Κεφάλαιο 7. 1.

Το κράτος της Μακεδονίας

2. Το κράτος της Μακεδονίας επεκτείνεται

 Γεωγραφική θέση: Μακεδονία  βόρειο τμήμα της ελληνικής χερσονήσου

 Κοιτίδα των Μακεδόνων: η περιοχή του Ολύμπου και η σημερινή ορεινή Δ. Μακεδονία
 Μακεδονία = η χώρα των Μακεδόνων (άρα, εξαπλώνεται όσο αυτοί κατακτούν εδάφη)
 Πολίτευμα: βασιλεία
 Τύπος κράτους : έθνος-κράτος (όχι πόλη-κράτος) = πολλοί μικροί ή μεγαλύτεροι οικισμοί σε μια ευρύτερη
επικράτεια που ελέγχονται από μια κεντρική βασιλική εξουσία.
 Μακεδόνες βασιλείς = Τημενίδες (δηλαδή απόγονοι του Τημένου από το Άργος, δισέγγονου του Ηρακλή, άρα
και Ηρακλείδες)
 Πρώτος βασιλιάς των Μακεδόνων : Περδίκκας
 Πρώτη πρωτεύουσα των Μακεδόνων = Αιγές (εντοπίστηκαν στην σημερινή Βεργίνα Ημαθίας)
 Νεότερη πρωτεύουσα των Μακεδόνων = Πέλλα (λίγο έξω από τα σημερινά Γιανιτσά)
 Ποιος μετέφερε την πρωτεύουσα από τις Αιγές στην Πέλλα;  ο βασιλιάς Αρχέλαος (413-399 π.Χ.)
 Ποιες άλλες αρχαίες μακεδονικές πόλεις γνωρίζουμε; α. την ιερή πόλη του Δίου
β. την Βέροια
γ. την Μίεζα (στην περιοχή του Κοπανού)
δ. την Αιανή στην περιοχή της Κοζάνης
ε. την Έδεσσα
 Ποιους βασιλιάδες των Μακεδόνων αξίζει να θυμόμαστε; Αλέξανδρος Α΄ - Αρχέλαος - Φίλιππος
 Αλέξανδρος Α΄ : έλαβε πρώτος από τους Μακεδόνες μέρος στους Ολυμπιακούς αγώνες
συμμετείχε στους περσικούς πολέμους με το πλευρό των Περσών, αλλά…
βοηθούσε τους Έλληνες δίνοντας πληροφορίες κρίσιμες για την έκβαση των μαχών
οργάνωσε το στράτευμα των Μακεδόνων
πέτυχε την διεύρυνση του κράτους προς τα ανατολικά
συνεργάστηκε με τους Αθηναίους πουλώντας τους ξυλεία για την ναυπήγηση πλοίων
 Αρχέλαος: μετέφερε την πρωτεύουσα από τις Αιγές στην Πέλλα
διοργάνωσε λαμπρές γιορτές και αγώνες στο Δίον προς τιμήν του Ολυμπίου Δία
συγκέντρωσε στην Μακεδονία σπουδαίους πνευματικούς ανθρώπους, όπως ο Ευριπίδης
 Φίλιππος: ο μικρότερος, τρίτος, γιος του βασιλιά Αμύντα
ανέλαβε την εξουσία στην θέση του αδελφού του το 359 π.Χ.
 Στόχος του Φιλίππου: η Μακεδονία  μεγάλη δύναμη, …γι’ αυτό…
 Μέτρα του Φιλίππου: επιστράτευση και εκγύμναση αγροτών και κτηνοτρόφων στο πεζικό
εξοπλισμός με μικρές ασπίδες και μακρύ δόρυ, σάρισα =μακεδονική φάλαγγα
συγκρότηση ενός πολύ αξιόμαχου ιππικού
εφαρμογή διαφόρων παραλλαγών της λοξής φάλαγγας
 Αποτέλεσμα: νίκη επί ξένων και ελληνικών γειτονικών κρατών, ισχυροποίηση κι επέκταση της Μακεδονίας
 Νέος στόχος: ένωση των Ελλήνων σε εκστρατεία εναντίον των Περσών υπό την ηγεσία του Φιλίππου
 Κύριος υποστηρικτής της ιδέας: ο Αθηναίος ρήτορας Ισοκράτης
 Κύριος αντίπαλος του Φιλίππου: ο Αθηναίος ρήτορας Δημοσθένης
 Συνασπισμός Αθηναίων και Θηβαίων εναντίον των Μακεδόνων  μάχη της Χαιρώνειας στην Βοιωτία (338 π.Χ.)
 Έκβαση της μάχης της Χαιρώνειας = συντριπτική νίκη των Μακεδόνων, εξόντωση του Ιερού Λόχου
 Αποτέλεσμα : Συνέδριο της Κορίνθου (337 π.Χ.)

ο Φίλιππος ανακηρύσσεται αρχιστράτηγος των Ελλήνων στον πόλεμο εναντίον των Περσών, αλίμονο όμως…
 δολοφονείται από τον Παυσανία στο θέατρο των Αιγών το 336 π.Χ. την ημέρα του γάμου της κόρης του.
 Στις Αιγές βρίσκεται κι ο τάφος του.
 Φύλλο εργασίας
1. Διαλέξτε την μοναδική σωστή απάντηση.
I. Η αρχική κοιτίδα των Μακεδόνων ήταν
Α. ο Όλυμπος Β. το Βέρμιο Γ. το Παγγαίο Δ. ο Βόρρας Ε. η Οίτη
II. Η Μακεδονία ήταν
Α. μία πόλη-κράτος Β. μια αυτοκρατορία Γ. μια αποικία Δ. ένα έθνος-κράτος
III. Η Μακεδονία αποτελούνταν από
Α. μία ανεξάρτητη πόλη Β. από πολλές ανεξάρτητες πόλεις, μεγάλες και μικρές
Γ. μία βασιλευόμενη πόλη Δ. από πολλές, μικρές και μεγάλες πόλεις υπό έναν κοινό βασιλιά
IV. Το πολίτευμα της Μακεδονίας ήταν
Α. ολιγαρχικό Β. βασιλικό Γ. δημοκρατικό Δ. αριστοκρατικό
V. Η ιερή πόλη των Μακεδόνων ήταν
Α. οι Αιγές Β. η Πέλλα Γ. η Βέροια Δ. η Μίεζα Ε. το Ηράκλειον Στ. το Δίον
VI. Η αρχική πρωτεύουσα των Μακεδόνων ήταν
Α. οι Αιγές Β. η Πέλλα Γ. η Βέροια Δ. η Μίεζα Ε. το Ηράκλειον Στ. το Δίον
VII. Η δεύτερη πρωτεύουσα των Μακεδόνων ήταν
VIII. Α. οι Αιγές Β. η Πέλλα Γ. η Βέροια Δ. η Μίεζα Ε. το Ηράκλειον Στ. το Δίον
IX. Την θέση της πρωτεύουσας των Μακεδόνων άλλαξε ο βασιλιάς
Α. Αλέξανδρος Β. Αρχέλαος Γ. Φίλιππος Δ. Αμύντας
X. Η δολοφονία του Φιλίππου έγινε
Α. στην Πέλλα το 336 π.Χ. Β. στην Πέλλα το 337 π.Χ. Γ. στις Αιγές το 336 π.Χ.

2. Σωστό ή Λάθος; Ιδού η απορία! Να διορθώσετε τα λαθεμένα.

1. Πρώτος βασιλιάς των Μακεδόνων ήταν ο Αργαίος
2. Ενώ οι Μακεδόνες προέρχονταν από την περιοχή του Ολύμπου και από τα δυτικά αυτού, οι
βασιλείς τους προέρχονταν από την Πελοπόννησο και μάλιστα από το Άργος.
3. Οι βασιλείς των Μακεδόνων ήταν απόγονοι του Ιάσονα και ονομάζονταν Τημενίδες.
4. Ο Φίλιππος ήταν ο τρίτος και μικρότερος γιος του βασιλιά Αλκέτα
5. Ο Φίλιππος δημιούργησε το σώμα της
Α. λοξής φάλαγγας Β. βοιωτικής φάλαγγας Γ. μακεδονικής φάλαγγας
6. Η φάλαγγα αυτή αποτελούνταν από στρατιώτες με μικρή ασπίδα και πελέκεις.
7. Ουσιαστικά ο Φίλιππος παρέλαβε από τους Θηβαίους και βελτίωσε την λοξή φάλαγγα.
8. Η μάχη στην οποία κρίθηκε η κυριαρχία στην Ελλάδα έγινε στην Χαιρώνεια
9. Η μάχη έλαβε χώρα το 337 π.Χ.
10. Στο συνέδριο της Κορίνθου ο Φίλιππος ανακηρύχτηκε στρατηγός βασιλιάς των Μακεδόνων

3. Γράψτε ένα μικρό άρθρο μιας παραγράφου για την εφημερίδα του σχολείου με τίτλο «η εκπαίδευση του
Αλεξάνδρου στην Μίεζα», απαντώντας στις ερωτήσεις: για ποιον λόγο ο Φίλιππος εμπιστεύτηκε την
εκπαίδευση του γιου του στον Αριστοτέλη, πού έγινε το σχολείο του και ποια μαθήματα διδάχτηκε;
Τελειώνοντας να επισημάνετε την πηγή των πληροφοριών σας και να συνοδεύσετε το κείμενο με μια
εικόνα από την Σχολή του Αριστοτέλη σήμερα.
Καθώς ο Φίλιππος διέβλεπε ότι η φύση του Αλέξανδρου ήταν ανυπότακτη και δεν υπέκυπτε στη βία κατά τις φιλονικίες, αλλά,
αντίθετα, η λογική τον οδηγούσε εύκολα προς το πρέπον, ο ίδιος προσπαθούσε μάλλον να τον πείθει παρά να τον προστάζει. Και τη
φροντίδα και την κατάρτισή του, επειδή κατά τη γνώμη του ήταν υπόθεση σπουδαιότερης σημασίας και σύμφωνα με τον Σοφοκλή
έργο για πολλά χαλινά και τιμόνια συνάμα, δεν την πολυεμπιστεύτηκε στους δασκάλους της μουσικής και των βασικών μαθημάτων,
αλλά έστειλε και κάλεσε τον πιο φημισμένο και σοφό από τους φιλοσόφους, τον Αριστοτέλη, καταβάλλοντάς του καλά και αντάξιά
του δίδακτρα… Σχολή και τόπο διαμονής γι᾽ αυτούς όρισε το Νυμφαίο στην περιοχή της Μίεζας, όπου μέχρι και σήμερα δείχνουν τα
πέτρινα καθίσματα του Αριστοτέλη και τους σκιερούς χώρους για τον περίπατο. Φαίνεται πως ο Αλέξανδρος δέχτηκε όχι μόνο
μαθήματα ηθικής και πολιτικής, αλλά και πήρε μέρος σε μυστικές και βαθύτερες διδασκαλίες, που οι άνδρες ιδίως αποκαλούσαν
ακροαματικές και ανώτερες και δεν τις κοινολογούσαν στον πολύ κόσμο.
Πλούταρχος, Αλέξανδρος