Ö yle bir iradeyi insan tahmin edemez.
Erzurum’a, Kuzey Kü rdistan toprakların geçip orada mü cadeleyi
sü rdü rmek için korkunç bir istek ve arzusu vardı. Amacı Erzurum
eyaletinde gerillacılık yapmaktı. Bingö llü bir arkadaştı. Arkadaşın
gece gö zleri gö rmü yordu. Gerilla yü rü yü şü de zaten gece olur. Yani
gerilla gece yü rü yen, gece savaşan, gece çatışan, gece hareket eden
bir gerçeklikti. Gerillanın bu gerçekliğ i bu arkadaşın fiziki yapısına
zıttı. Ama arkadaş azim, inanç, kararlılık, istek ve arzusuyla bu
zıtlığ ı aşıyordu. Geceleri yolda arkadaşların ayak seslerini takip
ederek yü rü yordu. Her gece yü zlerce sefer dü şe kalka yola devam
ediyordu. Hiçbir arkadaştan destek almıyordu. Almak istemiyordu.
Her arkadaş destek vermek istiyordu. Ama o istemiyordu. Zaten ilk
birkaç gü n içinde o durumunu da bilmiyorduk. Birkaç gü n sonra
destek vermek istediğimiz zaman aslında onu daha fazla

54
zorladığ ımızı anladık. Aslında bunu da o tavırlarıyla bize anlattı. O
arkadaş o durumuyla ne bir gü n gruptan koptu, nede herhangi bir
arkadaşa yü k oldu -ki o yol sü resi boyunca ona yakın operasyona
takıldık, iki sefer pusuya dü ştü k- o yapısıyla kendisini Erzurum’a
ulaştırmaya kilitlemişti. O arkadaşın o bü yü k iradesine tanıklık
ettim. O yü zden tü m arkadaşlarda bü yü k bir saygı uyandırdı.
Yaşamda duruşu ve katılışıyla etkili bir arkadaştı. Bizimle
Erzurum’a kadar gelip ulaştı. Hani derlerle Erzurum topraklarında
gerillacılık yapmak olan muradına ulaştı. Bir yıl da kaldıktan sonra
şehit dü ştü ğ ü nü ö ğ rendim. Bü yü k ö zlem duyduğ u, sevdiğ i o
topraklara ulaşmıştı. Bu bende iz, etki ve gü zel şeyler bırakan
kararlılık ve iradeli olmanın insana nereler yaptırabileceğ ini
gö steren kısa bir yol anısıydı.

Dersim Dağlarının Küçük Ve Yiğit Kızı

Kış yaklaşınca her yıl gerillada kış ü slenme hazırlıklarına

başlanır. Ancak Kuzey eyaletlerinde gü cü n hepsi bu işle
uğ raştırılmaz. Bu hazırlıkları yapmak için birkaç arkadaştan ya da
en fazla bir takımlık gü ce bu gö rev verilir diğ er arkadaşlar ise
eylem, ö rgü tleme ve diğ er çalışmalarını devam ettirirler. Gerillada
zaman su gibi akıp gider. Gö z açıp kapayıncaya kadar bir de
bakarsın kış gelip kapıya dayanmış.
Yine bir yıllık eylem, ö rgü tleme, faaliyet sonunda kışın
gelmek ü zere olduğ unu gö rdü k. Onun için arkadaşlar kış hazırlık
çalışmaları için bir grup ö rgü tlediler.
Biz bir grup arkadaş ü slenme çalışmalarını yü rü tmek için
gö revlendirildik. Axin adında genç bir arkadaşta bizimle
gö revlendirildi. Grubumuzdaki arkadaşların hiçbiri onun fiziki
gü çle çalışmalara katılmasını istemiyordu. Ama yapacağ ımız,

55
 SİS

yapmamız gereken iş fiziki gü ç isteyen bir çalışmaydı. Onu fiziki

gü ç gerektiren çalışmalardan uzak tutmak için arkadaşlar çeşitli
bahaneler uyduruyordu. Birkaç gü n geçtikten sonra Heval Axin bu
durumu fark etti. Durumu anlayınca kızdı. Kızgınlığından
ağ lamaklı oldu. O kızgınlıkla, “beni kandırıp çalışmalara
katmıyorsunuz. Bu devrimci bir yaklaşım değ ildir. Bende sizin gibi
devrimci bir insanım. Sizin yoldaşınızım” diyerek çok bü yü k ve
ağır konuştu. Hiç birimiz bir şey sö yleyemedik. Kemal adında bir
arkadaş vardı. Daha sonra şehit dü ştü . Depo yapmada uzman bir
arkadaştı. Fiziki olarak da çok gü çlü bir arkadaştı. Çok seri
çalışıyordu. Hızlı ve pratikti. Bizim kazma ile kazdığ ımız toprağ ı o
kü rekle kazıyordu. Yani o denli gü çlü bir arkadaştı. Axin arkadaşın
sö yledikleri karşısında hepimiz çaresiz kaldığ ımızı gö ren Kemal
arkadaş araya girerek “tabii Heval sende çalış ö yle olmaz” dedi.
Bunu yapmakla aslında bizim çaresizliğ imi aştırmak istiyordu.
Kemal arkadaş bunu sö yleyince Axin arkadaş sevinerek “tamam”
dedi ve “ben ne iş yapayım” Heval dedi. Kemal arkadaş “Heval sen
bize çay yapacaksın” dedi. “Ben niye çay yapacağ ım?” dedi. Tabii
Kemal arkadaş yakaladı bir kere “Heval oda iş değ il mi?” dedi.
Heval Axin istemese de bir şey diyemeden bize çay yapma gö revini
kabul etti. Onun da bir işinin olmasına sevindi.
Ü slenme hazırlıkları olarak yaptığ ımız iş daha çok erzak
depolama işleriydi. Depoladığımız erzakları da kö ylerden
getirdiğ imiz erzaklardı. Kö ylerden o kadar erzakı sırtımızla taşıyıp
getirmek de mü mkü n değ ildi. Erzakları kö ylerin eşek, katır ve
atlarıyla getirmiştik. Bir sü re geçtikten depolama işlerimizi
bitirdik. Yanımızdaki hayvanları araziye bırakıp karargaha gittik.
Bir gü n karargahta kaldık. Daha tekmilimizi vermeden bü yü k bir
operasyon başladı. Arkadaşlar bize “heval depolama grubu olarak
gidin araziye bıraktığ ınız hayvanları toplayıp sağ lama alın.
Kö ylü lerin hayvanları dü şmanın eline geçmesin. Halktan
istediğ imiz gibi hiç çekinmeden verdiler. Bizim gö revimiz de
hayvanlarını onlara sağ lam teslim etmektir. Depolama işlerini siz
yaptığ ınız için hayvanları toplama ve koruma gö revini yine size

56
vermek zorundayız” diyerek bizi gö nderdiler. Karargahta yerini
değ iştirecekti. O yü zden biz hayvanları almak için yola çıkarken
karargahta oradan ayrıldı. Yola çıktık ama her yer dü şman
tarafından tutulmuştu. Dü şman kuşatması altında yü rü yorduk.
Ama Kü rdistan dağ larının koruyucu melek gibi insanı koruyan
kolları altındaydık. Kayalıklar, vadiler ve sık ormanlıklar dü şman
içinden gö rü nmeden yol almamızı sağ lıyordu. Dü şmana
gö rü nmeden, gö rü ntü vermeden gidip hayvanları bıraktığ ımız
yerde bulduk.
Hayvanları yanımıza aldık. Hayvanları aldıktan sonra
karargahın bize verdiğ i buluşma yerine gidecektik. Ancak biz
hayvanları yanımıza alıp gitmeye hazırlanana kadar dü şman
gideceğimiz yeri de tuttu. Bundan dolayı gitmemiz gereken yere
gidemedik.
Arkadaşlara ulaşamayınca yeni bir planlamaya gitmemiz
gerekiyordu. Oturup arkadaşlarla bir planlama yaptık. Yaptığ ımız
planlamaya gö re hayvanların ele geçmemesi için sık ormanlıklı bir
alanda bağ layıp biraz onlardan uzaklaştıktan sonra gizlenmeyi
esas alacaktık. Yaptığ ımız planlamaya gö re hareket etmek için
hayvanları bağ ladıktan sonra onlardan biraz uzaklaşmak için yola
çıktık.
Yola çıkışımızla birlikte çok şiddetli bir yağ mur başladı.
Sonbahar yağ murlarıydı. Ne zaman başlayacakları ne zaman
duracakları belli olmayan yağ murlardı. Gö kyü zü nü n maviliğ i yerini
siyaha bırakmıştı. Hava kararmıştı. Zifiri bir karanlık basmıştı her
yeri. Hava soğ uktu. En gencimiz ve henü z yeni bir savaşçı olan Axin
arkadaş soğ uktan titriyordu. Aslında hepimiz ü şü yorduk. Ama
nede olsa hem yaş hem de dağ daki yılların bize ö ğ rettiklerinden
ö tü rü idare ediyorduk. Bir arkadaş kefiyesini çıkarıp Axin arkadaşa
verdi. Utanarak, sıkılarak aldı. Çü nkü hepimizin koşulları aynıydı.
Alırsa veren arkadaşın da ü şü yeceğ ini dü şü ndü . Kaldı ki ü şü yordu
da. Ama yılların o arkadaşa ö ğ rettikleri vardı. O yü zden belki
hepimizden daha az ya da daha fazla ü şü yordu. O çok ö nemli
değ ildi. Ö nemli olana orada kefiyesini çok ü şü yen ve en gencimiz

57
 SİS

olan arkadaşa vererek onun ü şü memesini sağ lamaktı. Orada

ortaya çıkan kendinden çok arkadaşlarını dü şü nme duygusuydu.
Aslında almak istemiyordu. Ama arkadaş zorla verdi. O durumda
ani ayakü stü bir planlama daha yapmamız gerekti. Çü nkü biz
planlamamızı yaparken yağ mur yoktu. Sanki yağ mak için yola
çıkışımızı bekliyordu. Bulunduğ umuz yerin alt tarafında boş bir
kö y vardı. Arkadaşlar alt taraftaki boş kö ye kendimizi bırakıp bir
ateş yakalım. Hem kendimizi kurutacağ ız hem de daha fazla
ıslanmayalım dediler. Kendimizi kö ye bıraktık. Bir boş eve girip
ateş yaktık. Dü şman arazidedir. Arkadaşlar biraz kendilerini
kuruttular. Bir iki arkadaş da dinlenmek için uzandı. Ne yapalım,
nereye gidelim diye bir tartışmaya başladık. Tartışmamızdan iki
gö rü ş çıktı. Bir grup arkadaş yü ksek yerlere, zozanlara çıkalım
diyordu. Diğ er bir gurup arkadaşta biraz daha alt tarafımızda olan
derin vadiye kendimizi bırakalım gö rü şü ndeydiler. Yaylalara
çıkmak biraz daha fazla soğ uğ u gö ğ ü slemeyi gerektiriyordu.
Sonunda kendimizi derin vadiye bırakalım şeklinde olan gö rü ş
ağırlık kazandı. Bir arkadaş vadiye gitmememiz için ısrar ediyordu.
Olası bir şeyde vadide imha olacağ ımızı, oradan kurtuluş
olmayacağ ını belirtiyordu. Tartışmanın sonucu belli oldu.
Kendimizi vadiye bırakacaktık. Ama daha erkendi. Sabaha karşı
çıkıp kendimizi vadiye bırakırız diyerek nö betçimizi çıkarıp
dinlenmeye başladık. Sabaha karşı kendimizi vadiye bıraktık. Çok
geçmeden hava aydınlandı. Etrafımızı biraz gö zetledik. Bir şey
gö rü nmü yordu. Bir ateş yakıp biraz ısınalım, bir çay yapalım dedik.
İki arkadaş ateş yakıp çaydanlığ ı kaynatmak için ü zerinde
tutuyorlardı. Bir arkadaşta çevre keşfini daha iyi yapmak için
derenin karşı tarafına geçmişti. Arkadaş çok kalmadan koşarak
yanımıza geldi. Arkadaşlar onun koşarak geldiğ ini gö rü nce
hepimiz merak ettik. Ama merakımız aslında dü şmanın olup
olmamasına değ ildi. Ne kadar olduğ unu merak ediyorduk. Çü nkü
arkadaşın koşarak gelmesinden dü şmanın çevrede olduğ unu
anlamıştık. Ama yine de ne var, neden bu kadar telaşla geliyorsun
diye sorduk.

58
 Dü şmanın ü zerimize doğ ru geldiğ ini sö yledi. Yağ mur toprağ ı
hamur gibi yoğ urmuştu. Toprak yumuşacık olmuştu. O toprak ve
çamurda yü rü yerek gelmiştik. İzlerimiz çıkmıştı. İz çıkararak
gelmiştik. Sabah çevreyi kontrol eden dü şman gö rdü ğ ü izlerimizi
takip ederek ü stü mü ze doğ ru geliyordu. Arkadaşın o bilgiyi
vermesiyle birlikte çantalarımızı sırtlayıp hareket hazır halde
bekledik. O anda doğ al bir şekilde iki gruba ayrıldık. Toplam
sayımız sekiz kişiydi. Biz dö rt arkadaş yamaca vurduk diğ er dö rt
arkadaşta dereye vurdular. Gece boyu yağ an yağ mur suyu çok
yü kseltmişti. Hırçın bahar selleri gibi akıyordu dere. Yamaçtan
yukarıya doğ ru biraz yü rü dü kten sonra bir yerde durduk. O sırada
derenin içinden geçen arkadaşları gö rdü k. Kemal arkadaş Axin
arkadaşı omzuna almış yü rü yordu. Birkaç arkadaş bir ağ ızdan onu
çağ ırdık. Ama suyun gü r ve hırçın sesi onun sesimizi almasını
engelliyordu. Yamaçtan yolumuza devam ettik. Ö nü mü zde kü çü k
bir sırt vardı. O sırta doğ ru yü rü yorduk. Bir iki arkadaş geçti, biz ü ç
arkadaş takılı kaldık. Ö nden geçen arkadaşlardan sonra birkaç
dakika içinde biz o kü çü k sırtın boğ azına ulaşana kadar dü şman
ü stü mü ze kadar gelmişti. Zaten o boğ azı yoğ un ateş altına almaya
da başladılar. Orayı geçemedik. Ve o andan sonra da geçemezdik.
Mermilerden korunmak için oradaki kü çü k bir taşın arkasına
geçtik. Taşın arkasına geçip beklemeye başladık. Bizi gö rmü şlerdi.
Çü nkü durmadan o taşa ateş ediyorlardı. Arkasında olduğ umuz
taşı yoğ un ateş altına almışlardı. O andan sonra da ne geri
gidebiliyorduk nede ileri.
Ne orayı geçip ileriye doğ ru gidebiliyoruz. Ne geldiğ imiz
yoldan geri dö nebiliyoruz. Ü stü mü zde dü şman var. Arkamızda ise
korkunç bir uçurum vardı. Dü şman sadece bize ateş etmiyordu.
Bizim bulunduğ umuz yerle birlikte sü rekli vadiyi de ağır ve ferdi
silahlarla dö vü yorlardı. Bizim içinde olduğ umuz korkunç duruma
rağ men hepimiz Kemal arkadaşla vadiye doğ ru giden o genç,
coşkulu, moralli kü çü k arkadaşımız Axin’i dü şü nü yorduk.
Kendimizi değ il onu ve onu yanında gö tü ren Kemal arkadaşı
dü şü nü yorduk. Ona ait bendeki son gö rü ntü Kemal arkadaşın

59
 SİS

omzuna alıp derenin içinden hızla yü rü dü ğ ü andır. Kısa bir sü re

sonra artık bulunduğ umuz yerde de kendimizi
koruyamayacağ ımızı anladık. Yapacağ ımız tek bir şey vardı oda;
kendimizi uçurumdan aşığ a bırakmaktı. Birkaç metre kadar
kendimizi aşağ ıya bıraktık ama ondan sonra gidemedik. Çü nkü çok
derin bir uçurumdu. Uçurumun başındaki kayaya tü nemiş kuşlar
gibi kaldık. Ü ç arkadaştık. İki erkek bir de bayan arkadaş vardı
yanımızda. Bizimle birlikte olan bayan arkadaş Besê Hozat
arkadaştı. O kayaya asılı kaldık. Ellerimizin tırnakları ayak
parmaklarımızın ucuyla o kayaya tutunup kalmıştık. Bu kez oradan
ne aşağ ıya inebiliyor ne de yukarıya çıkabiliyorduk. Aşağ ıya
ineceğ iz diye çantalarımızı da atmıştık.
Ö yle bir durumdaydık ki silahımızı da kullanamıyorduk.
Kayayı bırakıp silah da kullanamıyoruz. Tam vadinin
karşısındaydık. Dü şman askerleri vadinin diğ er tarafından gelip
tam karşımızda durdular. Bulunduğ umuz yere doğ ru silahlarını
doğ rultup bakmaya başladılar. Bayan arkadaş bombasını çıkarmak
için uğ raşmaya başladı. “Ne yapıyorsun heval?” diye sorduğ umda,
“dü şmanın eline sağ geçeceğ imize kendimizi ö ldü rmek daha iyidir”
dedi. “Hiç merak etme, bu uçurumdan aşağ ıya doğ ru dü şersek hiç
sağ kalmayız” dedim. Bizimle olan diğ er erkek arkadaşın adı
Şiyardı. Tek bö brekli bir arkadaştı. Sivilde ameliyat geçirmiş,
bö breğ i alınmıştı. O yü zden soğ uk ona iyi değ ildi. Soğ uktan
titriyordu. O sırada “nasıl olsa ö leceğ iz, yanında hiç sigara yok mu?
Varsa ö lmeden ö nce bir sigara ver de içeyim” dedi. Sigara sıkıntısı
da vardı o zamanlar. Ama yine de bende birkaç sigara kalmıştı. Tek
elle sigarayı çıkardım. Bir tane ona bir tane de kendime yaktım.
Vadinin diğ er tarafında olan askerler bize ne zaman ateş edecekler
diye bekliyoruz. Askerler birkaç dakika sonra bize doğ ru
kurdukları MG3 silahını kaldırıp epey aşağ ı tarafa gö tü rü p
kurdular. Bizi gö rmemelerine şaşırdık. Askerler gelip karşımızda
durmadan ö nce gö kyü zü nde gü neşten başka bir şey yoktu. Hava
açık ve berraktı. Askerler oraya geldiğ i an birkaç parça bulut gelip

60
havayı kapattı. Birkaç damla yağ mur da attı. Biz de hafiften
ıslandık.
Askerler yerini değ iştirdikten sonra Kobra helikopteri geldi.
Vadinin içinde iki tur attıktan sonra geri gitti. Ü st taraftaki dü şman
ise kendimizi on metre kadar alt tarafına bıraktığ ımız ve ilk ateşte
arkasına sığındığ ımız taşı vurmaya devam ediyordu. Kobra
helikopterinin gelip gitmesi, yine askerlerin bir sü re karşımızda
mevzilendikten sonra gitmelerinden gö rü ntü mü zü kaybettiklerini
anlamaya başladık. Karşılarında kayanın ü stü nde ama kaya ile bir
olmuş bir şekilde olmamıza rağ men bizi gö rmemişlerdi.
Zaman zorda olsa geçiyor. Geçmek istemese de geçiyor.
Zaman geçtikçe sağ kalacağ ımıza dair umudumuz artıyor. Zaman
geçtikte yaşama umudumuz artıyor. Ö ğ leden sonra oldu.
Umudumuz daha da artmıştı. Saatler geçmeye devam ediyor.
Saatler geçtikçe bizde o taşı tutunduğ umuz şekli almaya devam
ediyoruz. Ellerimiz donmuştu. Ö ylece taşa yapışıp kalmıştık.
Akşama kadar ö yle kaldık. Çü nkü dü şman vadinin içinden ve ü st
tarafımızdan akşama kadar çekilmedi. Akşama doğ ru dü şman artık
araziye rastgele ateş etmeye başladı. Artık sık ve yoğ un ateş değ il
de seyrek bir şekilde ateş ediyordu. Akşam oldu. Karanlık bastı.
Ama oradan nasıl çıkacağ ımızı dü şü nü yoruz bu sefer. Tamam,
dü şmandan kurtulduk ama buradan nasıl kurtulacağ ız? Diye
dü şü nü yor, kendimize sorular soruyoruz. Bayan arkadaş biraz
daha ü st tarafımızda kalmıştı. Ben ve Şiyar hareket edemiyoruz.
Bayan arkadaşa “heval sen çıkabiliyor musun?” diye sorduk. Ama
o da çıkamıyordu. Nasıl yapacağ ız diye dü şü nü p tartışırken ü st
tarafımızdan ses gelmeye başladı. Şehit Dılbirin arkadaşın sesini
tanıdık. Ama bayan arkadaş ise “heval ü stü mü ze geldiler” dedi. Ben
“Dilbirin arkadaşın sesidir” dedim. Bayan arkadaş “o zaman
dü şmanı ü stü mü ze getirdi” dedi. “Heval hele dur dinle arkadaş ne
sö ylü yor anlamaya çalış ö nce” dedim. Arkadaşın sesi biraz daha
yakınlaştı. Çevrede dü şman olduğ undan sesini çok fazla
yü kseltmek de istemiyordu. Bizden ö nce geçen arkadaşların da bir
yerde gizlendiğ ini ve gizlendikleri yerden bizi gö rdü klerini

61
 SİS

anladık. “Heval durumunuz nasıl” dediler. Durumumuzun iyi

olduğ unu sö yledik. O zaman çıkın gidelim dedi. Çıkamayacağ ımızı
sö yledikten sonra Heval Dilbirin’e, “şutığ ını çıkarıp bize gö nderin
ve onunla bizi çekin” dedim. Arkadaşlar Şutıklerini gö nderdiler. İlk
ö nce ü stteki bayan arkadaşı çektiler. Şutuğ u gö nderip sırasıyla
hepimizi çektiler. Bu arada bizden ö nce boğ azı geçen
arkadaşlardan biri dü şman tarayınca kendisini alt tarafımıza doğ ru
bırakmıştı. Onun kendini oraya bıraktığ ını gö rmü ştü k. Altımızdaki
kayanın altına kadar geldiğ ini de.
O geceyi gelip bizi çıkaran arkadaşlarla birlikte sarp
uçurumlu, biraz da ormanlıklı bir yerde geçirdik. Gü nü nü de aynı
yerde geçirdik. Çü nkü operasyon hala devam ediyordu.
Bir gü n sonra orayı bırakıp daha gü zel, kendimizi
koruyabileceğ imiz, dü şmanın gelmesi durumunda
çatışabileceğ imiz bir yere geçtik. Bizden kopan arkadaşların
gelmesini ya da onlardan bir haber almak için bekliyoruz. Çü nkü
geçtiğ imiz yeni yeri de o arkadaşlar biliyor. Birkaç gü n sonra
dereye doğ ru inen gruptan sağ kalan bir arkadaş gelip bize ulaştı.
Kemal arkadaş Axin arkadaşı omzunda taşıyarak epey bir yere
kadar gö tü rü yor. Dere dü şman tarafından yoğ un bir şekilde
vurulunca Kemal arkadaş bir kaya dan atlamak istiyor. Atlarken
Axin arkadaş yere dü şü p beli kırılıyor. Kemal arkadaş onu
kucaklayıp bir kayanın dibine gö tü rü yor. Kayanın dibine topladığ ı
kuru otlarla biraz da dü zeltip oraya uzatıyor. Onun nö betini
tutmaya başlıyor. Kemal arkadaş ü stlerine gelen dü şmandan Axin
arkadaşı korumak için çatışıyor. Ama kurtuluşu olmayan bir
çatışma olduğ unu da biliyor. Çü nkü o pozisyonda sadece direnerek
şehit dü şü lebileceğ ini Kemal arkadaşta çok iyi biliyor. Çatışarak
şehit dü şü yor. Kemal arkadaş şehit dü ştü kten sonra dü şman gelip
beli kırılan Axin arkadaşı da olduğ u yerde şehit dü şü rü yor. Daha
doğ rusu infaz ediyor. Bir arkadaş daha şehit dü şü yor. Gelip bize
ulaşan arkadaşta suyun içinde kendini bir kayanın altında
saklanıyor. İki gü n suyun içinde kalarak kurtuluyor. Bü tü n bunları

62
kurtulan arkadaş gelip bize ulaşınca ö ğ rendik. O gelene kadar biz o
arkadaşların hepsinin kurtulduğ unu dü şü nü yoruz.
Arkadaşlara ulaştık. Bizim diğ er gruptaki arkadaşlar yoktu.
Aradan iki gü n geçmişti. Bir grup arkadaşla onları aramaya gittik.
Axin arkadaşı Kemal arkadaşın bıraktığ ı yerde cenazesini gö rdü k.
Beli kırılmış, gencecik bedeninin oynatamayan genç yoldaşımızın o
durumuna rağ men ona kıymıştı dü şman. Kemal ve diğ er arkadaşın
da cenazelerini bulup gö mdü kten sonra geri dö ndü k. Ama bizim
gruptaki ve ilk dü şman taramasında kendisini alt tarafımıza
bırakan arkadaşı bulamadık. Kayboldu. O arkadaşı arıyoruz. Ne
cenaze var ortada, ne ondan bir iz buluyoruz. Teslim olduğ una dair
herhangi bir bilgi de alamadık. Bizim alt tarafımızdaki kayalığ ın
altına kadar geldiğ ini gö rdü k. Dü şman da oraya inmedi. Orayı
vurmadılar da. O arkadaşa bir şey olmaması lazım diye
dü şü nü yoruz. Ama arkadaşa ilişkin herhangi bir ize ulaşamıyoruz.
Birkaç gü n boyunca her yeri arayıp taradık. Hiçbir şey bulmadan
karargaha geri dö ndü k. Birkaç gü n sonra arkadaşlar sırf o arkadaş
için bir grup daha gö nderdiler. Yine sonuç alamadık. O arkadaşı
bulamıyoruz. Arkadaşlara bir kez daha oralara gitmek istediğ imizi
sö yledik. Artık sağ değ il de en azından cenazesini bulalım dedik.
Akşam ü zere ü ç arkadaşlık bir grup olarak yola çıktık.
Arkadaşlardan yani karargahtan iki ya da ü ç saat kadar
uzaklaşmıştık patikadan birinin bize doğ ru geldiğ ini gö rdü k.
Uzaktan ö nce tanımadık. Dü şman değ ildi. Bu dağ larda kö ylü de
yok, olsa da tek kişi gü nü n bu saatinde ve burada ne arıyor
diyoruz. O yü zden kö ylü nü n olmasına da ihtimal vermiyoruz. Bir
dü rbü n atıp kim olduğ unu anlamaya çalışalım dedik. Dü rbü n atan
arkadaş, “elbiseleri bizimdir. Arkadaştır ama tanıyamadım” dedi.
Hızlanarak ona doğ ru biraz daha ilerledik. Biraz daha yakınlaşınca
o arkadaş olduğ unu gö rdü k. Elindeki iki kiloluk bal tenekesiyle
boynumuza sarıldı. Yaklaşık bir haftaydı bizden kopmuştu. Bir
hafta boyunca aç kalmıştı. Oradan çıktıktan sonra bildiği bir
depoya gidip elindeki iki kiloluk balı alıyor. Çü nkü onu alamazsa
yü rü yemeyeceğ ini dü şü nü yor. Birbirimize sıkıca sarılıp onu

63
 SİS

yeniden bulduğ umuzun sevincini doyasıya yaşadıktan sonra

olduğ umuz yerde patikanın ü zerine oturduk.
Ve başladı bize başından geçenleri anlatmaya; Arkadaş o
kayanın dibinde kü çü k bir delik gö rü yor ve o delikten kendini içeri
bırakıyor. Meğ er çok derin bir yermiş. İçine giriyor. Ama daha
sonra çıkış yolunu bulamıyor. Beş ya da alt gü n ü zerinden geçmişti.
Yol aramak için kullandığ ı çakmağ ının taşı da bitiyor. Hiçbir çıkış
yolu bulamıyor. Artık hiçbir umudu kalmıyor. Kendi kendine bari
arkadaşlar cenazemi bulsalardı diyor. Umudunu yitirdikten sonra
sırt ü stü uzanıp ö lü mü beklemeye başlıyor. Orada ö leceğ ini artık
kabullenmeye başlıyor. Yü reğ i kabul etmese de ö lü me teslim
oluyor. Burada ö leceğ im ama parti başıma neler geldiğ ini
bilmeyecek. En çok ü zü ldü ğ ü nokta da bu oluyor. Ö lü me uzanıyor.
Gece bir yıldız gö rü yor. İşte bu cehenneme girdiğ im delik budur
diyerek yerinden fırlıyor. Tırmanmaya başlıyor. Birkaç saatlik bir
uğ raştan sonra zor bela çıkmayı başarıyor. Arkadaşı alıp
karargaha dö ndü k. Ü ç kayıp vermiştik. Her biri birbirinden değ erli
ü ç dağ parçasını yitirmiştik. Ama en çokta canımızı yakan ise
gencecik daha hayatın baharında olan Axin arkadaşın şahadetiydi.
Kü rdistan gü zelliğ iydi. Ama kendi gü zelliğ iyle Kü rdistan’ın
gü zelliklerini doyasıya yaşayamaması canımızı yaktı. Canımızı
yakan şahadeti değ ildi. Şahadetinin erken olmasıydı. Çü nkü
şahadet en kutsal mertebedir. Toprağ ına bereket olmaktır.

X X X

Geldiler Ama Geri Dönmediler

97 yılına kadar Dersimde kaldım. 97 yılı yaz aylarında

ö nderlik sahasına geçtim. 98 yılına kadar akademide kaldım. Bir
kez daha ö nderliğ in eğitimini gö rdü m. Ö nderlik 94 yılındaki ilk
isteğimi, ö nerimi unutmamıştı. Eğ itim tamamlanmadan kısa bir
sü re ö nce Ö nderlik sen bir zamanlar yaptığ ın ö nerinin
gerçekleşmesini istiyor musun? Halen oralara gitmek istiyor

64
musun diye sordu. Ö nderlik bunları sö ylediğ i an çocukluk
hayallerim yeniden gö zlerimin ö nü nden geçti. Çocukluğ um
gö zlerimin ö nü nde canlandı. Çü nkü onları gerçekleştirme
imkanlarının gelip beni bulduğ unu fark ettim. Tabii ö nderliğ in
sayesinde bu gerçekleşiyordu. Kanatlanıp uçacak gibiydim.
Sevincimden ne diyeceğimi bilemiyordum. Ö nderlik gö zlerimdeki
sevinci okuyordu adeta. Birkaç dakikalık bir suskunluktan sonra
evet başkanım istiyorum dedim. “Tamam o zaman hazır ol, çü nkü
bir sü re sonra gidersin” dedi. Ö nderliğ in dudaklarından bu sö zler
dö kü lü r dö kü lmez kafamda oraya nasıl ulaşacağ ımın planlarını
yapmaya başladım. Akademiye gelmeden ö nce yaralanmıştım.
Zaten akademiye, ö nderlik sahasına gelmemin bir nedeni de tedavi
olmaktı. Yaralarım henü z tam iyileşmemişti. Sevinçten hemen
hazırım başkanım dedim. Ö nderlik “daha iyileşmediğ imi, hala
topalladığ ımı sö yledi. İyileşince gidersin” dedi. Bahara doğ ru
eğitim bitmeden ö nce grubumuz oluşturuldu. Yirmi kişilik bir
gruptuk.
98 yılı ilkbaharında akademiden ilk grup olarak biz çıktık.
Yolumuz uzundu. Erkenden gidip ulaşmamız gerekiyordu.
Erkenden çıkmamızın nedenlerinden biri de baharla birlikte
gideceğimiz alanın yolunun açılmaya başlamasıdır. Diğ er
eyaletlerin ö yle değ il; çü nkü karlı dağ lar, engin yaylalar, bü yü k
çaylar ve nehirler aşılması gerekiyor. Ama gideceğ imiz yolda da
yü ksek dağ lar, nehirler vardı. Fakat bahar mevsiminde yolumuzu
engelleyecek kadar etkili değ ildi. Bir tek engelimiz vardı; oda
dü şmandı. Yolumuz uzundu. Çü nkü Amanoslar’a oradan,
Nurhaklara oradan Engizekler oradan da Binboğ alar’a kadar
gidecektik.
Grubun yarısı Amanoslarda kalacaktı. Biz diğ er yarısı da
Gü neybatıya geçecektik. Uzun ve zorlu bir yolculuktan sonra ö nce
Amanoslara vardık. Yolda o kadar çok şey yaşadık ki bunları
anlatsam gü nlerce bitmez. Çok değ erli bir yoldaş vardı.
Kuryemizdi. Yol bilen tek arkadaştı. O yolda şehit dü ştü . Kuryesiz
kaldık. Doğ rultuyu bildiğ imiz ve birde eskide olsa haritamız olduğ u

65
 SİS

için vurup gittik. Sonunda ilk hedefimiz olan Amanoslara ulaştık.

Orada kalması gereken arkadaşlar orada kaldı. Birkaç gü n orada
dinlendikten sonra Gü neybatıya gidecek olan grubumuz yola çıktı.
Yine bin bir zorlukla da olsa Gü neybatı eyaletine ulaştık. Buradaki
zorluklar hesaplanmaz. Çü nkü gerilla zaten zorlukların ü stesinden
gelme neferliğ idir. Gerilla zorlukları aşma mü cadelesidir. O yü zden
çektiğ imiz zorlukların hiçbir anlamı yok.
Engizeklere ulaştık. Ama hayalimde Binboğ alara çıkmak ve
orada gerillacılık yapmak vardı. Engizeklere ulaşmakla onlara da
yakınlaşmıştım anlamına geliyordu. Engizekler’de bir sü re
kaldıktan sonra Binboğ alara geçmeyi dü şü nü yordum. Çü nkü biz
daha yoldayken oradaki grubun, yani Binboğ alar gü cü nü n şehit
dü ştü ğ ü haberini aldık. O yü zden alan boşalmıştı. O
yoldaşlarımızın yeri doldurulmalıydı. Hem onların yerini
doldurmak hem de çocukluk hayallerimi gerçekleştirmek için bir
sü re sonra oraya geçmeyi dü şü nü yordum.
Alana gittikten sonra oradaki arkadaşlarla gö rü şü p
toplantılar yaptık. Yeni bazı dü zenlemeler yaptık. Eylem ve çalışma
planımızı çıkardık. O çerçevede çalışmalarımıza başladık. Birde
ayrıca yeni yerelden yeni savaşçı alma kararı almıştık. Çü nkü
gü cü mü zü çoğ altmak istiyorduk. Partiden uzak bir alandı. Gidiş
gelişlerin zor olduğ u bir yerdi. O yü zden ö rgü tten kadro, savaşçı,
militan isteyeceğ imize kendimiz alırız diyorduk. Zaten bü tü n
gerilla alanları için geçerli olan bir karardı bu. Ama alanın
ö zgü nlü ğ ü nden dolayı bir sü re orada yerelden yeni savaşçı
alınmamıştı. Ö nderlikte kararımızı onayladı. Eğ er eğ iterek
koruyup savaştırabilecekseniz istediğ iniz kadar savaşçı
alabilirsiniz diyordu. İlk etapta 8 ila 10 kişi arasında değ işen bir
sayıda yeni savaşçı almayı kararlaştırdık.
Kısa bir sü re sonra yerelden altı tane yeni savaşçı aldık.
Yanımızdaydı. Eğ itimleriyle ilgileniyorduk. Onlarla çeşitli
tartışmalar yü rü tü yorduk. Tabii bu tartışmalar teorik eğ itim, birde
fırsat buldukça silah açıp kapatmadan başlayarak askeri eğ itim
biçiminde oluyordu. Bu şekilde onları hazırlamaya çalışıyorduk.

66
Bir gü n çeşitli gö revler çıktı. Keşif, eylem, erzak gö revleri çıkmıştı.
Eski arkadaşların hepsi, bir de o yeni savaşçılardan ikisini de
yanlarında gö reve gö tü rdü ler. Biz ve dö rt yeni savaşçı kalmıştık
noktada. Adını cennet noktası koyduğ umuz bir noktamız vardı.
Gerçekten de cennet gibi bir yerdi. Gö ksu çayının birkaç metre
ü stü ndeki bir vadideydi. Çınar, meşe, sö ğ ü t ağ açlarının iç içe
olduğ u sık bir yerdi. Buz gibi suyu olan bir çeşmesi vardı. Soğ uk
çeşmemizin hemen on metre kadar ü st tarafında yer altından
kaynar suyun fışkırdığ ı bir çeşme vardı. Bir tarafından soğ uk, diğ er
tarafından sıcak suyun aktığ ı bir şekilde bir yer dü zeltip nokta
yapmıştık. Geceyi orada geçirdik. Sabah olunca keşif yapmak için
ü st tarafımızda olan kayaya çıktım. Yeni aldığ ımız savaşçılara daha
rojbaş çekmemiştim.
Bir yandan dü rbü nle keşif yapıyor, diğ er yandan da telsizden
dü şmanı dinliyordum. Dü şman hareketliydi. Çok geçmeden
hareketliliğ inin bizim bulunduğ umuz vadinin içinde olduğ u ve
zaten birkaç dakika sonra da vadinin her iki tarafındaki
patikalardan kollar şeklinde operasyon amacıyla çıkmış
olduklarını gö rdü m.
Bize doğ ru geliyorlardı. Orada çok fazla zaman kaybetmeye
gerek yoktu. Hemen aşağ ıya inerek o gençleri de uyandırdım.
Onlara bir şekilde silah temin edip vermiştik. Eğ itim olarak da
nasıl kullanabileceklerini gö stermiştik. Ü rkmemeleri için de
dü şmanın olduğ unu hemen sö ylemedim. Biri çay yapmak istedi.
“Hayır gerek yok, ateş yakma arazide dü şman var” dedim. Bir iki
dakika daha geçtikten sonra “silahlarınızı alıp arkamdan ve çok
dikkatli bir şekilde gelin” dedim. Uygun bir yere kadar gittiğ imizi
dü şü nerek “ikisini bir yere diğ er ikisini de bir başka yere
mevzilendirerek burada bekleyin” dedim. Ama ondan ö nce
vadiden kobra sesleri gelmeye başladı. Çok geçmeden de
gö rebileceğ imiz bir yere geldiler. Beş tane birden kalkmıştı. İlk
defa Gü neybatıda operasyonlarda kobralar kullanılıyordu. Yeni
katılanlardan birine Cuma adını vermiştik. Çok temiz biriydi.
Elbistanlı ve ü niversiteden katılmıştı. Hem cesaretli hem de

67
 SİS

soğ ukkanlı biriydi. Yukarıdan sesini fazla yü kseltmeden “Heval

Heval!” diye çağ ırdı. Ne var diye sorduğ umda “baksana ya biz beş
kişiyiz onlarda beş tane kobra gö ndermişler. Bu bü yü k bir
adaletsizliktir ya” dedi. Diğ erlerini de cesaretlendirmek için bir
espriydi sö yledikleri. Cuma arkadaşın bu esprisine hep birden
gü lmeye başladılar.
Telsiz konuşmalarından dü şmanın arazi arama tarama
şeklinde operasyonu sü rdü ğ ü nü anladım. Buda bizi gö recekleri
anlamına geliyordu. Durum bö yle olunca yeni arkadaşları nasıl
koruyabilirim diye dü şü nmeye başladım. Çü nkü ü zerimize gelince
çatışmamız gerekiyordu. Olduğ umuz yerde beklemeye başladık.
Yeni arkadaşlara “askerleri gö rdü ğ ü nü zde ben haber vermeden
sakın mermi sıkmayın. Ben ateş etmeden kimse ateş etmesin”
dedim. Bir kol ü st tarafımızdan geçmeye başladı. Onları
gö rmü yoruz ama ayak seslerini duyuyoruz. Ayaklarının
seslerinden ü st tarafımızdan bir kolun geçtiğ ini anladım. Bir kol
altımıza kadar geldi. Aramızda en fazla yirmi metre kadar bir
mesafe kaldı. Bizim olduğ umuz yer yamaçtaki kü çü k bir derecekti.
Komutan “ö ndeki askerlere seslenerek gidip şu yukarıya bakıp
gelin” dedi. Biz o dereciğ in içinde ü stü hafif dü zlü k olan bir taşın
ü stü nde bekliyorduk. Askerlerden bir kaçı o taşın alt tarafına
kadar geldi. Bizi çağ ırır gibi sesler çıkardılar. Ö ylece orada
durdular. Cuma çok sessiz bir şekilde “heval ben bunları iyi
gö rü yorum vurayım mı?” diye sordu. İşaretlerle “hayır bekle”
dedim. Birkaç dakika kadar sağ a sola baktıktan sonra geri
dö ndü ler. Komutanları “bir şey var mı?” diye sordu. Onlar da
“hayır burada bir şey yok” dediler. O kol altımızdan geçip gitti.
Ü stü mü zden altımızdan geçtiler. Artık bize bir şey olmaz diye
dü şü nmeye başladık. Bu kez ya gö reve giden arkadaşlara ne oldu
diye onları dü şü nmeye, merak etmeye başladım.
Çü nkü çok kapsamlı bir operasyona benziyordu. Normal
koşullarda gerçekleştirilen hiçbir operasyonda askerler o şekilde
araziye sü rü lmemişti. Daha ö nce ve normal operasyonlarda
yamaçları inmiyorlardı. Yamaçları arama taramadan

68
geçirmiyorlardı. Yamaçları da arama taramadan geçirmek için
bü yü k bir gü çle gelmeleri gerekiyordu. Kendimiz kurtulduk diye
dü şü nmeye başlayınca, bu kez doğ al olarak diğ er arkadaşlar için
endişelenmeye başladık. Ö ğ leden sonra oldu. Biraz daha bekleyip
akşamü zeri olduktan sonra yerimizden hareket etmeyi planladım.
Daha ö nce belirlediğ imiz bir buluşma noktası vardı, oraya gitmeyi
dü şü nü yordum. Zaten dü şman operasyonu olmasaydı da o gece
oraya gitmek için hareket edecektik. Akşamü zeri olmuştu ama
hava daha aydınlıktı. Hareket ettik. Arazi uygundu, bir de
yakınlarımızda dü şman yoktu. Buluşma yerimize doğ ru birkaç saat
kadar yü rü dü k. Buluşma noktamızın yakınına gelmiştik.
Yanımdaki arkadaşlara, “heval siz oturun ben kontrol edip
geleyim” dedim. Engizek arazisi sanki gerilla için yaratılmış. Sık
ormanlık ve kayalıklıdır. Kayalıklı yerleri labirentler gibidir. Bu
araziye biraz hakim olan bir insanın kendisini koruyamaması
dü şü nü lemezdi. Direk buluşma yerine gitmemeyi dü şü ndü m.
Zaten bu bir gerilla kuralıydı. Ö yle durumlarda tedbir almadan
hareket etmek gerillacılığ a aykırıydı. O anki tedbir her ihtimali
dü şü nerek nokta kontrol edildikten sonra gitmekti. Tabii
arkadaşlar oradaysa gidecektik. Orada olmadığ ına gö re gitmemize
gerek yoktu. Kontrol etmeden gitmek iyi değ ildi. Nokta yerine
gidip kontrol ettim ama kimse yoktu. Arkadaşlar gelmemişti. Geri
dö ndü m.
Noktayı uzaktan gö rebileceğ imiz bir şekilde kalabileceğ imiz
bir yer bulup oraya gittik. Geceyi orada geçirdik. Orada arkadaşları
bekliyoruz. Gü n boyu orada bekledik. Akşam oldu ama arkadaşlar
yine gelmediler. Belirlediğ imiz ikinci randevu yerine gitmek için
hareket ettik. Gideceğ imiz ikinci randevu noktasına vadiden
geçerek gitmemiz gerekiyordu. Hava da daha kararmamıştı.
Derecikten kendimizi aşağ ıya, vadinin içine doğ ru bıraktık.
Daha birkaç metre gitmeden dü şman gü çlerinden bazıları diğ er
gruplarlına telsizden çok açık bir şekilde beş kişi bize doğ ru
geliyorlar diyerek başka bir gruba haber verdi. Aralarındaki bu
muhabereyi duyunca olduğ um yerde durdum. Sö z ettikleri beş kişi

69
 SİS

bizdik. Bizden başka beş kişilik grubumuz yoktu orada. Patikayı

bırakıp yan taraftaki bir başka kü çü k vadiciğ e girdim. Tabii
arkamdaki arkadaşlara da Heval hızlı hareket edin dedim.
Patikadan çıkıp hızlanmaya başlayınca ateş etmeye başladılar.
Silahlarını bir anda ü zerimize boşaltmak istediler. Mermiler
yağ mur gibi geliyordu. Ama çok sü rmedi. Vadiciğ e girince
ateşlerinin etkisinin altından çıktık. Ama o vadiciğ in ü stü ndeki her
iki sırtı da tutmuşlardı. Ateşlerinden etkilenmedik ama ortalarında
kaldık. Vadiciğ in ü stü ndeki tepeciklerden birine çıkıp çatışma
pozisyonu yakalamayı dü şü ndü m. Çü nkü havanın kararmasına
daha en az bir saat kadar zaman vardı. O yü zden “yavaş yavaş
peşimden gelin” diyerek, o tepeciğ e doğ ru yü rü meye başladım.
Tam tepenin alt tarafına ulaştık ki bu sefer tepenin ü stü nden bizi
vurmaya başladılar. Tepe kayalıklı bir yerdi. Tepenin
yamaçlarındaki kayalıkların arasına kendimizi attık. Ama bu sefer
tam onların denetimine girdik. Her iki tarafımız ve ü stü mü zdeki
tepede dü şman tarafından tutulmuştu.
Her iki taraftaki dü şman gü çlerini gö rü yoruz. Biz alt
taraflarında ve karşılarında onlar ise ü st tarafta bize hakim
yerlerdeydiler. Hangi taşın arkasına geçtiğ imizi de gö rdü ler. O
yü zden komutanları “ü zerlerine gidin” dedi. Arkasına geçtiğ imiz
taş doğ al bir mevziiydi. Her iki taraftan da bize ateş ediliyordu.
Ama mermileri bizi tutmuyordu. Bize kayıp verdirmek için
ü zerimize gelmeleri gerekiyordu.
Bulunduğ umuz yerden çıkamıyoruz. Çü nkü her iki taraftaki
dü şman gü cü de bize hakim bir yerdedir. Çıktığ ımız gibi kayıp
veririz. Arkadaşlara “biraz bekleyelim hele bakalım ne olacak”
dedim. “Hiç kaygılanmayın. Biraz sonra onlar gevşer ve biz
buradan çıkarız. Hiç merak etmeyin” diyerek onları rahatlatmaya
çalışıyoruz. Çü nkü hepsi yeni savaşçıdır. Henü z mermi sıkmamış
arkadaşlardır. Hayatlarında ilk defa onları vuran dü şman askerini
bu kadar yakından gö rü yorlar. Kitaplarda okudukları gerilla ile
dü şmanın karşı karşıya gelişini şimdi kendileri yaşıyordu. Ama ben
kaygılıyım. Ü zerimize gelseler birkaçını vururuz ama bizden de

70
kurtulan olmaz, onu biliyorum. Yeni katılan o gençleri
koruyamama kaygısını yaşıyorum. Başka bir şeyin kaygısı değ il
yaşadığım. Bu arada taşın arkasında mevzilendik. Etrafımız tam
tutulmuştu. Hareket edemezdik. Hareket için havanın kararmasını
beklememiz gerekiyordu.
Askerler ü zerimize gelemediler. İki tane korucuyu
gö nderdiler. Onlarda birkaç adım attıktan sonra geri dö ndü ler. Ve
komutana “biz gitmiyoruz, askerlerini gö nder” dediler.
Komutanları bu sefer iki tane asker gö nderdi. Onlarda birkaç adım
attıktan sonra oldukları yerde durdular. Telsiz konuşmasından
operasyonun koordinesini yakımıza geldiğ ini anlıyorum.
Durmadan kü fü r ediyordu. Cevap vermiyordum. Sonra telsizden
“bu sefer elime geçtin kurtuluşun yok” diye anons yaptı. Artık
elimden kurtulamazsın diyordu. “Bizim cenazelerimizi almak
istiyorsan ve o kadar cesaretin varsa kendin gel ü zerimize. Neden
askerleri ve korucuları gö nderiyorsun” dedim.
Yeniden kü fü r etmeye başladı. “Ben hiç kü fü r ediyor
muyum?” dedim. “Neden utanmadan kü fü r ediyorsun? Korkak
insanlar kü fü r eder” dedim. “Bu sefer elimden kurtulursan yarın
gidip istifa ederim, edip bu alandan ayrılırım.”
Aramızda bu diyalogun geçtiğ i kişi Nurhak’ın komutanıydı.
“Tamam, ama sö zü nde durmasan seni ben ö ldü rü rü m” dedim.
“Tamam” dedi. “Ama ö nce sen buradan kurtul gö reyim” diyordu.
Gece on ikiye kadar orada kaldık. Arada bir mermi atıyorlar.
Aydınlatmak için ışıldak atıyorlar. Kü fü r ediyorlar. Ama ü zerimize
gelemiyorlardı. Onların amacı gü ndü z olana kadar bizi orada
tutmaktı. Saat on ikiyi geçti. Çantaya bağ lı bir çaydanlık vardı. Onu
açıp ses çıkarmadan yere bıraktım. Arkadaşları ses çıkarmamaları
konusunda sıkı sıkıya tembih ettim. “Çıkaracağ ınız en kü çü k ses
imha olmamız demektir” dedim. “Ben ne yaparsam sizde aynısını
yapın” dedim. “Ö nce elinle yeri yoklar ses çıkaran şeyleri
temizledikten sonra elinin yerine ayağ ınızı bırakacaksınız” dedim.
“Benden uzaklaşmadan gelin” dedim.

71
 SİS

“Buradan çıkmamız için bunları yapmamız gerekir. Bunları

yapmaya ve buradan çıkmaya hazır mısınız?” dedim. “Evet, hazırız”
dediler. “O zaman çıkıyoruz” diyerek ö ne geçtim ve yavaş yavaş
ilerlemeye başladım. Ben ö nde onlar arkada. Elimle ayağ ımı
atacağ ım yeri belirliyor, ardından ayağ ımı atıyorum. Onlar da
arkamdan aynı şekilde geliyorlar. Yü z, yü z elli metre kadar bir
mesafeyi iki saatten fazla bir zamanda geçtik. Bu kadar mesafe
alınca onların etki alanından çıktık. Gü n boyu silah kullanmaları ve
birde gö zle gö rdü ğ ü mü z için onların nerede etkili, nerede etkili
olmayacağ ını anlamıştık. Etki alanlarının dışına çıktığ ını
anladıktan sonra dö nü p arkadaşlara tamam artık rahat
yü rü yebilirsiniz. Ama yine de seslere dikkat edin dedim. Çü nkü
daha başka yerlerde de dü şman olabilir, ayrıca gidip olası
geçeceğ imiz yerlere pusu da atmış olabilirlerdi.
Ayağ a kalkıp yü rü meye başladık. Biraz daha uzaklaştıktan
sonra dü şman gü cü nü n o komutanına çağ rı yaptım. “Ben şu an
itibarıyla senin elinden kurtuldum ama sen benim elimden nasıl
kurtulacaksın” diyerek ona gerillanın kim ve ne olduğ unu
gö stermek istedim. Ben bö yle der demez rastgele her tarafı
taramaya başladılar. Ama artık biz orada, oralarda değ ildik. Meğ er
dü şmanla bu telsiz konuşmalarımızı bir grubumuz dinliyormuş.
Bir de gü n boyu silah sıkmalarından arkadaşlar nerede içlerine
dü ştü ğ ü mü z anlıyorlar. Dö rt kişilik bir grubumuz arkadan gelip
yavaşça dü şmana yaklaşıyor. O alçak adama daha sö zü nde duracak
mısın diye soracaktım ki o anda silah sesleri gelmeye başladı. Silah
seslerinin gelmesi ardından adamın sesi kesildi. Daha sonra
aldığ ımız bilgiye gö re arkadaşların o vuruşuyla ü ç asker ve o
komutan vurulmuştu. Arkadaşlar da biz içlerindeyiz diye vuralım
mı vurmayalım mı diye tartışıyorlar. En son biz vurmadan onlar
çıkamazlar diyor bunun ü zerine vurmaya başlıyorlar. Silah sesi
gelince arkadaşların vurduğ unu anladık. Çağ rı yaparak ne
olduğ unu sordum. Cevap veren arkadaş “gü n boyu yaşanan
gelişmeleri takip ettiklerini, bizim çembere alındığ ımızı
anladıklarını ve yardıma geldiklerini” sö yledi. Arkadaş ö yle

72
sö yledikten sonra “heval biz kendimizi sağ lama aldık. Ellerinize
sağ lık. Sizde kendinizi sağ lama alın” dedim. Onlar da çıktılar
oradan. İki gü n sonra operasyon çekildi. Arkadaşlarla bir noktada
buluştuk. Biz değ il imha amaçlı ü zerimize gelen dü şman kayıp
vermişti.
Bu çatışma ve kuşatma o yeni arkadaşlar için de bü yü k bir
deneyim oldu.

X X X

Biz Onları Sevdik Onlar da Bizi Sevdi

Gerillanın yeri yurdu belli değ il. Hele birde dü şman

tarafından dö rt parça Kü rdistan’ın gerillası olunca ne zaman hangi
eyalette, hangi bö lgede ve hangi parçada olduğ unuz belli olmaz.
Çü nkü her dö rt parçada da Kü rtlerin yiğ it çocukları gerillacılık
yaparak ö zgü rlü ğ ü n peşinden gece, gü ndü z demeden, kar çamur
demeden koşuyorlar. Bir gü n Cudi’de, bir gü n Mereto’da, bir gü n
Binboğ alar’da, bir gü n Andokta, bir Bandozlar’da, bir gü n
Munzurlarda, bir gü n Ağ rı dağ ında, bir gü n Helgort’ta, bir gü n
Şaho’da olabilirsiniz. O yü zden Botan, Dersim, Gü neybatı, Gü ney
derken birde baktık Doğ u Kü rdistan’da gerillacılık yapmaya
başladık. Ama Doğ uyu çok fazla bilmiyorduk. Alan açmak
gerekiyordu. Ama açılımdan ö nce alan keşfini yapmak, alanı biraz
tanımak, ilişki oluşturmak gerekiyordu.
Bunun için 2004 yılında yaklaşık on kişilik bir grup
arkadaşla Meriwan alanına geçtik. Alanı tanımıyoruz. Daha ö nce iki
arkadaş keşif amaçlı gidip bir sü re kaldıktan sonra geri gelmişlerdi.
O arkadaşların kuryeliğ inde alana yaklaşık bir aylık bir yü rü yü şle
alana gittik. Geçtiğ imiz her yeri tanımaya çalışarak geçiyoruz.
Nerede ü slenebiliriz, nereleri nokta olarak kullanabiliriz biçiminde
araziyi tanımaya çalışarak geçiyoruz. Alana vardık. Daha ö nce
kullanılan, bilinen gerillanın kaldığ ı bir alan olmadığ ı için
gidebileceğ imiz bir nokta da yoktu. O yü zden alanın her şeyi
73
 SİS

yenidir. Nokta olarak kullanacağ ımız yerleri de ö nce biz kalıp

deneyeceğ iz bizden sonraki geldiklerinde artık kullanırlarsa
kullanırlar, kullanmazlarsa kendilerine yeni noktalar bulacaklar.
Alana vardık. Ama nerede kalacağ ız diye dü şü nmeye başladık.
Sonunda Meriwan şehir merkezine yakın bir tepenin ortasındaki
kü çü k bir vadiye çıktık. Burayı nokta olarak kullanabiliriz diye
dü şü nerek çıktık. Vadi sulu, çimenli ve ormanlıklı bir yerdi.
Vadinin içlerine doğ ru gidince kullanabiliriz dedik. Kalmak için
vadinin yamacındaki ormanın içine geçerek kendimize bir nokta
aradık. İçine geçtiğ imiz ormanı kontrol edince noktaya uygun bir
yer olduğ una ve orada kalabileceğ imize karar verdik.
Geceyi orada geçirdik. Alt tarafımızda yeşillik bir alan
gö rü nü yor. Vadinin gü zelliği ve sulaklığ ına bakılırsa kö ylü lerin bir
şeyler ekmiş olması lazım diyoruz. Gö rdü ğ ü mü z yeşillik alanda
kö ylü lerin ektikleri bir şeylerdir diye dü şü nü yoruz. Ancak ne
ektiklerini bilmiyoruz. Sabah olunca gö rdü ğ ü mü z yeşillik alanın
yonca olduğ unu gö rdü k. Çok geçmeden kö ylü lerden birkaç kişi
yoncalarını biçmek için geldiler. Gelen kö ylü ler arasında çok yaşlı
biri de vardı. O da tek başına yoncasını biçmeye gelmişti. Ot ve
yoncalarını biçmek için gelen kö ylü ler tırpanlarla çalışmaya
başladılar. Olduğ umuz yerden onları izliyoruz. Bu ihtiyar çok yaşlı
biriydi. Tarla biçmek içinde tek başına gelmişti. Bir tırpan sallıyor
duruyor. Birkaç tırpan sallıyor duruyor. Gü cü o işi yapmaya
yetmiyordu. Ama kendi işiydi ve tek başına yapmaya gelmişti.
Dö nü p arkadaşlara baktığ ımda benim dışında ona bakan başka
arkadaşların da olduğ unu gö rdü m. Sadece benim değ il, diğ er
arkadaşların da dikkatini çekmişti. Ve hepimiz de adamın o haline
ü zü lü yorduk. Akşama kadar ö yle sü rdü . Akşama kadar bir metre
kadar bir yeri bile biçememişti. Bir tane gö lgelik yapmıştı. Ö ğ le
arası gidip orada oturdu. Genç bir bayan geldi yanına. Ona çay
yaptı, yemesi için bir şeyler yaptı. İhtiyar yemek yedi çay içti,
bayan geri gitti. Onu takip etmeye devam ediyorduk. Akşam olunca
tırpanını, kap kacağ ını gö tü rü p sakladıktan sonra gitti. Onlar
gittikten sonra bizde kaldığ ımız yerden çıkıp suyun başına indik.

74
 Ay ışığ ı vardı. Dolunay vaktiydi. Dolunay tepemizde bir tepsi
gibi duruyordu. Geceyi gü ndü z gibi aydınlatmıştı. Arkadaşlara
dö nü p “heval içinizde tırpanla ot biçmesini bilen var mı?” diye
sordum. İki arkadaş “biz biliyoruz” dediler. Bu gece de buradayız.
Gü n boyu hepimiz birlikte o ihtiyarı izledik. Garibanın
yaşadıklarına tanık olduk. Bö yle giderse ihtiyar yoncasını kışa
kadar bitiremez. Ona yardım etmemiz gerekiyor. “O yü zden gidin o
tırpanı çıkarıp getirin, yaşlı adamın gü n boyu bir metre kadar alanı
biçemediği otları biçin” dedim. O iki arkadaş gidip ö nce tırpanı
çıkarıp getirdiler, sonra da yoncayı biçmeye başladılar.
Diğ er arkadaşlar da suyun başına oturdular. Kimi yü zü nü
yıkıyor, kimi ayaklarını, kimi çoraplarını yıkıyordu. Bir sü re sonra
bir gece ö nceden kaldığ ımız noktaya gitmeye hazırlanırken o iki
arkadaşa “heval siz sabaha kadar yoncayı biçersiniz” dedim.
“Tamam” diyerek onlar işine devam ettiler, biz de noktaya
dinlenmeye gittik.
Tarla çok bü yü k bir yer değildi ama arkadaşlar sabaha kadar
bitiremediler. Sabaha doğ ru tırpanı aldıkları yere koyduktan sonra
onlar da yanımıza noktaya geldiler. Ama yarısından fazlasını
biçmişlerdi. Sabah oldu kö ylü ler tarlalarına geldiler. Bende
dü rbü nü aldım bizim ihtiyarı izlemeye başladım. Yoncasının
biçildiğ ini gö rü nce ne yapacak diye merak ediyordum. Dü rbü nle
onu izliyordum. Tarlaya girmeyene kadar dışarıdan tarlanın
biçildiğ ini fark etmedi. Tarlaya girince gö rdü . Olduğ u yerde durdu.
Etrafına baktı. Yukarılara baktı. Kimse gö rü nmü yordu. Başını
gö kyü zü ne doğ ru kaldırdı ö nce. Ardından dua edercesine ellerini
kaldırdı. Duadan sonra yine etrafına baktı, bakındı kimseyi
gö rmü yordu. Gitti tırpanı sakladığ ı yere baktı. Tırpanının da
yerinde olduğ unu gö rdü . Çaydanlığ ını, şekerini kontrol etti. Çıkarıp
baktı, geri yerlerine bıraktı. Geri dö ndü . Biçilen yere baktı
ortasında ayakta kaldı bir sü re. Ardından olduğ u yere oturdu.
Yaklaşık bir saat kadar ö ylece orada oturdu. Hiç hareket
etmiyordu. Gö rü nler ayin yaptığ ını sanırdı. Bir sü re daha geçtikten
sonra kalktı. Gö lgeliğ in altına gitti ve orada oturdu. O gü n hiç elini

75
 SİS

tırpana sü rmedi. Biz de oturmuş, onu izliyorduk. Ö ğ le arası; daha

sonra kızı olduğ unu ö ğ rendiğ imiz o genç kız yine geldi. El kol
hareketleriyle hararetli bir şekilde ona bir şeyler anlattı. Ellerini
gö kyü zü ne doğ ru kaldırıyor. Sağ ına soluna bakıyor. Ardından kızı
bir şeyler sö ylü yordu. Ö ğ le yemeğ ini da tam yemeden kızıyla
birlikte çekip gitti. Akşam olunca biz yine yerimizden çıktık.
Kendimizi suyun başına bıraktık. Bir grup arkadaşı o yakın kö ylere
gö reve gö nderdik. O iki arkadaşı gö reve gö ndermedim. Onlara “bu
gece tarlayı biçmeye devam edeceksiniz ve bitirseniz iyi olur”
dedim. Ben de yanıma aldığ ım iki arkadaşla arazi keşfine çıktım.
Ay ışığ ı olduğ u için arazi keşfi yapılabiliyordu. Bir sü re sonra
suyun başına dö ndü k. Gö reve gidenler geldi. Noktaya çıktık. Yonca
biçen arkadaşlar da sabaha karşı tarlayı bitirip geldiler. Birde
biçtikleri yoncayı bir yere toplamışlardı. Hava aydınlanınca yine
dü rbü nü aldım. İhtiyarımız bu sefer ne yapacak bakalım dedim
kendi kendime. Gü neş daha doğ madan ihtiyar kö yden gelen yolda
gö rü nmeye başladı. Tarlanın yakınlarına gelince bu kez daha
tarlaya ulaşmadan tarlaya bakmaya başladı. Bu sefer tarlanın
hepsinin biçildiğ ini gö rdü . Yine dü nkü hareketlerin aynısını
tekrarlayıp durdu. Tarlanın içinden aşağ ı yukarı gidip geldi bir
sü re. Bir şeyler bulmak için yere bakıyor. Bazı yerleri inceliyor.
Tanrıya yakarmak için ikide bir ellerini havaya kaldırıyordu.
Tarlasından çıktı. Ü st tarafta yonca biçmeye devam eden
komşusunun yanına gitti. Komşusu da ot biçmeyi bıraktırdı.
Elinden tutarak onu tarlasına getirdi. İkisi tarlanın içine girdiler. O
durmadan komşusuna bir şeyler anlatıyordu. Bu sefer komşusuyla
birlikte ellerini havaya kaldırıp indirmeye başladılar. Komşusuyla
birlikte onun tarlasına gittiler. Komşusu yonca biçmeye devam etti.
O da orada oturdu. Saat ü ç olunca “gidip bu insanlarla gö rü şelim”
dedim. Akşamü zeridir artık. Arazi uyundu. Dü şman bilgi alıp gelse
bile çok fazla bir şey yapamazdı. O saatten sonra bir şey de
olmazdı. Yani o insanlar kö tü bile olsalar o saatten sonra çok fazla
bir şey yapamazlardı. Gidip bu insanları tanımaktı amacımız. Zaten

76
oraya çalışmalar için gitmiştik. Çalışmalar da insanlarla yü rü tü lü r.
Yanıma soranca bilen bir arkadaşı da alarak noktadan indim.
Yanlarına doğ ru giderken ikisi birden durup tuhaf tuhaf bize
baktılar. Bunlar da kim, nereden çıktılar diyen bir ifade vardı
yü zlerinde. Ö ylece bizi izliyorlardı. Yanlarına gidip selam verdik.
Tam tesisatlı gitmiştik. İlk ö nce ü rperdiler. Biraz tedirginleştiler.
Biz gerillayız. Size bir kö tü lü k yapacak değ iliz. Korkmanıza gerek
yok dedik. Bunları sö yleyince korkuları biraz geçti. Tabii o ana
kadar ayakta duruyoruz. Bunları sö yledikten sonra “buyurun
oturun. Çay yapıyorum gelin bir çayımızı için” dediler. Oturduk.
Sö ze bir yerden girerek onlara kim olduğ umuzu, amacımızı, ne için
oralarda olduğ umuzu kısaca anlattık. Bizimle konuşan ihtiyarın
komşusuydu. “Evet, hayır, tamam vb” tü rden cevaplar veriyordu
sö ylediklerimize karşı. İhtiyar oturmuş hiç konuşmuyordu.
Komşusu bir şeyler sö ylü yor, soruyor bizde konuşuyoruz, cevap
veriyoruz. İhtiyar hiçbir şey sö ylemeden oturmuş bizi izliyor. Bir
çay içtik biraz daha sohbet ettik. Adam birden konuya girdi. “Ya
biliyor musunuz? burada bu son iki gü nde çok acayip bir şey oldu.
Bu olanlardan da bir şey anlamadık.” –“Ne oldu?” diye sordum.
Tarlasını biçtiğ imiz ihtiyarı gö stererek “bu garibanı gö rü yor
musunuz? Kimsesiz bir garibandır. Bu alt tarafta bir yonca tarlası
var. Bir adam tutup yoncasını biçtirmeyecek kadar fakirdir.
Kendisi de biçemiyor. Bu gü n geldi bana ü ç gü ndü r tarlayı geldiğ ini
ama çok az bir yer biçtiğ ini, bir gü n geldiğ inde yoncanın yarısının
biçildiğ ini, bu gü n de geldiğ inde tarlanın hepsinin biçilmiş halde
gö rdü ğ ü nü sö yledi. Kimin yaptığ ını bilmiyor. Bu devirde ö yle hayır
yapacak insanlar da yok. Durmadan tanrıya dua etmiş bu gü n.
Bü tü n eşyaları yerinde sağ lam duruyor. Oradaki bir parça
ekmeğ inin bile yerinde olduğ unu gö rmü ş. Adam deli olacak
neredeyse.” Komşusu bunu anlatırken o hiç konuşmadan bize
bakıyor. “Peki, ne diyor? Ne olmuş olabilir? Bunu kimin yaptığ ına
dair hiçbir fikri yok mu?” diye sordum. “Kö ylü vallahi bilmiyorum.
Oda bilmiyor. Zaten o yü zden dü şü nmekten deli olacak neredeyse.”
“Sence kim yapabilir” dedim. “Vallahi bu devirde kimse bö yle bir

77
 SİS

şey yapmaz” dedi. İnsanların gelip bunu yapacaklarına

inanmıyorlardı. Yaşanılan devir itibarıyla ö yle yardımseverlerin,
halkı dü şü nenlerin kaldığ ına inanmıyorlardı.
“Onları çok fazla bekletmeden biz yaptık. Bizim
arkadaşlarımız yaptı. Bu yakın çevredeydik. Hepinizi
gö rebildiğ imiz bir yerdeydik. Onun halini gö rdü k. Ü zü ldü k.
Yardıma muhtaç biri olduğ unu anladık. Onun içinde de ona yardım
etmemiz gerekir dedik. Bu yü zden geceleri arkadaşlarımızı
gö nderip biçtirdim. Burayı tanımıyorduk. Hiç birinizi
tanımıyorduk ve hala da tanımıyoruz. O yü zden gü ndü z de çıkıp
yanınıza gelmekte istemedik. İki gece de bu civarda kaldık. Bu da
yardımımız olsun diyerek yaptık.” İhtiyarın komşusuna bunları
anlatırken sö ylediklerini duymuş olmalı ki, gö zleri fal taşı gibi
açıldı. Ve bir anda gencecik bir insan gibi oldu. Yerinden fırladığ ı
gibi boynuma sarıldı. Hiçbir şey sö ylemeden durmadan ö ptü . Beni
bıraktı diğ er arkadaşın boynuna sarılıp onu ö pmeye başladı.
“Bö yle insanlar var mı bu devir de?” dedi. “Bö yle insanlar kalmış
mı?” diye soruyordu kendi kendine. Onun bu sorularından yola
çıkarak ö nderliğ i, ö nderliğ in felsefesini, mü cadele gerçekliğ imizi,
kimlerin yanında ve kimlerin karşısında yer aldığ ımızı anlattık.
Ahlak ve kü ltü rü mü zü , halka yaklaşımımızı anlattık. O yaklaşımla
ve o kısa konuşmayla o insanlarla dost olduk. O yö redeki en iyi
dostlarımız olarak halen kalıyorlar. İhtiyar birkaç yıl sonra vefat
etmiş. Ama komşusu hala dostumuz. İhtiyarın o gü n tarlada
gö rdü ğ ü mü z ve ona yemek getiren kızı hala dostumuzdur.
Bu olayı oradaki çevrenin tamamına anlatmışlardı. Kendileri
her yere yaymışlardı. Buda o çevre ü zerinde olumlu bir etki
bırakmamızı sağ lamıştı.

Serhat ENGİZEK

78
 İran Zindanından Bir Kaçış Hikayesi…

Gerilla için çok sayıda tanımlama yapıldı. Olumlu olumsuz o

kadar çok tanımlama yapıldı ki hattı hesabı yoktur. Ancak gerilla
şimdiye yaptıklarıyla olumsuz tanımlamaların hepsini boşa
çıkardı. Yapılan olumlu tanımlamaların da ne kadar yerinde
tanımlamalar olduğ unu gö sterdi. Bunlar Kü rdistan gerillası ile
birlikte dü nyadaki bü tü n gerillalar için geçerli olan bir şeydir.
Gerillacılık olmazı olmaza dö nü ştü rme, yokluğ u varlığ a,
imkansızlığ ı imkana, çirkini gü zele, kö tü yü iyiye dö nü ştü rmedir.
Kısacası yaratıcılığ ıyla bilinir. O yü zden kabına ve kafese sığ maz
bir irade sahibi ve ö zgü rlü k tutkunluğ udur. İmkansızlığ ı imkana
dö nü ştü rme, yoksunluğ u yaratıcılığ a dö nü ştü rme gü cü belki de
kendimizi yaşadığ ımız için en çok Kü rt gerillasında ortaya çıktı
diye dü şü nü yorum. Çü nkü hiçbir halkın gerillası Kü rt gerillası gibi
79
 SİS

dö rt sö mü rgeci gü ce karşı birden mü cadele vermedi. Ayrıca halkı

dışında hiçbir gü çten destek almadan mü cadele yü rü tmedi. O
yü zden Kü rtlerin, Kü rdistan’ın yü kü nü n hepsi Kü rt gerillasının
omuzlarına yü klendi. O da bu yü kü n altından kalkmak için her şeyi
kendinden vererek, yaratmaya çalışarak mü cadele verdi. Ve
Kü rtleri de halklar bahçesinin bir gü lü olduğ unu kanıtlama
noktasına getirdi. Biz Kü rt çocuklarının gerillacılık geçmişi çok eski
değ il. Ama çok kısa da değ il. Ve geçirdiğ imiz sü re içersine çok
gö rkemli direnişler gö sterdi arkadaşlarımız. Bu direnişlerle dö rt
sö mü rgeci ü lkeye de bü yü k korkular saldı. Ondan dolayı dö rt
sö mü rge devlet gü çleri de gerilla dedi mi nasıl etkisizleştireceğ ini
dü şü nmeye başlar. Her tü rlü devlet oyunlarını devreye sokar.
Çü nkü devletinin korkulu rü yası olarak gö rü r gerillayı.
Kü rdistan gerillası ilk gü nden bu yana Doğ u Kü rdistan’da da,
Gü ney Kü rdistan’da da, Kuzey Kü rdistan’da da, Gü neybatı
Kü rdistan’da da var oldu. Ancak bazı parçalardaki çalışmalarımıza
daha sonra hareket tarafından ağ ırlık verildi. Daha sonra ağ ırlık
verilen parçalardan biri Doğ u Kü rdistan’dı.
Doğ u Kü rdistan’a ilk gerilla değ ildik. Son gerilla da
olmayacaktık.
2004 yılı Sonbahar aylarında bazı çalışmalar yü rü tmek için
Kelareş alanına geçtik. Cehennem deresi olarak bilinen yerden
Salmas hattına geçecektik. Yanımızda iki tane de yeni savaşçı vardı.
Xoy şehrine kadar gittik. Oradan Salmas’a geçiyorduk. Yanımızda
ö nemli bazı malzemeler de vardı. Askeri mü himmat vb gibi bazı
değ erli ve ihtiyaç duyulan malzemelerdi yanımızdaki. Gü nü
Salmas’ın içinde bir ilişkinin evinde geçirdik. Kente orta yerindeki
bir evdeydik. Bunun tedirginliğ i, rahatsızlığ ı vardı. Ama
mecburduk. Çü nkü gü ndü z hareket edemezdik. Gitmemiz gereken
yere gitmek için kaçak yollardan araba ile geçmek zorundaydık.
Kaçak yollardan da gü ndü z geçilmiyordu, geçilemiyordu. Riskliydi.
Gece karanlığını beklememiz gerekiyordu. Akşama kadar o ilişkin
evinde kaldık. Akşama doğ ru bizi geçirecek kurye geldi. Akşam
hava kararmaya başlar başlamaz yola çıkmaya karar verdik.

80
Akşam loşluğ u her yere hakim olmamaya başlayınca yola artık yola
çıkmaya hazırdık. Ancak havanın biraz daha kararmasını
beklememiz gerektiğ ini sö yledik.
Zaman biraz daha ilerleyince, gü n artık tü mü yle geceye
doğ ru akmaya başlayınca arabaya binip yola çıktık. Bir ö nceki gece
uyumamıştık. Çü nkü gü ndü z bizi geçirecek ilişkiyi zamanında
bulamamıştık. Gü ndü z ilişkiyi zamanında bulsaydık onun
gö stereceğ i yerde dinlenecektik. Uykusuz, yorgun, argın bir
haldeydik. Gü ndü z dinlenemediğ imiz için daha on dakika yol
almadan, kent merkezinden çıkmadan gö zlerimizden uyku akmaya
başladı. Uykusuzluktan gö zlerimizi açamıyorduk. O yü zden hangi
yoldan gittiğ imizi de gö remiyorduk. Ancak normalde kaçak yoldan
gitmemiz gerekiyordu. Arkadaşlar hep kontrollerin olmadığ ı kaçak
yolları kullanırlardı. O yoldan gittiğ imizi sanıyordum. Bir anda
Salmas’ın çıkışındaki yol gü venliğ inin yakınında olduğ umuzu fark
edince kaçak yoldan gitmediğ imizi anladım. Ama artık iş işten
geçmişti. Çü nkü artık kontrol noktasındaydık. Kontrol
noktasındaki askerler arabayı yani bizi durdurdular. Askerler
kimlik sormadılar. Sadece bagajı kontrol edeceklerini sö yledi.
Askerler kontrol etmek için bagaja doğ ru gidince panikleyen şofö r
gaza bastı. Bagajda da bir şey yoktu. Her şey çantanın içindeydi.
Çanta da arabanın içinde bizim yanımızdaydı. Yü z metre kadar
uzaklaşmadan askeri araçlar her yerden yolumuzu kesmeye
başladı. Askeri araçlara ulaşmadan ö nü mü zdeki son virajda
kendimizi arabadan attık. Yeni iki arkadaş tecrü besizliklerinden
ö tü rü hemen yakalandılar. Ben de kö yden uzaklaşmaya
çabasındaydım. Ama bulunduğ um yerde bırakalım dağ lık yerler
arkasına saklanabileceğ im tepecikler bile yoktu.
Dü z bir ovaydı. Askerler çok kısa sü re içinde her yeri
sardılar. Etrafımda oluşturdukları dar çemberin içinde kaldım. O
zamanlar daha İran ile ilişkiler çok fazla kö tü değ ildi. Yakalan
arkadaşları bir sü re sonra harekete teslim ediyorlardı. Bunu
dü şü nerek teslim oldum. Ama olayın şokunu yaşıyordum. Çü nkü
neye uğ radığ ımızı anlayamamıştım. Gerillada da çok fazla

81
 SİS

tecrü bem olmadığ ı için ilişki olarak gö rdü ğ ü mü z o kö ylü nü n

oyununa gelmiştik. Tabii bunu zamanında çö zememiştik. Bü tü n
bunlarla birlikte ö nü me bir sonuç çıkmıştı.
Bundan sonra yapmamız gereken bu sonucu nasıl tersine
çevirebileceğ imizin hesabıydı. Yakalandıktan sonra bizi en yakın
karakola gö tü rdü ler. İlk ifademi aldılar. İlk ifade de Iraklı
olduğ umu sö yledim. Duhok’un bir kö yü nden olduğ umu sö yledim.
Yani gerilla olduğ umu, PKK’li olduğ umu sö ylemedim. Diğ er iki
genç yani yeni savaşçıları da yakalamışlardı. Onlar yakalanır
yakalamaz hemen her şeyi itiraf ediyorlar. Ama beni
tanımadıklarını sö ylü yorlar. Sıkı bir arama yapmaya başladılar.
Aramada ayakkabımın içindeki notları gö rdü ler. Yakalanan
notlarla PKK’nin bir gerillası olduğ um açığ a çıktı. Bu aşamadan
sonra bize artık daha fazla bir şey sorulmadan hemen İstihbarata
teslim ettiler. Arkadaş olduğ umuzu çö zdü kten sonra yaklaşımları
da değ işti. Yanımızda yakalanan iki yeni savaşçının tecrü beleri
yoktu. Ne yapacakları, ne sö yleyeceklerini bilmiyorduk. Çok
sonradan bunları çeşitli yö ntemlerle çö zdü klerini, gittikleri her
yeri, hangi arkadaşları ve hangi noktalarda kaldıklarını, yani
nerede bir tas su bile içmişlerse onu da sö ylediklerini ö ğ rendim.
Onların verdikleri bilgiden sonra beni yeniden sorguya
alarak Gü neyli olmadığ ını sö ylediler. Ben Gü neyli olduğ umda ısrar
ettim. Malzemelerle birlikte gö rü nce ü rkmü şlerdi. Acaba İran’a
karşı bir eylem hazırlığ ı içinde miyiz, o malzemeleri onlara karşı
bir eylemde kullanmak amacıyla mı getirdik gibi ciddi kaygılar
içine girmişlerdi. “Bunu fark edince evet gü neyden geliyorum ve
Tü rkiye’ye geçecektim” dedim. İfade verme sü reci tamamlandıktan
sonra bizi hü crelere attılar. İki yeni savaşçıyı bir yere, beni de
onlardan ayrı başka bir yere attılar. Bir iki gü nde bir gelip ifademi
alıyorlardı.
Birkaç gü n geçince o iki yeni savaşçı oradan aldıklarını fark
ettim. Sorduğ umda cezaevine gö nderdiklerini sö ylediler. Yaklaşık
on beş gü n kadar orada hü crede tuttuktan sonra Salmas cezaevine
gö nderdiler. Cezaevine gidince Bahoz Afrin adında bir arkadaşın

82
da orada olduğ unu gö rdü m. O arkadaş benimle yakalan gençleri de
yanına almıştı. Onun dışında bizden kimse yoktu o cezaevinde.
Bahoz arkadaş 2002 yılında yakalanmıştı. Ceza vermişlerdi ve
Salmas cezaevine sü rgü n olarak gö ndermişlerdi. Arkadaşı gö rü nce
yeniden bir kişi de olsa arkadaşları gö rmenin sevinci olarak
gö zlerimden yaşlar dö kü lmeye başladı. Oraya gider gitmez
yakalanmamıza ilişkin arkadaşları bilgilendirmek için bir not
yazmak istedim. Bahoz arkadaş “yazdığ ı bir notla arkadaşları
bilgilendirdiğ ini sö yledi.” İki hafta kadar da orada tuttular. Orada
da hemen hemen her gü n istihbaratçılar soruşturma için gelip
gittiler. İki ay kadar bir sü re orada cezaevinde kaldıktan sonra bir
gece vakti beni cezaevinden alıp Urmiye’deki İstihbaratın
Karantina adını verdiğ i kendilerine bağ lı yere gö tü rdü ler.
Urmiye’de getirildiğ im yerde de hü creye attılar. Yirmi gü n
kadar da burada hü crede kaldım. Hü crede kaldığ ım için orada
arkadaşlar var mı yok mu bilmiyordum. Kaldığ ım yerde ışık yok.
Kapalı bir hü credir. Gece gü ndü z her zaman karanlıktır. Adamlar
bizi karanlığ a mahkum etmek istiyorlardı uygulamalarıyla. Yirmi
birinci gü n oradan çıkarıp aralarında benimle birlikte yakalan iki
gencin de olduğ u birkaç kişinin olduğ u bir başka yere aldılar.
Birlikte yakalandığım arkadaşların da olduğ u kısma beni aldıktan
sonra oranın sorumlusu çağ ırıp benimle konuştu. Bu konuşma da
bir tü r soruşturmaydı. Çü nkü bulunduğ umuz yer istihbaratın
yeriydi. İstihbarata bağ lı ve bizden yakalanan arkadaşların
tutulduğ u yerdi. Buradaki soruşturma da ağ ırlıklı olarak yanımızda
yakalanan malzemeler ü zerineydi. Çü nkü hala o malzemelerle
onlara karşı bir eylem girişiminde bulunmayacağımızdan emin
olmamışlardı. Doğ ruyu sö ylemediğ im sü rece beni oradan
çıkarmayacağ ını çok açık bir şekilde sö ylediler. Yaklaşık ü ç aydı
tutuklanmıştık. Yani İran devletinin askeri ve istihbarat gü çlerinin
elindeydik. Ama yakalandığ ımıza dair resmi hiçbir şey yoktu.
Çü nkü mahkemeye çıkarılmış değ ildik. Bir gü n geldiler bizi
mahkemeye çıkaracaklarını sö ylediler. Sö yledikleri gü n bizi alıp
gö tü rdü ler. Soruları da mahkeme başkanı sordu, sorduğ u soruların

83
 SİS

cevaplarını da kendisi verdi. Sonunda bize sınır ihlali cezası verdi.

Sınır ihlali cezası on gü ndü . Ama ü ç aylık bir sü redir ellerindeydik.
Mahkemeden sonra bizi tekrar geri karantina denilen yere
gö tü rdü ler. Aynı yere atmak isteyince bulunduğ umuz yerin hemen
yan tarafında olan ve çok sayıda kişinin olduğ u bö lmeye bizi
almalarını istedik. Kendi başlarına yapamayacaklarını, yetkililerine
sormaları gerektiğ ini, onların onay vermesi durumunda bizi oraya
aktaracaklarını sö ylediler. Onların sö ylemelerine gerek olmadığ ını,
yetkili herhangi biri geldiğ inde kendim gö rü şü p sö ylemek
istediğ imi belirttim. Aradan bir gü n geçti bir yetkilinin geldiğ ini,
gö rü şme talebimi ilettiklerini kabul ettiğ ini ve beni onun yanına
gö tü rmeye geldiklerini sö ylediler. Buna karşılık ben de, “Yan
tarafta arkadaşlarımızın da olduğ u insanlar var” dedim. “Biz de
onların yanına geçmek istiyoruz” dedim.
Talebimizi dinledikten sonra, hazırlıklarınızı yapın sizi oraya
gö tü rsü nler dedi. Başka şeyler sormak, bir şeyler konuşmak
niyetindeydi. Ama ben sadece bu talebi bildirmek için geldiğ imi
başka sö yleyecek bir şeyim olmadığ ını, sö yleyeceklerimi ifademde
sö ylediğ imi belirttim. Bunun ü zerine hiçbir soru sormadan
buyurun yerinize gidebilirsiniz dediler. Arkadaşların yanına
geldiğ imde “talebimizi kabul ettiklerini, hazırlıklarımızı yapalım
bizi yan taraftaki bö lmeye almak için geleceklerini” sö yledim.
Hazırlıklarımızı yaptık aynı gü n hazırlıklar bitikten sonra, bizi
arkadaşların olduğ u bö lmeye gö tü rdü ler. Orada tanıdığ ım
arkadaşlar da vardı. Onları gö rü nce sevindim. Aslında onların
yakalanmalarına ü zü ldü m. Ama madem yakalanmışlar onlarla
birlikte olacağ ımıza da sevindim. Buradaki arkadaşlardan birini
dağ dan tanıyordum. Aslında oradaki arkadaşların çoğ u gerilla
arkadaşlardı. Ancak ben onlardan sadece birini dağ da gö rmü ştü m.
Onu gö rü nce çok sevindim. Çü nkü dağ dan da tanıyordum. Kısa da
olsa bir sü re birlikte kalmıştık. Yine Celal ve Bawer adındaki
arkadaşlar vardı. Celal arkadaş Batmanlı, Bawer Muşlu bir
arkadaştı. Siirtli ama Van’da doğ up bü yü yen Xeyri arkadaş da
vardı. Xeyri arkadaşı daha sonra Tü rkiye’ye teslim ettiler.

84
Arkadaşız, birbirimize ö lü mü ne bağ lıyız. Birbirimizle yıllar
geçirmiştik. Birlikte kalmıştık. Ancak orada hangimizin
durumunun ne olduğ unu çok fazla bilmiyorduk. O yü zden
birbirimize karşı biraz da temkinli yaklaşıyorduk. Aradan bir hafta
kadar zaman geçti. Arkadaşlarla konuşuyor, tartışıyor, gidişatı
değ erlendiriyoruz. Yine İran ile ilişkileri ve ilişlerin sonuçlarının ne
olabileceğ i, bizi Tü rkiye’ye teslim edip etmeme ihtimali, partiye
verip vermeyeceklerini tartışıyoruz. İran daha ö nceki yıllarda çok
az sayıda arkadaşı Tü rkiye’ye teslim etmişti. Bize sizi ö rgü te
vereceğ iz demişlerdi. Ama Tü rkiye’ye verme ihtimalleri de vardı.
Çü nkü İran ile ilişkilerimiz eskisi gibi iyi değ ildi. Ayrıca Tü rkiye
İran ilişkileri bizim ü zerimizden yapılan ittifakla daha iyi bir
noktaya gelmişti. Ayrıca konjö ktü rel durum neyi gerektirseydi
İran’ın onu yapacağ ını biliyorduk.
Bü tü n bunları enine boyuna tartıştık. Bü tü n ihtimalleri gö z
ö nü nde bulundurarak ö rgü tü beklememize gerek olmadığı, bir
biçimde buradan kurtulmanın yollarını bizim aramamız gerektiğ i
noktasında gö rü ş birliğ ine vardık.
Bu da bir kaçış demekti. Ben nasıl kaçabiliriz, kaçmak için
nasıl bir ö rgü tlenme ve çalışmaya ihtiyacımız olduğ unu
dü şü nü rken meğer arkadaşlar ö nceden bazı hazırlıkları yapmışlar
bile. Kendileri buraya girdikleri gü nden itibaren burada bir
biçimde kaçmayı dü şü nmü şler, ona gö re kafalarında bir planda
yapmışlar, onun için bazı malzemeleri de bulmuşlar. Sadece
yapılması gereken planı uygulamaktır. Yani kaçış yolu olarak
gö rü len yeri açmak için çalışmaya başlamaktı.
Aradan bir sü re daha geçtikten sonra oturup bir planlama
yaptık. Planlamaya gö re ilk ö nce dü şmanın geliş gidiş saatleri
tespit edilecek ki bunu zaten biliyorduk. Onların geliş gidişlerinden
sonra sırasıyla yolu açmak için arkadaşlar çalışmaya başlayacak.
Planı sadece birkaç kişi biliyordu. Plana dahil olan arkadaşlar
çalışırken bilmeyenleri nasıl idare edeceğ imizi, kuşkulanmamaları
için neler yapmamız gerektiğ ini dü şü nü p kararlaştırdık. Bunu iki
amaçla yapıyorduk. Birincisi ne kadar az kişi bilirse deşifre olma

85
 SİS

riski o kadar azalırdı. İkincisi ise hareketten kaçıp gelenler vardı.

Onları da bizim bulunduğ umuz yerde tutuyorlardı. Bilmeleri
durumunda dü şmana bilgi verebilirlerdi ki bir an ö nce oradan
çıkmak için bunu yaparlardı. Planlamayı yapıp kaçma karını verip
kaçış yolunu açmak için, çalışmaya başlayacağ ımız gü nlerde
Tü rkiye’ye teslim edilme ihtimali daha fazla gü çlendi. Çü nkü
Tü rkiye ile İran arasındaki gö rü şmeler sıklaştı, çeşitli anlaşmalar
yapıldı, yine aldığ ımız haberlere gö re İran, Tü rkiye’nin askeri
operasyonuna kolaylık sağ lamak için bü yü k destekler vermeye
başlamıştı. Bu da her an bizi teslim edebilirler sonucunu ortaya
çıkarıyordu. Bir de 2004 yılında İran tarihinde ilk defa dokuz
arkadaşı bir seferde Tü rkiye’ye teslim etti. Bu durum bizim her
zaman teslim edilebileceğ imizi gö steriyordu. O yü zden çok ciddi
bir şekilde, gizli, yakalanma riskini sıfıra dü şü recek bir tarzda işe
başlamamız gerekiyordu.
Yakalanma durumunda ise neler yapacağ ımızı da dü şü nerek
işe başlayacaktık. Tü nel kazma gibi bir durumumuz yoktu. Zaten
tutulduğ umuz yer ö yle ciddi bir tü nel kazıp kaçmayı gerektiren bir
yer de değ ildi. Duvarı delebilseydik kaçabilirdik. O kadar basit bir
şeydi. Arkadaşlar daha ö nceden duvarı nereden deleceğ imizi ve
delme planını çıkarmışlardı. Artık işe başlıyorduk. Gece fazla ses
çıkacağından gece çalışamazdık. Gü ndü z çalışmamız gerekiyordu.
Uzun sü reli çalışma gerektiren bir şey değ ildi. Uzun sü reye
yayılması durumunda yakalanma riskimiz de çok yü ksek olurdu.
Çok kısa bir zaman dilimi içinde başlayıp bitirmemiz gerekiyordu.
Duvarı delmek için gerekli malzemelerimizi de tamamladıktan
sonra, Mart başında duvarı delmeye başladık.
Amacımız Newroz’a kadar bitirip dışarıya çıkmaktı. Ama
delme işlemi hesapladığ ımızdan daha fazla zaman aldığ ı için
Newroz’a yetiştiremedik. Çü nkü her seferinde karşımıza bir engel
çıktı. Onuncu gü nde Briketleri bitirdik ama arada bir tabaka perde
beton çıktı. On sekizinci gü nde başka bir engel çıktı. Bunun dışında
her an deşifre olabileceğ imiz bir iki kontrol de oldu. Bu arada
İran’daki Newroz kutlamalarından da faydalanmak için gece

86
çalışmasını da başlattık. Çü nkü kutlamalar çok gü rü ltü ve patırtılı
oluyordu. Sonunda yirmi altı gü nlü k bir çalışmadan sonra duvarda
çıkabileceğ imiz kadar bir delik açtık. Newroz’a yetiştiremeyince,
bu kez Agit Arkadaşın şahadet yıldö nü mü ne yetiştirme gibi bir
planlamaya gittik.
Ve o gü nde de çıkmaya karar verdik.
Son olarak nasıl gideceğ iz diye kısa bir tartışma yaptık. Grup
olarak gitmek hiç doğ ru değ ildi. Çü nkü ö yle bir durumda herhangi
bir yakalanmada hepimiz yeniden yakalanacaktık. O zaman tek tek
çıkalım ve her çıkan arkadaş tanıdığı ilişkiye gitsin dedik. İlk ö nce
şu an adını hatırlayamadığ ım bir arkadaş çıktı. O arkadaştan sonra
Bawer arkadaş çıktı. Xeyri arkadaş ile birlikte o iki yeni savaşçı da
epey kilo almışlardı. O kiloyla açtığ ımız delikten çıkmaları zor
gö rü nü yordu. Ondan sonra zar zor bir tane yeni savaşçı da
çıkardık. Ama diğ eri çıkamıyordu. Xeyri arkadaş da aldığ ı
kilolardan ö tü rü çıkamıyordu. Onu orada bırakmak istemiyorduk.
Çü nkü eski bir arkadaştı. Orada kalması onun için kö tü olurdu.
Devlet zaten en çokta eski arkadaşlara yö neliyordu. Tü m
arkadaşlar çıktıktan sonra çıkabileceğ imi, arkadaşları
bırakmaktansa biraz daha çalışabileceğ imizi, gerekirse sabaha
kadar kalabileceğ imi, sabahın erken saatlerinde çıkabileceğ imi
sö yledim. Ama arkadaşlar kabul etmediler. Sonunda çıktık. Zaten
delik çok dardı. Çıkarken omuzlarımız kanlar içinde kaldı. Ama
çıktıktan sonra da rahat olamıyor insan. Çü nkü yakalanma riski
var. Kaçtıktan sonra yeniden yakalanmak İran’da ya idam
edilmemiz ya da hiç bekletilmeden Tü rkiye’ye teslim edilmemiz
demekti. Ama yakalanma durumunda da hiçbir şey yapamasak bile
kendi kendimizi imha etmek için bazı hazırlıklar yapmıştık. Çü nkü
bizde kural, eğ er kendini savunacak imkanların yoksa dü şmanın
eline sağ geçmektense kendini imha etmektir. Toplam yedi
arkadaştık. Ancak sadece beş arkadaş çıkabildik. Tek tek
arkadaşlar çıkıp gittiler. Ben de o yeni savaşçıyı yanımda tuttum.
Daha doğ rusu çıkmadan ö nce çıktıktan sonra bir kö şede beni
beklemesini sö ylemiştim. Çıktığ ımda da beni beklediğ ini gö rdü m.

87
 SİS

İlişkimi aradım yoktu. O gece evde değilmiş. Mecburen Celal ve

Bawer arkadaşın gittikleri ilişkiye gitmek zorunda kaldık. Orada
beraber kaldık. O gece Umriye’nin içinde kaldık. Ama yollar daha
deşifre olmadan kendimizi dışarıya atmayı dü şü nü yorduk. Onun
tartışmalarını yü rü tü yoruz. Evin içinde kalmak istemedik. İlişkiye
bizi içine gö tü rebileceğ imiz ağ açlıklı bir yer bulmasını istedik. Kısa
sü re içinde ö yle bir yer buldu bizi oraya gö tü rdü . Ertesi gü n
ayarladığ ı başka bir eve gö tü rdü bizi.
Aşırı yıpranmıştık. Yine delikten çıkarken giysilerimiz
yırtılmıştı. Evine gittiğ imiz ilişki hayretle yü zü mü ze bakıyordu.
Çü nkü ancak çatışmadan çıksaydık ancak bu kadar ü stü mü z,
başımızı yırtılırdı. Kö ylü kendisini tutamayarak: “Heval size ne
oldu?” diye hayretle sordu. “Siz çatışmadan mı çıktınız?” diye
sormaktan almadı kendi. Ev sahibi ile birlikte annesi de bizi soru
yağ muruna tutmuştu. Anaya zindan da kaçtığ ımızı sö yleyince
kadın sevinç çığ lığ ını attı. Gö zleri yaş doldu. Başka biri olsaydı
korkudan ö lü rdü . Çü nkü bizim gibi firarileri kimse evinde tutmak
istemezdi. Evlerinde yakalanmamız durumunda bizden daha fazla
onlara ceza verilirdi. İran’ın Allah adına ama Allah’ı tanımayan
yasaları bö yle emir ediyordu. Ancak kadın korku yerine “Heval
İran devletine en bü yü k darbeyi siz vurdunuz. Ama sakın bir yere
çıkmayın. Şimdi kesin her yerde sizi arıyorlardır. Kendinize dikkat
edin. Yakalanmadan da buradan kurtulun. Bu konuda oğ lum
elinden geleni yapmak zorundadır” derken halkımızın bizden çok
bizi ne kadar dü şü ndü ğ ü nü gö steriyordu. O sadece biranaydı.
Bir Kü rt anasıydı.
Dü şmana karşı içine girişilen her şeyi sevinçle karşılayan bir
anaydı. Dokuz kişilik kalabalık bir aileydi. Bize çok yakın bir
aileydi. Bizde kendimizden çok aileyi dü şü nü yorduk. Bizim
yü zü mü zden onlara bir şey olmasını istemiyorduk. Halkı,
yurtseverleri koruyamadıktan sonra kurtulmamız da bir şey ifade
etmiyordu. O yü zden geceleri evde kalıyor gü ndü zleri ise elma
bahçelerine geçiyorduk. Normalde ü ç grup olmamız gerekiyordu.
Ama benim ilişkim boş çıkınca iki grup birleşmiştik. Bizden tek bir

88
arkadaş ayrı kalmıştı. Onun yerine ulaşıp ulaşmadığ ını ö ğ renmek
istiyorduk. Bunun için ne kadar çabaladıysak da bir sonuç
alamadık.
Kaçışımızdan ö tü rü İran devleti çok sıkı gü venlik ö nlemleri
almıştı. Urmiye’den çıkan bü tü n yolları sıkı bir şekilde tutmuş,
kuşkulandıkları her şeyi arıyorlardı. Bu da birkaç gü n yerimizden
kıpırdanmadan orada kalmamızı gerektiriyordu. Dö rt gü n o ev ve
çevresindeki bahçesi ile çiftliğ inde kaldık. Aileye gidip gelen var.
Ailede bundan dolayı tedirgin oluyordu. Birde daha fazla aynı
yerde kalmak bü yü k bir risk almak demekti. O yü zden yer
değ işikliğ ine karar verdik. Kelaraş taraflarına geçmeyi dü şü ndü k.
Ama arkadaşlar şimdi o taraflarda operasyonlar olduğ unu
sö ylediler. Kandil, Xinere taraflarına gelen yolların dışındaki
yolları kullanmak daha sağ lıklı olacaktı. Çü nkü o hatları, yolları
kullanmak riskliydi. Çok kullandığımız hat ve yollar olduğ u için
denetime alınmışlardı. O yü zden o hat ve yolları kullanmaktansa
Mırgever hattını kullanmayı daha uygun gö rdü k. Bizi oraya
gö tü recek ilişkimiz vardı. Onu arayıp bulmamız gerekiyordu.
Kaldığ ımız aile aracılığ ıyla ona haber verdik. Aynı gü n çıkıp geldi.
İlişki geldi ama yine araba ile gitmek zorundaydık. Ancak bir
daha arabada yakalanmamız durumunda rezil olacaktık. Ayrıca
ö rgü te hesap vermeyi gerektiren bir duruma dü şerdik. Bundan
dolayı kuryeye patika varsa yaya gitsek daha iyi olur dedik. Gelen
kurye ö yle bir yol olmadığ ını, araba dışındaki yoldan gitmek araba
ile gitmekten daha riskli olduğ unu sö yledi. Araba ile gitmek
dışında bir yolumuz olmadığ ını gö rü nce, bu kez sıkı gü venlik ve
tedbirlerle nasıl gidebiliriz diye dü şü nmeye başladık. İlişki yani
kuryemiz bu konuda uzman olduğ u için her şeyi kendisi belirledi.
Biz en az ü ç arabaya binecektik. Bindiğ imiz arabaların dışında bir
araba ö nden bir tane de arkadan bize eskortluk yapacaktı. Gitmek
için tatil gü nü nü bekledik. O gü n çok fazla kontrol olmuyordu.
Akşamü zeri yola çıktık. Kontrol noktalarına varmadan inip
altından ya da ü stü nden geçip yeniden yola çıkıyorduk. Bizden
ö nce gelip bekleyen arabalara binip yolumuza devam ediyorduk.

89
 SİS

Gü venlikli bir şekilde gitmemiz gereken kö ye ulaştık. Bizi yarı

kuzeyli yarı doğ ulu bir ailenin evine gö tü rdü ler. Geceyi evde
geçirip sabaha doğ ru yola çıkmayı planladık. Kö yde sadece birkaç
saat kalacağ ız. Ama bu birkaç saatte başımıza bir şey gelmemesi
için birkaç yerde kö ylü ler nö bet tuttu. Mart ayının sonlarına doğ ru
da olsa gideceğ imiz yö nde hala kar vardı.
Ne de olsa Zagros silsilesiydi. Karsız olması dü şü nü lemezdi.
“Ev sahibi Heval gideceğimiz yolda hala kar var. Biz buralardan
sadece yaz aylarında rahat gidebiliriz. Kendinizi ona gö re
hazırlayın” dedi. Sabaha karşı saat dö rtte yola çıktık. Arabanın
gidebileceğ i yere kadar arabayla gittik. Kö ylü arabanın gelebileceğ i
yere kadar bizimle geldi. Çü nkü o yolu yeni savaşçı dışındaki
ü çü mü zde iyi biliyorduk. Ama kar değ iştirmişti. Neredeyse
tanımıyoruz burayı diyecektik. Daha doğ rusu baharda olsa oradaki
kar bize bunu dedirtecekti. Yola çıkmadan ö nce o civardaki
gruplarımızdan birine bizi karşılaması için bir buluşma noktası
vermiştik. Bata çıka boğ aza kadar çıktık. Boğ azdan sonra kar yol
vermedi.
Ne yaptıysak boğ azı geçemeyince geri dö nmek zorunda
kaldık.
Bu kez çıktığ ımız evi nasıl bulacağ ımızı bilmiyoruz. Gece
bitmiş, gü n başlamış. hava berrak, gö kyü zü nde kü çü cü k bir parça
bile bulut yok. Gü nü n o saatinde kalabalık bir şekilde yaya eve
gitmek de doğ ru değ ildi. Çıktığ ımız eve kadar araba tutacak kadar
parada yok yanımızda. İki arkadaş ö nden iki arkadan birbirimizi
tanımıyormuş gibi yü rü meye başladık. Yolda bir araba çevirdik.
Gü neyden bir dü ğ ü n için geldiğ imizi ve bir evden kilim alacağımızı
o evi şu an çıkaramadığ ımızı, bizi oraya kadar gö tü rü rse ü creti ne
ise orada vereceğ imizi sö yledik. Araba sahibi kabul etti. Araba bizi
eve kadar gö tü rdü . Ev sahibinden para alıp araba ü cretini verip
gö nderdik.
Eve girdiğ imizde ev sahibinin bizi orada bırakıp gelmesi
karısıyla arasında kavgaya neden olduğ unu, başlayan kavganın
hala sü rdü ğ ü nü gö rdü k. Kadın kocasına neden arkadaşları yalnız

90
bıraktın, arkadaşlarla neden gitmedin diye veryansın ediyordu.
Geri geldiğ imizi gö rü nce aralarındaki kavgaya da son verdiler.
Kadın sevinç gö zyaşlarıyla “heval buyurun içeri girin” dedi.
İçeri girdik. Kahvaltımızı yaptık. Çayımızı içtik. Yeniden nasıl
gidebileceğ imizi tartışmaya başladık. Ev sahibi “arabadan başka
bir yol olmadığ ını, gü venlikli bir şekilde gitmek için ü ç ya da dö rt
araba ayarlanabileceğ ini, eskortlu bir şekilde gidilebileceğ ini”
sö yledi. Kabul ettik. Çü nkü başka çıkış yolu bulamıyorduk. Birde
belirlediğ imiz yö ntem riski ortadan kaldırıyordu. Akşam olunca ev
sahibi gidip arabaları ayarladı. Sabah saat dö rtte aile ile vedalaşıp
yola çıktık. Doğ u Kü rdistan’ın sınır kenti olan Şino’ya doğ ru gelince
hepimizi bü yü k bir heyecan sardı. Çü nkü en sıkı kontrol her zaman
orada olurdu. Kaçışımızdan sonra daha da sıkılaştırılmış olmalı
diye dü şü nü yoruz. Kurye bu durumu fark edince bizi rahatlatmak
için “heval hiç merak etmeyin. Şino ve civarındaki yollar en iyi
bildiğ im yerlerdir. Hiçbir şey olmadan sizi buradan sağ lam bir
şekilde çıkaracağ ım. Hiçbir şey olmadan geçip gideceğ iz
arkadaşların yanına” dedi. Yan ve kaçak yollardan geçip son kö ye
kadar araba ile geldik.
Gireceğ imiz dağ yolu ile kö y arasında derin bir vadi vardı.
Mart ayıdır. Yağ murların hiç durmadığ ı gü nlerdir. Yağ mur
sularının dolduğ u dereler ırmaklar gibi olmuş. Vadide çılgın ve
delice akan suyun sesi kulaklarımızı tırmalıyordu. Su yol vermez
dedik kuryeye. Kurye heval başka yol yok. Mecburen bir biçimde
suyu geçeceğiz. Başka çaremiz yok. Yukarıya ü st tarafımızdaki sırta
çdoğ ru çıkmakta zordu. Birde ayrıca sudan sonraki tepelerde her
zaman İran gü çleri konumlanıp araziyi denetimlerine alıyorlardı.
Vadi boyunca kendimizi bıraktık. Bir sü re gittikten sonra yukarıya
çıkmaya karar verdik.
Celal arkadaş ö nde ben onun arkasında yü rü yoruz. Dağ a,
dağ daki arkadaşlarımıza doğ ru yü rü yorduk. Onlara doğ ru gitmek
ö zgü rlü ğ e doğ ru gitmekti bizim için. Zaten gerillacılık bir ö zgü rlü k
yolculuğ u değ il miydi? Ö zgü rlü ğ e atılan son adımlar, son anlar, son
dakikalar diye dü şü nü yoruz bir yandan ö te yandan da hala

91
 SİS

yakalanma riskini atlatmış değ iliz. Bu her iki duyguyu bir arada
yaşıyoruz. İran karakoluna doğ ru yü rü yorduk onu biliyoruz.
Karakolun yö nü bizde değ il, dağ taraflarında olduğ unu biliyorduk.
Ancak yine de zindanlarından kaçtığımız bir devletin karakoluydu.
Ve hemen yolumuzun ü stü ndeydi. Karakollarının çok fazla bir şey
yapamayacaklarını da biliyorduk. Çü nkü hem asker sayısı az hem
de askerlerin çıkıp yolumuzu kesmeleri gibi bir cesaretleri yoktu.
Karakolla aramızda kısa bir mesafe kalınca mola verdik. Birkaç
dakikalık moladan sonra yolumuza devam ettik. Boğ aza doğ ru
çıkıyorduk karşıdan gelen iki kişiyi gö rdü k. Biraz daha yaklaşınca
tanıdığ ımız ve ilişki olarak kullandığ ımız iki kaçakçı olduğ unu
anladık. Nereden geldiklerini ve yolda dü şman olup olmadığ ını
sorduk. Arkadaşların yanından geldikleri ve yolda da dü şman
olmadığ ını, yolun açık olduğ unu sö ylediler. Onlardan sonra bir saat
kadar daha yü rü dü kten sonra artık bizim olan ve arkadaşlarımızın
mekan tuttukları dağ lardaydık. Arkadaşların denetimine olan
alana ulaşınca içimden ağ lamak geldi. Çü nkü bir daha bu dağ ları
gö receğ imizi sanmıyorduk. Tü rkiye’ye teslim edilme korkusuyla
yatıp kalktık gü nlerce.
Gü nlerce o psikoloji ile yaşadık. Ama şu an sadece bizden
birkaç dakika ö te arkadaşlarımızın olduğ u bir yerdeydik. Yeniden
dağ larımızdaydık. Kendimizi aşağ ıya doğ ru arkadaşların yanına
bıraktık. Birkaç dakika sonra da arkadaşlara ulaştık. Tarih Dö rt
Nisandı. Yani ö nderliğ imizin doğ um gü nü nde arkadaşlara ulaştık.
Tabii bir sü rpriz daha bizi bekliyordu. Yanına ulaştığ ımız
arkadaşların kongre toplantısında olduklarını gö rdü k. Bu da
PKK’nin yeniden yapılanma kongresiydi. Zindandan kaçıp PKK’nin
yeniden yapılanma kongresinin yapıldığ ı ortamda kendimizi
bulduk bir anda. Kongrenin son gü nü ne ulaşmıştık. Son gü nü ne de
ulaşmış olsak da Zindan da kaçtığ ımız gü nde kendimizi ö yle bir
ortamın içinde bulmak moralimize moral katmıştı.

Xemgin Zinar

92
 Komutan Ahmet Repo’dan Hayat Dersleri

Savaşın yü kseldiğ i, Kü rdistan’da halk serhıhdanlarının

başladığ ı, halkın gerillasına sahip çıktığ ı, onunla bü tü nleştiğ i
yıllardı. O yıllarda Kü rt gençlerinin yö nü nü dö neceğ i tek bir yer
ortaya çıkmıştı. O da Kü rdistan dağ larıydı. Bu gelişme dü şmanı
rahatsız ediyordu.
O yü zden yü zyılların inkar-imha siyasetini sü rdü rmesi için
gerillaya karşı topyekun bir saldırıya geçmeyi planladığ ı 1992
yılında gerillaya katıldım. Katıldığ ımız gibi arkadaşlar bizi Gü ney
Kü rdistan’ın Haftanin alanına eğ itim için geçirdi.
Yeni savaşçı eğitimi için Haftanin’den de Metina alanına
geldik. Metina’ya eğitim için gelen 85 arkadaştık. Eğ itimimizle
Cuma arkadaşın kendisi bizzat ilgileniyordu. Bu bizim için iyi bir
başlangıç anlamına geliyordu. Bize yaptığ ı bir toplantıda Kemal Pir
arkadaşın tarağ ını gö sterince hepimizi çok etkiledi. O tarağ ı
yıllarca cebinde taşımıştı. Cuma arkadaşın onu yıllarca yanında
taşımasının birçok nedeni vardı. Bir nedeni Partinin ö ncü
kadrolarından bir arkadaştan bir emanet olarak kalmasıydı. Diğ er
bir nedeni de parti ö rgü t değ erlerine ö nem vermesiydi. Bunun gibi
daha birçok neden sıralayabilirim. Zaten yaptığ ı toplantıda bize
bunları anlattı.
93
 SİS

Yeni savaşçı eğitimimiz henü z tamamlanmadan Gü ney

Savaşı başladı. Savaşa gö re dü zenlemelerimiz oldu. Genel gü çler
savaşa gö re dü zenlenmişti. Biz yeni savaşçılar da ona gö re
dü zenlendik. Kadın arkadaşların sayısı az ve yeni savaşçı
eğitiminden yeni mezun olduğ umuz için her bö lü ğ e bir arkadaş
dü şecek şeklinde dü zenlememiz yapılmıştı. O zaman henü z on iki
yaşındaydım. Savaş tecrü bem yoktu. Yaşım kü çü k olduğ u için
yaşam tecrü bem de yoktu. O yü zden çok da toydum. Gerilla
yaşamının gü zelliğ i, arkadaş, yoldaşça paylaşımı gö rü p yaşadığ ım
için kendimi bir rü ya da sanıyordum. Oysa yaşadıklarım rü ya
değ ildi. Gerçek gerilla yaşamının ta kendisiydi. İçine girdiğ im yeni
ve gü zel yaşam için her şey yapmak istiyordum. Çü nkü bu yaşamı
çok sevmiştim. Ama gü cü m yetmiyordu. Gü zel, arkadaşlık vardı bu
yaşamda. Bunu yaşıyordum ve yaşadığ ım her an beynim ve
yü reğ imdeki yerini alıyordu. Karşılığ ını buluyordu. Arkadaşlar
arasındaki gü çlü manevi bağ ı gö rü nce çok daha fazla
etkileniyorduk. Bu doğ ru yaklaşımlar şekillendirmemizi de
belirliyordu. Arkadaşlık bağ larının gü çlü lü ğ ü , yoldaşlığ ın gü zel
ö rneklerini insan gö rü nce ona gö re şekilleniyor. O zamanlar bu
bağ lar çok daha gü çlü ydü . Temiz duygular ve içten bir sevgi vardı.
Gerillada bu her zaman vardı. Ve var olacak da. Ama yeni
olduğ umuz için daha yeni tanık oluyorduk. O yü zden bizi çok ciddi
bir şekilde etkiliyordu. Yaşanan ve yaşatılmak istenen gü zel içten
ve birbiri için ö lü me gidilebilen bir arkadaşlıktı. Unutulmayacak
bir arkadaşlığ ın ö rneklerine tanık oluyordum.
Benim dü zenlemem Haftanin’de Ahmet Repo arkadaşın
bö lü ğ ü ne yapılmıştı. Yaşım kü çü ktü . Yaşam tecrü bem yoktu.
Yaşama karşı bir acemiliğ im vardı. Çok fazla anlayamıyor ve gü ç
getiremiyordum. Ayrıca bö lü kte bir tek bayandım. O yü zden biraz
daha zorlayıcı oluyordu. Bö lü kte yaklaşık elli arkadaş vardı.
Bö lü ğ ü mü z savaş pozisyonuna gö re konumlanmıştı. Zaxo’nun
hemen ü stü nde yer alan Şehit Mahir tepesi dediğ imiz yerde
mevzilenmiştik. Bö lü kte çok değ erli arkadaşlar vardı. Birçoğ u da o
savaşta şehit dü ştü ler. Adını hatırladıklarımdan Beşir arkadaş

94
vardı. O da bö lü k komutanıydı. Yine Kawa arkadaş vardı o da takım
komutanıydı. Bu arkadaşlar ö lü mü ne direnerek şehit dü ştü ler.
Bizim kurtulmamız için şehit dü şeceklerini bilerek, tuttukları
tepelerde direnip bizi savunarak şehit dü ştü ler. Bir fedakarlık
ö rneğ ini sergiledi bu arkadaşlar. Orada feda edilen candı. Bir çay
yapmak, bir ateş yakmak, bir galon su getirmek değ ildi. Bö yle
fedakarlıklara tanıklık ederek ö ğ reniyordum yaşamı ve savaşı.
Ö zgü rlü ğ e giden yolu ö yle ö ğ reniyordum. Yaşım kü çü k ve tek
bayan arkadaştım o bö lü kte. Bizim sorumlumuz da Ahmet Repo
arkadaştı. Yaşam deneyimim yoktu. O yü zden çok zorlanıyordum.
Bunu gö ren Ahmet Repo arkadaş her konuda bana yardımcı
olmaya başladı. Dü şü ncede, yaşamda, tecrü belerini aktarmada
bana yardımcı oluyordu. Ahmet Repo arkadaş bana bir mü cadele
arkadaşı, bir ana, bir baba oldu o dö nemde. Onlardan daha fazla
bana yardım ediyor yaşam deneyimini kazandırmaya çalışıyordu.
Ama en nihayetinde benim bir silah arkadaşımdı. Her zaman, her
yerde, her koşul altında gö zü kulağ ı benim ü zerimdeydi. Sahip
çıkıyordu. Ben onun için bir bayan olmaktan ö nce arkadaştım.
Arkadaşıydım. Onunla birlikte dü şman karşı savaşmaya gelmiştim.
O da bu bilinçle hareket ederek beni korumaya, sahip çıkmaya
çalışıyordu. Bir yandan savaşın korkunç acımasızlığ ını anlatmaya
çalışırken ö te yandan da hareket ve halk olarak bizim başka
çaremiz kalmayan savaşı bana ö ğ retiyordu. Çatışmaların orta
yerinde elimi yü zü mü yıkamak için gidip çeşmeden bana su
getiriyordu.
Tepeden ve cepheden beni çağ ırıp temizliğ imi yapmam için
beni çeşmenin başına gö tü rü yordu. Ben elimi yü zü mü yıkarken o
nö betimi tutuyordu. Saçlarım çok uzundu. Bir gü n yine beni
çeşmeye gö tü rdü . Savaş ortamıydı. O yü zden saçlarım kirlenmişti.
Saçlarımı yıkamak istedim.
Heval Ahmet’te nö betini tutmuş ve beni izliyordu. Saçlarıma
su dö kü p yıkamaya çalışırken hepsini birbirine kattım. İçinde
çıkamaz bir hale gelmiş olmalıyım ki Heval Ahmet mü dahale etti.
Ö nce gü zelce gü ldü bana, ardından geldi saçlarımı kendisi yıkadı.

95
 SİS

Sonra bir ağ acın altına beni gö tü rdü orada saçlarımı gü zelce taradı.
Ö rü klerimi ö rdü . Savaş ve yokluk dö nemiydi. Koşullardan ö tü rü
aşırı derece de bitlenmiştim. Heval Ahmet saatlerce saçlarımın
içindeki bitleri tek tek ayıklamaya çalıştı. Dü şmanın durmadan
ü zerimize saldırılar dü zenlediğ i bir durumda bunları yapıyordu.
Erkek bir arkadaştı. Ve o gü ne kadar mü cadele içersinde
çeşitli dü zeylerde gö rev yapmış biriydi. Vay ben şu gö revi yaptım,
onun için bunu yapamam diye bir dü şü ncesi yoktu. O an bir
yoldaştı ve yoldaşlığ ını yapıyordu. Yoldaş ve arkadaşlığ ın
gereklerini dü şü nerek yapıyordu. O yü zden PKK arkadaşlığ ı diğ er
arkadaşlıklara benzemez. Ve normal insanlar da kolay kolay anlam
vermezler. Bu arkadaşlığ ın gü zelliğ ini anlamak için onu yaşamak
gerekir. Ahmet Repo arkadaş, her taraftan saldırı altında
olduğ umuz ve adressiz herhangi bir kurşunun gelip bizi
bulabileceğ i bir sırada bunları yapıyordu. O sırada ben yeni ve
sıradan bir savaşçıydım. O da bizim komutanımızdı. Ama PKK
gerillasının bir komutanıydı. PKK komutanlığ ı, militanlığ ı da bu
demekti. Tabii bunların hepsini mü cadele içersinde kaldığ ı yıllarda
yaşadığı acılar ile bunları ö ğ renmiş ben de, geçtiğ im yollardan
çıkardığ ım derslerden ö ğ rendim. O an insan yanındaki yoldaşının
aynı zamanda annesi, babası, ağ abeyi, kız kardeşi yani her şeyi
olduğ unun farkına varıyor. Ö yle bir durumda PKK arkadaşlığ ının
aslında birinci dereceden kan bağ ı olarak saydıklarımdan da daha
değ erli olduğ unu anlıyor insan. Çü nkü insan ailesinden biri için
çok kolay kolay ö lü me gitmez. Ama PKK’nin ö ğ rettiğ i ve geliştirdiğ i
arkadaşlıkta bu var. Hem de arkadaşlık ve yoldaşlık sevgisi ve
bağ lılığ ının temel ilkesi olarak gelişiyor bu. Bu arkadaşlık kanla
yaratılmış, oluşturulup geliştirilmiş bir arkadaşlıktı. Çü nkü dağ da,
dağ larda, ö zgü rlü k için yola çıkmış bizim gibi insanların dağ larda
arkadaşlarımızdan başka kimsemizin olmadığ ını anlıyor insan.
Ahmet Repo arkadaştan gerillacılığ ımın ilk gü nlerinde
ö ğ rendiklerim beni şekillendirdi. Bana hayatı, mü cadeleyi, gerçek
komutanlığ ın ne olduğ unu, PKK’liliğ in ne olduğ unu ö ğ retti. O

96
yü zden hala oturduğ um her yerde konuştuğ um her arkadaşa
bunları anlatıyorum.
Savaş gü nleri yokluk gü nleriydi. Sıkıntıların en ü st dü zeyde
yaşandığ ı gü nlerdi. Ciddi zorlanmaların yaşandığ ı gü nlerdi. Zaten
gerçek arkadaşlıklar o dö nemlerde ortaya çıkıyor. Ahmet Repo
arkadaş o gü nlerde sadece saçlarımı taramıyordu. Kefiyem yoktu,
yağ murluğ um yoktu. Havalar çok soğ uktu. Bana ilk ö nce bir kefiye
buldu. Ama yağ murluk bulmak zordu. Tek bayandım ve yaşım da
kü çü ktü . O yü zden uyumak için yerimi yanına yapıyordu ve
yağ murluğ unun bir bö lü mü nü kendi ü zerine bir bö lü mü nü de
benim ü zerime çekiyordu. Nö betçi arkadaş beni nö bete kaldırmaya
geldiğ inde çoğ u zaman ben yerine tutarım o daha çocuk yaşta ve
gençtir. Onun yerine ben tutarım diyerek kalkıp yerime nö bet
tutuyordu.
Ahmet Repo arkadaş bü tü n bunları savaş ortamında
yapıyordu. Bir yandan benimle ilgilenirken ö te yandan da bizim
cephede sü ren savaşı koordine ediyordu. Bazı geceler çatışmalar
şiddetlenince uykudan uyanırdım. Uykudan uyandığ ımda Ahmet
Repo arkadaşı yanımda gö rmeyince onu aramaya çıkıyordum. Bir
tepede bulamayınca diğ er tepeye gidiyordum. Onu bulana kadar
aramaya devam ediyordum. Ö yle olmuştu ki onsuz duramıyordum.
Ona bağ lanmıştım. Aslında onun şahsında harekete, arkadaşlara,
ö rgü te bağ lanmıştım. Tabii bü tü n bunları şimdi anlıyorum. Savaş
giderek şiddetlendi. Bulunduğ umuz yerlere, tepelere yö nelik
saldırılar yoğ unlaştı. Gü neyli gü çler Tü rkiye ile birlikte hareket
ediyor ve bize saldırıyorlardı. Yine yoğ un saldırıların olduğ u bir
gü nde yan tarafımızda bulunan tepe ile bizim tepede yedi arkadaş
şehit dü ştü .
Arkadaşların şehit dü ştü ğ ü nü bana sö ylemediler. Arkadaşlar
bilmememi, şehit dü şen arkadaşların cenazelerini gö rmememi
istiyorlardı. Şehit dü şen arkadaşların cenazelerini bir kayanın
altına gö tü rmü şlerdi. O gü n Heval Ahmet’i gö rememiştim. Tepenin
hepsini dolaştım yine bulamadım. Savaşı koordine etmek için diğ er
tepeye gittiğ ini sonradan ö ğ rendim. Hava kararınca ortalıkta çok

97
 SİS

fazla dolanmak istemedim. Nerede uyuyan bir grup arkadaş

gö rü rsem onların arasına girip yatarım diye dü şü ndü m.
Hava soğ uktu. Ü şü yordum. Birde çok fazla uykusuz
kalmıştım. Kayanın dibine baktığ ımda yedi arkadaşı uzanmış halde
gö rdü m. Aralarında bir kişinin girip yatabileceğ i kadar mesafe
olduğ unu gö rdü m. Birde bazılarının ü zerine de battaniye
ö rtü lmü ştü . Diğ erlerinin ü zerine de yağ murluk çekilmişti. Uyuyan
bir grup arkadaş gö rdü m sandım. Usulca yaklaşarak aralarındaki
yere uzanıp uyumaya başladım. Şehit dü şen arkadaşlar olduğ unu
bilmiyordum. Gecenin bir vaktinde uyandım. O saate kadar
arkadaşlar hiç kıpırdamamıştı. Bundan dolayı bizim arkadaşlar ö lü
gibi uyuyor, kü çü cü k bir hareket bile etmiyorlar dedim kendi
kendime.
Sabaha karşı bir ses duydum. Bir arkadaş beni çağırıyordu.
Sesini hemen tanıdım. Beni çağ ıran arkadaş Ahmet Repo arkadaştı.
Meğ er noktaya gelir gelmez beni aramaya başlıyor. Aramadık yer
bırakmıyor. Hiçbir yerde de beni bulamayınca şehit arkadaşların
olduğ u kayanın yanından geçerken dö nü p bakıyor. Cenaze
sayısından fazla sayıda kişinin olduğ unu ayrıca birinin yan yatağ ını
gö rü yor. Kendi kendine şehit arkadaşların hepsini sırt ü stü
bıraktık. İçlerinden biri ben olabilirim diye dü şü nerek ismimle
beni çağ ırıyor. Gö zlerimi açar açmaz yü zü mü kendisine çevirdi.
Elimden tutarak beni oradan kaldırıp kayanın altından çıkardı.
Neden bö yle yaptı diye dü şü ndü m. Ama anlam veremedim. Ancak
ortada bir şeyler olduğ unu anladım. Şaşkın şaşkın baktığ ımı
gö rü nce “heval sana bir şey sö yleyeceğ im ama sakın korkma” dedi.
“Sö yleyeceğ im şey gayet doğ al bir şeydir. Gü nlü k yaşamımızın bir
parçasıdır. O yü zden korkmanı gerektiren bir şey değ il. Ama geceyi
nerede geçirdiğ ini bilmeni istediğ im için sö yleyeceğim. Gece
yanlarında uyuduğ un arkadaşlar şehit dü şen arkadaşlardı. Bu gü n
şehit dü ştü ler. Onları gö mmeye zaman bulamadığ ımız için oraya
yerleştirmiştik.” Heval Ahmet bunu sö yleyince korkup bir çığ lık
atarak kucağ ına atladım. “Korkacak bir şey yok Heval” dedi.
Ardından elimden tutarak “gel arkadaşların yanına gidelim” dedi.

98
Korkumu yenmem için elimden tutup şehit dü şen arkadaşların
yü zlerine sü rdü . Bedenlerinin ü zerinden gezdirdi. Ondan sonra bu
kadar yıl savaş içinde kaldım. Yanımda şehit dü şen onlarca
arkadaş oldu. Çoğ unun cenazelerini hiç korkmadan kaldırıp
gö mdü m. Savaşın sonuna kadar Ahmet Repo arkadaşın bö lü ğ ü nde
kaldım. Savaş bitip geri çekilme başlayınca bu kez Heval Ahmet’in
bö lü ğ ü yaralı arkadaşların aktarılması, sağ lam yere gö tü rü lmesi
için gö revlendirildi. Ondan sonra biz bö lü k olarak tepe tepe, vadi
vadi dolaşıp yaralı arkadaşları aradık. Bulduğ umuz yaralı
arkadaşları bir grupla - yara durumlarına gö re grubun sayısı
değ işiyordu- yaralı arkadaşlar için ayrılan yere gö nderiyorduk.
Yaralı arkadaşları toplama gö revimizde bitince bizi de geri çekerek
Zelê’ye gö nderdiler.
Zelê’ye vardığ ımızda beni Heval Ahmet’in bö lü ğ ü nden alıp
başka bir bö lü ğ e verdiler. Zaten biz oraya gider gitmez Ferhat,
Heval Ahmet’i tutukladı. Prangalar vurdu ayaklarına. Bahar olunca
ot toplamak için bir gü n araziye çıktık. Meğ er tutukluların
bulunduğ u tarafa gitmişiz. Tutukluların tutulduğ u yerden Heval
Ahmet’in elleri bağ lı ve arkasından da yü rü yen bir nö betçiyi
gö rü nce var gü cü mle ağ lamaya başladım. Ona koşmak istedim ama
yanımdaki arkadaş bırakmadı, bir de beni susturmaya çalıştı. Ama
gö zlerimden yaşlar sicim gibi akıyor. Beni susturamayacağ ını
anlayınca ot toplamaktan vazgeçip beni mangaya getirdi.
Heval Ahmet prangaya vurulmuştu. Sadece o değ ildi. Onun
dışında başka arkadaşların olduğ unu da ö ğ rendim. Anlamıyordum.
Neden bö yle oluyor kendi dü şü nü yordum kendi kendime. Bir
cevap bulamıyordum. Bazı arkadaşlara sordum durmadan ama
kimse bana bir cevap vermedi. Çü nkü komutanımın prangaya
vurulma nedenlerini ö ğ renmek istiyordum. Adını bile sö ylemekten
çekinen bir arkadaş: “Prangaya vurulan arkadaşların çoğ u
Haftanin’de komutanlık yapan arkadaşlardır. Ferhat’ın teslimiyet
anlaşmasına uymayıp savaşı devam ettirdiğ i için çeşitli şeylerle
suçlanıp Ferhat tarafından prangaya vurulmuşlar” dedi…

99
 SİS

Tabii bunları anlayacak yaşta ve kapisite de değ ildim. O

çocuk halimle bunun haksızlık olduğ unu dü şü nü yordum. Ne
yapacağ ını, ne yapmam gerektiğ ini de bilmiyordum. Yaptığ ım tek
bir şey vardı. Oda; geceleri durmadan komutanım için ağ ladım.
Komutanım çok iyi bir insan, iyi bir arkadaş diyordum kendi
kendime. Daha sonra arkadaşlar bizleri oradan çıkardılar. Ama
aklım hep orada zincire vurulmuş halde gö rdü ğ ü m Komutanım,
hayat hocam Heval Ahmet Repo’da kaldı. Daha sonra Heval
Ahmet’in bırakıldığ ını ve yeniden komutanlığ a başladığını
duydum. Tabii biraz daha bü yü mü ş, hayat deneyim kazanmıştım.
Ama yine de bu kez sevinçten hü ngü r hü ngü r ağ lamaktan kendimi
alamadım. Aradan yıllar geçti. Bü yü dü m. İyi bir asker olmaya
çalıştım. Heval Ahmet’ten aldığ ım hayat dersleriyle bunları
yapmaya çalıştım. Ö zgü rlü k yolundaki yü rü yü şü mü z devam etti.
Birkaç yıl sonra Heval Ahmet gitti şehit dü ştü . Tarih ona hak ettiğ i
yere yerleştirdi onu.
Ö nderlik ve Tarih o arkadaşları doğ ruladı. Ferhat’ı değ il.
Onlar teslimiyet ve ihanete gitmektense ö lmenin daha onurlu
olduğ unu dü şü nerek savaşmaya devam etmişlerdi. Ferhat ise
sö zde savaştığ ı gü çlere teslim olmuştu. Ve arkadaşları da bu
ihanete uymaya çağ ırıyordu. Uymayanları ise Heval Ahmet onlar
gibi çeşitli bahanelerle suçlayıp tutuklamıştı…
Bu gerçekler gü n gibi ortaya çıktı. Doğ rulan yine ö nderlik ve
direnişi sergileyenler oldu.

Kürdistan Mardin

100
 Doğu Kürdistan’da İlk Kadın Gerilla Mangası

Bir grup bayan arkadaş Kirmanşah’a bağ lı ama asiliğ i,

sarplığ ı, yerel yö resel ö zellik ve yapısını koruyan Şaho adında bir
alana gittik. Zagros ve Botan’ı gö ren arkadaşlardan kimisi Şaho’yu
Botan’a kimisi de Zagros’a benzetiyor. Ben Botan’ı bilmiyorum
ama Zagros’ta kaldım. Fakat Şaho’yu hiçbir yere benzetemedim.
Şaho kendine has hiçbir yere benzemeyen bir yer diye
tanımlıyorum. Suyu olmayan bir yerdir. Ama yeşile bezenmiş bir
yerdir. O yü zden oraya susuz cennet diyorduk. Asiliğiyle hem
oradaki halkı hem biz gerillayı koruyordu. Kendine has gü zelliğ i
ve koruyucu yanı olan bir yerdi. Asi kayalıklarla dolu bir yerdi.
Patikalarını yeni yeni biz oluşturuyorduk. Kö ylü lerin kullandıkları
yollar ve patikaları vardı. Ama biz onları kullanmaktan çok kendi
patikalarımızı, yolumuzu oluşturmaya çalışıyorduk. Kışları çok zor
bir yer. Metrelerce kar yağ ardı. Yine fırtınalarla geçen kışlar
yaşanırdı orada. Ormanlık alanları da vardı. Suyu olan yerleri de
vardı. Ama bizim kaldığ ımız yer ormanı olmayan, kaya ve
mağ aralarla dolu asi ve suyu olmayan bir yerdi, yerlerdi. Daha
doğ rusu ü slenme yapacağ ımız, yaptığ ımız yer, yerler ö yleydi.
Bunun çok çeşitli nedenleri vardı. O arazide yamaçlarda kalamıyor
gerilla. Ya sırtlarda kalıyordu ya da bulduğ umuz çukurluk yerlerde
kalabiliyorduk. Yamaçlarda kalınamıyor. Çü nkü yamaçlarda seni
tutacak hiçbir şey yok. Orada gü ndü z hareketi yoktu. Sadece ve
sadece gece hareket edebiliyorduk. Zaten gerillada gece hareketi
demekti. Gece ile birlikte yollarda olmak demekti. Gece ile
yarışırcasına gü nü n aydınlığ ına doğ ru koşmak demekti. Gittiğ imiz
her yere suyumuzu da yanımızda taşımak zorundaydık. Bir de her
şeyimiz sü rekli sırtımızdaydı. Sık sık nokta değ iştiriyorduk.
Noktalar arasındaki uzaklık bazen bir gecelik bazen de iki gecelik
yoldu. Orada her şeyimiz sırtımızda bir şekilde hareket ediyorduk.
101
 SİS

Orada hayvan kullanmakta yoktu. Hayvanlar bizi deşifre edecekleri

için kullanmıyorduk. Gizliliğ e çok dikkat ediyorduk. Bizi bir
çobanın gö rmesi durumunda dahi mutlaka nokta değ iştiriyorduk.
Tıpkı bir zamanlar ve halen arkadaşların kuzey Kü rdistan’da
yü rü ttü kleri gerillacılık gibi gerillacılık yapmaya çalışıyorduk.
Zaten onların dersleri ü zerine doğ u Kü rdistan’da gerillacılığ a
başlamıştık.
Biz kadın arkadaşlardan sorumlu Berçem Van, Berçem
Serhat olarak bilinen ve Revanser eyleminde şehit dü şen arkadaştı.
2008 yılında o alana birlikte geçtik. Ama gittiğ imizde artık
yılsonuna gelinmişti. Daha ö nceki yıllarda da kadın arkadaşlar o
alan gitmişlerdi. Ama bizim gittiğ imiz yıla kadar kadın arkadaşlar
orada ü slenme yapmamıştı. Yaz mevsiminde gidip kış mevsimine
doğ ru geri çekilme yapma biçiminde kadın arkadaşlar o alanda var
olmuşlardı. Ama bizim gittiğ imiz yıl ö nü mü ze ü slenme hedefi
konmuştu. Zaten biz de kalmakta yani orada ü slenme yapmakta
kararlıydık. Onun için 2008-2009 yılı kış ü slenmesine Şaho’da
kalmamıza karar verildi. Kış hazırlık çalışmalarına başlandı.
Normalde mağ arada kalınıyordu. Ö yle bir arazide ü slenme yeri
yapmakta zordu. Çok gizli yerler yapılmalıydı. Çü nkü o arazide
kışın herhangi bir operasyon ya da ihbar sonucu dü şmanın
ü zerimize gelmesi durumunda kurtuluş olmazdı. Metrelerce kar
yağ ıyordu oralarda. O kardan çıkmak mü mkü n değ ildi. Ayrıca
ü slenme için erzak bulmak o kadar kolay değ ildi. Ü slenme için
erzak ancak bir yere taşınabilir. Bir daha yer değ iştirme durumda
erzak bulmak imkansız olurdu. Ö yle bir şey yaşanması durumunda
elimizde bir tek direnerek imha olmak kalıyordu. O yü zden çok
gizli bir şekilde yer yapılmalı, iz bırakılmamalı, erzakı ö nceden
çekilmeli vs gibi gerilla kurallarının yerine getirilmesi gerekiyordu.
Arkadaşlar bir mağ ara bulmuşlardı. Ama buldukları mağ ara
çok ilginç bir şeydi. Belki de oranın kadim halkının kendini bazı
saldırılardan korumak için yaptıkları bir yerdi. Ö yle dü şü nmedik
değ il. Genelde mağ aralar girildiğ inde ya aşağ ıya doğ ru inilir ya da
dü z ileri doğ ru uzayıp gider. Ama arkadaşların bulduğ u mağ ara on

102
beş yirmi metre kadar yukarı çıkıldıktan sonra girilebiliyordu. Yani
ö nce on beş yirmi metre kadar bir tü nelden yukarıya çıkılıyordu.
Ondan sonra beş metre kadar da sağ tarafa dö nü p yü rü nü yordu.
Ondan sonra mağaraya giriliyordu.
İçine girdik. Ancak içinde kalınabilmek için biraz
çalışılmamız gerekiyordu. Altının dü zeltilmesi, içinin bir dü zene
sokulması gibi bazı işler yapmamız gerekiyordu. Altını dü zelttik.
İçini temizledik. Bir manga kadar yer açıldı. Açılan yerde erkek
arkadaşların yeri oldu. Ö yle karar aldık. Çü nkü orasını aynı
zamanda televizyon mangası olarak da kullanacaktık. Ö yle olunca
biz kadın arkadaşların kalacağ ı bir yer yapmak zorundaydık. Onu
da dışarıda yapmak zorundaydık. Çü nkü onun dışında yer yoktu.
Dışarıda da Mağ aranın ö nü nde yapacaktık. Yeri uygundu. Çü nkü
hiçbir yerden gö rü nmü yordu. Birde kazıp yer altına yapsaydık
gö rü ntü verme gibi bir risk kalmazdı. Orada mangamızı yapmaya
karar verdikten sonra manga yapımına başladık. Toplam altı kadın
arkadaştık. Orada kalan gü ç olarak da sayımız 16 kişiydi. Mangayı
bitirdik ama biraz kü çü k oldu. Çü nkü bizim her şeyimiz o manga
olacaktı. Mangayı yaptık bitirdik ama ortasında iki arkadaşın yerini
alacak kadar bir taş çıktı. O yü zden de kü çü k oldu. Çok kısa zaman
içinde yapıp ü stü nü kapatmamız gerektiğ i için de taşı kırmadan
kapattık. Yerimiz kü çü ktü . Ö yle kü çü k bir mangada ö yle bir taşla
yaşamak zor olurdu. Onu aramızda bir tü rlü kabul edemiyorduk.
Ama çok fazla yapacağ ımız bir şey de yoktu. Zaten kazma işini
bitirmemizin sonuna doğ ru çıktı. Elimizde onu kıracak bir şey de
yoktu. Kıramıyorduk da. Nasıl olsa ü ç dö rt ay kalacağ ız dedik ö nce.
Mangayı dü zenledik. Kadın arkadaşlar da biraz estetiğ e ö nem
veriyor. Bir de okulda olacağı için daha gü zel olmasını istiyorduk.
O taşı içimize sindirmesek de, neyse artık çıkmış ve kıramıyoruz
dedik. Kışın onu da aramızda idare ederiz diyorduk hepimiz. O da
bizim bir parçamız olsun dedik. Hepimiz ö yle dü şü ndü ysek de
Berçem arkadaş ö yle dü şü nmedi. İlk ö nceleri çok fazla sö ylemedi.
Ama kafasına taktığ ı her halinden belli oluyordu. Gü nlerce gidip
geldi o taşa baktı. Etrafında dö ndü . Durup baktı. “Bu taş benim

103
 SİS

sinirlerimiz bozuyor” deyip durdu. “Heval bir şey olmaz, bak gece
yatarken yastık yapıyoruz” dedim. “O da bizim bir sü sü mü z olsun.
Bu kışı o da bizimle geçirsin”… Ama dinletemedik. Bir kere
kafasına koymuştu. O taşın başına bir şey getirecekti. Bir gü n
yö netimi de ikna etti. Erkek arkadaşların da hepsi geldi. Biz kadın
arkadaşlar da girdik. Ortalığ ı toparladık, o taşla uğ raşmaya
başladık. Manganın içinde çalışıyoruz. O yü zden kısa boylu olanlar
daha rahat çalışabiliyordu. Boyu kısa olan daha iyi balyozu kaldırıp
kullanabilirdi. Hakurkê’ye yö nelik gerçekleşen hava saldırısında
şehit dü şen Nudem arkadaşta bizimleydi. En kısa boylumuz o
olduğ u için en rahat o çalışabiliyordu. Balyozu en iyi Heval Nudem
kullandığ ına gö re bu taşı o kırsın dedik. Ama gü cü yetmedi. Bırakıp
dışarıya çıktı. Bir erkek arkadaş vardı, “ben şimdi beş dakikada o
taşın işini bitiririm” diye kendinden çok emin bir şekilde içeri girdi.
Ama beş dakika geçmeden o da kendini dışarıya attı. Tabii
kıramadan. Çü nkü taş kırılacak gibi değildi. Her içeri giren birkaç
dakika sonra kendini dışarıya atıyordu. Bu arada her kendini
deneyen arkadaşta taşa ö nemli darbeler vuruyordu. İnadımızdan
vazgeçmedik. Tabii en çok inat eden de Berçem arkadaştı. Gü n
boyunca kendimizi denedik. Sonunda taşı kırdık. Kırmadan
bırakamazdık. En son dü zeltmesi için Berçem arkadaşla birlikte bir
arkadaş mangaya girdiler. Kü çü k bir parçası gelip gö zü ne çarptı.
Heval Berçem’e “o taş illaki sizinle yaşacağım dedi. Ama biz hayır
dedik. Onu kırmaya çalıştık. Sonunda da kırdık. Ama o bizden
vazgeçmedi. Çü nkü bir parçası gelip gö zü ne girdi” dedim. Tabii taşı
çıkardıktan sonra mangamızın şekli çok gü zel oldu.
Bizim mangayı gü zelleştiren Heval Berçem’in inadıydı.
Zamanla gö zü ne giren parça da çıktı. Bö ylelikle o taşın bizimle
hiçbir şeyi kalmadı. Çok geçmeden oranın sert kışı başladı. Kışı
daha geniş bir mangada, daha geniş bir okulda geçirmeye başladık.
Çok kar yağ dı. O kadar çok kar yağ dı ki şubat ayında her gece
mangamızın ü zerinden kar atmaya başladık. Atmasaydık mangayı
başımıza çö kertirdi. Gazlarımız karın altında kaldı. Bir gü n uğ raştık
zor çıkarabildik. Çıkarıp yeni bir yere koyduk.

104
 Kışı bitirip bahara çıktık. Kayıp vermeden, operasyon
yemeden, eğ itimle geçirdiğ imiz bir kıştan sonra bahara atılım
yapmak ü zere çıktık. Gü zel bir kış geçirmiştik. Arkadaşlar iyi
yoğ unlaşmıştı. Bahara iyi hazırlanmıştık. O yü zden yö netimin de
kışı o kampta geçiren arkadaşlardan beklentisi vardı. Bizden
bahara iyi bir giriş yapmak bekleniyordu. Tabii ki iyi giriş, gü zel
sonuç alıcı ve kayıpsız eylemlerle olurdu. Her arkadaş kendini çok
iyi bahara hazırlamıştı. 2009 yılını da eylemlerle geçen 2008 yılı
gibi geçirmek istiyorduk. Arkadaşlar ona gö re hazırlanıyordu,
yoğ unlaşıyordu. Hedefler ü zerinde tartışmalar yü rü tü yorduk.
Hata, eksiklik ve yetmezliklerimiz ü zerinde tartışma yü rü tü yor,
onlardan ders çıkarmaya çalışıyorduk. Yani yeni bir pratik için
hem genel hem bireysel hazırlıklar için hummalı bir çalışma
yü rü tmü ştü k. Fizik ve psikolojik olarak kendimizi hazırlıyorduk.
En çokta bu konu ü zerinde duruyorduk. İyi bir hazırlık sü reciydi.
Bu iyi hazırlık sü recinin sonunda bahara çıkarken arkadaşlar
bir keşif ö nü mü ze koydular. Revanser karakolunun keşfiydi.
Berçem arkadaşla ikimiz ü ç erkek arkadaşla birlikte beş arkadaş o
keşfe gittik. Keşfe gitmeden ö nce dü zenlemeler yapıldı. Heval
Berçem ile Serxwebun Urfa arkadaş Dalaho’ya takım komutanları
olarak gideceklerdi. Arkadaşlar gitmek için henü z erken olduğ unu,
o yü zden eylem yaptıktan sonra gitseler daha iyi olur dediler.
Keşfe gittiğ imizde artık Nisan ayıydı. Nisan yağ murları
altında yü rü yü p keşif yerine ulaşmamız gerekiyordu. Metrelerce
karın yağ dığ ı oralarda Nisan’ın yağ mursuz olması dü şü nü lemezdi.
En az karları kadar yağ murları da olurdu. Bu dü şü nceler ve buna
gö re bir hazırlıkla yola çıktığ ımız gibi feci bir yağ mura tutulduk.
Bizim ü slendiğ imiz alanda daha kar kalkmamıştı. Revanser tarafı
biraz daha sıcak olduğ u için kar kalkmıştı. Orada kar kalmamıştı.
Bunu tahmin ettiğ imiz için keşfe gitmeye karar vermiştik. Bir gü n
boyunca yağ murun altında yü rü dü k. Keşif yerine vardığ ımızda
yağ mur durmadı. Yanımıza bir parça naylon alarak gitmiştik.
Tulumun ü zerine naylon atarak yatmıştım. Berçem arkadaş
ü zerine yağ murluk atmadan yatmıştı. Her arkadaş bir ağ acın altına

105
 SİS

yatmıştı. Yağ mur bastırınca yağ murluğ umu da açtım. Erkek

arkadaşlar da yağ mur geçer diye yanlarındaki naylonu
açmamışlardı. Berçem arkadaş yağ murla inatlaşmaya başlıyor. O
istediğ i kadar yağ sın ben ondan kaçmayacağ ım diyor kendi
kendine. Ama gece yarısına kadar dayanmıştı. Gece yarısına doğ ru
gelip beni kaldırdı. “Ne oldu?” diye sorduğ umda “ben yağ mura kafa
tutmaya çalıştım. Oda bana kafa tuttu. O yü zden sonunda gö rdü ğ ü n
gibi işte bö yle sırılsıklam oldum” dedi. Yani yağ murla inatlaşacak
kadar inatçı bir ö zelliğ i vardı. Bir sü re de benim yağ murluğ um
altında kaldık. Ama yağ murun durması bir yana giderek daha
şiddetleniyordu. Sonunda gidip erkek arkadaşların yanındaki
naylonu açtık. Artık sabaha doğ ruydu. Naylon kü çü k bir parça
olduğ u için yatacak yerimiz yoktu. Sadece altında oturabilecek
kadar yerimiz vardı. Oturduk. Ü stü mü ze de yanımızda
gö tü rdü ğ ü mü z battaniyeyi attık. Yağ murun dinmesini beklemeye
başladık. Erzak olarak da yanımızda hurma, helva vardı. Hurma ve
Helvayı iki arkadaş yü k olarak almışlardı. Yü klerinin hafiflemesini
istiyorlarmış meğ er. O yü zden o kü çü k parça naylonun altında
yağ murun dinmesini beklerken saatte bir arkadaşlardan biri
hurmayı çıkarıp alın heval şimdi acıkmışsınız yiyin diyor. Bir başka
arkadaş ekmeğ i çıkarıyor alın heval acıkmışsınız diyor. Tabii
arkadaşlar bunu o halde bile gü lecek bir şeyler bulmak için
yapıyorlardı. Akşama kadar hurmalarımızı da, helvamızı da,
ekmeğ imizi de bitirdik. Ama yağ mur durmadı. Ertesi gü n yağ mur
durur durmaz keşfimizi yaptık. Karakolun dibine kadar sokulup
keşif yapmıştık. Kimseye gö rü nmeden keşif yapıp bitirmiştik. Ü s
alanımıza dö ndü k. Keşif sonuçlarını arkadaşlara bildirdik.
Arkadaşlar keşif sonucu da hedefi de eyleme uygun gö rdü ler.
Keşiften dö nü p sonuçlarını arkadaşlara bildirdikten sonra artık
sıra eyleme gitmeye gelmişti.
İki gü n sonra eylem grupları belirlendi. Savunma, saldırı,
karakola şehirden gelen yolları tutma gurupları şeklinde belirlendi
gruplar.

106
 Arkadaşlar o eyleme Berçem arkadaşı saldırı grubu dışında
bir grupla gö ndermeyi dü şü nü yorlardı. Çü nkü yeni gö rev almıştı.
Sıcak kanlıydı. O şekilde gitmesi durumunda şehit dü şme
ihtimalinin olacağ ını dü şü nü yordu arkadaşlar. O yü zden saldırı
grubunda yer vermek istemiyordu. Ama o ısrarıyla kendisini
saldırı grubunun içine aldırttı. Arkadaşlar birkaç eylemde savunma
vb yerlerde yer alarak tecrü be kazanmasını istiyordu. Berçem
arkadaş çok ısrar edince, arkadaşlar bu eylem için kol komutanı
belirlendiğ ini o yü zden onun savunmada yer almasını sö yleyince
“savaşta yetki ile mi olur, ben bu eyleme savaşçı olarak gideceğ im”
diyerek gruba girdi. Normalde komutan olduğ u için sorumlu
gitmesi gerekiyordu. Bizde buna pratiğ in dili denir. Ama Berçem
arkadaş yetki ile değil, bir savaşçı olarak o eylemin saldırı kolunda
yer almak istedi ve yer aldı da. Ama Serxwebun arkadaş eylemde
kol komutanlarından biri olarak yer aldı. Çü nkü o biraz daha
tecrü beliydi.
Bizim grup caddeyi tutacaktı. Tuttuğ umuz cadde Revanser
şehrinden gelen yoldu. Şehirden karakola gelecek gü çleri vurmak
için o yolu tutma gö revi bizim gruba verildi. Eylem yerine gittik.
Kısa sü re içinde gruplar yerlerini aldılar. Eylem tam planladığ ı
şekilde ve zamanında çok gü zel bir şekilde başladı. Hiçbir aksaklık
çıkmadı. Arkadaşların orada geliştirdiğ i ve adına Şaho bombası
dediğ imiz bir bomba vardı. El yapımıdır. Patladığ ında havan kadar
etki yaratan bir bombadır. Arkadaşlar eylemi o bombayla
başlattıklarında atıldığ ı yer birden alev aldı. Arkadaşlar karakola
girdiklerinde pastarların kimisi yemekhanede, kimisi televizyon
izliyor, kimisi yatakhanedeymiş. Beklenmedikleri bir anda eylem
yapıldığ ı için dağ ınık ve hazırlıksız bir şekilde arkadaşlara
yakalanıyorlar. Keşif yaptığ ımızda o kadar dolu değ ildi. Sonradan
ö ğ rendiğ imize gö re kısa bir sü re ö nce bize yö nelik kapsamlı bir
operasyon amacıyla o gü nlerde o karakola çok sayıda gü ç gelmiş.
Yani operasyon gü cü gelip karakola yerleşmiş ama bizim bundan
haberimiz yok. O yü zden arkadaşlar karakolun içine girdiğ inde çok

107
 SİS

sayıda pastarla karşılaşıyorlar. Biz keşfi ö nce yapmıştık. Keşfi

yaptığ ımızda sayı çok azdı. Ve o sayı ü zerinden eyleme gidildi.
Arkadaşlar ilk bombayı bü yü k bir asker yani pastar
topluluğ unun içine atıyorlar. Baran arkadaş direk karakolun içine
dalıyor. Orada gö rdü ğ ü iki istihbarat elemanını vuruyor. Onları
vurduktan sonra o da şehit dü şü yor. Baran arkadaşın bir ö zelliğ i
vardı ve bunu espri konusu da yapmıştı. “Saldırıda çok iyiyim ama
geri çekilmeyi yapamıyorum” diyordu. Karakolun içinde de ö yle
oldu. Karakolun içine kadar çok rahat gitmiş, orada iki istihbarat
elemanını vurmuştu ama geri çekilmeyi yapamamıştı. Eylem
başarıyla sonuçlanmıştı. Arkadaşlar yaklaşık 45 tane pastar
vurmuştu. 27 kişinin silahlarını alıyorlar. Karakolun içindeki diğ er
malzemeleri imha ediyorlar. Ama arkadaşların ısrarlı çağ rılarına
rağ men Heval Serxwebun’un telsizden bir tü rlü cevap gelmiyor.
Bizde çağ rı yaptık. Ama bir tü rlü onun telsizinden cevap
gelmiyordu. Israrlı çağ rılarımıza sonunda “bende hal kalmadı”
diyen sesini duyduk. Yaralı olduğ u sesinden belli oluyordu.
Bacağ ından yaralanmış. Çok kan kaybetmiş. O yü zden konuşacak
takati bile kendinde bulamıyor. Sonunda arkadaşlara yerini de
tarif ediyor. Arkadaşların da tam geri çekilmeye hazırlık yaptıkları
bir anda bu olay gerçekleşti. Zaten PKK’nin arkadaşlığ ı, fedakarlığ ı,
arkadaşını kurtarma, onu koruma, arkadaşı yerine ö lü me gitme
gerçeğ i da burada ortaya çıkıyor. Bu bir ruhtur. Ö ncü arkadaşların,
yiğ it yoldaşların ruhudur. Zaten bizi yü rü ten, bü yü ten ve her tü rlü
saldırıya karşı ayakta tutan da bu ruhtur. Çü nkü arkamızda bizim
yerimize ö lü me gidecek, cenazemizi almak için kendi canını feda
edecek arkadaşlarımızın olduğ unu biliyoruz. Bu yü zden
arkadaşlarımız gö zü nü kırpmadan ö lü mü n ü stü ne ü stü ne
gidiyorlar. Arkadaşlar Heval Serxwebunun o şekilde içerde
kaldığ ını ö ğ renince geri çekilme yapacakları yerde sırayla
Serxwebun’u kurtarmak için içeri giriyorlar. Heval Serxwebun’u
kapıya kadar da getiriyorlar. Ortalıkta da ilk etapta kimse
gö zü kmü yor. Ama meğ er yaralı bir Cahş yani korucu dış kapının
arkasında BKC ile arkadaşlara pusu kurmuş. O yü zden kapıdan kim

108
çıkıyorsa vuruyor. Heval Serxwebunu kapıya kadar getiriyorlar
kafasına sıktığ ı bir mermi ile şehit dü şü rü yor. Kudurmuş bir
şekilde arkadaşlara mermi yağ dırıyor. Heval Serxwebunun
arkasından ona yardım ederek gelen Berçem arkadaş arkasındaki
arkadaşlara dikkat çekmek için “Heval Heval” diye seslendiğ i
sırada onu da vuruyor. Arkasından bir arkadaş daha geliyor oda
şehit dü şü yor. Peş peşe beş arkadaş şehit dü şü yor. Çawşin adında
genç bir arkadaş vardı. Sonunda Çawşin dediğ imiz o genç arkadaş
ü zerine giderek onu tarayarak vuruyor. Elindeki BKC’yide
kaldırarak getiriyor. O silah hala arkadaşların yanındadır. O silaha
her baktığ ımda, o silahla şehit dü şmü ş her beş arkadaşın
gö rü ntü leri gö zlerimin ö nü ne geliyordu. Sekiz kişilik saldırı
grubundan beş arkadaş şehit dü şü yor, bir arkadaşta yaralanıyor.
Sadece iki arkadaş sağ kalmıştı. Mü dahale için harekete geçtik.
Ama o zamana kadar diğ er yollardan karakola gü ç geldi. Etrafını
sardılar. O yü zden o arkadaşların cenazelerini alamadık. Ama diğ er
arkadaşlar beş arkadaşı şehit dü şü ren o korucun ü zerinden
kaldırdıkları BKC ile gelip bize ulaştılar.
Bir şehir eylemiydi ve çok başarılıydı. Biz eylemi
başlattığ ımızda oranın yerel radyosu canlı yayına geçmişti. PJAK
şehri kuşatmış, her yeri kuşatmaya almış, Revanser kuşatma
altındadır diye haber veriyordu canlı bir şekilde. Eylem çok
başarılıydı. Ama beş kayıp verdik. O eylemden sonra İran Kara
Kuvvetler Komutanını gö revden aldı. Çü nkü eylem gerçekten çok
başarılıydı. Serxwebun ve Berçem arkadaş Dalaho açılımını
yapmak için gö revlendirilmişlerdi. İkisi de orada şehit dü ştü . O
yü zden o yıl Dalaho’da açılamadı. Çok ses getiren bir eylem oldu.
Oradaki halkımız açısından da çok iyi oldu. Çü nkü o karakol halka
kan kusturmuştu. Zaten onun hedeflememizin nedenlerinden biri
de oydu. Halkın kendisine gü veni geldi, cesaret kazandı. Bizde de
PKK’liliğ in eski ve gerçek ruhu bir kez daha ortaya çıkıyordu.
Arkadaşını bırakmamak için beş arkadaş canını feda etmişti.
Doğ unun gü zel ve yiğ it gü lleri olarak ekildiler o topraklara. Bize de
onları yarınlara taşımak, gü zelliklerine, yiğ itliklerine,

109
 SİS

kahramanlıklarına layık kalmak için kararlı bir yü rü yü ş emanet

kaldı onlardan.

Meral Kızılırmak

34 Arabayı Munzur Suyuna Dökmek

94 yılı yaz ortalarında Erzurum Eyaletinden Dersime geçtim.

94 yılı kapsamlı operasyonların yılıydı. Bu operasyonlara karşı çok
bü yü k eylemler oldu. Bü yü k çatışmalar yaşandı. 94 yılının Dersim
için bir ö zelliğ i vardı. Eyalete çok sayıda yeni gü ç gitmişti. Şemdin
yanında gü ç getirmişti. Zeynel arkadaş giderken yanında gü ç

110
gö tü rmü ştü . Ben giderken yanımda gü ç gö tü rdü m. Serhattan gü ç
geldi. Yine Amed’ten daha başka birkaç taburluk gü ç gelmişti.
Denilebilir ki Dersimde gü cü n hem nitelik bakımından hem de
nicelik bakımından en fazla arttığ ı bir yıldı. İyi bir savaşçı yapı
birikmişti. Komuta dü zeyi tecrü beli, savaşkan bir yapı orada
birleşmişti. Savaşta pişmiş, savaşını doğ asını iyi bilen gü çlü bir
yapı ve komuta bileşimi orada toplanmıştı. Ciddi bir gü ç yoğ unluğ u
oluşmuştu. Komuta yapısı da girişken ve gü çlü ydü . Zeynel arkadaş
da gelmişti. Gö revi eyalet komutanıydı. 94 yılının bahar girişiyle
birlikte Tü rk devletinin bü yü k operasyonları başladı. Operasyonlar
sonbahara kadar aralıksız bir şekilde sü rdü .
Dersime giden gü çler iddialı ve savaşçı gü çlerdi. Gü çlerin
hepsi Dersime bü yü k eylemler için gitmişlerdi. Arazinin gü zel ve
gü çlü olduğ unu gö ren arkadaşlar coğ rafyanın tamamına dağ ıldı.
Bu durumu fark eden dü şman buna karşı bir karşı hamle yaptı. 94
operasyonları biraz bu temelde başladı. İki tarafta bü yü k
operasyon gü cü ydü . Biz gerilla cephesinden de durum bö yleydi.
Devlet cephesinden de durum bö yleydi. Yani hem gerilla cephesi
bü yü k operasyonlara hazırlanmıştı, yü rü tü yordu, hem diğ er taraf
yani devlet zaten bir konsept oluşturmuştu o temelde
operasyonları yü rü tü yordu. Dolaysıyla 94 yılı bü yü k bir savaş yılı
oldu. Yani hem sayısal açıdan gerilla bü yü k bir birikime ulaştı hem
de eylem ve çatışmalarda bü yü k bir yoğ unluk yaşandı. 94 yılı biraz
bu temel ü zerinde yaşandı. 94 yılında da bü yü k eylemlerimiz oldu.
Mesela Dersimde birkaç karakol birden kaldırıldı. İlk defa
Dersimde karakollar toparlanarak belli merkezlere taşındı. Kö yler
yakılıp yıkılarak boşaltıldı. Bü tü n bunlar Dersimde 94 yılında oldu.
Yılı tamamlayıp ü slenme alanına geçince, Şehit Cihat arkadaşın
Demenan tarafında Kutuderede ü slenen ve birde Pü lü mü r de kalan
az gü cü mü z dışında kalan diğ er gü cü mü zü n tamamı Aliboğ az’ında
ü slenme yaptı. Dersimin bü tü n gü çleri orada ü slendi bir anlamda.
Gü çler Aliboğ azı’na toplandı ve orada ü slendi. Kışı Aliboğ az’ında
geçirdik.

111
 SİS

Kış bitti bahara çıktık. Aslında daha tam bahara çıkmasak da

yani daha şubat ayı olsa da bizim için bahar gelmiş sayılırdı.
Bununla birlikte bizim için yeni bir bahar, yeni bir yıl ve yeni bir
pratik sü reç başlamış oluyordu.
Gü çlü bir kış eğitimi geçirmiştik. Daha tam bahara çıkmadan
yani karlar erimeden kamplardan çıkmamızın gerektiğ i belirtildi.
Olası operasyonlara karşı tedbir amacıyla çıkmamız gerekiyordu.
Kış eğitimleri şubat ayının sonlarına doğ ru bitti. Zaten ö yle
ayarlamıştık. O yü zden gü çlerin bü yü k bir çoğ unluğ u
Aliboğ azından erken ayrıldı. Gü çler kendi alanlarına gitmek -için
ayrıldılar. O zaman zaten Dersim Doğ u ve Batı olarak iki bö lgeye
ayrılmıştı. Yaptığ ımız planlamaya gö re Doğ u bö lgesine gidecektim.
Şemdin’de Batı’da kalacaktı. Aliboğ azından 26 Şubatta iki taburla
çıktım. Hazrolu Mazlum arkadaşın Bö lü ğ ü de o yıl Kahpelide
ü slenmişti. Haber vererek onları da yanımıza çağ ırdık. Onlarda
gelip bize katıldılar. Onlarla birlikte Kutuderenin Kırmızı dağ
taraflarına geçtik. Demenan mıntıkasına gittik. Erken hareket
etmememizin nedeni şuydu; gü çler çok yoğ undu. Aliboğ azındaki
gü çleri biraz hafifletmek istiyorduk. Operasyon tehlikesi vardı.
Zaten dü şman operasyon hazırlıklarına başlamıştı. Onun için gü ç
yığ ınağ ı yapılıyordu. Operasyon için ciddi hazırlıklar yapılıyordu.
Birde bahar aylarında ordu daha harekete geçmeden, operasyonlar
başlamadan baharın ilk hamlesini biz yapmak istedik. Bü yü k bir
eylemle hamle yapacaktık. Bü yü k bir eylem tasarlıyorduk. Ama
nasıl bir hedef olacak, o çok net değildi. Bir karakol mu
kaldıracağ ız yoksa bir pusu mu atacağ ız, yoksa başka bir merkeze
baskın mı yapacağ ız? daha belli değ ildi. Mesela kafamızda
Nazmiye’ye baskın yapalım diye bir dü şü nce de geçiyordu. Ya da
Ovacak’a mı baskın yapalım diye dü şü nü yorduk. Ö yle eylem
tarzları ü zerine dü şü nü yorduk. Farklı hedefler ü zerine
dü şü nü yorduk. Gü ç olarak da bü yü k kapsamlı bir eylem için yola
çıktık. Amaç daha dü şman harekete geçmeden biz geçmek
istiyorduk. Gelip Demenan çevresine yerleştik. Demenan karakolu
vardı ama sonbahar boşaltılmıştı. Karakolda yiyeceklerin hepsi

112
kalmıştı. Onlara da el koyduk. Kö ylerin hepsi boşaltıldığı için erzak
yoktu. Yani erzak sıkıntısı da çekiyorduk. Karakolda el
koyduğ umuz erzaklar bizim için epey yararlı oldu. Çevrede keşifler
yaptık. Nereyi vuralım diye hala hedef netleştirmeye çalışarak
hedefler ü zerine dü şü nü yorduk. Yani bir anlamda hedef peşinde
olduğ umuz da sö ylenebilir. Daha sonra arkadaşlarla yaptığ ımız bir
tartışmada Ovacık-Dersim arasındaki karayoluna pusu atsak nasıl
olur dedik kendi kendimize. Arkadaşların kafasına yattı o yü zden
onu kararlaştırdık.
Daha Mart ilk haftasındaydık. Bahar aylarıdır, devlet
operasyon için hazırlık yapıyor o yü zden bü yü k ihtimalle gü ç
kaydıracak sağ a sola diyerek Munzur vadisinden geçen Ovacık-
Dersim yoluna pusu atmayı kararlaştırdık. Zaten Aliboğ azına
yö nelik hazırlıkları vardı. Kutudereye yö nelik hazırlıkları vardı.
Bunu oralara yakın olan merkezlere gü ç kaydırmalarından
anlıyorduk. Devletin bizim harekete geçeceğ imizi ve bü yü k bir
pusu atacağ ımızı daha tahmin etmeden o yola bü yü k bir pusu
atalım dedik.
Gü cü mü z yaklaşık 300 arkadaş vardı. 300 arkadaşın hepsini
o pusu için ö rgü tledik. İlk ö nce pusu yerini keşfettik. Keşfettiğ imiz
pusu yeri takriben Dersim şehir merkezinden on beş yirmi dakika
kadar uzaktı. Yani daha doğ rusu pusu oradan başlayacaktı. Zaten
Dersim-Ovacak yolu Munzur vadisi boyunca gidiyor. Yol su
boyunca Ovacık’a kadar gidiyordu. Yolun bir kenarı suyun aktığ ı
vadidir. Diğ er tarafı da dağ lık alandır. Yani ü zerine pusu atılırsa
diğ er tarafı da sudur. Dolaysıyla kurtulmak isteyenler suya
atlamak zorunda kalırlar ki o yü kseklikten suya atlamak
mermilerle vurulmaktan daha beter yapardı. Yani kaçmak isteyen
gü çler ya suya atlayarak ö lü rlerdi ya da caddede kalarak bizim
mermilere hedef olarak ö leceklerdi. Yani kurtuluşu olmayan bir
yere pusu atmayı dü şü ndü k. Pusuya en uygun yer olarak
keşfettiğ imiz Dersime on beş yirmi dakika kadar uzaklıktan
başlayarak takriben dö rt km kadar olan alanda yol kenarında
kazdığ ımız mevzilerde gü çlerimiz pusuya yattı. Pusuyu asfalt yolun

113
 SİS

tam kenarında attık. Yani pusu yerinden silah uzatılınca arabanın

içine neredeyse girebilecek kadar bir mesafede atmıştık pusuyu.
Yolun kenarına derin mevziler kazdık, kamuflajlarını iyice yaptık.
Mevzilere ikişer arkadaş olacak şekilde arkadaşları yerleştirdik.
Yukarıda sadece kü çü k bir savunma birimi ile eylemi koordine
etmek için ben kaldım. Bizde yoldan çok uzak değ ildik. Yolun
hemen ü st tarafındaki bir tepeliğ in ü zerinde duruyorduk.
Mevzileri kazmaya başladığ ımız gü nden itibaren durmadan
aralıksız bir şekilde yağ mur yağ maya başladı. Bazen yağ mur bazen
de karla karışık yağ mur yağ ıyordu. Dur durak bilmeden ara
vermeden yağ ıyordu. Bizde hiç durmadan, ara vermeden
mevzilerimiz kazıp bitirdik. Arkadaşlar içine yerleşip dü şmanın
gelmesini beklemeye başladılar. Arkadaşlar gü nü pusularda
geçiyordu. Gece dinlenmek için yukarıya uygun bir yere
çekiliyorlardı. Daha şafak sö kmeden yeniden mevzilerine
dö nü yorlardı. Zaten pusuyu gü ndü z vurmak için yola o kadar yakın
atmıştık. Yağ mur, karla karışık yağ mur ve kar altında o pusularda
dü şmanın gelişini bekliyorduk. Mevziler neredeyse bazen ağ zına
kadar su doluyordu. Mevzilere dolan o su ve çamurun içinde tam
bir hafta pusuda bekledik. Bazen panzerler geçti. Tek tü k araçlar
da geçti. Ama amacımız sadece onları hedeflemek değ ildi. Yani ü ç
yü z arkadaşı bir panzer ya da askeri aracı vurmak için oraya
pusuya yatırmadık. Amacımız bü yü k bir konvoyu vurmaktı. Gü nde
iki kere devriye şeklinde onlar ö nü mü zden gelip gittiler.
Yaptığ ımız tek şey sadece onlara gö rü nmemek yani pusunun
deşifre olmaması için dikkat etmek oldu.
O gü nleri geçirmek çok zordu. Kar, yağ mur altında çamurun
içinde bir hafta boyunca uykusuz, erzaksız bir şekilde beklemek
ö yle kolay değ ildi. Ama inanç, kararlılık, azim, dü şmana darbe
vurmak için bir inat vardı. Sabahtan akşama kadar hiç hareket
etmeden suyla dolmuş mevziinin içinde beklemek ö yle kolay
değ ildi. Bir de insanın içine işleyen bir soğ uk vardı. Bir de
durmadan sü rekli kar ve yağ mur yağ ıyordu. Bazen ö yle oluyordu
ki akşam arkadaşlar mevziiden çıktıklarında uyuşuyorlardı. Ondan

114
dolayı bazen arkadaşlar mevziden çıktıktan sonra on, on beş
dakika kadar hareket ettikten sonra ancak yü rü yebiliyorlardı.
Hareket edebiliyordu, kendine gelebiliyordu. Çü nkü o durumda
bazen bazı arkadaşların vü cudu taş kesiliyordu.
Ö zellikle mevzilerde pusuda yatan arkadaşlar çok
zorlandılar. Ama bü yü k bir sabır gö sterdiler. Arkadaşlar bunu
bü yü k bir inançla yapıyordu. O yü zden o sabrı gö sterebiliyorlardı.
Çü nkü bu eylem mutlaka olacak diyorduk. Ama bir haftadan sonra
artık sabrımızın son noktasına geldik. Pusuda beklemenin yedinci
gü nü ne girdiğ imizde arkadaşlar “artık bizim tahammü l gü cü mü z
kalmadı, sabrımız kalmadı, bu pusudan, bu işten vazgeçelim, gidip
başka bir yerde başka hedefler bulup eylem yapalım. Beklediğ imiz
konvoy gelmiyor. Beklide hiç gelmeyecek. Bu yağ ışlı ve zor
gü nlerde bu kadar gü n kar, yağ mur, soğ uk altında mevzilerde
kalmaktan arkadaşların çoğ u zatureye yakalandı” dediler. Bazı
arkadaşların sesleri dahi kısılmıştı. Şiddetli ö ksü rü klere yakalanan
arkadaşlar olmuştu. Bundan dolayı bazı arkadaşları biraz daha
dinlenmeleri için bir gü n iki gü nlü k için pusu yerine gö ndermeyip
yanımızda noktada tuttuğ umuz da oldu. Koşullar çok zordu. Kar,
yağ mur, çamur, soğ uk, açlık demeden ü ç yü z arkadaşla pusuda
beklememizin bir haftası dolmuştu. Tabii bu zor koşullar altında
geçen bir haftalık sü re doğ a koşullarından kaynaklı etkilerini
gö stermeye başlamıştı. O yü zden sabrımızın son noktasına
gelmiştik. Çü nkü arkadaşlar daha fazla o koşullara dayanamıyordu.
Arkadaşların o koşullarda bekleyemiyoruz gibi bir yaklaşımları
olmadı. Son nefeslerine kadar dü şmana bir darbe vurmak amacıyla
orada bekleyebilirlerdi. Ve zaten bu kararlıktaydık. Ama biz
durumu gö zden geçirmek istedik. Bir iki gü n daha geçtikten sonra
arkadaşların artık sabırları tamamen tü kendi. Artık bu işten
vazgeçelim diye ısrar etmeye başlayan arkadaşlar da oldu. Bu
duruma karşı bende de bir tereddü t gelişmeye başladı. Arkadaşlar
çok zorlandıklarından mı bö yle yapmaya başladılar diye
dü şü nmeye başladım bende. O sıra Mazlum arkadaş “heval bir gü n
daha yani yarın da bekleyelim konvoy gelmese o zaman

115
 SİS

vazgeçebiliriz” dedi. Yani Mazlum arkadaş “eğ er yarın da bir şey

gelmezse vazgeçelim” dedi. Bu durumda bir gü n daha pusuda
beklememiz gerekiyordu. “Bir gü n daha uzatalım” dedi. Biz de ne
olur ne olmaz diyerek bir gü n daha pusu da beklemeye karar
verdik. Gö zü mü z arkada kalmasın diye bir gü n daha uzatmaya
karar verdik. Arkadaşlar Mazlum arkadaşın bu isteğ ine uydular.
Yani bir gü n daha kalmamıza katıldılar. Arkadaşların uygun
gö rdü ğ ü nü bizde uygun gö rdü k ve tamam dedik. Madem Mazlum
arkadaş demiş ona uyalım dedik.
Mazlum arkadaşta çok iyi bir arkadaştı. Ben daha ö nceden
tanımıyordum. Kısa sü re ö nce onunla tanıştık. Gençti. Çok canlı ve
coşkuluydu. Temizdi. Dü rü st ve arkadaş canlısıydı. Harekete,
halka, arkadaşlığ a çok bağ lı bir arkadaştı. Moral ve enerji yü klü bir
arkadaştı. Tipik bir insandı. Gerilla coşkusuyla dolu bir insandı. Ele
avuca gelmeyen, hareketliydi. Bü yü k bir eylem yapmaya çok
istekliydi. Bazı işler başarmak istiyordu. Başarıya adeta susamış
bir arkadaştı. Fırsat bulursa aslında bü yü k zaferler elde edebilen
bir insan olduğ unu gö stermek istiyordu. Biraz onun koşullarını
arıyordu sanki. Ö yle bir isteğ i de vardı. Tamam, o zaman yarında
gidip mevzilerimize girelim, pusuda o gü nde bekleyelim eğer
gelmezse artık bu işi bitiriyoruz diyerek sabah erkenden
arkadaşlar yeniden dinlendikleri yerden kalkıp mevzilere gittiler.
O pusuda kaldığ ımız sü re boyunca ilk defa o gü n hava açtı.
Gü neş doğ du. Pırıl pırıl berrak bir hava vardı. Gü zel bir havaydı. İlk
defa o gü n gü neşi gö rdü k. O pusuyu attığ ımız gü nden beri ilk defa
o gü n sırtımız biraz gü neşte ısındı.
Takriben saat 9 civarıydı. Dersimin hemen ü st tarafına
konumlandırdığ ımız gö zetleme kulemiz şifre verdi. Kendi
aramızda ayarladığ ımız ö zel kanallardan şifre verdiler. Eyleme
giderken sü rekli eylem gü çleri arasında ö zel kanallar
ayarlanıyordu. Zaten o durumda telsizlerde konuşma yoktu.
Sadece o kanallardan şifreler veriliyordu gerekli gö rü ldü ğ ü
zamanlarda. Oda bir iki kelime ile şifreler veriliyordu.

116
 O zaman da şifre olarak tespihinizi çekin sö zlerini
belirlemiştik. İşte saat 9 civarında “tespihinizi çekin” diye bize şifre
verdiler gö zetleme kulesindeki arkadaşlar. Pü r dikkat kesildik.
Zaten o saatler normal dü şmanın geliş saatleriydi. O yü zden
normalde de biz o saatlerde dikkat kesiliriz. Ama şifrede gelince
daha da dikkatli olamaya başladık.
Gö zetlemeciler tespihinizi çekin diye şifreyi verince hepimizi
bü yü k bir heyecan sardı. Çü nkü o kadar gü ndü orada pusuda
gelecek bü yü k bir hedef için pusuda bekliyorduk. Ha geldi ha
gelecek diye gü nlerce beklemenin ardından yaşanan bir heyecandı.
Birde pusuda beklemek çok zordur ve sabır istiyor. Tren
beklemeye hiç benzemiyor. Şifre olarak verilen sadece bir sö zdü .
Ama hepimizin bü yü k bir heyecan duymasına yetmişti. Yerimizde
duramaz olduk. Heyecan aldı gö tü rdü bizi. Pusunun ne olacağı da
belli olmuyor. Heyecanın bir nedeni de oydu. Acaba amacına
ulaşabilecek mi, darbe vurabilir miyiz ya da karşı taraf bir darbe
vurabilir mi, bir başarı elde edebilir miyiz, bir aksilik çıkar mı,
eylem başlamadan ö nce kaçan olur mu gibi bir sü rü olasılığ ı
dü şü nmeye başlıyor insan. Heyecanın nedenleri arasında bunlar
da var. Bir pusu anında bir sü rü olasılığı hesaplıyor insan. Gü n
boyu, pusuda kaldığ ınız gü nler boyu bu olasılıkları hesaplamak
zorunda kalıyor insan. Pusu anı yani pusuya dü şecek hedef
gelmeye başlayınca insanda bu sefer daha farklı ve yeni duygular
yaşanmaya başlıyor. Şifreyi alır almaz pusuda bekleyen
arkadaşlara hazırlanın biçiminde belirlediğimiz şifreyi anında
verdim. Mevziler bu haberi birbirlerine fısıltılar biçiminde
aktardılar. Bir anda haber bü tü n mevzilere ulaştı.
Pusuda kuralımız şuydu; Pusu alanı dolmadan
vurulmayacaktı. Yani dö rt km boyunca attığ ımız pusu alanının
tamamına dü şman girmeden vurulmayacaktı. İlk ateşi en son
mevzi yapacaktı. Ö yle olunca alanın tamamına dü şmanın girdiğ i
anlaşılacaktı. İlk vuran en sondaki mevzi olacaktı. Çok geçmeden
araçlar gö rü nmeye başladı. İlk mevziden başlayarak yavaş yavaş
ilerlediler. En ö ndeki panzerdi. Panzer en son mevziiyi geçtikten

117
 SİS

sonra arkadaşlar en son mevziiye ulaşan arabaya vurmaya

başladılar. Geçen araçları saydık. Pusu alanımıza giren 34 araştı.
Cemseler, revolar, içi dolu sivil araçlar da vardı pusu alanına giren
araçlar arasında. Pusu alanımıza 34 araç girdi ama bu konvoyun
arkası değ ildi. Konvoy daha bü yü ktü . Konvoy’un sonu daha
Dersimden çıkmamıştı. O kadar bü yü k bir konvoydu. O konvoy
Ovacık ile Dersim karayolunun tamamını kaplayacak
bü yü klü kteydi.
İlk ateşten sonra artık her mevzi ö nü ne dü şen aracı vurmaya
başladı. Birde suyun diğ er tarafına yerleştirdiğ imiz birim vardı. O
birimin gö revi de vurduğ umuz askerler eğer kendilerini korumak
amacıyla araçların arkasına ya da yolun altına atarsa vurmalarıydı.
Yani askerlere teslim olma, suya atlama ya da ö lme yolunu açık
bırakmıştık sadece. Başka bir seçenek yoktu. Vadinin her yerinde
silah sesleri yankılanmaya başladı. Dü şman neye uğ radığ ını
anlayamadı. O panikten bazı askerler suya atladı. Atlama sırasında
da karşı tarafa yerleştirdiğ imiz birim onları taradı. Askerler
atladıktan sonra kayboldular. Olup bitenleri izliyoruz. Pusuda
baskına uğ rayan gü ç şok geçiriyor. Şok atlatılana kadar bü yü k
kayıplar veriliyor. Çü nkü hazır olmadığ ı bir durumla karşı karşıya
kalıyor. O yü zden dengesini yitiriyor. O yü zden bir daha
toparlanması çok zor oluyor. Bir de sü rekli onu ateş baskısı altında
tutarsan toparlanması çok zor olur. Hatta mü mkü n olmaz.
Dolaysıyla ilk vuruşta bü yü k bir şok yaşadılar. Askerlerin bir kısmı
araçların içinde vuruldu. Daha sonra gidip cemseler’i kontrol
ederken içinde bazılarında askerlerin kendilerini atmaya fırsat
bulmadan oldukları yerde vurulduklarını gö rdü k. Bazılarından
oluk oluk kan akıyordu. Arkadaşlar bir sü re durmadan vurdular.
Yoğ un bir şekilde ateş altın aldılar ve epey bir sü rede ateş altında
tuttular. O yü zden bize karşılık veren de olmadı. Sadece ilk şoktan
sonra suyun ü st tarafında kendilerini yolun altına bırakan bir kaç
asker tek tü k atışlar yapmaya başladı. Ki onlarda birkaç dakika
kadar sü rebildi. Çü nkü onlarda anında karşı taraftaki arkadaşlar
tarafından vuruldu. Bir de pusuya girmeyen arkada kalan

118
araçlardan ateş ediliyordu. Ayrıca bazı gü çler araçlardan inip bizi
sarmak için harekete geçtiler. Ama ilk vuruşta bü yü k bir darbe
aldılar. Bir kısmı suya atladılar. Bir kısmı araçların içinde
vuruldular, bir kısmı yolun ü zerine dü ştü ler. İlk darbeyle bü yü k bir
panik yaşanmaya başladı ve o beraberinde bü yü k bir dağ ılma
yaşamalarını getirdi.
Bir kararımız da eğ er iyi vurursak bazı araçları yakıp
bazılarını da Munzur suyuna yuvarlayalım şeklindeydi. Aslında
tam bir karar değ ildi. Bir sohbet esnasında sö ylediğ imiz şeylerdi.
Arkadaşları motive etmek için, moral vermek için sö ylenmiş
şeylerdi. Onları Munzur’a dö keriz demiştik. Meğ er birçok arkadaş
onu gerçek bir karar olarak algılamış. Arkadaşlar eylemin esas
amaçlarından biri olarak algılayıp bir plan olarak uygulamaya
başlıyorlar. Bazı arkadaşlar bö yle bir kararımız olduğ una gö re o
zaman cemseler’i yakıp Munzur suyuna yuvarlayalım diyorlar. Bu
yü zden arkadaşlar kendilerini caddeye bırakıp malzeme çekmeye
başladılar. Mevzilerden birer arkadaş caddeye iniyor her biri bir
şey alıp yukarıya çıkıyordu. Ö nden kaçıp kurtulan panzer ve
konvoyun pusu alanına girmeyen kısmından atışlar da yapılıyordu.
Bu atışlar altında arkadaşlar caddeye inip bir şeyler alıp yukarıya
çıkıyordu. Ama çok şiddetli atışlar değ ildi. Delil adında bir takım
komutanı arkadaş vardı. Orada şehit dü ştü . Dersimli gü çlü , bağ lı ve
gelişmeye açık dü rü st bir arkadaştı. O sırada Delil arkadaş da inip
bir şeyler getiriyor. Delil takım komutanıydı. O inince neredeyse
takımın hepsi iniyor. Yani ö yle oldu ki arkadaşlar inip bir şeyler
alıyor, dö nü p cemselere bakıyor, sağ kalan varsa vuruyorlar, biraz
yolda turlayıp dö nü yorlar gibi bir ortam oluştu. Durum ö yle olunca
o asfalt yolda sanki hiçbir şey yokmuş gibi bir hava doğ du. Sanki o
caddede vurulan askerler değ il, vurulan o askerleri yola inen
arkadaşlar vurmamış, ö nden arkadan ateş etmeye çalışan dü şman
hiç yokmuş gibi bir hava doğ du. Adeta bir zafer sarhoşluğ u
durumu ortaya çıktı. Bu durumun oluşmasına bir anda o kadar çok
sayıda asker hiçbir karşılık vermeden vurulmuş olması da ö nemli
bir nedendi. Pusu alanı içine giren ve vurulan cemselerin hepsi de

119
 SİS

ele geçmişti. Yani deyim yerindeyse ana baba gü nü gibi bir şey
oldu. Yani artık dü şmanın işi bitmiştir, biz artık istediğ imiz gibi
caddeye inip çıkalım, malzeme olarak ne varsa alalım, sağ kalan
varsa vuralım, cemseleri ateşe verelim havası hakim olmaya
başladı. Zaten birkaç cemsede ateşe verildi, birkaç tanesi de
Munzur suyuna yuvarlandı arkadaşlar tarafından. O sırada bö lü k
komutanı ve eylemin pratik yü rü tü cü sü Mazlum arkadaşta
yanındaki iki arkadaşlar birlikte silahını eline alarak caddeye
iniyor. Cemselerde ne varsa taşımaya başlıyor. Birkaç kere yola
inip malzeme alıp yukarıya çıkıyor. Normalde onun caddeye hiç
inmemesi gerekiyordu. Eylemi ikimiz koordine ediyorduk. Yani
eylemin bir bö lü mü nü ben bir bö lü mü nü de o koordine ediyordu.
Çü nkü ben arazinin tamamına hakim değ ildim. 4 km’lik engebeli
arazinin tü mü nü gö rmem ve hakim olmam mü mkü n değ ildi.
Bulunduğ um yer pusu alanının tamamını gö rmü yordu. O yü zden
gö rü nmeyen bö lü mü o koordine ediyordu. Zaten bu şekilde de
gö rev bö lü mü nü yapmıştık. Doğ an havadan etkilenerek o da
koordineyi bırakıp caddeye iniyor. Onun ö yle hareket etmesi
arkadaşları da cesaretlendiriyor. Onlarda ö yle hareket etmeye
başlıyorlar. Savunmadaki arkadaşlar bile yerlerini bırakıp caddeye
inmeye başlıyor.
Tabii ben arada sırada ne oldu ne yaptınız artık geri
çekilelim diye talimat veriyorum. Mazlum arkadaş “heval daha
malzeme çekiyoruz bitirince çekiliriz” diyordu. Mermi çekiyorlar,
erzak çekiyorlar, belki o cemselerde bir aylık operasyonun
malzemesi var. O araçlarda her tü rlü silah var, malzeme var. Bir
devlet gü cü dü r her şeyleri vardı. Çekmekle bitmez ki. Arkadaşlar
da ne buluyorsa almak istiyorlar. Yol ü zerinde bö ylelikle dö rt saate
yakın kaldık. Ana bir yol. Ü zerinde dü şmanın 34 dö rt tane
cemsesinin vurulduğ u ö nde ve arkada dü şmanın olduğ u bir yolda
bu kadar kalmak iyi değ ildi. Bir de Dersime sadece birkaç km
uzakta bir yerdeyiz. Bir de hiçbir zaman bir pusuda bu kadar
kalınmamış. Bu sü re içinde her tü rlü mü dahale yapılabilir. Ama
yolda biriken sivil arabalardan ö tü rü devlet mü dahale edemiyordu.

120
O araç yoğ unluğ u oluşmasaydı çok daha erken mü dahale
edebilirlerdi. Ben yine de arada sırada uyarıyordum. “Heval
oyalanmayın, geri çekilin” diyordum. Bu uyarılardan sonra artık
arkadaşlar da çekilmek ü zereyken tabii aradan yaklaşık dö rt saat
gibi bir zaman geçmiş, birden bire pusu alanına yirmi tane panzer
girdi. Ö nlerinde yol açan bü yü k araçlarla gelmişti. O araçlar
ö nlerinde ne varsa temizleyerek panzerleri pusu yerine
ulaştırmıştı. Cemselerin bir kısmını da o araçlar Munzur suyuna
yuvarladı. Gelen panzerlerde namlularını pusu alanımıza
doğ rultup ateş açarak gelmişti. Yoğ un bir şekilde tarayarak
gelmişlerdi. Mazlum arkadaş panzerleri geç fark ediyor. Yukarıda
kalan bir arkadaş “Heval Mazlum çabuk çıkın panzerler geldi”
diyor. Ama artık iş işten geçmiş. Çü nkü panzerler yanlarına kadar
gelmiş. Mazlum arkadaş yukarıya çıkmak için hamle yapınca
kendilerine ulaşan bir panzerle karşı karşıya kalıyor. Yamaca
vurup yukarıya tırmanmaya çalışırken panzerden açılan ateşle bir
darbe alıyor. Panzer onu arkadan vuruyor. Yaralanır yaralanmaz
hemen telsiz bağ lantısı kurdum. “Yaralandım” dedi. “Yoldan
uzaklaşmaya çalış” dedim. “Yoldan uzaklaşırsan arkadaşlar seni
alır” dedim. Telsizi yanındaki arkadaşa verdi. “Delil arkadaş
nerede” diye sordum. “Delil arkadaşın da yolda olduğ unu” sö yledi.
“Delil arkadaşın hemen yukarıya çıkmasını ve yukarıya çıktıktan
sonra Heval Mazlumun yoldan uzaklaşması için bombalarla
panzerlere vurmaya çalışsınlar” dedim. Yanımdaki arkadaşlardan
ikisini de onlara doğ ru gö nderdim. Ne yaparsanız yapın “Heval
Mazlumun çekin” dedim. Yanımdaki arkadaşlardan birinin adı
Newrozdu. Çok iyi ve savaşçı bir arkadaştı. Mazlum arkadaşın
yaralandığ ını duyar duymaz silahını alıp koştu. Bizim olduğ umuz
yer de panzerler tarafından yoğ un ateş altına alınmaya başladı.
Mermiler yağ mur gibi ü stü mü ze geliyor. O durumda aşağıya inmek
daha fazla kayıp vermekti. Ama ona rağ men arkadaşlar Mazlum
arkadaşı almak için inmeye çalıştılar. Kısa bir sü re sonra Mazlum
arkadaşın sesi kesildi. Sesi kesilince kurtulamayacağ ını anladım. O
sırada onun telsizini alan bir bayan arkadaş “Heval Mazlum

121
 SİS

vuruldu ve şehit dü şmek ü zere” dedi. “Yanınızda kim var” dedim.

“Arkadaşlar var, yanımıza gelmeye çalışıyorlar ama durum
kö tü dü r bize ulaşamayabilir” dedi. “Heval eğ er Mazlum arkadaş
şehit dü ştü yse o zaman diğ er arkadaşlar hemen hızla yoldan
uzaklaşın, bize doğ ru yukarıya çıkın” dedim. “Şehit dü şmü ş ve
cenazesinin kurtaramıyorsanız o zaman siz durmadan çekilin” diye
ekledim. O arkadaşın eli daha telsiz mandalındayken vurulduğ u
anlaşılan bir ses çıktı. Birkaç kere heval ne oldu dediysem de cevap
vermedi. O muhabere anında benimle konuştuğ u bir anda onun da
şehit dü ştü ğ ü nü anladım. O arkadaşta derin bir sessizliğ e gö mü ldü .
Yanımdan giden arkadaşlardan biri de yaralanıyor. Diğ eri geri
dö ndü ve yola inmenin mü mkü n olmadığ ını sö yledi. Fakat Mazlum
arkadaşı getirmek isteyen çok sayıda arkadaş vardı ve onların çoğ u
da şehit dü ştü dedi. Yanımdaki arkadaşları bırakıp bu sefer ben
inmeye çalıştım. Yolu çok iyi gö rebileceğ im bir yere kadar indim.
Baktım Mazlum arkadaşı çekmeye çalışırken yolda olan ve şehit
dü şen çok sayıda arkadaşın cenazesini gö rdü m. Ü ç arkadaş onun
hemen yanında şehit dü şmü ştü . Diğ er arkadaşlar onları
savunmaya giderken şehit dü şmü şlerdi. Tam yetişmeden şehit
dü şmü şlerdi. Panzerler arkadaşları adeta biçmişlerdi. Onlar da
Mazlumu kurtarmak için gö zü kara bir şekilde kendilerini yola
bırakmak istemişlerdi. Başka yerlerden de Mazlumu kurtarmak
için kendini bırakmak isteyen arkadaşlardan da şehit dü şenler
vardı. Ama ben sadece beş arkadaşın cenazesini gö rdü m. O
gö rü ntü yü gö rü nce arkadaşlara hemen geri çekilin diye bir talimat
verdim. Bu durumda yapabilecek hiçbir şeyin kalmadığını
sö yledim.
Arkadaşları savunmalı bir şekilde yukarıya doğ ru çektim.
Mazlum arkadaşı kurtarmak için artık hiç kimsenin yola inmesine
gerek kalmadığ ını çü nkü şehit dü ştü ğ ü nü , yola inme durumunda
kayıplarımızın daha fazla olacağ ını sö yleyerek arkadaşların yola
inmelerinin ö nü nü talimatla aldım. Arkadaşların hepsini bir
şekilde çektim. Dilan adında yeni katılım bir arkadaş vardı. Değ erli
bir arkadaştı. Yeniydi. O da ağ ır şekilde yaralanmıştı. Onu

122
sırtlayarak getirdik. Sırtından yaralanmıştı. Ağ ır yaralandığ ı için
bulunduğ u mevziiden dahi dışarıya çıkamamıştı. Yanımdan
mü dahale için giden Newroz arkadaşla birlikte onu mevziden alıp
getirdik. Bö yle olunca arkadaşların cemselerden aldığ ı
malzemelerde kaldı. Çü nkü artık yaralı arkadaşları taşımaya
başladık.
Birde Mazlum ve diğ er arkadaşlar şehit dü şü nce artık
gö zü mü zde malzemenin beş kuruşluk değ eri kalmadı. Moral
kalmadı kimsede. Moralimiz bozuldu. Mazlumun şehit
dü şmesinden bü tü n arkadaşlar çok etkilendiler. Hak edilmeyen bir
kayıptı. Verilmemesi gereken bir kayıptı. Bir de Mazlum gibi
arkadaşın kaybıydı. Ve onunla birlikte şehit dü şen diğ er arkadaşlar
da vardı. Hiçbir arkadaşın burnu bile kanamadan bü yü k bir zaferle
oradan çıkabilirdik. Bü yü k bir eylem yapmıştık. İmha ettiğ imiz
dü şman gü çlerinin ü zerinden çok miktarda malzemede
kaldırmıştık. Neredeyse her arkadaş ü ç dö rt silah almıştı
askerlerin ü zerinden. Lav silahı alan arkadaşlar da vardı. Ama bir
anlık zafer sarhoşluğ u bize o kayıpları verdirmişti. Moral
bozukluğ unun nedenlerinden biri buydu. Ama asıl neden Mazlum
ve diğ er arkadaşların şahadetiydi. Yani o durumda neredeyse
kontrol elimizden çıktı. Ve ö yle bir sonuçla karşı karşıya k aldık. En
son artık tamamen inisiyatifi ele alıp sert talimatlarla arkadaşları
çektim. Keşke başta yapsaydım. Ama Mazlum arkadaşın
inisiyatifini kırmak istemiyordum. İlk defa bir eylemde koordine
gö revini almıştı. Kırılmaması, kendine gü venini yitirmemesi için
yapmamıştım. Ama daha sonra “keşke başta yapsaydım” dedim.
Ama artık iş işten geçmişti.
Gü çlerimizin tamamını çektik. Çok zaman kaybetmiştik.
Tamamen caddeden çekilince bu kez kobralar geldi. Bu sefer onlar
geri çekilme hatlarımızı vurmaya başladı. Geçen sü re içinde devlet
gü çleri araziye yerleşmişti. Yani pusuya girmeyen bazı gü çleri
arazide bazı noktaları tutmuş ve bizi izleyerek geri çekilme
hatlarımızı anında kobralarla veriyorlardı. Birde arka
tarafımızdaki sırtlara tırmanarak yolumuzu kesmek istiyorlardı.

123
 SİS

Amaçları bizi orada kuşatmaktı. Kobraların vuruşuyla bir iki

arkadaş daha yaralandı. Attığımız her adımdan sonra ayağ ımızı
kaldırdığ ımız yere kobra roketleri dü şü yordu. O yü zden aslında
bizde tesadü fen yara almadan ya da vurulmadan ilerliyorduk.
Kobra roketleri beş, on ya da birkaç metre uzağ ımıza dü şü yordu.
Tam vuruş anında yer yer yere atlayarak, yer yer ö nü mü ze çıkan
taşların arkasına kendimizi atarak ya da ağ açlıkların arasına
kendimizi atarak korumaya çalışıyorduk. Onlar birkaç metre
uzaklaşır uzaklaşmaz yolumuza devam ediyorduk. Zar zor bir
şekilde geri çekilme için belirlediğ imiz toplanma noktasına ulaştık.
Benim yanımdaki arkadaşların yanında olan yedi tane de
kaldırdığ ımız silahı da getirmişlerdi arkadaşlar.
Sayıyı aldık. Toplam on arkadaş kopuktu. Ama kopuk
arkadaşların hepsinin şehit olduğ unu hepimiz biliyorduk. Çü nkü
gö zlerimizin ö nü nde yol ü zerinde arkadaşların panzerlerle girdiğ i
çatışmaları gö rü yorduk. Zaten bazı arkadaşları da zor bela o
çatışmanın içinden çıkarabilmiştik. Ama biz yine de o arkadaşlar
kopuk dedik. Bir anlamda kendi kendimize bile onların şehit
dü ştü ğ ü nü itiraf etmek istemiyorduk.
Mazlum arkadaşın dışındaki arkadaşların hepsi de onu
kurtarmak için adeta panzerlerle çatışarak yola inen arkadaşlardı.
Yaralı ve şehit dü şme riski olan Mazlum arkadaş olmasaydı yine o
kadar kayıp vermezdik. Ama sö z konusu Mazlum arkadaş olunca
arkadaşların hiç birinin gö zü artık ö lü mü gö rmü yordu. Onların
gö zü nde bir tek şey vardı Mazlum arkadaşı kurtarmak. Onu
kurtaramasalar bile cenazesini getirmek vardı. O yü zden
arkadaşlar peş peşe kendilerini kleşlerle panzerlerin taramalarına
karşılık vererek, asfalta bırakmaya çalışmışlardı. Ve arkadaşlarını,
komutanlarını kurtarmak için kahramanca şehit dü şmü şlerdi.
O durum hepimiz için çok ağır gelmeye başladı. Ağır
duygusal bir atmosfer oluştu. Neredeyse hepimiz oturup hü ngü r
hü ngü r ağ layacaktık. Kayıplarımız çok değ erli kayıplardı.
Arkadaşlarımızın hepsi çok değ erlidir. Ama nitelikli arkadaşlardı
şehit dü şen. Arkadaşların hepsinin sevdiğ i arkadaşlardı şehit

124
dü şenler. Ö rneğ in yeni katılım Jiyan adında bir arkadaş vardı.
Mazlum arkadaşın elinden tutmuş çekerken mermi gelip onu
bulmuştu ve Mazlumun eli onun elindeyken şehit dü şmü ştü .
Atmosferi ağ ırlaştıran, duygusallaştıran bö yle gö rü ntü ler olmuştu.
Jiyan arkadaş yeni olmasına rağ men arkadaşların hepsinin adeta
gö z bebeğ i gibi sevdiğ i biri olmuştu. Cesur, yiğit ve arkadaşları çok
seven bir arkadaştı. Arkadaşlara çok bağ lı olduğ u için arkadaşlar
onu sevmişti. O on arkadaş dışındaki gü cü mü zü n tamamı geri
çekildi. Ağır yaralanan Dilan arkadaş vardı. Birde kobraların
vuruşu sırasında hafif yaralanan bir iki arkadaş vardı. Onun
dışındaki arkadaşlarda bir şey yoktu. Hepsi sağ lam bir şekilde geri
çekilmiştik. Gü çlerimiz sağ lam bir şekilde geri çekilmişti. O
noktada toparlanmayı sağ ladıktan sonra artık yü rü yemeyecek
duruma gelen Dilan arkadaşa yaptığ ımız bir sedye ile onu taşımaya
başlayarak Kırmızı dağ a çekildik. Eylemin sonuçlarını ertesi gü n
bü yü k telsizle aktardık. Biz çok tahmini bir rakam verdik. On
dokuz ile yirmi asker arasında kayıplarını verdik. Kayıpların ağ ır
etkisi vardı, bir de abartılı bir rakam vermemek için ö yle verdik.
Oysa imha edilen 34 aracın her birinde bir asker dahi vurulsaydı
kayıpları 34 olurdu. Meğ er BBC radyosu eylemi aynı gü n Dersimde
şiddetli çatışmalar ve yaşanan çatışmalarda Tü rk ordusunun ağ ır
kayıp verdiğ i şekilde vermiş. Dü şman kendi kayıplarını yü z on
sekiz kişi şeklinde verdi. Yani aslında verdiğ imiz rakam sadece
suda gidenlerin rakamıydı. Çü nkü verdiğ imiz rakam kadar asker
suya atladı ve atlayanların hepsini su gö tü rdü .
Trajik kayıplar verdik. Yersiz kayıplar verdik. Ama bü yü k bir
eylemde yapıldığ ını sonradan dü şü nü nce anladık. Kayıpların
ü zü ntü sü nden gö zü mü zde eylemin bü yü klü ğ ü de, dü şmana
vurduğ umuz darbe de gö rü nmü yordu. Sonra kö ylü ler dü şman
kayıplarına ilişkin bilgi getirdiler. Onların getirdiğ i bilgi de yetmiş
askerin vurulduğ u ve ü ç katı kadar askerin de yaralandığ ı
biçimindeydi. Oysa o araçlardan sağ kurtulan olmamıştı.
Yarattığ ı siyasi ve askeri etkiyle daha sonra bü yü k bir eylem
olduğ unu daha iyi anladık. O eylemin askeri etkisi o eylemle

125
 SİS

dü şmanın 95 bahar taarruzunu kırdı. O eylem devleti ü rkü ttü . O

yü zden daha ihtiyatlı ve daha ağır hareket etmesine neden oldu.
Daha ö nce bazen hiç korkmadan bir gü nde araziye çıkıp operasyon
yapmak istediğ i yeri bir gü nde kuşatıyordu. Ama o eylemden sonra
artık ö yle yapamadı. Pusu korkusundan dolayı artık yolları kontrol
etmeden tek adım atmadı. Ö nce panzerlerle yolun stratejik yerleri
tutulduktan sonra konvoylar geçmeye başladı. O eylemden sonra
dü şmanın korkarak hareket etmeye başlamasından dolayı artık
operasyonların olacağ ını daha ö nceden anlamaya başladık. Siyasal
etkisi ise o zaman İstanbul’da gazi mahallesi olayları yaşanmıştı. O
eylem gazi olaylarına da bir cevap oldu. Bir nevi Faşist katliamlara
da bir cevap oldu. Bu Tü rkiye hakları, Tü rkiye devrimci hareketleri
için bir moral oldu. Birde o eylem 94 operasyonlarının gü çlerimiz
ü zerinde yarattığ ı yılgınlık, yorgunluk psikolojisini kırmış oldu.
Dü şmanın 94 operasyonlarıyla ele geçirdiğ i psikolojik ü stü nlü ğ ü
bu eylemle geri aldık. Yine eğer gerilla kendini iyi ö rgü tlerse
dü şmana darbe vuramayacağ ı yer olmadığ ını ve dü şmana bü yü k
darbelerin vurulabileceğ i gibi bir sonuç ortaya çıkardı. Gerilla
tarzıyla hareket edildiğ i sü rece bü yü k kahramanlıklarla bü yü k
direnişlerin gö sterilebileceğ i, ö nemli sonuçların elde edilebileceğ i
gibi bir durum ortaya çıkardı.
Bü yü k bir eylemdi. Dü şmana ağ ır bir darbe vuruldu. Siyasi
ve askeri sonuçları çok olan bir eylemdi. Ama kaybımızda bü yü k
oldu. Çü nkü Mazlum ve 9 dokuz arkadaşı hak etmediğ imiz bir
şekilde kayıp vermiştik. O yü zden ö yle bü yü k bir eylemi
gerçekleştirmenin sevincinden çok yitirdiğ imiz arkadaşlarımızın
ü zü ntü sü nü ve acısını yaşadık.

Haydar (Engin Karaarslan)

126
 Serhat Anısı

Yıl 1990 sonbaharı. Ekim ya da Kasım ayıydı. O zaman

Erzurum eyaleti daha eyalet olmamıştı. Orta bö lge olarak
biliniyordu. Daha doğ rusu o adla tanınıyordu. Zaten eyaletin de ilk
adı orta eyalettir. O bö lgeye ilk defa beş kişilik bir birim olarak
gitmiştik. 89 dan, 90 yılına kadar o beş kişilik birimle orada bir
çalışma yü rü ttü k. Aslında bir keşif çalışmasıydı. 89 yılında
yaptığ ımız keşfi daha da derinleştirmek için 90 yılında bir daha
oraya gittik. Amaç ö rgü tsel zemin ve çalışma alanını açmaktı. O
zaman bu bö lgemiz hem Dersime hem de Serhat’a bağ lıydı. Bazen
kışın Dersim’de ü sleniyorduk. Ama Serhatla da ö rgü tsel
ilişkilerimiz vardı. Bö lgemiz ö yle dü zenlenmişti. O yü zden her iki
taraftan da gü ç alıyorduk.
Mevsim kışa doğ ru giderken Serhat’a gidip toplantımızı
yaptıktan sonra alanımıza geri dö nmek için Serhat’a gittik. Yola
çıktık. Bir haftalık bir yü rü yü şü n ardından Tendü reklere gittik.
Tendü reklerde Mahir arkadaş vardı. Gittiğ imiz gibi onu bulduk.
Serhat’ın bir bö lgesi olarak raporlarımızı verdik. Durum
değ erlendirmesini yaptık. Çalışmalarımız iyiydi. Kayıplarımız
yoktu. Çok sayıda korucuya silah bıraktırmıştık. Epey silah ele
geçirmiştik. Kü çü k bir birimdik ama epey faaliyet yü rü tmü ştü k.
Toplantımızı bitirdik. Planlamamızı yaptık. Tam bö lgemize
dö neceğ imiz sırada ö nderlikten bir not geldi. Notta yapılacak olan
4. Kongreye katılmam isteniyordu. Durum bö yle olunca yeni bir
planlamaya gitmemiz gerekiyordu. Ondan dolayı yeni bir
planlamaya gittik. Tü m eyaletlerden olduğ u gibi Serhat’tan ve
bizden de kongre için delege istenmişti. Biz de artık benimle gelen
arkadaşlar delege olarak geleceklerdi. Zaten sayımızın tamamı da
oydu. Serhat’tan gelecek delegeleri ise Mahir arkadaş onların tespit
etmeleri gerekiyordu. Mahir arkadaş “biz delegelerimizi tespit
127
 SİS

edeceğ iz ama şimdilik erken olduğ u için gitmeyeceğ iz. Bir sü re

sonra gideceğ iz. Ama bu sü reyi de ö yle boş geçirmemiz doğ ru
olmaz. Bu sü reyi biraz değ erlendirsek iyi olur” dedi. Yaptığ ımız
planlama buna gö re oluştu. Planlamaya gö re Mahir arkadaş
delegelerini tespit ettikten sonra, gidip geçeceğ imiz yol ve geçişleri
ayarlayacaktı.
Ben de bir takımla Sineklere, Diyadin taraflarına gidip
oradaki koruculara silah bıraktırma, gü zel hedefler çıkarsa eylem
yapma gibi bir planla hareket edecektim. Bizim ö nü mü ze konulan
gö rev hedef çıkarsa eylem yapmak, yeni alan açmak, propaganda
yapmak, koruculara silah bıraktırmak vb gibi şeylerdi. Bu planları
yirmi gü nlü k bir sü rede yerine getirecektik. Bu yirmi gü nlü k sü re
içinde Mahir arkadaş kongreye gitmemiz için gideceğ imiz yolu ve
geçiş hattını ayarlayıp dö necekti, bizde ö nü mü ze konulan gö revi
yerine getirip dö necektik. Buluşma yeri olarak da Ağ rı dağ ını
belirlemiştik. Dö nü şte orada buluşup kongreye gidecektik.
Planlamaları yaptıktan iki gü n sonra Mahir arkadaşla birlikte
kamptan ayrıldık. Planlamalarımızı uygulamak için her birimiz
kendi yolundan gitti.
Ayrıldıktan sonra bir gü n kadar yü rü dü kten sonra bir
noktaya geldik. Nokta diyorum ama nokta falan gibi bir şey yoktu.
Çü nkü arazi bilen yoktu. Bir yere gelene kadar yorulduk ve burada
kalıyoruz diyerek orayı nokta yaptık. Bir takım gü çle yola çıkmışız.
O gü n noktada neler yapabiliriz diye resmi olmayan bir tartışma
yü rü ttü k. İlk tartışmamızdan çıkan sonuç Diyadin’deki askeri
tabura yö nelik bir eylem yapma gibi bir dü şü nce çıktı. Bazı
arkadaşlar taburu basalım, bazı arkadaşlar ilçeyi basalım gibi
dü şü nceler de ileri sü rdü . Ama gü cü mü z sadece bir takımdı. Bu
gü çle bu kadar kapsamlı bir eylem yapmamız mü mkü n değ ildi.
Ama genel gö rü ş Diyadin’e yö nelik bir eylem yapalım şeklinde
ortaya çıktı. Ve bu hepimizin kafasına da yattı. Ertesi gü n
kendimizi Diyadin yakınlarına bir yere attık. Diyadin’in keşfini
yapması için iki arkadaş gö nderdik. Keşiften sonra, Diyadin’in
hemen ü st tarafında gö zü mü ze kestirdiğ imiz kayalığ a gelmelerini

128
sö yledik. Randevu yeri olarak orayı verdik. Ama orayı ne biz nede
keşfe gö nderdiğ imiz arkadaşların çok bildiğ i bir yer değ ildi. Sadece
uzaktan gö rmü ştü k o kadar. Onlar, keşfe gittikten sonra ikinci gü n
bizde oraya gidecektik. Hedefe yakın olduğ u, buluştuğ umuz gü nü
de orada geçirdikten sonra akşama doğ ru eylemimizi
gerçekleştirmek için oradan harekete geçecektik.
Onları gö nderdikten sonra o kayalığ a gitmek için yola çıktık.
Çok uzak bir yerdi. Tendü reklerden Diyadin’in arkasına kadar
gitmemiz gerekiyordu. Bir gecelik bir yoldu. Bir gecede ancak
oraya varabilirdik. Gece oraya varınca mecbur gü nü oralarda bir
yerde geçirecektik. Bilmediğ imiz ve ilçenin hemen ü stü ndeki bir
yerdi. Riski buradan geliyordu. Eyleme gideceğ imiz için orada
kalmayı gö ze aldık. Yoksa normalde kalınabilecek bir yer değ ildi.
Gece boyunca yü rü dü k. Sabaha doğ ru oraya ulaştığ ımızda keşfe
gö nderdiğ imiz arkadaşların orada olmadığ ını gö rdü k.
Gelmemişlerdi. Yer de çok kö tü ydü . O saatten sonra oradan geri
dö nme imkanımız da yoktu. O arkadaşların olmaması bizde bü yü k
bir tereddü t yarattı. Çü nkü her şey olabilirdi. Yakalanmalarından
tutalım da kaçışlarına da kadar ihtimaller vardı. O durumda, oraya
giden bizlerin de çok bü yü k tehlikede olduğ u anlamına geliyordu.
Ama yapacak başka bir şey de yoktu. O saatten sonra oradan yola
çıkamazdık. Yola çıkıp gü ndü z o ovanın içinde kalacağ ımıza, en
azından olası bir dü şman yö neliminde o kayalığ ı iyi tutar, bir
gü nlü k çatışmayı sü rdü rebiliriz diye dü şü nerek orada kaldık.
Sabah oldu. Ortalık tam aydınlandı. Ama arkadaşlar gelmedi.
O gü nü akşam edinceye kadar yü reğ imiz ağ zımıza geldi. Çü nkü o
kayalığ ı uzaktan gö rmü ştü k. Sabah olduğ unda leyleklerin kayalığ a
tü nediğ i gibi tutunursak, ancak kalabileceğ imiz bir yer olduğ unu
gö rdü k. Her taraftan gö rü nen bir yerdi. Kendimizi gizleyecek,
kamufle edecek bir şeyi de yoktu. Diyadin ve çevresindeki yerleşim
yerlerinden biraz uzaktı ama tam şehir merkezinin ü stü nde bir
yerdi. Oranın en yü ksek yeri olarak da orası vardı. O yü zden de ilk
bakışta dikkat çekebilecek bir yerdi. Açık bir yerdi. Nereden
bakılsaydı orası gö rü nü rdü . Tek çare uzanmaktı. Hepimiz o

129
 SİS

kayanın dibinde uzandık. Hiç hareket etmeden akşam olmasını

bekledik. Akşama kadar ö yle kaldık. Birde çobanların gö rme riski
vardı. Onun da verdiğ i bir tedirginlik vardı. Bir de arkadaşların sık
sık kullandıkları bir yer olmadığ ı için her an bir tehlike çıkabilirdi.
Bü yü k bir tedirginlik ve stres altında akşam ettik. Akşam olunca
biraz rahatladık. Bir oh çekerek oradan çıkıp geldiğ imiz yere yani
Tendü reklere geri dö ndü k. Gerillada bir kural var. Her olasılık
hesaplanarak sü rekli iki ya da daha fazla buluşma yeri belirlenir.
Birinci, ikinci, ü çü ncü vs gibi buluşma yerleri belirlenir. Birinci
olmayınca, ikinciye daha sonra sırayla diğ erleri buluşma yeri
olarak verilir. Biz de bu kuraldan hareketle keşfe gö nderdiğ imiz
arkadaşlara ikinci bir buluşma yeri vermiştik. Yani eğ er olur da bir
aksilik çıkarsa belirlediğimiz ikinci yerde buluşacağ ımızı
sö ylemiştik.
Kayalıktan gece yola çıkmıştık. Sabaha doğ ru Tendü reklerde
keşfe gö nderdiğ imiz arkadaşlara verdiğ imiz ikinci buluşma yerinin
yakınına ulaştık. O gü n, gü n boyu radyo da dinlemiştik. Radyoda
bir çatışma haberi de geçmemişti, yine teslim olan ne bileyeyim
yakalanan arkadaşlara ilişkin bir haberde geçmemişti. O yü zden
arkadaşlara verdiğ imiz ikinci yerde olabilirler diye ikinci buluşma
yerini kontrol etmeye gittik. Deniz (Hayati Kaytan)arkadaşla
ikimiz ö nde yü rü yorduk. Arkadaşlara buluşma yerinin yakında bir
yerde durmasını sö yleyerek, Deniz arkadaşla ikimiz yeri kontrol
etmeye gittik. İkisini orada horul horul uyurken bulduk. Silahlarını
da yan tarafa koymuş uyuyorlardı. İlk ö nce yavaşça silahlarını
aldık. Deniz arkadaşla ikimiz madem bu arkadaşlar randevu yerine
gelmediler biz de onlara bir oyun oynayalım biçiminde anlaştık.
Silahları alıp yanlarından uzaklaşmamıza rağ men uyanmadılar.
Yanlarından biraz uzaklaştıktan sonra bir plan yaptık. Planımız
Heval Deniz biraz onlara yaklaşacaktı. O sırada ben arkadan
bağ ırarak iyi ara bir şey var mı? diye soracaktım. Deniz arkadaş,
bana komutan horlama sesi geliyor diye cevap verecekti. Komutan
sanki bazıları burada uyuyor diyecekti. Benim soracağ ım her
soruya dü zgü n bir Tü rkçe ile cevap verecekti. Tabii bu cevapları

130
ses tonunu biraz değ iştirerek, sesini biraz asker sesine benzeterek
konuşacaktı. Tabii bizim bu konuşmalarımızı duyunca kalkıp
paniğ e girecekler ve ö dleri kopacaktı. Bö ylece onların bizi o
kayalıkta bekletmelerinin intikamını almış olacaktık. Plandan
sonra Deniz arkadaş biraz yaklaştı. Uzaktan, oğ lum dikkatli ol. “Bir
şey var mı?” diye bağ ırdım. Deniz arkadaş: “komutanım buradan
sanki bir hışırtı sesi geliyor.” Devamla “Aslında hışırtıdan çok
uyuyan birilerinin horlama sesine benziyor.” Ben de buna karşılık
“Dikkatli ol, iyice bak diye yeniden” bağ ırdım. Deniz arkadaş,
“komutanım sesin geldiğ i yere yavaş yavaş yaklaşıyorum.” Deniz -“
komutanım bir iz buldum, sanki burada insan var” diye yeniden
seslendi. “Oğ lum dikkatli ol, mevzilen hemen yanına yetişiyoruz”
diye biraz daha yü ksek bir sesle bağ ırdım. Deniz “komutanım
buldum adamları. Burada yatıyorlar ne yapalım” dedi. “Sakın
karışma hemen yanına geliyorum” dedim. “Sen oradan ayrılma
geliyoruz. Onları sağ yakalamaya çalışalım” dedim. Birkaç adımda
Deniz arkadaşın yanına vardım. Zaten yan yana sayılırdık. Onun
bulunduğ u yerden sü rü nme taklidi yaparak onlara yanaştık. O
sırada bir telaş yaşanmaya bağ ladığ ını fark ettim. Nefesleri
kesilmiş gibi sesler çıkarıyorlardı. O sırada bombanın piminin
çekiliş sesini duydum. O an silahlarını aldığ ımızı ama bombalarını
almadığ ımızı ve bize bomba atmaya hazırlandıklarını anladım. Bu
sefer ben paniklemeye başladım. O panikle “heval heval biziz, size
bir oyun oynadık sakın bomba atmayın” diye seslenmeye başladım.
Meğ er bombalarının pimini çekmişler. Sesimi tanıyınca sesimizin
geldiğ i yere değil de, ö bü r tarafa pimini çektiği bombayı atmak
zorunda kaldılar. Bomba patladı ama bizden uzak ve diğ er tarafa
attıkları için bir şey olmadı. Yanlarına gittik. Nefesleri kesilmiş bir
haldeydiler. Bet beniz atmışlardı. Bü yü k bir korku ve şaşkınlık
yaşayan insanların ruh halini hala yaşadıklarını gö rdü k. Onlara
oyun oynadığ ımızı, bö ylelikle anlamış oldular. Bize kü stü ler. Çok
kızdılar. Ellerinde silah olsaydı bizi vurabilirlerdi belki de. O denli
kızmışlardı. Onlara kü çü k bir oyun yapmak istediğ imizi sö yledik.
Ama dinlemediler. Neden bö yle yaptınız deyip durdular. Heval bizi

131
 SİS

bir gece leylek yuvası gibi ve çok riskli bir yerde neden
beklettiklerini, oraya neden gelmediklerini sorduk. O kayalıkta
yaşadığımız o korkunç gü nü n stresini onlara bö yle bir oyun
oynayarak atlatmak istediğ imizi sö yledik. Oyunun kurallarına gö re
konuşmaya başladığ ımız andan itibaren sesimizi duymuşlar
meğ er. Ondan sonra soğ uk ö lü m terlerini dö kmeye başlıyorlar.
Yanlarına bakıp silahlarını da gö rmeyince durumlarının çok kritik
olduğ unu dü şü nmeye başlıyorlar. Nefesleri kesiliyor adeta. Son
çare olarak bomba atarak kendilerini kurtarmayı
dü şü nü yorlarmış. Bize atmak ü zere oldukları bomba ve yaşadıkları
psikolojiyi bu şekilde anlattılar. Onlara birkaç eleştiri daha yaptık.
Randevu yerine gelmemelerinin ciddi bir hata olduğ unu, bir daha
bö yle yanlışlık yapmaları gerektiğ i yö nü ndeydi eleştirilerimiz.
Onlarda, onlara oynadığ ımız oyuna ilişkin bize bir sü rü eleştiri
yaptılar. Ondan sonra arkadaşları bıraktığ ımız yere gittik. Ama
arkadaşlar zaten bomba seslerini duymuşlardı ve heyecanla bizi
bekliyorlardı. Tabii kısaca onlara da o iki arkadaşa oynadığ ımız
oyunu ve gelen bomba sesleri hakkında bilgi verdik. Vakit artık
sabaha doğ ruydu. Bomba seslerinden dolayı arkadaşları da
bıraktığ ımız yerden de biraz daha uzaklaştıktan sonra,
bulduğ umuz uygun bir noktada kalmaya karar verdik. O geceyi
geçirdikten sonra ertesi gü n oturup yeniden ne yapabiliriz diye
tartıştık ve tartışma sonucunda bir plana ulaştık. Ulaştığ ımız plan
Tendü reklerle Sinekler arasına uzanan ova var. O ovadan vurup
Sineklere çıkacağ ız. Oradan da gidebilirsek Aladağ a kadar
gideceğiz. Oradan gidip Doğ ubayazıt-Iğ dır asfaltını keseceğ iz.
Yolumuzda korucular varsa silahlarına el koyacağ ız, ö nü mü ze
çıkan ve gü cü mü zü aşmayan hedefler çıkarsa eylem yapacağ ız.
Oradan dö nerek Tendü reklere başka bir yoldan giderek Ağ rı
dağında Mahir arkadaşla buluşacağ ız. Bö yle bir plan ö nü mü ze
koyduk. Ama belirlediğ imiz ve gitmeyi dü şü ndü ğ ü mü z yol hattını
bilen yok. Genel olarak da gideceğ imiz alanı tanıyan da yok. Sadece
ö yle araziyi genel hatlarıyla biliyoruz. Yine o gü n kaldığ ımız yerden
araziye bakarak keşif yapmaya çalıştık o kadar.

132
 Sineklere geçmek için o ovayı geçmemiz gerekiyordu. Ovanın
ortasında bü yü k bir kö y gö rü nü yor. Aslında birkaç kö y var ama
geçmek için belirlediğ imiz hat ü zerinde sadece o kö y gö rü nü yor. O
kö yü geçtikten sonra, kö yü n arkasına doğ ru uzanan ve sineklerden
inen bir vadi var. Vadi uzaktan yeşil gö rü nü yor. Bü tü n bunları,
uzaktan yaptığ ımız keşfe gö re sö ylü yoruz. Takriben bir gecede o
yolu kesebiliriz diye hesapladık. Gece yola çıkıp o kö ye uğ rarız.
Kö yde biraz dinlendikten sonra erzakımızı alıp vadiye gitmek için,
yola çıkarız dedik. Sabaha kadar vadiye ulaşıp orada ü sleniriz diye
hesapladık. Akşam olunca yola çıktık. Yü rü yoruz yü rü yoruz ama
yol bitmiyor. Ova yolları kadar yorucu yol olmadığ ını birçoğ umuz o
gece anladık. Yılların gerillaları olmamıza rağ men, ova yollarının o
kadar yorucu olduğ unu bilmiyorduk. Yü rü dü kçe ovanın uzaktan
gö rü ndü ğ ü gibi olmadığ ını da anlamaya başladık. Uzaktan çok
yakın gibi gö rü nü yor. Ama insan içine girince bir tü rlü bitmeyen
bir ova olduğ unu insan anlıyor.
Gecenin geç bir vaktinde girip erzak almayı dü şü ndü ğ ü mü z
ova kö yü ne vardık. Kö yü n dışında bü yü kçe bir ev vardı. Kapıyı
çaldık. Açtılar içeri girdik. Selamlaştık. Ev sakinleri telaşa
kapıldılar. Tuhaf hareketler etmeye başladılar. Bunlar daha ö nce
herhalde arkadaş gö rmemişler, o yü zden bö yle telaşlanıp
panikliyor diye dü şü ndü k. Bir sü re sonra geçer diyoruz kendi
kendimize. Biraz oturduk. Tavırları yine değişmedi, biraz daha
zaman geçti yine değ işmedi. Birbirlerine kaş gö z işaretleriyle
anlaşarak bir şeyler anlatmaya çalışıyorlar. Garip garip yü zü mü ze
bakıyorlar. Ne yapacağ ız diye bekleyen bir ruh halleri vardı. Bu
durum değ işmeyince şü phelendim. Yanımda oturan Deniz
arkadaşın kulağ ına eğ ilerek, “burada galiba tehlikeli şeyler var”
dedim fısıltıyla. “Bunlar bize komplo falan kurmasınlar mı?” dedim.
“O yü zden dışarıdaki gü venliğ imizi daha da arttıralım” dedim.
Bunun ü zerine Deniz arkadaş, bir iki arkadaşı daha nö bet için
dışarıya çıkardı. Onlarla birlikte oda dışarıya çıktı. Onları
yerleştirdikten sonra içeri girdi. O nö betçileri gö tü rü p
yerleştirirken, bunların yaşadığ ı panik daha da arttı. Sanki bir

133
 SİS

hazırlık yapıyoruz diye algılamaya başladılar. O sırada evin sahibi

olan yaşlıca adam yanıma gelerek “mü saade var mı heval size bir
şeyler anlatmak istiyorum, bir şeyler arz etmek istiyorum” dedi.
“Buyurun dedim.” Adam, “kö yü mü ze korucular için geldiğ inizi
biliyoruz. Sayımızın kaç kişi olduğ unu da bildiğ inizi biliyoruz.
İsimlerimizin de sizde olduğ unu biliyoruz. Bize ilişkin her şeyi çok
iyi bildiğ inizi biliyoruz” dedi. “Bizim silahlarımızı almaya
geldiğ inizi de biliyoruz. Ama eğ er mü saade ederseniz, ben kö yü n
içine gidip korucular adına bir heyet çıkarıp getireyim sizinle
oturup ne yapacağımıza dair konuşalım” dedi. Bu arada daha kö y
korucu heyetini oluşturmak için gitmeden bir hafta sü re onlara
vermemizi, bir hafta sonra silahlarını getirip bize teslim
edeceklerini, silahlarla birlikte korucu başına bir miktar parada
vereceklerini sö yledi. Birde bize ne kadar eşya, malzeme, erzak
lazımsa hepsini bu gece karşılayacaklarını sö yledi. O konuşurken
bende sadece sanki gerçekten her şey sö ylediğ i gibiymiş “evet evet,
tamam” diyorum. O sö zlerini bitirince “tamam” dedim. “Ve eğ er
sizi dü şman olarak gö rseydik bizde bu şekil de gelmezdik. Daha
farklı bir biçimde gelirdik. Çatışarak gelirdik. Nasıl geleceğ imizi
bilirdik. Bö yle direk gelip evlerinize girmezdik” dedim. “Dost
olduğ unuzu, iyi insanlar olduğ unuzu, kö tü niyetli olmadığ ınızı,
silahlarınızı teslim edeceğ inizi, bize yardım ettiğ inizi biliyoruz
dedim. Dikkat ederseniz çok rahat bir şekilde kö ye girdik. Buyurun
gidip bir heyet oluşturup gelin” dedim. Adam kalkıp gitti. Kö yden
biraz yaşlı, sö zü dinlenen dö rt ya da beş tane yaşlı insanı bir heyet
biçiminde alıp geldi. Yemek getirdiler yedik. Çay içtik. Onlarla
konuşmaya, sohbet etmeye başladık. Heyet olarak gelenler de ev
sahibinin sö ylediklerini tekrarladılar. “Hoş geldiniz. Safalar
getirdiniz. Arkadaşlar gelmiyordu bizim kö ye. Gelmedikleri için
arkadaşları da tanımıyorduk. Nasıl insanlar olduğ unuzu da
bilmiyorduk. İyi ki geldiniz. Gelişinizle bö yle iyi insanlar
olduğ unuzu da anladık. Ü lkemiz için, biz Kü rtler için savaştığ ınızı
da sizden ö ğ renmiş olduk.” Daha ö nce ev sahibi ve ardından gelen
heyetin de sö yledikleri biçimde bir anlaşamaya vardık. Aslında çok

134
fazla anlaşma da sayılmaz. Çü nkü biz içine dü ştü ğ ü mü z durumdan
kurtulmak istiyorduk. Anlaşmaya da vardığ ımıza gö re kalkıp
gidelim gibisinden bir şeyler sö yledim.
Bize iki ü ç torba doldurup hazırladılar. Torbalarda elbise,
kazak vb gibi giyim eşyaları olduğ unu sö yleyince, “şu an lazım
değ il; Burada kalsın arkadaşlar daha sonra geldiklerinde alsınlar”
dedik. İhtiyacımız olabileceğ ini dü şü ndü ğ ü mü z bir iki şey alıp,
gerisini daha sonra alacağımızı sö yleyerek kaldırmalarını sö yledik.
Korucu başına bir miktar para toplayıp verdiler. Bizim için onların
hiç biri ö nemli değ ildi. Ö nemli olan bilmeden girdiğ imiz durumdan
kurtulmaktı. O anlaşmadan sonra artık bizim de fazla kö yde
kalmamızın bir gereğ i yoktu.
“Tamam, size gü veniyor ve inanıyoruz, size bir hafta
mü saade biz artık gidiyoruz” diyerek kö yden çıktık. Daha sonra o
kö yü n gerçekten de bir hafta içinde silahını teslim ettiğ ini dostlar
gelip bize sö ylediler. Evden çıktık tespit ettiğ imiz ve gitmeyi
dü şü ndü ğ ü mü z vadiye doğ ru gidecek şekilde yolumuza devam
ettik. Yol bitmek bilmiyor. O kadar çok yorulduk ki, arkadaşların
bazıları kendilerini yere attı ve biz artık gelmiyoruz dediler.
Sabaha da vadiye de az kalmış. Ama arkadaşlar artık adım atacak
gü cü kendilerinde bulamadıklarını sö ylü yorlardı. Ovanın
ortasında ö yle kü çü k taş ö beklerinde kalalım diyen arkadaşlar da
oldu. Diğ er bazıları da olabilir dediler. O taşlara ve arkadaşlara
baktım ö nce sonra silahımı aldım. “Heval ben buralarda
kalmıyorum. Ve gidiyorum. Kalmak isteyen kalsın istemeyen de
arkamdan gelsin” diyerek yola çıktım. Ö nce Deniz kalktı peşime
takıldı. Ardından ü ç dö rt arkadaş daha, ü ç dö rt daha derken
arkadaşların hepsinin peşimde dizildiğ ini gö rdü m. Yolumuza
devam ettik. Sabah saat yedi civarına kadar yü rü dü k. Artık gü neş
atmak ü zereydi. Aslında gü neş çoktan doğ muştu ama henü z vadiye
vurmamıştı. Vadinin ağ zına ulaştık. Ama vadiden çok vadinin
ağ zındaki bir kö yü n içinde kendimizi bulduk. Kö yü n içinde
kendimizi bulunca meğ er yeşil vadi olarak uzaktan gö rdü ğ ü mü z
yer kö ymü ş. Uzaktan çok gü zel bir konumlanma noktası olarak

135
 SİS

gö rü lü yor. Kö yü n kö pekleri bize saldırmaya başladı. Hayvanlarını

bırakan, tarlasına, bahçesine gitmek için dışarıda olan insanlar bizi
gö rdü . Kö yü n ortasında yü rü yerek kö yü biraz geçtik. Kö yü n yan
tarafında biraz ü ste bir ev olduğ unu gö rdü k. O eve girdik. O saatten
sonra yü rü yemezdik. Ve hiçbir yere gidemezdik. İçeri girmeden
ö nce kö y nedir, ne değ ildir, nasıl denetimimize alacağ ımızı eve
girdikten sonra anlarız dedik. Ö ylece içeri girdik. Ev sahibi şaşırdı.
Oda sabah kahvaltı yapmak için indiğ imizi sandı. O gece o kö yü n
arkasındaki dağ larda kaldığ ımızı, sabah olunca kahvaltı yapmak
için aşağ ıya indiğ imizi sandı. “Buyurun heval hoş geldiniz” dedi.
Kaşla gö z arasında bize bir kahvaltı hazırladılar. Ö nü mü ze
kahvaltıyı koyduktan sonra “bir zahmet muhtarı da çağ ırın, kö y
imamı varsa onu da çağ ırın onlarla bir gö rü şelim” dedim. Adam
“kö y imamı kö yde olmadığını ama muhtarın kö yde olduğ unu”
sö yledi ve çağ ırmak için evden çıktı. Beş dakika gibi bir zaman
geçmeden ev sahibi muhtarla birlikte çıkıp geldi. Muhtar sabah
geçerken “sizi gö rdü m ama acaba bunlar arkadaş mı yoksa devlet
gü çleri mi? diye merak ettim. Gü ndü z ortasında kö yü n içinde
arkadaşların geçeceğ ini hiç ummuyordum” dedi. Ev sahibimizi
yalancı çıkarmamak için kahvaltı yapmaya geldiğ imizi sö yledik.
Muhtara kahvaltıdan sonra kö yü n ü st tarafına çıkarız. Bu
gü n buralardayız. Yukarıya gidince çıkaracağ ımız nö betçilerin
gö zlerinin kö yü n ü zerinde olacağ ını, kö yü n bü tü n giriş çıkışlarını
denetime alacağ ımızı sö yledik. Ardından bu gü n kö yden çıkışı
yasakladığ ımızı ve bu gü n kö yden hiç kimsenin şehre
gitmeyeceğ ini sö yledik. Dışarıdan gelen olursa bizlerin buralarda
olduğ unun kesinlikle sö ylenmemesi gerektiğ ini belirttik.
Muhtar “kö yü mü zde telefon yok. Sizin hatırınız için bu gü n
şehre de gitmeyeceğ iz” dedi. Muhtarla anlaşmamızı yapıp
yemeğ imizi yedikten sonra, kö yü n ü st tarafındaki kayalıklı sırta
çıktık. Sırtın ucu kö yü n ü stü ne kadar uzuyordu. Kayalıklar gü zel
bir yerdi. Çatışmaya uygun bir yerdi. Tam çatışma için hazırlanmış
birer mevzi gibiydi. Oraya yerleştik. Nö betçilerimizi kö yü n ü stü ne
gelecek şekilde çıkardık. Uyumaya başladık. Akşama doğ ru daha

136
gü neş batmadan kö ye indik. Girdiğ imiz evin sahibi “heval kö yde
bir kaç ay ö nce başlayan kan davası var. Heval buna siz mü dahale
edin. Bu sorunu ancak siz çö zersiniz” dedi. “Eğ er mü dahale
etmeseniz bunlar birbirlerini çok kö tü şekilde ö ldü recekler” dedi.
“Tamam” dedik. Her iki tarafı da çağ ırdık. Olayı dinledik. Bir kız
kaçırma davasıydı. Bu yü zden birbirlerini ö ldü rmü şlerdi. Birde
birbirlerini ö ldü renler akrabaydı. Olayı cemaat usulü bir yö ntemle
çö zmeye karar verdik. Her iki tarafı da ikna edecek bir şekilde
çö zmek için bu yö ntemi seçtik. Birine biraz ceza kestik. Ondan alıp
diğ erlerine verdik. Birbirlerini ö perek anlaşmaları gerektiğ ini
sö yledik. Birbirlerini ö ptü ler. Bir daha bir şey olmayacak diye sö z
verdiler. Zaten biz birkaç gü n sonra gelip kontrol edeceğ iz dedik.
Sö zü nde durmayan, sö zü nü çiğ neyen, bizim koyduğ umuz kuralları
aşanı kesinlikle sü rgü n ederiz dedik. O kan davası sorununu da
çö zmek için toplantımızı yaptıktan sonra Sineklere çıktık. Daha
sonra, o kan davasını çö zmek için koyduğ umuz kurallara her iki
tarafın da uyduğ unu ö ğ rendik. Ve bir daha da o kö yde kavganın
çıkmadığ ı da aldığ ımız bilgiler arasındaydı.
Sineklerde birkaç gü n eylem yapmak için hedef tespit
etmeye çalıştık. Tabii bu arada yaptığ ımız planlama için
belirlediğ imiz zamanın da sonuna doğ ru gelmiştik. Eylem yapmak
için zaman kalmamıştı. Ama bilmeden girdiğ imiz bir korucu
kö yü nü silahsızlandırmıştık. Ayrıca bir kan davası sorununu
çö zmü ştü k. Mahir arkadaşla buluşmak için yolumuza devam ettik.
Gidip belirlediğ imiz zaman ve mekanda Mahir arkadaşı bulduk. O
da geçiş yolumuzu ayarlamıştı. Bir gü n daha orada kaldıktan sonra
4. Kongreye katılmak için yola çıktık…

Haydar (Engin Karaarslan)

92 Yılında Bir Karakol Baskını

137
 SİS

Savaşın sıcak olduğ u yıllardı. Yine dü nya emperyalist

gü çlerinin Tü rkiye’ye verdikleri destek ve yerel işbirlikçi gü çlerin
de ö ncü lü k ettiğ i 92 Gü ney Savaşının yaşandığ ı gü nlerdi. Gü neyde
savaş çok şiddetli bir şekilde sü rerken, asıl bü yü k gö rev Kuzey
Kü rdistan sahasındaki gerillanın omuzlarına yü klendi. Çü nkü
eskiden bir eyalet ya da bö lgeye yö nelik herhangi bir operasyon
başlatıldığ ında ya da bir saldırı yapıldığ ında diğ er eyalet ya da
bö lgeler oralara destek amacıyla eylemler gerçekleştiriyordu. Bu
gö revde en çok savaş sahalarımızın başında gelen Botan’a
dü şü yordu.
Savaşa rağ men katılımı arttırmak, serhıldanları başlatıp
geliştirmek gibi gö revler yine Botan’ın omuzlarına yü kleniyordu.
Tabii bu ilk gü nlerde arkadaşların orada attıkları ve yıllarca
ü zerinde savaşın sü rdü rü lü p geliştirildiğ i temelin var olmasından
dolayı Botan’a bö yle bir rol dü şü yordu. Botan’da kalmadığ ım yani
gerillacılık yapmadığ ım yer yok. Her bö lgesinde, her alanında her
dağında gerillacılık yaptım.
Bir yandan kitle ö rgü tlenmesi, yeni savaşçı katılımı, yine
serhıldanları ö rgü tleme, onları geliştirip destekleme gö revlerinin
yanı sıra dü şmana karşı bü yü k eylemlerin de yapılması
gerekiyordu. O yıl yani 92 yılında çok bü yü k eylemler de yapıldı.
Hareketin en bü yü k ve kapsamlı eylemleri 92 yılında başladı.
Karakol ve taburların hedeflenip sö kü lmesi yine tepe baskınlarının
yapılıp tepelerin sö kü lmesi eylemleri o yıl başladı ve bü yü k bir
bö lü mü de başarıyla gerçekleştirildi. Bu eylemler Botan’ın her
yerinde yapıldı.
92 yılında uluslar arası gü çler ile yerel işbirlikçi gü çlerin de
desteğ i alan Tü rkiye Gü ney Kü rdistan’ı işgal biçiminde geliştirdiğ i
ve gerillayı hedefleyince Botan’da dü şmana darbe vurmak için bir
eylem yapmak istedik. Eylem o yılın tarz karakol baskını tarzında
yapmayı planladık. TRT Bü lcü na dedikleri bir yer var. Oradaki TRT
adını kö yden alıyor. Çü nkü hemen alt tarafında Bü lcü na kö yü var.
Normalde bö lgeye yayın yapmak için yapılmış bir TRT’dir ama

138
savaşımımızdan sonra içinde gü venliğ i adı altında bir tane de
karakol yaptılar. Halen de o karakol var. TRT alandaki en yü ksek
yere kurulmuştu. Karakolda onu korumak için oraya kurulmuştu.
Botan’ın neresinden bakılırsa orası gö rü lü r. Cudi’den, Piro’dan,
Herekol’dan çok rahatlıkla gö rü lebilen bir yerdir. Garzan’ın bazı
alanlarından bile çok rahatlıkla gö rü lebiliyor. Çok yü ksek bir tepe
ve her tarafı ışıklandırılmış bir yerdir. O yü zden de her yerden
gö rü lebiliyor. Bilmeyenler, o tepenin başındaki ilçenin adı nedir?
diye sorabilirler. Gece ışıklandırmaları yarılınca mitolojilerde
anlatılan kentler var ya onlar gelir insanın aklına…
Arkadaşlar hedef olarak o tepeyi seçmişlerdi. Ona yö nelik bir
eylem gerçekleştirmeyi planlamışlardı.
Bir yol Eruh’tan yani Mişarê tarafından gelip karakola
çıkıyor. Oradan da kö ye iniyor. Çok dik ve pis bir yoldur. Sivri bir
tepedir. Onunda dışında çok fazla yol yok. Yaya yolu var yani bazı
patikalar var onlarda çok asi yerlerden geçiyor. Yol gitmez, kervan
geçmez misali olduğ u için Tü rk devleti ve ordusu bu mevziilerine
çok gü veniyordu. Gerillanın hayatta gidip oraya yö nelik bir eylem
gerçekleştireceğ ini hiç dü şü nemiyorlardı her halde. Tepenin
sivriliği, asiliğ i, yine yolun tek olmasından ö tü rü ö yle bir ihtimal
vermiyorlardı. Devlet ya da Ordunun APO’cuların ö nü ne
koydukları hedefi ne pahasına olursa olsun gerçekleştirme
yö nü ndeki kararlılığ ını çok fazla dü şü nmemişti. Kendini
kandırmıştı. Ve çok kez kendini kandırdığ ı gerçekleştirilen
eylemlerle ortaya çıkmıştı.
Sonbahardı. İçerde ü slenecek gü çlerde Gü neye çekilecek
gü çler de belli olmuştu. Gü ney’e geçecek gü çlerin yola çıkma
zamanı geliyordu. Ama geceler hala çok sıcaktı. Onuncu ya da on
birinci aydı. Çü nkü artık yağ murlar başlamıştı. Biz Çırav gü cü ydü k.
O yıl Çırav gü cü olarak eylem yapma amacıyla Gabar’ın hareketli
birliğiyle hareket etmiştik. Bir araya gelip eylemimizi
gerçekleştiriyor, ardından eylem toplantısını yapıp alanımıza
çekiliyorduk. Biz keşif yapıp eylem için Gabar gü cü nü çağ ırıyorduk,
onlar keşif yapıp bizi çağ ırıyorlardı. O şekilde eylem yapıyorduk.

139
 SİS

Geliyê Gordila da bir gü n Rojhat arkadaş arkadaşlar

hazırlansın Gabar’a gideceğ iz dedi. O, Gabar’a gideceğ iz dediğ i an
meselenin ne olduğ unu anlıyorduk. Yani planda bir eylem
olduğ unu anlıyorduk. Onun için gideceğ imizi biliyorduk. Onun
dışında onunla gitmemizi gerektiren bir şey yoktu. Gideceğ imiz
yeri yani Gabar’ı daha ö nceden tanıyordum. Oralarda kalmıştım.
Gittiğ imizde yö nü mü zü Gabar’a değ il de direk Bü lcü na verince
olayı anladım. Ama ilk etapta Bü lcü na TRT’sini hedefleyeceğ imizi
hiç dü şü nmedim. O kadar dik ve çok ışıklı bir yere yö neleceğ imizi
hiç aklımın ucundan bile geçirmiyordum. En son yö nelebileceğ imiz
bir hedef olurdu orası. O yıl Gabar ve Çırav’da vurulmadık hedefte
kalmamıştı. Vurulmayan tek o kalmıştı.
Bir gü nde kendimizi oraya attık. Gabar’da Zivinga Hacı Ali
denilen yere akşama doğ ru ulaştık. Artık akşam olmuştu.
Bü lcü na’ya yakın ve ormanlıklı bir yerdi. Basê suyu kenarında bir
yerdi. Kendimizi orada bir yamaca verdik. Bu arada Gabar gü cü nü n
gelip orada beklediğ ini gö rdü k. Çok kalabalık bir gü ç gelmişti.
Gelen gü cü n sayısını gö rü nce bü yü k bir hedefe yö neleceğ imizi
anladım. Bu konuda bir tecrü bemizde oluşmuştu. Askeri bir sır var.
Kimse kimseye sormaz ve kimse de kimseye eylem anına kadar bir
şey sö ylemez. Ama her arkadaş bir şeyler dü şü nü yor. Ancak
dü şü ndü ğ ü nü de kendine saklıyor. Zaman biraz daha ilerleyip hava
tam kararınca Pale arkadaş (Pale Mardinli bir arkadaştı. 89
katılımlıydı. Mavada Çiyayê Siskê de bö lü k komutanı iken şehit
dü ştü . Botanda kalan arkadaşların çoğ u onu tanıyor) vardı. Rojhat
arkadaş gelip Cihat arkadaşla Pale arkadaşa “bir gö reve
gideceksiniz. Onun için kendinizi hazırlayın” dedi. Rojhat arkadaş
gö reve gideceklerini sö yleyince eylem için keşfe gideceklerini
anladım. (Cihat arkadaş da 89 katılımlıydı. Çıvar’ın Nitê
kö yü ndendi. 94 yılında Çiyayê Reşkê olayında şehit dü ştü . Şehit
dü ştü ğ ü nde takım komutanıydı. Oda araziyi iyi tanıyordu).
Rojhat arkadaş o iki arkadaşa, “gö reve gitmek için saat onda
hazır olmalarını” sö yledi. O kadar ileri bir saati verince hedef çok
uzak diye dü şü ndü m. Hepimizi bü yü k bir heyecan sardı. O andan

140
itibaren bitene kadar eylem başlamış demektir. O heyecan eylemin
sonuna kadar sü rü yor. Hazırlığ ımızı yaptık. Ağ ır silah gö tü rü p
gö tü rmeyeceğ imizi Rojhat arkadaşa sorunca “hayır
gö tü rmeyeceğ imizi” sö yledi. “Arkadaşlar bireysel eşyalarını
bıraksın ama cephanelerini getirsin” dedi. Keşfe giden grubun
içinde ben de vardım. Çantamı bir arkadaşa teslim ettim. Rojhat,
Pale, Cihat, Şoreş Şırnak, Halil Derik’in de içinde olduğ u kalabalık
bir grup olarak gidecektik. Saat on gibi yola çıktık. Yağ mur da
yavaş yavaş çiseliyor. Bü lcü na kö yü nü geçtik. Bü lcü nayı geçince
kü çü k bir tepecik var. Orada doğ al mağ aralar da var. O mağ aralara
girip beklemeye başladık. Sabaha karşı uyanıp keşif için tepeceğ in
ü stü ne gittik. Oradan Bü lcü na TRT’sinin karakolunun tepesi ve
ü zerindeki mevziilerin hepsi çok iyi gö rü nü yordu. Hava tam açıldı.
Ama her yeri bu sis sardı. Sis her yeri kapatmıştı. Tepenin ü stü nde
her birimiz bir ağ acın altına geçtik. O sırada Halil arkadaş “heval
artık bu olayın sırı kalmadı. Biz TRT’nin son keşfi için buraya
geldik. Akşama kadar buradayız. Son keşfimizi de yaptıktan sonra
eylemi başlatacağ ız.” Akşama kadar keşfimizi yaptık. Oradaki
dü şman çok normal bir şekilde mevzilenmişti. Çevrelerini saran
mevzileri tutmuşlardı. Onun dışındaki pozisyonları normaldi.
Oradaki askerler çok rahattı. Havanın yağ ışlı olmasını dü şü nmü ş
olmalılar. Oysa biz en çok yağ murlu havaları değ erlendiriyorduk.
Akşama kadar oradaki gü cü takip ettik. Akşama doğ ru bir konvoy
oraya geldi. Gelen konvoyun gü ç mü , cephane mi yoksa erzak mı
getirdiğ ini çok fazla netleştiremedik. Ancak konvoy geri dö nü p
gidince de gü çte bir artışın olmadığ ını gö rdü k. Gü cü n artmadığ ına
gö re konvoyun başka şeyler getirdiğ i şeklinde yorumladık.
Eylemin sabote olmaması için de çok dikkat ediyoruz. Hava soğ uk
olmasına rağ men ateş falan yakmadık. Sis giderek arttı. Akşama
doğ ru artık her yeri kapattı. Tabii bu bizim için çok iyi bir şeydi.
Akşama doğ ru eyleme katılacak arkadaşlar da sisten yararlanarak
gelmeye başladılar.
Eyleme katılacak arkadaşlarda gelince biraz daha
bekledikten sonra harekete geçecektik. Harekete geçmeden ö nce

141
 SİS

arkadaşlar eylem dü zenlemesini yaptılar. Ve yaptıkları

dü zenlemeyi okudular. Yapılan eylem dü zenlemesini gö re iki
saldırı kolu vardı. Bir kolun başında Rojhat arkadaş vardı. O kol
patikadan gidip hedefe saldıracaktı. Diğ er kol da Çiyayê Reş
sırtından gelecekti. O kolun genel sorumlusu yani kol komutanı
Halil arkadaştı. Ama o kol kendi içinde ü ç gruba ayrılıyordu.
Saldırı, yakın savunma ve uzak savunma şeklinde harekete
geçecektik. Uzak savunma grubunun sorumlusu Şoreş Şırnak’tı.
Ben yakın savunma grubunda yer alıyordum. Bizim grubun
sorumlusu da Pale arkadaştı. Eylem dü zenlemeleri de okunduktan
sonra sisten dolayı artık hiçbir yer gö rü nmü yordu. Bu yü zden artık
keşifte yapamıyorduk. O yü zden de biraz erken hareket etmeye
başladık. Her gurup yerine gitmek için harekete geçti. Artık tek tü k
telsizimiz de vardı. Ama kullanılmıyordu. Çü nkü kullanılması
durumunda eylem sabote olabilirdi. Sadece onlarla dü şmanı
dinliyorduk. Eylem saat dokuzda başlayacaktı. O saate kadar her
grubun yerine ulaşması gerekiyordu. Kö ye giden yoldan geçerek
tutmamız gereken yola girdik.
Yağ mur çiseliyor. Hava hala sisli. Ama soğ uk değ il. Çok gü zel
bir hava var. Yani sis ve karanlığ a rağ men insan ö nü nü gö rebiliyor.
Uzak savunma grubunu yerine bıraktıktan sonra, yerimize gitmek
için devam edecektik. Yerimize ulaşır ulaşmaz Şoreşin grubu gelsin
diye bir haber geldi. Haber daha yerine ulaşmadan. Sinanê
Goveşinê, Çekdarê Hezexê bizim ö ncü lerimizdi. Onlar ö nde, biz
arkalarında yü rü yoruz. Bir anda bir tarama sesi duyduk. Meğ er
karakoldan bir grup asker gelip Şoreş onların tutması gereken yere
pusu atmışlar. Yani gü nlü k tedbirlerini almışlar. Ancak bizi o gü cü
gö rmemiştik. Havanın çok sisli olmasından dolayı akşam keşfi
bitirdikten sonra meğ er gelip yerleşmişler. Gelip orada çadırlarını
kurup içine girmişler. Arkadaşlar gidip mevzilerinin içine
giriyorlar. İlk mevzi de MG3 mevzisiymiş. Arkadaşlar çadırı
gö rü yorlar ama tam anlayamıyorlar. Biraz daha yaklaşınca çadırı
tanıyor ve içinden de bir namlunun dışarıya çıktığ ını gö rü yorlar.
Arkadaşlar askerlerin yattığ ını dü şü nü yorlar. Nö betçi çıkarmadan

142
çadırın altına girmişler. Sinan arkadaş, Çekdar arkadaşı geriye itip
namluya elini atıp çekmeye çalışıyor. Namluyu çekmeye çalışırken
askerin elinin tetikte olmasından dolayı tarama oluyor. Bir mermi
Çekdar arkadaşın koluna isabet ediyor. Bir mermi de Sinan
arkadaşın gö ğ sü ne isabet ediyor. Her iki arkadaşta yaralandı. O
sırada Halil arkadaş “saldırın” diye bir talimat verdi. Daha eylemin
başlama saatine de biraz var. Ama beklenmeyen ve istenmeyen bir
durumla karşı karşıya kalmıştık. Tabii bu sö ylediklerimin hepsi
birkaç saniyelik bir zaman diliminde yaşandı. Halil arkadaş saldırın
diye talimat verdikten sonra bir dakikalık sü re içinde ikişerli bir
şekilde tepeye saldırmak için harekete geçtik. Tepeyi olduğ u gibi
ö nü mü ze kattık. Tepedeki asker silah patlatmaya fırsat bulamadı.
Çü nkü bir anda bomba, RPG7, BKC ve ferdi silahlarla o çadır ve
etrafındaki mevzilere saldırdık. Pusuya gelen gü cü n tuttuğ u tepe
birkaç dakika içinde dü ştü . Bazı askerler karakol değ il de diğ er
tarafa doğ ru kendilerini bırakıp kaçmaya başladılar.
Silahlarımızın seslerini duyan Rojhat arkadaş onlarda
karakola saldırmaya başlıyorlar. Onlarda bir anda kendilerini
karakolun içinde buluyorlar. Karakolun binalarından birini alevler
sardı. Zaten eylem başlar başlamaz elektrikler kesilmişti. Ama ateş
alan karakolun binasının alevleri bu kez çevreyi aydınlatmaya
başladı. Ortalık gü ndü z gibi aydınlandı. Çü nkü alevler o kadar
yü ksek ve fazlaydı.
Eylem genel koordinesi saatinden ö nce eylemin başladığ ını
gö rü nce eylemin sabote olduğ unu dü şü nerek, eylem kol
komutanlarından eyleme ilişkin bilgi alıyor. O sırada Halil arkadaş
“tepeyi çabucak temizleyin.” Karakola gelen diğ er koldaki
arkadaşların zorlanmaması için, “karakola doğ ru gidelim” dedi.
Karakol, gü venliğ i için çıkardığ ı gü çlerin hepsi imha oldu. İçindeki
askerlerin çoğ u da canlarını kurtarmak için sağ a sola doğ ru
kaçmaya başladı. Askerler can havliyle kendilerini rastgele oraya
buraya vuruyorlardı. O sırada bü tü n gruplar birbirine karıştı.
Çü nkü artık ne uzak savunma, ne yakın savunma nede saldırı
grubu diye bir şey kaldı. Çü nkü bir anda kendimizi askerlerini

143
 SİS

içinde bulduk. Onların da hiç beklemedikleri bir anda onları

hazırlıksız yakaladık. O yü zden bü yü k darbeler vurduk. Dolaysıyla
grupların hepsi yö nlerini karakola verdiler. İşte o sırada uzak
savunma grubu komutanı geldi. “Yan tarafımızdaki mevzide ü ç
asker cenazesinin olduğ u, silahlarını almaya çalıştığ ını, ancak tek
başına başaramadığ ını bizden bir arkadaşın ona yardım etmesi
gerektiğ ini” sö yledi. O arkadaşla birlikte o mevziiye doğ ru gittik.
Grup komutanı dışarıda gü venliğ imi aldı, ben mevziiye girdim.
Cenazeleri çevirdim. Altlarında kalan silahlarını alıp çıktım.
Silahlardan biri melezdi. Zincir de takılıp çok seri ağ ır silah gibi
çalışabiliyordu. Silahları alıp getirerek Halil arkadaşın ö nü ne
koydum. Ardından “bir silah getirdiğ imizi ama M16 mermileri ile
çalıştığ ını” sö yledim. O sırada Halil arkadaşın birileriyle
konuştuğ unu gö rdü m. “Konuştukların kimdir?” diye sorduğ umda
Gü neybatı Kü rdistan’dan birileriyle konuştuğ unu, halkın damlara
çıkıp karakoldan yü kselen alevleri izlediğ ini sö ylediklerini belirtti.
Meğ er kurye Haşim diye bir arkadaşımız vardı, onunla konuşmuş.
Çü nkü kuryelerin de telsizleri vardı. Normalde eylem kanalında
konuşuyorduk. Ama meğ er aynı kanal Haşim arkadaşın da
kanalıymış. Bir ara kanalda bir hareketlilik olduğ unu fark ediyor.
Ardından Gabar’ın bir yerinden alevlerin de yü kseldiğ ini gö rü yor.
Kanala girip kim olduğ unu soruyor. Halil arkadaş cevap vererek
durumu anlatıyor. O da bulunduğ u kö yde o haberi anında her
tarafa yayıyor. Halk da bu yü zden bayram ve kutlama havasında
damlara çıkıp eylemde ateşe verilen karakoldan yü kselen alevleri
izlemeye başlıyor. Telsizi arada bir halktan birilerinin ağ zına
tutuyordu. Kadınlar zılgıt çekiyordu. Tabii bu durum heyecanımıza
heyecan katıyordu. Birde halkın eylemimizin alevlerini izlediğ ini
duyunca insan daha farklı duygular yaşıyor. Daha doğ rusu insan
bir tuhaf oluyor. Sanki ö zgü rlü k sağ lanmış, halk evlerinin
damlarına çıkmış, devrimi gerçekleştiren gerillaları karşılıyormuş
gibi bir hayal yaşamaya başlıyor insan. Bana biraz ö yle geldi.
Birkaç dakikalık bu sevinçten sonra dö nü p bana “heval neydi o

144
getirdiğ in” diye sordu. “Heval bir silah getirdim ama ne olduğ unu
daha doğ rusu adının ne olduğ unu bilmiyorum” dedim.
Karakola doğ ru giden yoldan devam ettik. Birkaç adım atınca
Pale arkadaşın bir mevziinin yanında durmuş birini beklediğ ini
gö rdü m. Tabii “heval dikkatli olun” dedi. “Ne var?” diye
sorduğ umuzda “bu mevziden ses geliyor ve kendinizi eğ erek gelin”
dedi. Yanına vardığ ımızda “savunmaya geçin mevziye bomba ile
saldıracağ ım” dedi. Heval Pale daha bombasıyla uğ raşırken, bir
anda ikimizin ortasında bü yü k bir patlama oldu. İkimiz yere
atlamıştık. Pale arkadaşla ikimize de bir şey olmadı. Mayın mı,
ışıldak mı olduğ unu anlayamadık. Halil arkadaş arkadan “ne oldu”
diye bağ ırdı. Pale arkadaş “heval bir şey patladı ama ne olduğ unu
bizde anlayamadık” diye cevap verdi. İkimizin ortasında olmasına
rağ men, bize bir şey olmayınca o mevziiden olmadığ ını anladık.
Durmadan mevzinin ü zerine yü rü dü k. Pale arkadaş bir tarama
yaptı. Ama onlardan bir karşılık gelmedi. Sadece inilti vardı. Meğ er
yaralanmışlar. Tabii Pale arkadaşın taramasından sonra o sesler de
kesildi. Sesler kesilince silahlarını toplayıp oradan çıktık. Karakola
doğ ru yolumuza devam ettik. Geçtiğ imiz yerlerden arkadaşlar
cephane, silah vb gibi diğ er malzemeleri topluyorlar. Kısa bir sü re
sonra karakolun bahçesine dış duvarının dibine ulaştık.
Karakoldan aşağ ıya doğ ru kaçan askerler korkudan rastgele
çevreyi tarayarak kaçışıyorlardı. Ö nü mü zde daha birkaç mevzii
vardı. Ama boş ya da dolu olduğ unu bilmiyorduk. Rojhat arkadaşın
kolunun gelmesi içinde orada bekledik. Heval Pale ö n
tarafımızdaki mevzileri vurup ö yle beklememiz için yanına bir BKC
kullanan arkadaşı silahıyla birlikte gitmesini istedi. Amaç o kontrol
etmediğ imiz mevziiyi vurmak birde karakolun çeşitli yerlerinden
gelen tek tü k mermilerin geldiğ i yerleri vurup etkisizleştirmekti.
BKC kullanan arkadaşlardan biri Sabri Tori adındaki arkadaştı.
Pale arkadaşın yanına gitmesi için onu çağ ırdık. Her zaman
yaptığ ımız ve kayıplarımıza neden hatanın aynısını orada da
yaptık. Dü şman tepesinde olduğ umuzu adeta unuttuk. Sanki orada
hiç dü şman yokmuş gibi hareket etmeye başladık. Sağ kalan,

145
 SİS

yaralanıp saklanan askerlerin olabileceğ ini hiç dü şü nmedik. Pale

ve Bargiran arkadaşla duvarın dibinde mevziinin altına oturmuş,
BKC kullanan arkadaşın gelmesini bekliyorduk. O sırada Sabri
arkadaş hiç eğilmeden bize doğ ru gelmeye başladı. Ama eğ ilmeden
geliyordu. Pale arkadaş Heval Sabri “kendini eğ erek” gel diye uyarı
yaptığ ı sırada, bizim birkaç metre yakınımıza kadar gelen Sabri
arkadaşı bir mermi gelip buldu. Yanımıza kadar ulaşmadan yere
yığ ılıp kaldı. Tek bir kelime edemeden şehit dü ştü . Onu bulan
mermi karakolun ana binası tarafından geldi. Pale arkadaş hiç
durmadan Sabri arkadaşın cenazesini gö tü rmek için onların
savunmasını yapmamı istedi. Hiç durmadan Sabri arkadaşın
cenazesini alıp Halil arkadaşın olduğ u yere gö tü rdü . Arkadaşların
yanında kalan bombaları alıp geldi.
O sırada arkadaşlar Rojhat arkadaş onlarla bağ lantı
kurdular. Rojhat arkadaş tü m mevzileri temizlediklerini ve
karakola girdiklerini sö yledi. Rojhat arkadaş karakola girdiklerini
sö yleyince Koordine, “bizim kol için karakol dü ştü artık fazla ileri
gitmeyin” dedi. Bir sü rü silah ve cephane dü şmanın ü zerinden
kaldırmıştık. Bir de Rojhat arkadaş onlarda karakolu alırken tıpkı
bizim yaşadığ ımız gibi bir olay yaşıyorlar. Onlardan da Cuma Cizre
olarak bilinen arkadaş şehit dü şü yor. Bu arkadaş da tıpkı bizim
gruptaki Sabri gibi arkadaş BKC kullanıyordu. Deşta Mişarê
tarafında karakolun nizamiyesinin mevziilerinden birinde sağ
kalan bir asker tarafından şehit dü şü rü lü yor. Bu arada arkadaşlar
o gü n karakola gelen konvoyun cephane getirdiğ ini gö rü yorlar.
Çü nkü karakol gelen cephaneyi dışarıda ü s ü ste yığ ıp naylon
çekmişler. Fazla miktardaki bu cephaneyi arkadaşlar ne yapabiliriz
diye dü şü nü yorlar. Geri çekilme talimatı geldi. O sırada bizim
gruptaki arkadaşlar 8 tane G3 ile yirmiye yakın çanta almışlardı.
12 raxt, iki tane MG3 bir tane M27 silahı almıştık o silahlarla
birlikte geri çekilmeye başladık. Rojhat arkadaş onların grubu bir
tane 82’lik havan, çok sayıda Lav silahı, ü ç tane 60’lık havan, bir
tane 65’lik havan, yaklaşık 20 tane de G3 silahı alıyorlar. Geri
çekilmeden ö nce gelen cephaneye de bir çö zü m dü şü nü yorlar.

146
Karakol uçurumlu bir tepenin başında olduğ u için cephaneyi o
uçurumlardan atmaya başlıyorlar. Kaldırılması mü mkü n olmadığ ı
için bö yle bir çö zü mü dü şü nü yorlar. Gelen cephanenin içersinde
Doçka mermilerinden, havan mermilerine, ferdi silah
mermilerinden MG3 mermilerine kadar her şey var. Arkadaşlar
cephanenin hepsini uçurumdan attıktan sonra geri çekilmeye
başlıyorlar. Bizim grupta şehit dü şen Sabri arkadaşı getirip kö ye
giden şose yolun yanında ona gü zel bir mezar yapıp gö mdü k. Ama
dü şmanın gö rmeyeceğ i şekilde gö mdü k. Tepeye ilk gidişte
grubumuzdan hafif yaralan Sinan ve Çekdar arkadaş da yanımızda.
O yü zden geri çekilmede gecikme oluyordu. Birde her arkadaşın
yü kü en az kendi silah, raxtı dışında en az iki silah vardı. Bundan
dolayı ö nden giden bir gruba yaralı arkadaşları taşımak için
kö yden iki katır almasını sö ylemiştik. Biz kö ye ulaşana kadar onlar
katırları alıp yolumuza çıktılar. Yaralı arkadaşları bindirerek
yolumuza devam ettik. İki tane katır da Rojhat arkadaş onların
ö nü ne gö tü rü yorlar. Onlar da şehit dü şen Cuma arkadaşı katıra
bindirip karakoldan bir hayli uzaklaştırdıktan sonra, gö mü p
gü zelce kamufle edip yollarına devam ediyorlar. Arkadaşlar için
yaptığ ımız mezarlara daha sonra kolayca bulmak için işaretler
bırakmıştık. Daha sonra arkadaşlar gidip her iki arkadaşın da
cenazelerini alıp getirerek denetimimizdeki bir yere gö mmü şlerdi.
Arkadaşlara ait hiçbir şey karakolda kalmadı. Zaten arkadaşların
şahadeti de bü yü k bir talihsizlik ve tesadü fle olmuştu.
Arkadaşlar karakolu perişan etmişlerdi. Her yeri yakıp
yıkmışlardı. Karakolda asker diye bir şey kalmamıştı. Vurulan
vurulmuştu, vurulmayan kendilerini rastgele arazinin herhangi bir
yerinden bırakıp kaçmaya çalışmıştı. Bazıları kendilerini
karakolun ü zerinde kurulu olduğ u uçurumlardan bırakarak
ö lmü şlerdi. Bazıları da ö lmemişlerdi ancak bedenlerinde sağ lam
kemik kalmamıştı. Tabii bu bilgilerin çoğ unu daha sonra
kö ylü lerden almıştık. O karakolun şahsında perişan olan devletin
kendisiydi. Yenilen devletti. Oraya karakol kurup askerleri
yerleştirmişlerdi ama onları koruyamıyordu. Karakolun ana binası

147
 SİS

ve yan binalarının hepsi sabaha kadar yanmıştı. Biz de sağ lam bir
şekilde geri çekilme yaparak Gabar’a geldik. Halil arkadaşla telsizle
gö rü şen Haşim arkadaş biz daha eylemin tekmilini ö rgü te
vermeden o halka dağ ıtmıştı. Halk onun sevincini gü nlerce
yaşamıştı. Tabi o kadar saat sü ren bir eylemde kullanılan bomba,
silah sesi, barut kokusu yine karakolun alevlerinden çıkan
dumanlarla kafam davul gibi şişmişti. O yü zden zar zor
yü rü yordum. Bu durumu gö ren milislerden biri yaralı olduğ umu
sanıp beni taşımak için kaldırdı. “Ne yapıyorsun heval?” diye
sorduğ umda, “yaralısın seni taşıyorum” dedi. Hayır yaralı
olmadığ ımı, silah sesi, barut kokusu, karakolun alevlerinden
etkilendiğ imi sö yledim. Ona rağ men milis beni taşımaya devam
etti. Geri çekilme sü recinde bö yle komik ve gü lü nç sayılacak şeyler
de yaşandı. Geri çekilmemizi sabaha karşı tamamladık. Geri
çekilme sağ lam bir şekilde yapıp ulaşmamız gereken yere ulaşınca
o zaman havanın soğ uk olduğ unun farkına vardık. Çü nkü bireysel
hiçbir şeyimizi yanımızda gö tü rmemiştik. Arkadaşlar birkaç yerde
ateş yaktı ısınmaya başladık.
Ö ğ le saatlerine kadar dinlendik. Ö ğ leden sonra eylem
toplantısını yaptık. Eyleme katılan arkadaşlara çeşitli ö dü ller
verildi. Bu eylemlerden sonra karakollar bırakılmaya başlandı.
Birçok karakol boşaltıldı. Bazı kö ylerde korucular silahlarını
bırakmaya başladı. Dü şmanda bu panik ve korku yaşanmaya
başlayınca, biz de daha ö nce çok gizli bir şekilde girdiğ imiz ve
içinde karakol olan kö ylere bu kez bü yü k gruplarla bayraklarla
girmeye başladık.
Kö ylerde gelişmeleri halka aktarmak için toplantılar yaptık.
Bu toplantıları kadınlara ayrı, erkeklere ayrı yaptık.
Toplantılarımızın hepsini kö y camilerinde yapıyorduk. Camiler
toplantıların merkezi olmuştu. Zaten ilk sü reçlerde de Hz.
Muhammed’de camileri toplumun sorunlarını çö zmek için
kullanmamış mıydı? Bizde farkında olmadan camileri o amaçla
kullanıyorduk. Eylem toplantısından sonra girdiğ imiz kö ylerden
biri de Dêrşev kö yü ydü . Bu kö y Gabar’daki en bü yü k kö ylerdendir.

148
Yaklaşık beş yü z hanelik kö ydü r. Okulu, sağ lık ocağı, camisi olan
bir kö ydü . Kö ye yaklaşık yü z arkadaş kadar gittik. Arkadaşlar kö y
ağ asıyla gö rü şerek toplantı yapmak için geldiğ imizi sö ylediler.
Adam hiç itiraz etmeden ne yapmak istiyorsak yapabileceğ imizi
sö yledi. Kısa bir sü re içinde halk camide toplandı. Halk camide
toplanınca gö vde gö sterisi amacıyla arkadaşlar caminin ö nü ndeki
kü çü k alanda ö nce içtima aldı. Ardından bazı arkadaşlar gü venlik
için çıktı, bazıları kö yü n çeşitli yerlerine konumlandırıldı bazıları
da toplantı yapmak için camiye girdi. Kadınlar için toplantı yapan
kadın arkadaşlar da kadınların toplandığ ı eve doğ ru gittik.
Bunlara dağ lılar denir. Çok fazla yaylaya çıkıp inmiyorlar. Yine
kentle ilişkileri hemen hemen yok denecek kadardır. İhtiyaçları
için kö yden birkaç kişi kasabaya inip çıkıyordu o kadar. Onun
dışında kente, kasabaya onlardan kimse inmiyordu. Bir coğ rafik
harikadır. Kö yde yü zlerce çeşme var. Ekilecek tarlaları kendi
elleriyle yapmışlar. Zaten dü z, ovalık yer yok tarla için. Kö yü n
çevresindeki kayaların ü zerine kırmızı toprak getirip dağ ıtarak
bostan yerlerini yapmışlar. Yine her yeri meyve ağ açlarıyla
doluydu. Yani alandaki ü ç ağ açtan biri meyve ağ acıydı. Kö yü
kuranlar o denli bü yü k bir emek harcamıştı o kö y için. Yani her
şeyleri emek kokan bir yerdi. Gece yarısına kadar kö yde kaldık.
Çü nkü o karakol baskınından sonra artık alanda neredeyse
dü şman kalmadı gibi. Alanda denetim tamamen bizim elimize
geçti. Çü nkü bahar başından beri onlarca karakol, tepeye yö nelik
eylemler olmuştu. Eylemlerim çoğ u da başarılı olmuştu. Bu yü zden
dü şman birçok karakolu boşaltmak zorunda kalmıştı. Buda alanın
tamamen açılması ve denetimimize geçmesi demekti.
O gece geç saatte kö yden çıktıktan sonra kö yü n hemen
arkasındaki uzun ve gü zel sırta kendimizi verdik. O sırt Dêrşev
kö yü ile Karnê kö yü arasındaki bir sırttır. Bu sırt oradan uzayıp
Basret suyuna kadar geliyor. O gü n orada kaldık. Ama hava çok
soğ uktu. Her manga kendine bü yü k bir ateş yaktı. Yakılan ateşler
orayı bir kent gö rü nü mü ne çevirdi. Bulunduğ umuz yer Gabar
TRT’sinden de gö rü nü yordu. Ama dü şman yediğ i darbelerden

149
 SİS

ö tü rü artık çok fazla ü stü mü ze gelemiyordu. Akşam daha hava tam

kararmadan Karnê kö yü ne girdik. Kanrê kö yü nde de daha ö nce
karakol vardı. 90’lı yıllarda bir kere bıraktılar. 92 yılında yeniden
dü şman gelip girdi. Ama bu kez çok miktarda gü çle gelmişti.
Arkadaşlar Bü lcü na eyleminden ö nce o karakola yö nelik bü yü k bir
eylem gerçekleştirmişti. O yü zden karakol yeniden boşaltılmıştı.
Kö ylü ler arkadaşların yö neliminden ö tü rü o karakolda 7 askerin
delirdiğ ini sö ylü yorlardı. Burada kö ylü ler de arkadaşlara yabancı
değ ildi. Ama ilk defa arkadaşlar gidip evlerine otuyor, onlara
toplantı yapıyordu. Her eve arkadaş gidecek şekilde kö yü n içine
dağıldık. Orada da toplantımızı yaptık. Gü cü mü z oranında
propaganda yaptık. Kadın arkadaşlardan ben vardım, daha sonra
Dersimde şehit dü şen Rojin arkadaş vardı, bir de adını
hatırlayamadığ ım bir kadın arkadaş daha vardı. Biz Çırav gü cü
kö yü n ü st tarafındaki evlere yerleşmiştik. O kö yden artık ayrılıp
alanımıza gitmeyi dü şü nü yorduk.
O gece oradan ayrılıp alanımıza gitmeyi dü şü nü yorduk.
Planlamamız bu yö nlü ydü . O sırada arkadaşlardan Cizre tarafından
panzerler geliyor diye bir haber geldi. Bir yol Cizre’den gelip
Basrete kadar gidiyordu. Bu yol bulunduğ umuz kö yü n içinden
geçiyordu. Yol bulunduğ umuz evlerin yakınından geçiyordu. Kö ye
girerken gü venliğ imizi alıyorduk. Orada Deriyê Spi diye çok
yü ksek bir yer var, gü venlik için arkadaşlar oraya çıkarılmıştı.
Gü venlik için oraya çıkarılan grup RPG 7’den BKC’ye kadar ağır
silahları alarak oraya çıkıp pusu atmışlardı. Zaten dü şman geliyor
diye haber verende bu arkadaşlardı. Ama panzerler geliyor diye
değ il de araba farlarının ışıkları var, kö ye doğ ru geliyor dü şman
olabilir diye haber vermişler. Bu bilgi bize ulaşana kadar panzer
olmuştu. Rojhat arkadaş bir arkadaşı bizi alıp onun yanına
gö tü rmek için gö ndermişti. Arkadaşa yolun ü zerinde beklediğ ini
sö ylemişlerdi.
Durmadan yağ mur yağ ıyor. Gö z gö zü gö rmü yor. Kapkaranlık
bir gece vaktiydi. Hızla evden çıkıp Deriyê Spi’ye ulaşmak için
yü rü dü k. Oradaki pusu grubuna yardım etmek için ve bir de

150
gelecek dü şmanın yolunu kesmek için o tarafa gittik. Yerimize
ulaştık. Pusu atıp beklemeye başladık. Bir sü re geçti ama gelen
olmadı. Bir sü re daha bekleyip bir şey olmadığ ını anlayınc,
kendimizi bırakıp alanımıza gitmek için yolumuza devam ettik.
Oradan alanımıza gitmek için çok uzak değ ildi. Yolumuz daha da
yakınlaşıyordu. Oradan birkaç saat yü rü dü kten sonra Geliyê
Gordilaya ulaşırdık. Geliyê Gordila bir alanın genel ismiydi. Orada
kendi içinde de ayrı isimlerle tanınan noktalarımız vardı. İlk
ulaşacağ ımız yer Memiroka adında bir kö ydü . Normalde
bulunduğ umuz yerden oraya ulaşmak için en fazla bir saat kadar
yü rü memiz gerekiyordu. Ama ü ç saatte zar zor ulaşabildik. Yolun
çamur oluşu, gecenin zifiri karanlık olması yol almamızı
engelliyordu. Kö ye ulaştık. Yağ mur yağ maya devam ediyor. Her yer
hala zifiri karanlık bir gecenin hü kmü altındadır. Birim birim
evlere dağıldık.
Kö yü n çoğ u milislik yapıyordu. Bizim gittiğ imiz evde bir
milisin eviydi. Gecenin o saatinde oraya gidişimize şaşırıp kaldılar.
“Bu vakitte nereden geliyorsunuz Heval Rojhat” dediler. Tabi
alelacele soba yakmaya başladılar. Rojhat arkadaş durumu anlattı.
Milis bir şey olmadığ ını sö yleyince kendimizi kurutmak istedik.
Ama giysilerimizde kurutulacak bir şey kalmamıştı. Çü nkü her
yerimizden su akıyordu. Birim olarak dağ ıldığ ımız evlerde
kendimizi kuruttuk. Çü nkü oradan sonra noktamıza az kalmıştı. Bir
iki saat kadar kendimizi orada kuruttuktan sonra kalkıp noktamıza
gittik. Başarılı geçen bir eylemden sonra noktada kalan arkadaşlar
bizi bü yü k bir sevinç ve mutlulukla karşıladılar. Ertesi gü n ve
gü nlerde bö lgemizde normal çalışmalarımıza başladık…

XXXX

Bu eylemde yer alıp daha sonra şehit dü şen arkadaşların

isimleri şö yle; Halil (96 yılında Garzan eyalet yü rü tmesindeyken
şehit dü ştü ), Pale (Mava Çiyayê Suskê’de bö lü k komutanıyken
şehit dü ştü ), Çekdar (97 Yılında Gabar’da şehit dü ştü ), Sinan (94

151
 SİS

yılında Çêlika Ber Avê Karakolu eyleminde şehit dü ştü ), Bargiran

Kiçi (Halamın oğ luydu. Sinan arkadaşla birlikte şehit dü ştü ), Rêzan
(Apê Musa’nın yakın akrabasıydı. 93 yılında Bü lcü na tepesine
yö nelik gerçekleştirilen bir başka eylemde şehit dü ştü ), Besê Cizre
(89 katılımlı. 97 yılında şehit dü ştü .)

Çiçek GABAR (KİÇİ)

152
 Gerillanın Mantığa Sığmayan Çözümleri

Gü nlerin anlam deryasına aktığ ı yerdi gerilla alanları. Her

darlığ ın sonunda, her çıkmazın ardında yol açan, umut veren
gerilla yü rü yü şleri vardır. Tarihin imbiğ inden damla damla akan
gerçeğ in kendisiydi hareketimizde ve gerilla yü rü yü şü nde can
bulan. Hakikat bizim yol aldığ ımız kendi ö zü mü zdü ve hakikattin
gü zelliğ ini zaman eskitememişti. Kapılar sü rekli o ö zü mü ze giden
yollara gidiyordu durmadan. İşte gerilla da bizim kendi
hakikatimize yol aldığ ımız kapıların en bü yü ğ ü ydü . O nedenle
kadın-erkek çocuk-yaşlı yol alıyorduk dağ larda. Bu yü rü yü şü mü zle
kapanmış hayallerin kapısını aralıyor olmazlarda olurları
yaratıyorduk

Gerilla resimleri tehditte dönüşünce

Yıl 1998. Mevsim bahar. Aylardan ise Mart. Newroz’a yakın

gü nlerdi. GAP’taydık. GAP eskiden kendi başına bir eyaletti. Daha
sonra bö lge oldu.
O kıştan ö nce biz hatıra olsun diye sonbaharda resimler
çektirmiştik. Daha sonra o negatifleri şehre gö nderip resimlerini
çıkarttık. Daha bahar gelmeden noktadan ayrıldık ve iki ay gibi bir
sü re sonra aynı noktaya geri dö ndü k. Meğ er çektirdiğ imiz
resimlerin kopyaları dü şmanın eline geçmiş, bir de nokta da iki
senedir kullanılıyordu. Noktamızın olduğ u vadi çok dardı.Vadinin
kaldığ ımız yerinden ovaya kırk dakikada ancak ulaşılabilirdi. Gap
coğ rafyası genelde uzun silsileler biçimindedir. Bizim
bulunduğ umuz yerin silsilesi Mardin’den başlayıp Karacadağ a
153
 SİS

kadar varan bir silsiledir, bazen dü z de oluyor yani her yeri dağ lık
değ ildi.
Noktaya varmamızdan bir gü n sonra dü şmanın bir takımlık
gü cü geldi, bir sü re kaldıktan sonra geri gitti. Dü şman gü cü alana
girdiğ i an onu fark ettik. Ne yapmak istediğini anlamaya çalıştık.
Ancak ne yapmak istediklerini anlamadık yani niçin geldiklerini ve
neden çok kalmadan geri dö ndü klerini kestiremedik. Biz noktada
çekilmiş hatıra resimlerinin ele geçtiğ ini bilmiyoruz, gö rü ntü de
vermediğ imiz için noktamıza yö nelik bir keşif olduğ unu hiç
dü şü nmedik.
Ben de oradaki arkadaşların yanına o akşam varmıştım ve
alana da çok fazla hakim değ ildim.
O akşam da orada kalacaktık ve oranın suyu da noktadan iki
saat kadar uzaktaydı. Ben o gece suya giden gurubun içindeydim,
bir arkadaşla birlikte suya gidecektik. O alanın her yerinde su yok,
bazı yerlerinde çeşme bile yok ama kuyular var bazı yerlerde o da
yok ve çok uzaklardan su getirmek zorundaydık. Bir ö nceki gü n
askerlerin geliş ve gidişleri beni rahatsız etmişti ve ben suya
gidecektim. İçimden heval yerimizi değ iştirelim demek geçti ama
yapamadım. Çü nkü gö reve gidecektim. Olur da bazı arkadaşların
kafasına gö reve gitmek istemediğinden nokta değ iştirmemizi
istiyor gibi bir dü şü nce oluşabilir dedim kendi kendime. Yani ö yle
sö yleyen falan da yoktu ama ben gö reve gideceğ im için gurur
meselesi yaptım ve arkadaşlara sö ylemedim. O akşam karanlığ ın
basmasıyla birlikte ben ve bir arkadaş su getirmek için yola çıktık.
Orada bizimle bulunan heval Serdat ve Zeki bö lge yö netiminde yer
alıyorlardı. Biz gö revden saat on ikiye doğ ru geri dö ndü k, çok
yorgun olduğ umuz için o arkadaşlarla sohbet edemedik. Sohbetsiz,
yorgun, argın bir şekilde uyuduk. Biraz sohbet etseydik
yorgunluğ umuz kalmazdı. Ama yapamadık.
Kaldığ ımız yerin kendisi çok sarp bir yer olduğ u için dü şman
ö yle kolay kolay giremezdi. Yani izler olmasa dü şmanın orasını
bulması mü mkü n değ ildi. Biz noktaya girerken bir eyleme
gidercesine zorlanarak giriyorduk. Yani o denli sarp bir yerdir.

154
Aşağ ısı uçurum ü stü çok sarp bir yerdi. O yü zden yolu bilmeden
oraya girmek imkansızdı. Sabah da erkenden kalktım, cihazı takip
etmeye başladım. Etraf çok sisli olduğ undan bir şey
gö rü nmü yordu. Ancak cihazı iyice dinleyince ilginç seslerin
geldiğ ini fark ettim. Daha sonra oranın gü cü nden bir arkadaşa,
sesin yakın geldiğ ini sö yledim. Yani cihaz frekanslarının
gö sterdiğ ine gö re ses çok yakındı ama sisten bir şey
gö rü nmü yordu. Ben arkadaşa biraz da çekinerek bö yle sö yledim,
arkadaş “yok” dedi sesler şehirden geliyor. Ben alanı fazla gü venlik
açısından tanımıyordum, kendi içimden diyorum; vallahi ses çok
yakın geliyor ve içimden bir şeyler hissediyorum ama ifade
edemiyorum. Yani gururluyum, arkadaşlara ö yle dü şmanın
geldiğ ini hissediyorum diyemiyorum ama rahat da değ ildim. Ben
ö yle sö yledikten yarım saat sonra bizim yirmi dakika uzağ ımızda
olan noktamızda dü şmanın hareketliliğ ini fark ettik. Sonra olayın
gerçek yü zü netleşti, bunlar her yerde avcı kolu operasyona
çıkmışlardı. Biz bö yle orada sayılı arkadaşlardık zaten bizim
yerimize gelip beli olan yola bakıyorduk. Heval Sedat “dü şmanın
bizi gö rdü ğ ü nü ” sö yledi.
Kaldığ ımız yer çok sarp olduğ undan manga gibi bir yeri ö nce
taşlarla kapatmışız sonra da naylonla ü stü nü kapatıp kamufle
etmiştik. Ama eğer tam karşıdan bakılırsa bir mağ ara gö rü nü mü
veriyordu. Artık dü şmanın bizim için geldiğ ini hepimiz anladık. Ne
yapabiliriz gibisinden birbirimize birkaç saniyeliğ ine bakarken bir
kurşun sesi vadiden yü kseldi. Bu kurşunu askerlerle birlikte gelen
kuruculardan biri sıkmıştı. Normalde kurucu olmasa asker bizi
gö rmezdi, bu mü mkü n de değ ildi. İşte o arada heval Zeki “biz
dışarıya çıkacağ ız” dedi. Ben o zaman kendimi tutamadım “nereye
çıkacağız” dedim. “Eğ er çıkarsak ki bizi gö rü rler, değ il silahlarla
sadece taşlarla bile olsa bizi param parça ederler” dedim. “Bu
noktaya inerken silahlarımızı birbirimize vererek indik şimdi nasıl
buradan çıkacağ ız” dedim. Arkadaşlar bö yle bir bana bir de
bulunduğ umuz yere baktılar yani sanırım dakikalar değ il saniyeler
geçmişti ki arkadaşlar kalmaya karar verdiler. O noktada kaldık

155
 SİS

ama o noktadan da eğer operasyon gü çlü yse sağ çıkma şansımız

sıfırın altındadır.
Durumun ciddiyetinden dolayı yanımızda bulunan bü tü n
ö rgü tsel dokü manları dü şmanın eline geçmesin diye yaktık.
Yanımızda sadece sıfırın altında olan kurtulma ihtimali için para
bir telefon ve bir de cihaz bıraktık.

Kurtulma imkânı sıfırın altında

Artık oradan çıkışın olmadığ ını ve etrafımızın sarıldığ ını

aleni bir şekilde biliyorduk. Bir ara arkadaşlar diğ er arkadaşlarla
cihazla vedalaşalım dediler. Sonra iyice dü şü ndü kten sonra
dü şmanın bizi dinlediğ ini eğer arkadaşlarımızla vedalaşırsak
bunun dü şmana moral vereceğ ini dü şü nerek bundan vazgeçtik.
Operasyonun yoğ unluğ u bizim bulunduğ umuz alana yö nelikti.
Durmadan oraya gü ç toplanıyordu.
Yavaş yavaş bizim bulunduğ umuz yere doğ ru çıkmaya
başlayınca mevzilendik. Çü nkü artık çatışma kaçınılmazdı. O ana
kadar belki bizi gö rmemişler diyorduk. Aslında biz gö rdü klerini
baştan beri biliyorduk. Ama o durumlarda insan hep iyimser olur.
Oysa savaşta en iyi şey baştan beri son almak gereken tedbirleri
başta almaktır. Mevzilenme diyoruz ama ö yle ciddi mevzilenilecek
bir yer de yoktu. Sadece kaldığ ımız yerin ö nü ndeki birkaç metrelik
yerdi mevzilendiğ imiz alan. Manganın ö nü ndeki taşların hepisin de
mevzi şeklinde ö nü mü ze dizdik. Daha sonra benimle birlikte bir
arkadaş bizim eskiden çay yaptığ ımız yere mevzilenecek biçimde
hemen kapının eşiğ inde oturduk. Çok geçmeden dü şman teslim ol
çağ rısı yapmaya başladı. Birkaç dakikada bir durmadan çağ rılarını
tekrarlıyorlardı. Her zaman için yaşanan bir durum olmuştu ki,
gerilla sayısı ne kadar olursa olsun dü şman kolay kolay ü stü ne
gidememişti. Çü nkü o kadar cesaretleri yok. Bir de daha hangi ve
ne kadar gü ç olduğ umuzu tam anlamadıklarından dolayı biraz ağ ır
davranıyorlar diye dü şü nü yorduk. Kimsiniz, dışarı çıkın, ne
istiyorsunuz? diye bağ ırıyorlardı.

156
 Ö yle çıplak gö zle durduğ un yerden bakınca tabi ki bizim
hiçbir şeyimiz gö rü nmü yor, bir çö p tenekesi vardı, onun da bazen
içini dolduruyor sonra uzaklara gö tü rü p dö kü yorduk. Onların bizi
tanıma ve ne olduğ unu anlama çabaları bir korucunun kafasını
bizden yana çıkarıp bakmasına kadar geçen bir sü re devam etti.
Korucu kafasını çıkardı çıkarmasına ama bizim de kurşunumuz
sanki yılların imbiğ inden geçmiş de zamanı gelmişçesine gidip onu
buldu. Bizim bulunduğ umuz yer çok tehlikeli bir yerdi. Korucunun
akıbeti bö yle olunca onlar bir daha kafasını da çıkarıp bize
bakmaya cesaret edemediler. Ama belki onlarca silah bize doğ ru
birden ateşlenmeye başladı. Ama mermiler bizi almıyordu.
Bulunduğ umuz yere gelen yol en fazla otuz metre kadarı
gö rü nü yor ö tesi uçurum ve gö rü nmü yordu. Ü stü mü ze gelmeleri
için o otuz metreyi bize gö rü nmeden geçmeleri gerekiyordu ki, o
uçurumda bu da imkansızdı. Yani yukardan kimse bizi gö rmü yor,
aşağıdan da bir şey gö rü nmü yor. Teslim olun çağ ırısını bizi dışarı
çıkarabilmek için yarım saat sonra tekrarladılar ve ardından da
kimsiniz diye soruyorlardı. Asıl amaçları bizi konuşturmaktı bunu
biliyorduk. Bizden ses çıkmayınca yirmi otuza yakın roketi birden
yeniden bizim tarafa attılar. Biz konuşmuyoruz. Gü ndü z olmasına
rağ men gecenin sessizliğ ine bü rü nmü şü z, bu durum da onları daha
çok korkutuyor. Onlar yoğ un bombardımandan vazgeçmiyorlardı,
bizim de yanımızda ü stü nde yemek pişirdiğ imiz tü p vardı ve
tehlike arz ediyordu artık. Dedik ne olur ne olmaz basınçta tü p
patlayabilir onu dışarı atalım. Tabi tü pü atarken yakıp atık aşağ ıya
doğ ru, meğ er orada da asker varmış bizim bundan haberimiz
yoktu tabi. Aşağ ıda askerler var ve biz tü pü atıktan sonra bize
sadece sesleri geldi yani onları aslında gö rmü yorduk. Biz onlara
tü pü attık onlar da bağ ırmaya başladı tabi işte “mayın geliyor,
kaçın” diye çığlıklar atıyorlardı. Mayın sandıkları tü pü roketlerle
vurdular.
Coğ rafyanın dar olduğ u yerler gerilla için çok elverişli
değ ildir ve ilk hata son hattadır. Bu gibi coğ rafyalarda çatışmaya
giren her gü ç ne olursa olsun ya teslim olmak zorunda kalmış ya da

157
 SİS

direnerek sonuna kadar yani imha olana kadar direnmişlerdir.

Bizim için bu sıfırın altında olan kurtuluşun içinde sonuna kadar
direnmek kalmıştı. Biz tü pü aşağ ıya attık yanımızda patlamasın
diye. Attığ ımız tü p bize en az bir saat kadar zaman kazandırdı.
Tü pü aşağ ıya doğ ru attıktan sonra bize yö nelimler daha da
çoğ almıştı. Ondan kısa bir sü re sonra teslim olun çağ ırıları
yenilendi bu sefer de ellerinde kesin bilgi vardı. Bize çağ ırı
yaptıklarında artık teslim olma şartlarını da bize bildiriyorlar hatta
bize olanak sağ lamaya çalışıyorlardı. İşte diyorlar size bir şey
yapmayacağ ız gelin, hatta kimi istiyorsanız koşullarınızı konuşmak
için onu getiririz hatta valiyle bile konuşmak istiyorsanız getiririz
diyorlardı. Yani size yaşam garantisi veriyoruz diyorlardı.
O arada yarım saat falan daha geçti, tabi ki bizden yine ses
çıkmadı. Bize yaptıkları yoğ un bir bombardımandan sonra yaşayıp
yaşamadığ ımızı ö ğ renmek için bir ara verdiler. Ama kontrol
ederek bunu anlayabilirlerdi. O yü zden bu sefer ü sten o uçurumlu
yerden bir asker bırakmak istediler. Bulunduğ umuz yer çok dar
her taraf uçurumdur, noktaya bir iki giriş vardır o da çok
tehlikelidir. Bizden de ses çıkmayınca, bu sefer onlar bir askeri
zorlayarak bizim noktamıza bırakmaya çalıştılar. Asker bizim
bulunduğ umuz yere inmek istemiyordu ve inmemek için de
direniyor sesleri bize de geliyordu. Ama onlar talimat zoruyla bir
askeri zorla aşağ ıya gö nderdiler. Benle o arkadaşın bulunduğ u
yerde kü çü k bir delik var ve biz gelenleri gö rü yoruz ama onlar
sanıyorlar ki biz onları gö rmü yoruz. Bir de bizim bulunduğ umuz
yeri onlar mağ ara sanıyor bilmiyorlar ki kü çü k bir manganın
ö nü ndeki bir duvardır durduğ umuz yer. Duvarın ö nü nde de bir
metre toprak ve ü zerine çekilen naylon var. Yani bö yle eski bir
nokta olduğ u için onlar mağ ara olarak dü şü nmü ş olmalılar. Onun
içinde bizim onları gö rmediğ imizi sanıyorlar ve asker kendini
aşağıya bırakır bırakmaz ben de bombamı onun yanına fırlattım.
Gelen asker bomba parçalarıyla beraber tü pü n yuvarlandığ ı yere
yuvarlandı. Bu gö rü ntü yani sonuç dü şmanı daha da azgınlaştırdı,
çü nkü onlar artık bizim yaşamadığ ımızı dü şü nmü şlerdi.

158
 Ama o askeri vurmamız hala yaşadığ ımızı anlamalarına
neden oldu. Bu sefer tekrar yanlarında ne kadar roket varsa bize
atmaya başladılar, o zaman benle bir arkadaş kapıda bekliyorduk.
Ben yanımdaki arkadaşla birlikte yemek yaptığ ımız yerde
mevzilenmiştik. Arka tarafta da heval Zeki, Sedat arkadaş onlar
kalıyorlardı. Heval Zeki Ö nderlik sahasından gelmişti yani daha
ö nce sahada kalmıştı. Eğ er yanılmıyorsam ikisi de Kızıltepeliydiler.
Biz ö nde duran iki kişi o askeri vurunca yeni bir bombardımanla
bize karşılık verdiler. Bu arada ben birkaç parça aldım, birde
vuruşların basınçları artık bizi rahatsız ediyordu. Yani fazla
roketlerin parçaları bize isabet edemiyor fakat onlar direk kapıya
vurmaya çalışıyorlardı. Parçalar daha çok dışarıya doğ ru
gidiyorlardı içeriye doğ ru çok az parça geliyordu. Bu yoğ un
bombardıman içinde biraz dengemizi kaybettik ama hiçbir
arkadaşta biz kapıdakiler dahil ciddi bir yaralanma durumu
olmadı. Dü şman ise hızından bir şey kaybetmeden vurmaya devam
ediyordu. Ö ğ le arasında beş dakika gibi bir zaman içinde bize
yeniden çağırı yaptılar. Tabii bu seferki çağ rıda sicillerimizi de
okumaya başladılar. Zaten bize daha ö nce yoğ un roketler
vurulmuş, bir askerde uçurumdan gitmişti. Ondan sonra kimse
bizim yanımıza da inmeye cesaret edemiyor, korkudan yanımıza
gelemiyorlar.
O arada gittikçe biz zaman kazanmaya başladık. Birde biz
onlara hiç kendi sesimizle cevap vermeyince bu onları çok ama çok
kızdırıyordu. Biz ise ancak gelenlerle çatışabiliyoruz, karşımızda
ö yle ciddi bir hedef yok, her yer uçurumdur. Derenin aşağısındaki
dü şmanı gö remiyorduk zaten karşımızdaki de gö rü nmü yordu,
birde ü sten sadece gelenleri gö rebiliyorsun. Yani sen içerdesin ve
tek bir yeri gö rebiliyorsun, oradan da artık kimse gelmiyor yani
gelmeye cesaret edemiyor.
Ama onlar bizden net bir gö rü ntü almak için değ işik
yö ntemler kullanmaya devam ediyorlardı. Ö ğ le arası çağırılarla
geçti ondan sonra yine bizden bir gö rü ntü ya da artık bize ne
olduğ unu ö ğ renmek için bir şeyler yapmaya çalışıyorlardı. Bazen

159
 SİS

bir taşı ipe bağ layıp sarkıtıyorlardı bizi kandırmak için ama biz bu
oyunlara gelmiyorduk. Kurtuluş yoksa bile sonuna kadar ilkeli bir
şeklide direnecektik. Bazen de onlar işte birbirlerine komut
veriyorlar aşağ ıya in tamam komutanım tak tak sanki geliyormuş
gibi yapıyorlardı ama gerçekte de biz onların yerlerinde
saydıklarını bizden gö rü ntü almak için bö yle ses çıkardıklarını
anlıyorduk. Bazı askerler diyor komutanım bomba atalım aslında
bize ne olduğ unu çok merak ediyorlar, aşağ ıya inemiyorlar ama
ö ylece de duramıyorlardı. Sabahtan beri de yaptıkları her
bombardıman sonrası bü yü k bir sessizlik çö kü yordu araya. Biz
gecenin sessizliğ i olmuştuk onlar içine dalmaktan korkuyorlardı
ama çekip de gidemiyorlardı. Her bombardıman sonrası yaptıkları
gibi bizden bir tepki bekliyorlardı yine. Ama bizden ses
çıkmıyordu. Askerler bizi kandırmak için işte “indim komutanım
iniyorum komutanım” seslerini yayıyorlardı ortalığ a. Onlar bu
sessizliğ in karşısında çıldırıyorlardı ama başka bir şeyde
yapamıyorlardı.
Derken bir asker daha zorla aşağ ıya gö nderildi, biz ikinci
bombayı da attık. O da aşağ ıya gitti. Bizi yine yoğ un bir
bombardımana tabi tuttular ama artık kimse inmeye cesaret
edemiyor. Sessizlik almış başını gidiyor ve bu sessizlik sanki onları
boğ uyordu. Ben atıkları roketleri yü ze kadar sayabildim ne kadar
cephane harcadıklarını hatırlamıyorum yani yü zden sonrasını
sayamadım. Sonra saatini tam hatırlamıyorum ama helikopter de
geldi.

Bütün yollar kapatılsa bile

Onların yö nelimleri çoğ aldıkça bizim de direnişimiz

bü yü yordu. Bizim yanımıza inmek bir mesele oldu onlar için. Birde
her inme denemelerinde darbe alınca onların cesaretleri daha çok
kırılıyordu ve kullandıkları onca cephaneye rağ men aldıkları kesin
bir sonuç yoktu. Yani bizden birilerini vurup vurmadıklarını
bilmiyorlardı, bu bilinmezlik onlara ağır geliyordu. Ellerindeki

160
bü tü n tekniğ i sınırsız bir şekilde kullanmış ama sonuç
almamışlardı yani sonuç ne bilmiyorlardı. Yani bir deliğ e sıkışıp
kalmış bir gurupla baş edemediklerini kabul etmiyorlardı
kendilerine. Biz kobra sesini duyunca artık tamam dedik gerçekten
de kobra karşıdan vurursa yani vurabilse iki dakikalık iştir bizim
yerimizi havaya uçurmak. Yani karşımızdan bize iki roket vursa
hiçbir tedbirimiz yok, biz biliyoruz ki mangadayız onlar her ne
kadar mağ ara sansalar da biz mangada olduduğ umuzu çok iyi
biliyoruz ve bu iyi değ ildi. Yani yerimiz kobra saldırısına
dayanamaz, dayanmaz onu biliyoruz. Ama bunu onlar bilmiyor.
Çü nkü bizi manga da değ il de mağ arada sanıyorlar. O arada
helikopter indirme yaptı sonra hala tam anlayamadığ ımız
yukarıdan ü stü mü ze yakıcı bir madde dö ktü ler. Yani ü stü mü ze
atıkları madde yakıcıydı, onu ü stü mü ze dö ktü ler yukardan. Onlar
ü stten yakıcı madde dö ktü klerinde, ü stü mü ze bayıltıcı ilaç ya da
zehirli gaz dö kü yorlar diyordum kendi kendime. Yakıcı olduğ unu
da gö rü nce artık kurtuluş kalmadı, bunlar kimyasal atılar dedik.
Ö nü mü zdeki bir metre topraktan duvar vardı ü stü ndeki naylon
eridi, duvarımız da açığ a çıktı. Ama o ateş sö nmedi, sü rekli yanan
bir alev halini aldı. Onlar bilmiyorlardı ama bu bizim için bir
avantaja dö nü ştü . Bir de ateşin sö nmediğini gö rü nce ateşi içeriye
de attılar. Bizim yanımızda akşamdan getirip kullanmaya fırsat
bulamadığ ımız suyumuz vardı. Kullanmaya zaman bulamadığ ımız
suyla içerdeki ateşi sö ndü rdü k. Zaman bize o kadar zorlayıcı
saniyeleri yaşattıktan sonra, boğ azımıza dayayan anlar geçirdikten
sonra nefes alıyorduk yavaş yavaş.
Ö ğ leden sonra yani bir sü re sonra vadinin bizim
bulunduğ umuz tarafına gö lge dü şmeye başladı. Noktamız ö ğ leden
sonra gö lge oluyordu. Bir de noktamızda ö yle uçurumlarda bü yü k
ama çok bü yü k ağ açlar vardı onların hepsi yandı ve kü l oldu.
Ateşin uzun sü reli yanışı bizim için iyi oldu. Yani biz dumanın ve
alevlerin içinde nefes alıyorduk. Beynimi yokluyordum daha ö nce
hiç bir yerde ateşten ve dumandan kalkanlar duymamıştım. Kendi
kendime biraz gü lü mseyerek arkadaşlara baktım ve içimden

161
 SİS

dedim ki bunu da yazmak bize dü şmü ş her halde. Avantaj o ateşti

ve o ateş akşama kadar sü rdü . Arada roketler geliyor ama bize tam
isabetli bir şekilde vuramıyorlar. Artık etrafımızda da duman
olduğ u için bilmiyorlar ö nü mü zde kü çü cü k bir duvar kalmış.
Ateşle birlikte sanki gece bize yetişmek istercesine zaman hızla
akıp gitmeye başladı. Akşamın serinliğ iyle birlikte gecenin
yaklaştığ ını duyumsayan dü şlerimiz çıkış yollarının da arayışına
durdu.
Gece ve gerillanın birleşmesine artık ramak kalmıştı. Saat ü ç
dö rtten sonra artık nasıl çıkacağ ız sö zcü kleri can bulmaya başladı.
Yani ö nce oradan nasıl çıkacağ ız, çıkmamız gerekiyor
tartışmalarını yü rü ttü k. Yaşanan bu dakikaları bu dakikaların
içindeki dö nü şü mleri yaşamakla anlatmak çok zor yani bir insanın
seni ö ldü rmek ü zere elini boğ azını dayadığ ı ve gö zlerinin kaymaya
başladığ ı bir anda elinin gevşemesi gibi bir şey. O zaman sen
aslında gö zlerini bedenini sonsuz karanlığ a teslim etmek
ü zereyken, aydınlık yeniden dayanıyor gö zkapaklarına. Yaşamın
aydınlığ ı bize karanlıkla gelmişti. Şimdi bile dü şü nü yorum da bir
insanın oradan silahsız bile çıkması çok zor. Yandan yanımıza
gelen bir yol var o da çok sarptı ve dü şman o yolun da ü stü ne
dikenli çalılıklar bırakmışlardı. O çalılıkların ü zerine de taş
koyuyorlar. Yani askerler de kendilerince akşam biz yerimizden
başka bir yere gitmeyelim diye tedbirlerini alıyorlar kendilerince.
Ama karanlığ ın her damlası yani gecenin her anı ü stü mü ze bir
damla gü n ışığ ı gibi dü şü yor ve diriltiyordu kurtuluş umutlarımızı.
Onlar ise artık o gü n noktamıza giremeyeceklerini anladıkları için,
yarına bıraktılar bizi ele geçirmeyi.
Dü şman akşamla birlikte geniş tedbirlerini aldıktan sonra
dinlenmeye çekildi. Bu arada biz de onları cihazla takip ediyoruz.
Kırk dakikalık aşağımıza panzer getirdiler yani oralara traktö r
yolları geliyordu, onlar da o yollardan panzeri getirmişlerdi. Biz
cihazı da kulaklıkla dinliyoruz, sigara ise hiç içmiyoruz, hani bizim
yaşadığımızı anlamasınlar diye ö yle tedbir alıyoruz. Panzer de
aşağımıza geldi ve projektö rü nü noktamıza doğ ru verdi, zaten her

162
yer uçurum. Biz de etrafımızı iyi gö remiyoruz. Sadece her yerin
tutulduğ unu biliyoruz ama onların mevzilerini yani
mevzilendikleri yerleri tam bilmiyor ve gö remiyoruz. Biz sadece
geceyle gelen umutlarla birlikte tahminler yü rü tü yoruz ve
anlıyoruz ki çemberdeyiz. Ama kaç çember ya da ne kadar asker
olduğ unu bilmiyoruz. Yani akşamı dü şü nmeye başladığımızdan
beri mutlaka bir arkadaşı buradan çıkarmalı ve durumumuzdan
arkadaşları haberdar edebilmeliyiz diyorduk. Tek derdimizi
yaşadığımız olayın nasıl yaşandığ ını, nasıl direndiğ imizi arkadaşlar
tarafından bilinmesidir. O yü zden bir arkadaş buradan mutlaka sağ
kurtulmalıdır diyoruz.
Akşam olunca hangimizin ö nce dışarıya çıkacağ ı tartışmaları
başladı. Alanı tanımıyordum. Oraya planlama için gitmişim. Şimdi
orada araziye hakim olamadığ ımdan fazla ö ncelik sahibi değ ildim.
Sedat arkadaş vardı zaten onunla beraber oraya gitmiştik, o da
oranın yö netiminde yer alıyordu. Hatta ben ona dedim ki “heval
Sedat biz o kadar Botan’da kalmışız biraz imkanlarımızı
kullanalım” diye bir espri de yaptım.
Arkadaşlar biraz daha bekleyelim. Bizden ses çıkmayınca
hepimizin vurulduğ unu dü şü nü p yatabilirler, bizden bu durumdan
faydalanın çıkabiliriz denildi. O yü zden bir sü re daha bekleyelim
dedik. Saat dokuza kadar bekledik. Arkadaşlar beni çıkarmayı
dü şü ndü ler oranın bö lge sorumlusu Zeki arkadaş, bana baktı ve
“sen alanı tanımıyorsun fazla zaman kaybetmeden buradan çıksak
daha iyi olur. Ö nü mü zde uzun bir gece var ve daha nelerle
karşılaşacağ ımızı bilmiyoruz” dedi. Daha deliğ in içindeyiz, ama biz
cihazdan onları takip ediyoruz. Aslında onları takip ederken
yoldaşlarımızın sesini duyma umudunu da bü yü tü yoruz içimizde.
Saat dokuzu biraz geçince bir ara yaptıkları muhaberede
askerler uyuyor artık çok yorulmuşlar onları değ iştirseniz iyi olur
dediler. Biz bunu duyunca zamanı geldi. Artık bir girişim yapalım
dedik. Girişim yapalım ama o uçurumun dibinde kimse duramıyor,
yani yü z metre uzakta falan bomba mesafesinden kendilerine
mevziler yapmışlar. İlk girişimi ben yaptım. Çok dikkatli ve yavaş

163
 SİS

yavaş çıkıyorum. Ü st tarafa baktım ya gece dü rbü nü ydü ya da

termaldi tam hatırlamıyorum ama gö rü ntü alan bir cihaz olduğ unu
fark ettim. Yarı çıkmış bir haldeyken dö nü p “arkadaşlara ü st
tarafımızda bir şey var” dedim. Askeri de gö rü yoruz, aramızda
yirmi ya da on beş metre ya var ya da yok. Geri indim. Ben kendi
içimden acaba arkadaşlar paniklediğ imi falan mı sanıyorlar? diye
geçirdim. Ama arkadaşlarda ö yle bir yaklaşım yoktu. Bir sü re daha
bekledik. Ö yle bir vakte geldik ki o saatten sonra ne olursa olsun
orada daha fazla kalamazdık. Çıkmamız gerekiyordu. Başka bir
çaremiz de yoktu.
Yine dışarı çıkmak için ikinci ve yeni girişimde bulunmamı
istedi arkadaşlar. Ben daha tam dışarı çıkmadan yoğ un bir şekilde
tarama yapmaya başladılar. Ü st tarafımızdaki mevziden tarama
yapıldığ ını fark ettim. Ü st tarafımızdaki mevziinin sü rekli tarama
yapabilmesi için sü rekli bizi gö rmesi gerekiyordu. Onun için de
sü rekli aşağ ıya kafalarını eğmeleri gerekiyordu. Taramadan sonra
bombalar peş peşe gelmeye başladı. Ben kendimi içeri attım ama
bu kez mermilerin yerine yağ mur gibi bombalar gelmeye
başlamıştı. Ama herhangi bir yara almadım. Gü ndü z bir iki tane
ufak parça almıştım o kadar. Tabii bu durumda bizden hala
yaşadığımızı anladılar. Ondan sonra cihazlarının hepsi devreye
girdi. Hala yaşayanlar var diye birbirlerini anons yaptılar. Ayrıca
çıkmaya çalıştığ ımızı, bunu gö re tedbirlerini almalarını
birbirlerine duyuruyorlardı. Ancak bu ikinci girişimde onların bir
açığ ını yakaladım. Onların bizi tam gö rmesi için kafalarını iyice
sarkıtmaları gerekiyordu. Bizden bir arkadaş tarama yapsa onlar
arkaya doğ ru kaçmak zorundaydılar. Bu durum da dışarıya çıkmak
kolay olurdu. O yü zden Heval Sedat’a “sen onları tara ben kendimi
dışarıya atayım” dedim. Yani o silahın namlusunu çıkardı oraları
taradı, o arada on saniye falan bir ara giriyor. Belki on saniye de
değ il, onlar kendilerini arka tarafa atar atmaz ben de kendimi
dışarıya attım. Normalde oraya insan kendisini atamaz da
mecburiyetten başka çaremiz olmadığ ı için ben kendimi dışarı

164
attım. Yani uçurumdur bö yle derece derece iniyorsun ama yer çok
kö tü . O sırada yine yağ mur gibi bombalar gelmeye başladı.
Normalde kendi hayatımı kurtarmak için kendimi orada
tutamam. Ama arkadaşlarımın hayatını kurtarabilmek için orada
bombaların duramadığ ı, sadece pimlerin durabildiğ i o uçurumda
arkadaşlarımı savunmak için kaldım. O bombalar yoğ unca aşağ ıya
gidiyor, bizim için bu da ö nemli. Anladık ki askerler aşağ ıda yok,
yani bö yle aşağ ıya çok bomba attıklarına gö re mevziler gö rü nü yor.
İkincisi her mevzide herkes kendisine ateş yakmış ısınıyorlardı.
Sayımızı da netleştirdikleri için çok fazla korkmuyorlar.
Ben dışarı çıktım, silahımın ü stü nde otuz mermi vardı yani
şarjö rü m doluydu. Bize hakimiyet kurmaya çalışan mevziiyi
taradım. Yani en etkili mevziiye şarjö rü mü n yarısını boşalttım.
Adamlar bilmiyorlar ben dışarıdan atıyorum, onlar hala bizi
içerden atış yapıyor sanıyorlar. Orada yarım saat kadar ben tek
başıma kaldım, yani o sü reç içinde kimse gelmedi. Ben tarama
yaptıktan sonra yapılan bombardımandan sonra hiç kimseden ses
çıkmadı, bu sessizlik yarım saat kadar sü rdü . Yani o anlar ö yle zor
ki seslenmeye cesaret edemiyorum onlara bir şey olmuş olabilir
diye. O durumda sen de çaresiz kalıyorsun beklemekten başka
çaren yok. Ben içimden diyorum mutlaka yaşayan birileri kalmıştır
yani birileri kapıda olsa da birileri mutlaka yaralı da olsa kalmıştır
diyorum daha doğ rusu ö yle olsun istiyorum. Yani arkadaşlardan
birinin yaralı da olsa sesini duymak istiyorum. Ben bö yle
dü şü nü rken baktım bir arkadaş geldi, bü yü k bir şaşkınlık ve
heyecanla hemen diğ er arkadaşların durumlarını sordum. Dedi ki
“hiç sorun yok” yani arkadaşların hepsi iyidir. İşte insanın yarasına
merhem gibi gelen sö zler “arkadaşların hepsi iyi bir şey olmamış.”
Bir saat içinde hepimiz o mangadan çıktık ama daha çemberden
çıkmış değ iliz.
Ama hepimiz o mangadan çıkmış ve dışarıdaydık. Dü şman
ışıldak da atıyordu bazen gü nü z kadar aydınlık oluyordu her yer.
İşte o zaman Mart ayıydı daha yeni yeni yapraklar açılıyor ö yle sık
ormanlıklar da yok. Yani ortaya bir de kamuflaj sorunu çıkıyor.

165
 SİS

Yine de yoğ un silahlar çalıştığ ı için artık onlar da karıştırdılar.

Anladığ ım kadarıyla onlar dışarı çıktığ ımızı anlamadılar.
Arkadaşlar da dışarıya çıktıktan sonra ben dü şmana hiç ateş
etmedim. Sanırım bir saat ya da kırk beş dakika geçti. Bö yle
uçurumlarda dağ cıların halatlara tutunduğ u gibi biz de
tutunmuşuz kayalıklara. Ama bizim halatlarımızı arkadaşlarımıza
olan ö zlemimiz ve onları gö rme isteğ imiz oluşturuyor. Ö ylece o
yoldaş umutlarına kırk dakika gibi bir zaman tutunduk. Biz onlar
belki biraz sakinleşirler dedik. Ondan sonra oldukça yavaş ve
mesafeli bir şekilde inmeye başladık. Aşağ ıya indik yani iniyoruz
ama yol diktir ve taşlar yuvarlanıyor. Dedim ya çatışma ortamında
kalan bilir, yani sen o çatışma ortamından çıktıktan sonra bile iki
gü ne kadar da kulaklarında o sesler çınlar, bir tü rlü son bulmak
bilmez. Şimdi dü şmanın kulaklarında sü rekli bizim ayak sesleri
çınlıyordu. Yani en azından o zaman çıkardığ ım sonuç oydu. Ö yle
nefes nefese ayağımızın altından kayan taşları ellerimize alarak o
uçurumun dibine indik. Etrafta herkes kendi mevzisinde ateş
yakmıştı, gö rü ntü den anladığ ımız kadar bunlar bizim dışarı
çıkabileceğ imize hiç ihtimal vermemişlerdi.
Yani nasıl olsa biz orada onları bekleyen birer avdık. Yani
onlar da kendi açılarından haklı sayılıyorlardı, orada yaşamak,
oralardan geçmek gerçekten bam başka bir şeydi. Onlar da
kendilerine gö re tedbir almışlardı. Ama gerilla taktiklerini ve
yoldaşlığ ın umutlu çıkış yollarını tahmin edememişlerdi. Gerilla
durur mu ö yle. Mutlaka bir yolunu bulur kendini yoldaşlarına
ulaştırır bir şekilde. Biz kayalığ ı aşınca dü şman mevzilerini daha
net bir şekilde gö rdü k. Kendi aramızda kalan o çemberleri nasıl
aşacağ ımızı tartıştık. Yani çaresi yok bu gece kendimizi çemberden
çıkarmamız gerekiyor. İki yü z metre kadar bir mesafeyi sü rü nerek
gittik. Bir ara boşluk vardı, dedik oradan çıkalım baktık orda da
mevziler vardı, bir tankların altında ateş yoktu. Biz bö yle
tartışırken oraları tanıyan bir arkadaş dedi ki, ben daha ö nce
buralara depo için bakmıştım. Buradan yol veriyor, yol biraz
kö tü dü r ama biz çıkabiliriz dedi. O arkadaşın ö ncü lü ğ ü eşliğ inde

166
kalan çemberleri de aştık. Giderken tartıştık yani kendimizi yukarı
vereceğ iz, orada dü şman her yeri tutmuş da olabilir ama biz
çemberleri yaracağ ız, ne olursa olsun.
Yani bir kişi bile sağ kurtulsa yeterdir diyoruz artık. Herkes
kendini ö nü mü ze çıkabilecek bir engelde fedai olmak için
hazırlamıştı. Hatta bir bombamı daha ö ğ lenden hazırlamıştım ben
yani pimini çekmiştim ama ü stü nde hortum kalmıştı. Dü şman
gelmeyince o zaman yanımda ö yle hazırda kaldı. Yani o bombam
ö yle kalmıştı ve ben onu atamamıştım namluya sü rü lmü ş bir
kurşun gibi yanımda taşıyordum.

Gece ve gerilla zamanları

Biz yine elimize bombalarımızı almış tepeye çıkıyoruz ve

kesin onlarla iç içe gireceğ iz diyoruz kendi kendimize. Tepeye
çıktık, tabi mesafeli ve dikkatli bir şekilde gidiyoruz çü nkü daha iki
arkadaş aşağ ıdadır. Ateş kokusunu alıyoruz, etrafı da kontrol ettik
bir şey bulamadık. Bö yle yü z metre sonra kesin mevzi vardır
diyoruz. Diğ er arkadaşlar da yavaş yavaş geldiler, orda da bö yle
mesafeli gitmeye devam ettik. Yani kelimelerle bazen insan bir
şeyleri ifade edemiyor. Her halde ö lü m bir şeyi ifade etmiyor,
orada ö ne çıkan biraz daha duygu oluyor, tabi ki ikisi de yarışıyor.
Çıkmadan ö nce yaralanan olursa kim olursa olsun kendini imha
edecek diye konuşup karara bağ ladık. İçimden Çin sedi bile olsan
yani o kadar bü yü k bir engel bile olsan seni aşacağ ız diyorum.
Adım adım ilerlemiştik. Bazen yü rü yerek, bazen de
emekleyerek ilerlemiştik. Ama sonunda atılan bü tü n çemberleri
yarıp çıkmıştık.
Biz çemberden çıktıktan sonra ben o yaşadıklarımın
sıcaklığ ını taşıyordum ve o insan boğ azını sıkan eli hala boğ azımda
hissediyordum. Onun için heval zeki “bunlar bize bu kadar
çektirdiler, biz çemberden çıkmışken onlara arkadan vuralım.”
Yani bu kadar tedbirden sonra bunu hayal bile edemezler. “Bin de
onların hepsini uçurumdan atalım artık ne oluyorsa olsun dedim.

167
 SİS

Sonra arkadaşlar tedbirleri alma ve tü m arkadaşları dü şü nme

açısından kabul etmediler. Daha aşılacak çok yolumuz var dediler.
Ellerimiz tetikte yü rü dü k gecenin içine. O gecenin içinden
tarihe akıyorduk. Biz bireyden de ö te bir halkın umutlarını
yü klemiştik omuzlarımıza ve onlara sahip çıkmalıydık. Attığ ımız
her adım karanlıktan aydınlığ a yol alan bir tomurcuk, bir çocuk
tebessü mü demekti ü lkemde, bunu biliyor ve bunun gururuyla
yü rü yorduk. Gerillanın ö nü nde her zaman yeni başlangıçlar vardır.
Attığ ı her adım yeni bir serü vene gebedir. Arkadaşlar dü şmana
karşı hırsımı almadığ ımı ve savaşmak istediğ imi gö rü nce bana
biraz da takılarak “bu aştığımız ilk çemberdir daha çatışmalara çok
gireriz” dediler. Sonra oturup bundan sonra ne yapalım diye
tartıştık. Dü şman dağ lık yerlerin hepsini tutmuş, o yü zden bizde
kendimizi ova taraflarına verelim dedik. Yani Kızıltepe taraflarına
gitmeye karar verdik.
Biz o tepeye çıkarken saat bire geliyordu. Yaklaşık bir
kilometrelik bir mesafedir. Ama dö rt saatte ancak çıkabilmiştik.
Arkadaşların gideceğ iz dedikleri yer yani Kızıltepe ovası
bizim oralardı. Tabi ben alanı tanımıyorum, sivilken bir gitmişliğ im
vardı o kadar. Aradan çok zaman geçmiş ben çocukluk yıllarından
gerilla yıllarını adımlamışım artık. Bir zamanlar hoplaya zıplaya
girdiğ im bu alanlara şimdi bir gerilla olarak giriyordum yıllar
sonra. Yani benim de anam oralı olduğ u için ben oralara gitmişim.
Yanımızdaki bir başka arkadaş oraları biliyor o bizi gö tü recekti.
Ancak biz bulunduğ umuz yerden ovaya inene kadar saat iki buçuk
oldu.
Heval Zeki’ye “gideceğimiz yer buradan kaç saat çeker” diye
sordum. “Altı ile yedi saat kadar çekiyor” diye cevap verdi. Saat ü çe
geliyordu. “Heval saat ü çe geliyor, bu saatte yola çıkarsak nasıl
ulaşırız oraya” diye bir soru daha sordum. Heval Zeki “başka bir
seçeneğ imiz yok, saat kaça gelirse gelsin oraya gideceğ iz. Olur da
oraya ulaşmasak da artık nereye kadar gidebilirsek gideriz” dedi.
Bizim yanımızda ö yle kayda değ er erzak ya da başka bir şey
de yoktu. Yani yü kü mü zde yok. Biraz hızlı gidersek belki bir yere

168
ulaşırız diyerek yola çıktık. Cihazda dü şmanı takip ederek
gidiyoruz. Hala çemberden çıktığ ımızın farkına varmamışlardı. O
yü zden bü tü n konuşmaları yarın nasıl bizi vuracaklarını, bizi
oradan nasıl sö kü p çıkaracaklarını konuşuyorlardı. Aslında sö zü n
doğ rusu palavra atıyorlardı. Çü nkü bir gü n boyunca o delikte
avuçlarının içinde gibiydi. İki korucu, iki asker dışında bizim
bulunduğ umuz yere gelmeye cesaret eden bile olmadı. Tabii o
gelenler de vuruldular.
Dü şmanı dinleyerek ve kendi kendimize onlarla alay ederek
yü rü meye devam ediyoruz. Biraz daha yü rü dü kten sonra yolu,
yani ovayı bilen arkadaş “daha yolumuzun çok olduğ unu” sö yledi.
Arkadaş ö yle sö yleyince ovanın ortasında açık bir yerde
kalacağ ımızı anladım. O sırada ovadaki ekinleri dü şü ndü m. Çü nkü
içinde saklanabileceğ imiz bir yerler bulmamız gerekiyordu. Ancak
buğ daylar da daha tam boy atmamıştı. Yani insanın kendisini
içinde saklayabileceğ i kadar boy atmamışlardı.
Oradan geçen ipek yolu var, o yol gü ney Kü rdistan’a kadar
geliyor. İpek yoluna bile daha varmış değildik. Daha yaklaşık bir
saat kadar o yola vardı. Normalde bulunduğ umuz yerden o yola bir
saat yok. Ancak yol çamur ve biraz da zorlanarak yü rü dü ğ ü mü z
için bir saatte varsaydık iyiydi. Bu arada hava da yavaş yavaş
açılmaya başladı. Hava açıldıkça ipek yolu da gö rü nmeye başladı.
Heval Zeki “hava açıldı ama biz daha ipek yoluna varmış değ iliz”
dedim. “Doğ ru ama başka ne yapalım” dedi. “Ardından da galiba
yolu geçemeyeceğ iz” diye ekledi. Yolu geçseydik kendimizi biraz
daha sağ lama almış olurduk. Aslında yolu geçtikten sonra gitmeyi
dü şü ndü ğ ü mü z kö ye daha iki saat kadar bir yol kalıyordu. Ama
yinede yolun ö te tarafı daha iyi olurdu. Birkaç adım daha attıksan
sonra Heval Zeki, “artık nereye kadar gidebilirsek” dedi sadece.
Biraz daha yü rü dü k. Kızarak ufukların yerini aydınlık almaya
başladı. Hava giderek açıldı. Ovanın tam ortasında kaldık. Newroz
gü nü dü r ve biz ovanın tam ortasında bir yerdeyiz.
Hem yorgunluktan dolayı hem de gece boyu yü rü dü ğ ü mü z
için tam nereye geldiğ imizi bilmiyorduk. O ovada da çok azgın

169
 SİS

korucu kö yleri de var. Zaten bir gü n ö nceki çatışmada iki tanede

korucu vurulmuş. O yü zden çok duyarlı olmalıydık. Ö yle olmasa
bile gerillacılık tedbirlerini almamız gerekiyor. Çü nkü bizde kural
yaşamak, kuralsızlık imhaya gitmekti. Etrafı tanımak için biraz
bakınca bir gü n ö nce iki korucunun vurulduğ u ve azgın olan
korucu kö yü nü n yanı başımızda olduğ unu anladık. O bö lgenin en
kö tü kurucuları onlardır, aynı zamanda bizi gö rü p yerimizi
dü şmana ilk gö steren çeteler de onlardı. Yani o çetelerden
olmasaydı o noktaya asker gelmezdi. İçinde sabahladığımız ovada
yazın pamuk ekiyorlar, onun için her yerden sondajla su çekmişler.
Onun için de yağ mur yağ sa da yağ masa da tarlalarda sulama
yapılıyor. Ayrıca suların kanallarda durması için de on metreden
daha derin kanallar açmışlar. Tek çaremiz bu kanalların içine
mevzilenecek şekilde yerleşmekti. Biz de bu kanalların için ikişer,
ikişer mevzilenecek şekilde yerleştik. Bir de yanımızda hiçbir şey
yoktu bir tek ben çatışmadan ö nce kefiyemi sırtıma bağ ladığ ım için
kefiyem var ama hiçbir arkadaşın yanında bir şey yoktu. Ö ylece
nö betçimizi çıkardıktan sonra iki saat kadar dinlendik. Yani açtık,
yorgunduk ama en çok da uykusuzluk ve yorgunluk bizi
etkiliyordu. Yer ıslaktı ama bizim umurumuzda değ ildi çü nkü biz
arkadaşlarımızı yeniden gö rmeyi kesinleştirmiştik. Anaların
payına dü şen gö zyaşının akmasına izin vermemiştik. Gerillayla
gecenin buluştuğ u yerde anaların payına gö zyaşı değil umut
dü şmeliydi. Bu gerillanın gü nlü ğ ü nde bö yle yazar. Gerillalar
karanlıktan, alacakaranlığ a oradan da aydınlığ a yol alır durmadan.
O yü zden bu coğ rafyanın yü zü nde isyanlar hiç eksik olmamıştır.

Apocu gençler

Durduğ umuz yer yaştı ve ilerleyen saatlere araba sesleri

eklenince uyku tutmadı. Bir de sadece bir kefiyemiz var uykuya
dalan arkadaşın ü stü ne atıyoruz. Uykuya dalıp uyanmak bö yle
dakikalar arasında gelip gidiyor. Hava soğ uk yani artık iliklerimize
kadar ü şü yoruz uyku da tutmuyor zaten. Uyandık. Birde ne

170
gö relim kö yü n ortasında bir bayrak sallanıyor. Anladık ki
çatışmaya yakın bir kö ydü r orası. Ama biz vurduğ umuz kurcuların
o kö yden olduğ unu bilmiyoruz. Meğ er bunlar işbirlikçi azgın
kurucularmış. Saat yediye doğ ru iki genç bizden yana tarlalara
geldiler. Onlar tarla sulamaya mı geldi yoksa başka bir iş için mi
geldiler tam hatırlamıyorum. Ama onlar tam bulunduğ umuz
tarlanın içine yani bulunduğ umuz yere geldiler. Biz de o kadar
barut, ateş ve çamura bulaşmışız ki bizi ilk gö rdü klerinde çok
ü rktü ler. Ö yle bir sü re donup bize baktıktan sonra normal insanlar
olmadığ ımızı anladılar da bir tü rlü nasıl insanlar olduğ umuzu
çıkaramıyorlardı. Yağ mur yağ ıyordu ama çok şiddetli değ ildi yine
de her yerimiz çamur içinde kalmıştı. Bir de alanlara elbise
ulaştırma zorlukları olduğ u için bizim de elbiselerimizin hepsi
gerilla elbisesi değildi. Mesela heval Zekinin sadece yeleğ i gerilla
yeleğ iydi. Pantolonu kadifeydi tabancası da vardı yani hazırda en
sivilimiz oydu. Şimdi gö revin hepsi ona dü şü yordu. Heval Zeki
tabancasını kaptığ ı gibi gençlerle sohbet etmeye gitti. Onlara
arkadaş olduğ unu sö yledikten sonra gençlerden birinden kü reğ i
eline aldı, bunları gü venlik amaçlı yapıyordu. Yani gençler
kaçmasın, bizi deşifre etmesin diye yapıyordu. O gençlerden biri on
beş diğ eri on yedi yaşlarındaydı. Ama onlar bizim arkadaş
olduğ umuza inanmıyorlardı yani biz onları inandırana kadar çok
zorlandılar. En son biri “heval askerler kendilerini bu kadar
çamura batırmazlar” dedi. Yani arkadaş olduğ umuza inandılar.
Ondan sonra saat dokuzdu herhalde tam emin değ ilim sekiz de
olabilir iki askeri arabanın geldiğ ini gö rdü k.
Biz ilk ö nce paniğ e girdik kendi kendimize dedik ki kurdun
ağ zından çıkıp aslanın ağ zına girmişiz. Bombalarımızı yeniden
hazırlarken kesin bunlar bizi takip ettiler diyoruz birbirimize. Ö yle
hazırlık yapmaya çalışıyoruz ama bomba ve silahlarımız da bizim
gibi çamur içindeler çalışıp çalışmayacağı bile beli değildi. Ama biz
yine de hazırlanıyorduk her olasılığ a karşın. Bizim bulunduğ umuz
kanalda su vardı ve arabadan inen asker o gençleri çağ ırdı. Heval
Zeki ve bir arkadaş daha da o gençlerin yanındadır biz de elimiz

171
 SİS

tetikte neler olacak diye bekliyoruz. Zeki arkadaş o gençlerden

birini gö nderdi arabanın yanına, askerler de bir şeyler sorduktan
sonra yollarına devam ettiler. Askerler o alandaki boş bir kö ye yani
dağ a doğ ru gidiyorlardı. Bu bizim için de iyiydi. Saat başı o gençler
geliyorlar “heval hareket etmeyin işte siz gö rü ntü veriyorsunuz”
diyorlardı. Bir taraftan da duygusal yaklaşıyorlar, bizi o halde
gö rmek istemedikleri için yü zlerini çeviriyorlardı. Biz kendi
aramızda tartıştık sonra gençleri çağ ırdık ve onlara dedik ki bizim
ü stü mü zü ö rtü n, ö yle ikide bir gidip geliyorsunuz dikkat
çekersiniz. Bir de biz izliyoruz dü şman durmadan takviye istiyor.
Onlar ö yle ü stü mü zü kapattılar ama yanımızdan gitmediler.
Ö ğ leden sonra çok şiddetli bir yağ mur başladı, artık kuru bir
yerimiz kalmadı. Yapacağ ımız bir şeyi de yok en ufak bir gö rü ntü
çatışmaya neden olabilirdi yani beklemekten başka şansın yok.
Gerillada bilinir savaşta ilk hata son hattadır yani en ufak bir
dikkatsizliğ i kabul etmiyor savaş. Ö yle yağ murun altında, çamurun
içinde saatlerce yü z ü stü bekledik hiç hareket etmeden. Ö ğ leden
sonra şiddetlenen yağ mur suyun yü kselmesine neden oldu biz
bö yle artık boğ ulmamak için kafamızı hareket ettiriyoruz. Biz
orada sadece kendimizi değ il bir de o iki genci dü şü nü yorduk. Yani
gerilla nedensiz kayıplara asla izin vermiyordu, biz de veremezdik.
Rahat hareket etmek için kendimizle birlikte o gençlerin hayatını
tehlikeye atamazdık. Onun için gerekirse nefesimizi bile tutardık.
Gerilla gerektiğ i zaman hareket eden değ il miydi?
Kendimizi ö yle akşama kadar tuttuk. Akşama doğ ru her yeri
yoğ un bir sis de kapladı. Biz artık hareket etmeye daha doğ rusu
kendimize gelebilmek için uyuşan yanlarımızı açmaya çalıştık.
Hem çok yorgun ve açız, bir o kadar da suyun içinde ü şü mü şü z.
Dü şman bizi o ovada aramıyordu, gidip bizi dağ larda arıyordu. Biz
gençlerle vedalaşıp nereye gideceğ imizi sö ylemeden gecenin
gizemine karışmak için yola koyulduk. O bizi dağ larda ararken biz
asfaltta gideceğ imiz yere doğ ru yü rü meye yeniden başladık. Hatta
bir yerde bir askeri araba geldi ü ç kişi içindeydi ama onlar
etraflarına dikkat etmiyorlardı çü nkü onların hiç beklemediğ i,

172
ummadığ ı bir yerdeydik. Bö yle avcı kollu tek tü k arabalar da
geziyordu. Biz yine alanı tanıyan bir arkadaşın ö ne geçmesiyle
yolumuza geceyle birlikte devam ettik. Bir yarım saat kadar daha
yü rü dü kten sonra arkadaşlar ipek yolunu geçtiğ imizi sö ylediler.
Biz yü rü dü kçe karanlık kuyulaşıyor, sis yoğ unlaşıyordu. Artık ö yle
bir hale geldi ki sen beş metre ö teni bile gö remiyorsun. Biz ö yle ü ç
dö rt saate yakın bir zaman yü rü dü kten sonra arkadaşlar kendi
aralarında tartışmaya başladılar. Yolu şaşırmıştık kö ye tek bir
asfalt yol gidiyormuş yani kaybolmuştuk gecenin ve o ovanın
içinde. Asfaltın kenarından geçmişiz ve bunu fark edememişiz.
Yolu şaşırınca da bir suyla karşılaştık meğ er şehrin kirli suyuymuş
ve biz o suya vurmak zorunda kaldık. Biz sudan çıkıp da yü rü meye
devam ettikçe bizden yü kselen kokuların da farkına vardık. Bir de
heval Sedat’tın bir ayakkabısı dü şmü ştü ama o kesmeye
sö ylemeden, ö yle sorun çıkarmadan yola devam ediyordu. Bizden
yü kselen kokular yü zü nden artık mesafeli de yü rü mek zorunda
kalmıştık. Mecburiyetten mesafeli gidiyoruz, o kadar ki kö tü
kokuyoruz dö rdü mü z de.
Ama yü rü meye devam ettik geceyi ve sisleri aşarak. Bir de
baktık ki apartmanların, arabaların olduğ u yerden bö yle on dakika
kadar uzak bir yerdeyiz. Acele etrafa bakındık ki bir kulü be vardı
hemen oraya girdik. Kulü beye baktık içi dolu tahta. O tahtaları
yaktık ve ateşin alevleri tavana vuruyordu artık. Ateş ve gerilla
arkadaşlarımızın hasreti sarıyor bizi. Saat bir iki civarı olduğ u için
arabalar da fazla çalışmıyordu artık. Sessizlik ve ateşin ısısı geceyle
birlikte yol alan bir ö zlemi bü yü tü yordu koynunda. İşte heval
Sedat’tın ayakkabısı yok aç, yorgunduk ama oralarda kalmak
istemiyorduk. Yani arkadaşlarımızın hasreti çekiyordu bizi. Bir
saat kadar ya dinlendik ya da dinlenmedik yeniden dü ştü k yollara.
Ö ncü mü z de artık kaygılanıyor. Yolu kaybetmişiz, tam nereye
gidiyoruz bilmiyoruz ama arkadaşlara ulaşabilme umudu
ayakkabısız yorgunda olsak yü rü tü yordu bizi. Bir saat daha
yü rü dü kten sonra karşımıza bü yü k bir kö y çıktı, bu arada
ö ncü mü z bizimle kaygılarını da paylaşmayı unutmuyor tabi. Bü tü n

173
 SİS

bunların içinde bir de ö nü mü ze yeniden bir su çıktı ama bu sefer

bir de kö prü sü var suyun. Su kö prü nü n altından gidiyor ama
kö prü nü n hemen ü stü nde projektö rler var. Bizim de kö ye
girmemiz için mecburen o kö prü yü geçmemiz gerekiyor. Bir de
gitmemiz gereken kö y orası mıdır değ il midir tam emin de değ iliz.
Kendimizi deşifre etmemek için yine suya vurduk. Sabah
yaklaşıyor hareket zamanımız azalıyordu. Yani bir şeyi olursa
kendimizi yetiştirebileceğ imizi hiçbir yer yok. Kö ye yakın bir yerde
mola verdik ve sigaralarımızı içtik, ondan sonra ne yapabiliriz diye
tartışmaya başladık. Hava yavaş yavaş aydınlandığ ı için etrafımıza
bakıyor ve farklı şeyler sö ylü yorduk çü nkü herkesin aklına farklı
bir şey geliyordu. Ben boş su tankerlerine girelim dedim. Heval
Zeki hemen araya girerek “yarın çocuklar gelip tanklara baksalar
ne yapacağ ız” dedi. Sonra ortaklaşa tekrar ateş yaktığ ımız o
kulü beye dö nmeye karar verdik.
Sabahın ilk ışıklarıyla birlikte oraya vardık. Kendi aramızda
yaptığ ımız bir tartışmadan sonra bir arkadaşın gidip etrafta ne var
ne yok, neredeyiz gibi soruları netleştirmesi için kö ye gitmesine
karar verdik. Aslında yaptığ ımız çok tehlikeli bir şeydi ama bir
şeyler de yapmamız gerekiyordu. Biz bö yle tartışırken ben dışarı
çıkıp etrafa bir daha baktım. Sonra bize çok da uzak olmayan bir ev
gö rdü m. Hemen içeri girip arkadaşlara dedim ki uzakta bir ev var
sanki burası asfalta yakın bence o eve girelim. Ama evin dolu mu
boş mu olduğ unu tam bilmiyoruz. Heval Zeki yanına bir arkadaş
alarak ö nden gitti. Ben ve Sedat arkadaş arkada kalmışız bunu hem
herhangi bir durumda savunma yapabilmek için hem de heval
Sedat’ın ayakkabısı olmadığ ı için yaptık. Ben ve heval Sedat
durumumuzdan yakınıyorduk işte diyorduk Botanda en zorlu
yılları geçirdik ö zellikle doksan dö rtlü yılları oralarda geçirdik, çok
zorlu sü reçlerdi ama bö yle halden dü şmemiştik. İşte ağır silahlar
falan birbirimize takılıyoruz. Ben iyi hatırlıyorum bö yle artık
yü rü yecek takat kalmadığ ı için ben iki adımlık yolda mola
vermiştim. O sırada arkadaşlar bizi çağ ırdılar ve ev doludur
dediler.

174
 Gerilla taktikleri bitmez

Yani giden arkadaşlardan biri geri dö nü p bize dedi ki ev

doludur. Yine ne yapalım diye oturup tartışmaya başladık. Ben o
zaman dedim ki biz Çeçenistan taktiklerini deneyeceğ iz. Yani gidip
kapıda bekleyeceğ iz, bunlar sabah nasıl kapıyı açar açmaz biz,
içeriye gireceğ iz artık aile yurtsever ise değilse onları rehin
alacağ ız akşama kadar yani en azından kendimize gelene kadar
orada kalırız. Biz kapının ö nü ne gittik, hani yağ mur için salon gibi
bir şey yapıyorlar ya yani kapının ö nü nde ayakkabılar ve yağ mur
için yaptıkları yere gittik. Biz oraya oturduk ama bana ilginç gelen
bir şey vardı, oranın çok saldırgan bir kö peğ i vardı. Biz bunu
sonradan fark ettik, çok azgındı ama orada bağ lıydı ve hiç ses
çıkarmıyordu. Evin sahibi bile sonradan hayretler içinde kalmıştı.
Biz dö rt arkadaş ö yle ayakkabıların içinde birbirimize yanaşarak
oturduk. Dü şü ndü k eğer kapıyı çalsak ki sabaha az kalmış
birilerine telefon edebilirler. Bu da gü venlik açısından
beklenmedik olaylara neden olabilirdi. Eğ er ö yle bir şey olursa
işimiz gerçekten kö tü olurdu, o yü zden onların kapıyı açmasını
bekledik, içeri girmek için. Biz birbirimize yaslandığ ımız ve çok
yorulduğ umuz için neredeyse yatıyoruz. Hata ben bir ara
dalmıştım sabah yoldan giden kamyonun yü ksek sesiyle uyandım
tekrardan. Etrafa baktım benimle birlikte ö ylece arkadaşlarda
artık sızmışlar yani. Ben arkadaşları uyandırdım daha beş dakika
geçmemişti ki biri kapıya geldi. Biz tedirgindik. O bize dedi ki
kimsiniz? Heval Zeki dedi ki “daye deri veke te me nas bıki” ana
kapıyı açarsan bizi tanırsın. Biz bö yle cevap verince o da evin
beyini çağ ırayım dedi. O ben evin beyini çağ ırayım deyince biz
korktuk.
Yani şehir bize keleş mesafesi kadar uzaktır çok değ il. Bu
şehre telefon da edebilir diyorduk ki. Ananın adam yani bey dediğ i
oğ lu kapıya geldi. Adam yani bey dediğ i de onun oğ luydu, zaten iki

175
 SİS

çocuğ u varmış biri altı yaşlarında falan biri de on dö rt

yaşlarındaydı. Ananın iki kızı ve iki oğ lu vardı. Oğ lu evin
korumasıdır, silahı da var, normal av tü feğ i. Ana samimiydi
gerçekten ö yle kö tü bir şey de yoktu, kapıyı açtı. Kapıyı açar
açmaz, bizi gö rdü de biz artık insan gö rü ntü sü nden çıkmıştık. Kaç
gü ndü r çamur, açlık, çatışma, yü rü yü ş bizi halden dü şü rmü ş ve
şeklimiz de değ iştirmişti. O ana oğ lu da orada kızı ile birlikte
herkes dö nü p bize baktı. Ana çok soğ ukkanlıydı durumu hemen
anladı ve bizi içeri aldı. Bu karışık geçen dakikalar içinde bize
duygusal yaklaşmaya başladılar. Bir yandan ağ lıyor bir yandan da
sitem ediyordu bizi neden daha erken uyandırmadınız diyorlardı.
Biz onlara aslında çok yorgun olduğ umuzu ama sizin nasıl bir aile
olduğ unuzu bilmediğ imizden tedbirlik davranmamız gerektiğ ini
anlattık. Biz onlarla bö yle kendi aramızda sohbet ediyoruz. Ama
onlar durmuyorlardı tabi bir yandan bizimle sohbet ediyorlardı bir
yandan bizim için kaldırdıkları sobalarını yeniden kurup
yakıyorlardı. Dışarıdan bir insan gelirse hiçbir şeyi fark etmeyecek
şekilde kendimiz değ iştirdik. Biz silahlarımızı kendimize yakın
tutuk ama normal bir insan gelirse bir şey fark etmeyecek şekilde
yaptık. Ananın çocukları hala şaşkındılar bazen ne yapacaklarını
bile bilmiyorlardı. Biz onların umutlarıydık ve onlara çok
yaklaşmıştık. Bizi nereye koyacaklarını nasıl dokunacaklarını, nasıl
sesleneceklerini bilemiyorlardı. Ana için gerçekten insan ne dese
azdır. Ondan sonra da ben o alanda olduğ um sü re boyunca sonra
da hep sordum. Yani o anaya sü rekli selamlarımı gö nderdim. Yine
imkan buldukça, hala da bir yol bulursam o ananın durumunu
soruyorum. O ana bize çok emek verdi. Bizi kendi dö rt çocuğ u gibi
bağ rına bastı. Kü rdistan dağ ları bizi bir ana gibi kucaklamış
isyanımızı yü kseltemize yardımcı olmuştu. O toprağ ın kadınları da
kendi topraklarına çekmişlerdi ve bizi ö yle kucaklıyor bağ ırlarına
basıyorlardı. Yorgunluk yine bu duyguların yarattığ ı derinlikten
olsa gerek soba yakıldıktan sonra arkadaşlar yattılar ama beni
uyku tutmuyordu. Dü şü nü yordum Kü rdistan’ı ve o toprağ ın
bağ rında bü yü yen insanları arasındaki doğ al benzerliğ i. Cö mertliğ i

176
sevgisi ne kadar da benziyordu birbirine. Beni uyku tutmayınca
doğ alında nö betçi de oldum. Ertesi gü n ö ğ len gibiydi biz hala cihazı
dinliyoruz.
Biz evde hem dinleniyor hem de arkadaşlarımıza yeniden
ulaşmanın yollarını arıyoruz. Ö ğ leye gibi bizim çatışmaya
girdiğ imiz noktadan bü yü k bir patlama sesi yü kseldi ve yankısı
bize kadar da geldi. Biz ovadan sesi duyduk. Biz o çatışma yerinden
uzak bir yerde ovada dinledik bu patlamayı. Bir de biz noktada ilk
çatışmaya girdiğ imiz zaman bizim diğ er arkadaşlar da yani gö reve
gidenler de eğ er yanılmıyorsam şehirden geliyorlar. O zaman o
gurubun sorumlusu heval Latifti, o da Suruçluydu. Daha sonra
Gapta bir arkadaşla birlikte çatışmada şehit dü ştü . Biz noktadan
çıkarken onlar da noktadan ışıldakların yü kseldiğ ini gö rü yorlar.
Onlar da bu sefer bizim imha olduğ umuzu dü şü nerek noktaya
gelmiyorlar. Kendi kendilerine diyorlar ki kesin kurtulan
olmamıştır eğ er olmuşsa bile onu da sağ ele geçirmişlerdir. Bu
arada biz kurmaya çalıştığ ımız cihaz bağ lantısını kurduk. Biz
arkadaşlarla bağ lantı kurup hala yaşadığ ımızı bildirdik ama heval
Latif oradan sağ çıktığ ımıza inanmıyordu. Biz genele haber
vermişiz ama bizim alan yö netimi hala inanmıyorlar bizim sağ
olduğ umuza. Diyorlar ki her arkadaşın sesini cihazdan duyalım
ancak ondan sonra sizin sağ olduğ unuza inanırız. Gerçekten
bulunduğ umuz yeri gö ren bizim oradan sağ kurtulacağ ımıza
inanmaz. Biz kendimiz de oradan kurtulmuşuz ama hala oradan
sağ çıktığ ımıza inanmıyoruz. Aslında bizi imkansızlıklar kurtardı
diyebilirim. Mantıklı dü şü ndü ğ ü n zaman tıkanma gelişiyor, çok
mantıklı dü şü nsek aslında oradan çıkmamamız gerekiyordu, yani
mantık ö yle diyordu. Biz hepimiz cihazda tek tek konuştuk, o
zaman bizim dü şmanın eline geçmediğ imize inandılar alandaki
arkadaşlarımız. Onlara da takılmadan geçemedik ya dedik partiye
tekmil verdik onlar yaşadığımıza inanıyor ama siz
inanmıyorsunuz. Ö yle kendi aramızda birbirimize de takıldık.
Biz iki ü ç gece o evde kaldık. Ondan sonra beş saat
yü rü dü kten sonra ancak varmamız gereken kö ye vardık. Oraya

177
 SİS

gittik, arkadaşımızın akrabalarının evine gittik. Onlar da bize

kaygılı bir şekilde bakıyorlardı çatışmayı duymuş olmalılar. Ondan
sonra akşam olunca kendimizi direk Derik tarafına verdik. Oraya
gidiş de bir gecelik yol çekiyordu. Yani kendimizi sonunda ovadan
kurtardık. Arkadaşlarımıza dağ larımıza yeniden kavuştuk. Bunu
kendi çabamız ve halkımızı emeğiyle başardık. Gap eskiden de
kendi başına bir eyaletti. 1993 yılında beş yü ze yakın arkadaş
orada kalıyordu biliyorum. Daha sonra heval Sedat bir gurup
arkadaşın hayatını kurtarmak için bir arkadaşla birlikte kendilerini
feda ederek şehit dü ştü ler. Heval Sedat dü şmanın bü tü n dikkatini
kendi ü stü ne çekiyor sığınaktaki arkadaşlar da anlıyorlar ve tekrar
sığ ınağ a girip ü stlerini kapatıyorlar, onun için de onlara hiçbir şey
olmuyor.
Mardin’de gü cü mü zü n anlatmaya yetemeyeceğ i kadar çok
olay yaşandı. Şimdi aklımda canlandırmaya çalışıyorum her
adımında başka kahramanlık destanları yatıyor. Heval Sedat,
Ferhat gibi arkadaşlarını kurtarmak için kendilerini feda etmekten
çekinmeyen yü rekler yatıyor oralarda. Çok iyi hatırlıyorum bir
Mervan arkadaş vardı bö lge sorumlusu, heval Bahoz vardı o da
Kamışloluydu o da eyalet yö netiminde yer alıyordu. Yine o gurupta
Şehit Felat vardı. Heval Mazlum vardı o da iki binde Kerboran da
şehit dü ştü . Gerçekten anlatılması gereken çok olay var ama
sanırım benim gü cü m bu kadarını anlatmaya yetiyor. Ama o
topraklarda anlatmaya gü cü mü zü n yetmediğ i kadar çok
kahramanlıklar yaşandı. Tü m zorluklarına rağ men yıkılmaz bir
kale gibi yü kseldi yoldaşlık sevgimiz ve halkımıza bağ lılığ ımız.
Olmazdan olurları yaratmak kolay olmadı hele bir de her anını
yaşayarak bunu gerçekleştirmek hiç kolay olmadı. Bir sö zü n her
anın her saniyesini bö yle soluğ una yapışırcasına yaşamak ve
yaşatmak için koşturmak gerillanın gerçeğinde gizlidir. Zaten
gerillanın bu olmazlardan olurları yaratması değ il midir bizi
peşinden koşturan.

178
 Mehmet Mardin

BERXE MİN! *

Otuz yıldır sü rdü rü len gerilla mü cadelesinde ve yaşamında

ruhumuzu, benliğ imizi etkileyen şey çok... Devrimcilik dü nyanın en
ciddi işi, çü nkü ateşten bir yaşam var. Yaşamı yeniden yaratma,
insan sanatı çok ö nemli. İnsanı en derinden etkileyen ve zamanda
ve ruhumuzda iz bırakan nokta arkadaşlık. Arkadaşlık, yoldaşlık
ö zgü rlü kten bir derya gibi. Yü zmesini bilirsen eğ er. Çü nkü
yaşadığın her an’ın bü yü k bir efsanesi var ve bunu her an
paylaşıyorsun. Kendi gerçeğ in, toplum gerçeğ in ve karşında seni
yok etmeye çalışan dü şman gerçeğ in… Anlamlandıran insan bü yü k
efsaneler çıkarabilir.

Bana gö re dağ lardaki her insan birer yıldız… Ve

gö kyü zü ndeki en parlak yıldızlar da bize ait…
Zaman bana, akışının bu dakikasında anlatıcı olma rolü biçti.
Şimdi size Aziz’i anlatacağ ım.
Aziz onsekiz -ondokuz yaşlarında, insana yaşamın baharını
anımsatan melek yü zlü bir genç. (Adı bu yü zden mi Aziz’di acaba?)
…

Bir aşk var; biri kadın biri erkek iki kişi arasında yaşanır.
Kirli dü nyamız onu kirletmiştir. Bu yü zden ö mrü azdır. En gü çlü
duygu zannedilir. Uğ runa ö lü mlere gidilir, hayatlar savrulur o
gerçek sandığ ımız ama yalanlaştırılmış duygu için. Bu yolun gideni
çok, mutlu olanı azdır.
179
 SİS

Bir de aşk vardır; yaşamın tü mü ne, diğ er aşkı da kapsayacak

biçimde duyulan tutkudur. Yaşama ve ona dair olan her şeyi
sevmektir. Ü retmek, insanlık için –ismini bile bilmediğ in insanlar
için- efsaneler yaratmaktır. Benim bu kadar yıllık dağ lı geçmişimde
anladığ ım şu: Toprak, su, dağ ların, gerilla yaşamının gü zelliğ ine
â şık olunabiliyor. Arkadaşlık ve yoldaşlık, gerillanın yaşam kü ltü rü
var ve bu iki insanı aşıp genelleşen aşkın içerisinde işte Aziz’deki
yaşam aşkı ve yaşam sevgisi korkunçtu.
Bir gerillaydı, aynı zamanda bir komutandı. Dü şü nü n, hayatı
daha yeni tanımayı ö ğ renmiş bir insan dü nyanın yü kü nü
omuzluyordu.
Ondaki bu yaşam aşkı ve sevgisi her anına ve bizim
yaşamımızın her alanına yansırdı. Mesela biz kö zü n başında
otururken oradan geçiyorsa, ya bir espri yapıp kendini hissettirir,
ya da nasıl olduğ umuzu sorup ilgisini yansıtırdı.
Ya da şu ya bu nedenle, ya da yaşadığ ımız zorlukların
etkisiyle bir yoldaşın moralinde ufak bir dü şme olsa; yanında
gö receğ i ilk insan olurdu Aziz… Sanırım, içinde bulunduğ umuz
yaşamı, aynı zamanda her yö nü yle kendisine ait gö rü yordu.
Normalde sadece kendi yaşam alanımıza giren olgulara dikkat
kesiliriz ya, bu yaşam da sanki tü mü yle ona aitti, bozulmasına,
gerilemesine izin vermeyecek derecede hassas ve yapıcıydı. Bir de
katıldığ ı her eylemden ö dü llendirilerek dö nerdi, başarırdı yani…
Aşkıyla bağ lantılıydı bu… Hiçbir şey, ne zorlu koşullarımız ne de
ö lü m kokan barutun gü cü moralini bozabilirdi onun. Bilemiyorum
belki de Amedlilerin sö ylediğ i gibi ‘çaxtırmaz’dı.
Rojin yani ben de, bü yü me yıllarımı dağ larda geçirerek
çocukluğ umu; karanlık ve gri yaşamın bana reva gö rü len payına
isyanıma adamıştım. Aziz’le ve diğ er yü ze yakın bir taburluk
arkadaşla birlikteliğ imiz bu temeldeydi. Kü rdistan topraklarında
savaşın ve vahşetin en doruk noktası olan 94 yılındaydık. Haa,
unutmadan bir de Rü stem vardı. İriyarı, zorlu koşulların hem
beden hem ruh olarak kelimenin tam anlamıyla pişirdiğ i cü sseli bir
yoldaştı. Bu iriliğ inden dolayı herhangi bir çatışmada yaralanma

180
ihtimali olursa arkadaşların onu nasıl savaş alanından
uzaklaştıracağ ı en bü yü k kaygısıydı. Bunu kara kara dü şü nü r ve
bazen bu kaygısını bizimle paylaşırdı. Taburdaki tü m arkadaşlar
gibi, Heval Rü stem de Aziz’imiz konusunda hassastı. ‘O’ndan ö nce
gitmeliyim, onun gidişini gö rmeye dayanamam’ derdi. Her eylem
ö ncesi tü m arkadaşlarda olduğ u gibi, heval Rü stem’le de onu
birbirimize emanet eder, kendisini (Aziz’izimizi) de dikkatli olması
yö nü nde uyarırdık. İşte bö yle, kendisini bizim yaşam sevincimiz
haline getirmişti Aziz…
Doksanlı yılların başında, daha sonra içimizden kaçan Hogır
denen adamın yanlış yaklaşımları ve uygulamaları sonucu
Botan’daki Ala denilen vadide yaşayan bir aşiret; gerillaya, yani
kendi kurtarıcısına dü şman hale getirilmişti. Bu, en bü yü k
yaramızdı. Aldığ ımız, sonradan iyileştirdiğ imiz kurşun, hain
şarapnel parçaları bile bu kadar acıtmazdı bizi.
…
Bu seferki hedefimiz Deştoke denen işgalci gü ç tarafından
denetimde tutulup yö nlendirilen ve bizim de eksikliklerimizden
beslenen bu aşiretin de bağ lı olduğ u bir karakolu topraklarımızdan
sü rmek, ihaneti temizlemekti. Eylem iki koldan
gerçekleştirilecekti. Ve bir kolun koordinesinde Aziz’imiz,
diğ erindeyse başka bir arkadaş yer alacaktı. Ben, yani Rojin tabur
yö netimi tarafından ilk kol’un yardımcılarından biri olarak
dü zenlenmiştim. Aziz eylemde bana yakın olacaktı, tabii bunun
sorumluluğ u da ağırdı. – Her ne kadar o benim bir ü stü m olsa bile-
…
Hava kendini yavaş yavaş koyu bir renge buladığ ında, son
hazırlıklarımızı tamamlamış; mevzilere yaklaşmıştık. İri-ufak
patlama sesleri heyecanımızı çoğ altıyordu, Aziz’e dikkat
ediyordum. Nerede ne yapıyor diye… Karanlık bir dü şman gibi
aramıza girmiş onu gö rmemi engelliyor, bir taraftan eyleme
katılırken diğ er yanımla onu arıyordum. Hep dostumuz olan
karanlığ a farkında olmadan kü frediyordum. Belimdeki şarjö rü
kılıfından çıkarıp arkamda ayakta duran arkadaşa vereyim derken,

181
 SİS

aniden bir şeyin yuvarlanıp bana çarparak aşağ ı doğ ru gittiğ ini
gö rmü ştü m. Bu durum muhtemelen bir arkadaşın yaralandığını ve
kendisini tutamadığ ını gö steriyordu. Elimdekileri oraya bırakıp
koşar adım peşinden gittim. Ne kadar hızlı gittiğ imin farkında
değ ilim, bir de baktım yaralı gelip ayaklarımın ö nü nde durdu.
Eğ ildim. Durduğ umuz yer ormanın biraz açıldığ ı birkaç metrelik
bir alandı, her zaman dostumuz olduğ una inandığ ım yıldızların
hafif aydınlığ ında yü zü ne baktım. İnanamıyordum!
Aziz’di bu… Yaşıyordu… Nereden geldiğ ini anlayamadığ ım,
aynı vü cudumda yayılan sızıya benzer; hafif bir kan sızıntısı
gö rü yordum vü cudunda. Bedeninden mi geliyordu sızıntı, yoksa,
yoksa kafasından mı? Bu kö tü ihtimali hemencecik rahatlıkla
kafamdan sildim. Hayır, ağ ır yaralanmış olamazdı.
– Rojin, Heval Rojin diye zorlukla bana seslendi.
- Bu cihazı ve silahımı al…
Bir taraftan onun sö ylediklerini yapmaya çalışırken, diğ er
taraftan bir şey olmayacağ ını, onu kurtaracağ ımızı yarasının
ö nemli olmadığını anlatmaya çalışıyordum. En bü yü k inancımız bu
olmasını isterdim o anda…
Zorlukla ve inlemeyi anımsatan bir şekilde:
- Hayır, yine de.. Sanırım yaram ağ ır…
Diretiyordum:
- Bir şey olmayacak, kendini bırakma.
Bu arada etrafa birçok arkadaş toplanmıştı. Cihazını,
koşarken veya ani bir harekette dü şmesin diye – çü nkü bö yle
durumlar çok yaşanıyordu- yeleğ inin cebine dikmişti Aziz… Şimdi
çoğ alıp tü m elbiselerince emilen kanın içinde dikişleri nasıl
açacağ ımı, bir taraftan ona nasıl yardım edeceğ imi dü şü nü yordum.
Her şeyden ö nce o benim komutanımdı, onun sö ylediklerine
ö ncelik vermek zorundaydım. Yeniden:
- Cihazı sö kmen lazım… Dişlerinle kopar hadi…
İçinde bulunduğ u duruma rağ men kendisine hâ kimiyetini
koruyordu. İkircikli halimi gö rü nce:

182
 - Hadi, bir şey olmaz. Senin dişlerin keskindir. Belki kan da
bulaşır. Bir şey olmaz.
Biraz durduktan sonra:
- Hem biz yoldaşız, birbirimizin kanı ağ zımıza bulaşsa da
normaldir, dedi.
Ne yapabilirdim ki?

Bu arada herkesi bir koşturmacadır başlamıştı. Çatışma

alanından çıkaracaktık onu…
Dediğ i olmuştu, cihazın bulunduğ u cebin dikişini dişlerimle
sö kmü ş, ağ zıma Aziz’in kanı dolmuştu. Gö zlerimin karardığ ını
hatırlıyorum. Birkaç dakika sonra kendime geldim. Aziz halen
yaşıyordu. Bazen hiç konuşmuyor, bazen de gö zlerini açıp etrafına
toplanmış olan arkadaşlara vasiyet niteliğinde veya moral verici
şeyler sö ylü yordu.
O anda nasıl olduğ unu anlayamadan, birinin kendini bana
çarpmasıyla iri cü ssesini Aziz’in ü zerine atması bir oldu:
- Berxe miiin!*
Gelen Rü stem Arkadaştı. O anda sadece O ve Aziz’imiz vardı.
Rü stem arkadaş artık bir şey gö rmü yor, duymuyordu. Yü zü nü
Aziz’imizin kanlı boynuna gö mmü ş durmadan aynı şeyleri
tekrarlıyordu:
- Berxe min! Berxe miin!
Onun bilinç kaybına uğ radığ ını dü şü ndü m bir an… Zaten
hiçbirimize bakmıyor, sö ylediklerimizi duymuyordu. Aziz,
gü lü mü z artık bilincini yitirmişti. Yoğ un kan kaybının kafasından
geldiğ ini anlamamız çok sü rmeyecekti.
Rü stem, Aziz’i kaldırıp, kucaklayarak yü rü meye başladı. Ne
yaptığ ımızın çok da farkında olmayarak, sorgulamayarak biraz da
Rü stem arkadaşın kişiliğ ine saygımızdan biz de onun peşine
takıldık. Onu şehit olarak noktaya gö tü rmek gerçek olmamalıydı,
değ ildi de zaten. Bu sadece bir hayalden, belki de bir dü şten
ibaretti. Sadece yorulmuştu, ya da ne bileyim uyuyordu. Noktaya
gitmeden uyanacak, başarımıza hep beraber sevinecektik…

183
 SİS

Size bu hikayede anlatamayacağ ım bir şey varsa o da bu

yolculukta neler olduğ u… Aklımda tek kalan takım komutanımız
Rojhat arkadaşın, Aziz’imiz katır ü stü ndeyken otlara, dikenlere
takılmasın diye onun gü nahsız ellerini avuçlarına alıp yol boyu
taşımasıydı. Rojhat da daha sonra şehit dü şecekti.
…
Bizde bir gelenektir, yaralı veya şehit arkadaşlarımızı
mü mkü n olduğ unca dü şmandan uzak tutmaya, korumaya çalışırız
ve bu yü zden de onları çatışma alanından uzaklaştırırız. İşte
Rü stem de Aziz’i bö yle uzaklaştırdı...
Eylem başarılı geçti. Tü rk ordusunun yoğ un bir yığ ınakla
koruduğ u tepe tamamen boşaltıldı. Silah ve malzeme elimize geçti.
Daha sonra ne mi yaptık? Gü n boyunca ağ ladık. Gö mersek,
onun gidişine ikna olacaktık sanki… Bunu yapamazdık. Bu yü zden
kimse harekete geçmedi. Taa ki akşam olana kadar…
…

Sonraki birkaç ay içinde ‘Aziz’den sonra nasıl yaşarız’ andına

bağ lı kalırcasına bir çok arkadaş tek tek gitti…
Hep sö ylerim, onlar gö kyü zü nü n en gü zel yerinde en parlak
yıldızlar. Bizi her an gö ren, bize gö z kırpan.

Ve Aziz’in ö ykü sü bö yle son buldu! Heval Rü stem daha sonra

Zap suyunda şehit dü ştü . Ben, Rojin, yani anlatıcı da onların izini
sü rü yorum. Belki bir gü n bulurum diye değ il. Mutlaka bir gü n
bulacağ ım diye…
Şimdi ben bu ö ykü yü size niye anlattım?
Gerçekti de ondan, yaşanmıştı... Ve siz okuyanlar da ‘bunlar
da yaşanıyormuş, bunlar da varmış’ diyebilesiniz ve hangi yaşam
aşkının bize bunca acıyı çektirdiğ ini, neden bu kadar acıya
katlandığ ımızı belki merak edesiniz diye… Uğ runa ö lü nen aşklar
halen yaşanıyormuş, bilesiniz diye…

184
 Eğ er yolunuz bir gü n dü şer de dağ lara gelirseniz; mutlaka
şehitlik’leri ziyaret edin! Gö kyü zü ndeki bir yıldız size gö z kırpıyor
olacaktır belki de o anda! Ve yıldız ve yıldızlar bulunduğ umuz
şehitlikte ve birçoğ unun da bir mezar taşı olmayan yurdumuzun
herhangi bir yerinde toprağ ına emanet olan arkadaşlarımızın
kendisidir.

Rojin Gevda

KAHVERENGİ ISLAK TOPRAK!

Vakit geç sonbahardı, Kasım ayındaydık... Bir taburluk gü ç

olarak Kuzey’den yorucu ama gü zel bir yolculuk yapıp Gü ney’in
Haftanin alanına ulaşmıştık. Yeni ve kapsamlı bir dü zenlemenin
sonucuydu bu. Haftanin’de taburumuz ikiye ayrılacak, bir bö lü k
İran Kü rdistan’ındaki Şehidan alanına geçecek, diğ eri de Zagroslar
ü zerinden Xakurke alanına kayacaktı. İkinci grubun içindeydim.
Bö lü kteki arkadaşların çoğ unun yeni olmasına rağ men,
Haftanin’den sonra yol gü zergâ hındaki Kaşura’ya kadar sorunsuz,
rahat bir yolculuk yapmıştık. Yıl 1997’ydi…

I.
Haftanin’e ulaşmak için sabaha kadar yaptığ ımız yü rü yü ş
sonrası mola vermiş, ö ğ leden sonra harekete geçmek için
hazırlıklar yapmaya başlamıştık. İkindiye doğ ru molayı bitirip yola
devam etmemiz gerekiyordu. Yü ze yakın arkadaş, uzun yü rü yü şü n
185
 SİS

ve soğ uğ un verdiğ i yorgunluğ u atmak; Kasım gü neşinin cimri

ısısından faydalanmak amacıyla gruplara ayrılıp dinlenmeye
çekilmişti. Arada mola verdiğ imiz bir sırada, tanımadığ ımız iki sivil
elbiseli aramızdan geçip gitti. Alanı tanıyan arkadaşların, bu
kişileri tanıdıklarını, bunların kö ylü olduğ unu ve kendilerine de
yardım ettiklerini sö ylemeleri bizi de rahatlatmıştı.
İkindiden sonra hareket edeceğ imiz yol gü zergâ hımız tepe
fazla da yü ksek sayılmayacak, fakat dü z arazi gibi uzun, yaklaşık
bir kilometre boyunca devam eden bir tepeydi. Dü şman denetimi
altında olması normalde geçilmesi kolay araziyi tehlikeli hale
getiriyordu. Ve burayı karanlıkla aydınlık arası bir vakitte
geçmemiz gerekiyordu. Bu vakit de ikindiye denk geliyordu. Tepe
birçok tepenin orta yerinde olduğ u için aynı zamanda Orta Tepe
adını almıştı. Dü şmanın lazerli kontrolü , bu tepeyle hemen hemen
aynı yü kseklikte başka bir tepeden yapılıyordu.
Tek sıra halinde ve mesafeli boğ aza kadar yü rü dü k. Hemen
kuryenin arkasındaydım. Boğ aza ulaşır ulaşmaz ilk tank mermisi
bizimle arkamızda yü rü yen arkadaş grubunun ortasına dü ştü .
İhbar edilmiştik. Normal gü venlik için tutulan tepe ve sayısının
onbir olduğ unu duyduğ umuz tanklar, yirmibire çıkarılmış,
çevredeki gü çler o alana çekilmişti. Sayımız seksendi, sadece beş
arkadaş boğ azı geçebilmiştik. Diğ er arkadaşların hepsi boğ azın
arka tarafında kalmıştı ve tankların pusu attığ ı araziyi geçmeleri
imha olmaları anlamına geliyordu. Aynı şey bizim için, boğ azı
atlatmış arkadaşlar için de geçerliydi. Onların yanına dö nmek
istesek, yukarıda boğ azda termal kameraya takılacaktık. Bize yakın
iki arkadaş, ilk atışta darbe alıp yaralanmıştı. Mola esnasında
aramızdan geçip giden iki kişi, sıradan kö ylü ler değildi. İçinde
bulunduğ umuz durum bunu gö steriyordu. Dikkatsiz davranmıştık.
Havan, katyuşa ellerinde ne silahlar varsa çalıştırıyorlar,
barut ü zerimize kar soğ ukluğ unda yağ ıyordu. Termal kamera,
vü cut ısısından yayılan enerji yansımasını ve en ufak bir hareketi
kaçırmıyor, dolayısıyla bizim en ufak bir hareketimize karşı saldırı
dur durak bilmiyordu. Bu arada Kaşura’ya en yakın alanlardan biri

186
olan Metina’daki arkadaşlarla bağ lantı kurmaya çalıştık. Fakat
bulunduğ umuz yer oraya da hem uzak ve ters taraftaydı. Biz
boğ azı geçenler arasında kurye de vardı. En ö nde yü rü dü ğ ü için ilk
boğ azı o geçmişti. Bir araya gelip bir karar almalıydık. Beş kişiydik
ve saat gece yarısına doğ ru ilerliyordu. Bir olasılık, grubun
dü şmanın tam karşısına dü şen tepeyi sü rü nerek de olsa
geçmesiydi. Bu durum, şahadeti ve imhayı da beraberinde
getirecekti bü yü k olasılıkta... Olduğ umuz yerde kalmak da zaten bu
kadar bombardıman altında imha demekti. Bir çıkış yolu olmalıydı!
Ayrıca boğ azı geçip arkadaşlara ulaştıktan sonra da
geldiğ imiz yolu geri dö nmek, yapılabilecek diğ er şeylerden biriydi.
Şunu biliyorduk fakat; bunu yapmak daha bü yü k bir hata olabilirdi.
Çü nkü orada da pusu atılmıştı. Tam bir imkâ nsızlıklar yumağ ıydı
içinde bulunduğ umuz durum. Ama bir çaresi olmalıydı, bir çö zü m
mutlaka vardı. İnsanoğ lu-kızı, hele bir gerillaysa çö zü msü z
kalamazdı. Saatlerce arkadaşlarla bunun ü zerine kafa yorduktan
sonra, boğ azın diğ er tarafında kalan arkadaşların ne olursa olsun
bu tarafa geçmeleri yö nü nde karar aldık. Ü çer ü çer geçilecekti,
dikkat çekmemek ve hem de olası bir imha durumunda kayıp
sayısını ö nlemek için geçerken sayı az tutulmalıydı... Bizler bu
tarafta kalmıştık, arkadaki arkadaşlara haberi ulaştırır ulaştırmaz
onlar da ü ç kişilik gruplar halinde sü rü nerek tepeyi geçmeye
başladılar. Nefesimizi tutmuştuk, o ana kadar ü ç grup geçmişti.
Dö rdü ncü grup geçerken yeniden termal kameraya takılmıştı ve
tank, havan ve katyuşa atışları hep birden başladı. Artık ne olursa
olsun geçmeliydik, bekleyemezdik. Ö lü m yağ muru altında durmak,
teslim olmakla eşdeğ erdi. Hareket, hareket; tek çıkar yol buydu. Bu
arada on bir arkadaş yaralanmıştı. Bazıları ağ ır yaralıydı. Bir bayan
arkadaş ayağ ından yaralanmış, havan ayağ ını koparmıştı. Beş
arkadaş onu çatışmanın içinden çıkarabilmek için kalmış, taşıyarak
çatışma alanından uzaklaştırmaya çalışıyorlardı. Yolda bu
arkadaşları gö rdü k. İki arkadaş onların ikisiyle yer değ iştirdi. Ben
de kalacaktım. Bu arada Sosin ve Mazlum adında iki arkadaş, aldığ ı
parçalarla yaralanmış ve şehit dü şmü şlerdi. Ferhat ve yeni bir

187
 SİS

arkadaş olan Binevş henü z yaşıyorlardı. Binevş’i kurtarmamız

gerekiyordu. Bizi gö rü r gö rmez duyguları ani bir sağ anak gibi
bastırdı ve ağlamaya başladı. Ağ lıyor ve onu bırakmamamızı
sö ylü yordu. “Çok zor şartlarda da olsak O’na onu
bırakmayacağ ımızı, ö lü rsek beraber ö leceğ imizi, onu kurtarmaya
çalışacağ ımızı” sö yledim. Bizden bir bomba istedi, ‘gidiyorsanız
beni vurup gidecekiniz, yoksa bana bir bomba verin ve gidin.
Kendimi imha ederim.’ Binevş’le konuşup, onu kendisine
getirmeye çalışırken birden bir tank sesi işittim. Arazi ormanlıktı
ve ağ aç yaprakları yer yer sararmış olmasına rağ men; yapraklar
henü z anaya, toprak anaya dö nmemişlerdi. Sık ağaçlıklardan
etrafımızı gö remiyorduk.
Bu arada ö lü m makinelerinin bu kadar kısa sü re içinde
yaklaşmış olabileceklerini, nedendir bilmem tahmin edememiştim.
Kendi içimden tankların uzak olduğ unu, yanıldığ ımı
dü şü nü yordum. Arkadaşların cihazda bizi uyarmasıyla dö rt
tarafımızda pusu olduğ unu anlayabildik ancak. Dö rt tarafımız
sarılmıştı, yaralı arkadaşları kurtarmaya gelmiştik.
Etrafımızdakilerin ateş etmeye başlamasıyla biz de ateş ettik. Ne
onlar yerimizi tam tespit edebiliyorlar, ne de biz onlarınkini tesbit
edip nişan alabiliyorduk. Sadece biraz hislerle hareket ediyorduk,
ama şunu sö yleyeyim; onların ferdi silahla yaptığ ı hiçbir atış
başarılı olmuyordu. Birbirimize bu kadar yakın olmamız, yaralı
arkadaşlarımıza ulaşma ve onları kurtarma imkâ nı bırakmamıştı.
Arkadaşlar cihazdan ha bire çağ rı yapıp kendimizi gü venliğ e
almamız gerektiğ ini sö ylü yorlardı. Askerlerle aramızda en fazla
yü z metrelik bir mesafe vardı… Boğ azın sağ ına dü şen kü çü cü k bir
vadiden bizim de nasıl olduğ unu anlayamadığ ımız bir tarzda
manevra yaptık. Bu, beklemediğ imiz bir şeydi. Araziyi
tanımadığ ımız için, çatışmanın ortasına dü ştü ğ ü mü z yerin
solundaki kü çü k vadiyi gö rememiştik. Kendimizi bu vadide
bulmamız tam bir tesadü f olmuştu ve bize manevra yapma imkâ nı
sunmuştu. Kurtulmuştuk. Fakat toprak ana kaç arkadaşımızı
almıştı.

188
 Bu arada dü şman gü çleri yaralı arkadaşlara ulaşır ulaşmaz,
hiç sorgusuz hepsini şehit dü şü rmü şlerdi. O anki yaşadığ ım
duygular anlatmakta hep zorlanırım. Patlamaya hazır bir yanardağ
ve patlamak için beklemek, sabretmek zorunda oluşu... İşte bu
ikisini bir arada yaşayabilmek ve ruhunuzun da bu gerginliğ e
dayanması oldukça zor...
Zap’a ulaşmıştık artık. Onbir arkadaşımızı kayıp vermiştik.
Yö netimdeki arkadaşlarımız için soruşturma ve inceleme istedik.
Yaşadığ ımız olay tü m arkadaşların moralini dü şü rmü ştü , ö zellikle
yeni arkadaşlar birer duygu yıkımı yaşamışlardı.
Ulaştığ ımız alan Zap’ta da lojistik sıkıntısı vardı. Erzak az
değ il, hiç yoktu. Oradaki tü m arkadaşlar yarı tok yaşıyorlardı.
Sayımız da fazlaydı. Niceliğ in fazla olduğ u bir ortamda erzak
sorunu baş sorunlardan biri olur. Bu kadar insanın en azından
hayatta kalabilmesi için minimum dü zeyde beslenmesi gerekir.
Buna bağ lı zorlanmalar yaşanabilir yoksa... Bazen Zap suyuna inip
suya birkaç bomba atıyorduk, yakaladığ ımız balıklar bir ö ğ ü nlü k
bile yetmiyordu. Kasım’daydık, gerilla kış çalışmalarına başlamak
ü zereydi. Ve yeni bir ü slenme için artık çok geçti. Burada daha
fazla kalamazdık. Farklı bir alan. Tek çö zü m yol buydu. Kar vardı
ama yine de alan yö netimine bir an ö nce Zagroslara geçmek için
kurye ayarlamasını ve alandan ayrılacağ ımızı sö yledik.
Ortadoğ u’nun en yü ksek sıra dağ larından olan Zagroslar kışın
başlamasıyla birlikte, hatta sonbahar aylarından itibaren karın ilk
dü ştü ğ ü alandı. Yaz aylarında bile bazı bö lgelerde kar kalıntılarıyla
karşılaştığ ımız durumlar az değ ildi. Kar çoğ almamıştı henü z,
Zagroslar bize geçit verecekti…!
O arada bizi gö tü recek olan kurye sanırım gö revinde biraz
isteksiz olduğ undan, arkadaşların moralini bozacak konuşmalar
yapıyordu sağ da, solda. Çok da tecrü beli olmayan arkadaşlara,
karın geçit vermeyeceğini, yol ü zerinde KDP kö ylerinin olduğ unu
ve bunun bizim için iyi olmayacağ ını, yolda kalacağ ımızı
sö yleyerek birçok arkadaşın moralini bozmuştu. Yol gü zergâ hında,
geçmemiz gereken yü ksekçe ve zorlayacak tek bir boğ az vardı.

189
 SİS

Burayı geçemeyeceğ imizi iddia ediyordu. Karar verilmişti ertesi

gü n saat dokuz’da tü m bö lü k Xakurke’ye doğ ru yol almak için
çıkacaktık. Yola çıkacağ ımız gü nü n seherinde saat sekizde
korkunç, içimizi yaralayan bir patlama sesi geldi. Yine bir kaybımız
vardı.
Fiziksel olarak zorlanan bir arkadaşımız vardı: Leyla.
Çoğ unlukla grubun arkasında yü rü yor ve bazen de arkadaşlar
onunla kalıyordu onu getirmek için. Tü rk bir arkadaştı.
Geçirdiğ imiz ilk çatışmadan sonra, son yapılan konuşmalar da
onun moralini etkilemişti anlaşılan. Leyla kendi yaşamının
noktasını koymuştu. Son dakikalarında şunları yazmıştı avuç
bü yü klü ğ ü nde bir kâ ğ ıda: ‘Benim için kayıp verilsin istemiyorum.
Daha ö nce bir arkadaşı kurtarabilmek için dö rt arkadaş şehit
dü ştü . Ben bö yle bir duruma sebebiyet vermek istemiyorum.
Yolumuz zorlu, ben de arkada kalıyorum. KDP olmasa da kar beni
engelleyecektir. İhtimali bir zorlanmada arkadaşlara yü k olmak
istemiyorum. Ve kendimi bu yü zden arkadaşlara feda ediyorum.
Arkadaşları çok seviyorum.’
Bozulması için giderek sebepler çoğ alan moralimiz, sanırım
gerilla olmanın bir gereğ i yine de ayakta kalmamızı sağ lıyordu.
Artık daha fazla beklemek, daha fazla kayıp demek olacaktı. Yola
çıkmak zorundaydık. Leyla’yı orada yü reğ imize gö mü p onunla
vedalaştık.

II.
Bir gü n boyunca, yani yirmidö rt saate yakın yü rü mü ştü k,
yolumuz az kalmıştı. Onun ö ncesi son, tehlikeli dediğ imiz boğ azı
geçmemiz gerekiyordu. Ve buraya yaklaştıkça da karın daha da
arttığ ını gö rü yorduk. İlerledikçe, saatlerdir enerji kaybeden
vü cutlarımızın dayanıklılığ ı sadece iradeye dö nü şü yordu. Koca bir
gü nü n ardından bizi yü rü ten bedensel gü ç değildi artık, idareydi.
Ö zellikle en ö nde yü rü yen için on dakikadan fazla yolu açmak
imkâ nsızdı. Bu yü zden en ö nde yü rü yen arkadaşı her on dakikada
bir değ iştiriyorduk. Tabii ki daha fazla dayanan arkadaşlar da

190
oluyordu, fakat onlar da yarım saate varmadan arkaya
geçiyorlardı. Yü rü dü kçe kar gibi, fırtına da artıyor, rü zgâ r
savurduğ u karı kefyelerimizin arasından yü zü mü ze, gö zü mü ze
çarpıyordu. Nefes almamız zorlaşıyordu. Acaba yerimize sağ
ulaşabilecek miydik?
...
Devam eden fırtına ve bastıran sis, kuryeyi de şaşırtmış,
kurye de yolu kaybetmişti. Artık gitmemiz gereken yö nü , ne de
geldiğ imiz yö nü çıkarabiliyorduk.
Ö lü mü n bir pususundan savaşarak kurtulurken, bir diğ erine
yakalanıyorduk. Bir beyazlığ ın ortasına dü şmü ş, onunla
kuşatılmıştık. Beyaz sevilen bir renktir normalde ve karın da
insanların çoğ u tarafından sevildiğ ini duymuşuzdur. Şimdi karın
insan dü şmanı olduğ unu dü şü nmek istemiyorduk. Gö rü ş
mesafemiz yer yer bir metreye kadar dü şü yordu. Kuryenin yoldan
emin olmadığ ını sö ylemesi arkadaşların moralini daha da
bozmuştu…
Arkadaşların çoğ unun artık ayakkabıları ayaklarında
donmuş, bazı arkadaşlar hareket edemiyordu. Vü cudumuzda
harcadığımız enerji karı eritmiş, elbiselerimiz ıslanmış, ağ ırlaşmış
ve donmuştu. Beyaz fırtına içinde ne kadar olduğ unu bilmediğ imiz
bir sü re için durmalı, daha fazla yü rü memeliydik. Yö nü mü zü
kestiremiyorduk çü nkü , bu hareket daha kö tü sonuçlar
getirebilirdi. Az da olsa havanın açılmasını, sisin azalmasını
beklemeliydik. Bunun için çantalara bağ lı naylonları karı
engelleyecek biçimde başımızın ü zerinde açıp, çantalarımızın
ü zerine oturmuştuk. Nefeslerimiz birbirimizi az da olsa ısıtmış ve
az da olsa dinlenmiştik. Çantalarımızdaki ekmeklerimizden birkaç
lokma yedik. Bazı arkadaşlar artık yü rü yemiyordu. Onlar
çantalarını ve ağırlık yapacak malzemelerini bırakmak
durumundaydılar. Ve silahlarını taşıyamayanların da silahlarını
birkaç arkadaş taşımak ü zere aldı.
Çok uzun sü re de hareketsiz kalamazdık.

191
 SİS

Yü rü mek ü zere tekrardan ayağ a kalktığ ımızda, bayan

arkadaşlar çoğ unlukta bazı arkadaşların ayaklarının donmasından
dolayı yü rü yemediklerini gö rdü k. Kısa tuttuğ umuz mola
esnasında, daha ö nceden hissedilmeyen yanıklar, tekrar harekete
geçilmesiyle aniden belirmeye başlamıştı. Bazı arkadaşlar ise
ellerini, kollarını hissetmediklerini sö ylü yorlardı. Yü rü yemeyen
arkadaşların donan uzuvlarına, ellerimizle, yumruklarımızla
vuruyorduk. Arkadaşlarımızı gö nü llü olarak dö vdü ğ ü mü z tek
anlardı bu anlar… Bunu onların yaşaması için yapmak zorundaydık
ve karda çok kullanılan bir yö ntemdi. Bö ylece kanın
hareketlenmesi sağ lanıp donma engelleniyordu. Bu işlem işe
yaramıştı. Fırtına halen eskisi gibi devam ediyor. Gö rü ş mesafemizi
kısaltıyor ve bize sadece hareket eden beyaz zerrecikleri
gö steriyordu. O an, o koşullarda yü rü dü ğ ü nde sanki bir belirsizliğ e
doğ ru yü rü yor gibi oluyorsun. İleride ne olduğ unu, nereye gittiğ ini,
hatta gidişinin bir anlamı olup olmadığ ını bile bilmiyorsun. Bu çok
iyi bir duygu değ il, hatta kö tü , çok kö tü de denilebilir. Artık kimse
hissettiğ i duyguyu saklamıyordu; dü şü ncelerimiz buz tutmuş
bıyıklarımızdan, kirpiklerimizden aşıp dışarı akıyordu.
Bö lü k komutanımızın adı Deniz’di. Arkadaş, en ö nde
yü rü yordu, aniden karın içine çö kü p ağ lamaya başladı. Diğ er
arkadaşların hepsi arkadaydı. Tek sıra yü rü dü ğ ü mü zden dolayı da
herkes durdu. Biraz ö ndekiler ne olduğ unu gö rmü şlerdi,
çoğ unluğ u ise zaten merak etmiyordu niye durduğ umuzu…
Grubun komutanının bu şekilde bir çö kü ntü yaşamasının tü m
bö lü k tarafından gö rü lmesi hiçbirimiz açısından iyi olmazdı.
Bu durulan birkaç dakika içinde yine etrafa, beyazlıklara
beyazdan daha koyu bir renk bulmak için bakıyorduk. Beyaz
olmayan, beyazdan daha koyu bir renk gerekiyordu bize… Bu
koyuluk kardan kurtulma anlamına gelebilirdi.
- Ne oldu Heval Deniz? Neden oturdun?
- Hepimiz şehit dü şeceğiz, kimse bulamayacak bizi? Ö lü me
doğ ru gidiyoruz, anlıyor musun? Hep birlikte...

192
 Ben de komutan yardımcısıydım, biri bu duruma
sinirlenmişse bunu en iyi ben dillendirebilirdim. Neden en ö nce
komutanımız pes ediyordu? Sinirlenmiştim.
- Tamam, dedim. Tamam, birimiz nereye gidiyorsa, hepimiz
oraya gidiyor. Yolumuz aynı! Neden sen! Neden sen ilk
dü şenimizsin?
Sustu... Zaten kendisini dü şü ndü ğ ü nden değ il, hepimizi
dü şü ndü ğ ü nden bu davranışa girmişti. Ve bu duygusallık ani
refleks olarak kendisini bu şekilde gö stermişti.
Komutanımız oydu. Dağ şartlarında, yeni ve tecrü besiz, hatta
birçok eski gerilla için de komutanın davranışları etkileyicidir.
Bö yle bir kural ya da gelenek yoktur. Ama savaşçı bunu içten içe
yazılmamış bir kuralmışçasına bilir ve yaşar. Sonuçta tecrü besiz
olan; zor bir durumda ya da ilk defa karşılaştığ ı bir durumda ona
gö re eski olan, komuta edenlerin davranışlarına bakar. Ve ona gö re
tavır belirler, ondan etkilenir. Dolayısıyla Deniz arkadaşın, grubun
komutanı olarak bö yle bir davranışta olması bizi kaygılandırmış,
kızdırmıştı. Zaten yol boyunca yaşadığ ımız olumsuzluklar,
yeterince etkilemişti grubu... Bu uyarının sorumluluğ unu
kendimde gö rdü m.

III.
Kurye artık yolu tanımadığ ını, araziye hâkimiyeti
kaybettiğ ini açıkça sö ylemiş ve onun da kaderi bizimkine
bağ lanmıştı. Yü rü yorduk, nereye olduğ unu bilmeden bir kurtuluşa
yü rü yorduk. Durmak, hareketsizlik daha kö tü ydü . Nereye, ne
zamana kadar yü rü yeceğ imizi bilmeden. Bir mü ddet sonra,
adımlarımızın bizi gittikçe yokuş aşağ ı gö tü rdü ğ ü nü hissetmeye
başladık. Hani yü rü rken olur ya, gö zlerinizi bağ layın ve
bilmediğ iniz bir toprak parçasında yü rü yü n. Ayaklarınızın sizi bir
yokuşa mı sü rdü ğ ü nü , dü z yolda mı olduğ unuzu, ya da yokuş aşağ ı
mı indiğ inizi size sö yleyecektir. İşte ö yle bir duyguydu.
Hissediyorduk diyorum, çü nkü etrafımızı bir metrelik bir alana
kadar gö rebiliyorduk. Evet, aşağ ı iniyorduk, artık buna şü phe

193
 SİS

yoktu. Kar kalınlığı aynı olmasına rağ men biz sanki daha da çukura
iniyormuşuz gibi hissediyorduk. Vü cudumuz ile yer arasındaki açı
daha da azalıyor, yere daha paralel bir duruma geliyorduk. Bundan
emin olmak için birbirimize aynı şeyleri hissedip hissetmediğ imizi
sorduk. Bu soru şuna benziyordu: ‘Fark gö remiyorum, ya sen?..’
- Heval, ben sanki aşağ ı iniyormuşum gibi hissediyorum, ya
sen..?
Herkes artık birbirine bu soruyu sormaya başlamıştı. Birçok
arkadaş giderek daha da battıklarını, ama karın kalınlığ ından bir
şey kaybetmediğ ini sö ylü yorlardı. Muhtemelen burası bir vadiydi,
ama nerenin, hangi vadisi? Buradan inmeliydik, başka çaremiz
yoktu... Artık nereye çıkarsak... İkinci gü n ö ğ leden sonra olmuştu.
Kendimizi ve arkadaşlarımızı bu beyaz Azrail’den kurtarmalıydık.
Bir, birbuçuk saat yaklaşık olarak, diğ er tü m ihtimallere beynimizi
kilitleyip buradan indik. Sanırım doğ ru yoldaydık. Kar kalınlığ ı
azalıyor, fırtına etkisini yitiriyordu. Gö rü ş mesafemiz yü kseliyordu.
Tü m bunlar iyiye işaretti, demek ki bir ovaya yaklaşıyorduk? Ama
hangi ve kimin denetimindeki ova? Ö yle ya, Kü rdistan’dı burası…
Her an karşımıza o zaman bize dü şman olan KDP veya
topraklarımızın içlerine kadar giren Tü rk ordusuyla bile
karşılaşma ihtimalimiz vardı.

IV.
Birkaç dakika sonra karşımıza bir dü ş gibi, kahverengi ıslak
toprak çıktı. İlk etapta gö zlerimize inanamıyorduk. Toprağ ı gö ren
arkadaşların yaptığ ı ilk şey elindeki mermilerden birkaç tane
sıkmak oluyordu. O dö nemki sevgi gö sterimiz buydu, başka bir şey
yoktu. Kahverengi, ıslak toprak bize yeniden doğ muşuz gibi bir
duygu vermişti. Mesafeli yü rü yen arkadaşlar indikçe sevinç
seslerimiz kalabalıklaşıyordu. Sanki yeni bir yaşam kurmuştuk.
Ö lü mü n eşiğ inde yeni bir yaşam... Ö lü mlerin eşiğ inde yeni bir
yaşam... Nereye ulaştığ ımızı bilmiyorduk, ama artık tehlike, en
azından donma tehlikesi kalkmıştı. Tü m arkadaşlar birbirine
sarılıyor, bu omuz omuza ö lü mü ve omuz omuza kurtuluşu

194
kutluyorlardı. Biraz daha aşağ ılara indikten ve cihazımızı taramaya
verip tanıdık bir adres bulduktan sonra arkadaşlar Xakurke’de,
arkadaşlarımızın denetiminde olan alana ulaştığ ımızı
sö yleyeceklerdi...

Anlatan: Bahoz Arkadaş

Sadakat
2003 yılında Piranşehir kö ylerine açılıyorduk. Hareket
olarak oralara girip açmak gerekiyordu. Tanımak ve bazı dostlar
oluşturmak için kö yler girip çıkıyorduk. Piranşehir’in ovalık
kö ylerine kadar inmiştik. Bir gece yine rastgele bir iki kö ye girip
çıktık. Kalacak bir yer ayarlamak için yü rü yorduk. Yü rü dü ğ ü mü z
yol bostanların içinden geçiyordu. Domates, salatalık gibi taze
sebzelerin içinden geçiyorduk. Arkadaşlar biraz salatalık ve biraz
domates alalım mı yanımıza diye sordular. “Halkın bahçesidir,
içine girmeyin heval” dedim. “Bir de alana yeni giriyoruz. Giriş
halkın bostanından izinsiz sebze almakla yaparsak iyi olmaz”
dedim. “Belki bizim aldığ ımızı da bilmezler ama yine de iyi değ il,
yapmamamız gerekir” dedim. Arkadaşlardan biri “heval kö yden
erzak almamışız. Eğ er buradan da bir şey almasak yarın gü nü aç
geçiririz” dedi. “Onun için biraz salatalık ve domates alalım” dedi.
“Tamam” dedim. Bu arada sağ a sola baktım gü ndü z çalıştıktan
sonra dinlenmek için yaptıkları bir gö lgeliğ i gö rdü m. “Ö nce bir
kulü beye bakalım. Belki koparıp oraya bırakmışlardır. Oradan
alırız” dedim. İçeri girip baktım. Masa gibi bir şey yapmıştı. Onun
ü zerinde yeni koparılıp bırakılmış salatalık, domates vardı.
“Arkadaşlara artık bostana girmeyin, burada hazır var bunları
alalım” dedim. Yanımıza bize yetecek kadar salatalık ve domates
aldık. Kendi kendime bö yle olmaz dedim. “Bostan sahibine bir not
yazıp bıraksak iyi olur” dedim. “Notta tahminen ne kadar sebze
aldığ ımızı sö yleriz. Ayrıca karşılığ ında da bir miktar para bırakırız”
dedim. Bu dü şü nceme arkadaşlar gü ldü ler. Ya aldığ ımız iki

195
 SİS

salatalık için not mu yazacağ ız dediler. Farsça bilen arkadaş yaz

dedim. Notta beş tane salatalık, beş altı tane domates aldığ ımızı
yazdık. Masadaki şekerliğ in altına yazdığ ımız not ile birlikte Bin
Tü men de para bıraktık ve yolumuza devam ettik. Para bıraktığımı
arkadaşlar gö rmediler. Oradan biraz uzaklaştıktan sonra bir
yanında biraz ormanlıklı bir yerde kaldık. Gü nü orada geçirdik.
Akşam olunca kaldığ ımız yerden çıkıp bir kö y yolunu tuttuk. Kö ye
girdik. Rastgele bir kapıyı çaldık. Çok rahat ve gü ven duyan bir
şekilde içeri buyurun dediler. İçeri girince bostandan salatalık ve
domates alıp para bırakan siz miydiniz diye sordular. “Ne
salatalığ ı, ne domatesi” dedim. “Milletin içinde gece bostandan
sebze aldığ ımız yerine para bıraktığ ımız şeklinde bir sö zü n
dolandığ ını ve bu lafın her yere yayıldığ ını” sö yledi. “Çevrede
herkes bu olayı birbirine anlatıyorlar” dedi ev sahibi. Nasıl ve ne
anlattıklarını sordum. Çevreye bir PKK’li grubun geldiğ i, gece bir
bostana girdikleri, beş tane salatalık, beş tane domates aldıklarını,
bu sebzeleri aldıklarına dair bostan sahibine bir tane mektup
yazdıklarını, mektupta izinsiz bostanına girdikleri için ö zü r
diledikleri, aldıkları sebzeye karşılık da para bıraktıklarını
anlatıyorlar. Herkesin bu olayı anlattığ ı ve bu olaydan etkilendiğ ini
sö ylediler. Siz miydiniz? diye yeniden sordu. “Evet, bizdik” dedim.
“Biz milletten izinsiz bir şey almayız. O gece ihtiyacımız vardı.
Almak zorundaydık. Onun için aldık” dedim. “Halk için var olanlar
halktan izinsiz hiçbir şeylerini alamazlar. Bu ö nderliğ imizin halk
yaklaşımıdır” dedim. Ev sahibi her yerde anlatılan grup olan bizi
gö rdü ğ ü için çok sevindiğ ini sö yledi. Ardından peş peşe soru
sormaya başladı. Kimsiniz, ne istiyorsunuz, başkanınız kimdir,
amacınız nedir? Gibi, onlarca soru sordular. Birkaç saat kadar
durmadan sordukları sorulara cevap verdik. Eve birde biz gittikten
sonra misafir gelmişti. Ev sahibi ile birlikte ikisi de dost oldular.
Halen de dostluklarını sü rdü rü yorlarmış.

Menal Arteş

196
 İlk hata son hatadır
Yıl 1998. Mardin eyaletinin Bagok Bö lgesindeydik. Mardin
eyaletinde Bagok’un stratejik bir yeri vardır. Bagok’tan Midyat
taraflarına bir gö rev için gidecektik. Midyat alanında bir birim
olarak cephe faaliyetini yü rü tü yorduk. Bazı işler için Bagok’a
gelmiştik. İşlerimizi bitirdikten sonra alanımıza geri dö necektik.
Yaz aylarının sıcak gü nlerini yaşıyorduk. Aylardan Hazirandı. O
zaman Bagok Bö lgesinin Bö lge Komutanı Gü neybatı Kü rdistan’ın
Derbespi bö lgesindendi. Eski bir arkadaştı. Devrimci mü cadele
tarihimizde emekleri olan bir arkadaştı. Bü yü k fedakarlıklarda
bulunmuş arkadaşlardan biriydi. Partiye, ö rgü te, ö nderliğ e,
arkadaşlığ a, halka gü çlü bağ larla bağ lı bir arkadaştı. Arkadaşlığ ın
manevi gü cü yle donanmış bir arkadaştı. Herkesin moral, gü ç aldığ ı
bir arkadaştı. Emekçi bir arkadaştı. Ve kendisiyle birlikte
yanındaki arkadaşları başarılara sü rü kleme gü cü ne sahip biriydi.
Her şeyini arkadaşlarla paylaşan bir arkadaştı. En gü zel
ö zelliklerinden biri buydu. Her şeyi, gü zelliğ i kendisinden ö nce
arkadaşlarına layık gö rü yordu. Yemeyip arkadaşlara yediren,
içmeyip arkadaşlara içiren gü zel arkadaşlık ö zellikleri vardı. Bazen
istemeyerek de olsa bir arkadaşı kırmış olsaydı gü nlerce yemek
yemeyebilen bir arkadaştı. O kadar etkilenip, ü zü lebilen ve incinen

197
 SİS

bir arkadaştı. Oysa yaptıkları savaş kuralları gereğ iydi. Açık ve

paylaşımcı bir arkadaştı. Her arkadaşla alıp verebilen bir arkadaştı.
Bir çocukla çocuk, yaşlı ile yaşlı, genç ile genç gibi olabiliyordu.
Alanda halk içinde de tanınmış ve kabul gö rmü ş bir arkadaştı.
Sadece arkadaşlar tarafından değ il halk tarafından da çok sevilen
bir arkadaştı. Devrimci ö zellikleri çok ö ndeydi. Ü lkeye, halka
bağ lılığ ı çok gü çlü ydü . Arkadaşlarının gelişmesi için her şeyi
yapardı. Yorgunluk, açlık nedir bilmezdi. Yanındaki arkadaşı
geliştirmek için gü nlerce onunla tartışabilir, ilgilenebilir, arazi
hakkında bilgilendirme yapabilirdi. Her şeyi tanımak isteyen bir
yapısı vardı. Duyarlı ve hassastı. Savaş konusunda belli bir
hakimiyeti oluşmuştu. Dü şmanı takip edip denetime aldıktan
sonra darbe vurmayı planlayabilen arkadaşlardan biriydi. Şahadeti
arkadaşları ü zdü . İlk etapta da arkadaşların çoğ u inanmak
istemedi. Bahoz arkadaş bö lge komutanımızdı. Alanımıza
gideceğimiz sırada Bö lge komutanı Bahoz arkadaş (1999 Yılında
Bagoktaki bir çatışmada şehit dü ştü ) bizi çağ ırdı. Bizimle bir daha
konuştu. Çalışmalarımıza giderken her şeyden ö nce gü venliğimize
dikkat etmemiz gerektiğ ini bir kez daha sö yledi. “Eğ er
çalışmalarınızı başarmak istiyorsanız, bu gü venliğ inizi
sağ lamaktan geçer” diyordu. Midyat alanı da normal bir alan
değ ildi. Çok zor bir alandı. Dü şman koruculuğ u geliştirme,
ajanlaştırmayı geliştirerek kendini alana yerleştirmişti. Sistemini
oturtmuştu. Yurtsever ve bizimle ilişkileri olan kö ylerin hepsi
yakılıp gö çertilmişti. Genelde korucu kö yleri dolu kalmıştı. Bu
yü zden bir ilişki oluşturana kadar bü yü k riskler gö ze almak
gerekiyordu. Bir de çok zordu. Bir ilişkiyi bulmak için bazen
gü nler, aylar alabiliyordu. Arazisi de ö yle sarp ve kendini
koruyabileceğ in stratejik bir arazi değ ildi. Ovaydı. Kendi
korumanın tek bir yolu vardı. Yer altı yani sığ ınak sistemini
geliştirmek. O sistemi de her yerde geliştiremiyorduk.
Kullandığ ımız ve kullanacağ ımız arazi korucuların arazisiydi ve
onların denetimindeydi. Bahoz arkadaş “siz zaten gö revinizin
başına gideceksiniz. Ama bizde bir eylem yapmak istiyoruz.

198
Yapmayı dü şü ndü ğ ü mü z eylemin hedefini de tespit etmişiz. Sizinle
bir grup arkadaş gö ndereceğ iz. Siz alanınıza geçmeden ö nce o
grupta sizinle gelerek birlikte o hedefin keşfini yapmanızı
istiyoruz. Araziye hakim olduğ unuz için arkadaşlar da sizinle
gelirse onlara hedefe yanaşmak için neresi uygundur, nereden geri
çekilebileceğ ini, olası bir mü dahale de nasıl tedbir alınması
gerektiğ i konularında arkadaşlara bilgi verirsiniz” dedi. “Keşfi
bitirdikten sonra arkadaşlar geri dö ner sizde alanınıza işinizin
başına gidersiniz” dedi. Keşfini yapacağ ımız hedef her akşam saat
sekizden on bire kadar Midyat-Nusaybin asfaltında bir panzer
devriyeye çıkıyordu. Genelde rahatlıkla vurulabilecek bir askeri
araç da panzere eşlik ediyordu. Arkadaşların yapmayı planladıkları
eylem bu devriyenin vurulmasıydı. Bunlar için pusu atılacaktı.
Keşif yapacağ ımız yer Bagok’tan dö rt ile beş saat kadar
uzaklıktaydı. Oradan sonra da bir o kadar yü rü dü kten sonra
faaliyet yü rü teceğ imiz alana varırdık. Keşif yapacağ ımız yere yakın
bir sığ ınağ ımız vardı. Sığ ınağ ımızı boş bir Ezidi kö yü nde yapmıştık.
Dü şman bu kö yü yakıp yıkarak boşaltmıştı. Çok eski ve tarihi bir
kö ydü . Kö yü n altıda uzun yıllar ö nce yapılmış tü nel ve mağ aralar
vardı. İnsan o tü nel ve mağ aralara girince içinde kaybolacak gibi
oluyordu. Ezidiler kendi gü venlik ve savunmaları için bu tü nel ve
mağ araları yapmışlardı. İnsan diyebilir ki o kö y iki kö y gibiydi. Bir
yer ü stü ndeki birde yer altındaki kö ydü . O kö yde bir evin altında
bir sığ ınak yapmıştık. Bagoktan yola çıktıktan dö rt saat sonra keşif
yapacağ ımız yere vardık. Pusu yerini tespit ettik. Tespit ettiğ imiz
yere mevzilenip keşif yapmak için devriyenin gelmesini bekledik.
Çok geçmeden panzer arkasında bir arabayla çıkıp geldi. Geçip
gitti. Bir sü re sonra geri dö nü p Midyat’a doğ ru gitti. Bö ylelikle
keşfimizi de yapmış olduk. Keşif bitene kadar saat on iki civarı
oldu. Keşif yerinden sığ ınağ ımızın olduğ u yere kadar yaklaşık iki
saatlik yol vardı. Keşiften sonra gidip o gece sığ ınakta kaldıktan
sonra, ertesi gü n alanımıza geçmeyi dü şü nü yorduk. Zaten Bahoz
arkadaş ile de ö yle planlamıştık. Keşif bittikten sonra sığ ınağ ımızın
olduğ u yere gitmek için yola çıktık. Ama gittiğ imiz gibi de sığ ınağ a

199
 SİS

girmeyi dü şü nmü yorduk. Çü nkü sığ ınağ a erken girmek hem iyi
değ ildi hem de o geceyi sığ ınakta geçirmiş olacaktık, bir de ertesi
gü nü sığ ınakta geçirmek vardı. Yani neredeyse on beş on altı saat
gibi bir zaman sığ ınakta kalmamız demekti. Buda sıkıcı olurdu. O
yü zden sığ ınağ ın olduğ u yere varınca bir yerde biraz zaman
geçirdikten sonra sabaha doğ ru sığınağ a gireceğ iz dedik.
Sığ ınağ ımızın oldu kö ye vardık. Bir su sarıncının ü zerine oturduk.
Bu sarınclar kış yağ murları ve karıyla doluyor. Kö ylü lerde yaz
aylarında ihtiyaçlarını bu sarınclardan karşılıyorlardı. Ü zerine
oturduğ umuz sarınc sığ ınağ ımızın oldu yerden yirmi dakika kadar
uzaktı. Orada biraz oturduk. İhtiyaçlarımızı karşıladık.
Çoraplarımızı yıkadık. Galonlarımızı doldurduk. Arkadaşlar ü zü m
bağ larının içine girip biraz da ü zü m toplayıp getirdiler.
Ü zü mü mü zü de yedik. Takriben sabaha bir saat kadar kalınca
sığ ınağ a gitmek için kalktık. Artık yavaş gitsek iyi olur. Çü nkü
birazdan gü n aydınlanacaktı. Gü n aydınlanmadan sığ ınağ a girmek
gerekiyordu. Sığınağ ımızı kö ylü lerden kalma evin altındaki bir
mağ arada yapmıştık. Eşyalarımızı toplayarak oraya gitmek için
hareket ettik. Mağ aranın içi çok karanlıktı. Gü ndü z bile karanlıktır.
Gece ise hiçbir şey gö rü nmü yordu. Mağ aranın içine girdik. Birlikte
Midyat taraflarında cephe faaliyeti yü rü ttü ğ ü mü z arkadaşın adı
Mirzaydı. “Heval sen galonlarımızı gö tü rü p su doldur. Sarınc da
hemen mağ aranın yan tarafındadır.” Yani mağ aranın olduğ u evin
yan tarafındadır. Kö ydeki her evin bir sarıncı vardı. Heval Mirza
“sen su doldurup gelene kadar biz de sığ ınağ ın ağ zını açar
eşyalarımızı içine atarız” dedim. Sığ ınağ ın kapısında duruyorduk.
Sığ ınağ ın ağ zını açmak için arkadaşlara biraz uzak durmasını
sö yledim. Sığınaktan çıkıp ağ zını kapattıktan sonra sü rekli bir
işaret bırakıyorduk. Bıraktığımız işaret sığ ınağ ımızın birileri
tarafından gö rü lü p gö rü lmediğ ini anlamamız içindi. Bö yle
tedbirlerimizi almak zorundaydık. Çü nkü sığ ınak hazır bir
mezardır. Ne olursan ol orada fark edildiğ in an kurtuluş olmazdı.
Onun için çok duyarlı, hassas, dikkatli yaklaşmak gerekiyordu.
İzlerden tutalım içine girip çıkmaya kadar hatta ağ zını açıp

200
kapamaya kadar hatta ve hatta içinde yiyeceğ in yemeğ e kadar
dikkat etmek gerekiyordu. Yiyecekler dışarıya koku vermeyecek
cinsten yiyecekler olmalıydı. Soğ an, sarımsak, elma, portakal,
kaynamış yumurta gibi yiyecekleri içine sokmuyorduk. Yine
kokulu sabun ve kolonya içine almıyorduk. Bu tü r yiyecekler ve
diğ er malzemeleri çok fazla bulduğ umuz da sö ylenemezdi. Ama
bulmamız durumunda da sığ ınaklarımıza yanaştırmıyorduk.
Akşam saatlerine kadar içinde sigara da içmiyorduk. Sığ ınağ ımızı
ağ zı L harfi şeklinde yer altına doğ ru gidiyordu. Ağ zını ö nce taşla
dolduruyorduk. O taşların ü zerine hayvan gü bresiyle ö rtü yorduk.
Çü nkü mağ aranın tabanını hayvan gü bresiyle kaplıydı. Kö y dolu
iken herhalde kö ylü ler o mağ arada hayvan beslemişler. Çok
ustalıklı bir şekilde kapatıyorduk. Ö yle kapatıyorduk ki orada ö yle
bir şey olduğ unu hiç kimse fark edemezdi. O zamanlar el feneri
falan da yakmıyorduk. Çakmakta yakmıyorduk. Sadece çakmağ ın
çarkını çakarak çıkan kıvılcımlarla kontrol ediyorduk. Bir iki kere
çakmağ ın çarkını çaktım. Daha ilk çakılışta sığ ınağ ın ağ zını
kapattığ ımız gibi olmadığını anladım. Hemen şü phelendim. Ayrıca
işaretimizin de bozulduğ unu fark ettim. Arkadaşlardan birini
gö ndererek Mirza arkadaşı çağırmasını istedim. Çü nkü acaba
benden ö nce sığınağ ın ü zerine gelip gelmediğ ini, gelmişse ağ zıyla
ve işaretimizle kendisinin oynayıp oynamadığ ını ö ğ renecektim.
Heval Mirza geldi. ilk ö nce sığ ınağ ın kapısına dokunup
dokunmadığ ını sordum. “Hayır” dedi. O zaman sığ ınağ ın ağ zını
birlikte kapattığ ımızı ancak şimdi kapattığ ımız gibi olmadığ ını
gö rdü m. “Sen de bir bak” dedim. “Kapıdaki değ işiklikler dikkatini
çekmemişti. O yü zden de bö yle kapatmıştık” dedi. İkna olmadım.
Ve olamazdım da. Çü nkü ben kapattığ ımız gibi olmadığ ı
dü şü ncesinde nettim. “Tamam ö yle kapattık diyorsan ö yle olsun”
dedim. Arkasından da arkadaşlara “hele siz silah ve çantalarınızı
alıp biraz uzaklaşın. Ben biraz daha dikkatli bu kapıya baktıktan
sonra kapıyı açarım. Olur da herhangi bir şey olursa da hepimize
olmasın” dedim. Yavaş yavaş taşları kaldırmaya başladım. Her taşı
kaldırmadan ö nce çakmak çakarak altını kontrol ettikten sonra

201
 SİS

kaldırıyordum. Altında bir şey olmadığ ını gö rdü kten sonra taşı
kaldırıp çıkarıyordum. Taşların hepsini tek tek kontrol ettikten
sonra çıkardım. Son bir taş kalmıştı. Son taş en bü yü k ama yassı
olan taştı. Onu da kaldırdıktan sonra sığ ınağ ın kapısı açılacaktı.
Elimi taşa attım. Ama daha oynatmadan çakmağ ı yeniden çaktım.
Çakmağ ın kıvılcımlarıyla taşın altından bir şeylerin yansı yaptığ ını
fark ettim. Yansımayı gö rü nce elimi oynamasın diye taştan çektim.
Arkadaşlardan bir tane kefiye istedim. Arkadaşlar kefiyeyi
getirdiler. Kafamı sığ ınak deliğ inin içine soktum. Kefiyeyi de
kafamın ü stü ne ö rttü m. Çakmağ ı çaktım. Çakmağ ın ışığ ıyla taşın
altına bakınca şaşırdım. Çü nkü şans eseri olarak kurtulmuştuk.
Meğ er dü şman gelip sığ ınağ ı gö rmü ş. Karışmamış. Bozmamış.
İçindekilere de hiç dokunmamış. Nasıl olsa bir gü n gelip gireceğ iz
diye dü şü nerek iki el bombasıyla yaptıkları bubi tuzağ ını
kurmuşlar. Yaptıkları bubi tuzağ ını son taşın altına
yerleştirmişlerdi. Son taşı kaldırdığ ımız gibi bizde patlayacaktı.
Dikkatli ve duyarlı davranmasaydık her beşimizde ya da bir
kaçımız şehit dü şebilirdik. Belki de sağ kalan sadece dışarıdan bize
su gö tü rmeye gitmiş olan Mirza arkadaş kalırdı. Şimdi bö yle bir
durumla karşılaşınca yeni bir zor durumla karşı karşıya kaldık.
Şimdi o saatten sonra ne yapacaktık. Ovanın ortasında kalmıştık.
Bir tarafımız karakol, bir tarafımız korucu kö yü olan bir ovanın
orta yerinde kalmıştık. Ü st tarafımızdan Midyat-İdil asfaltı
geçiyordu. En fazla iki saat sonra korucuların sü rü leri bizim
bulunduğ umuz alana gelecekti. Sü rü lerini kö yü n sarınclarından su
içmek için getirirlerdi. Kendileri de evlerin gö lgesinde
dinleneceklerdi. Bulunduğ umuz yerde zaten hiçbir şey yoktu.
Yakın yerlerde bile ormanlık bir alan ya da bir çalılık bile yoktu.
Tek çaremiz vardı. Hiç zaman kaybetmeden oradan çıkıp çok seri
ve sü ratli bir şekilde kendimizi Bagok’a atmamızdı. Bizi ancak o
koruyabilirdi. Onun dışında hiçbir şey bizi koruyamazdı. Bagok’un
eteklerine kendimizi atsaydık bile sağ lam bir yere ulaşmış olurduk.
Eteklerine bile ulaşmak için en az iki, iki buçuk saat gibi bir zaman
yü rü memiz gerekiyordu. Tabii normal yü rü yü şle gidecek olursak

202
bu kadar yü rü memiz gerekiyordu. Bizi bekleyebilecek olan ü ç
ihtimal kafamdan geçti. Birincisi kö yde pusuda olabilir. İkincisi
korucuların sığınağ ı gö rebilecek bir şekilde gö zcü çıkarmış
olabilecekler, ü çü ncü sü de gü ndü z çobanları gelip sığ ınağ ı kontrol
edebilirler diye dü şü ndü m. Bü tü n bunları da dü şü nü nce oraların
yakınlarında bile kalmamız biçim için bü yü k bir tehlike olacağ ını
hesapladım. Bu ihtimallerden yola çıkarak bizim kaybedecek tek
bir saniyelik zamanımızın bile olmadığ ı kanısına vardım. O
durumda bizim için bir dakikalık bir zaman bile altın değ erindedir.
Tabii daha bu durumu arkadaşlara sö ylemedim. Bü tü n bunlar
birkaç saniyelik zaman dilimi içinde cereyan ediyor. Arkadaşlara
dö nerek heval çantalarınızı, silahınızı alıp hemen çıkıp gidelim
buradan dedim. Heval “hiç kimse neden, ne için diye soruda
sormasınlar. Çü nkü size neden olduğ unu açıklayacak kadar
zamanımız yok. Ben nereye gidersem arkadaşlar peşimden
gelsinler o kadar. Uygun bir yere ulaştığ ımızda size neden bö yle
yaptığ ımıza dair açıklama yapacağ ım” dedim. Arkadaşlar biraz
tedirginleştiler. Ne oldu, ne var diyen arkadaşlar oldu. “Heval
hiçbir şey” yok. “Bir de olmuş değ il. Gidelim ulaştığ ımız sağ lam
yerde ancak size ne olduğ unu ve neden bö yle yaptığ ımızı
açıklayabilirim. Şimdi zamanla yarışmamız gerekiyor. Kaybedecek
tek bir dakikamız bile yok. O yü zden hızla buradan çıkmamız
gerekiyor” dedim. Arkadaşlardan biri biraz da kızarak “ne
olduğ unu bizim de bilmemiz gerekiyor” heval dedi. O zaman
hemen yanıma gelin diyerek onları sığ ınağ ın başında topladım.
Çakmağ ı çakarak tuzağ ı gö sterdim. “İşte bunun için burayı terk
etmemiz gerekir” dedim. “Arkadaşlara şimdi ne için burayı terk
edeceğ imizi anladığ ına gö re, o zaman vakit kaybetmeden çıkalım”
dedim. O andan sonra hiçbir arkadaş tek bir kelime etmeden yola
çıktık. Yö nü mü zü Bagok dağ ına çevirdik. O an ne karakolu, ne
korucu kö yü nü , ne çobanları nede gü ndü z olduğ unu hiç
dü şü nmeden yer yer koşarak, yer yer yü rü yerek yolumuza devam
ediyoruz. O sırada hiçbir şey dü şü nmü yoruz. Dü şü ndü ğ ü mü z tek
şey var o da kendimizi Bagok’a ulaştırmaktır. Tam gü neş doğ mak

203
 SİS

ü zereyken dağ a yani Bagok’a ulaştık. Ulaştığ ımız ilk sağ lam yerde
bir nefes almak için mola verince ne kadar zamanda geldiğ imizi
ö ğ renmek için saate baktım. Evet, yanlış gö rmü yordum, yaklaşık
iki buçuk saatlik yolu bir saat bile olmadan almıştık. Dağ ın
kucağ ına kendimizi atmıştık. Dağ ın kendisine daha tam
ulaşmamıştık. Ama bizi koruyabileceğ i ve denetiminde olduğ umuz
eteklerine ulaşmıştık. Ormanın içindeydik. Ondan sonra artık
gü ndü zde gidebilirdik. Biraz rahatladık. Derin bir nefes aldık. Artık
dağ larımız arkamızdadır dedik. Bundan sonra bize bir şey olmaz
dedik. Bir ananın çocuklarına kol kanat germesi gibi Bagok arazisi
ve ormanıyla bizi korumaya aldı. Yorulmuştuk. Terlemiştik.
Susamıştık. Ağ zımızda dilimiz kurumuştu. İyi ki yanımızda kü çü k
petlerden vardı. Onları doldurup çantamıza koymuştuk.
Çantalarımızı açıp petlerimizi çıkardık. Suyumuzu içtik. Birer
sigarada sarıp yaktık. Yaklaşık yarım saat kadar dinlendikten
sonra, arkadaşlardan birine çevremizi keşfetmek için dü rbü nü
verdim. Arkadaş geldiğ imiz yoldan başlayarak çevreyi keşfettikten
sonra dö ndü . Bir şey olmadığ ını sö yledi. Telsizden dü şmanın
muhaberesini takip ediyoruz, ondan da anormal bir şey yoktu.
Olağ anü stü bir hareketlilik yoktu. Tek tü k çoban araziye çıkmaya
başlamıştı. Duruma bakılırsa gö rü ntü mü zü alan yoktu. Biraz daha
dinlendikten sonra arkadaşların yerine ö ğ renmek için bağ lantı
kurmamız gerekiyordu. Çü nkü yanlarına gidebilmek için yerlerini
bilmemiz gerekiyordu. Telsizle birkaç çağ rı yaptığ ım gibi
arkadaşlar cevap verdiler. Şifreli bir şekilde onlardan yer istedim.
Arkadaşlar neredesiniz, keşfe gitmemiş miydiniz diye sordular.
Yerimizi sö yleyince arkadaşlar orada ne arıyorsunuz, şimdiye
gitmiş olmanız gerekiyordu anlamına gelecek şeyler sö ylediler.
Yanınıza ulaştığ ımızda gelişmeleri aktarırım diyerek muhabereyi
kısa kestim. Şifreli bir şekilde bizim onlardan ayrıldığ ımız yerde
olduklarını sö ylediler. Artık dağ daydık. Ve dağın ü stü mü ze gerdiğ i
kolu, kanatları altındaydık. O bizi koruyordu. Zaten o sırada
arazide kimseyi gö rmek mü mkü n değ ildi. Arazi boşaltılmıştı.
Gö rü lebilen insan ya korucu, ya asker ya da arkadaşlar olurdu.

204
Onun dışında kimseyi gö rmek olanaksızdı. Keşfimizi de yapmıştık
ve arazide anormal bir şeyin olmadığ ını da gö rmü ştü k.
Arkadaşların bize yerlerine sö ylemelerinden sonra yola yanlarına
gitmek için yola çıktık. Aşırı bir yorgunluk ve uykusuzluk da vardı.
Birde gü venlikli yere ulaştığ ımızı dü şü nerek yavaş, kendini hiç
incitmeyecek bir yol yü rü yü şü nü yü rü yorduk. O yü zden normalde
bir saat kadar bir sü re sonra arkadaşların yanına ulaşabileceğimiz
bir yolu iki buçuk saat gibi bir sü rede zor aldık. Noktaya ulaşınca
arkadaşlar bizi noktanın dışında karşıladılar. Bir yere geçip
oturduk. Oturduğ umuz yer bizin için hazırlanmış bir yerdi.
Gerillada gö revden dö nen arkadaşların dinlenmesi için yer ve
yemek hazırlamak bir gelenektir. Bizim içinde hem yer hem de
yemek hazırlanmıştı. Oturduk yemeğ imizi yedik. O sü re içinde
arkadaşların hepsi yavaş yavaş etrafımıza toplanmaya başlamıştı.
Çü nkü herkes yaşadıklarımızı merak ediyordu. Daha doğ rusu
neden alanımıza gitmediğimizi, yine keşfi yapıp yapmadığımızı
merak ediyorlardı. Herkes merakla bizim konuşmamızı bekliyordu.
Konuyu Bahoz arkadaş açtı. Ne oldu, neden gitmediniz gibi kısa net
sorularla konuya girdi. Başımızdan geçen olayı Bahoz arkadaşa ve
orada konuşmamızı bekleyen arkadaşa ö zetledik. Onlarda duruma
şaşırdılar. Oradan sağ kurtulmamıza sevindiler. Bu arada duyarlı
yaklaşarak durumu fark etmemiz gü venliğ e ne kadar dikkat
ettiğimiz onları sevindirdi. Arkadaşlar o zaman dinlenin. Bir iki
gü n daha yanımızda kaldıktan sonra farklı bir yoldan alanınıza
geçersiniz dediler. Tabii bu arada orada kaldığ ımız iki gü nlü k sü re
içinde arkadaşlara yaptığ ımız keşfin sonuçlarını da verdik.
Arkadaşların yanında iki gü n dinlendikten sonra ayrı bir yoldan
alanımıza geçip çalışmalarımıza başladık…Biz alanımıza ulaştıktan
yaklaşık bir hafta sonra arkadaşlar yaptığ ımız keşfe gö re o eylemi
gerçekleştirmek için gitmişlerdi. Akşam saat sekiz buçukta devriye
için gelen panzeri etkili bir şekilde vurmuşlardı. Eylemi
gerçekleştirmek için de Omerya alanından dö nerek eylem alanına
gitmişlerdi. Çü nkü bizim daha ö nce gittiğ imiz yerden gidemezlerdi.
Orada hem izlerimiz gö rü lmü ştü hem de sığ ınağ ımız deşifre

205
 SİS

olmuştu. Arkadaşlar yaptığ ımız keşif ü zerine gidiyorlar. İki yerde

hedefi çapraz ateşe alacak şekilde pusu atıyorlar. O gece panzer tek
başına geliyor. Arkadaşlar RPG7 ile panzeri etkili bir şekilde vurup
imha ediyorlar. Başarılı bir eylem gerçekleştirmişlerdi. Dü şman
orada kendisine çok gü veniyordu. Midyat’ı ele geçirdiğ ini
dü şü nü yordu. Artık burada hiçbir şey olmaz. Bize karşı herhangi
bir eylem gerçekleştirilmeyecek denli Midyat’ı etkisizleştirdiğ i
dü şü ncesindeydi dü şman. Eylemlerini gerçekleştirdikten sonra
yine aynı yoldan sağ lam bir şekilde geri çekilmişlerdi. Eylem
kayıpsız, yaralı vermeden gerçekleşmişti.

Notlar; Botan’da dü şmanın bize karşı yü rü ttü ğ ü savaş

Midyat’tan koordine edildiğ ini insan sö yleyebilir. Çü nkü sü rekli
operasyon halinde olan ve operasyonların temel gü cü olan dağ
komando tugayı Midyat’taydı. Yurtsever tek bir kö y
bırakılmamıştı. Sadece korucu kö yleri bırakılmıştı. Diğ er alanlarda
yaygın bir ajanlaştırma faaliyetleri yü rü tü lmü ştü . Dü şman
kendince kendisini alana tamamen yerleştirmişti. O bakımdan
kendinse çok gü veniyordu. İşte ö yle kendisine çok gü vendiğ i bir
yerde ona darbe vurma açısından bakıldığ ında arkadaşların
gerçekleştirdiğ i eylem bü yü k ö neme sahipti. Hem çevre ü zerine
hem de dü şman gü çleri ü zerine bü yü k bir etki bıraktı. Yani
dü şmanın kuşatmaya aldığ ı bir alanda gidip panzerini imha etmek
ö yle basit bir şey değildi. Dü şman ö yle bir şeyi hiç ummuyordu.

Menal Arteş

206
 Düşmanın en güçlü yerinde zayıflık vardır
1997 yılında Mardin Eyaletinin Omerya bö lgesindeydik.
Xırabê Alê adında bir karakol vardı bö lgede. Karakol olduğ u yer
Mardin merkeze bağ lı bir kö ydü . Kü çü k bir karakoldu. Aldığ ımız
istihbarata gö re 200 yakın asker karakolda vardı. Oradaki asker
komandoydu. Oradaki gü ç yaşam, nö bet, hareket tarzını tamamen
değ iştirmişti. Gerilla eylemliklerine karşı bö yle tedbirler
almışlardı. Gece karakolda kalmıyordu. Geceyi genelde karakolun
dışındaki bir yerde intişar halinde uyumadan geçiriyordu.
Gü ndü zleri karakola çekilip dinleniyordu. Çü nkü oraya yö nelik çok
kolay eylem yapamayacağ ımızı dü şü nü yordu. Oraya yö nelik
gü ndü z eylem yapmak için bazı kayıpları gö ze almak gerekiyordu.
Onun için yaşamlarında geceleri gü ndü z, gü ndü zleri gece
yapmışlardı. Gü ndü z dinlenmeye geçerlerken sadece hazır kıtaları
uyanık kalıyordu. Bir takım ya da manga kadar gü cü hazır kıta
olarak belirleyip uyanık kalmalarını sağ layarak dinlenmeye
geçiyorlardı. Yani uyuyorlardı. Tasfiyeci Serhat’ın eyalette olduğ u
dö nemdi. Ve bir mantıkta oluşturmuştu. Oluşturduğ u mantık da
gerilla Mardin’de gü ndü z eylem yapamaz mantığ ıydı. Arkadaşlarda
ö yle bir psikoloji geliştirmişti. Gü ç ü zerinde o mantıkta olumsuz
bir etki yaratmıştı. Eylemi gerçekleştirmeye dü şü ndü ğ ü mü z
dö nemde o artık eyaletten çıkmıştı. Ama yarattığ ı etki hala vardı.
Kendisinde sonra Felat arkadaş eyalete gelmişti. Felat arkadaşın
Serhat’ın yaratığ ı etkiyi yıkmak, oluşturduğ u psikoloji aşmak için
bü yü k bir çaba gö steriyordu. O yü zden de yeni eylem taktikleri,
hedefleri, eylem yapabilme gü cü nü n olduğ unu gö stermek için
durmadan keşifler yaptırıyordu. Gerillanın Mardin’de Serhat

207
 SİS

tarafından gö sterilmek istediğ i gibi olmadığ ı, gerçek gü cü nü n çok

fazla olduğ unu zaten savaş tarihimiz boyunca bu gü cü n
kanıtlandığ ını ama Mardin’de bir kez daha bunun ortaya
çıkarılması gerektiğ i için uğ raşıyordu. Yaşadığ ı inançsızlığ ı
geliştirmek istemişti. Arkadaşlar arasında bö yle bir durum
gelişmemişti. Ama eylem tarzında bunu biraz hakim kılmaya
çalışmıştı.
Bunu kırmak için gü ndü z bir eylem gerçekleştirme planı
yaptık. Planımız yaşamlarının alt ü st ettiğ imiz yani gü ndü zlerini
gece gecelerini gü ndü ze dö nü ştü rdü ğ ü mü z Xırabê Alê
karakolundaki gü çlere yö nelikti. Nasıl olsa onlar gü ndü z uyuyor. O
zaman bizde gü ndü z gidip onları vuracağ ız dedik. Vuruş tarzı da
sızma biçiminde olacaktı. Bö yle eylemler az gü çle yapılacak
eylemlerdir. O yü zden çok az gü çle sızma yapıp karakolun içinde
uyuyan askerleri vurup geri çekilecektik. Bunun için de hafif, seri
hareket eden bir birim olması gerekirdi. Etkili bir biçimde
vurabilirsek kayıpta vermeyeceğ imizi biliyoruz. Çü nkü karakolun
içinde onları etkili bir şekilde vuranca onlar kendilerine gelip
toparlanana kadar eylem yapan arkadaşlar da çok rahat bir şekilde
geri çekileceklerdi.
Bu eylem için beş kişi gittik. Ü ç kişi savunmada kalacaktı. Biz
iki arkadaşta saldırıya geçecektik. Yani karakolun içine kadar gidip
uyuyan askerleri vurup geri çekilecektik. Savunmada kalacak
arkadaşlarda RPG7 ile BKC olacaktı. Tabii daha ö nce eylemin keşfi
yapılmış ve hazırlıkları yapılmıştı. Sızmaya gü ndü z saat ikide
başlayacaktık. Sızmaya başlayacağ ımız yerden karakola kadar da
en fazla yarım saatte ulaşacaktık. Çü nkü o saat tam dinlenme ve
herkesin kendini tam bırakacağı saatti. Ayrıca o saatten sonra
olurda eylemden sonra dü şman peşimize dü şerse akşama da çok
fazla bir zaman kalmayacağ ı için geçici olarak bir yerde saklanıp
karanlık olunca çıkıp hareket edebilecektik. Yaz sıcağ ıdır. Ve
Mardin’dir. Mardin geneli çok fazla dağ lık değ il. Ama eylem
yapacağ ımız yer biraz daha ovaya yakındır. Sıcaklık derecesi belki
50’yi geçiyor. Toprak yanıyor sanki. Dereler kurumuş. Ağ açların

208
uçları sıcaktan yanmış, sapsarı olmuştu. Deyim yerindeyse
cehennem gibi bir hava vardı. Karakol çok stratejik bir yere
kurulmuştu. Yü ksek bir tepenin ü zerine yapılmıştı. Yan tarafında
da kö y var. Bir kö y karakoluydu. Ama kö yü n içine değ il de
yanındaki stratejik tepeye yapılmıştı. Kö yde de sadece bir korucu
vardı. Yani açıktan koruculuğ u kabul edip silah alan bir kişi vardı.
Gizli korucu olanlar da vardı. Ama bizim için o an ö nemli olan
açıktan silah alan korucuydu. O korucu da asker araziye çıktığ ı
zaman onlara ö ncü lü k yapıyordu. Onun da çok fazla gö nü llü
olduğ u sö ylenemezdi. En azından onun hakkında aldığ ımız bilgiler
bu yö nlü ydü . Birçok karakol savaştan sonra yapılmıştı. Ve en
stratejik yerlere kurulmuştu. Bu karakolda savaşın başlamasından
sonra yapılmış bir karakoldu.
Saat bir buçuk iki civarında karakola yaklaşmaya başladık.
Bulunduğ umuz arazide karakola hakim olan her hangi bir tepe vb
gibi bir yer yok. Karakol oradaki arazinin tamamına hakim bir
yerdeydi. En yü ksek tepe karakolun yapıldığ ı yerdi. Ö yle bir yerde
yapılmıştı. En bü yü k avantajımız etrafının ormanlık olmasıydı.
Kurulu olduğ u tepenin etrafı ormanlıktı. O ormanın içinden
yaklaşmaya başladık. Geri çekilme yapabileceğ imiz bir hat bıraktık.
Karakolun gü venliğ i çeşitli yerlerine yapılan nö betçi kulü belerine
çıkarılan nö betçilerle sağ lanıyordu. Arazinin bü yü k bir kısmı
ormanlıktı ancak bir yerden sonra ormanlık bitiyordu. O yü zden
kendimizi meşe dallarıyla kamufle etmiştik. Kaplumbağ a
yü rü yü şü yle yol alıyorduk. Sonunda nö betçi kulü besinin altına
kadar vardık. Nö betçi kulü belerinin kapısı araziye bakıyordu.
Oraya da A4 silahını yerleştirmişlerdi. Nö betçi kulü besinin alt
tarafına kadar yaklaştık. Havanın sıcak olması ve birde gece
uyumamasından olsa gerek nö betçinin dalgın bir şekilde
oturduğ unu gö rdü k. Dikkati dağ ılmıştı. O haliyle onu hedeflemiş
olsaydık elle bile yakalayabilirdik. Ama amacımız o değ ildi. Bizim
amacımız karakolun içindeki askeri etkili bir şekilde vurarak
bü yü k kayıplar verdirmekti. Amacımız karakolun içine girmekti.
Riski bü yü ktü . Kayıp da verebilirdik. Yani geri gelmeyebilirdik.

209
 SİS

Ama etkili bir eylem olacağ ını biliyorduk. Karakolun içine çok
rahat bir şekilde girer eylemimizi yapardık. Ama nasıl geri
çekileceğ imizi hiç dü şü nmü yorduk. Çok fazla da ö nemli değ ildi.
Çü nkü dü şmana bü yü k bir darbe vurmayı istiyorduk. Bununla
birlikte eyalette Serhat tarafından oturtulmaya çalışılan bir
anlayışı kırmaya çalışıyorduk. Onun için bir bedel gerekiyordu.
Zaten gerilla olmak halk için bedel ö demeye hazır olmak demekti.
Bu bedelleri gö ze aldığ ımız için gerilla olmaya karar vermiştik.
Ü lkemizde bedel ö denmeden hiçbir şeyin elde edilmeyeceğ ini
bizden ö nceki ö ncü komutanlarımız kanlarını dö kerek
gö stermişlerdi. Bizim yapmamız gereken de onların yolundan
yü rü mekti. Yapmaya çalıştığ ımız da oydu. O yü zden bedeli ne
olursa olsun ö demeye hazır olduğ umuz için ö yle bir eylemde yer
almak için kendimizi ö nerdik. Kö ye baktık. Hiçbir canlı ve hiç bir
ses daha doğ rusu yaşama dair hiçbir belirti gö rü nmü yordu. Sıcak o
denli yaşamlarını etkilemişti. Karakolla aramızda yaklaşık 50
metre kadar var. Karakolun içinden de arada bir tek tü k ses
geliyor. O da hemen kesiliyor. Hareket ise hiç yok. Dö nü p
nö betçiye bakıyoruz. Adamın dalıp gittiğ i dü nya dan hala
dö nmediğ ini ve dö nmeye de niyeti olmadığ ını gö rü yoruz. Oraya
kadar da birbirimiz savunarak gitmiştik. Ö yle rastgele gitmedik.
Bir yere kadar o beni savunuyordu. Biraz yol alıyordum. Gittiğ im
yerde durup onun savunmasına geçiyordum o da gelip bana
ulaşıyordu. Ö yle birbirimizi savunarak oraya kadar gitmiştik. Ama
çok duyarlı ve dikkatli bir şekilde gitmiştik. Çü nkü en kü çü k bir ses
eylemi sabote ederdi. Ve bizim de orada cenazemiz kalırdı. Çü nkü
sabote olması durumunda orada vurulmamız demekti. Bir sü re
daha etrafı ve karakolu dinledik. Arık harekete geçmenin zamanı
gelmişti. Ama daha seri ve sü ratli hareket etmemiz için
ü zerimizdeki meşe dallarını atmamız gerekiyordu. Meşe dallarını
kesip attık. Zaten hafif olmak ve seri hareket etmek için
yeleklerimizi de gö tü rmemiştik. Bize yetecek kadar cephane
almıştık. O durumda insan çok heyecanlanıyor. Heyecandan insan
kendini zor zapt ediyor. İnsanın yü reğ i insandan ö nce harekete

210
geçiyor, insanı alıp gö tü rü yor. Kendimizden çok yü reğ imizi
sakinleştirmeye çalışıyorduk. Tabii o durumda bizi gö ren olmuş
mu, olmamış mı, acaba karakolda ne var ne yok gibi bir sü rü şey
insanın kafasından geçiyor. Kafamızı kaldırıp duvarın ü zerinden
bakarsak bizi gö rü rler mi acaba gibi bir sü rü soru insanın kafasını
meşgul etmeye başlıyor. Kafamızda dö nü p dolaşan bu soruların
hepsini bir kenara atıp ayağ a kalkıp karakola gireceğ iz, askeri
gö rdü ğ ü mü z yerde vuracağız nereye kadar gidebilirsek gideriz ya
vuruluruz ya da etkili bir eylem yaparız diyerek ayağ a kalktık.
Silahlarımızı koltuk altlarımızda gizleyerek kö ylü ler gibi hareket
ederek karakolun kapısına doğ ru yü rü meye başladık. Elimizdeki
bombalarımızın pimlerini çekmiş, silahlarımızın emniyetini açmış
elimiz tetikte ö yle gidiyoruz. Kapıda nö betçi yoktu. Arazinin
olduğ u tarafa nö betçi çıkarmışlardı. O da elli altmış metre kadar
uzakta kalmıştı. Kö yden karakola gelen yolun ü zerine meğ er
nizamiye var. Ama biz bunu fark etmemiştik. Ama bizi
gö rmü yorlardı. Onlarla aramıza karakol binası giriyordu. Avluya
girdik. Kimse yoktu. Hazır kıta olarak kalanlar da meğer kantinde
oturuyor. Hızla kendimizi askerlerin yatakhanesi olduğ unu
dü şü ndü ğ ü mü z yerin pencerelerinin altına kendimizi attık.
Kafamızı hafiften kaldırıp baktığ ımızda askerlerin ranzalarda
yattığ ını gö rdü k. Silahın dipçiğ iyle camı kırdık. El bombalarımızı
fırlattıktan sonra bir de tarama yaptık. Şarjö rlerimiz bitene kadar
tarama da yaptıktan sonra oradan hızla çekilmeye başladık. İlk
etapta kendimizi karakolun dış duvarının dibine kadar attık.
Ortalık toz duman oldu. Nö betçiler A4 ve Doçkalarla etrafı
taramaya başladılar. Karakolun içinde patlayan bomba ve
yaptığ ımız taramalardan sonra bağ ırtılar ve inlemelerle dolup
taştı. Askerler her yerden ve rastgele taramaya başladılar. Ama ilk
baskından bü yü k bir şok yaşadıkları anlaşılıyor. Çü nkü kim nereyi
tarıyor belli değildi. Neye uğ radıklarına şaşırmışlardı. Hala ne
olduğ unu tam bilmiyorlar. Sadece bağ ırtılar, iniltiler yü kseliyordu
yatakhaneden o kadar. Karakolda deyim yerindeyse tam bir kaos
yaşanıyor. Bizim bu durumdan yararlanmamız gerekiyordu. Orada

211
 SİS

bir saniye bile kaybetmeliydik. Kaybedeceğimiz her saniye

canımıza mal olabilirdi. Ö nemli olan canımızın yitirilmesi değ ildi.
Bizim şahsımızda ö rgü tü n kayıp vermiş olmasıydı. O yü zden o
durumdan yararlanarak anında orayı terk etmemiz gerekiyordu.
Tabii dü şmanın ne kadar kaybı var, içeride ne var ne yok bizde tam
bilmiyoruz. Karakolun on metre kadar etrafındaki ormanlar
kesilmişti. O on metrelik alanı geçtik mi ormanın içine girerdik.
Gö rü ntü mü zü kaybedebilirdik. Ama hakimiyetinin altından
çıkamazdık. Çü nkü her yere hakimdi. Fakat kendini korumak için
bü yü k imkan doğ uyor. Tabii bizim vuruşumuzla birlikte savunma
grubumuzda BKC’yi çalıştırmaya başladı. Fakat ağ ır silahlarının
hakimiyeti altında olduğ u için çok fazla bir şey yapamıyordu. Yani
etkili olamıyordu. Yapabileceğimiz en iyi savunma çok seri bir
şekilde oradan çıkıp uzaklaşmaktı. O on metrelik çıplak alanı
dü şman bizi fark etmeden geçtik. Ormanın içine vardık. Fakat o
kadar hızlı ve seri bir şekilde gidiyoruz ki ö nü mü ze çıkan ağ açları
bile neredeyse gö remiyoruz. Bir hayli uzaklaşmıştık. Bir anda
ayağ ımın altımdan kaydığ ını fark ettim. Ama onunla birlikte yere
yığ ıldım. Bir anda sanki ayağ ım altımdan çekildi. Ne olduğ un çok
fazla anlamadım. Yara daha sıcak olduğ u için insan yaralandığ ının
farkına varmıyor. Ama ayaklarım altımdan çekilmiş sırt ü stü yere
dü şmü şü m. Bana bir şeyler olduğ unu anladım. Ama ne olduğ unu
çok fazla anlamasam da ayak kemiğimin içinden bir şeyler
geçtiğ ini his ettim. Ama ağ rı yok. Çü nkü yara daha sıcaktır. Ayağ a
kalkmaya çalıştım. Kaçmaya çalıştım. Yaklaşık yirmi otuz metre
kadar gidebildim. Ondan sonra gidemedim. Dü şman da
toparlanmış arkamızdan araziye çıkmaya başlamış. Ormanın içine
dağılmış peşimizden gelmeye çalışıyorlar. Ormanın içinde pamuk
kozalakların açılması gibi bir gö rü ntü oluşturuyorlardı. Çü nkü
ü zerlerine giymeden pijamalarıyla araziye çıkmışlardı. Giyinmeye
bile fırsat bulmamışlardı adeta. Mermi ayağ ıma isabet edip
dü ştü ğ ü m sırada meğ er beni gö rü yorlarmış. Bağ ırtıları arasında
birini dü şü rdü k, çabuk yakalayın seslerinden bunu anladım. Bu
sesleri duyunca o zaman kendimi kurtarmam gerekir dedim kendi

212
kendime. Benimle olan arkadaşta daha çok uzaklaşmamıştı. Ona
çabuk kendini bana ulaştır, yaralandım diye seslendim. Yanıma
gelince telsizi verdim. “Sen git arkadaşlara ulaş, ben zor
kurtulurum” dedim. “Seni bırakmam, bırakamam” dedi. “Ya seni de
gö tü rü rü m ya da bende gitmem” dedi. Telsizi aldı. Sağ eliyle
silahını tutarak sol omzuyla koltuğ umun altına girerek beni adeta
peşinden sü rü klercesine oradan uzaklaştırmaya başladı. En iyi
avantajımız ise ormanın içine dalmış olmamızdı. O sırada
savunmayla da bağ lantı kurarak yaralandığ ımı, BKC ile
uzaklaşmamız için dü şmanı vurmalarını sö yledik. Ü zerindeki
yoğ un Doçka ateşine rağ men arkadaşlar bizi savunmaya başladılar.
Ü zerlerine olan ateş daha da yoğ unlaşınca yerlerini değ iştirerek
yeniden savunma yapmaya başladılar. Bir sü re sonra orayı da
bırakmak zorunda kaldılar. Çü nkü gerçekten dayanılacak gibi
değ ildi. O durumda kendi başımıza kaldık. Orada Geliyê Kurdisê
dediğ imiz bir vadi vardı. kendimizi o vadiye doğ ru verince
gö rü ntü mü zü kaybettiler. O vadinin ormanı daha sıktı. Arazisi
biraz daha gü zeldi. O vadi kısmen de karakolun hakimiyetinin
altından çıkmaktı aynı zamanda. Vadiye girişimizle yol
gü zergahımızı da değ iştirmiş olduk. Ama çok fazla gidemedik.
Ayağ ım kö tü olmuştu. Mermi tarak kemiğ inden girip ayağ ımın
altından atmıştı. Yere basacak durumda değ ildim. Kemik param
parça olmuştu. Yanımdaki arkadaşın yardımıyla biraz daha
uzaklaştık. Ama artık ne bende nede arkadaşta yü rü yecek hal
kalmıştı. Bir de savunmanın hakimiyetinin altından da çıkmış
olduk. O durumda hareket etmek bü yü k bir riskti. Çü nkü
gö rü ntü mü zü alması durumunda bizi imha etmesi olurdu.
Mecburen kendimizi sık ormanın içinde sakladık. İyice kendimizi
kamufle ettik. Ses seda çıkarmayacak bir şekilde beklemeye
başladık. Kendimizi sakladığ ımız yer sık ormanlık olduğ u gibi
insanın kendisini saklamasına yarayacak çok bü yü k olmayan
kayalıklar da var. O kayalıkların içine girmiş, her tarafımızı meşe
ağ açlarıyla kapatmıştık. Ama oraya girdiğ imiz anda bir yılan sesini
duydum. Oradan korkarak geçen bir yılanın çıkardığ ı sesi sadece

213
 SİS

alabildim. Herhalde yılan gö lgesinden dinlenmek için bizim altına

girdiğ imiz kayanına altına girmiş. Biz oraya girince ona yer
kalmamıştı. O yü zden çıkardığ ı sesten kızarak ayrılmış olduğ unu
anladım. Yani o bizden bizde ondan korkmuştuk. Ama gidecek
başka bir yerimiz yoktu. O yü zden yerine el koymak zorundaydık.
O durumda bile biraz rahatlatacak, heyecanımızı giderek bir tek
şeyin sigara olduğ unu dü şü ndü m. O yü zden tabakamı çıkarıp bir
tü tü n sardım. Birkaç nefes çektim. Biraz kendime geldim. Yaz
sıcağ ıdır. Ü zerine heyecan eklenince birde yaralanmayı de
eklersek ne kadar susadığ ımı tarif edemiyorum. Ağ zım kurumuş.
Damağım birbirine yapışmış adeta. Dilim ağ zımda şişmiş. Ağ zımda
dilimden çok bir sü nger parçası olduğ unu sanıyordum. Konuşmak
istiyorum. Yanımdaki arkadaşa bir şeyler sö ylemek istiyorum. Ama
dilim buna izin vermiyor. Dö nmü yor bir tü rlü . Yer yü zü nde ve
gö kyü zü nde insan su arıyor. Ama o mevsimde ve orada su bulmak
altın bulmaktan daha zordur. Meşe yapraklarını kesip ağ zımda
çiğ niyorum belki biraz susuzluğ umu giderir ya da en azından dilim
ıslanır da dö ner de sö ylemek istediğ imi arkadaşıma sö yleyeceğ im
diye dü şü nü yorum. Ama nafile… Orada saklanmış dü şmanı
telsizden takip ediyoruz. Arkamızdan gelip vadiye kendilerine
bırakmışlar. Onlar vadinin içine kendimizi bırakacağ ını
dü şü nmü şler. Vadinin içi bö ğ ü rtlen, sazlarla doludur. Vadide su
korumuş ama hala toprağ ın nemiyle içindeki bö ğ ü rtlenler ve sazlar
yaşama tutunuyorlar. Dü şman gizlenmek için oraya kendimizi
bırakacağını sanıyor. Oysa biz o durumlarda en tehlikeli yerler o
tü r yerler olduğ un iyi biliyoruz. Bundan dolayı da kendimiz
yamaca vermiştik. Onun için girmişlerdi o sazların, bö ğ ü rtlenlerin
içine bizi arıyorlardı. Havanın kararmasına az bir sü re kala
karakoldan peşimize dü şen askerlerle bağ lantı kurdular. Karanlık
çö kmeden kendinizi merkeze ulaştırın diyorlardı. Gece kimse
arazide kalmasın deniliyordu. Dü şman gü çleri arasında geçen bu
diyalogu telsizden dinleyince daha rahat bir nefes aldık.

214
Menal Arteş

215