Professional Documents
Culture Documents
TL TNM 2 Online
TL TNM 2 Online
A. MUÏC ÑÍCH :
Baøi thí nghieäm giuùp sinh vieân khaûo saùt caùc ñaëc tröng cuûa moät maïch ñieän
trong tröôøng hôïp nguoàn taùc ñoäng leân maïch laø nguoàn ñieàu hoøa, hay coøn goïi laø
nguoàn xoay chieàu (AC). Quaù trình thí nghieäm cuõng giuùp SV hieåu roõ theâm
phöông phaùp bieân ñoä (hay hieäu duïng) phöùc, caùch döïng ñoà thò vectô vaø tính toaùn
coâng suaát trong maïch ñieàu hoøa.
B. ÑAËC ÑIEÅM :
Phaân tích maïch xaùc laäp ñieàu hoøa thoâng qua tính toaùn treân maïch phöùc. ÔÛ
maïch phöùc, trôû khaùng nhaùnh Z laø soá phöùc, baèng tæ soá bieân ñoä phöùc aùp vaø doøng
treân nhaùnh. Luaät Ohm daïng phöùc ñöôïc phaùt bieåu:
U Z.I vôùi Z = |Z| .
I. Xaùc ñònh |Z|:
Laø tæ soá trò bieân ñoä hay trị hiệu dụng cuûa aùp vaø doøng treân nhaùnh. Trò bieân
ñoä coù theå ñoïc nhôø dao ñoäng kyù vaø trò hieäu duïng coù theå ñoïc nhôø volt keá xoay
chieàu.
II. Xaùc ñònh :
Coù nhieàu phöông phaùp, trong baøi thí nghieäm naøy ñeà nghò duøng dao ñoäng
kyù vôùi hai phöông phaùp cô baûn:
a) So pha tröïc tieáp:
Ñöa caû hai tín hieäu (cuøng GND) vaøo hai keânh cuûa dao ñoäng kyù. Choïn
VERT MODE laø DUAL hay CHOP. Chænh ñònh dao ñoäng kyù ñeå hieån thò hai tín
hieäu treân maøn hình nhö Hình 2.0.1.
- Trang 18 -
Döïa vaøo giaù trò cuûa nuùt Time/div ta ñoïc giaù trò t vaø T. Goùc leäch pha
giöõa CHB vaø CHA xaùc ñònh theo:
t
= .360o
T
Löu yù: + Theo hình 2.0.1, ta thaáy t laø döông khi tín hieäu caàn xaùc ñònh goùc pha
xuaát hieän tröôùc tín hieäu chuaån .
+ Dao ñoäng kyù chæ nhaän tín hieäu aùp. Do ñoù khi caàn ñöa vaøo tín hieäu
doøng thì ta thoâng qua tín hieäu aùp treân ñieän trôû mang doøng ñieän ñoù.
- Trang 19 -
Phaàn töû Giaù trò duøng thí nghieäm
C 0,047 µF (473)
L 100 mH
RL Chöa bieát
R 1 kΩ
R0 1 kΩ
b) Veõ ñoà thò |ZC| theo . Cho bieát bieåu thöùc lyù thuyeát cuûa |ZC | theo .
Thöïc hieän maïch thí nghieäm nhö hình 2.2.2 trong LTSpice. Choïn nguoàn AC
bieân ñoä 2V. Choïn phaân tích .ac taïi taàn soá 2kHz. Ño bieân ñoä vaø pha cuûa aùp
vaø doøng treân tuï. Tính |Z C| = Ucm/ICm vaø goùc leäch pha C giöõa uc(t) vaø ic(t).
Thay ñoåi vôùi 2 taàn soá khaùc. Ta coù baûng soá lieäu:
Hình 2.2.1: Veõ uc(t) & ic(t) Hình 2.2.2: Ño bieân ñoä & pha
- Trang 20 -
III. Maïch RC noái tieáp:
a. Thöïc hieän maïch thí nghieäm RC noái tieáp nhö hình 2.3 trong LTSpice.
Chænh nguoàn sin coù bieân ñoä 2 V, taàn soá 2 kHz. Duøng .tran 1.5m quan saùt
khoaûng 3 chu kyø daïng tín hieäu aùp treân tuï, aùp treân trôû vaø doøng trong maïch.
Ño trò bieân ñoä doøng vaøo maïch, aùp treân R vaø aùp treân C. Söû duïng phöông
phaùp ño pha tröïc tieáp ñeå ño goùc leäch pha giöõa u(t) vaø i(t) (thoâng qua ñoïc
t). Ñieàn vaøo baûng soá lieäu:
b. Döïng ñoà thò vectô ñieän aùp cuûa maïch theo soá lieäu ño phaàn a) duøng thöôùc vaø
compa, choïn pha ban ñaàu cuûa doøng ñieän laø 0. Töø ñoà thò vectô suy ra . So
saùnh vôùi giaù trò ño ñöôïc trong baûng soá lieäu.
b) Veõ ñoà thò |ZL| theo . Cho bieát bieåu thöùc lyù thuyeát cuûa |ZL | theo .
Thöïc hieän maïch thí nghieäm nhö hình 2.4.2 trong LTSpice. Choïn nguoàn AC
bieân ñoä 2V. Choïn phaân tích .ac taïi taàn soá 2kHz. Ño bieân ñoä vaø pha cuûa aùp
vaø doøng treân cuoän daây. Tính |ZL| = ULm/ILm vaø goùc leäch pha L giöõa uL(t) vaø
iL(t). Thay ñoåi vôùi 2 taàn soá khaùc. Ta coù baûng soá lieäu:
- Trang 21 -
Taàn soá ULm uL ILm iL |Z | L
L
2 kHz
5 kHz
10 kHz
Hình 2.4.1: Veõ uL(t), iL(t) Hình 2.4.2: Ño bieân ñoä & pha
- Trang 22 -
b. Döïng ñoà thò vectô ñieän aùp cuûa maïch theo soá lieäu ño duøng thöôùc vaø compa,
choïn pha ban ñaàu cuûa doøng ñieän laø 0. Töø ñoà thò vectô suy ra . So saùnh vôùi
giaù trò ño ñöôïc trong baûng soá lieäu.
Xaùc ñònh thaønh phaàn ñieän trôû cuûa cuoän daây taïi 2 kHz: R L = … (Ω).
b. Döïng ñoà thò vectô ñieän aùp cuûa maïch theo soá lieäu ño duøng thöôùc vaø compa,
choïn pha ban ñaàu cuûa doøng ñieän laø 0, giaû söû R thuaàn trôû vaø C thuaàn dung.
Töø ñoà thò vectô suy ra . So saùnh vôùi giaù trò ño ñöôïc trong baûng soá lieäu.
c. Ño coâng suaát P treân töøng phaàn töû cuûa maïch RLC noái tieáp theo maïch Hình
2.6.2 trong LTSpice baèng caùch tính trò trung bình coâng suaát töùc thôøi trong
khoaûng 3 chu kyø ôû cheá ñoä xaùc laäp. Laäp baûng soá lieäu ño (coù theå ñoïc soá lieäu
trong file Spice Error Log) :
Töø ñoù kieåm chöùng nguyeân lyù caân baèng P trong maïch AC:
- Trang 23 -
Hình 2.6.2: Ño coâng suaát P cuûa maïch RLC noái tieáp
Chænh nguoàn SIN coù bieân ñoä 4 V, taàn soá 2 kHz. Ño doøng vaøo maïch, ño doøng
qua trôû R vaø doøng qua tuï C.
Söû duïng phöông phaùp ño pha tröïc tieáp ñeå ño goùc leäch pha giöõa uR(t) vaø
i(t). Thöïc hieän baûng soá lieäu:
b) Giaû söû ñieän trôû laø thuaàn, veõ ñoà thò vectô doøng cho maïch song song khi choïn
pha ban ñaàu cuûa aùp uR(t) laø 0. Töø ñoà thò vectô, vieát ra caùc giaù trò doøng, aùp
phöùc bieân ñoä (daïng muõ) trong maïch: ŮR, İR, İC, İ.
Töø ñoù tính ra:
Trôû khaùng nhaùnh song song: Z R//C UR / I=
Goùc leäch pha giöõa uR(t) vaø i(t) : (uR & i) =
- Trang 24 -
c. Ño coâng suaát cuûa nhaùnh R//C:
CS bieåu kieán S Heä soá cos CS taùc duïng P CS phaûn khaùng Q
b) Giaû söû ñieän trôû laø thuaàn, veõ ñoà thò vectô doøng cho maïch song song khi choïn
pha ban ñaàu cuûa aùp uR(t) laø 0. Töø ñoà thò vectô vieát ra caùc giaù trò doøng, aùp
phöùc bieân ñoä (daïng muõ) trong maïch: ŮR, İR, İL, İ.
Töø ñoù tính ra:
Trôû khaùng nhaùnh song song: Z R//L UR / I=
Goùc leäch pha giöõa uR(t) vaø i(t) : (uR & i) =
IX. Hieäu chænh heä soá coâng suaát cos cuûa nhaùnh:
a) Thöïc hieän maïch thí nghieäm nhö hình 2.9 trong LTSpice .
Chænh nguoàn SIN coù bieân ñoä 4 V, taàn soá 2 kHz. Ño doøng vaøo maïch, ño doøng
qua trôû R, doøng qua cuoän daây L vaø doøng qua tuï ñieän C.
- Trang 25 -
Söû duïng phöông phaùp ño pha tröïc tieáp ñeå ño goùc leäch pha giöõa aùp vaø doøng
treân nhaùnh song song. Töø goùc leäch pha naøy tính heä soá coâng suaát cos cuûa
nhaùnh song song.
Hoaøn thieän baûng soá lieäu vôùi caùc giaù trò C coù treân module.
b) Vôùi tröôøng hôïp C = C4: Giaû söû ñieän trôû vaø tuï ñieän laø thuaàn, veõ ñoà thò vectô
doøng cho maïch song song khi choïn pha ban ñaàu cuûa aùp uR(t) laø 0. Töø ñoà thò
vectô vieát ra caùc giaù trò doøng, aùp phöùc bieân ñoä (daïng muõ) trong maïch: ŮR,
İR, İL, İC, İ.
Töø ñoù tính ra:
Trôû khaùng nhaùnh song song: Z R//L//C UR/ I=
Goùc leäch pha giöõa uR(t) vaø i(t) : (uR & i) =
c. Coù nhaän xeùt gì veà bieân ñoä doøng qua nhaùnh i(t) ôû caùc tröôøng hôïp ?
d. Trình baøy chi tieát quaù trình tính giaù trò C caàn thieát ñeå ñöa heä soá coâng suaát
cuûa nhaùnh song song veà ñôn vò ?
- Trang 26 -
X. Sô ñoà Module AC Circuits: Duøng cho Baøi TN Maïch 2, 3, 4.
+ Sô ñoà module nhö Hình 2.10, giaù trò linh kieän nhö trong Baûng 1.2.1
- Trang 27 -