Professional Documents
Culture Documents
အာနာပါနကျင့်စဉ်မှဝိပဿနာသို့
အာနာပါနကျင့်စဉ်မှဝိပဿနာသို့
0dyóemokdY
zm;atmufawm&q&mawmf
oAÁ'geH "r®'geH Zdemwd?
oAÁ&oH "r®&aom Zdemwd/
oAÁ&wð "r®&wd Zdemwd?
wPSu©a,m oAÁ'ku©H Zdemwd/
trSm u
awy&d0¥"r®a'oem 2
orm"dukd xlaxmifyg 9
tmemygeusifhpOftusOf; 10
yxrpsmeform"d 16
b0ifpdwfqdkwmbmvJ¿ 18
psmeft*Fgig;yg; 22
'kwd,psmeform"d 24
wwd,psmeform"d 25
pwkw¬psmeform"d 26
"mwfur®|mef;tusOf;enf; 27
jcHKikHí wpfukd,fvkH;ukdMunfhyg 29
tjzLjyif ESifh tMunfjyif 30
½kyfuvmyftrIefrsm; 31
Oyg'g½kyfrsm;ukd odrf;qnf;ykH 32
emrfw&m;rsm;ukd odrf;qnf;ykH 33
tZÑwå ESifh A[d'¨ 34
ork',ç 0,ç ork',0, 35
ememu©Pduur®owåd 41
taMumif;jycsuf 43
0,"r®mEkyóD 50
tEkyÜg'eda&m" 51
OyÜg'eda&m" - tEkyÜg'eda&m" 51
"r®|dwdÓPf 55
taMumif;w&m;rsm; 57
udavo0#f - ur®0#f - 0dygu0#f 59
opöma'oemawmfenf; 60
ul#m*g&okwåefw&m;awmf aumufEkwfcsuf 62
twdwf tem*wf ypöKyÜefcE¨mawGudk odrf;qnf;jcif; 66
0dyóemykid ;f 69
w&m;a'oemawmfed*Hk; 71
rSwfom;zG,f&m tu©&mpOftñTef; 73
tmemygeusifhpOfrS 0dyóemokdY
] u
trSm
zm;atmufawm&q&mawmfonf ---
pdwf"mwfjyKjyifajymif;vJa&;w&m;awmf[k acgif;pOfwyfum
1354-ckrS 1355-ckoYdk ul;ajymif;onfh twmul;onfh oBueF &f ufrsm;ukd
A[kdxm;í w&m; (8)n a[mcJh\/ rk'HkNrdKU rif;wef;&yfae a':jrpdef
rdom;pkwu Ydk xkwd &m;rsm;xJrS orxESi0hf yd óemusiphf Of tusO;f csKyu f dk
pmtkyfjzpfajrmufatmif aqmif&GufvkdMuojzifh ,if;w&m;rsm;xJrS
tmemygeusiphf OfEiS hf 0dyóemykid ;f tusO;f csKyu f dk pmtkyt f jzpf ½ku
d Ef ydS f
Ekdif&ef pDpOfay;vkduf&ayonf/ orx 0dyóemusifhpOfrsm;ukd us,f
us,fjyefYjyefY ravhvmEkdifolwkdYtwGuf tcsdeftenf;i,f twGif;ü
orx0dyóemusiphf OftaMumif;ukd tenf;i,f em;vnfoabmayguf
&eftwGuo f m &nf&,
G xf m;ojzifh þusr;f i,fü jynfph rkH I r&So
d nfuu dk m;
cGifhvTwfEkdifMuvdrfhrnf[k arQmfvifhygonf/ rlv a[mMum;xm;aom
w&m;awmfrsm;rS orxykid ;f -tmemygeusiphf Of tusO;f ESihf 0dyóemykid ;f
wdu Yk o
dk m tusO;f csKyí f xkwEf wI af zmfjyxm;ojzifh rl&if;a[mpOf tjynfh
tpHk r[kwfonfukdum; BudKwifí today;tyfygonf/
pdwf"mwf jzLpif oefY&Sif;a&;twGuf &nf&G,fí bk&m;&Sifonf
cE¨0*¾oH,kwfygVdawmfü *'´KvA'¨okwåefrsm;ukd a[mMum;xm;awmfrl
cJh\/ xkdokwåefrsm;ukdyif rlwnfí zm;atmufawm& q&mawmfonf
pdwf"mwfjyKjyifajymif;vJa&;w&m;awmfukd a[mMum;awmfrlcJh\/ xkd
okweå f rsm;wGif 0dyóemusiphf Ofyidk ;f 0,f awy&d0¥"r®a'oemenf;jzifh
cE¨mig;yg;½IuGufukd a[mMum;xm;awmfrl\/ xkd½IuGufukd ½Iwwfa&;
twGuf tmemygeusifhpOfjzifh orm"dukd xlaxmifum ½IyHkpepfrsm;ukd
tusOf;csKyfum a[mMum;wifjyxm;ygonf/ olawmfaumif;taygif;
wkdYonf usifhMuHBudK;ukwf yGm;rsm;tm;xkwfEkdifMuygapaomf ---
pDpOfolrsm;
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 1
awy&d0¥"r®a'oem
wH uð rnx bdu©a0? ½lyH edpHö 0g tedpöH 0gwd/ tedpöH baEÅ/ ,H
yemedpHö 'kuH© 0g wH okcH 0gwd/ 'kuH© baEÅ/ ,H yemedpHö 'kuH© 0dy&dPmr"r®?H
uv’H Ek wH orEkyódwHk ]]{wH rr? {aom[ro®?d {aom ar twåm}}wd/
aem a[wH baEÅ/ (oH-2-124/)
bdu©a0 = cspfom; &[ef;wkdY .../ wH = xkd igbk&m;ar;rnfh
ar;cGe;f uk/d wkarS = oifcspo
f m;wko
Yd nf oifcspo Yd nf/ uð rnx
f rD;wko
= tb,f o k d Y atmuf a rh rS w f x if ,l q Muuk e f o enf ; / ½l y H =
½kyfw&m;onf/ edpHö 0g = edpöavavm/ tedpHö 0g = tedpöavavm/
£wd = þokdY ar;awmfrlonf&Sdaomf/ baEÅ = t&Sifbk&m; .../
tedpHö = tedpöjzpf½kd; trSefygbk&m;/ £wd = þokdY a&Tem;awmfMum;
atmif avQmufxm;MuavukefNyD/
cspo
f m; &[ef;wkYd ...uRr;f usiw f hJ yef;csaD q;a&;orm;wpfO;D u
yJjzpfjzpf ruRrf;usif rvdr®mwJh yef;csDaq;a&;orm;wpfOD;uyJjzpfjzpf
a&;qJv G udk w
f hJ yef;csu
D m;csyu
f dk "mwfcMGJ unfv
h udk af wmh cE¨mig;yg;yJ? ½kyf
a0'em onm ocFg& 0dnmPfac:wJh cE¨mig;yg;yJ? tJ'D cE¨mig;yg;
om&SdwJhtwGuf oifcspfom;wkdYukd igbk&m; ar;cGef;wpfckar;r,f? tJ'D
½kywf &m;onf edpv ö m;ç tedpvö m;¿ 'Dvdk ar;awmfrv l u
dk w
f ,f/ tJ'v D dk
ar;awmh &[ef;awGu b,fvadk jzovJ¿ tedpyö gbk&m; - vkdY ajzw,f?
aemufwpfck ---
,H yemedpöH 'ku©H 0g wH okcH 0gwd/ 'ku©H baEÅ/
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 3
tJ'½D yk w
f &m;[m tedpv ö nf; rSew
f ,f? 'kuv © nf; rSew f ,f? azmuf
jyefysufpD;wwfwJh 0dy&dPmr"r®vnf; rSefaew,f? 'gaMumifh 'D½kyfw
&m;Bu;D ukd oifcspo f m;wkw
Yd pfawGç oifcspo f rD;wkwYd pfawG[m 'D½yk w f &m;
[m igh&JU½kyfw&m;yJç 'D½kyfw&m;[m igyJç 'D½kyfw&m;[m igh&JUtwåyJvkdY
'Dvkd pJGvrf;xifjrif ½IqifjcifzkdY oifhwifhygrvm;vkdY jrwfpGmbk&m;u
ar;w,f? tJ'DtcsdeftcgrSm &[ef;awmfrsm;uvnf; --- aem a[wH
baEÅ = roifhygbl; jrwfpGmbk&m; ...vkdY jyefavQmufxm;Muw,f?
a0'emç onmç ocFg&ç 0dnmPfw&m;awGuv dk nf; ykpH w
H yl J ar;ygw,f/
tedpöwpfausmhç 'ku©wpfausmhç tewåwpfausmh tar;tajz
jyKvkyfaewmyJ? ykHpHwlar;wJhtcgrSmvnf; &[ef;awGu ykHpHwlyJ jyefNyD;
awmh tajzay;Muawmh cE¨mig;yg;½IuGuf tar;tajz NyD;oGm;NyD/
'Dtar;tajzukd Munfhvkdufawmh &[ef;awGu - 'D½kyfç a0'emç
onmç ocFg&ç 0dnmPfac:wJh cE¨mig;yg;ukv d nf; odw,f? 'DcE¨mig;yg;
wkdY&JU tedpöoabmç 'ku©oabmç tewåoabmukdvnf; odw,fvkdY
'Dvkd t"dyÜg,fxGufvmw,f/ tJ'DtcgusawmhrS jrwfpGmbk&m;u aU&S
qufNy;D 0dyóem½I&rnfh vkyif ef;cGiu f dk ñTeMf um;awmfrw l ,f/ b,fvdk
ñTefMum;awmfrlovJ¿
wo®mwd[ bdu©a0 ,H udÍöd ½lyH twDwmem*wypöKyÜEéH tZÑwåH
0g A[d'¨g 0g MoVm&duH 0g okckrH 0g [DeH 0g yPDwH 0g ,H 'la&
oEÅdau 0g? oAÁH ½lyH ]]aewH rr? aeaom[rod®? e araom twåm}}wd
{0arwH ,xmblwH or®yÜnm, '|AÁH/
(oH-2-124/)
bdu©a0 = cspfom; &[ef;wkdY .../ wo®m = xkdYaMumifh/ £[ =
þomoemawmfjrwftwGif;ü/ wkarS = oifcspfom;wkdYonf oif
cspforD;wkdYonf/ twDwmem*wypöKyÜEéH = twdwf tem*wf ypöKyÜef
jzpfaom/ ,H udÍöd ½lyH = tvkH;pkHaom ½kyfw&m;onfvnf;aumif;/
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 5
0g = todÓPfEiS hf eD;onfrv
l nf;jzpfaom/ ,H udÍdö ½lyH = tvk;H pkaH om
½kyfw&m;onfvnf;aumif;/ tw¬d = &Sdacs\/
aygif;vkdufawmh b,fESpfrsKd;vJ¿ (11)rsKd;/
twdwf½kyfw&m;ç ypöKyÜef½kyfw&m;ç tem*wf½kyfw&m;ç tZÑwå½kyf
w&m;ç A[d'½¨ yk w
f &m;ç MoVm&duac:wJh ½ke&Yf if;Murf;wrf;wJh ½kyw f &m;ç
okcrk ac:wJh odraf rGUEl;nHw
h ½hJ yk w
f &m;ç [Deac:wJh ,kwn f w
hH hJ ½kywf &m;ç
yPDwac:wJh rGejf rwfw½hJ yk wf &m;ç 'l&ac:wJh ½IaewJh a,m*g0p&yk*Kd¾ vf
&JU todÓPfEiS hf a0;wJ½h yk w
f &m;ç okcrk ½kyaf wGy?J oEÅu
d ac:wJh ½IaewJh
a,m*g0p&yk*¾dKvf&JU todÓPfESifh eD;uyfaewJh ½kyfw&m;ç ckeu
MoVm&duac:wJh ½ke&Yf if;Murf;wrf;wJh ½kyw f &m;awGyJ - aygif;vku d af wmh
b,fESpfrsKd;vJ¿ (11)rsKd;? tJ'Dvkd (11)rsKd;aom tjcif;t&mtm;jzifh
wnfaewJh 'D½kyfw&m;awGukd bmvkyf&rvJ¿
oAÁH ½lyH = þtvkH;pkHaom ½kyfw&m;ukd/ {wH = þ (11)rsKd;aom
½kyfw&m;onf/ e rr = ig&JU ½kyfw&m; r[kwf/ {aom = þ (11)rsKd;
aom ½kyfw&m;onf/ e t[ro®d = igr[kwf/ {aom = þ (11)rsKd;
aom ½kyfw&m;onf/ e ar twåmwd = ig&JUtwår[kwf[lí/ {0H =
þokdYvQif/ {wH = þ (11)rsKd;aom tjcif;t&mtm;jzifh wnfaewJh
f &m;uk/d ,xmblwH = razmufrjyef [kww
tvk;H pkaH om ½kyw f idk ;f rSepf mG /
or®yÜnm, = ½kyfwkH;½kyfcJ emrfwkH;emrfcJ NzdKcGJazmufxGif; 0dyóem
ÓPftvif;"mwfjzifh/ '|AÁH = ½IyGm;okH;oyftyfay\/
0dyóemÓPf&UJ t½Ict H m½kt
H jzpf jrwfpmG bk&m;u ½kyw f &m;awG
ukd pm&if;xkwfjyvkdufwm b,fESpfrsKd; &SdoGm;NyDvJ¿ (11)rsKd;? tJ'D (11)
f &m;awGudk - aewH rr = ig&JU½kyw
rsK;d aom ½kyw f &m; r[kwbf ;l ? aeaom
[ro®d = igr[kwfbl;? e araom twåm = ig&JUtwå r[kwfbl;vkdY
'Dvkd ½IygwJh/ [kd qaEém0g'okwåeft|uxmrsm;t&uawmh ]tedpö}vkdY
8 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
&Spt
f xduawmh r*¾i&f pS yf g; tusijhf rwfw&m;ukd ylaZmfwt hJ aeESihf
qkdNyD; q&morm;rsm;u 'Dvkd ñTefMum;ay;wJhtwGuf bkef;BuD;vnf; 'D
XmerSm &SpftxdyJ oifay;ygw,f? bk&m;*kPfawmfukd;yg;ukd ylaZmfwJh
taeeJY ukd;txd a&wGufvnf;&w,f? ukd,fawmftm; q,fyg;ç ÓPf
awmftm; q,fyg;ESifh jynfhpkHawmfrlwJh bk&m;&Siftm; ylaZmfwJhtaewJh
wpfq,ftxd a&wGuv f nf; &ygw,f? uk, d Bf uKd uo
f vkd ,lv&Ydk ygw,f/
tJ'Dawmh wpfuae &Spftxd a&wGufNyDqkdMupkdY? tJ'D wpfuae
&Spt
f xd pdwu f dk b,frS rxGuaf tmif avhusi&hf w,f? avhusiw hf thJ cg
em&D0ufavmuf okdYr[kwf wpfem&Davmuftxdawmh Nidrfatmif avh
usifh&w,f? atmifjrifrI&NyDqkd&ifawmh t&Snf twkdukd ul;Ekdifw,f/
t&Snfqkdwmu touf½SL aES;wmç twkdqkdwmu touf½SL jrefwmukd
qkdvkdw,f? aES;vnf; aES;wJhtwkdif;odç jrefvnf; jrefwJhtwkdif;od? aES;
atmif jrefatmif &Snfatmif wkdatmif oufouf rBudK;pm;ygESifh?
t&Sn-f twkv d v Ydk nf; rrSwEf iS ?hf taES;-tjrefvv Ydk nf; rrSwEf iS ?hf rrSwb f J
raeEkid &f ifawmh b,fvo dk mrSw&f rvJ¿ ]0ifav xGuaf v} 'gavmufyJ
rSwfyg/
tJ'D avuav;tay:rSm pdwfuav; Nidrfatmifuyfxm;? &Snf
vnf; &Snw f thJ wkid ;f od? wkvd nf; wkw d thJ wkid ;f od? tJ'v D dk ½I&wJt h ykid ;f rSm
tmemyge&JU pnf;urf;wpfckuawmh aU&S aemuf 0J ,m cE¨mudk,fukd
enf;enf;av;rS rvIyfatmif xdef;&r,fqkdwJhtcsufyJ? £&d,mykxf
rjyifaumif;bl;vkaYd wmh rqkv d ydk gbl;? 'gayrJh rcHEidk &f ifawmh jyifyg? qif;&J
aewJh a0'emukd atmifhtD;onf;cH&r,fvkdYawmh rqkdvkdbl;? NidrfoufrI
orm"dukd r&bl;qkd&ifawmh £&d,mykxf jyifEkdifw,f/
'gayrJhvkdY rdrdu em&D0uft"d|mefNyD;awmh Nidrfatmif½I&r,fvkdY
t"d|mefNy;D xkid cf &hJ if em&D0ufawmh rvIy&f mS ;bJ xkid Ef idk &f if ykad umif;w,f?
wpfem&Dt"d|mef&ifvnf; wpfem&Dxidk Ef idk &f ifawmh ykad umif;w,f? tJ'D
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 13
awmh 'Dt&Snf twkad y:rSm pdwu f av;Nird af tmif uyfxm;vku d w f thJ csed f
tcgrSm 'Dtykdif;rSm xkdifwkdif; xkdifwkdif; 0ifav xGufavç t&Snf twkd
tm½kHrSm bm0empdwfu wpfem&Davmuf tenf;qkH; uyfatmifawmh
avhusi&hf ygw,f? xkid w f idk ;f xkid wf idk ;f uyfNyq
D &dk ifawmh av;ç ig;ç ajcmuf
xkid t
f wGi;f rSmç tcsKUd yg&rD&ifah nmif;&ifvnf; wpfxidk f ESpx f idk f twGi;f
avmufrSm edrdwf pay:wwfygw,f/
q,fBudrfç wpfq,fhig;Budrfavmuf? ESpf&ufç okH;&ufavmuf 'D
t&SnftwkdrSm ½IaevkdYrS edrdwfu ray:&ifawmh tptqkH;usifhpOfukd
ul;Munfhyg/ 0ifav-xGufavu &Snf&ifvnf; xkdav&JU tp tqkH;
tukev f ;Hk ukd awmufavQmufozd çYdk 0ifav-xGuaf vu wk&d ifvnf; xkd
av&JU tptqkH; tukefvkH;ukd awmufavQmufodzkdY BudK;pm;yg/ txJ
vnf; vkdufrMunfh&bl;? tjyifvnf; vkdufrMunfh&bl;? xdwJhae&mu
av;rSm pNy;D xdwahJ e&mrSm qk;H oGm;wJth xd xdwahJ e&muav;u apmifh
aeNyD; tp tqkH; awmufavQmufodatmif ½I&ygw,f/
tJ'v
D dk tp tqk;H ukd awmufavQmufoad tmif½aI wmh - oAÁum,
y#doHa0'D - vkdY ac:ygw,f? tp tqkH; tukefvkH;ukd xifxif&Sm;&Sm;
odatmif ½IwmyJ/
tJ'Dtykdif;rSmvnf; 'gu tpç 'gu tv,fç 'gu tqkH; - 'Dvkd
rrSwef ?YJ rSw&f ifawmh ÓPfu rvku d Ef idk af wmh armvmwwfw,f? rrSwf
bJ raeEkid &f if b,fvo dk mrSwrf vJ¿ 0ifav xGuaf v 'DavmufyrJ w S yf g?
0ifoufav xGufoufavvkdY rSwfcsifvnf; rSwf&w,f? tJ'Dawmh 'D
avtm½kHay:rSm pdwfu uyfaezkdYvkdw,f? rrSwfbJ raewwfolukdom
rSwfckdif;wmyg? rrSwfbJ aeEkdifcJh&ifawmh rrSwfeJY? avay:rSm pdwfu
awmufavQmuf odaezkdY vkd&if;yJ/ tJ'Davuav;rSm awmufavQmuf
odaeawmh avuav;rSm bm0empdwu f Nird o
f ufpmG uyfNy;D wnfvmNyD
qkd&ifawmh t&Snftwkdtykdif;rSmyJjzpfjzpfç tck tptqkH;tykdif;rSmyJ
14 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
tcsed t
f cgrSm oGm;&ifvnf;½Iç &yfvnf;½Iç xkid v
f nf;½Iç tdyv
f nf;½I avh
usifhay;&ygw,f/
yxrpsmeform"d
tJ'Dvkd avhusifhvkdufwJhtcsdeftcgrSm orm"du Nidrf0yfpGm uyfNyD;
wnfaeNy;D wpfem&Dt"d|mef&if wpfem&Dç wpfred pft"d|mef&if wpfred pf
&NyD? ESpfem&Dt"d|mef&if ESpfem&D &NyD? t"d|mefwJhtwkdif; atmifjrifrI
&Sad eNyq D &dk ifawmh xkt d csed tf cgrSm xkad ,m*Dy*k Kd¾ vuf psmeft*Fgudk qif
jcifvkdY&NyD/
tm;xkwfpyk*¾dKvfonf psmeft*Fg qifjcifrI enf;ygap? 0ifpm;rI
rsm;ygapvdkY 0dok'¨dr*ft|uxmu (0dok'¨d-1-148/ r[m#D-1-178/) owf
rSwfay;xm;w,f/ tm;xkwfpyk*¾dKvf tckvkd edrdwf&pyk*¾dKvfu edrdwf
tay:rSm bm0empdwu f dk Nird 0f yfpmG uyfNy;D wpfem&Dç ESpef m&D ponfjzifh
wnfaeatmif avhusifhay;&w,f? tJ'Dvkd avhusifhwJhvkyfief;ukd ]pkduf
pku
d pf ;l pl; txl;jrjJ rH ½Itm;oef psmef[ak c:owwf} - 'Dvdk v,fwq D &m-
awmfbk&m;u rdefYqkdxm;w,f? tm&r®PlyedZÑmepsmefvkdY ac:ygw,f/
tvGef MunfvifawmufyaewJh tmemygey#dbm*edrdwftm½kHukd pdkuf
pkduf pl;pl;ESifh jrJjrJjrHjrH wnfwHhaeatmif pdwfuav;ukd wnfNyD;uyfae
atmif ½IaewJhvkyfief;jzpfvkdY 'gukd psmefvkdY ac:w,f/
ajrvQKd; rkd;ysHaewmukd psmefvkdYac:wm r[kwfbl;? ajrvQKd; rkd;ysHwJh
vkyfief;uawmh tbdnmPfESifh qkdifw,f? tJ'gu tbdnmPfykdif;/
tckajymaewmu psmefykdif;yJ? tJ'Dawmh psmef0ifpm;rIrsm;&r,f? psmef
t*Fgukd qifjcifwm enf;&r,f/ 'Dawmh 'Dtmemygey#dbm*edrw d t
f m½kH
rSm tenf;qkH; av; ig; q,fxkdifavmuf bm0empdwfu t"d|mefwJh
twkdif; wpfem&Dt"d|mef&if wpfem&Dç ESpfem&Dt"d|mef&if ESpfem&D Nidrf
0yfpGm uyfNyD;wnfaeNyDqkd&ifawmh xkdyk*¾dKvf[m psmeft*Fgukd qifjcif
Ekdifw,f/ okdYaomf rSwfausmufwpfckuawmh tJ'D tmemygey#dbm*
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 17
u ,lxm;wJh tm½ku H o
dk m vSr;f odw,f? ypöKyeÜ f ,ckvuf&½dS aI ewJt h m½kH
qdk&ifawmh bmtm½kHrQukd rodbl;? tck tmemygey#dbm*edrdwfukd ½I
w,f? tJ'eD rd wd uf vdk nf; rodawmhb;l ?ypöKyeÜ t f m½kq H v dk Qif b,ftm½ku H rdk S
bmrS rodawmhb;l ? tJ'D bmrSrodwhJ 'Dpw d u
f twdwrf &PmoEéaZm&JU
tm½ku H adk wmhow d ,f? ypöKyeÜ tf m½krH eS of rQom rodwm? tJ'D bmrSrodwhJ
pdwfuav;awGukd b0ifvkdY ac:w,f/ b,fur®|mef;ESifhyJ ½I½Iayghav?
rsm;aomtm;jzifh orm"dtawmftoifh jzpfvm&ifawmh enf;enf; 'D
b0ifusrIuav;awGawmh jzpfwwfygw,f/ tJ'D b0ifusaewmukdyJ
r*fqkdufNyD zkdvfqkdufNyDvkdY ,lq&ifawmh vrf;qkH;oGm;NyD? omoemESifh
awGUwm b0wpfck ½IH;oGm;wmyJ? r*f zkdvf edAÁmefESifh ta0;BuD; &Sdao;
w,f? ½kyfemrfawmif rodao;wJhtqifhyJ jzpfygao;w,f/
'Dawmh 'Dtmemygey#dbm*edrw d tf m½krH mS bm0empdwu f wpfem&D
ESpef m&D ponfjzifh Nird 0f yfpmG uyfNy;D wnfaeNyq D v
dk &Ydk &dS if xkad ,m*Dy*k Kd¾ vf
u bmvkyf&rvJ¿ - [',0w¬K&Sd&mbufukd rdrdt"d|mefxm;wJh wpf
em&DjynfhwJh tcsdeftcgavmuf qkMd upkdY? tJ'DtcsdefavmufrSm vSrf;NyD;
Munfh&w,f? tJ'Dvdk vSrf;NyD;Munfhvdkuf&if tdrf&Sif b0ifraemtMunf
"mwfudk awGUEdik yf gw,f? 'Db0iftMunf"mwfukd raem'Gg&vdYk ac:w,f/
tJ'b D 0ifraemtMunf"mwfrmS tvGeMf unfvifawmufyaewJh tmem
ygey#dbm*edrdwftm½kHu aU&S½Iusa&mufaewJhtcg xifaewJhtcgrSm
tJ'D'Gg&ESifh tm½kHudk yl;wGJodrf;qnf;NyD; psmeft*FgawGudk qifjcifMunfh
vkdufvkdY&Sd&if 0dwufç 0dpm&ç yDwdç okcç {u*¾wm ac:wJh psmeft*Fg
ig;yg;udk xifxif&Sm;&Sm; awGUvdrfhr,f/
b0ifpdwfqdkwmbmvJ¿
b0if = b0*F = b0 + b*F = b0rSm pdwt f pOf rjywfpaJ &;twGuf
b0&JU taMumif;w&m;tjzpfEiS hf jzpfay:aewJh 0dygufpw d wf pfrsK;d jzpfyg
w,f? y#doaE¨pw
d Ef iS hf rsK;d wlpw
d f jzpfygw,f/ 'Db0ifpwd [f m twdwu f
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 19
psmeft*Fgig;yg;
0dwuf 0dpm& yDwd okc {u*¾wmqdkNyD; yxrpsmefrSm psmeft*Fg
ig;yg; &Sdygw,f/
0dwufqw dk mu MunfvifaewJh tmemygey#dbm*edrw d tf m½kaH y:
okdY pdwfukd a&S;½Iwifay;jcif;oabm?
0dpm& = tmemygey#dbm*edrw d tf m½ku
H dk xyfum xyfum ok;H oyf
qifjcifaejcif;oabm?
yDwd = tmemygey#dbm*edrdwf tm½kHukd ESpfoufaejcif;oabm?
okc = tmemygey#dbm*edrw d tf m½k\
H t&omukd csr;f csr;f omom
cHpm;aejcif;oabm?
{u*¾wm = tmemygey#dbm*edrdwftm½kHwpfckwnf;ay:okdY pdwf
usa&mufwnfNidrfaejcif;oabm ----
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 23
'kwd,psmeform"d
avhusiv hf Ydk auseyfNyq D &dk ifawmh 'kw,
d psmefukd ul;Ekid wf ,f? yÍöu
enf;t& ÓPfEw YHk yhJ *k Kd¾ vrf sm;uawmh 0dwufEiS hf 0dpm& ESpcf u k dk wpfv;Hk pD
jzKwf&w,f? ÓPfxufwJhyk*¾dKvfrsm; jzpfcJh&ifawmh 0dwufESifh 0dpm&ukd
NydKifwljzKwfvkdY&w,f/ tJ'Dawmh b,fvkdjzKwfrvJar;awmh jzKwfykHenf;
pepfawmh &Syd gw,f? 'D0oDabmfig;wef Ekid ef if;atmif yxrpsmefudk avh
usifhNyD;wJh olawmfaumif;u 'Dyxrpsmefonf eD0&P&efolESifh eD;uyf
w,fvkdY yxr qifjcifyg/
eD0&P&efoq l wdk mu pdwu f av;u awmfawmfuav; tmemyge
y#dbm*edrdwfrSm NidrfoGm;rS 'D &m* a'go arm[pwJh eD0&P tnpf
taMu;awGu uGmusoGm;w,f? rNidrfcifrSm 'D &m* a'go arm[pwJh
eD0&PawGu wpfvSnfhpD 0if0ifNyD;awmh aESmihf,SufwwfwJhoabm
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 25
usKd;ysufvG,fwJhoabm&Sdw,f/
3/ (okcESifh {u*¾wmukd odrf;qnf;NyD; jyefqifjcifMunfhyg/) 'Dokc
{u*¾wmqkdwJh psmeft*FgESpfyg;&SdwJh wwd,psmefu ydkNidrfouf
w,f/
tJ'v D dk qifjcifNy;D aemuf 'kw, d psmefudk tvkrd &Sw d phJ w
d x
f m; yDwu d dk
jzKwyf pfcsiw f phJ w
d x
f m; ykNd ird o
f ufwhJ wwd,psmefudk tvk&d w dS phJ w
d x
f m;
ESifh 'D tmemygey#dbm*edrdwftm½kHukdyJ pkduf½I&w,f/ ½IvkdufvkdY yDwd
jyKwo f mG ;cJ&h if okcç {u*¾wmqkw d hJ psmeft*FgESpyf g;&Sw
d hJ wwd,psmefukd
qkdufr,f? qkduf&if 0oDabmfig;wef Ekdifeif;atmif avhusifhyg/
pwkw¬psmeform"d
wwd,psmefudk 0oDabmfig;wef Ekid ef if;atmif avhusiNhf y;D wJt
h cg
pwkwp¬ smefudk ul;csi&f if wwd,psmefu0kd ifpm;Ny;D aemuf wwd,psmefrS
xum 'Dvkd qifjcifyg/ ---
1/ 'D wwd,psmeformywf[m yDwdqkdwJh eD;uyfwJh&efol&Sdw,f/
2/ (okcukd jyefodrf;qnf;NyD; qifjcifMunfhyg/ pdwfcsrf;om&if pdwf
xJrSm wodrfhodrfhESifh enf;enf;awmh vIyf&Sm;aewwfw,f/) -
'gaMumifh okc[m ½kefY&if;Murf;wrf;wJhoabm &Sdw,f? ½kefY&if;
Murf;wrf;wJhtwGuf ysufpD;vG,fwJhoabm &Sdw,f/
3/ Oayu©m {u*¾wmac:wJh psmeft*FgESpyf g;&Sw d hJ pwkwp¬ smefuawmh
ykdNyD; Nidrfoufw,f/
'DvkdqifjcifNyD;aemuf okcukd tvkdr&SdwJh (= wwd,psmefukd tvkd
r&Swd )hJ pdwEf iS hf ykNd y;D Nird of ufwhJ Oayu©m {u*¾wmqkw d hJ psmeft*FgESpyf g;
&Sw
d hJ pwkwp¬ smefuv dk cdk siw
f hJ pdwEf iS hf 'Dtmemygey#dbm*edrw d t
f m½kuH ydk J
xyfNyD; tm½kHjyK&w,f/
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 27
okcjyKwcf siw
f phJ w
d Ef iS hf 'Dtmemygey#dbm*edrw
d u
f ydk J xyfNy;D ½Iae
cJh&if okcjyKwfoGm;&if Oayu©mac:wJh tvGefNidrfoufaewJh a0'em
wpfrsKd; 0ifvmvdrfhr,f - Oayu©m {u*¾wmac:wJh psmeft*FgESpfrsKd;&Sd
wJh pwkw¬psmefukd qkdufr,f/
'Dpwkw¬psmefukd qkduf-rqkdufukd odEkdifwJh tifrwef xif&Sm;wJh
trSwt f om;uawmh toufr½S L jcif;yJ jzpfygw,f? touf½S L aeao;
&ifawmh pwkw¬psmefukd rqdkufao;bl;? toufvkH;vkH; r½S L awmhbl;
qkdvkdY&Sd&ifawmh pwkw¬psmefukd qkdufoGm;NyD? tJ'D pwkw¬psmefukdvnf;
0oDabmfig;wef Ekdifeif;atmif avhusifhNyD;wJh tcsdeftcgrSm xkda,m*D
olawmfaumif;u b,fur®|mef;ukd ul;csio f vJ¿ ur®|mef;av;q,fxJ
u ul;csifwJhur®|mef; ul;ç ul;vkdY&w,f/
"mwfur®|mef;tusOf;enf;
0dyóemoGm;csifw,f qkdvkdY&Sd&ifawmh xkdyk*¾dKvfonf bmvkyf&
rvJ¿ ½kyu f r®|mef;uae pwifí ½kyef mrfwu Ydk dk odr;f qnf;wJph epfwpfcçk
emrfur®|mef;uae pwifí ½kyfemrfwkdYukd odrf;qnf;wJh pepfwpfck ---
ESpfck&SdwJhteufu BudKufwJhpepfjzifh ½kyfemrfukd odrf;qnf;Ekdifygw,f/
'Dawmh "mwfur®|mef;uae podrf;qnf;wJh pepfuav;ukd enf;enf;
twkdcsKyfajymr,f ---- w&m;xkdifwkdif; xkdifwkdif; tmemygepwkw¬psmef
orm"dukd xlaxmifyg/ vif;a&mifjcnfpGrf;tifawG tm;aumif;vmwJh
tcg "mwfav;yg;ukd ½Iyg/
"mwf b,fESpfyg;&SdovJ¿ -- av;yg;? yx0D"mwfç tmayg"mwfç
awaZm"mwfç 0ga,m"mwf?
rmrI xif&Sm;wJh wpfae&mupNyD;awmh rmwJhoabmukd wpfukd,f
vkH;jrifatmif ½I&w,f?
Murf;rIxif&Sm;wJhwpfae&mupNyD;awmh Murf;wJhoabmukd wpf
ukd,fvkH;jrifatmif ½I&w,f?
28 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
½kyfuvmyftrIefrsm;
"mwfBuD;av;yg;udk pkduf½IvkdufNyDqkdvkdY&Sd&ifawmh yg&rDawG &ifh
anmif;wJh olawmfaumif; jzpfcJh&ifawmh 'D½kyfuvmyftrIefuav;
awGukd vG,fvG,fuav;eJY awG&wwfygw,f? tMunfwkH;BuD;u NydKuJG
oGm;wwfygw,f/ vG,fvG,fuav;eJY 'D tMunfjyifBuD;u uJGxGuf
roGm;bl;qkd&ifawmh 'DtMunfjyifrSm tmumo"mwf &Sdaeav&JUvkdY
tm½kH,lNyD;awmh 'Dvif;a&mifjcnfpGrf;tm; tultnDESifh tmumo
"mwfudk pkduf½Ivkduf&if trIefuav;awGukd pawGUwwfygw,f/
32 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
Oyg'g½kyfrsm;ukd odrf;qnf;ykH
£ar pwåma&m r[mblaw y&d*¾PSEÅó Oyg'g½lyH ygu#H
a[mwd/ (tbd-|-2-241/)
[kd .. oar®m[0daem'eDt|uxmBuD;u zGifhxm;w,f? 'D½kyfu
vmyfwidk ;f ½kyu
f vmyfwidk ;f ç trIew
f idk ;f trIew
f idk ;f rSm "mwfBu;D av;yg;ukd
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 33
emrfw&m;rsm;ukd odrf;qnf;ykH
tJ'Demrfw&m;awGukd odrf;qnf;wJhtykdif;rSm zóupNyD; odrf;
qnf;wJhenf;ç a0'emupNyD; odrf;qnf;wJhenf;ç todpdwf 0dnmPfu
pNy;D odr;f qnf;wJeh nf;qkNd y;D awmh ½k;d ½k;d ok'0¨ yd óem,meduyk*Kd¾ vaf wG
twGuf ñTefMum;xm;wm&Sdw,f? 'gayrJh orx,meduyk*¾dKvf jzpfcJh
&ifvnf; umrm0p&emrfw&m;awGudk odr;f qnf;wJah e&mrSm 'Dpepfo;Hk ck
twkdif;yJ odrf;qnf;&ygw,f/
orx,meduyk*Kd¾ vu f awmh psmefemrfw&m;uae podr;f qnf;vkd
&if odrf;qnf;vkdY&w,f/ psmefemrfw&m;awGudk odrf;qnf;wJhtykdif;rSm
ckeu 0dwufç 0dpm&ç yDwdç okcç {u*¾wm ac:wJh psmeft*FgawGukd
rdrud orxykid ;f rSmuwnf;u ½IwwfcNhJ y;D jzpfwt hJ wGuf emrfur®|mef;
ykdif; ul;NyDqkdvkdY&Sd&ifvnf; tJ'Dpsmeft*FgawGuae pNyD;awmh psmef
emrfw&m;awGudk odrf;qnf;&ygw,f/
odrf;qnf;wJhtcgrSm ckvkd tmemygey#dbm*edrdwfukd tm½kH,lNyD;
jzpfay:aewJh yxrpsmefemrfw&m;qkd&if (34)vkH;txd &Sdygw,f/ tJ'D
34 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
O',H yówd/
5/ edAÁwådvu©PH yóaEÅmyd ½lyu©E¨ó O',H yówd/
½lyu©E¨ó O',H yóaEÅm £rmed yÍö vu©Pmed yówd/
(y#doH-53/)
'DygVdawmf&JU qdkvkd&if;udk ajymMu&atmif .../
½lyu©E¨m&JU jzpfjcif; (= O',) udk ½IwJhol[m tb,fig;yg;aom
vu©PmwdkYudk ½IjrifovJ¿
1/ t0dZÆmjzpfjcif;aMumifh ½kyfjzpf\/
2/ wPSmjzpfjcif;aMumifh ½kyfjzpf\/
3/ uHjzpfjcif;aMumifh ½kyfjzpf\/
4/ tm[m&jzpfjcif;aMumifh ½kyfjzpf\/
'Dvdk taMumif;w&m;wkdY&JU xif&Sm;jzpfjcif;qdkwJh teufoabm
aMumifh tusK;d ½kyw
f &m;&JU jzpfyu
Hk kd ½Iw,f/ 'Dv½dk u
I u
G u
f akd wmh ypö,awm
O','óe (= taMumif;w&m;tm;jzifh tjzpfudk ½Ijcif;)vdkY 0dok'¨dr*¾
t|uxmu zGifhqdkxm;ygw,f/ (0dok'¨d-2-267/)
'DavmufwGif ruao;bl; --
5/ 'D½yk w
f &m;&JU jzpfjcif; edAw
Á v
då u©Pmudv k nf; jrifatmif ½I&r,fvYkd
ñTeMf um;awmfrjl yefw,f/ 'D½yk w f &m;&JU jzpfjcif; edAw
Á v
då u©Pmudk
½IIjcif;udkawmh cPawm O','óe (= cPtm;jzifh tjzpfudk
½Ijcif;)vdkY 0dok'¨dr*¾t|uxmu zGifhqdkxm;ygw,f/ (0dok'¨d-2-267/)
a0'emu©E¨mpwJh emrfcE¨mav;yg;udkvnf; ykHpHwl a[mMum;xm;
awmfrlygw,f/
38 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
2/ tm,l[em ocFg&m?
3/ eduEÅd wPSm?
4/ Oy*reH Oyg'geH?
5/ apwem ba0gwd
£ar yÍö "r®m yk&drur®b0o® ð £" y#doE¨d,m ypö,m/
(y#doH-50/)
ww¬ yk&drur®b0o®dEÅd yk&dar ur®ba0? twDwZmwd,H ur®-
ba0 ud&d,rmaewd taw¬m/ (0dok'¨d-2-214/)
'DygVdawmfESifh t|uxmtzGifhwdkY&JU qdkvdk&if;oabmudk ajymMu
&atmif .../
a&S;twdwfb00,f .. ur®b0 trnf&wJh ,ckb0 vlYjynf
vlUavmuodkY a&mufaMumif;jzpfwJh uHudk jyKpkysKd;axmifchJpOfu --
1/ opömav;yg; trSewf &m;udk rodbçJ a,mufsm; rde;f r yk*Kd¾ vf owå0g
ponfjzifh todrSm;rIoabmu t0dZÆm?
2/ xdkxdka,mufsm;b0 odkYr[kwf rdef;rb0odkY a&mufaMumif;jzpfwJh
uHudk jyKpkysKd;axmifjcif;oabmu ocFg&?
3/ xdkxdka,mufsm;b0 odkYr[kwf rdef;rb0udk wG,fwmwyfrufjcif;
oabmu wPSm?
4/ xdkxdka,mufsm;b0 odkYr[kwf rdef;rb0odkY pdwfuyfa&mufpGJae
jcif;oabmu Oyg'gef?
5/ ocFg&udk jyKpkysKd;axmifpOfu jzpfcJhaom xdkxdk ukodkvfapwem
odrYk [kwf tukov kd af pwemu ur®b0? wpfenf; - xdx k akd pwem
OD;aqmifaewJh ocFg&w&m;pkw&Ykd UJ xdx
k b
kd 0udk jzpfapEdik wf hJ pGr;f tif
ur®owådu ur®b0 (= uH) jzpfMuw,f/
40 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
ememu©Pduur®owåd
'Dtcsufudk cdkifvkHatmif y|mef;a'oemawmfrSm vm&SdwJh ur®-
ypön;f taMumif;udk enf;enf;xyfajymr,f/ txl;ojzifh ememu©Pud
42 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
taMumif;jycsuf
ukokdvfuH tukokdvfuHqkdwm rdrd&JU Oyg'f-XD-biftm;jzifh jzpf
ay:aeqJcPrSm tusKd;0dygufudk jzpfapEdkifwJh pGrf;tm; r&Sdao;ygbl;/
ukokdvfuH tukokdvfuH[m rdrd&JU jzpfqJcPrSmyJ tu,fí tusKd;
ay;r,fqkdvQif - vlom;wpfOD;[m ewfjynfokdY a&mufaMumif;jzpfwJh
ukov dk u
f wH pfcu k dk jyKpyk sK;d axmifr,fqv
dk Qif - 'Du&H UJ tmEkabmfaMumifh
'DuHukd jyKpkysKd;axmifaeqJcPrSmyJ ewfom;jzpfav&mw,f? okdYaomf
jzpfaumjzpfovm;¿ rjzpfygbl;/
wu,fwrf;ajymMupdkYqdkvQif - uHwpfckukd jyKpkysKd;axmifw,f
qdMk upd?Yk tJ'u
D u
H dk jyKpyk sK;d axmifqcJ PrS tjcm;wpfyg;aom cPrSmom
'DuHu Oyg'f-XD-biftm;jzifh xif&Sm; r&Sdaomfvnf; oufouf uHukd
jyKpkysKd;axmifNyD;wJhtwGufaMumifh ...
1/ tJ'DuHu 'd|"r®a0'eD,uH jzpfr,fqdkvQif rsufarSmufb0rSm
tusKd;ay;r,f/
2/ tJ'u D uH OyyZÆa0'eD,uH jzpfr,fqv
kd Qif vmrnft h em*wfb0
(= 'kwd,b0)rSm tusKd;ay;r,f/
3/ tJ'uD uH ty&my&d,a0'eD,uH jzpfr,fqv kd Qif wwd,tem*wf
b0u pNyD; tqufquf a&mufxkdufaom tem*wfb0rSm
44 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
tusKd;ay;r,f/
'DvdktusKd;ay;wJhtcgrSmvnf; ukokdvfuH jzpfr,fqdkvQif --
1/ *wdorÜwdå = vljY ynf ewfjynfpwJh aumif;aom*wdEiS hf jynfph jHk cif;
2/ Oy"dorÜwåd = Oy"d½kyftqif;ESifh jynfhpkHjcif;
3/ umvorÜwdå = olawmfojl rwfç rif;aumif;rif;jrwfwYkd ay:xGe;f &m
tcsdefumvaumif;ESifh jynfhpkHjcif;
4/ ya,m*orÜwdå = r*¾i&f pS yf g;usiphf Ofw&m;pwJh ukov
kd w
f &m;awGukd
tm;xkwfjcif;ya,m*ESifh jynfhpkHjcif; --
qdkwJh 'DorÜwådpuf av;yg;wdkYudk trSD&wJhtcgrSm 'DukokdvfuHu
tusKd;ay;wwfygw,f/
tvm;wlyJ tukokdvfuH jzpfr,fqdkvQif --
1/ *wd0dywåd = tyg,fav;bkHpwJh raumif;wJh*wdESifh jynfhpkHjcif;
2/ Oy"d0yd wåd = Oy"d½yk t
f qif;ESihf rjynfph jHk cif; t*Fgajcvuf csKUd wJjh cif;
3/ umv0dywåd = olawmfoljrwf rif;aumif;rif;jrwfwdkY ay:xGef;&m
tcg r[kwfjcif;
4/ ya,m*0dywåd = r*¾if&Spfyg;uJhodkYaom txufwef;uswJh ukodkvf
w&m;awGudk rjznfhusifhbJ rolawmfw&m; 'kp½kdufw&m;awGudk
vufoGufoGufESifh usL;vGefaejcif; --
qdkwJh 'D0dywådpuf av;yg;wdkYudk taxmuftyhH &wJhtcgrSm 'D
tukokdvfuHu tusKd;0dygufudk jzpfapygw,f/
'Dae&mrSm taMumif;uHEiS hf tusK;d 0dygufw[
Ydk m rwl xl;jcm; uGjJ ym;
wJh tcsdefumvcP &Sdaeygw,f/ Oyrm vufrItwwfynmwpfckudk
oif,lw,fqdkMupdkY? a&S;a&S;oif,lxm;wJh twwfoif,lrI[m aemuf
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 45
aemuftwwfoif,lrItm; tajccHtaMumif;taxmuftyHhtjzpf
aus;Zl;jyK&mrSm umvcsif; rwlbJ umvwpfyg;odkY a&mufrS aus;Zl;jyK
w,f/ enf;enf;&Si;f atmifawmh xyfajymOD;r,f? uGejf yLwmvdk twwf
ynmwpfckudk oif,lw,fqdkvQif - &ufaygif;rsm;pGm vaygif;rsm;pGm
ESpfaygif;rsm;pGm avhusifhr,fqdkvQif - wpfpxuf wpfp wpfaeYxuf
wpfaeY ydyk Nkd y;D awmh uRr;f usiv
f mw,f? a&S;a&S;oif,rl u
I aemufaemuf
oif,lrIudk tqifhjrifhatmif uRrf;usifatmif aus;Zl;jyKay;aew,f/
'DykHpHtwdkif;yJ uHqdkwJh apwem[mvnf; uHudk jyKpkysKd;axmif&m
cPrSm tusK;d w&m;udk jzpfay:vmatmif aus;Zl;rjyKbJ aemufaemuf
aom cPodkY a&mufygrSomvQif wpfenf;ajym&vQifawmh &ifhusuf
vmygrSomvQif tusK;d w&m;udk jzpfay:vmatmif aus;Zl;jyKay;ygw,f/
'gaMumifh 'DuHudk 'Dapwemudk ememu©Pdu - tusKd;jzpfay:vm&m
cPrS rwluGJjym;wJh cPjzpfwJh apwemvdkY ac:qdk&w,f/
'Dawmh tusK;d w&m;jzpfay:vmwJt h csed t
f cgrSm 'Duo k v
kd af pwem
uH odkYr[kwf tukodkvfapwemuH[m Oyg'f-XD-biftm;jzifhawmh
xif&Sm;r&Sdawmhbl;/ Oyg'f-XD-biftm;jzifh xif&Sm;r&SdayrJhvdkY tusKd;udk
jzpfapEdkifwJh pGrf;tifur®owåduawmh uHudk jyKpkysKd;axmifvdkufwJh
½kyef mrfoEÅmeftpOfrmS ude;f 0yfvsuyf J &Syd gw,f/ tJ'pD rG ;f tifur®owåd
udkyJ uHvdkY ac:qdkygw,f/
ocFg& uHwv Ykd ykd J t0dZmÆ wPSm Oyg'gefwu
Ykd v
kd nf; ykpH w
H yl J oabm
aygufyg/ tusKd;w&m;awG jzpfay:vmwJhtcsdefrSm 'Dt0dZÆm wPSm
Oyg'gefawG[mvnf; Oyg'f-XD-biftm;jzifhawmh r&SdMuawmhygbl;/
odaYk omf 'DocFg& uHawGu tusK;d ay;Edik af tmif ocFg& uHawGukd tm;ay;
axmufyHhEdkifwJh pGrf;tifowåduawmh wnf&Sdaeygw,f/
aygif;vkdufvQifawmh taMumif;w&m;ydkif;rSm t0dZÆmç wPSmç
46 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
qdw
k hJ tem*wfcE¨mig;yg; tusK;d 'kuo
© pömw&m;awG xif&mS ;jzpfyHk
udkvnf;aumif;ç
3/ tusKd;cE¨mwdkY&JU jzpfrI O',udkvnf;aumif;ç wpfenf;ajym&vQif
taMumif;cE¨m tusKd;cE¨mwdkY&JU jzpfrI O',udkvnf;aumif;
jrifatmif ½I&rSm jzpfygw,f/
oyÜpö,emr½ly0aoe wdvu©PH tma&maywGm 0dyóem-
y#dyg#d,m ]]tedpöH 'ku©H tewåm}}wd or®oaEÅm 0dp&wd/ (r-|-1-281/)
'Dt|uxmBuD;rsm;&JU ñTefMum;csuftwdkif; taMumif;w&m;ESifh
wuGaom ½kyef mrfcE¨mawGukd vu©Pma&;ok;H wefoYkd wifum 0dyóem
½IyGm;okH;oyf&rSm jzpfygw,f/
'gaMumifh 'Dork',"r®mEkyóDykdif;rSm bk&m;&Sifu --
1/ taMumif;w&m;awGudk odrf;qnf;wwfwJh ypö,y&d*¾[ÓPfç
2/ taMumif;w&m;ESifhwuGaom ½kyfemrfcE¨mawGudk vu©Pma&;
okH;wefwifum ½IyGm;okH;oyfwwfwJh or®oeÓPfç
3/ (u) taMumif;w&m;awG xif&Sm;jzpfjcif;aMumifh tusKd;cE¨mawG
xif&Sm;jzpfykHç taMumif;cE¨mawG csKyfNidrf;jcif;aMumifh tusKd;
cE¨mawG csKyfNidrf;ykHqkdwJh ypö,awm O',AÁ,'óeÓPfç
( c ) taMumif;w&m;ESiw hf uGaom ½kyef mrfcE¨mwk&Yd UJ ç wpfenf;ajym
&vQifawmh taMumif;cE¨m tusKd;cE¨mwdkY&JU cPrpJ woJoJ
jzpfrI ysufrIudk ½IjrifwwfwJh cPawm O',AÁ,'óeÓPf
'D0dyóemÓPfokH;rsKd;udk pkaygif;NyD;awmh a[mMum;xm;awmfrl
w,fvdkY rSwfyg/
50 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
0,"r®mEkyóD
ork',"r®mEkyóDyikd ;f udk 'DavmufEiS hf &yfNy;D awmh 0,"r®mEkyóD
ydkif;udk qufajymMu&atmif ../
y#dorÇd'gr*¾ygVdawmfBuD;u b,fvdk ñTefMum;xm;awmfrlovJ¿
emMunfhMu&atmif .../
0,H yóaEÅm uwrmed yÍö vu©Pmed yówd¿
1/ t0dZmÆ eda&m"m ½lyeda&ma"mwd ypö,eda&m"a|e ½lyu©Eó¨ 0,H
yówd/
2/ wPSmeda&m"m ½lyeda&ma"mwd ypö,eda&m"a|e ½lyu©Eó ¨ 0,H
yówd/
3/ ur®eda&m"m ½lyeda&ma"mwd ypö,eda&m"a|e ½lyu©E¨ó 0,H
yówd/
4/ tm[m&eda&m"m ½lyeda&ma"mwd ypö,eda&m"a|e ½lyu©E¨ó
0,H yówd/
5/ 0dy&dPmrvu©PH yóaEÅmyd ½lyu©E¨ó 0,H yówd/
½lyu©E¨ó 0,H yóaEÅm £rmed yÍö vu©Pmed yówd/
O',AÁ,H yóaEÅm £rmed 'o vu©Pmed yówd/ (y#doH-53/)
'DygVdawmfBuD;&JU qkdvdk&if;tcsufudk ajymqdkMu&atmif .../
t0dZmÆ ç wPSmç Oyg'gefç ocFg&ç uHqw kd hJ taMumif; ork',opöm
w&m;awG&UJ aemifwpfzef rjzpfaomcsKyjf cif;jzifh csKyNf ird ;f jcif;vdYk ac:qdk
tyfwJh tEkyÜg'eda&m"oabmtm;jzifh csKyfNidrf;jcif;aMumifh tusKd;cE¨m
ig;yg; 'kuo© pömw&m;wd&Yk UJ aemifwpfzefrjzpfaom csKyjf cif;jzifh csKyNf ird ;f
jcif;vdkY ac:qdktyfwJh tEkyÜg'eda&m" oabmtm;jzifh csKyfNidrf;ykHudk
vnf;aumif;ç
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 51
tEkyÜg'eda&m"
b,ftcsed tf cgrSm t0dZmÆ wPSm Oyg'gef ocFg& uHpwJh taMumif;
w&m;awG[m aemifwpfzef rjzpfaom csKyfjcif;jzifh csKyfNidrf;jcif;vkdY
ac:qdt k yfwhJ tEkygÜ 'eda&m" oabmtm;jzifh csKyNf ird ;f ygovJvYkd ar;p&m
&Sdygw,f/ 'Dtydkif;udk y&rw¬rÍÆLom trnf&SdwJh 0dok'¨dr*¾r[m#Dum
q&mawmfu 'Dvdk zGifhqdkxm;awmfrlygw,f/
t0dZÆmeda&m"m ½lyeda&ma"mwd t*¾r*¾ÓaPe t0dZÆm,
tEkyÜg'eda&m"awm tem*wó ½lyó tEkyÜg'eda&ma"m a[mwd
ypö,mbma0 tbm0awm/ (r[m#D-2-421/)
qkdvkd&if;udk ajymMu&atmif .../
t0dZÆm wPSm Oyg'gefawG[m b,ftcsdeftcgrSm csKyfrvJ¿
t&[wår*f qdu k w f hJ tcsed t
f cgrSm csKyrf ,f/ b,fvkd csKyrf vJ¿ tEkygÜ '-
eda&m"oabmtm;jzifh csKyfr,f/
OyÜg'eda&m" - tEkyÜg'eda&m"
'Dae&mrSm OyÜg'eda&m"ESihf tEkygÜ 'eda&m"taMumif;udk enf;enf;
52 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
jzpfMuygw,f/
'Dawmh t&[wår*f qdkufa&mufrnfhb0rSm t&[wår*faMumifh
t0dZmÆ wPSm Oyg'gef ocFg& uHawG&UJ tEkygÜ 'eda&m"oabmtm;jzifh
csKyfNidrf;oGm;wJhtcg y&dedAÁmepkwdudk aemufqkH;xm;NyD;awmh tusKd;
Oyg'geu©E¨mwdkY&JU aemifwpfzefrjzpfaom csKyfjcif;jzifh csKyfNidrf;jcif;vdkY
ac:qdktyfwJh tEkyÜg'eda&m"oabmtm;jzifh csKyfNidrf;ykHudk 0dyóem
ÓPfjzifh jrifatmif ½I&ef bk&m;&Sifu ñTefMum;aeawmfrlygw,fvdkY
rSwfyg/
'gwGifruao;bl;? tusKd;cE¨mwdkY&JU cPrpJ woJoJ csKyfysufrI
udkvnf; jrifatmif ½I&ef ñTefMum;xm;awmfrlygw,f? cPawm
0,'óeÓPf jzpfygw,f/
taMumif;w&m;awG&JU tEkyÜg'eda&m"oabmtm;jzifh csKyfNidrf;
oGm;wJt h wGuf tusK;d cE¨mwd&Yk UJ tEkygÜ 'eda&m" oabmtm;jzifh csKyNf ird ;f
ykHudk jrifatmif½IwJh ÓPfudkawmh ypö,awm 0,'óeÓPfvdkY
0dok'¨dr*¾t|uxmu (0dok'¨d-2-267/) zGifhqdkxm;ygw,f/
'Dtydik ;f uawmh tem*wfcE¨mawGEiS hf qufpyfaew,fvYkd oabm
aygufyg/
taMumif;cE¨mawG&UJ tEkygÜ 'eda&m"oabmtm;jzifh csKyNf ird ;f jcif;
aMumifh tusKd;cE¨mwdkY&JU tEkyÜg'eda&m" oabmtm;jzifh csKyfNidrf;ykHudk
0dyóemÓPfjzifh jrifatmif ½I&rnfhtydkif; jzpfygw,f? tem*wfcE¨m
ydkif;rSm tusKH;0ifaeygw,f? tem*wfcE¨mig;yg;½IuGufrSm tusKH;0if
aeygw,f/
t0dZÆm wPSm Oyg'gef ocFg& uHawG[m ypöKyÜefb0wGif jyKpk
ysK;d axmifvukd w
f hJ cE¨mawG jzpfEikd pf &m&Sad omfvnf; ,if;wdcYk sKyNf ird ;f rnfh
tcsdefuawmh tem*wfcE¨mydkif;ESifh qdkifaeygw,f? t&[wår*fqdkuf
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 55
"r®|dwdÓPf
y#dorÇ'd gr*¾ygVdawmf pmrsuEf mS (48) ponfww Ykd iG f ]]ypö,y&d*a¾ [
ynm "r®|w d Ó d PH = taMumif;w&m;wdu Yk kd odr;f qnf;jcif;ü ynmonf
"r®|w d Ó
d Pfrnf\}}ponfjzifh taMumif;w&m;wdu Yk kd ÓPfjzifh ydik ;f jcm;
,lwwf odrf;qnf;wwfaomÓPfudk "r®|dwdÓPf[k a[mMum;xm;
awmfrlygw,f/ emr½ly00w¬meÓPf = emrf½kyfwdkY&JU taMumif;w&m;
tusKd;w&m;wdkYudk ykdif;jcm;rSwfom;wwfaom ÓPf[k rac:a0: rokH;
pGJbJ tb,faMumifh "r®|dwdÓPfvkdY ac:a0:okH;pJGxm;&ygovJvdkY ar;
p&m&Sdw,f/ y#dorÇd'gr*¾t|uxmu 'Dvdk ajzqdkxm;ygw,f/ --
]]emr½ly00w¬mae ÓP}}EÅd t0wGm {0 uo®m ]]"r®|dwdÓP}}EÅd
0kwåEÅd ap¿ ypö,y&d*¾a[ae0 ypö,orkyÜEéy&d*¾[ó od'¨wåm/
ypö,orkyÜaEé [d ty&d*¾[daw ypö,y&d*¾a[m e ouúm a[mwd
umwk/H wo®m "r®|wd Ó
d P*[aPae0 wó a[wkbw l H ykaAÁ od'H¨
emr½ly00w¬meÓPH 0kwåar0 a[mwDwd a0'dwAÁH/ (y#doH-|-1-18/)
emr½ly00w¬meÓPfvYkd a[mMum;awmfrrlbJ bmaMumifh "r®|wd d
ÓPfvdkY a[mMum;xm;awmfrl&ygovJ¿ 'guawmh ar;cGef;yJ/ 'Dar;
cGe;f udk t|uxmq&mawmfu 'Dvdk tajzay;xm;ygw,f? qdvk &kd if;udk
oabmaygufatmif ajymr,f .../
taMumif;w&m;awGudk odrf;qnf;jcif;jzifh tusKd;w&m;udk odrf;
qnf;jcif; vkyif ef;udp&ö yfvnf; Ny;D pD;oGm;wJt
h wGuaf Mumifh "r®|w
d Ó
d Pf
vdkY a[mMum;xm;awmfrljcif; jzpfygw,f/ rSefygw,f - tusKd;½kyfemrf
awGudk rodrf;qnf;EdkifvQif taMumif;½kyfemrfudk odrf;qnf;zdkY&ef
b,fvdkrS rjzpfEdkifbl;/
56 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
taMumif;w&m;rsm;
'DvdkqdkvQif 'Dt0dZÆmç wPSmç Oyg'gefç ocFg&ç uHwdkY&JU taMumif;
w&m;awGu bmawGv¿J 'Dvakd wmh ar;p&m&Sw d ,f? tajzudk em;axmif
Munfhyg .../
1/ tmo0ork',m t0dZÆmork'a,m (r-1-67/) = tmoa0gw&m;
wdkYudk taMumif;cHí t0dZÆmonf xif&Sm;jzpfay:vm\ - vdkY 'Dvdk
bk&m;&Siuf a[mMum;xm;awmfrw l t
hJ wGuf umrmo0 b0go0
'd|mo0 t0dZmÆ o0qdw k hJ tmoa0gw&m;awGu taMumif;ypön;f
w&m;ç t0dZÆmu tusKd;ypö,kyÜefw&m; jzpfw,f/
58 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
opöma'oemawmfenf;
t*FkwådK&fygVdawmf yxrwGJ wduedygwf wdw¬m,weokwåefrSm -
t0dZmÆ aMumifh ocFg&jzpfyçHk ocFg&aMumifh 0dnmPfjzpfyHk pwJh tEkavmr
y#dpöorkyÜg'foabmw&m; (= taMumif;w&m;ESifh tusKd;w&m;wdkY&JU
aMumif;usKd;qufEG,fum txyfxyfjzpfrIoabmw&m;) udk ork',
opömqdkwJh trnfESifh a[mMum;xm;awmfrlygw,f/ (tH-1-178/) -
owdy|mefa'oemawmfrmS vm&Sw d hJ ork',"r®mEkyóDyidk ;f jzpfygw,f?
oHo&m&JU jzpfpOf jzpfygw,f/
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 61
0dyóemykdif;
tJ'Dvkd odrf;qnf;NyD;wJhtcsdeftcgusawmhrS taMumif;w&m;ESifh
wuG 'D twdwfç tem*wfç ypöKyÜefç tZÑwåç A[d'¨ç MoVm&duç okckrç
[Deç yPDwç 'l&ç oEÅduvkdY ac:qkdtyfwJh (11)rsKd;aom tjcif;t&m
tm;jzifwh nfaewJh 'DcE¨mig;yg;awGudk bmvky&f rvJ¿ jzpfae ysuaf ewm
ukd ÓPfESifhjrifatmifMunfhNyD; tedpövkdY wGifwGifBuD; ½I&w,f? jzpfjcif;
ysufjcif; 'Pfcsufjzifh tESdyfpufcHae&wJhoabmawGukd ÓPfESifh jrif
atmif MunfNh y;D awmh 'kuv
© Ydk wGiw
f iG ½f &I w,f? rysupf ;D bJ tusw
d t
f cJ
tckid t
f rm tESpo f m&tm;jzifh wnfaewJh twår[kww f hJ tewåoabm
awGukd ÓPfESifh jrifatmifMunfhNyD;awmh tewåvkdY wGifwGif½I&w,f/
tJ'Dvkd tedpö 'ku© tewåvkdY vu©Pma&;okH;wef wifNyD; wGifwGif
½IvkdufvkdY 0dyóemÓPfawGu &ifhusufcJh&if bmjzpfrvJ¿
{0H yóH bdu©a0 okw0g t&d,om0aum ½lyod®rdÜ edAÁdE´wd?
a0'em,yd edAÁdE´wd? onm,yd edAÁdE´wd? ocFga&okyd edAÁdE´wd? 0dnm-
Pod®rdÜ edAÁdE´wd? edAÁdE´H 0d&ZÆwd? 0d&m*g 0drkpöwd? 0drkwåo® ð ]]0drkwård}}wd
ÓPH a[mwd/ ]]cDPm Zmwd? 0kodwH jA[®p&d,H? uwH u&PD,H?
emy&H £w¬wåm,m}}wd yZmemwd/ (oH-2-124/)
tJ'v
D dk 0dyóemÓPfawGjzifh twdwçf tem*wfç ypöKyeÜ çf tZÑwçå
A[d'¨ç MoVm&duç okckrç [Deç yPDwç 'l&ç oEÅduvkdY ac:qkdtyfwJh
(11)rsKd;aom tjcif;t&mtm;jzifh wnfaewJh 'DcE¨mig;yg;awGukd wGif
wGiBf u;D 0dyóem½IEidk rf ,fq&dk if cE¨mig;yg;wkt Yd ay:rSm Ni;D aiGUvmr,f?
&GrH ek ;f vmr,f? pufqyk v
f mr,f? Ni;D aiGUcJ&h if edAEdÁ Ó
´ PfawG &ifoh efcrhJ ,f
qk&d if wpfenf;tm;jzifh 0dyóemÓPfawGtm;vk;H &ihu f sucf rhJ ,fq&dk if
0dyóemÓPfw&Ydk UJ tqk;H rSm r*fÓPf ay:vmr,f? xkt d qifq h ifah om
r*fÓPfawGu qkdif&m qkdif&m udavomawGudk tqifhqifh y,fowf
70 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd
vku d wf thJ cgrSm aemufq;Hk wPSm&m*onf vk;H 0csKyNf ird ;f oGm;r,f? wPSm
csKyfNidrf;cJh&if wPSmOD;aqmifwJh udavomtm;vkH;vnf; csKyfNidrf;oGm;
NyD/
&m*ukef&if t&[wåzkdvf qkdufNyD/ t&[wåzkdvf qkdufwJhtcgrSm
udavomwkdYrS vGwfajrmufoGm;NyD/ udavomwkdYrS vGwfajrmufcJh&if
ig udavomwkrYd S vGwaf jrmuf&ayNyq D wdk hJ todÓPfawG ypöa0u©Pm
aZmawG apmvmawmhr,f/ tJ'D ypöa0u©PmaZmwkdY&JUtqkH;rSm ig[m
y#doaE¨aerIawGukefNyD? igonf omoemawmfü usifhoifhusifhxkdufwJh
r*ftusiu hf dk usiNfh y;D Ny?D omoemawmfü jyKoifjh yKxu
dk w
f hJ r*fupd u
ö v
dk nf;
igjyKNyD;NyD? aemufxyfwpfzef 'D t&d,mr*fÓPf &&SdzkdY&eftwGuf igh
twGuf BudK;pm;tm;xkwfzkdY&ef r&SdawmhNyDqkdwm 'DtcsdeftcgrSm ukd,f
wkdifodoGm;NyDvkdY 'Dvkd bk&m;&Sifu a'oemukd tqkH;owfvkdufw,f/
tJ'gaMumifh rdrw
d u Ydk t&[wåzv dk af yguf edAmÁ efudk tvk&d cdS yhJ gw,f
qkd&if bmvkyf&rvJ¿ -- twdwfç tem*wfç ypöKyÜefç tZÑwåç A[d'¨ç
MoVm&duç okckrç [Deç yPDwç 'l&ç oEÅdu ac:wJh (11)rsKd;aom
tjcif;t&mtm;jzifw h nfaewJh 'DcE¨mig;yg;awGudk bmvky&f rvJ¿ tedpö
'ku© tewå vu©Pma&;okH;wef wifNyD;awmh wGifwGifBuD; 0dyóem
½I&r,f? cE¨mig;yg;oufoufvm;¿ r[kwb f ;l ? taMumif;w&m;ESiw hf uG
yJ/ taMumif;w&m;ESiw hf uG 'D (11)rsK;d aom tjcif;t&mtm;jzifh wnf
aewJh cE¨mig;yg;ukd tedpö 'ku© tewå vu©Pma&;okH;wef wifNyD;
wGifwGifBuD; 0dyóem½IEkdifcJhr,fqkd&if t&[wåzkdvfayguf a&mufEkdif
w,fvkdY jrwfpGmbk&m;&Sifu 'D*'´KvA'¨okwåefrSm a[mMum;xm;awmf
rlygw,f/
'gaMumifh 'Da'oemawmfukd OD;xdyf&Guf yefqifNyD;awmh usifhMuH
BuKd ;ukwf yGm;rsm;tm;xkwEf idk Mf uygapvkYd qkawmif;&if; w&m;odr;f Mupk/Yd
tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd ] 71
w&m;a'oemawmfed*Hk;
[dwGm umar yAÁZðok? oaEÅm *rÇD&pdEÅum/
aw wkarSysEkodu©ma0Sg? yAÁZdwm okayovm/
²²²
] 73
rSwfom;zG,f&m tu©&mpOftñTef;
«c» «q»
cPawm O',AÁ, 36 qaEém0g'okwåef
cE¨0*¾oH,kwfrSmvnf; 9 t|uxmrsm;t& 7
cE¨mig;yg; 2 qifjcifrI enf;ygap? 0ifpm;rI
jcHKikHí wpfukd,fvkH;ukdMunfhyg29 rsm;ygap 16
«*» « Zç ps »
*wdorÜwåd 44 Zd0gS yom' 5
*E¨m½kH 6 aZmeJY qifjcifwm 24
*rÇ&D pdEu
Å m 71 psmeft*Fg ig;yg; 18ç 22
«C» «w»
C&m0go orÁm" 71 wPSmpJG 8
Cme yom' 5 wwd,psmeform"d 25
wwd,psmeform"d 25
«p» w&m;a'oemawmfed*Hk; 71
awaZm 6
pu©Kyom' 5
awaZm"mwf 28
pwkwp¬ smeform"d 26
awy&d0#³"r®a'oem 1
pmr&Dom; NrD;zsm;ckHrif 72
wpfq,ftxd a&wGufvnf; 12
pdw0å o
d 'k d̈ 10
wpfxkdif ESpfxkdif twGif; 13
pdw"f mwfjzLpifoef&Y iS ;f apwwfwhJ
enf;vrf; 9
«'»
'd|"r®a0'eD,uH 43
76 ] tmemygeusiphf OfrS 0dyóemokYd