Philippine Normal University North Luzon

The National Center for Teacher Education

The Indigenous Peoples Education Hub

Kaway-Aralan sa Bagong Kadawyan

Sarbey ng Panitikan ng mga

Umuunlad na Bansa

A course pack in 2S-FIL 17

MA. LINA P. SARIO, Ed.D

 JERRY B. TOLENTINO, MAEd
Nurturing Innovative Teachers and Education Leaders

VISION
PNU North Luzon is an internationally recognized and nationally responsive
teacher education university specializing in living traditions and indigenous
education.

Ang Pamantasang Normal ng Pilipinas Hilagang Luzon ay kinikilala sa

sandaigdigan bilang pambansang pamantasan na tumutugon sa edukasyong
pangguro na dalubhasa sa mga nakagawiang tradisyon at katutubong edukasyon.

Ti Philippine Normal University North Luzon ket mabigbigbig iti sangalubungan

kas pagadalan ti pagilian a mangisayangkat para kadagiti manursuro nga
eksperto iti kannawidan nga edukasion ken tradision.

MISSION
PNU North Luzon is dedicated to nurturing innovative teachers and
education leaders.

Ang Pamantasang Normal ng Pilipinas Hilagang Luzon ay nakatuon sa paghubog

ng mga makabagong guro at namumuno sa edukasyon.

Ti Philippine Normal University North Luzon ket napudno a mangpatanor

kadagiti nalalaing a manursuro ken mangidadaulo ti edukasion.
 HONOR CODE

PNU North Luzon is a Teacher Education Institution devoted to learning and

the creation of knowledge.
As a student and part of the PNUNL family, I value integrity and meaningful
collaboration.
Thus, I hold honesty in the representation of my work and in my interactions
with teachers, fellow students and members of the community when needed.
I devote myself into utilizing this course pack with utmost care, love and
truthfulness despite the challenge of the current pandemic.
I further understand that I am deemed to use this course pack with honesty in
accordance with the policies and standards of PNU North Luzon.

Ti Philippine Normal University North Luzon ket maysa nga institusyon nga
napudno a mangpatanor kadagiti nalalaing a manursuro ken mangidadaulo ti
edukasion.

Kas maysa nga agad-adal ken miyembro iti pamilya iti PNUNL, ammok ti
bileg ti kinapudno iti panagadal ken pannakidanggay.

Tartarigagayak ti kinapudno kadagiti amin nga aramid ko ken ti

pannakitakunaynayko kadagiti manursuro, kadwak nga agad-adal ken
miyembro iti komunidad.

Kas maysa nga agad-adal ipaay ko amin a kabailak nga mangilalaan ken
mangipateg daytoy a course pack bayat ti innak panagadal ita nga panawen ti
pandemya.

Ikarik nga usarin dagitoy nga materyeles iti nasayaat a wagas nga maitutup iti
paglintegan ken pagannurutan iti PNU NL.
 MODULE 1
Paulo (Title)

Dagiti Tarigagayen nga Pagbanagan Kalpasan ti Kurso

(Target Learning Outcomes/ Content Intended Learning Outcomes)

(This part contains an outcomes-based approach to learning where statements of outcomes are being
defined in terms of what the students can do at the end of a module. This is the learning that is intended to happen.)

Times New Roman, 11, Single space, Justified,

Maikadua a Leksyon -Panitikan ng Africa

(Lesson 1)

Panangipakaammo ti Leksyon
(Lesson Introduction)

Ang panitikan ng Aprika ay isang napakalawak na pinitikan. Kung tutuusin, ito ay

pinag-aaralan ngayon sa iba't ibang panig ng daigdig sa kadahilanang malaki ang naiambag
nito sa kasalukuyang panahon. Ang panitikan ng Africa ay may dalawang antas ng tradisyon:
oral at nakasulat. Tinutupad ng tradisyonal na tradisyon ang mga pangangailangan ng
pamayanan bilang isang mahalagang bahagi ng pagpapalaganap ng kultura at nakikibahagi sa
pagpapaandar ng pagsasama ng lipunan.

Sa Araling ito ihanda ang inyong pakpak ng imahinasyon at ating liliparin ang
bansang Africa at ating gagalugarin ang kanilang panitikan at literatura.

Panangipalawag, Panangsingaysingay ken Pannakabinsa-binsa kadagititi

Kapanunutan Maigapu iti Leksyon
(Discussion
. and Learning Activities)

PAGRANGTAYAN (TULAY)
Panuto: Magtala ng mga impormasyon na makakalap tungkol sa Aprika gamit ang Graphic
Organizer sa ibaba. Pindutin ang link para sa bidyo.
https://www.youtube.com/watch?v=Ln3H8J6Sw9I&t=48s
 APRIKA

PANAGDALIASAT (PANAWID)

AFRICA

Kilala ang bansang Africa bilang pangalawa sa pinakamalaking kontinente sa buong

mundo at ito ay binubuo ng limampu’t apat na bansa. Ito ay pumapangalawa rin bilang
pinakamaraming populasyon. Ang kontinenteng ito ay pinalilibutan ng dagat Mediteranyo sa
hilaga, Kanal Suez at Dagat na Pula sa may Peninsula ng Sinai sa hilagang-silangan,
Karagatang Indiyano sa timog-silangan at Karagatang Atlantiko naman sa kanluran.

Ito ay binubuo ng mga bundok, kapatagan, talampas, disyerto, at ilan pang anyong
tubig at lupa. Ang mga pangunahing lungsod sa kontinente ay ang Abidjan, Cairo,
Casablanca, Dar es Salaam, Johannesburg at Lagos. Ang Lagos ang pinakamalaking bansa
rito.

Ang mga pangkat etniko sa bahaging kanlurang Aprika ay ang Fulani, Hausa,
Yoruba Mande at Ibo. Sa hilagang Aprika naman ay ang Maghrebi, Ehipsyo, Copt, at
Berber. Sa silangang Aprika naman ay ang Luo, Hutu, Malagasy, at Swahili. Sa gitang
Aprika ay ang Luba, Kanuri, Kongo, at Mongo. Samantalang sa timog Aprika ay ang
Afrikaner, Shona, Swazi at Zulu.

Sari-sari ang wikang sinasalita sa bansang Aprika kabilang dito ang Ingles, Pranses,
Portugues, Espanyol. Ito ay mayroong 2,100 na katutubong wika at ang pinakamalaking
katutubong wika ay Wikang Hausa.

Ang pangunahing hanapbuhay ng mga mamamayan ay ang agrikultura, pagsasaka,

pinansya, at pagbabangko.

Ang pinakalaganap na relihiyon sa kontinente ay Kristiyanismo. Sumusunod naman

ang Islam.
 LITERATURA

Ang panitikan ng Africa ay may dalawang antas ng tradisyon: ang oral o pasalita at
pasulat. Ang panitikan ay nagsimula noong ika-20 na siglo pagkatapos ng World War II. Ang
mga unang akda ay gawa ng mga misyonaryo at ito ay may bahid ng Kristiyanismo. Ang mga
unang panitikan na pasulat sa wikang Aprikano ay mga isinalin na mga himno ng simbahan at
mga kwento galing sa bibliya. Nang bigyang pansin ng gobyerno ang panitikan, nagsimulang
maglimbag ng mga aklat, diyaryo at magasin sa iba’t ibang katutubong wika. Ang secular na
literature ay pinagtuunang pansin ang problema na pinagdaraanan ng mga tao sa pagbabago
na dulot ng mga taga kanluranin o ang modernong pamumuhay.

Ang akda ng Africa ay nagdala ng kakaiba at pagbabago sa mundo ng panitikan. Isa

sa mga naiambag ng bansang ito ay ang kanilang mga mahuhusay at malikhaing manunulat.
Ang pinakakilalang akda ay ang romansang Chaka the Zulu (1925) ni Thomas Mafelo at ang
The Forest of a Thousand Demons (1938) ni Fagunwa.

Mga panitikan sa mga Wikang Aprikano

Ethiopian

Ang mga panitikang Ethiopian ay binubuo sa ilang wika: Geʿez, Amharic, Tigrinya, Tigré,
Oromo, at Harari. Karamihan sa mga panitikan sa Ethiopia ay nasa Geʿez at Amharic. Ang
klasikal na wika ay Geʿez, ngunit sa paglipas ng panahon ang Geʿez na literatura ay naging
domain ng isang maliit na bahagi ng populasyon. Ang mas karaniwang sinasalitang wika, ang
Amharic, ay naging laganap nang ginamit ito para sa mga layuning pampulitika at relihiyon
upang maabot ang mas malaking bahagi ng populasyon.

Ang Geʿez ay ang wikang pampanitikan sa Ethiopia mula sa isang maagang panahon, higit sa
lahat mula sa ika-13 siglo. Ang Kebra nagast (Kaluwalhatian ng mga Hari), na isinulat mula
1314 hanggang 1322, ay nagsalaysay ng kapanganakan ni Menelik—ang anak ni Solomon at
Makada, ang reyna ng Sheba—na naging hari ng Etiopia. Ang akda ay naging isang
mahalagang bahagi ng panitikan at kultura ng Ethiopia. Ang mga royal chronicles ay isinulat,
at mayroong ilang sekular na tula. Ngunit karamihan sa pagsulat ay relihiyoso sa kalikasan at
tono. Maraming salin ng relihiyosong mga gawa ang ginawa, gayundin ang mga akdang may
kinalaman sa buhay ng mga hari ng Zagwe. Noong ika-15 siglo, isinulat ang Ta’amra
Maryam (The Miracles of Mary), at ito ay magiging isang pangunahing gawain sa Ethiopia.
Mayroon ding mga pagsasalin mula sa Arabic

Hausa

Ang mga unang nobela na isinulat sa Hausa ay resulta ng isang kompetisyong inilunsad
noong 1933 ng Translation Bureau sa hilagang Nigeria. Makalipas ang isang taon, inilathala
ng bureau ang Gandoki ni Muhammadu Bello, kung saan ang bayani nito, si Gandoki, ay
nakipaglaban sa kolonyal na rehimeng British. Ginagawa ni Bello sa Gandoki ang ginagawa
ng maraming manunulat sa ibang bahagi ng Africa sa panahong ito: nag-eksperimento siya sa
anyo at nilalaman. Pinaghalo ng kanyang nobela ang tradisyong pasalita ng Hausa at ang
nobela, na nagreresulta sa isang kuwentong naka-pattern sa heroic cycle; ito rin ay
nagpapakilala ng isang malakas na hibla ng kasaysayan ng Islam. Gayunpaman, ang mga
elemento ng didactic ay awkwardly interposed at malubhang nagpapalabnaw sa aesthetic na
nilalaman ni Gandoki (tulad ng madalas na nangyari sa iba pang katulad na eksperimentong
mga nobelang African). Ngunit ang mga pagsisikap ni Bello ay magbubunga ng isang mas
sopistikadong tradisyon ng pagsulat ng nobela sa Hausa. Matatagpuan din ng kanyang
eksperimento ang pinakamatagumpay na pagpapahayag nito sa nobelang English-language ni
Amos Tutola na The Palm-Wine Drinkard (1952).

Shona

Ang Feso (1956), isang nobelang pangkasaysayan, ay ang unang akdang pampanitikan na
inilathala sa Shona. Isang salaysay ng pagsalakay sa kaharian ng Rozwi at isang
pagpapahayag ng pananabik para sa tradisyonal na nakaraan, ito ay isinulat ni Solomon M.
Mutswairo. Isa pang unang nobela, ang Nzvengamutsvairo (1957; “Dodge the Broom”), ni
Bernard T.G. Chidzero, ay may kinalaman sa mga tema na nangingibabaw sa pagsulat ng
prosa sa Shona: ang pagtatangkang manatiling tapat sa tradisyon ng Shona, ang pagsira sa
kultura ng Shona, ang mga pangit na aspeto ng mga ideya sa Kanluran, at ang Kristiyanong
nagtatangkang pagsamahin ang nakaraan at kasalukuyan.

Somali

Ang Hikmad Soomaali (“Somali Wisdom”), isang koleksyon ng mga tradisyonal na kwento
sa wikang Somali na naitala ni Muuse Xaaji Ismaaciil Galaal, ay inilathala noong 1956.

Ang tula ay isang pangunahing anyo ng pagpapahayag sa tradisyong bibig ng Somali. Ang
iba't ibang uri nito ay kinabibilangan ng gabay, kadalasang kinakanta, ang jiifto, na umaawit
din at kadalasang sumpungin, ang geeraar, maikli at pakikitungo sa digmaan, ang buraambur,
na binubuo ng mga babae, ang heello, o balwo, na binubuo ng mga maikling tula ng pag-ibig
at tanyag sa ang radyo, at ang hees, popular na tula. Si Maxamed Cabdulle Xasan
(Mohammed Abdullah Hassan) ay lumikha ng tula bilang sandata, pangunahin sa oral na
tradisyon. Sina Farah Nuur, Qamaan Bulhan, at Salaan Arrabey ay mga kilalang makata din.

Ang drama ay umunlad din sa wikang Somali, at dito, tulad ng iba pang nakasulat na anyo ng
wika, ang oral na tradisyon ay patuloy na may dinamikong impluwensya. Noong 1968 isinulat
ni Hassan Shekh Mumin ang dulang Shabeelnaagood (Leopard Among the Women), na may
kinalaman sa kasal at sa mga relasyon sa pagitan ng mga lalaki at babae sa mga
kontemporaryong konteksto.

Southern Sotho

Ang unang manunulat sa wikang Southern Sotho ay si Azariele M. Sekese, na nagtipon ng

mga tradisyon sa bibig ng Sotho at naglathala ng mga ito sa Mekhoa ea Basotho le maele le
litsomo (1893; “Mga Kaugalian at Kwento ng mga Sotho”). Sumulat din siya ng isang sikat
na kuwento ng hayop, Bukana ea tsomo tsa pitso ea linonyana, le tseko ea Sefofu le Seritsa
(1928; "Ang Aklat ng Mga Kuwento ng Pagpupulong ng mga Ibon, at ang Paghahabla sa
pagitan ni Sefofu at Seritsa"). Ang mga makasaysayang kaganapan, isang pangunahing pokus
sa mas maagang panitikan ng Sotho, ay inilalarawan, halimbawa, sa J.J. Machobane's
Mahaheng a matšo (1946; "In the Dark Caves") at Senate, shoesshoe 'a Moshoeshoe (1954;
"Senate, the Pride of Moshoeshoe"), na parehong tinatrato ang mga kaganapan sa panahon ng
paghahari ng pinuno ng Sotho na si Moshoeshoe. M.

Swahili
Ang panitikang Swahili ay karaniwang nahahati sa mga klasikal at kontemporaryong panahon
at genre. May mga unang akdang pangkasaysayan, gaya ng Tarekhe ya Pate (“The Pate
Chronicle”); muling pinagsama ng ika-19 na siglong iskolar na si Fumo Omar al-Nabhani,
inilalarawan nito ang mga kaganapan mula ika-13 hanggang ika-19 na siglo.

Ang parehong relihiyoso at sekular na mga tula, na nagpapakita ng impluwensya ng Muslim

Arabic na panitikan at ng kultura ng Silangang Aprika kung saan ito lumitaw, ay isang sentral
na sasakyan ng nakasulat na pagpapahayag ng pampanitikan.

Ang tula ng pag-ibig, tulad ng ibang mga tula, ay inaawit nang may saliw ng musikal o
walang. Ang epiko ng maalamat na pigurang si Fumo Liyongo wa Bauri, na malamang na
nabuhay noong ika-12 siglo, ay nilikha ni Muhammad Kijumwa (Utenzi wa Fumo Liyongo
[1913; "Ang Epiko ng Fumo Liyongo").

Ilan sa mga unang manunulat ng tuluyan, gaya nina Gqoba at W.B. Rubusana, ay nag-aalala
sa paglalagay ng mga materyal sa pag-print mula sa Xhosa oral traditions. Isinalin ni Tiyo
Soga at ng kanyang anak na si John Henderson Soga ang Pilgrim's Progress ni Bunyan sa
Xhosa bilang uHambo lomhambi (1866 at 1926).

Xhosa

Ang unang akda na pasulat ng Xhosa ay isang himno na isinulat noong unang bahagi ng ika-
19 na siglo ni Ntsikana. Ang Bibliya ay isinalin sa pagitan ng 1820s at 1859. Ang Lovedale
Press ay itinatag noong ika-19 na siglo ng London Missionary Society. Noong 1837 inilathala
ng mga Wesleyan ang isang journal, Umshumayeli Indaba (“The Preacher’s News”), na
tumakbo hanggang 1841. Si Lovedale, ang misyon ng Scots, ay ang sentro ng maagang
pagsulat ng Xhosa. Ang Ikhwezi ay ginawa noong mga taong 1844 at 1845. Ang mga
misyonerong Wesleyan ay nagsimula ng isang magasin noong 1850, Isitunywa Senyanga
(“Ang Buwanang Mensahero”); ang paglalathala nito ay naantala ng isa sa mga digmaan.

Ang pinakadakilang tagumpay sa pagsulat ng Xhosa, at isa sa pinakamagagandang nobela ng

Africa, ay ang Ingqumbo yeminyanya (1940; The Wrath of the Ancestors), na isinulat ni A.C.
Jordan. Sa nobelang ito, tinuklas ni Jordan ang sentral na isyu na nag-aalala sa karamihan ng
mga manunulat na nauna sa kanya-ang relasyon sa pagitan ng tradisyon ng Aprika at ang
panghihimasok ng Kanluran sa mga lipunang Aprikano-at sa proseso ay inililipat niya ang
anyo ng nobela sa mas kumplikado at nuance. Sa isang hindi matipid na makatotohanang
paraan, si Zwelinzima, ang pangunahing karakter ng nobela, ay nahaharap sa mga hinihingi
ng tradisyon ng Mpondomise at Kanlurang Kristiyanismo, ng nakaraan at kasalukuyan. Ang
nakapipinsala kay Zwelinzima ay hindi niya magawang pagsamahin ang mga naglalabanang
panig na ito. Tulad ni Okonkwo sa Achebe's Things Fall Apart at Chaka sa Mofolo's Chaka, si
Zwelinzima ay nabigyan ng pagkakataong gampanan ang isang heroic role, ngunit, dahil sa
isang mahalagang kapintasan, siya ay ibinaba sa isang napaka-makatotohanang paraan ng
isang panloob na sikolohikal na pakikibaka. Ang pakikibaka na iyon ay ang tunggalian sa
loob ng kanyang lipunang isinulat na maliit.

Yoruba

Sa isang kuwento mula sa Yoruba na pasalindila, isang batang lalaki ang palayo ng palayo sa
bahay. Sa tulong ng isang fantasy character, isang fox, natutugunan ng bata ang mga hamon
na itinakda ng nagbabantang oba (mga hari) sa tatlong kaharian, bawat isa ay mas malayo sa
tahanan ng bata. Ang fox ay naging paraan ng mananalaysay upang ibunyag ang pagbuo ng
karunungan ng batang lalaki, na patuloy na nawawala ang kanyang kawalang-kasalanan at
lumipat sa pagkalalaki. Ang oral tale na ito ay ang balangkas para sa pinakakilalang gawa sa
Yoruba at ang pinakamahalagang kontribusyon ng wikang Yoruba sa fiction: D.O. Ang
Fagunwa's Ogboju ode ninu igbo irunmale (1938; The Forest of a Thousand Daemons), na
naglalaman ng pantasya at makatotohanang mga imahe kasama ng relihiyosong didaktisismo
at Bunyanesque alegory, lahat ay inilagay sa loob ng isang frame story na umaalingawngaw
sa The Thousand and One Nights. Ang nobela ay napakaepektibong pinagsasama ang mga
puwersang pampanitikan at bibig na gumagana sa mga artistang Yoruba noong panahong
iyon. Ang pangunahing karakter nito ay Akara-ogun. Siya ay gumagalaw sa isang kagubatan
ng tatlong beses, sa bawat oras na humaharap sa mga fantasy character at sa bawat oras na
kasangkot sa isang mahirap na gawain. Sa huli, siya at ang kanyang mga tagasunod ay
pumunta sa isang matalinong tao na nagbubunyag sa kanila ng naipon na karunungan ng
kanilang mga pakikipagsapalaran. Ang akda ay matagumpay at sinundan ng iba, lahat ay
nakasulat sa katulad na paraan: Igbo olodumare (1949; “The Jungle of the Almighty”), Ireke-
Onibudo (1949), at Irinkerindo ninu Igbo Elegbeje (1954; “Irinkerindo the Hunter sa Bayan
ng Igbo Elegbeje”; Eng. trans. Expedition to the Mount of Thought), lahat ng mayamang
kumbinasyon ng Yoruba at Western na mga imahe at impluwensya. Ang huling nobela ni
Fagunwa, ang Adiitu olodumare (1961; "Ang Misteryo ng Diyos"), ay naglagay ng isang mas
kontemporaryong kuwento sa pamilyar na balangkas ng pantasya: upang matulungan ang
kanyang mga magulang na naghihirap, ang pangunahing karakter, si Adiitu, na naglalakbay sa
isang kagubatan, mga pakikibaka. Kasama ang mga nilalang sa kagubatan, at natagpuang
patay ang kanyang mga magulang sa kanyang pag-uwi. Lumipat siya sa langit sa isang
panaginip, kung saan nakatagpo niya ang kanyang mga magulang. Siya ay umibig kay
Iyunade, at sila ay napadpad sa isang isla, kung saan niya ito iniligtas. Nang makarating sila
sa kanilang tahanan, sinubukan ng isang kaibigan ni Adiitu na sirain ang relasyon, ngunit sa
huli ay ikinasal sila. Ang realismo ay nahaharap sa pantasya sa istruktura ng kwento, sa mga
tauhan, at sa mga pangyayari. Ang kumbinasyong ito ng isang kuwentong-bayan na may
makatotohanang balangkas ay nagsiwalat ng mga bagong posibilidad sa mga manunulat ng
Yoruba.

Zulu

Tulad ng karamihan sa iba pang mga panitikang Aprikano, ang panitikang Zulu noong ika-19
at unang bahagi ng ika-20 siglo ay nabibilang sa dalawang magkakaibang kategorya, ang isa
ay may kinalaman sa tradisyonal (Zulu) na buhay at kaugalian, ang isa ay tungkol sa
Kristiyanismo. Ang dalawang malawak na bahagi ng aktibidad ng maagang pampanitikan na
ito ay pinagsama noong 1930s sa isang mapanlikhang panitikan na nakatuon sa isang
salungatan na labis na nag-abala sa mga manunulat sa timog Aprika sa loob ng mga dekada—
ang salungatan sa pagitan ng urban, Christian, Westernized milieu at ng tradisyonal, higit sa
lahat sa kanayunan na nakaraan ng Africa.

Ang mga unang manunulat na Zulu na ito ay nag-iipon ng mga hilaw na materyales kung saan
itatayo ang modernong nobela ng Zulu. Ang impluwensyang Kristiyano mula sa ibang bansa
ay sasamahan ng mga pamamaraan ng tradisyunal na mga tradisyon sa bibig ng Zulu upang
lumikha ng bagong anyo na ito. Magkakaroon din ng isang karagdagang sangkap: ang mga
kaganapan na bumubuo sa kasaysayan ng Zulu. Dalawang namumukod-tanging maagang
manunulat ang tumalakay sa mga makasaysayang pigura at pangyayari. Ang isa, si John
Langalibalele Dube, ang naging unang Zulu na sumulat ng nobela sa kanyang sariling wika
kasama si Insila kaShaka (1933; "Shaka ni Shaka"; Eng. trans. Jeqe, ang Bodyservant ni
Haring Shaka). Ang pangalawa, R.R.R. Si Dhlomo, ay naglathala ng isang sikat na serye ng
limang nobela tungkol sa mga haring Zulu: uDingane (1936), uShaka (1937), uMpande
(1938), uCetshwayo (1952), at uDinuzulu (1968).

Ang Impluwensya ng mga Oral na Tradisyon sa mga Modernong Manunulat

Ang mga tema sa mga tradisyong pampanitikan ng kontemporaryong Africa ay madalas na
ginagawa sa loob ng mga paghihigpit na itinakda ng mga inangkat na relihiyong
Kristiyanismo at Islam at sa loob ng pakikibaka sa pagitan ng tradisyonal at moderno, sa
pagitan ng kanayunan at bagong lunsod, sa pagitan ng mga kasarian, at sa pagitan ng mga
henerasyon. Ang oral na tradisyon ay malinaw na nakikita sa sikat na literatura at ang mga
pangunahing urban center, na nilikha ng mga literary storyteller na minamanipula ang orihinal
na mga materyales tulad ng ginagawa ng mga oral storyteller, sa parehong oras na
nananatiling tapat sa tradisyon. Ang ilan sa mga naunang manunulat ay nagpatalas ng
kanilang mga kakayahan sa pagsulat sa pamamagitan ng pagsasalin ng mga akda sa mga
wikang Aprikano; ang iba ay nangolekta ng oral na tradisyon; karamihan ay nakaranas ng
kanilang mga apprenticeship sa isang paraan o iba pa sa loob ng mga konteksto ng
pamumuhay ng mga tradisyon sa bibig.

Nagkaroon ng malinaw na interaksyon sa pagitan ng malalim na pinag-ugatan na tradisyon sa

bibig at sa pagbuo ng mga tradisyong pampanitikan noong ika-20 siglo. Ang pakikipag-
ugnayang iyon ay nahayag sa paglalagay ng mga akdang pampanitikan sa mga anyo ng
tradisyong pasalita. Ang epekto ng epiko sa nobela, halimbawa, ay patuloy na
nakakaimpluwensya sa mga manunulat ngayon. Ang oral na tradisyon sa akda ng ilan sa mga
naunang manunulat noong ika-20 siglo—Amos Tutuola ng Nigeria, D.O. Fagunwa sa
Yoruba, Violet Dube sa Zulu, S.E.K. Mqhayi sa Xhosa, at Mario António sa Portuguese—ay
madaling makita. Ang ilan sa mga sulating ito ay mga imitasyon lamang ng oral na tradisyon
at samakatuwid ay hindi maimpluwensyahan. Ang mga naturang antiquarian ay hindi lamang
nagsalaysay, nag-recast, o nag-transcribe ng mga materyal mula sa oral na tradisyon. Ngunit
ang gawain ng mga manunulat tulad ng Tutuola ay nagkaroon ng dinamikong epekto sa
pagbuo ng tradisyong pampanitikan; ang gayong mga gawa ay higit pa sa panggagaya.

Ang pinakamatagumpay sa mga unang manunulat na Aprikano ay alam kung ano ang
maaaring gawin sa oral na tradisyon; naunawaan nila kung paano maililipat ang mga
istruktura at larawan nito sa isang pampanitikan na mode, at nagawa nilang makilala ang
mimicry mula sa organikong paglago. Sinaliksik ni Guybon Sinxo ang kaugnayan sa pagitan
ng oral na tradisyon at pagsulat sa kanyang mga sikat na nobelang Xhosa, at A.C. Jordan (sa
Xhosa), O.K. Matsepe (sa Sotho), at R.R.R. Itinayo ni Dhlomo (sa Zulu) ang ganoong uri ng
pagsulat, na nagtatag ng mga bagong ugnayan hindi lamang sa pagitan ng oral at nakasulat na
mga materyales kundi sa pagitan ng nakasulat at nakasulat—iyon ay, sa pagitan ng mga
manunulat ng popular na fiction at ng mga manunulat na gustong lumikha ng mas seryosong
anyo. ng panitikan. Ang mga thread na nag-uugnay sa tatlong kategorya ng artistikong
aktibidad na ito ay marami, ang mga ito ay katumbas, at sila ay mahalagang African, kahit na
walang duda na nagkaroon din ng pakikipag-ugnayan sa mga tradisyon ng Europa. Malaki
ang utang na loob ng mga manunulat sa Africa ngayon sa tradisyong oral ng Africa at sa mga
may-akda na sumakop sa espasyo sa pagitan ng dalawang tradisyon, sa isang lugar ng
malikhaing pakikipag-ugnayan.

TI NAKADANUNAK (ANG AKING NARATING)

Panuto: Sagutan nag bawat tanong at ilagay ang wastong sagot sa espasyong nakalaan.

1. __________ang opisyal na lenggwahe ng Malaysia.

2. __________ ang opisyal na relihiyon ng Malaysia.
3. Ang Pinuno ng Estado ay kilala sa tawag na __________.
4. Ang salawikain ng mga Malaysian ay _________.
 5. Ang Romansa/ Alamat ng Malaysian ay tinatawag na __________.
6. Ito ay quatrain na may tugmaang abab; Ang unang dalawang taudtod ay karaniwang
hindi konektado ng direktang pagkakaugnay. __________.
7. Siya ang may akda ng tulang “To be in Englind” linisan niya ang Malaysia at naging
tanyag sa Australia._________
8. Si __________ ang sumuat sa literaturang “Anak Jiran Tionghua” na nag tula ay
sumusulsi sa humanistikong katagayan at seksyonalismong pananaw at pag-unawa.
9. __________ ang pinakaimportanteng epiko kung saan ang bayani ay isang Matalinong
lalaki.
10. __________ ang uri ng gobyerno sa Malaysia.

SANGA-SANGA A DALAN (PAGSASANGANDIWA)

Panuto: Magbigay ng pahyag o pagpapaliwanag sa mga sumusunod

1. Ano ang pagsubok sa tulang “To be in England”?

Ihayag at ipaliwanag ang linyang “So you write poems… in English. Why ot Chinese
and be famous”
2. Ang unang bahagi ng Pantun ay nagpapakita ng kaugalian ng Malaysia, Ano ito?
Ang ikalawang pantun ay popular na kasabihan. Ano katumbas na kasabihan nito sa
Filipino?
3. Ipaliwanag ang kalagayan ng kababaihan sa maikling Kuwentong “Woman”. Ipakita ang
koneksyon ng kalagayan ni Siti sa kalagayan ng ibang babaeng Pilipino sa kanayunan.
4. Bakit gumagamit ang manunulat ng maikli, at paulit-ulut na pangungusap bilang teknik
pangliteratura.

Mga Sanggunian

https://www.britannica.com/art/African-literature/The-influence-of-oral-traditions-on-
modern-writers

http://kilalaninangpanitikanngafricaatpersia.blogspot.com/2016/12/kilalanin-ang-panitikan-
ng-africa-at.html